Sammendrag

SAMANDRAG

Tregleikssystem

Referansesystem med konstant fart, der Newtons 1. lov gjeld, blir kalla tregleikssystem. Uavhengig av kva for utgangsverdiar vi vel når vi gjer eksperiment og målingar, vil bevaringslovene vere dei same i alle tregleikssystem. Når ulike observatørar observerer det same eksperimentet frå ulike tregleikssystem, er ikkje energiane og rørslemengdene dei observerer, dei same, men alle vil observere energibevaring og bevaring av rørslemengd.

Einsteins postulat for den spesielle relativitetsteorien

1. Fysikklovene er dei same i alle tregleikssystem. 2. Lysfarten i vakuum er den same for alle observatørar, uavhengig av farten til lyskjelda.

Lorentzfaktoren

For å beskrive forskjellar i måling av tid og lengd mellom to referansesystem som beveger seg med ein fart v relativt til kvarandre, bruker vi lorentzfaktoren definert som 1

1

v2 c2

Tidsdilatasjon

Samanhengen mellom tida t0 vi måler i eit tregleikssystem som er i ro, og tida t vi måler i eit tregleikssystem som beveger seg, er gitt ved t t 0 1 0t v c 2 2

Hendingar og samanfall i tid

Ei hending er eit bestemt punkt i tid og rom der noko skjer. To hendingar som er samtidige i eitt referansesystem, treng ikkje vere samtidige i eit anna referansesystem som beveger seg relativt til det første.

Lengdekontraksjon

Samanhengen mellom lengda l0 målt i eit tregleikssystem som er i ro, og lengda l målt i eit referansesystem som beveger seg i same retning som lengderetninga, er gitt ved

l 0l v c

2 1 2 l0

Relativistisk rørslemengd

For ein lekam med massen m og farten  v er den

relativistiske rørslemengda gitt ved

  p mv

Relativistisk energi

For ein lekam med massen m og farten v er den relativistiske energien gitt ved

E mc pc mc 2 2 2 2

Relativistisk kinetisk energi

For ein lekam med massen m og farten v er den relativistiske kinetiske energien gitt ved

E mcK 1 2