PLEKKEN of in de toekomst?

Flexwerkplekken: in iedere stad heb je ze wel. Of het nu een bibliotheek is, of een ruimte die je kunt huren. Stadscentra worden gebruikt om te werken. Thuiswerkers kunnen even het huis verlaten en in een andere omgeving gaan zitten om zich te concentreren. En natuurlijk is het bij studenten vaak vaste kost om buiten de deur te studeren, omdat er in studentenhuizen te veel rumoer is, de kamer te klein is en het simpelweg saai is om thuis te blijven. Je krijgt zo iets mee van de stad en je kunt je begeven in een productieve omgeving. In Heerlen zo blijkt, heb je veel mogelijkheden om een ruimte als werkplek te huren. Om er een paar te noemen: Betahuis, Carbon 6, Brightlands of Superstudios. Natuurlijk kun je op talloze plekken een kantoor huren. Wat deze faciliteiten echter anders maakt, is dat er een soort broedplaatsen ontstaan waar verschillende ondernemers elkaar tegenkomen, waar er een gemeenschappelijke ruimte beschikbaar is om even een tijdschrift te lezen en elkaar te ontmoeten voor koffie.

Bij deze laatstgenoemde plekken kan men vrij recht toe recht aan ruimtes huren voor een vaste prijs, maar er zijn ook andere mogelijkheden in de stad. Zoals reeds genoemd kan men natuurlijk in de bibliotheek gaan zitten. Maar ook is er bijvoorbeeld Outpoet op de Oude Veemarkt waar jongeren zonder pardon mogen binnenlopen om van de wifi gebruik te maken, te studeren, te leren van creatievelingen die er bezig zijn, generatiegenoten te ontmoeten of een spelletje Dungeons & Dragons te spelen. Men kan zich wel inbeelden waarom dergelijke plekken waardevol zijn voor een stad. Het zijn ontmoetingsplekken, kansen om nieuwe mensen te leren kennen en nieuwe dingen te ontdekken. Liggen hier misschien meer kansen voor Heerlen? Is Heerlen op weg om een flexwerk-walhalla te worden? Of is dat het al?

Het aanbod zal ongetwijfeld groeien. De Limburger berichtte eind 2021: “Brabantse ondernemer ontdekt in Heerlen gat in de markt en bouwt 127 betonnen units.” Het bedrijf Top Boxx gaat deze units realiseren op het bedrijventerrein C-Mill, waar overigens al werkplekken benut worden. Dit ‘gat in de markt’ wordt ook door anderen opgemerkt. Op de eerste verdieping van het oude bankgebouw op het Pancratiusplein zullen in de toekomst flexwerkruimtes gerealiseerd worden. Deze ruimtes worden bewust aangeboden in combinatie met een sfeervol Grandcafé De Vrienden, zo stelt de organisatie: “Doordat vele bedrijven (mede door het coronavirus) in recordtempo het nieuwe werken hebben moeten omarmen, wordt het als kans gezien met Grandcafé De Vrienden te faciliteren in de behoeften waar het nieuwe werken om vraagt. Hierdoor ziet het team van De Vrienden een kans om deze Business-2Business doelgroep naar het horecahart van Heerlen te halen.” Het combineren van werken en ontmoeten, en formele en informele sferen binnen handbereik midden in het centrum van Heerlen is dus ook een manier om de stad een stimulans te geven, om ‘bruis’ te creëren.

Nu zijn er dus gratis werkplekken zoals de bibliotheek of Outpoet, alsook te huren units en flexwerkplekken in combinatie met horecagelegenheden. Daarnaast bestaat er een bijzondere plek die misschien wel het voorbeeld kan geven voor nieuwe initiatieven en exploitaties in Heerlen: de creatieve broedplaats House of Colors. Gelegen aan de Huskensweg, een zijstraat van de Sittarderweg, staat de invulling van dit oude douanekantoor in schril contrast met haar grauwe buitenkant. Creatieve ondernemers zijn hier samen gevestigd en creëren gezamenlijk een unieke sfeer die andere creatievelingen trekt. Er is een muziekstudio gebouwd waar de Zuid-Limburgse beau monde van de muziekindustrie producties maakt. Kunstenaars hebben er ateliers, zo ook een modellenbureau en tatoeëerder. We spreken Angelo Bombrini, de beheerder van het pand, die de goede sfeer verzorgd en gaat over de verhuur van de ruimtes. De te huren units zijn relatief goedkoop, daar je er iets meer dan tien euro per vierkante meter per maand voor betaald, inclusief gas, water en licht. Die prijzen in combinatie met een goede sfeer is waar mensen voor in de rij staan. “Ik ambieer gastheerschap”, vertelt Angelo. “Ik krijg wekelijks aanvragen van mensen, de wachtlijst is erg lang.”

Dit soort plekken, waar creatievelingen bij uitstek een plek vinden en gezamenlijk een broedplaats creëren die wederzijdse inspiratie teweegbrengt, is nog een weinig voorkomend tafereel in Heerlen. Echter zou je denken dat dit toch goed op grotere schaal in Heerlen past, een stad die actief en openlijk haar creatieve industrie wil stimuleren. Toch is het niet makkelijk om bijvoorbeeld betaalbare ateliers te realiseren. Ook Angelo Bombrini had het gevoel “tegengewerkt” te worden omdat het niet makkelijk was om toestemming van de gemeente te krijgen om het oude douanekantoor als bestemming voor de creatieve industrie te gebruiken. “Heerlen is een aparte, bruisende stad, maar alles zou iets minder door beleidsmakers bepaald moeten worden”, is Bombrini van mening.

Wellicht dat het voorbeeld van House of Colors in de toekomst wordt opgevolgd. Zo zijn de eigenaren van ‘In de oude textielfabriek’ ook op zoek naar creatieve ondernemers om samen vorm te geven aan een grote ruimte, die boven hun antiekwinkel nog leeg staat. Dergelijke broedplaatsen zouden misschien ook goede kansen zijn om dit deel van de stad, de noordelijke kant van het treinspoor, meer te verbinden met het stadscentrum, omdat er zo meer redenen worden gegeven voor mensen om die kant op te gaan. Al met al weet natuurlijk iedereen dat er genoeg leegstand is om broedplaatsen in te creëren, de vraag is alleen: wie gaat het doen? En wie biedt de mogelijkheden?

De gemeente? Vastgoedeigenaren? Betaalbare ruimtes zijn hierbij sleutelwoorden, en dat vraagt ongetwijfeld om concessies en behartiging van meer belangen dan winstoogmerk.

Wederom kunnen we vaststellen dat er veel potentie is in Heerlen, in dit geval dus betreffende flexwerkplekken. Enerzijds wordt deze potentie al ingezien en vervuld, maar anderszijds lijken er nog veel kansen te liggen, met name voor de creatieve industrie. Het mooie is dat flexwerk ondernemingen en de verhuur van studio’s gecombineerd kunnen worden met horeca en ondernemers van verschillende stielen waardoor kruisbestuivingen onvermijdelijk zijn. Zou dit dan, in het licht van de krimpende retailmarkt in het stadscentrum, een goede alternatieve invulling zijn van het centrum, of een nieuwe hoofdfunctie kunnen bieden voor onze stad?