Matematikk 6 frå Cappelen Damm Oppgåvebok by Cappelen Damm

MATEMATIKK 6 frå CAPPELEN DAMM Oppgåvebok

Jan Erik Gulbrandsen Randi Løchsen Kristin Måleng Vibeke Saltnes Olsen

Nynorsk

© CAPPELEN DAMM AS, Oslo, 2021 Materialet i denne publikasjonen er omfatta av føresegnene i åndsverklova. Utan særskild avtale med Cappelen Damm AS er det berre tillate å framstille eksemplar av dette verket eller gjere innhaldet tilgjengeleg dersom det er heimla i lov eller tillate gjennom avtale med Kopinor, interesseorgan for rettshavarar til åndsverk. Utnytting i strid med lov eller avtale kan føre til erstatningsansvar og inndraging, og kan straffast med bøter eller fengsel. Matematikk 6 Oppgavebok frå Cappelen Damm er laga til fagfornyinga i faget matematikk og er til bruk på barnetrinnet i grunnskulen. Forfattarane Kristin Måleng og Vibeke Saltnes Olsen har fått støtte frå Det faglitterære fond. Omsetjing til nynorsk: Eirik Ulltang Birkeland Hovudillustratør: Line Mathisen Andre illustrasjonar: Henning Skogstad Grafisk design: Bøk Oslo AS / AiT Bjerch AS Omslagsdesign: Tank Design AS Omslagsillustrasjonar: Line Mathisen og Henning Skogstad Forlagsredaktør: Ingar Ebbestad Sats: AiT Bjerch AS Trykk og innbinding: Livonia Print SIA, Latvia 2021 Utgåve 1 Opplag 1 ISBN 978-82-02-60801-9 www.skolen.cdu.no

Innhald 1. Tal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

4. Multiplikasjon og divisjon . . . . . . . 92

Regne via hel tier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Dobling og halvering . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Dobling og halvering – multiplikasjon . . . . 7 Overslag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Multiplikasjon ved å dele opp tala . . . . . . . 9 Partal, oddetal og primtal . . . . . . . . . . . . . .10 Plassverdisystemet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Avrunding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Addisjon – oppstilling . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Subtraksjon – oppstilling . . . . . . . . . . . . . . 18 Tekstoppgåver med modell . . . . . . . . . . . . 20 Andre utfordringar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Dele opp tal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 Divisjon med rest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Multiplikasjon - oppstilling . . . . . . . . . . . . 99 Multiplikasjon med desimaltal . . . . . . . . 102 Desimaltal multiplisert med desimaltal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104 Overslag i multiplikasjon . . . . . . . . . . . . .105 Multiplikasjon med desimaltal – oppstilling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Divisjon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .108 Divisjon av desimaltal . . . . . . . . . . . . . . . 110 Divisjon med overslag . . . . . . . . . . . . . . . 112 Divisjon av desimaltal – oppstilling . . . .113 Andre utfordringar . . . . . . . . . . . . . . . . . .116

2. Desimaltal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Tidelar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Hundredelar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Tusendelar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Addisjon og subtraksjon . . . . . . . . . . . . . . 40 Addisjon – oppstilling . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Subtraksjon – oppstilling . . . . . . . . . . . . . . 45 Desimaltal, brøk og prosent . . . . . . . . . . . . 48 Andre utfordringar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

5. Algebra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Rotasjon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .126 Forskyvning . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .127 Koordinatsystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .128 Forskyving i koordinatsystem . . . . . . . . .129 Å lage formlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 Likninger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 Andre utfordringar . . . . . . . . . . . . . . . . . .144

3. Geometri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Måle vinklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Lengdemål . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Linje, linjestykke og stråle . . . . . . . . . . . . . 62 Firkantar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Rektangel og kvadrat . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Parallellogram og trapes . . . . . . . . . . . . . . 65 Trekantar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Omkrins og areal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Omkrins og areal – rektangel . . . . . . . . . . 75 Areal – trekantar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Sirkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Andre utfordringar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

6. Tredimensjonale ﬁgurer . . . . . . . . 148 Flater . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149 Rette prisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 Kube . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151 Pyramidar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .152 Sylinder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 Kjegle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .155 Overflate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Volum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162 Volummål . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Omgjering mellom måleiningar . . . . . . .168 Andre utfordringar . . . . . . . . . . . . . . . . . . .172

INNHALD

Tal

Tiarvenner Døme Du kan bruke det du veit om tiarvenner, til å løyse oppgåver med høgare tal. മϵ н ϭ с ϭϬ

മϴ н Ϯ с ϭϬ

മϳ н ϯ с ϭϬ

മϲ н ϰ с ϭϬ

മമϱ н ϱ с ϭϬ

Ϯϵ н ϭ с ϯϬ

ϭϴ н Ϯ с ϮϬ

ϰϳ н ϯ с ϱϬ

ϲϲ н ϰ с ϳϬ

Ϯϰϱ н ϱ с ϮϱϬ

1.3

c) 145 + 5 = 145 + 35 = 445 + 35 =

Rekn ut. a) 16 + 4 = 16 + 5 = 216 + 5 =

b) 62 + 8 = 62 + 9 = 662 + 9 =

c) 173 + 7 = 173 + 8 = 273 + 8 =

Rekn ut. a) 19 + 1 + 7 = c) 37 + 13 + 4 =

b) 28 + 5 + 2 = d) 8 + 26 + 42 =

Henning kjøper ein blyant, ein linjal og eit viskelêr. Kor mykje betalar han til saman? 18

1.4

b) 24 + 6 = 24 + 26 = 324 + 26 =

1.2

Rekn ut. a) 17 + 3 = 17 + 13 = 117 + 13 =

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

1.1

Rekne via heil tiar Døme ϰϳ н Ϯϵ с ϰϳ н ϯϬ ʹ ϭ с + 30 47

ϭ͘ϱ

ϭ͘ϲ

ϰϰ ʹ ϭϵ с ϰϰ ʹ ϮϬ н ϭ с

–1 76

– 20

+1 24

Rekn ut. a) 55 + 9 = 55 + 19 = 55 + 18 =

b) 36 + 9 = 36 + 19 = 36 + 18 =

c) 42 + 9 = 42 + 29 = 42 + 28 =

Rekn ut. a) 35 – 9 = 35 – 19 = 35 – 18 =

b) 77 – 9 = 77 – 29 = 77 – 28 =

c) 62 – 9 = 62 – 19 = 62 – 18 =

ϭ͘ϳ

Henrik har 17 kr i lomma og 29 kr i handa. Kor mange kroner har han til saman?

ϭ͘ϴ

Heidi har 63 kr. Ho kjøper vatn til 19 kr. Kor mange kroner har ho att?

1 TAL

Dobling og halvering Døme Dobling og nær dobling

Halvering og nær halvering

ϯϱ н ϯϱ с ϳϬ

ϭϬϬϬ ʹ ϱϬϬ с ϱϬϬ

35 + 36 = 71

1000 – 501 = 499

35 + 35 + 1 = 71

1000 – 500 – 1 = 499

ϭ͘ϵ

Rekn ut. a) 7 + 7 = 7+8= 7+6=

b) 24 + 24 = 24 + 25 = 24 + 23 =

c) 50 + 50 = 50 + 49 = 50 + 51 =

b) 50 – 25 = 50 – 26 = 50 – 24 =

c) 150 – 75 = 150 – 74 = 150 – 76 =

ϭ͘ϭϬ Rekn ut. a) 40 – 20 = 40 – 21 = 40 – 19 =

1.11 Doble og halvere verdien av kvart tal. a) 4 40 400

b) 90 900 9000

c) 250 2500 25 000

1.12 Petter har bursdag. Han får 50 kr av tante Tove og dobbelt så mykje av onkel Per. Kor mykje får han av tante Tove og onkel Per til saman?

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

Dobling og halvering – multiplikasjon Døme 2 · 0,5 L

1·1L

Når du doblar den eine faktoren og halverer den andre, får du same produkt.

1.13 Petter kjøper fire flasker som kvar inneheld 0,5 L brus. Kor mange liter brus kjøper han til saman?

1.14 Rekn ut. a) 3 · 2 = 6·1= 12 · 0,5 =

b) 5 · 4 = 10 · 2 = 20 · 1 =

c) 2 · 12 = 1 · 24 = 0,5 · 48 =

b) 2 · 50 = 1 ·

c) 3 · 4 =

b) 12 · 4 =

c) 18 · 3 =

ϭ͘ϭϱ Skriv talet som manglar. a) 1 ·

=2·3

·2

ϭ͘ϭϲ Rekn ut. a) 0,5 · 28 =

ϭ͘ϭϳ Skriv reknestykka som gir same svar, ved sida av kvarandre.

4·1 ϯ ͼ ϱ Ϯϴ ͼ Ϭ͕ϱ

14 · 1 ϴ ͼ Ϭ͕ϱ ϲ ͼ Ϯ͕ϱ

1 TAL

Overslag Døme Ida har 100 kr. Ho gjer eit overslag og rundar av alle prisane opp til næraste tiar. Då er ho sikker på at ho har nok pengar til å kjøpe matvarene nedanfor.

29 kr у 30 kr

40 kr у r k 6 3

8 kr у 10 kr

19 kr

у 20

40 kr + 30 kr + 10 kr + 20 kr = 100 kr

ϭ͘ϭϴ Per, Hans og Adrian handlar ndlar inn til bursdagsfest. b 17 kr 58

28 kr

a) Adrian kjøper vaffelmiks og syltetøy. Omtrent kor mykje betalar han til saman? b) Per kjøper brus, kake og ein pakke sugerøyr. Omtrent kor mykje betalar han til saman? c) Hans kjøper tre brus og betalar med ein hundrekronesetel. Omtrent kor mykje får han att? 8

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

Multiplikasjon ved å dele opp tala Døme Når du multipliserer, kan du dele opp tala på ulike måtar for å finne løysinga. 14 · 3 = 42 10 · 3 = 30 മϰ ͼ ϯ с ϭϮ = 42

14 ϭϬ

14 · 3 = 42 മϳ ͼ ϯ с Ϯϭ മϳ ͼ ϯ с Ϯϭ = 42

14 ϳ

ϭ͘ϭϵ Rekn ut. a) 1 · 3 = 10 · 3 = 11 · 3 =

b) 6 · 2 = 7·2= 13 · 2 =

c) 4 · 5 = 8·5= 12 · 5 =

b) 18 · 6 =

c) 26 · 5 =

b) 53 · 2 =

c) 27 · 3 =

ϭ͘ϮϬ Rekn ut. a) 12 · 9 =

1.21 Rekn ut. a) 16 · 4 =

1.22 Ayoub kjøper 4 kassar brus med 24 flasker i kvar kasse og 18 posar med 6 bollar i kvar pose. Kor mange flasker brus og kor mange bollar kjøper Ayoub?

1 TAL

Partal, oddetal og primtal Døme Partal er alle heile tal som sluttar på siffera 0, 2, 4, 6 eller 8. Døme: 4, 12 og 230. Oddetal er alle heile tal som sluttar på 1, 3, 5, 7, eller 9. Døme: 3, 25 og 129. Primtal er alle heile tal større enn 1 som berre kan delast med seg sjølv og 1. Døme: 2, 7 og 13.

1.23 Eitt av tala på kvar ballong er plassert feil. Kva for eitt? a)

Partal 2, 6, 14, 29, 30 og 118

Oddetal 5, 7, 13, 21, 24, 35 og 99

Primtal 2, 5, 7, 11 25 og 107

1.24 Skriv tala. a) Tre ulike partal som har summen 36. b) Tre ulike oddetal som har summen 45.

ϭ͘Ϯϱ Kva for nokre av oppgåvene nedanfor har eit primtal til svar? a) 100 – 98 =

b) 65 + 4 =

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

c) 6 + 6 + 1 =

Plassverdisystemet Døme Alle tal i talsystemet vårt er sette saman av eitt eller fleire av siffera 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 og 9. Siffera kan brukast fleire gonger. 4 ϱ ϲ 3 ϵ ϴ ϳ einarar ƟĂƌĂƌ hundrarar tusenarar ƟƚƵƐĞŶĂƌĂƌ hundretusenarar millionar

Siffera få r verdi etter plas sen dei står p å.

Talet skrive på utvida form: 4 563 987 = 4 000 000 + 500 000 + 60 000 + 3000 + 900 + 80 + 7

ϭ͘Ϯϲ Kva verdi har sifferet som er understreka? a) 25 014 d) 521 697

b) 451 367 e) 4 587 634

c) 796 478 f) 7 134 589

ϭ͘Ϯϳ Kva verdi har sifferet 7 i kvart av desse tala? a) 4789 d) 7 451 063

b) 14 701 e) 475 994

c) 75 482 f) 4 710 000

ϭ͘Ϯϴ Teikn tallinja, og skriv tala som manglar. 11 003

11 004

1 TAL

ϭ͘Ϯϵ Skriv alle heile tal mellom a) 198 og 202 d) 987 og 994

b) 8497 og 8503 e) 2997 og 3003

c) 47 895 og 47 901 f) 999 998 og 1 000 002

ϭ͘ϯϬ Skriv tala på utvida form. a) 14 578 c) 874 965

b) 89 478 d) 2 489 531

1.31 Skriv tala som manglar.

47 961 = 40 000 + 7000 + 900 + 60 +1

Uttrykka skal stå på utvida form. a) 2000 + + + 3 = 2453 b) 10 000 + + 800 + + 2 = 11 842 c) + 700 + + = 9784 d) + 9000 + + 60 + = 39 765

1.32 Kor mykje aukar talverdien når sifferet 2 blir endra til 8? a) 12 439 d) 7 314 462

b) 24 876 e) 2 931 006

c) 295 000 f) 4 258 912

1.33 Kva for eit tal er éin meir enn a)

ϵϵϵ

ϭϬϵϵ

ϵϬϵ ϵϵϵ

1.34 Kva for eit tal er éin mindre enn a)

ϭϬϬϬ

ϭϬ ϭϬϬ

ϭ͘ϯϱ Teikn tallinja, og skriv tala som manglar. 99 998

99 999

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

c) ϭ ϭϬϬ ϬϬϬ

ϭ͘ϯϲ Jesper er fødd i 2020. Kva for eit årstal er dei andre fødde? de? a) b) c) d)

Kine er fødd året før Jesper. Sander er fødd 20 år før Jesper. Bestefar er fødd 60 år før Jesper. Oldemor er fødd 100 år før Jesper.

ϭ͘ϯϳ Kva for eit tal er ti meir enn a)

ϵϵϴ

ϵϳ

ϵϵϱ

ϭ͘ϯϴ Kva for eit tal er ti mindre enn a)

ϭϬϴ

ϭϬϵϳ

ϭϬ ϬϬϭ

ϭ͘ϯϵ Teikn tallinja, og skriv tala som manglar. 1 000 000 1 000 010

ϭ͘ϰϬ Skriv tala i stigande rekkjefølgje. a) 850, 899, 508, 805, 998, 985, 958 b) 5000, 5005, 5400, 4500, 4599, 4959 c) 97 603, 67 930, 39 760, 93 607, 37 609

1.41 Bruk tala nedanfor. Finn tal som blir 100 000 til saman.

ϱϯ ϴϭϬ

ϵϬ ϰϬϳ 1

ϵϵ ϱϴϯ

ϰϭϳ ϵϱϵϯ

ϰϲ ϭϵϬ

ϲϴ ϳϯϵ ϵϵ ϵϵϵ ϯϭ Ϯϲϭ 1 TAL

Avrunding Døme 4ϳϭϮ у ϱϬϬϬ 42ϳϮ у ϰϬϬϬ 14 ϴϰϭ у ϭϱ ϬϬϬ 14 3ϴϳ у ϭϰ ϬϬϬ

Når vi rundar av, ser vi på sifferet til høgre for sifferet vi skal behalde. Her rundar vi av til næraste tusenar. Er sifferet 1, 2, 3 eller 4, rundar vi av nedover. Er sifferet 5, 6, 7, 8 eller 9, rundar vi av oppover.

1.42 Rund av til næraste hundrar. a) 373

b) 1373

c) 791

1.43 Rund av til næraste tusenar. a) 3709

b) 7254

c) 142 457

1.44 Rund av til næraste hundrar. a)പ

ďͿപ

ĐͿപ

ϭ͘ϰϱ Rund av til næraste hundrar, og rekn ut. a) 801 + 271 =

b) 275 + 173 =

c) 548 + 399 =

ϭ͘ϰϲ Rund av til næraste hundrar, og rekn ut. a) 376 – 227 =

b) 923 – 672 =

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

c) 684 – 358 =

ϭ͘ϰϳ Henrik har fått skritteljar. Tabellen viser kor mange skritt han går kvar dag i løpet av ei veke.

a) b) c) d)

Vekedag

Henrik

Måndag

24 328

Tysdag

32 605

Onsdag

19 200

Torsdag

16 804

Fredag

22 405

Laurdag

18 612

Søndag

11 997

Rund av talet på skritt Henrik går kvar dag, til næraste tusenar. Rund av talet på skritt Henrik går kvar dag, til næraste hundrar. Kva for ein dag går Henrik flest skritt? Sjå på måndag etter at du har runda av til næraste hundrar og næraste tusenar. Kor stor er differansen i talet på skritt etter avrunding?

ϭ͘ϰϴ Markus har 500 kr. Han ser at bøkene i serien Katteligaen er på sal til 129 kr per bok. Bruk overslag og vurder om 500 kr er nok til å kjøpe fire slike bøker.

ϭ͘ϰϵ I kva for nokre av situasjonane nedanfor synest du det er brukt ei naturleg avrunding?

ഩ Ğƚ Ğƌ ϭϮϭ Ŭŵ ƚŝů ŚǇƚƚĂ͘ Ğƚ Ğƌ ŽŵƚƌĞŶƚ ϭϮϬ Ŭŵ ƚŝů ŚǇƚƚĂ͘ ഩ ŝůĞŶ ŬŽƐƚĂƌ ϭϳϵ ϵϬϬ Ŭƌ͘ ŝůĞŶ ŬŽƐƚĂƌ ŽŵƚƌĞŶƚ ϭϴϬ ϬϬϬ Ŭƌ͘ ഩ ŝŶ ŶǇĨƆĚĚ ďĂďǇ ǀĞŐ ϯϱϭϬ Ő͘ ĂďǇĞŶ ǀĞŐ ŽŵƚƌĞŶƚ ϰϬϬϬ Ő͘

1 TAL

Addisjon – oppstilling Døme Kim kjøper skjorta og buksa ved sida av. Kor mykje betalar han?

Metode 1 675 + 398 = ϲϬϬ н ϯϬϬ с മϵϬϬ മϳϬ н മϵϬ с മϭϲϬ മമϱ н മമϴ с മമϭϯ = 1073

398

675 k r

Metode 2 1

6 7 5 + 3 9 8 = 1 0 7 3

Svar: Kim betalar 1073 kr til saman.

ϭ͘ϱϬ Rekn ut. a) 4567 + 3872 = d) 5627 + 678 =

b) 6724 + 7542 = e) 9732 + 8359 =

c) 12 472 + 7261 = f) 24 536 + 36 987 =

ϭ͘ϱϭ Nedanfor ser du ein tabell som viser talet på elevar på nokre byskular. Skule

Barnetrinn

Ungdomstrinn

Abildsø

347

284

Manglerud

618

405

Karlsrud

412

329

a) Kor mange elevar er det til saman på Abildsø skule? b) Kor mange elevar har ungdomstrinnet på skulane Abildsø og Karlsrud til saman? c) Kor mange elevar er det til saman på alle tre barnetrinna? 16

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

ϭ͘ϱϮ Her ser du nokre av kleda du kan kjøpe i butikken ken Tøff Tøffe klede. r 687 k

175 k

r 476 kr 767 k r

a) b) c) d)

Pia kjøper eit skjerf og ein genser. Kor mykje betalar ho? Kim kjøper ei skjorte og ei bukse. Kor mykje betalar han? Selma kjøper tre skjerf. Kor mykje betalar ho? Tuan kjøper ein genser. Han betalar med ein 1000-kronesetel. Kor mykje får han tilbake?

ϭ͘ϱϯ Byane Austby og Vestby skal slå seg saman til éin by. Austby har 12 849 innbyggjarar, og Vestby har 15 871 innbyggjarar. Kor mange innbyggjarar er det i byane til saman?

ϭ͘ϱϰ Fullfør reknepyramiden. a)

b) 687

367

854

2576

1458

6176

ϭ͘ϱϱ Kva for siffer manglar? a)

7 + 8 4 = 8 1 1

6 1 + 7 8 7 = 1 2

1 7 5 3 + 6 = 5 7 5

1 TAL

Subtraksjon – oppstilling Døme Anna har 5000 kr. Ho betalar 735 kr for ei reise. Kor mange kroner har ho att? Metode 1 5000 – 735 = 5000 – 700 – 30 – 5 = 4300 – 30 – 5 = 4270 – 5 = 4265

ϳϯϱ ϳϬϬ

ϯϬ

Metode 2 10

5 0 0 0 – 7 3 5 = 4 2 6 5 Svar: Anna har att 4265 kr.

ϭ͘ϱϲ Rekn ut. a) 723 – 578 =

b) 3912 – 2663 =

c) 22 729 – 21 138 =

b) 7530 – 5972 =

c) 1054 – 897 =

ϭ͘ϱϳ Rekn ut. a) 5103 – 2278 =

ϭ͘ϱϴ Karim får 2476 poeng på spelet Heltar og heltinner. Rekorden hans er 4069 poeng. Kor mange poeng er han unna rekorden sin?

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

ϭ͘ϱϵ Læraren til klasse 6A har som mål å gå 10 000 skritt kvar dag. Nedanfor ser du ein tabell som viser kor mange skritt læraren går i løpet av ei skuleveke. Måndag

Tysdag

Onsdag

Torsdag

Fredag

12 451

10 000

7658

9585

11 600

a) Kva for ein dag går læraren lengst? b) Kva er differansen mellom talet på skritt onsdag og torsdag? c) Kor stor differanse er det mellom den dagen læraren går lengst, og dagen læraren går kortast?

ϭ͘ϲϬ Kva for eit tal manglar? a) 1489 + 4247 = c) 2686 – = 1607

b) d)

= 783 + 2538 – 13 549 = 22 487

ϭ͘ϲϭ I leikebutikken har dei ein konkurranse om å tippe talet på legoklossar i ein kasse. Ida gjettar at det er 502 klossar i kassen. Det rette talet er 618 klossar. Kor langt unna det rette talet tippa Ida?

ϭ͘ϲϮ Her er nokre resultat frå ei teljing av hagefuglar. Fugl

Dompap

Blåmeis

Kjøtmeis

Tal

17 462

31 410

55 864

a) Kva er differansen mellom talet på kjøttmeis og blåmeis? b) Kva er differansen mellom talet på blåmeis og dompap?

1 TAL

Tekstoppgåver med modell Døme Amir tener 320 kr på to dagar. Han jobbar måndag og tysdag. Tysdag tener han 20 kr meir enn måndag. Kor mykje tener han på tysdag? Måndag

150

Tysdag

150

320 – 20 = 300 300 : 2 = 150 150 + 20 = 170

320

? Svar: Amir tener 170 kr på tysdag.

ϭ͘ϲϯ Johan kjøper snorkel og dykkarmaske. Han betalar 526 kr til saman. Dykkarmaska kostar 26 kr meir enn snorkelen. Kor mykje kostar snorkelen? Snorkel Dykkarmaske

? 26

526 kr

ϭ͘ϲϰ Ida spelar handball laurdag og søndag. Ho spelar 75 min til saman. Ho spelar 15 min meir på laurdag enn på søndag. Kor mange minutt spelar ho på søndag?

ϭ͘ϲϱ Leo står med pilspel på tivoli. Han registrerer poenga til dei som spelar. Morad og Elise spelar ein omgang kvar. Leo registrerer til saman 390 poeng. Han registrerer 30 poeng meir på Elise enn på Morad. Kor mange poeng får kvar av dei?

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM

ϭ͘ϲϲ Alma og bestefar er til saman 87 år. Bestefar er 51 år eldre enn Alma. Kor gammal er bestefar? Alma Bestefar

ϭ͘ϲϳ I Knarvik og Vadsø bur det til saman 10 777 menneske. I Knarvik bur det 973 fleire enn det bur i Vadsø. Kor mange bur det i Knarvik?

ϭ͘ϲϴ I klassekassen til 6A har dei 2350 kr. I klassekassen til 6B har dei 2595 kr. Kor mange kroner meir har 6B enn 6A i klassekassen? 6A 6B

2350

2595

ϭ͘ϲϵ Petter har 745 kr, og Pia har 1038 kr. Kor mange fleire kroner har Pia enn Petter?

ϭ͘ϳϬ Lag minst éi oppgåve som passar til kvar av teikningane. a)

1 TAL

Andre utfordringar ϭ͘ϳϭ Set inn + eller – mellom tala, slik at svaret blir rett. a) 3 4 3 8 = 12 c) 12 4 8 6 = 22

b) 7 d) 3

9 1

8 1

4 3

1 = 11 5=5

ϭ͘ϳϮ Kva for tal manglar? a) = 4578 + 9328 c) 7826 + 4654 = e) – 67 139 = 27 497

b) – 9783 = 3498 d) 7800 – – = 2487 f) + 23 745 = 50 000

ϭ͘ϳϯ Filosofen Aristoteles blei fødd i år –384. Han døydde 62 år gammal. I kva for eit år døydde Aristoteles? –384

ϭ͘ϳϰ Madame Tussauds er eit kjent vokskabinett i London. Det har ulike utstillingar av kjende personar laga i voks. Grunnleggjaren Marie Tussaud, blei fødd i 1761 i Strasbourg. Ho etablerte Madame Tussauds i London i 1835 og døydde i 1850. I 1940 blei vokskabinettet treft av ei tysk bombe. a) Kor gammal var Marie Tussaud då ho døydde? b) Kor gammal var Marie Tussaud då ho etablerte Madame Tussauds? c) I kva for eit årstal var det 250 år sidan Madame Tussaud blei fødd?

MATEMATIKK 6 OPPGÅVEBOK FRÅ CAPPELEN DAMM