Tilburg

Business case Deelname Culturele Hoofdstad 2018Tilburg C-Roots, mei 2012

VOORAF Deze rapportage beoogt inzicht te geven in wat de deelname aan de Culturele Hoofdstad 2018 voor Tilburg kan betekenen.

Het poogt een kwalitatief en kwantitatief antwoord te geven op de vraag van de Raad om voor de benodigde investering een business case uit te werken.

Er is gekozen voor een methodiek waarbij informatie verkregen uit desk research getoetst en verrijkt is door het ophalen van kennis en ideeën van veel Tilburgers. Hun inzet is cruciaal gebleken. In de rapportage is dan ook voor een groot deel de energie van professionele beleids­ makers, cultuur­ managers, jongeren- en welzijns­­mede­werkers, onderwijs­professionals en studenten en ook jongeren en burgers terug te vinden.

Het blijkt uit alle beschikbare studies: de inzet van Culturele Hoofdstad moet niet uitsluitend gebruikt worden als middel voor city marketing maar met name moet er gezorgd worden voor draagvlak en betrokkenheid van de bewoners. Het uiteindelijke programma moet aansluiten bij de bestaande identiteit en beleidvoornemens van de stad. Tilburg kan 2018Brabantstad inzetten als middel om de betrokkenheid van de Tilburgers bij de stad om te zetten naar concrete acties, zodat er een actief deelnemerschap ontstaat en de Tilburgers hun stad zelf cocreëren.

Deze rapportage is een verslag waarin de hoofdlijnen voor Tilburg worden beschreven zoals die naar voren zijn gekomen uit de diverse gesprekken met stakeholders en twee inhoudelijke sessies in het Duvelhok waarbij in totaal 50 ronde tafelsessies voor de input hebben gezorgd. We presenteren die naar analogie van het bidbook, als T-routes. In het geval van de business case kiezen we voor een bundeling in de vorm van 4 T-routes die voor ons de financiĂŤle fundering vormen voor een eventuele deelname van Tilburg aan het project Culturele Hoofdstad 2018. We laten hierbij de opmaat projecten buiten beschouwing. Wel is er de inhoudelijke verbinding gemaakt in de T-routes.

Het totale pakket in de vorm van 10 T-routes kan samen met een impressie van de sessies gevonden worden op 2018Tilburg.nl.

Daarnaast is er onderbouwing voor die routes gevonden in de vele notities en rapporten van de gemeente, provincie, onderzoeken over Europese hoofdsteden etc. Deze onderbouwing is niet in het rapport opgenomen, maar te vinden op de website. Daarin zijn tenslotte ook de verschillende gespreksverslagen te vinden.

DE BUSINESS CASE 2018Tilburg

De cijfermatige onderbouwing is in

Werk

Onderwijs

Toerisme

deze rapportage zeer schematisch

Gekeken is naar het creëren van

Er is een koppeling gemaakt tussen

Tot slot is er de gedachtelijn dat een

weergegeven. Onder die getallen

extra banen voor de doelgroep die nu

het opzetten van nieuwe opleidingen

aantrekkelijker stadsprofiel leidt tot

ligt een berekeningsmethode waarin

na hun opleiding de stad verlaat, naar

en het creëren van banen. De effec-

een extra impuls voor dagtoerisme.

verschillende aspecten zijn gewo-

het samen­brengen van zzp-ers tot

ten van onderwijs worden hier uitge-

Door de profilering van de studenten­

gen en waar gebruik gemaakt is van

kleine bedrijven en naar de kansen

drukt in groei van aantal studenten

stad en stad van de podium­kunsten

‘rompcijfers’. Voor deze rompcijfers

die een route biedt voor het vermin-

als geheel en groei van het aantal

kan er volgens onderzoek ook wor-

is aansluiting gezocht bij bestaande

deren van de werkeloos­heid onder de

studenten dat in de stad gaat wonen.

den aangestuurd op meer­daags

en algemeen erkende cijfers, zoals

lager opgeleide doelgroep. De inves-

De investeringen hiervoor worden

verblijf­toerisme. Dit levert extra

terug te vinden in diverse publicaties,

teringen liggen voor het grootste deel

in eerste instantie gedragen door

inkomsten op voor de detail­handel,

CBS rapporten en gemeentelijke

in het faciliteren en stimuleren van

opleidingsinstituten en bedrijfsleven

als wel de horeca, culturele instel-

overzichten. Vanzelfsprekend is de in

nieuwe recreatie- en horeca­bedrijven,

gezamenlijk, waarbij aanvullende op-

lingen/evene­ment en daarmee de

het Bidbook gebruikte methode van

het ontstaan van nieuwe opleidingen,

start financiering vanuit de gemeente

gemeente.

Sacco en Blessi geïntegreerd.

ontmoetings-plaatsen voor kleine

denkbaar is. De opbrengsten zullen

bedrijven, het faciliteren van opstart

dan ook in eerste instantie terug-

Er is waar mogelijk onderscheid

en doorgroei van kleine bedrijven.

vloeien naar de opleidingsinstituten

gemaakt tussen opbrengsten in drie

Dat vraagt dus in eerste instantie het

en de ondernemers. Daarom is hier

verschillende categorieën:

beschikbaar stellen van mankracht (is

alleen gerekend met de uitgaven die

geld) en ruimte (is bereid zijn om af te

de Tilburgse student doet in de stad

zien

en daarbij een bijdrage levert aan de

van inkomsten op verhuur/pacht etc).

economie van de stad als geheel.

vice versa

Met de presentatie van het voor­lopige

de ambities die gericht zijn op het

beïnvloeden. Het Bidbook biedt volop

wel de komst van de nieuwsgierige

Bidbook 2018 is er een eerste kader

profileren van Tilburg als stad voort

mogelijkheden voor Tilburg in de

Europeanen (en dus een economi-

waarbinnen de aansluiting gevonden

uit de manier waarop we de positio-

directe aansluiting. Alle routes lopen

sche opbrengst) maar niet per se

kan worden. De uitgezette routes

nering van Tilburg (als onderdeel van

immers langs Tilburg én Tilburg is let-

betrokkenheid van de Tilburgers.

daarbinnen bieden volop mogelijk-

2018Brabantstad) op een aantrekke-

terlijk het centrum van de routekaart.

De echte winst zal dus liggen in het

heid voor Tilburg om zich te profileren

lijke wijze inhoud kunnen geven.

Wanneer de stad iets breder durft te

optimaal afstemmen van deze twee

kijken zijn er nog veel meer mogelijk-

stromingen.

en tegelijkertijd te profiteren van de aantrekkingskracht die een dergelijk

Essentieel is dat Tilburg pro-actief

heden om geformuleerde ambities

groot evenement nu eenmaal heeft.

aansluiting zoekt op de inhoud van

te realiseren. Daarbij is er een cruci-

Tot slot signaleren wij dat juist door

Er is daarbij een evident onderscheid

het Bidbook, op de gepresenteerde

aal moment gelegen in de overgang

de keuze Eindhoven als kern naar

tussen een ‘push’ en ‘pull’ werking in

routes en de kansen en mogelijk­

van bidbook fase naar ontwikkel- en

voren te schuiven, dit Tilburg de

de vorm van katalyserend en parti-

heden benut om ze te verrijken en te

realisatiefase.

mogelijkheid biedt om optimaal te profiteren van de positieve

ciperend effect. Ambities die Tilburg al langer had (zoals Tilburg evene-

Wel is het goed ons te realiseren dat

aantrekkings­­kracht. Enigszins in de

mentenstad), kunnen door deelname

het promoten van de lokale cultuur

luwte die kenmerkend is voor Tilburg,

aan 2018 die extra stimulans krijgen,

weliswaar zorgt voor de betrokken-

kan Tilburg de valkuilen vermijden

waardoor ze verwezenlijkt kunnen

heid van de inwoners van de stad

die door de tegenstanders vaak naar

worden. Denk bijvoorbeeld aan de

maar niet automatisch een groot

voren wordt gebracht en die zich

aanjaagfunctie die 2018Brabantstad

publiek trekt. De grote internationale

toespitsen op gebrek aan betrokken­

kan vormen voor de ontwikkeling van

evenementen die in het Bidbook

heid van de ‘gewone’ burger.

de Spoorzone. Ander­zijds komen

aangegeven worden, garanderen

SOCIAL INNOVATION ALS METHODIEK 2018Tilburg

De uitdaging voor Tilburg binnen

Social innovation is daarbij een

De stad Tilburg wordt daarmee

het project Culturele Hoofdstad is

aanpak die op een natuurlijke manier

de natuurlijke proeftuin van social

tweeledig:

aansluit bij het DNA van de stad

innovation. Een positie waarbij

- het imago van Tilburg duidelijk

en de bewoners. Die door de deel­

kennis en praktijk naadloos in elkaar

naar voren brengen met alle

nemers aan de Duvelhok-sessies

overlopen. De kennis en ervaring

bescheidenheid, veelzijdigheid en

ook expliciet benoemd wordt en

die hiermee opgedaan wordt geven

initiatief die daar bij hoort

waarbij de korte lijnen en het open

Tilburg een unieke positionering en

netwerk essentiële ingrediënten zijn

een uitgelezen kans om deze kennis

(zowel top-down als bottom-up),

voor een dergelijk proces. Het project

te verzilveren.

alle wijken en alle lagen op een

Europese Hoofdstad 2018 kan daarbij

vernieuwende en andere manier.

die impuls geven om het dan ook

- het verbinden van alle initiatieven

echt waar te maken en te realiseren, en de natuurlijke bescheidenheid te overstijgen, zonder de eigen identiteit kwijt te raken.

T1: DE STAD ALS PODIUM 2018Tilburg

Tilburg presenteert zich graag als

Om in 2018 de Tilburgse Festival

stad van de podiumkunsten.

aansluiting te kunnen maken op het

013, Theaters Tilburg, Zuidelijk Toneel

Bidbook initiatief van o.a het Best of

maar ook festivals als Incubate en

the Fest of het Kinderkoren Festival.

Mundial worden gezien als parels van

Bidbook

de stad en als parels met uitstraling

De voordelen zijn legio. De stad

in Nederland en daarbuiten. Voeg

komt letterlijk tot leven. Het biedt

daaraan toe het rijke scala aan

een prachtige mogelijkheid aan de

creatieve- en culturele opleidingen

opleidingen om niet alleen zichzelf te

en de bewijslast is overweldigend.

presenteren maar ook via speciale

Alleen liggen daar nog veel meer

Summer Schools additionele talenten

kansen als we Tilburg in zijn grotere

uit binnen- en buitenland te trekken.

geheel kunnen presenteren.

De rijke amateur traditie krijgt een additionele impuls wat uiteindelijk de

thema: wij verbinden mensen route: nomaden en netwerken

Daarom Tilburg, de stad als podium.

sociale cohesie in de wijken weer ten

Tilburg stelt letterlijk de stad ter

goede komt. Door gebruik te maken

beschikking en verbindt al bestaande

van toch al geplande activiteiten en

initiatieven tot een groot Podium­

daar een paraplu voor te ontwikke-

festival. Maar met de eigen Tilburgse

len is de directe investering voor de

signa­tuur. Dus ruimte voor de kweek­

gemeente relatief gering.

vijver aan talent via studenten­ podia, maar ook een inkijk op de rijke amateur podium­-traditie tot aan

Podium

circus in de wijken, musicals in de Spoor­zone, optreden van de Fontys opleidingen in de stad etc.

Een zomerprogrammering met als

MUSICAL

CIRCUS

klap op de vuurpijl een vernieuwde Tilburgse Kermis zoals voorgesteld in Expeditie 2040. De start vindt plaats in het jaar van Tilburg (2)013.

KERMIS

Werk Naast de (kleinere) directe werk­

festival en podium­bedrijvigheid

gelegenheid die het organiseren

een mooie leer­omgeving zijn om

van een dergelijk Festival met zich

uiteindelijk in 2018 een festival van

meebrengt is de grootste impact te

formaat te organiseren.

verwachten in de indirecte sfeer.

Horeca, retail en ondersteunende

Toerisme

diensten zoals podium­bouw, techniek

Uit recent onderzoek blijkt dat de

ed. vinden in deze maanden een

aanwezigheid van studenten in een

additionele afzetmarkt.

stad niet alleen een economisch voordeel oplevert, maar ook een

Onderwijs

imago-voordeel. Effect is dat het

Het idee van de Summer School

eendaagse toerisme ingeruild wordt

heeft meerdere kanten. Het is

voor een meerdaagsverblijf. Deze

een propositie die de instellingen

zgn. ‘studentscapes’ vormen voor

kunnen gebruiken om hun profiel

geïnteresseerde buitenstaanders

ook internationaal extra waarde

een signaal voor een interessante

te geven, tegelijkertijd is er

culturele context en zijn een interes­

een additionele doelgroep van

sant bruggen­­hoofd om de stad

studenten die ook de stad verder

toeristisch scherper te positioneren.

educatie 2.236.500

werk 1.050.000

economisch helpen. Specifieke profielen zijn dan noodzakelijk om dit doel te bereiken. Een aantal zijn in de Duvelhok-sessies genoemd waarbij de verbinding tussen de rechten faculteit, de Tias/Nimbas business school en het creatieve ondernemerschap in Tilburg een nieuwe opleiding cultureel entrepeneurship kan opleveren.

Ook hierbij kunnen de jaren vooraf­ gaand aan 2018 via toe­nemende

toerisme 2.250.000

T2: DE STAD VAN HET TECHNOLOGISCHE AMBACHT 2018Tilburg

Tilburg, stad van het oude ambacht.

intellectueel eigendom. Een route die

Van de meester en gezel. Maar dan

‘passend’ gemaakt kan worden door

vertaald naar de 21e eeuw door

de initiatieven die er ontstaan waar

expliciet de verbinding te zoeken

mogelijk aansluiting te laten vinden bij

met de moderne technologie. Het

de aanpak van Midpoint maar daar

Textiel-lab heeft al laten zien hoe

niet afhankelijk van te laten zijn.

succesvol de verbinding tussen vooruitstrevende techniek en het

De Tilburgers zelf geven aan het

aloude ambacht kan zijn. Die

domein ‘duurzaamheid’ als belangrijk

combinatie van kennis en kunde

onderdeel van het ondernemende

kan ook prima ontwikkeld worden

profiel van de stad te zien. In de

in andere domeinen waarvoor (glas,

verbinding met de nieuwe business

Bidbook

fijn-metaal, internet en bouw­

modellen die het thema social

thema: wij ontdekken de toekomst

nijverheid), binnen Tilburg al

innovation oproept liggen hier

route: ambacht en design

prachtige voedingsbodems liggen.

geweldige kansen. Een geopperde mogelijkheid is de ontwikkeling van

De kern ligt daarbij niet in het ontwikkelen van de techniek, die rol is voor­behouden aan de van oudsher sterke instituten in Eindhoven, Delft of het TNO maar juist in de toepassingen van die techniek in het ontwerpen, bouwen en onderhouden van techno­logie. Dit biedt ruimte aan hele nieuwe opleidingen en nieuwe bedrijvig­heid die deze activiteiten tot speer­punt maken. Ook kan er gedacht worden aan aansluiting op het Textiel­lab via een coupeuse opleiding door Fontys, additionele studenten voor het ROC of een kennis-instituut op het gebied van

een Tilburgs-‘ruilmodel’.

Werk

Toerisme

Tilburg is bij uitstek de stad in

In deze route is de additionele impact

de luwte. Een plek waar buiten

voor het toerisme met name gericht

de spotlights nieuwe initiatieven

op de zaken足reiziger in de vorm van

ontstaan door eigen ondernemer足

congressen en kennis足uitwisseling.

schap. Dat initiatief kunnen we als

Ook de uitwerking van een Tilburgs

gemeente faciliteren en ondersteunen

ruilmodel kan de aantrekkingskracht

om groter en daarmee impact-

van dit soort kapitaal足krachtige

voller voor de stad te worden. Geen

bezoekers stimuleren.

werk 6.676.213

andere stad kan als van nature deze positie claimen en beleid maken om deze veelzijdigheid tot bloei te laten komen. De essentie is dan van onderaf de beweging te faciliteren.

Onderwijs Niet alleen nieuwe studierichtingen dienen zich aan, denk maar eens aan de combinatie van de businessschool Tias/Nimbas met de uitdaging van nieuwe op duurzaamheid gebouwde waardemodellen, maar ook de bestaande opleidingen plukken de vruchten van deze aanpak. En belangrijk is dat daarmee niet alleen het gepercipieerde gat tussen hoger en lager opgeleiden iets meer gedicht kan worden maar dat ook voor beide doelgroepen additionele werkgelegenheid zich aandient.

educatie 141.313 toerisme 150.000

T3: DE STAD VAN KENNIS EN CREATIE 2018Tilburg

De Spoorzone van Tilburg. De plek

Aan de kenniskant van de Spoorzone

waar kennis en creatie samenvloeien

biedt de geplande Bibiliotheek van

en tot bloei kunnen komen. In alle

de Toekomst een logische voedings-

veelzijdigheid die Tilburg nu eenmaal

bodem voor een congrescentrum

kenmerkt. En volgens het Bidbook

en ook voor de Summer Academy

zijn de Spoorzones ook het symbool

waarmee de Universiteit en Fontys

van de overgang van de industriële

hun kennis en imago verder kunnen

omgeving naar het tijdperk van de

uitnutten.

netwerkorganisatie. De Spoorzone Tilburg is de plek waar het labyrinth

Het labyrint van Joep van Lieshout

van Joep van Lieshout gepland is als

is niet alleen een vooraanstaand

groot en aansprekend kunstproject.

kunstproject in het kader van

Bidbook

2018Brabantstad, het is ook de bron

thema: wij maken de stad

Als onderdeel van de leisure boule-

om de Spoor­zone met de stad te

route: ruimte en verbeelding

vard van de Efteling en de Beekse

verbinden in de vorm van groene

Bergen zou de Spoorzone het

(energie-) banen die de leefbaarheid

‘slecht-weer’ alternatief kunnen

in de stad verder kunnen verhogen.

worden. De musicalsterren worden al

Een van de bestaande grote

in Tilburg opgeleid, dus waarom niet

opdrachten voor de Gemeente

de Spoorzone benutten als try-out

Tilburg.

omgeving voor nieuwe musicals van de Efteling? Kortom, een aanbod van entertainment voor het hele gezin waardoor meerdaags toerisme naar Tilburg kan worden gehaald.

Werk

Toerisme

Het is de werkgelegenheid die hoort

Belangrijk ijkpunt in de Spoorzone

bij het dienstverlenende karakter in

wordt het labyrint van Joep van

de vorm van het congrescentrum.

Lieshout. Dit labyrint vormt de

Functies voor lager- tot middelbaar

bron waarlangs de Spoorzone

opgeleide mensen. De combinatie

wordt verbonden met de stad in

van kennis en creatie zal niet alleen

de vorm van groene energie­banen.

eigen werkgelegenheid creëren

Verbindingen tussen bestaande maar

maar ook vragen om aanvullende

ook nieuwe parken, tijdelijke groen­

dienstverlening in de vorm van

zones in braakliggende terreinen die

o.a. horeca.

tezamen de leefbaarheid in de stad substantieel zullen verhogen.

Onderwijs De Bibliotheek van de Toekomst

Betrek daartoe kunstenaars en

is het ankerpunt voor de kennis-

tuiniers (Groen Xtra van de Diamant-

intensieve kant van de Spoorzone.

groep) bij het ontwikkelen, bouwen

De Summer Academy vindt

en onder­houden en verbind daarmee

hier zijn logische plaats, net als

ook de buitengebieden met de

een congrescentrum met hotel-

stad. Wandel-, fiets of skeelerroutes

accommodatie. Op basis van deze

spreken allemaal een ander publiek

infra­structuur en het thema social

aan waardoor een stimulans voor

innovation moet het mogelijk zijn

het dag-toerisme gegeven wordt.

het geplande afsluitende congres

Additioneel kunnen op essentiële

in 2020 naar Tilburg te halen. Een

plekken kleine bankjes, theehuisjes

congres met social innovation als

of muziekkoepels geplaatst worden

thema en een geplande duur van

waarvan de programmering

2 maanden is een unicum. Het biedt

in handen is van de studenten

Tilburg ongekende mogelijkheden

van Fontys en waar horeca een

qua kennis­uitwisseling, reputatie en

belangrijke verleider is.

economische perspectieven.

werk 4.603.000

educatie 3.553.000

toerisme 2.445.000

T4: DE STAD ALS ICOON VAN HET DOEN 2018Tilburg

Een route die bij uitstek past bij de

Als inspiratieproject kan het project

Tilburger. De mentaliteit van niet

‘Bijlmereuro’ van Christian Nold

mauwen maar sjouwen. Hierbij gaat

worden gebruikt.

de ontwikkeling van het gedachte­ goed van social innovation hand in

Dit Tilburgse doen kan verder

hand met de dagelijkse werkelijkheid.

zichtbaar gemaakt worden door een wijd scala aan initiatieven met elkaar

Tilburg is een atelier waar nieuwe

te verbinden. Van het in het Bidbook

creativiteit ontluikt omdat het

benoemde ruilproject van de Tilburg

de ruimte en rust krijgt zich te

Cowboys tot de weggeef-winkels

ontwikkelen. Daarmee is het dé plek

en van het nieuwe mozaïek aan

waar een stad als proeftuin gebruikt

wijkmarkten (verbonden met de oude

Bidbook

kan worden. Voor social innovation

herdgangen) tot aan de nieuwe grote

thema: wij verbinden mensen

maar ook voor tal van andere

multi-culturele markt als icoon in de

route: van gogh, bosch en andere iconen

initiatieven die liggen in de niet-

Brabantse provincie.

reguliere manier van handelen.

Het is de route waarin de Tilburgers Hier past bijvoorbeeld het idee van

de vrije hand krijgen en de stad hun

een Tilburgs ruilmodel naadloos

initiatieven bundelt en versterkt.

in. Een systeem van ruilhandel

Waar de Gemeente van beleid maken

van talenten en tijd gericht op

naar faciliteren beweegt. En door de

duurzaamheid en hergebruik. Twee

geboden ruimte in de vorm van de

aspecten die bij Tilburg passen.

markten ook nieuwe detailhandel kan

Toegepast in de breedste zin van

stimuleren.

het woord. Zoals uitbreiding van het bestaande initiatief ‘Wonen in Nieuw Jeruzalem’ waarbij studenten gratis wonen in ruil voor vrijwilligerswerk.

De kennis en ervaring die we hiermee opdoen kunnen we aanbieden in de vorm van congressen of advisering.

Werk Markten zijn van alle tijden en een

eigendom. In eerste instantie voor

belangrijk middel in de sociale

Tilburg maar het zou een uitmuntend

cohesie. Het trekt bezoekers en

voorbeeld zijn van hoe social

geeft werkgelegenheid voor de lager

innovation leidt tot nieuwe valorisatie

opgeleiden in de stad. Tegelijkertijd

of business modellen.

is het een model wat met omge­ keerde marktwerking (hoe langer

Toerisme

je op de markt staat, hoe hoger

De economische voordelen van een

de huur) er voor kan zorgen dat de

markt zijn niet te onderschatten. Niet

ambulante handel zich gaat vestigen

alleen in de vorm van dag­toerisme

in de lege winkelpanden waardoor

maar ook voor de omliggende horeca

de diversiteit in winkel­aanbod stijgt.

en retail. De economische impact van

Beide activi­teiten hebben een sterke

de Beverwijkse Bazar wordt gemeten

invloed op het toerisme.

in miljoenen en met het initiatief van de Bazooq is inmiddels een

Onderwijs

eerste stap gemaakt. Deelname aan

Als de stad de proeftuin wordt, dan

2018Brabantstad kan de groei tot een

is het een uitgelezen mogelijkheid

markt met regionale betekenis een

de kennis over social innovation en

enorme impuls geven.

de nieuwe bedrijfs­modellen hand in hand te ontwikkelen. Het biedt economisch en sociaal gezien nieuwe onderzoeks­terreinen op die de universiteit verder kan uitnutten.

Bijvoorbeeld geïnitieerd door Tisil en gebruik­makend van de weten­ schappelijke expertise van Tias/Nimbas en de juridische faculteit gaan we een social innovation ‘ruilsysteem’ ontwikkelen en deponeren als intellectueel

werk 2.850.000

educatie 0 toerisme 393.750

2018Brabantstad Opbrengsten T-routes 26.348.000

Eerder in deze rapportage is

Niet mee­gewogen is de waarde die

deze business case geen verdere

het push-pull effect benoemt.

vertegen­woordigd wordt door de

kosten opgenomen; de kosten

Naast de economische opbrengsten

opdrachten die het Programma­

liggen verankerd in bestaande

vanuit de Tilburgse verrijking van

bureau uitgeeft aan de locale

begrotingen waarin deze ambities

de programmering zijn er natuurlijk

Tilburgse cultuur­producenten om

zijn opgenomen.

ook opbrengsten te verwachten

hun aandeel in de overkoepelende

uit de overkoepelende ideeën

programmering te leveren. Hiervoor

Samengevoegd met een investering

van 2018Brabantstad.

is hooguit een percentage van de

van € 10 miljoen in de kosten van

Twee aspecten hiervan zijn

totale programmering-kosten vast te

2018Brabantstad en een verwachte

mee­gewogen.

stellen, maar het is niet te bepalen

directe opbrengst hieruit van

wat de waarde is van de Tilburgse

€ 3,6 miljoen is voor het totale

Allereerst de te verwachtte media-

bijdrage. Dat dit aanzienlijk kan

project de multiplier van twee qua

aandacht, uitgedrukt in een percen­

zijn blijkt wel uit het feit dat als dit

economische opbrengst zeer wel

tage van het marketing budget.

slechts 1% van de programma­

denkbaar.

Daarop is een correctie­factor toe­

kosten bedraagt, er nog gerekend

gepast omdat Eindhoven als stad de

kan worden op een additionele

trekker van het bid is en daardoor

impuls van € 1.050.000. Daarmee is

meer van deze aandacht zal opeisen.

het ook niet mogelijk om de indirecte

investering 10.000.000

economische opbrengsten die Tweede aspect is de te verwachten

daarom heen gerealiseerd worden in

bezoekers­stroom. Het Programma­

te schatten.*

bureau gaat uit van een bezoekers­ aantal van 3 miljoen. Ook hiervan

Overall kunnen we spreken van een

zal een deel Tilburg gaan bezoeken.

gecalculeerde potentiële opbrengst

Van dit geschatte deel (100.000) is

van € 26,3 miljoen. In elk van de

alleen de toeristische dagwaarde

routes is een bestaande Tilburgse

meegenomen in de berekeningen.

ambitie verwerkt. Daarom zijn er in

* In de financiele uitgangspunten, die onderdeel zijn van de bestuursovereenkomst, wordt bij de verdeling van de middelen aan projecten gegarandeerd dat de financiële bijdrage van de stad van e 10 miljoen voor hetzelfde bedrag ten goede komt aan culturele projecten in de stad.

mediawaarde 2.100.000

bezoekers 1.500.000

Conclusie

Op basis van alle onderzoeken,

Een conservatieve inschatting van

evaluaties en sessie is het duidelijk

de effecten van de gepresenteerde

dat deelname aan Europese Hoofd足

routes laat zien dat met de voor足

stad de stad veel kan brengen. Zowel

genomen investering een multiplier

in cultureel opzicht, als in termen

van twee bereikt kan worden qua

van arbeids足plaatsen, onderwijs en

economische opbrengsten. Deze

sociale cohesie. De situatie waarbij

uitkomst weerspiegelt de bestaande

Eindhoven trekker is, kan Tilburg

onderzoeken naar de economische

vooral voordelen opleveren, mits

effecten van Culturele Hoofdstad in

Tilburg vast houdt aan een duidelijk

de voorgaande edities.

profiel naar buiten toe en zorgt dat de burgers volop betrokken zijn en blijven.

Uit de Duvelhok-sessie zijn hiervoor genoeg idee谷n naar voren gekomen die niet alleen heel kansrijk zijn, maar ook een belangrijke impuls kunnen geven aan de stad. Zonder deelname aan Europese Hoofdstad 2018 is het de vraag of er genoeg urgentie ontstaat om die zaken, die al zo lang op de agenda staan, in beweging te krijgen. Deelname kan de stad die extra stimulans geven en levert daarnaast een enorme verbreding en verrijking van het culturele aanbod op, waar de hele bevolking en de stad op vele manieren van profiteert.

Epiloog

Uit de verschillende evaluaties die

Uit de discussies met de Tilburgers

in onze desk research gepasseerd

in het Duvelhok blijkt ook dat er

zijn, blijken een aantal consistente

voor de gemeente Tilburg een

conclusies getrokken te kunnen

drietal aandachtspunten aangereikt

worden.

kunnen worden die als aanbeveling of opdracht geformuleerd kunnen

Deelname aan Culturele Hoofdstad:

worden:

- leidt in alle gevallen tot toename van

- faciliteer in plaats van beleid te

culturele activiteiten - leidt tot professionalisering van de lokale betrokkenen, doordat er een

maken dat vervolgens afgedicht wordt met regelgeving - maak keuzes, maak goede

nieuw netwerk aan (inter)nationale

bedoelingen en plannen echt af

contacten ontstaat

en bevorder zo het klein groot te

- leidt tot toename van co-producties, en samenwerkingen zowel regionaal als (inter)nationaal - leidt tot toename van toerisme en

worden - communiceer en laat bewoners echt een rol spelen in de implementatie van de plannen.

heeft invloed op de plaatselijke economie - leidt tot verbreding van cultuur - leidt tot verandering in de organisatie van culturele activiteiten, waardoor nieuwe platforms voor activiteiten ontstaan die ook blijven voortduren na het jaar.

projectmanagement: Marjo van Schaik en RenĂŠ van Hulst mmv. Carl Lens, Siang-Lan Go, Bart-Jan HorrĂŠe, Danique Gunning, Jeroen de Ruijter, Jacqueline Kortink

Ondanks het feit dat deze business case zeer zorg­vuldig is samengesteld, aan­vaarden wij geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuiste of onvolledige infor­matie. Evenmin aanvaarden wij aan­sprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie. Dit rapport is vervaardigd onder de algemene voorwaarden van C-Roots BV. © C-Roots, mei 2012