15
SJÓGVUR & FÓLK — #5
við eystanlond
Útflutningsvirði í 1.000 kr: Størstu 24 keyparalond
Á fiskivinnumessu í St. Pætursborg, Hákun Djurhuus hittir ráðharra úr Murmansk; Frá Economic forum í St. Pætursborg fyri stuttum— sendimaðurin saman við m.a. umboðum fyri Vónina (niðast).
størri sínámillum samstarv, er eitt árligt búskaparforum tey kalla Eur asian Week, eitt forum bæði fyri EABS londini og triðjalond so sum Føroyar. Í fjør var Armenia vertur fyri tiltakinum, og tá vóru umboð fyri al mennu Føroyar og Vinnuhúsið við. Í ár verður Eurasian Week í Kyrgyzstan frá 24. til 27. september, og næsta ár verður tað í Hvítarusslandi. Sambært sendimannin geva hesi tiltøk góðar møguleikar at byggja upp samband við myndugleikar og vinnulív í EABS londunum. “Tað er forbiðið interessant at hoyra perspektivini hjá hesum londum um hvar tey fara, ikki minst í mun til triðjalond,” viðmerkti hann. Umframt hesi tiltøk er eisini eitt risastórt árligt altjóða búskaparligt forum í St. Pætursborg, har føroysk
vinnuumboð og umboð fyri føroyskar myndugleikar hava verið við. Á hvør jum ári luttaka yvir 10.000 fólk úr meira enn 120 londum, so hetta er eitt tað størsta í heiminum av sínum slag har stór f yrit økur luttaka, umframt bæði stjórnarl eiða rar og uttanrík sráðharrar. Eitt nú var ein stór send inevnd úr USA við seinast, hóast tey politisku viðurskiftini millum USA og Russland hava verið eitt sindur ivasom í seinastuni. Hara fturat var ES um boðað, umframt einstøk ES lond og EBS londini. Hákun Djurhuus legði dent á at hesin stóri altjóða áhugin fyri tí ið fyriferst í EABS økinum er ein spegling av at tað hendir sera nógv har. STERKUR STERTUR Russland er ídag so nógv tann størsti einstaki marknaðurin fyri føroyska r
fiskavørur, og tað er serliga alifiskur og pelagiskur fiskur vit útflyta til Russ lands. Útivið 30 prosent av tí russiska innflutninginum av fiskavørum kemur úr Føroyum, skilst—og tað sigur ikki lítið, tí Russland er stórt, og fólkum har dámar væl fisk. “Tað er vanligt at síggja føroysk an laks á menu’ini á matstovum her,” segði Hákun Djurhuus. “Og tá eg sigi at eg eri úr Føroyum, er tað ikki óvanligt at fólk smílast og vísa seg at vita nokkso nógv um okk ara land.” Hetta gevur ikki bert eina mynd av tí alstóra týdningi tann russiski marknaðurin hevur fyri føroyskan út flutning og búskap, og harvið fyri livi støðið og vælferðina tí í føroyska sam felagnum—tað vísir at Føroyar er eitt óvæntað sterkt vørumerki í Russlandi. Tá Føroyar í 2011 við Jacob Vest ergaard sum fiskimálaráðharra, eftir úrslita leysa r samr áðingar við hini makrel lond ini, ásetti sær sína egnu makrelk votu uppá 150.000 tons, gjørdist ein avleiðing at ES boykottaði føroyskan makrel. Tískil mátti finnast ein nýggjur marknaður fyri henda n fisk in. Og tá so ES og onnur lond sam tyktu eitt handilsbann ímóti Russland í 2014, fór táverandi løgmaður, Kai Leo Johannesen, til Russlands at sam ráðast um sølu av føroyskum laksi til russarar. Hesar hendingar góvu Føroyum eina serstøðu á tí russiska marknað inum. Hyggja vit at teimum føroysku út flutningstølunum, sæst at í áru nu m 2008-2010 var ávísur útflutningur til Russlands, men hesin kann næsta n kallast ein viðfáningur í mun til tað ið hendi seinni. Í 2011 er eitt lop uppeftir, og í 2012 nærkast útflutni ngu rin eini hálvari milliard krónu r. Síðani tekur gongd in veruliga dik á seg, og í 2016 táttar sølan til Russlands í tvær milliardir kr. 2017 var eitt serliga gott ár, har útflutningurin kom upp á hálva triðu milliard, og í 2018 lá hann væl oman fyri tvær milliardir. So tað er einki at taka seg aftur í at hetta snýr seg um ovurhonds stór virði, serliga fyri eitt so lítið land sum Føroyar.
2017 2018 Russiska Ríkjasambandið 2.534.412 2.190.711 Stóra Bretland 769.537 840.205 Danmark 562.693 705.710 USA 778.959 705.303 Kina 460.106 644.248 Noreg 465.082 379.722 Italia 292.587 336.106 Póland 252.626 270.405 Spania 227.458 256.486 Frankaríki 249.691 236.363 Týskland 746.993 209.093 Niðurlond 447.278 188.515 Ísland 120.306 142.807 Nigeria 92.964 132.005 Portugal 44.826 71.295 Svøríki 74.624 56.867 Grønland 46.286 56.816 Litaua 67.092 56.666 Kanada 32.536 55.644 Japan 60.027 51.631 Sam. Arabisku Emiratini 36.814 51.006 Belgia 52.635 47.986 Ukraina 13.675 40.850 Grikkaland 35.002 34.522
Útflutningsvirði í milliardum kr til Russiska Ríkjasambandið 2008-2018 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0 .5 0
08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Kelda: Hagstova Føroya
KAPPINGIN KEMUR Føroyar hava fyri neyðini at smíða meðan jarnið er heitt, tí tað ber ikki til at siga nær handilsbannið hjá ES mótvegis Russlandi verður avtikið og tey viðurskiftini verða norma l iserað. Handilsbannið er nýliga blivið longt við einum ári, og enn bendir einki á at tað verður avtikið innan stutta tíð; men tá ið tað einaferð hendir, missa Føroyar ta serstøðu á tí russiska marknaðinum sum vit hava havt nú tey seinnu árini. “Tá hevði verið gott um vit vóru komin á mál við einari fríhandils avtalu,” segði sendimaðurin. “Tí vit skulu minnast til at Føroyar eru lítlar (Framhald á næstu síðu)
Føroysk sendifólk kring heimin FØROYAR hava sendifólk í Moskva, Brússel, Keypmannahavn, London, Reykjavík, og nú eisini Beijing. Tey føroysku sendifólkini eru í starvi í fýra ár í senn við møguleika fyri at leingja setanina nakað. Tey virka eitt nú sum millumliður mill u m føroyskar og útlendskar myndugleikar og millum føroyskt og útlendskt vinnulív. Eis ini arbeiða tey við at tryggja vunnin rættindi og vinna nýggj rættindi fyri Føroyar, umframt at marknaðarføra landið á ymsum økjum og viðgera fyrispurninga r frá fólki úr vinnu og øðrum pørtum. []