dr. Naomi Dhollander, dr. Aline De Vleminck, prof. dr. Nele Michels, Else Gien Statema

OPLEIDING

DE PRAKTIJKOPLEIDER ALS COACH VOOR ARTSEN-IN-OPLEIDING BIJ VOEREN VAN SLECHTNIEUWSGESPREKKEN: TRAIN-DE-TRAINER OPLEIDINGSMODULE

ONDERZOEKSPROJECT

PROBLEEM- EN DOELSTELLING(EN)

In Vlaanderen is er ruimte binnen de huisartsenopleiding om de slechtnieuwscommunicatie van jonge huisartsen te verbeteren. Via de praktijkopleider (PO) kan de huisarts-in-opleiding (HAIO) gecoacht worden in deze communicatie. Zoals een rapport van Kom op tegen Kanker aangeeft, is er echter nood aan verbetering van de slechtnieuwscommunicatie van PO’s, alsook van hun vaardigheden als coach van HAIO’s in dit thema. Daarom werd een nieuwe ‘train-de-trainer’ opleidingsmodule VitalCoaching ontwikkeld, gefocust op het verbeteren van de attitude, kennis en vaardigheden van de PO rond slechtnieuwscommunicatie en op hun vaardigheden in het coachen van de HAIO in het aangaan van slechtnieuwscommunicatie. De huidige doelstelling is om de haalbaarheid, aanvaardbaarheid en effectiviteit na te gaan van de opleidingsmodule voor het aanleren en verbeteren van coachings- en communicatievaardigheden.

ONDERZOEKSOPZET

De opleidingsmodule bestond uit een online module en een live trainingssessie van vier uur. 108 PO’s namen deel aan de live sessie van wie 83 eveneens de online module hadden doorlopen. Het effect van de module werd geëvalueerd via een pre-test/post-test design waarbij PO’s vragenlijsten invulden vóór (T0, N=67), vlak na (T1, N=106) en drie maand na (T2, N=49) de training. Self-efficacy (vertrouwen in eigen kunnen) en attitude werden gemeten met een Likertschaal van respectievelijk 10 en 5 punten; kennis werd gemeten met 10 juist/fout-vragen. Een linear mixed model analyse is gebruikt om gemiddelde scores per meetmoment te vergelijken. Vaardigheden in het coachen van HAIO’s worden gescoord in video’s van concrete leergesprekken voor en na de opleidingsmodule via ‘content-based coding’ (inhoudsanalyse). Tot slot werden telefonische interviews uitgevoerd met PO’s (N=14) en HAIO’s (N=10) om meer inzicht te krijgen in de ervaringen met en het effect van de opleidingsmodule.

RESULTATEN

De self-efficacy van PO’s steeg significant tussen T0 en T1 (van 5.97 naar 6.71) en ook T2 toonde een significante stijging ten opzichte van de basismeting (7.06). Ook kennis steeg significant tussen T0 (5.65) en T1 (7.31), maar daalde daarna significant op T2 (6.44). Ten opzichte van de basismeting was de score op T2 echter wel nog significant hoger. De attitude was al hoog voor de start van de training en was dan ook niet significant gestegen na de training. De inhoud van de opleiding werd door de meeste PO’s beoordeeld als praktisch inzetbaar en belangrijk om herhaaldelijk aan te bieden. Interviews toonden aan dat de leergesprekken gestructureerder verliepen, met meer ruimte voor het verhaal en de reflectie van de HAIO wat werd bevestigd in de video’s. De online module werd als noodzakelijke – maar tijdsintensieve - voorbereiding beschouwd voor de live sessie. Een aantal PO’s misten een ‘good practice’-samenvatting achteraf.

KLINISCHE- MAATSCHAPPELIJKE- EN/OF WETENSCHAPPELIJKE RELEVANTIE

De resultaten tonen aan dat de nieuwe ‘train-de-trainer’ opleidingsmodule VitalCoaching een positief effect heeft op de attitude, kennis en vaardigheden van PO’s in slechtnieuwscommunicatie en op hun vaardigheden in het coachen van HAIO’s. De basiskennis en vaardigheden van PO’s rond slechtnieuwscommunicatie bijschaven draagt bij tot het verbeteren van hun eigen communicatie, zodat ze een rolmodel kunnen zijn voor jonge artsen. Voorts kan een verbetering van coachings- en communicatievaardigheden mogelijk leiden tot een verbetering van de tevredenheid en gezondheidsuitkomsten van patiënten. In samenwerking met het Cédric Hèle instituut is een beknopte versie ontwikkeld van de online training die gratis toegankelijk is voor alle geïnteresseerde zorgverleners. De trainingsmodule is als blended learning aanbod permanent beschikbaar geworden voor PO’s als onderdeel van hun vervolgopleidingen.

ALGEMENE INFORMATIE

• Projectverantwoordelijke: prof. dr. Lieve Van den Block • Uitvoerders: dr. Naomi Dhollander, dr. Aline De Vleminck, prof. dr. Nele Michels,

Else Gien Statema • Organisatie: Vrije Universiteit Brussel • Contactgegevens: Hilgiena.Elisabeth.Statema@vub.be - +32 2 477 46 27 • Termijn project: 6/10/2017 - 31/12/2020 • Financiering: Kom op tegen Kanker • Partners: Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Antwerpen, in samenwerking met ICHO