Zurekin
BUSTURIA gara N E C S A ª M R E T S A B A LARR
Busturiko etik 2019ra aslea. 2015 txeko ikasketa buru. ak ir ko za kunt aste Lehen Hez Barrutia Ik zinegotzia. EH Bilduko
ES SOLUCION | A IV T IA INIC
Bea Ilardia Foru hauteskundeetako zerrendaburua
«Bizkaia hobetu dezakegu herrialdeak dituen baliabideekin»
Mª Ascen Larrabaster
J
Politikan ibilbide luzea eta eskarmentu handia badu ere, ezagunagoa da bere izaera arduratsuagatik. Hori dela eta, ez deutsa inoiz izkinik egin erantzukizunari, esaterako, Barrutia ikastetxean, non ikasketa buru lanak egiten dauzen.
ada, hiru hamarkada pasa dira Busturiko Udala gobernatzen egon zan Herri Batasunaren zerrendetan parte hartu ebala. Gaur egun aldiz, EH Bilduko zinegotzi lez dihardu, eta Barrutia Ikastetxeko ikasketa buru, besteak beste, ze, Mª Ascen Larrabaster (Busturia 1961) deskribatzen dauen zer edo zer badago, hori ekitea da, emakume guztien gisa, lanaldi bikoitzaz, baina inoiz bez bere konpromiso politikoa ahazturik.
Baina denak ez zarie berdinak ezta? Ez ba! Jendeak politikaren eta bere bizitzaren kontrola eduki behar dau, horrexegatik ekologistak gara, feministak, independentistak, eta justizia sozialaren aldekoak. Ez deutsagu gure ideologiari uko egiten, baina gure programa Busturiko errealitateari egokitu dogu, errealista da.
Zergatik uste dozu jendeak zugan konfiantza ipini dauela? Hori aukeratu nabenei galdetu behar jake, baina beharbada lanari seriotasunez heltzeko kapaz ikusten nabelako, gure proiektuarekin konprometituta. Labur-labur, hiru hitzetan zelan definituko zenuke defendatzen dozun proiektua? Argia, zabala eta parte-hartzailea.
Bai, baina zer da hori hain zuzen? Ba, adibide asko dagoz, esaterako 1.080 euroko pentsioak, ospitale duina izatea, edo edateko uraren kontrol publikoa. Honetan gu bakarrik gagoz, basoen politika ekologikoarekin bezala, gu ez fumigatzeko. Edo itxurazko berdintasun politikak baino harantzago joatea, emakumeekin planak osatu behar dira, eta gazteekin berdin.
Zer da aipatu dozun Busturirako plan hori? Hauteskundeetan promesa asko egiten dira, jendeari galdetu barik. Gure iritziz, beste modu batez egin behar da,
2
Baina gobernatzen edo oposizioan? Guk aspaldi erabaki genuen berdin lan egingo dogula gobernuan edo kanpoan, berdin hartuko dogu parte komisioetan, eztabaidetan, proposatzen, kritikatzen…asuntoa ez da gobernua desgastatzea, Busturia berpiztea baizik!
Orain dela gutxi elkarrizketa baten agertu zinen, bazenekien alkategaia izango zinela? Ez, egia esateko, oraindik izenak proposatzeko prozesua hasi barik egon zan, eta gero ere, hautagai ezberdinak egon dira.
Eta modu luzeagoz? Gure helburua Herriarekin batera lan egitea da, interes pertsonal eta alderdikerien gainetik, ordua da elkarlana bultzatzeko. Denon interesak denon artean lortuko doguz, esaterako, etxebizitza arazoari urtenbidea emateko, Sakonetako espaloiaren arriskua konpontzeko,... Horretarako 10 urtetako plana diseinatu dogu.
«Denon interesak denok batera lortuko doguz»
lau urtetako baino hamar urteetara, ze proiektu batzuk oso zailak dira. Baina hau egiteko herritarrekin adostu behar da, alderdien gainetik jendearekin, hori da bermea.
Eta egunerokoa zelan egin beharko zan? Gure ustez demokrazia zuzena indartu behar da, asuntoa ez da jendeari dena eginda ematea. Auzokideei galdetu behar jake, denok hartu behar dogu ardura, hau herri txikia da, posible ezezik beharrezkoa ere bada denon ekarpena batzea. Eta horretarako prest zagoz? Guk talde lez egiten dogu lan, ni alkategaia izan arren denok parte hartzen dogu ardura eta erabakietan, gure eredua herrira zabaltzea baino ez dogu egin behar, demokrazia parte-hartzailea.
«Los intereses de la mayoria sobre los partidistas»
C
on un largo recorrido en la politica desde aquella lista de Herri Batasuna...
¿Te ha sorprendido que te hayan propuesto como alcaldesa? No lo esperaba, pero en un momento dado sí que puedo ver que debo asumir mi responsabilidad. ¿Cómo definirías el proyecto que defiendes? Es difícil, porque ahora planteamos un plan para 10 años, difícil de resumir, pero quizás la clave es trabajar con el pueblo primando sus intereses, abrir una nueva epoca de colaboración.
¿En el gobierno o en la oposición?
por no decir que nos quieren fumigar como a pinos.
Nuestra responsabilidad no cambia de ninguna manera, nuestra gente sigue aportando en todos los ámbitos, gobernemos o no, nuestro objetivo es reanimar Busturia.
¿Y la gestion diaria?
¿Entonces no hay diferencias? ¡Si, claro! La gente debe gobernar su vida, por eso somos ecologistas, feministas, independentistas y creemos en la justicia social. ¿Pero, en lo concreto? No hay cosa más clara que los 1.080 euros de las pensiones, el hospital, o la privatización del agua,
En este sentido lo mejor es reforzar la democracia directa, no darlo todo hecho, sino preguntar y repartir la responsabilidad, en un pueblo pequeño es totalmente necesario. ¿Te sientes preparada? Nuestro estilo es el trabajo en equipo. Aunque yo sea la candidata, todos y todas tomamos parte en la responsabilidad y las decisiones, en éste sentido solo tenemos que actuar igual en el pueblo, practicar la democracia participativa. 3
Zurekin
BUSTURIA gara Busturiak behar dituen proposamenak
Inbertsio publikoa segurtasuna eta garapenerako
Gazteak eta nagusiak Busturian duintasunez bizitzeko etxebizitzak
J B
usturian dekogun segurtasun arazo nagusia foru errepideak sortzen dau. Adibiderik argiena Sakonetako espaloia da: espaloia zabaldu behar da, eta argindar linea lurperatu. Horretarako, lortu behar dogu Aldundiak bere gain hartzea ardura, berarena da-eta errepidea, eta honek sortzen dauzen arriskuen erantzukizuna. Aldundiak aspaldian bertan behera utzi eban bidegorriaren proiektuari ere jarraipena eman behar jako, eta Muruetatik Bermeorantzako ibilbidea amaitu.
Inversión pública para la seguridad y el desarrollo • Ampliar la acera de Sakoneta y soterrar la línea eléctrica es una responsabilidad de la Diputación, ya que es su red de carreteras la que pone en riesgo a la población de Busturia. • También hay que conseguir que se continúe con el proyecto del bidegorri desde Murueta hasta Bermeo, que lleva años abandonado por la Diputación. 4
adanik inork ezin dau ukatu azken hamarkadetan gazte belaunaldi batzuk kanpora bizitzen joan behar izan direla, eta gure nagusiek askotan oso baldintza txarretan bizi behar dabela, Busturialdeko beste herri batzuetan Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak etxebizitza arloan inbertsioak egiten ebazan bitartean. Udalarena den Agarre baserriari erabilera eman behar jako, dagozen eredu eta alternatiba ezberdinak aztertu eta denon artean erabakiz. Presapeko proiektua ere bultzatu behar da alokairu sozialeko etxebizitzak eraikitzeko, Eusko Jaurlaritzak hartu ebazen konpromisoak betearazi behar dira. Eztabaida zabala antolatu behar dogu denon artean, etxebizitza hutsei, zahartuei, eta azken urteetako proiektuei irtenbide bat emateko, horren ostean, beste erakundeen inplikazioa eskatzeko.
Viviendas para que la juventud y los y las mayores vivan dignamente. • Al caserío de Agarre hay que darle un uso social, examinar las diferentes alternativas y convertirlo en viviendas • Debemos seguir impulsando el proyecto de viviendas de alquiler social de Presape, y exigir al Gobierno vasco que cumpla sus compromisos • Hay que pensar y decidir entre todas y todos qué hacemos con las viviendas vacías, cómo arreglamos el problema de las viviendas antiguas, y generar soluciones a los problemas existentes.
Denontzako herri bat
B
adagoz herri sektore batzuk bereziki arreta eskatzen dabenak, esate baterako, nagusiak, gazteak eta emakumeak. Hala ere, beste batzuk, hain zabalak ez izanik be, kontuan hartzekoak dira, etorkinak, zein mugikortasun funtzional arazoak dabezenak adibidez. Errealitate hauei modu planifikatuan erantzun behar jake, adibidez berdintasun planak garatuz, baina beti ere interesatuekin parte hartze prozesuak antolatuz, eta prozesu horietatik aterako diren emaitzak kontuan hartuta neurriak hartuz. Busturian dinamika feminista sortzea ezinbestekoa da, egun esanguratsuetako mozioetatik eta ekimenetetik haratago. Emakumeon esku dago. Horri lagundu ahal jako, adibidez, defentsarako ikastaroak eskeiniz, edo ahalduntze eskola sortuz. Gazteek autoantolatu behar duten arren, Udalak ere haien gabeziak eta beharrizanak ezagutu behar dauz, eta haiek konpontzen laguntzeko programak eskeini, adibidez, etxebizitza dela edo garraioa dela. Pertsona nagusiek ere beraien arazo propioak dauzkate: sarritan, emakumeak bezala, bortizkeria estrukturaleko egoeretan bizi dira, bizi baldintza ez duinetan, normala delakoan, esate baterako, etxetik ateratzeko eta lekuetara joateko zailtasunekin. Haien bizi kalitatea hobetzeko proposamenak egin ahal izateko lehenago ezagutu behar dira, horretarako ikerketak eginda. • Es necesario hacer un diagnóstico de las condiciones de vida de los colectivos de personas que por su especial situación precisan de un tratamiento diferenciado, como las personas mayores, las jóvenes, las mujeres, las personas migrantes o las que tienen problemas de movilidad, por ejemplo. • A estas realidades hay que responder con planes de igualdad, pero siempre mediante procesos participativos, para que sean las personas interesadas las que intervengan tanto en los diagnósticos como en las soluciones que se propongan. • Generar una dinámica feminista en Busturia es una necesidad apremiante que depende de las propias mujeres. A esto se le puede añadir una ayuda planteando cursos de autodefensa, o una escuela de empoderamiento, es decir, ir más allá de actividades y mociones en fechas señaladas. • Si bien la juventud debe autoorganizarse, el ayuntamiento debe conocer sus principales carencias y ofrecer sus propuestas para solucionar los problemas de vivienda, transporte, etc. • Las personas mayores tienen su propia problemática: a veces, igual que en el caso de las mujeres, se encuentran inmersas en situaciones de violencia estructural que toman como normales, y sufren condiciones de vida indignas, así por ejemplo, dificultades para salir de casa o acceder a los servicios de salud. Para poder hacer propuestas que mejoren sus condiciones de vida es imprescindible conocerlas.
Herriko ekonomia azkartzeko dinamika
H
erri txikietan arlo honek behar dauen diru inbertsioarekin ezin zaio erantzun. Hala ere, ekimen interesgarriak abian jartzen dinamismoa sortzen da gure auzoetan. Gure ustez turismo jasangarria izan daiteke aukera horietako bat, karabana aparkaleku bat sortzen, turismo plan baten barruan, eta gure basoak eta ibaiak, zein altxor arkitektoniko eta antropologikoa balioan jarriz. Bestetik, ekonomia, ekologia eta osasuna uztartzeko bestelako ekimen egingarriak ere badagoz, esate baterako eskualde mailan “Jangurie” plataformak bultzatutako ekimena eskoletako jantokietan, edo herrian dagozen egoitzetako jantokietan bertoko jangai ekologikoen erabilpena bultzatuz.
Una dinámica para animar la economía • El turismo debe ser planificado para poner en valor toda la riqueza que Busturia posee, ya sea el entorno natural, bosques y ríos, como el arquitectónico o antropológico, con sus caseríos, villas y restos prehistóricos. Hay proyectos sencillos que generan rentabilidad social, así por ejemplo, un parking de caravanas. • Sin embargo, también se pueden aunar salud, ecología y economía, apoyando proyectos como el que la plataforma “Jangurie” ha puesto en marcha en los comedores escolares de Busturialdea, o planteando a las residencias que pasen a los productos de cercanía y ecológicos. 5
Zurekin
Zurekin
BUSTURIA gara
Parte-hartzea, informazio eta auzo lana herria bizkortzeko
J
endeak herriko kontuetan interesa edukitzeko kultura sortu behar da. Hau ez da itxurakeria, demokraziaren bihotza baizik. Honetarako tresnak badagoz, parte-hartze ordenantza, web orria, aldizkaria, eta sare sozialak, baina gogoa da garrantzitsuena. Gure konpromisoa argia da: betiko tresnez gain, beste bide barri batzuk jorratzeko prest gagoz. Horretarako konpromisoa hartzen dogu ideia lehiaketak, eztabaida prozesuak, eta erreferendumak antolatzeko, beharrezkoa izan ezkero, herri batzarrak eta aurrekontu parte-hartzaileak ahaztu barik, herritarrek beren ekarpenak zuzenean egin ahal izateko. Herri baten bizitza denon erantzukizuna da. Beraz, gure iritziz auzolan dinamikak martxan jarri behar dira, adibidez konpostaje gunea bere onera ekartzeko, herri babeserako talde bat antolatzeko…
6
INICIATIVA | SOLUCIONES
Participación, información y auzolana para activar el pueblo Es necesario recuperar las dinámicas perdidas en los últimos años, engrasar los medios existentes, la web, la revista, las redes y la ordenanza de participación. Renovar la propuesta intensificando la democracia directa con concursos de ideas, procesos de debate, o referéndums, si fuera necesario, sin olvidar las asambleas populares o los presupuestos participativos, que son un modo de acercar la política al pueblo. Hay que poner en marcha dinámicas de auzolan para realizar ciertas tareas sencillas, como por ejemplo recuperar la zona de compostaje, organizar un grupo de protección civil …
Orain
Zurekin
udal hauteskundeak Elecciones municipales
Zurekin
FORU hauteskundeak Elecciones forales
busturia@ehbildu.eu
e u ro p e a r h a u t e s k u n d e a k Elecciones europeas