Stacje Paliw - Sprzedaż Detaliczna - Raport 2018 by BROG B2B Sp. z o.o. S.K.

RAPORT 2018 Wydanie specjalne miesięcznika STACJA BENZYNOWA & CONVENIENCE STORE

Stacje Paliw – Sprzedaż Detaliczna SIERPIEŃ 2018

MEDIA EFEKTYWNEJ KOMUNIKACJI

Ropa naftowa paliwem planety Ziemia

SPIS TREŚCI Rynek paliw

Produkty regionalne szansą na przewagę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

Ropa naftowa paliwem planety Ziemia – analiza cen

Wydawca

...............................

Rynek paliw płynnych na fali wzrostów

Gastronomia – czego oczekują klienci stacji?

...

...................................................................

Najważniejsze zmiany na rynku LPG . . . . . . . . . 24 Tankujemy elektromobilność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Jakość paliw w 2017 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Co robili konsumenci w pierwsze niedziele wolne od handlu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Po keﬁr nawet w niedzielę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Intensywny rok branży handlowej . . . . . . . . . . . . . . . . 68

BROG B2B Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. ul. Okopowa 47 01-059 Warszawa tel. (22) 290-66-11 biuro@brogb2b.pl Zespół redakcyjny Edwin Kaniuk redaktor naczelny e.kaniuk@brogb2b.pl tel. 664-463-085 Karolina Stępniak redaktor wydawnicza k.stepniak@brogb2b.pl tel. 664-463-096

Dział reklamy Zbigniew Pąk dyrektor sprzedaży z.pak@brogb2b.pl tel. 664-463-083 Agata Kowal menedżer ds. kluczowych klientów a.kowal@brogb2b.pl tel. 664-463-079 Adam Stępniak menedżer ds. kluczowych klientów a.stepniak@brogb2b.pl tel. 664-463-069 Joanna Wojciechowska menedżer ds. kluczowych klientów j.wojciechowska@brogb2b.pl tel. 664-463-072 Opracowanie graficzne i DTP: Jarosław Skrzypkowski

Prenumerata: roczna 250 zł + VAT. Redakcja nie odpowiada za treść materiałów reklamowych. Druk: TAURUS Reprodukcja lub przedruk wyłącznie za pisemną zgodą Wydawcy.

Za mało miejsc obsługi podróżnych . . . . . . . . 40

Rynek paliw – głos rynku

.....................

Branża oczekuje stabilności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Sklep i gastronomia – głos rynku

Sklep i gastronomia Wygoda i zakupy w drodze w cenie

.........

TANKUJEMY ELEKTROMOBILNOŚĆ

......................................................................

Wizytówki firm

......................................................

GASTRONOMIA – CZEGO OCZEKUJĄ KLIENCI STACJI?

300

Dołącz do nas: facebook.com/Stacja Benzynowa & Convenience Store Obserwuj nas na Twitterze: Petrolnet.pl @PetrolnetPL

PO KEFIR NAWET W NIEDZIELĘ

RAPORT RYNEK PALIW

Ropa naftowa paliwem planety Ziemia analiza cen 4

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

RYNEK PALIW RAPORT

Piszemy poniższy tekst dzień po najdłuższym zaćmieniu Księżyca w XXI wieku. Głównym bohaterem tego niecodziennego spektaklu był jednak Mars. Ostatnia opozycja Marsa i zaćmienie Księżyca jednej nocy miały miejsce 11 sierpnia 1356 roku, a kolejne tak długie zaćmienie Księżyca będzie dopiero w 2123 roku, kiedy to o ropie naftowej powoli ludzkość będzie zapominać, tak jak dziś nasze pokolenie chce zapomnieć o węglu... Kilka dni temu amerykańska Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA) ogłosiła, że na Marsie może znajdować się woda1 #GameChanger. ANDRZEJ SIKORA MATEUSZ SIKORA Instytut Studiów Energetycznych

d dawna NASA informowała2 o zasobach lodu na Marsie, natomiast część naukowców sugerowała, że odkrycie tam wody w stanie ciekłym to po prostu kwestia czasu. Mimo iż znaleziony zbiornik wodny nie jest za duży (średnica 20 km i około 1 m głębokości3) i znajduje się około

1,5 km pod lodem, odkryte zasoby zwiększają możliwości budowania na tej planecie obiektów, baz, kolonii. Woda to również możliwość pozyskania tlenu oraz wodoru. Pierwszy, to pierwiastek niezbędny do znanej nam formy życia, drugi to nadal pierwiastek uważany za tzw. ziemskie paliwo przyszłości, od daw-

Wykres 1: Cena w kontrakcie month ahead dla ropy typu Brent i WTI

Opracowanie: Instytut Studiów Energetycznych na podstawie danych ICE.. 1

https://mars.nasa.gov/news/8357/nasa-statement-on-possible-subsurface-lake-near-martian-south-pole/ 2 https://www.nasa.gov/feature/jpl/mars-ice-deposit-holds-as-much-water-as-lake-superior/ https://www.independent.co.uk/news/science/mars-water-reservoir-life-planet-lake-pools-esa-european-space-agency-a8463281.html

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT RYNEK PALIW

na wykorzystywany przez NASA podczas misji kosmicznych. (Co ciekawe pobrane przez łazik Curiosity próbki Marsa jeszcze w 2015 roku potwierdzały występowanie tam wodoru4). Media uwielbiają tego typu informacje. Czasopisma naukowe publikują zazwyczaj duże analizy dotyczące prognozowanych zasobów wody czy możliwości kolonizowania odległych planet. Czasami porusza się także kwestie występowania metanu, gdyż można go wykorzystać bez udziału pary wodnej do procesów chemicznych. Brak jest ciągle informacji dotyczącej np. występowania ropy naftowej, która ciągle pozostaje głównym paliwem na Ziemi. NASA jeszcze w latach 70 ubiegłego wieku wiedziała, że benzyna, olej napędowy czy sama ropa naftowa to tylko tzw. paliwo ziemskie, które nie przyda się na Księżycu (wtedy wysłanie sondy na Marsa było marzeniem). Eksploracja jedynego naturalnego ziemskiego sa-

telity czy odległych planet nie będzie potrzebowała zapasów ropy naftowej. Bez tlenu nie możemy przecież wykorzystać silnika spalinowego. Wodór jest znacznie ciekawszy, w połączeniu z tlenem staje się mieszanką wybuchową i jest znacznie bezpieczniejszy do wykorzystania tam, gdzie nie istnieje ziemska atmosfera. Dlatego też pierwszym pojazdem, który w lipcu 1971 roku woził ludzi po Księżycu był łazik Lunar Roving Vehicle (LRV)5 wykorzystujący napęd elektryczny (rycina 1). W 1997 roku łazik Sojourner, pierwszy łazik na Marsie (dostarczony przez sondę Mars Pathfinder), wykorzystywał panele słoneczne. Natomiast w 2012 roku, w łaziku Curiosity, NASA postawiło na napęd oparty o radioizotopowy generator termoelektryczny (radioisotope thermoelectric generator – RTG). Wysyłając LRV nazywany również Moon buggy w misjach Apollo 15, 16 i 17 (koniec misji 19 grudnia

1972 roku) na Księżyc cena ropy naftowej nie przekraczała 2 dolarów za baryłkę. Kryzys naftowy nazywany również szokiem naftowym rozpoczął się dopiero 17 października 1973 roku, kiedy to w czasie trwania wojny Jom Kippur kraje należące do Organizacji Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) zadecydowały się wstrzymać handel ropą naftową z krajami popierającymi Izrael. Pod koniec lat 70 ubiegłego wieku cena baryłki przekroczyła już 30 dolarów. 20 stycznia 2016 r. ceny ropy naftowej typu WTI i Brent w kontrakcie „month ahead” spadły do poziomu 27 USD/bbl, czyli najniższego poziomu od 2003 r. Podkreślmy, że spadki dotknęły także rosyjską ropę Urals, która była notowana na poziomie 24,51 USD/bbl oraz referencyjną cenę OPEC Basket Price, podawaną przez kraje należące do OPEC, która wyniosła 22,48 USD/ bbl6. Do połowy 2017 roku, w przeciągu 18 miesięcy, nastąpił wzrost

z najniższego od 12 lat poziomu ceny ropy naftowej do ok. 50 USD/ bbl. Natomiast od lipca 2017 do lipca 2018 nastąpił wzrost o ok. 30 USD/bbl. Rynek byka tzw. bullish trend, to konsekwencja porozumienia produkcyjno-cenowego z listopada 2016 roku, podpisanego przez 30 krajów należących do kartelu OPEC oraz tzw. kraje non-OPEC w tym Rosję (drugiego największego producenta ropy naftowej na świecie, ok. 10 mln bbl/d). Bezpośrednio wymuszone zostało ono przez tzw. wojnę produkcyjną i działania na linii Stany Zjednoczone i Arabia Saudyjska. W ciągu dwóch lat Arabia Saudyjska, największy producent ropy naftowej na świecie (ok. 10,5 mln bbl/d – 1/3 produkcji kartelu OPEC) stopniowo zwiększała wydobycie starając się odpowiedzieć na tzw. rewolucję łupkową w Stanach Zjednoczonych Ameryki7. Cel porozumienia był prosty, wszystkie kraje sygnujące porozumienie miały ograniczyć

https://kosmonauta.net/2015/08/curiosity-wykrywa-krzem-i-wodor-na-marsie/ Każde z czterech kół napędzane było osobnym silnikiem elektrycznym o mocy 0,25 KM (180 W). Energię elektryczną dostarczały dwie 36 V baterie srebrowo-cynkowe o pojemności 121 Ah. LRV osiągał prędkość maksymalną 13 km/h i mógł przebyć łącznie do około 92 km - https://www.hq.nasa.gov/alsj/lrvhand.html 6 Sikora A., Sikora M., „In Oil we trust” CIRE, 28.01.2016. 7 Sikora A., Sikora M., „Rewolucja po amerykańsku”, Chemia przemysłowa, 3/2016, str. 70.l 5

Rycina 1: Lunar Roving Vehicle (LRV), pierwszy łazik o napędzie elektrycznym, który poruszał się po Księżycu 31 lipca 1971 roku. Źródło: NASA

Każde z czterech kół napędzane było osobnym silnikiem elektrycznym o mocy 0,25 KM (180 W). Energię elektryczną dostarczały dwie 36 V baterie srebrowo-cynkowe o pojemności 121 Ah. LRV osiągał prędkość maksymalną 13 km/h i mógł przebyć łącznie do około 92 km - https://www.hq.nasa.gov/alsj/lrvhand.html Sikora A., Sikora M., „In Oil we trust” CIRE, 28.01.2016. 7 Sikora A., Sikora M., „Rewolucja po amerykańsku”, Chemia przemysłowa, 3/2016, str. 70. 6

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Relax ... itâ&#x20AC;&#x2122;s

coffee

www.mikocoffee.com/pl 0iko 0iko3ac 3ac6p. 6p.] ]o.o. o.o. Xl. Xl.'Ä&#x2C6;EUowa 'Ä&#x2C6;EUowa %\GJos]c] %\GJos]c] 0ail 0ail iQfo#miko kawa.pl iQfo#miko kawa.pl 7el 7el

RAPORT RYNEK PALIW

śmy już w zeszłorocznej analizie8, że spadki cen ropy naftowej nie wywołały większych spadków światowej produkcji tego surowca. Bezpośrednio jest za to odpowiedzialna poprawa efektywności i rozwój technologii, który miał i nadal ma niebagatelne znaczenie – głównie podczas trudnych warunków rynkowych. Bezsprzecznie jest to najważniejsza lekcja, jaką wyniosły firmy wydobywcze po spadkach cen w 2014 roku. Podkreślaliśmy również, że przy zmiennych cenach ropy naftowej różne technologie wydobycia zaczynają być bardziej ekonomicznie opłacalne. Wyższa cena surowca pozwala ponosić większe koszty, a co za tym idzie pozwala na eksploatację trudniej dostępnych złóż, w trudniej dostępnych strefach geograficznych. W czasach, gdy surowiec jest drogi,

Wykres 2: Porównanie średnich miesięcznych ceny w kontrakcie month ahead dla ropy Brent

Opracowanie: Instytut Studiów Energetycznych na podstawie danych ICE..

swoje wydobycie. Mimo sceptycyzmu ekspertów dot. przestrzegania zasad, cel został osiągnięty, a efekt był prawie natychmiastowy. Ceny zaczęły stopniowo rosnąc. Od 2016 roku porozumienie było kilkukrotnie przedłużane, początkowo obowiązywało do połowy 2017 roku, a następnie przedłużono je do końca marca 2018 roku. W listopadzie 2017 roku kraje tzw. OPEC+ czyli sygnatariusze pierwszego porozumienia zdecydowały się na jego dalsze przestrzeganie do końca 2018 roku, a obecnie OPEC+ otwarcie informuje o chęci przedłużenia postanowień nawet do końca 2019 roku. Obowiązuje założenie, że zerwanie układu lub nawet jego czasowe zawieszanie może spowodować spadek cen ropy naftowej. Takie przeświadczenie oraz wzrastające ceny na razie odpowiadają wszystkim krajom wydobywającym ropę naftową. Analizując średnie miesięczne ceny ropy typu Brent i WTI w pierwszym półroczu 2018 roku oraz zestawiając je z rocznymi średnimi cenami za lata 2016 i 2017 od razu 8 9

Wykres 3: Porównanie średnich miesięcznych ceny w kontrakcie month ahead dla ropy WTI

Opracowanie: Instytut Studiów Energetycznych na podstawie danych ICE..

widzimy, że są one znacznie wyższe (wykres 2 i wykres 3). Od początku spadków cen w 2014 roku światowy rynek jasno komunikował, że z zadowoleniem przyjąłby

powrót ceny ropy do poziomów 60 USD/bbl. Po pierwsze uspokoiłoby to inwestorów, po drugie pozwoliło zwiększyć marżę oraz przychody firm wydobywczych. Wspominali-

łatwiej przychylić się inwestorom, firmom oraz bankom na finansowanie oraz umożliwienie użycia droższych i bardzo często innowacyjnych technologii9.

Sikora M., Sikora A., „Rewolucja technologiczna, co dalej z cenami ropy naftowej?” (Technological revolution, what’s next for oil prices?), Stacja Benzynowa & Convenience Store - Raport 2017, wrzesień 2017, str. 18-20. Sikora A., Sikora M., „Rewolucja po amerykańsku”, Chemia przemysłowa, 3/2016, str. 70.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

RAPORT RYNEK PALIW

Wykres 4: Światowe odkrycia złóż konwencjonalnych (w mld baryłek ekwiwalentu ropy)

Źródło: Rystad Energy.

Naturalnym odbiciem wzrostu cen ropy naftowej jest zwiększanie odkryć nowych złóż na świecie. Dochody firm wydobywczych są przekierowane na nowe inwestycje, w potencjalne kierunki bogate w surowce, a także w rejony trud-

niej dostępne, czyli droższe w eksploatacji. Według analizy Rystad Energy, w pierwszej połowie 2018 roku światowe odkrycia złóż konwencjonalnych wyniosły 4,5 mld boe (wykres 4). Średnie miesięczne odkryte wolumeny wynoszą około

Rycina 2: Top 10 odkryć złóż konwencjonalnych w pierwszej połowie 2018 roku (mln boe). Źródło: Rystad Energy.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

826 milionów boe, co stanowi wzrost o około 30 proc. w porównaniu do średnich 625 milionów boe w całym 2017 roku. W pierwszej połowie 2018 roku Gujana przewodzi pod względem łącznej liczby odkrytych zasobów,

następne na liście są Stany Zjednoczone, Cypr, Oman i Norwegia. Te pięć krajów posiada trzy czwarte wszystkich zasobów odkrytych w tym roku. Odkrycia w Gujanie, Stanach Zjednoczonych i na Cyprze są zlokalizowane na wodach ultra-

RAPORT RYNEK PALIW

głębokich (ultra-deepwater) i są w 100 proc. własnością koncernów naftowych, co wskazuje, że główne firmy naftowe zaczęły ponownie koncentrować się na eksploracji głębinowej (rycina. 2). Największym odkryciem na morzu w tym roku jest prawdopodobnie eksploatowane przez włoskie Eni złoże gazu Calypso10 znajdujące się przy brzegach Cypru, natomiast największe odkrycie na lądzie, złoże bogate w kondensat, miało miejsce w Omanie na złożu Mabrouk North East, obsługiwanym przez Petroleum Development Oman. Bliżej Polski, na Morzu Norweskim znaczące odkrycia zostały zgłoszone przez OMV i Wintershall odpowiednio w rejonie Aasgard i Aasta Hansteen, z połączonymi zasobami bliskimi 240 milionów boe. Podczas gdy na Morzu Północnym Aker BP i Equinor dokonały dwóch odkryć, które łącznie wynoszą 75 milionów boe. Rystad Energy szacuje, że dzięki kontynuowanym poszukiwaniom na wielu obiecujących terenach trend odkrywczy zostanie utrzymany także w drugiej połowie 2018 roku. Na koniec lipca 2018 roku, ceny ropy naftowej oscylują w granicach 70 USD/bbl i utrzymuje się dość widoczny trend wzrostowy dla ceny tego surowca (wykres 1). Co ciekawe, Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) nie zmienił swojej prognozy (z lipca 2017 roku) dla ceny ropy naftowej (wykres 5). MFW nadal prognozuje stabilizację ceny ropy naftowej do końca 2022 roku. Według MFW, średnia cena powinna utrzymać się właśnie na poziomie 50-55 USD/bbl. Według danych U.S. Energy Information Administration publikowanych w krótkoterminowej prognozie Short-term Energy Outlook11 światowe ceny ropy naftowej wyniosą

średnio 72 USD/bbl w 2018 roku i 69 USD/bbl w 2019 roku. W maju 2018 roku ceny ropy (notowanie Brent) przekroczyły nawet 80 USD/bbl, a było to spowodowane wycofaniem się Stanów Zjednoczonych z irańskiego porozumienia nuklearnego oraz przywróceniem sankcji dla Iranu. Mając na uwadze mocno nadwyrężone relacje między tymi dwoma krajami, wielką łatwość prezydenta Trumpa do rzucania frywolnych komentarzy stymulujących rynki światowe, przepychanki celne Stanów Zjednoczonych z Chinami oraz napięte relacje w krajach

ducentem ropy na świecie do 2023 roku12. Oznacza to, że amerykański przemysł naftowy będzie się rozwijał na tyle sprawnie, by zaspokoić popyt krajowy. Niewiadomą pozostanie odpowiedź równie wielkich producentów, czyli Arabii Saudyjskiej oraz Rosji. Wszyscy mamy w pamięci lampę naftową..., ale mało kto wie, że mimo iż głównym zainteresowaniem wynalazcy Ignacego Łukasiewicza była przeróbka ropy, to z dużym zacięciem zajmował się również techniką wydobycia – powiedzielibyśmy dziś intensyfikacją produk-

Wykres 5: Prognoza ceny dla ropy naftowej* do końca 2022 roku

Opracowanie: Instytut Studiów Energetycznych na podstawie danych MFW. * Średnia cena dla ceny spot ropy typu Brent, WTI, Dubai

zrzeszonych porozumieniem OPEC+ należałoby dziś rynek naftowy porównać do gry w ruletkę. Najważniejszą informacją, która będzie w naszej ocenie miała zasadnicze znaczenie jest prognoza Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE) mówiąca, że Stany Zjednoczone staną się największym pro-

cji. Dzięki jego inicjatywie i poparciu przeprowadzono w Bóbrce w 1862 roku pierwsze wiercenie ręczne za pomocą noży wolnospadowych. Jest to historyczna data w polskim wiertnictwie, data wprowadzenia wiercenia w miejsce kopania. Kierownika kopalni A. Jabłońskiego Łukasiewicz wysłał na swój

https://www.eni.com/en_IT/media/2018/02/eni-announces-a-gas-discovery-offshore-cyprus https://www.eia.gov/outlooks/steo/pdf/steo_full.pdf 12 https://www.wsj.com/articles/u-s-will-be-the-worlds-largest-oil-producer-by-2023-says-iea-1520236810?shareToken=stba946e4822ad449f925e029924a98370 13 Krupa M., Sikora M., Sikora A., „The Yankee has struck oil (Jankesom uderzyła ropa)”, Przemysł Chemiczny 94/10, październik 2015r., DOI: 10.15199/62.2015.10.2, str. 1641-1645. 11

koszt do Pensylwanii na praktykę, bo jednak za pierwsze udane wiercenie przyjmuje się datę 27 sierpnia 1859 roku. Wtedy to „Colonel” E. L. Drake wraz z „Uncle Billy” William A. Smith natrafili na pokłady ropy znajdujące się na głębokości około 21 metrów (69 feet). Ta innowacyjna, lecz bardzo wczesna technologia(!) pozwalała na wydobycie między 10 a 25 baryłek ropy dziennie(!). Tak rozpoczął się tzw. „Black Gold Rush”. Ciągle rosnący popyt zachęcał nowych poszukiwaczy do kolejnych odwiertów, którzy poprawili wydobycie z 450 000 ba-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

ryłek w 1860 r. do 3 mln baryłek w 1862 roku13. Teraz z wyczekiwaniem, czekamy pierwszego wiercenia w lodzie/ skale na Marsie w celu dotarcia do złóż wody, ciekłego metanu, a może wodoru...  Artykuł oddany do druku 31 lipca 2018 roku.

RAPORT RYNEK PALIW

RYNEK PALIW PŁYNNYCH

na fali wzrostów Ostatnie dwa lata to okres skutecznej eliminacji szarej i czarnej strefy z rynku paliw płynnych. Intensywne działania Ministerstwa Finansów i podległych mu służb rozpoczęły się w roku 2016 wprowadzeniem pakietu paliwowego, a następnie pakietu energetycznego. Uzupełnieniem działań prawnych było wdrożenie w roku 2017 aktów wykonawczych do pakietu energetycznego i uruchomienie w kwietniu tego roku pakietu transportowego SENT. Działania służb celnych i skarbowych widoczne były w pracach analitycznych, ale też bezpośrednio na szlakach transportowych paliw. Do akcji włączyły się też inne służby kontrolne operujące w sektorze paliwowym, a także policja. KRZYSZTOF ROMANIUK Dyrektor ds. analiz rynku paliw POLSKA ORGANIZACJA PRZEMYSŁU I HANDLU NAFTOWEGO

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

RYNEK PALIW RAPORT

fektem tych czynności był znaczący wzrost oficjalnej konsumpcji paliw płynnych w Polsce. Nie można precyzyjnie ocenić, o ile cały rynek wzrósł rzeczywiście, a na ile nastąpiła poprawa na skutek legalizacji dotychczas niewidzialnej dla oficjalnej statystyki sprzedaży nielegalnej. W pewien sposób ten organiczny wzrost można określić na podstawie wyników konsumpcji paliw z drugiego półrocza roku 2017 i początku roku 2018. Przy takim podejściu można rzeczywisty wzrost oszacować na kilka procent w stosunku do stanu sprzed wprowadzenia pakietów paliwowych. Głównymi czynnikami, które wpłynęły na większy popyt na paliwa – poza eliminacją szarej i czarnej strefy – były w tym czasie dobre wyniki polskiej gospodarki, korzystne dla kierowców – szczególnie w II i III kwartale 2017 oraz w I kwartale 2018 roku – ceny paliw, a także wzrost zamożności społeczeństwa (częściowo efekt 500+) i rosnąca z roku na rok ilość samochodów poruszających się po polskich drogach. Podsumowując rok 2017 można było powiedzieć, iż oficjalny rynek paliw silnikowych (benzyny silnikowe, olej napędowy i autogaz) urósł w stosunku do roku poprzedniego o 11,5 proc. Taki sam wzrost zanotowano dla wszystkich sześciu grup paliw płynnych – łącznie z paliwem JET i olejami opałowymi. Motorem napędowym był oczywiście rynek paliwa do silników diesla, który powiększył się o 15 proc. Łączna oficjalna krajowa konsumpcja sześciu gatunków paliw płynnych wyniosła prawie 32,6 mln m sześc. i była wyższa o 3,3 mln m sześc. od konsumpcji z 2016 roku. Do zaspokojenia popytu przyczynił się wzrost oficjalnego importu, skąd dostarczono o 25 proc. więcej produktów niż w roku poprzednim, a ich udział w całości rynku krajowego został oszacowany na 36 proc. Oznacza to, że oficjalnie do Polski sprowadzono 2,3 mln m sześc. paliw więcej, niż w roku poprzednim. Udział paliwa zagranicz-

Wykres 1: Kierunki dostaw ropy naftowej do rafinerii krajowych w 2017 roku.

1,0% 0,4% 0,3% 3,9%

Rosja Iran

7,0%

Norwegia 4,3%

Litwa

3,0% 0,2% 1,8% 1,0%

Kazachstan Irak Arabia Saudyjska Polska Kanada USA 77,2%

Dania

Źródło: POPiHN.

nego w zaopatrzeniu rynku wzrósł o 4 punkty procentowe w stosunku do roku 2016, a wolumenowo wyniósł 11,5 mln m sześc. Import wzrósł z powodu większych ilości zakupionych za granicą i wykazanych w oficjalnych statystykach, oleju napędowego, benzyn silnikowych oraz gazu płynnego LPG. Mniej, niż w roku poprzednim, sprowadzono lekkiego i ciężkiego oleju opałowego oraz paliwa lotniczego JET. Drugi rok z rzędu dostarczono do kraju więcej oleju napędowego niż gazu płynnego LPG, który jeszcze do niedawna był największą pozycją importową. Najwięcej benzyn silnikowych sprowadzono do Polski z Czech i ze Słowacji. Głównymi źródłami zaopatrzenia w olej napędowy były Rosja i Niemcy, a uzupełniająco też Litwa, Białoruś i Słowacja. Zakupy zagraniczne benzyn silnikowych i oleju napędowego zostały zrealizowane w głównej mierze przez koncerny paliwowe (w poprzednich latach gros dostaw trafiał do kraju w ramach importu

uzupełniającego przez firmy inne niż koncerny paliwowe), a gazu płynnego LPG i lekkiego oleju opałowego przez tzw. niezależnych operatorów (to właśnie firmy inne niż członkowie POPiHN). Taka zmiana podmiotów importujących da-

wała się już zauważyć w końcówce 2016 roku i była kontynuowana w latach następnych. Krajowa produkcja paliw została w znakomitej większości skierowana na rynek wewnętrzny, a przy tym wzrosła o 1 proc. w stosunku do roku

Wykres 2: Struktura produkcji paliw płynnych w 2017 roku. 11% 3%

22%

3% 5%

BS ON JET LPG LOO COO

56% Źródło: POPiHN.

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT RYNEK PALIW

Wykres 3: Struktura importu paliw płynnych w 2017 roku. 1,0% 0,4% 0,0%

5,5%

36,1% BS ON LPG LOO JET COO

56,9%

Źródło: POPiHN.

poprzedniego – głównie za sprawą wytworzenia większej ilości oleju napędowego i olejów opałowych. Nieco mniej, niż w roku 2016, wyprodukowano benzyn silnikowych, gazu płynnego LPG i paliwa lotniczego JET. Całkowita produkcja paliw ciekłych w roku 2017 wyniosła 25,4 mln m sześc., a to oznacza, że na rynek trafiło o 0,3 mln m sześc. produktów więcej. Paliwa, które z różnych względów nie zostały ulokowane na rynku krajowym (razem około 3,3 mln m sześc.), sprzedano za granicę. Było to o 1,7 mln m sześć. mniej, niż w roku 2016. Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż wraz z ograniczaniem szarej i czarnej strefy eksport paliw z Polski spadał z roku na rok, a praktycznie cała produkcja krajowa paliw trakcyjnych kierowana była na rynek krajowy. Polskie rafinerie przerobiły 25,3 mln ton ropy naftowej – o 2 proc. mniej niż przed rokiem. Około 77 proc. przerabianej ropy stanowiła ropa typu REBCO, dostarczana z kierunku wschodniego, głównie rurociągiem „Przyjaźń”. Wzrosła skala dywersyfikacji dostaw ropy do krajowych rafinerii, w których pojawiły się takie gatunki ropy, jak amerykańska czy kanadyjska. Na koniec 2017 roku 20 proc. całości dostaw ropy naftowej do rafinerii krajowych stanowiła już ropa inna, niż REBCO, która jeszcze do

roku 2015 stanowiła około 90 proc. surowca przerabianego w kraju. Wszystkie trendy obserwowane na rynku paliw płynnych w 2017 roku były kontynuowane w pierwszej połowie 2018 roku. Po sześciu miesiącach rynek paliw silnikowych, w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego, zyskał około 5 proc. (ON o 4 proc., zaś benzyny o 6 proc.). Zwiększono znacznie produkcję w rafineriach krajowych, kierując więcej paliw na rynek wewnętrzny, co tym samym umożliwiło niewielkie ograniczenie importu.

Na zmieniającym się rynku stacji paliw sprzedaż detaliczna rośnie

strefą na rynku stacji paliw przyniosło oczekiwane rezultaty. Podawana tu liczba stacji paliw była orientacyjna, aczkolwiek niedokładności dotyczyły tylko segmentu stacji niezależnych, który podlega ciągłym przeobrażeniom. Według najnowszych danych uzyskanych już w części z nowego rejestru infrastruktury paliwowej Urzędu Regulacji Energetyki (URE) wynika, iż stacji liczonych według metodologii POPiHN jest w Polsce około 7 tysięcy. Firmy członkowskie POPiHN (koncerny krajowe i zagraniczne) obsługiwały 3756 stacji, a około 3,3 tys. obiektów pozostawało w rękach operatorów niezależnych, w tym w ramach sieci hipermarketów pracowało 187 stacji. Koncerny krajowe i międzynarodowe powiększyły sieć swoich stacji o nowe obiekty, stosując formułę franczyzy lub budując nowe stacje – głównie przy drogach szybkiego ruchu i przy autostradach. Liderem rynku stacji paliw pozostał PKN Orlen, posiadając na koniec roku 1 776 stacji. Grupa Lotos kontynuowała program rozwoju sieci i na koniec roku obsługiwała 493 stacje. Liczba stacji będących własnością koncernów międzynarodowych zwiększyła się o 20 i na koniec roku wyniosła 1487. O 4 wzrosła ilość stacji należących do sklepów wielkopowierzchnio-

Wykres 4: Konsumpcja krajowa paliw płynnych w 2016 i 2017 roku. 2,7%

Według szacunków Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego polska sieć stacji paliw, obejmująca stacje paliw ogólnodostępne, sprzedające co najmniej benzyny silnikowe i olej napędowy, liczyła na koniec roku 2017 około 6,6 tys. obiektów. To o około 160 mniej niż notowano na koniec roku 2016. Spadek liczby stacji paliw można tłumaczyć przeprowadzoną w roku 2017 weryfikacją infrastruktury paliwowej, polegającą na odnawianiu koncesji przy okazji wprowadzania w życie nowych zapisów pakietu energetycznego z roku 2016. To narzędzie do walki z szarą i czarną

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

wych. Przy krajowych autostradach wybudowano 5 nowych stacji paliw i tym samym ilość Miejsc Obsługi Podróżnych z możliwością zatankowania pojazdu wzrosła do 86. Liczba pozostałych stacji paliw wyniosła około 3 300, z czego około 930 operowało pod markami sieci niezależnych. Wartość obrotów na detalicznym rynku paliwowym w Polsce wyniosła w roku 2017 około 100 mld PLN, a jego wolumen określono na prawie 26 mld litrów (benzyny silnikowe, olej napędowy i autogaz). Wpływy do budżetu z tytułu zapłaconych podatków (VAT, akcyza, opłata paliwowa) od tego typu sprzedaży wyniosły około 50 mld PLN. Coraz bardziej zauważalne na rynku – i to w skali całego kraju – są sieci największych operatorów niezależnych, tworzące pod jednym brandem sieci zakupowe lub stowarzyszenia handlowe. Część prywatnych operatorów, dotąd niezrzeszonych, szukając bardziej efektywnych form działalności, zmieniała barwy na koncernowe lub innego franczyzodawcy – często prywatnego, niezależnego od największych koncernów operujących na polskim rynku. Na rynku detalicznym rosła sprzedaż paliw standardowych, ale też paliw premium. Wzrost dotyczył zarówno benzyny, jak i oleju napę-

14,8%

0,6% 17,8%

3,3%

ON JET LPG LOO COO

60,9%

Źródło: POPiHN.

RAPORT RYNEK PALIW

Wykres 5: Rynek stacji paliw na koniec 2017 roku.

932

Stacje w sieciach prywatnych

1768

Stacje niezaleǏne pozostaųe IDS

Total

AS 24

26 115

Amic

187

Stacje przymarketowe

349

Circle K

423

Shell

493

Grupa LOTOS

537

1776

PKN ORLEN 0

200

400

600

800

1 000 1 200 1 400 1 600 1 800 2 000

Źródło: POPiHN.

dowego oraz autogazu. Sprzedaż paliw typu premium nieco przyhamowała w II kwartale 2018 roku, za co w głównej mierze odpowiada wzrost cen wymuszany wzrostem notowań surowca do produkcji rafineryjnej i słabszym kursem złotego w stosunku do dolara US. Na rynku stacji paliw nadal dokonuje się konsolidacja poprzez przejmowanie stacji niezależnych przez największych operatorów rynkowych – w tym przez największe sieci niezależne. W roku 2017 na stacjach paliw wzrosła sprzedaż tzw. artykułów pozapaliwowych, do czego przyczynił się również rozwój małej gastronomii. Rosła ilość sklepów przy stacjach paliw i zwiększał się oferowany asortyment. Dbano też o rozwój coraz szerszego zakresu usług. Stacje paliw stają się coraz bardziej miejscami, gdzie można załatwić podstawowe czynności codzienne, a w przyszłości będą one jeszcze bardziej punktami zaspokajającymi najróżniejsze potrzeby klientów, a w coraz mniejszym stopniu punktami tankowania pojazdów. Widać już dziś, że stacje

wykorzystały sposobność przejęcia części zaopatrzenia społeczeństwa w niedziele wolne od handlu. W miesiącach, w których takie niedziele występowały w większej ilości, obroty rosły w stosunku do okresów, gdzie tego rodzaju ograniczeń rynkowych nie było. Sprzedaż paliw typu premium jest w większości realizowana tylko przez stacje będące własnością koncernów paliwowych, choć niektóre sieci niezależne coraz chętniej próbują wejść na ten rynek poprzez ofertę własnych gatunków paliw wyższej jakości. Rok 2017 był kolejnym, w którym sprzedaż tego typu paliw rosła, choć wolniej, niż w roku poprzednim. Popyt na paliwa premium – zawsze droższe od paliw standardowych – rośnie, kiedy ceny paliw spadają. Przy ich wzroście sprzedaż spada. Taki trend zaobserwowano w II kwartale 2018 roku, kiedy ceny były najwyższe od roku 2014. Udział paliw premium w całości sprzedaży detalicznej benzyn i oleju napędowego wynosi około 10 proc. Biorąc pod uwagę ich ceny – jest to łakomy ką-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

sek rynku paliwowego. Tym bardziej, że kierowcy coraz bardziej doceniają aspekty ekologiczne i eksploatacyjne tych paliw i gdy tylko cena na to pozwala, kupują je w większych ilościach. W przypadku paliwa do silników wysokoprężnych istotna jest też pora zimowa, kiedy udział paliw premium jeszcze bardziej wzrasta. Sprzedaż standardowej benzyny 95 rośnie od roku 2015 i to, co obserwowano w roku 2017 i w I połowie roku 2018, było utrwaleniem trendu i zapewne także zapowiedzią wzrostu w latach następnych. Kierowcy w Polsce – podobnie jak w całej Europie – odwracają się od pojazdów z silnikami wysokoprężnymi, coraz chętniej kupując „benzyniaki” lub hybrydy. Oczywiście transport ciężarowy jeszcze długo będzie oparty na oleju napędowym i przy wzroście gospodarki można założyć, że popyt na ten typ paliwa będzie wzrastał, aczkolwiek w tempie nieco wolniejszym, niż można było zakładać jeszcze kilka lat temu. Dieselizacja floty samochodów osobowych jest w dużym od-

wrocie, choć do śmierci tego typu napędów w samochodach osobowych też jeszcze daleko. Tak, jak w latach poprzednich, marże z bezpośredniej sprzedaży paliw pozostawały w roku 2017 na poziomie niewystarczającym do utrzymania stacji paliw, choć były na poziomie nieco wyższym, niż w roku poprzednim. Ważnym elementem działania stacji paliw pozostał sklep, w którym dokonywano sprzedaży towarów pozapaliwowych i gdzie w coraz szerszej skali oferowane były usługi małej gastronomii. Zabiegi branży i innych organizacji skupiających podmioty zajmujące się handlem, na razie zneutralizowały próby wyeliminowania ze sprzedaży na stacjach wyrobów alkoholowych, tytoniowych i podstawowych ogólnodostępnych leków. Działanie sklepu to absolutna konieczność do utrzymania stacji paliw, ale też źródło zaopatrzenia ludności w najpotrzebniejsze artykuły w miejscowościach, pozbawionych apteki czy też na przykład sklepu spożywczego działającego w niedzielę. Podobnie, jak w swoim raporcie z poprzedniego roku, Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego poprawnie przewidziała kierunek zmian średnich rocznych cen benzyn silnikowych i oleju napędowego w roku 2017. Zgodnie z oczekiwaniami ceny te były nieco wyższe, niż w roku 2016. Litr benzyny 95 był średnio w roku droższy o 25 gr, a oleju napędowego o 31 gr. Podrożał też autogaz o 28 gr za litr. Cena detaliczna benzyny 95 była przez cały rok wyższa od ceny oleju napędowego. Średnioroczna różnica ceny obu gatunków paliwa wyniosła 16 gr/l, co oznacza, iż była mniejsza od takiej samej różnicy w roku 2016 o 6 gr/l. Do podwyżek cen paliw na polskich stacjach przyczyniły się wzrosty notowań ropy i produktów naftowych obserwowane na giełdach światowych. Skalę podwyżek łagodził nieco wzrost wartości złotego w stosunku do dolara USA. W roku 2017 notowania ropy naftowej

12:2Ä&#x2DC;Ã&#x2021;

PREPARAT DO CZYSZCZENIA FELG

.5:$:( .2Ã¿2

7R QRZD IRUPXÃ¡D VLOQLH UHDJXMÄ&#x2026;FD ] ]DQLHF]\V]F]HQLDPL NWyUD XVXZD QDZHW QDMWUXGQLHMV]H ]DEUXG]HQLD GURJRZH 'RVNRQDÃ¡D GR P\FLD NDÄªGHJR URG]DMX IHOJ VWDORZ\FK DOXPLQLRZ\FK FKURPRZDQ\FK L ODNLHURZDQ\FK 3R ]DVWRVRZDQLX SUHSDUDW QD IHOG]H ]PLHQLD ]DEDUZLHQLH QD F]HUZRQR Â¿ROHWRZH WDND ]PLDQD NRORUX Ä&#x17E;ZLDGF]\ R UR]SXV]F]DQLX S\Ã¡X ] NORFNyZ KDPXOFRZ\FK SU]H] JÃ¡yZQ\ VNÃ¡DGQLN NWyU\P MHVW WLRJOLNRODQ VRGX

NEUTRALNE SH

EFEKT KRWAWIENIA 32.$=8-Ã&#x2026;&< '=,$Ã¿$1,( 352'8.78

1RZD QHXWUDOQD IRUPXÄ&#x20AC;D W\SX Æ&#x201E;LURQ RIIÆ&#x192;

PRZYWRACA NOWY :<*/Ã&#x2026;'

RAPORT RYNEK PALIW

Wykres 6: Scenariusze popytu na paliwa płynne do 2025 roku.

42,0

mln m3

37,0

32,0

Wariant bazowy 27,0

Wariant opytymistyczny Wariant pesymistyczny

2025

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

22,0

Źródło: POPiHN.

średnio tyle samo za litr paliwa, co w roku poprzednim. Dobra sytuacja popytowa wytworzona przez rozwój gospodarki i zwiększenie floty samochodowej skutkowały wzrostem wyników

ekonomicznych przedstawionych przez krajowych producentów paliw. Oznacza to, że podmioty te wykorzystały miniony rok i I połowę 2018 roku do podniesienia swojej wartości. Polscy kierowcy musieli

Wykres 7: Ceny paliw płynnych od 2006 roku. 5 900 5 700 5 500 5 300 5 100 4 900 4 700 4 500 4 300 4 100 3 900 3 700 3 500 3 300 3 100 2 900 2 700 2 500 2 300 2 100 1 900 1 700 1 500

Cena det. EU 95 Cena det. ON Cena det. LPG Cena det. LOO

02.01.2006 19.06.2006 27.11.2006 23.04.2007 10.09.2007 28.01.2008 16.06.2008 03.11.2008 23.03.2009 10.08.2009 28.12.2009 18.05.2010 05.10.2010 22.02.2011 13.07.2011 29.11.2011 18.04.2012 05.09.2012 23.01.2013 12.06.2013 30.10.2013 19.03.2014 06.08.2014 23.12.2014 13.05.2015 30.09.2015 17.02.2016 06.07.2016 23.11.2016 12.04.2017 30.08.2017

PLN / 1000 litrów

osiągnęły średni poziom 54,3 USD/ bbl i był on o 24 proc. wyższy niż w roku 2016. Podobnie, jak w latach poprzednich, również w omawianym roku średnie roczne marże, uzyskiwane ze sprzedaży samych tylko paliw, nie pokrywały kosztów związanych z utrzymaniem stacji tankowania, co zmuszało operatorów do rozwoju sprzedaży dodatkowych usług i asortymentów towarów. Trendy obserwowane w roku 2017 przeniosły się na I połowę roku 2018. Niestety dla kierowców w tym okresie ceny paliw rosły i przekroczyły psychologiczną dla realizacji zwiększonej sprzedaży granicę 5 zł za litr i to zarówno benzyny 95, jak i oleju napędowego. Dynamika popytu nieco przyhamowała, ale wciąż była na dodatnich poziomach. Nieco bardziej trend spadkowy był odczuwalny dla paliw typu premium, których sprzedaż jest w większym stopniu uzależniona od cen, niż paliw standardowych. W porównaniach do średnich z całego roku 2017 benzyna 95 podrożała średnio w I półroczu 2018 o 5 proc. (21 gr/l), a olej napędowy o 6 proc. (29 gr/l). Kierowcy kupujący autogaz płacili

zapłacić za paliwo nieco więcej, co było spowodowane wzrostem światowych cen paliw i osłabieniem wartości złotego. Skorzystał na tym budżet państwa, bo wpływy podatkowe rosły. Trzeba w tym momencie przypomnieć, iż firmy sprzedające paliwa nie mają zbyt dużej możliwości manewru ceną, bo ruchy w dół ceny ogranicza skala fiskalizmu jakiemu podlega sprzedaż paliw w Polsce. Generalnie, podatki i pokrewne opłaty stanowią w kraju wciąż ponad 50 proc. ceny detalicznej benzyny i oleju napędowego. Podobnie jak w latach poprzednich, obserwowano znaczne zróżnicowanie poziomu cen paliw w poszczególnych rejonach kraju, a często nawet na terenie jednego miasta i na stacjach tego samego operatora. Na poziom ceny wpływ ma głównie lokalizacja stacji i jej standard, a także polityka cenowa poszczególnych operatorów. Różnice czasami dochodziły do 10 proc. na litrze, a w przypadku stacji przy autostradach było to jeszcze więcej. W niektórych miejscach dla paliw premium okresowo można było zobaczyć ceny nawet powyżej

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Źródło: POPiHN.

Naturalna

droga rozwoju

>éǃJa ZPǇ KV ZPLJP Paliwa premium

Oferta gastronomiczna Pause Café Karta paliwowa Total Card Program dgbYdfgĢ[agoq Total Club Fgog[r]kfq design Wsparcie marketingowe

khjr]\Yĩ

AVZ[Hǋ UHZa`T WHY[ULYLT >LQKǏ UH ^^^ [V[HS JVT WS

3LWZaH LULYNPH UH KYVNǉ *VKaPLUUPL

RAPORT RYNEK PALIW

6 PLN/litr. Niezmienne pozostały czynniki wyznaczające poziom cen detalicznych w różnych rejonach kraju. Decydował popyt i skala konkurencji pomiędzy różnymi operatorami, ale też kompleksowość oferowanych usług. Przy kształtowaniu cen prawie zniknął jeden z elementów, który wcześniej mocno na nie wpływał, a mianowicie łatwość zakupu paliwa z szarej lub czarnej strefy. Statystycznie najdroższymi województwami w kraju były: mazowieckie, małopolskie, podkarpackie i zachodniopomorskie. W okresach wakacyjnych zdecydowanie drożej było na głównych trasach tranzytowych i w samych kurortach. Drożej było zwykle także na stacjach paliw ulokowanych w pobliżu granic z krajami unijnymi. Mimo znaczących obciążeń ceny detaliczne paliw w Polsce po przeliczeniu na EURO należały wciąż do najniższych w Unii Europejskiej. Tym samym, polskie firmy transportowe, obsługujące transport europejski, zaopatrywały się w paliwo głównie w naszym kraju. Ta sama zasada dotyczyła polskich kierowców indy-

widualnych wyjeżdżających z kraju. Zyski stacji przygranicznych zwiększała od lat praktykowana przyjazdowa turystyka zakupowa – głównie w pobliżu zachodniej i południowej granicy.

Prognozy dla rynku Oficjalny popyt na paliwa w Polsce w roku 2017 przekroczył prognozy zestawiane jako scenariusz bazowy dla polskiego rynku. Przewidywano wprawdzie jego wzrost, ale wprowadzone i egzekwowane rozwiązania prawne, takie jak pakiet paliwowy, pakiet energetyczny i pakiet transportowy oraz skuteczne działania służb kontrolnych spowodowały znacznie większy wzrost konsumpcji paliw, niż zakładano. Skuteczne wyeliminowanie większości firm działających w szarej i czarnej strefie operujących głównie w segmencie oleju napędowego, wzrost liczebności floty samochodowej, zwiększenie popytu na benzyny silnikowe i wprawdzie nieco wyższe, ale wciąż relatywnie korzystne dla kierowców ceny paliw, to główne elementy, dzięki którym

udało się na rynku uplasować większą ilość paliw. Obecne realia rynkowe skłaniają również do optymistycznego spojrzenia na przyszłość krajowego rynku paliw i pozwalają oczekiwać systematycznych wzrostów w kolejnych latach.

Jaka przyszłość sektora? Można bez większych obaw zakładać, iż w kolejnych latach wyniki sprzedaży paliw transportowych będą z roku na rok rosły. Nadal pewną niewiadomą pozostaje skuteczność w walce z szarą i czarną strefą w najbliższych latach, choć obecne działania służb dobrze rokują na przyszłość. Trzeba jednak pamiętać, że oszuści nieustannie szukają nowych sposobów ominięcia prawa, dysponując przy tym znacznymi zasobami finansowymi. Sprzedaż paliw w Polsce będzie rosła. Zmianie ulega za to struktura zakupów samochodów osobowych. Kierowcy wybierają coraz częściej auta benzynowe i hybrydy, a nie – jak jeszcze niedawno – te zasilane olejem napędowym. Wprowadzenie ustawy o elektromobilności i paliwach al-

Wykres 8: Ceny paliw płynnych w 2017 roku.

4900 4700 4500 4300 4100

PLN / 1000 litrów

3900

Cena det. EU 95 Cena det. ON Cena det. LPG Cena det. LOO

3700 3500 3300 3100 2900 2700 2500 2300 2100 1900

Źródło: POPiHN.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

20.12.2017

06.12.2017

22.11.2017

08.11.2017

25.10.2017

11.10.2017

27.09.2017

13.09.2017

30.08.2017

17.08.2017

02.08.2017

19.07.2017

05.07.2017

21.06.2017

07.06.2017

24.05.2017

10.05.2017

26.04.2017

12.04.2017

29.03.2017

15.03.2017

01.03.2017

15.02.2015

01.02.2017

18.01.2017

1500

04.01.2017

1700

ternatywnych zapewne też za kilka lat odciśnie swoje piętno na kształcie rynku paliwowego. Na razie sektor paliwowy nie ma się czego obawiać, choć trwają już intensywne prace nad opracowaniem strategii wyprzedzających nadejście nowych wyzwań, a pewne działania przystosowujące do nowych realiów zostały już podjęte. Mowa tu chociażby o właśnie instalowanych nowoczesnych ładowarkach do aut elektrycznych lub rozpisanych przetargach na wykonanie tego typu inwestycji. Rosną też wydatki na modernizację samochodowego transportu publicznego, który przestawia się na paliwa alternatywne. Wykorzystywanie energii elektrycznej w transporcie, czy zastosowanie innych paliw alternatywnych, ograniczania ruchu samochodowego w dużych aglomeracjach czy coraz szersze stosowanie car sharingu to elementy, które mogą wpłynąć na zapotrzebowanie na tradycyjne paliwa silnikowe. Jak na razie, to jeszcze dość odległa przyszłość ale zbliżająca się coraz większymi krokami. To także perspektywa wymuszająca na firmach naftowych szukanie nowych obszarów zapewniających im możliwość działania w zmieniającej się rzeczywistości rynkowej. Dziś można powiedzieć, że w polskiej gospodarce wciąż jest miejsce na solidny wzrost popytu na paliwa. Rośnie zainteresowanie benzynami silnikowymi, ale jednocześnie nie maleje popyt na olej napędowy i autogaz. Na razie pojazdy zasilane paliwami alternatywnymi w naszym kraju stanowią jedynie promil w całej flocie samochodowej. To, czego możemy oczekiwać w najbliższej przyszłości, to ograniczenie zakupów nowych pojazdów osobowych z silnikami diesla na rzecz pojazdów zasilanych benzynami i hybryd. Ten trend jest już wyraźnie zauważalny i na pewno będzie kontynuowany. Na erę pojazdów alternatywnych przyjdzie nam jeszcze poczekać, choć przy inwestycjach technologicznych idących w największych koncernach samochodowych w miliardy dolarów, nie ma od tego odwrotu. 

RAPORT RYNEK PALIW

NajwaÅ¼niejsze zmiany

NA RYNKU LPG

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

RYNEK PALIW RAPORT

Branża LPG w Polsce w roku 2017 oraz w pierwszej połowie 2018 roku koncentrowała się na ugruntowaniu swojej pozycji w stosunku do innych paliw alternatywnych w kontekście ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych, angażowała się w prace dotyczące nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym (zagadnienie elektronicznego dowozu dostawy), a także podejmowała działania mające na celu urynkowienie usług dozoru technicznego. Ważnym tematem wciąż pozostaje bezpieczeństwo użytkowników butli z mieszaniną propanu i butanu. MATEUSZ PIAŚCIK Kierownik ds. administracji i analiz POLSKA ORGANIZACJA GAZU PŁYNNEGO Produkcja, import i eksport gazu płynnego Konsumpcja gazu płynnego LPG w Polsce w 2017 r. wyniosła 2495 tys. ton, co oznaczało wzrost o 5,9 proc. w stosunku do 2016 r. Po spadkowej tendencji w latach 2006-2014 odnotowano kolejny rok ze wzrostem w stosunku do roku poprzedniego. Podobnie jak w latach poprzednich rynek gazu płynnego LPG w Polsce pozostawał w dużym stopniu uzależniony od dostaw importowych. Produkcja krajowa tego produktu nieznacznie spadła (o 2,3 proc.) w 2017 r. w stosunku do 2016 r. i wyniosła 430 tys. t, co zabezpieczyło 17,2 proc. ogólnego krajowego zapotrzebowania na ten produkt. W 2017 r. nie uległy zasadniczej zmianie główne źródła importu, jakkolwiek zwiększyło się znaczenie Rosji w dostawach gazu płynnego LPG do Polski. Niezmiennie pozostała największym dostawcą produktu na rynek polski, a jej udział w całym imporcie wyniósł 70,3 proc., podczas gdy rok wcześniej było to 59 proc. Dostawy LPG z Rosji wyniosły 1660 tys. t w 2017 r., podczas gdy w ciągu 2016 r. było to 1324 tys. t. Z Kazachstanu przywieziono 293 tys. t, co stanowiło 12,4 proc. całego importu do Polski, a z Białorusi 82 tys. t, tj. 3,5 proc. całego importu. Uwzględniając dostawy z Litwy w wysokości 161 tys. t (6,8 proc.), łącznie z kierunku wschodniego,

a więc z Rosji, Kazachstanu, Białorusi i Litwy, pochodziło 93 proc. globalnych dostaw do Polski. Rosja i Kazachstan to łącznie dostawcy 82,7 proc. całego importu. Większość dostaw z importu dotyczyła produktów określonych dwoma kodami towarowymi: CN 2711 1294 – 33 proc. całości dostaw oraz 2711 1900 – 50,3 proc. W 2017 r. wzrósł eksport gazu płynnego z Polski o 5,4 proc. i wyniósł 295 tys. ton. Podobnie jak w 2016 r. głównym odbiorcą pro-

duktu w 2017 r. pozostały Niemcy, gdzie skierowano 77 tys. t produktu, tj. 26,1 proc. całości eksportu. Kolejnymi największymi odbiorcami były Węgry oraz Republika Czeska, gdzie sprzedano po 55 tys. t (18,6 proc. całego eksportu).

Struktura sektorowa sprzedaży Nieznacznie zmieniła się struktura segmentowa rynku LPG w Polsce w 2017 r. Wciąż dominowała sprzedaż w segmencie autogazu,

którego udział w całości rynku wzrósł o 0,8 proc. osiągając poziom 76,8 proc. Udział segmentu butlowego wyniósł 11,4 proc., a gazu w zbiornikach 11,8 proc. W 2017 r. łączna sprzedaż gazu w segmencie autogazu wyniosła 1 915 tys. t, co oznaczało wzrost o 7,0 proc. r/r. Korzystne relacje cenowe autogazu wobec cen paliw tradycyjnych wpłynęły na wzrost sprzedaży w tym segmencie oraz większe zainteresowanie instalacjami LPG. Kontynuowana była oferta koncernów

Wykres 1: Główne kierunki importu LPG do Polski w latach 2014-2017 (w tys. ton).

Źródło: POGP, Ministerstwo Finansów.

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT RYNEK PALIW

Wykres 2: Główne kierunki eksportu LPG z Polski w latach 2014-2017 (w tys. ton).

Źródło: POGP, Ministerstwo Finansów.

motoryzacyjnych w zakresie sprzedaży samochodów fabrycznie wyposażonych w instalacje LPG. Szacuje się, że na koniec 2017 roku funkcjonowało 6287 punktów napełniania autogazem, co oznacza wzrost o prawie 1100 w porównaniu z danymi za 2016 r. Należy podkreślić, że wzrost ten wynikał ze zmiany ewidencji infrastruktury paliwowej, a nie z faktycznej reali-

zacji nowych inwestycji. Według ostatnich danych szacuje się, że w 2017 r. ogólna ilość pojazdów zasilanych gazem płynnym LPG wyniosła 3082 tys. szt., co oznacza wzrost o 105 tys. szt. r/r. Szacuje się, że po raz pierwszy w historii wielkość sprzedaży gazu w zbiornikach była większa niż wielkość sprzedaży gazu w butlach. W 2017 r. kilkuletnia tendencja spad-

Wykres 3: Struktura rynku LPG w Polsce w 2017 r.

ku sprzedaży gazu w butlach została zatrzymana, a odnotowano wzrost sprzedaży gazu płynnego LPG do instalacji w zbiornikach (poza autogazem). Sprzedaż w segmencie gazu w butlach wyniosła w 2016 r. i 2017 r. 285 tys. t, a sprzedaż gazu płynnego LPG do zbiorników osiągnęła 295 tys. t, co oznacza wzrost o 5,4 proc. r/r. W 2017 r. odnotowano wzrost ilości zamontowanych zbiorników LPG (poza autogazem) o 4150 szt. Szacuje się, że na rynku polskim funkcjonowało wówczas ponad 99 tys. szt. zbiorników na gaz LPG. Utrzymuje się tendencja zwiększonych zakupów i instalacji bezpośrednio przez indywidualnych klientów.

Ceny LPG w 2017 r.

Źródło: POGP.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Ceny hurtowe i ceny detaliczne były na poziomie nie obserwowanym od wielu lat. Analizując poziom cen hurtowych w ciągu ostatnich czterech lat zaobserwowano, że najwyższy poziom średniomiesięcznych cen hurtowych występował w listopadzie każdego roku, a następnie w każdym roku następowały spadki cenowe w grudniu. Dla kierowców pojazdów samochodowych był to kolejny rok,

w którym autogaz był paliwem wyjątkowo atrakcyjnym cenowo. Podobnie jak w latach poprzednich utrzymała się stosunkowo korzystna proporcja cen detalicznych autogazu w stosunku do ceny benzyny EU 95, tj. średnioroczna cena detaliczna autogazu wynosiła 45,4 proc. ceny benzyny EU 95. Średnioroczna cena autogazu dla ostatecznych klientów wyniosła 2,09 PLN/l i była wyższa od średniorocznej ceny w 2016 r. o 15,3 proc., ale jednocześnie wyższa o prawie 5 proc. w stosunku do 2015 r., stanowiąc przy tym 81,1 proc. ceny z roku 2014, gdy średnioroczna cena detaliczna autogazu wynosiła 2,57 PLN za litr tego paliwa. W 2017 r. tylko w okresie czerwiec-sierpień średniomiesięczne ceny detaliczne wynosiły poniżej 2 PLN/l. W pozostałych miesiącach poziom cen był wyższy. Dla porównania, ceny ponad 2 PLN/l odnotowano w listopadzie i grudniu 2016 roku – oznaczało to początek pewnego trwalszego poziomu cen detalicznych. W 2017 r. kierowca, który zatankował do swojego pojazdu 30 l benzyny Eu 95 zapłacił średnio około 138 PLN, a jeśli zatankował niecałe 35 l autogazu, wiedząc, że jego auto będzie spalać trochę więcej tego rodzaju paliwa, zapłacił około 72 PLN. Inwestując wcześniej w instalację LPG do swojego pojazdu każdy kierowca mógł liczyć na oszczędność rzędu około 65 PLN na jednym tankowaniu LPG. Obciążenia podatkowe mają duży wpływ na ostateczną cenę detaliczną autogazu, a w 2017r. stawki wynosiły:  podatek akcyzowy – 670 PLN/t  opłata paliwowa - 159,71 PLN/t  opłata zapasowa - 99 PLN/t  podatek VAT – 23 proc. Po raz kolejny utrzymano stawkę podatku akcyzowego w wysokości 670 PLN/t oraz pozostawiono bez zmian stawkę opłaty paliwowej. Firmy oferujące gaz skroplony LPG zobowiązane były do uiszczania opłaty zapasowej w wysokości 99 PLN/t

RAPORT RYNEK PALIW

z tytułu produkcji lub przywozu, która została ustalona jeszcze w 2014 r. i dotychczas nie była korygowana przez odpowiednie władze państwowe. Zgodnie z wcześniejszymi przewidywaniami, opłata ta wpływała na poziom cen detalicznych we wszystkich sektorach rynku. Wysokość podatku akcyzowego na autogaz była i jest wyższa niż zalecenia europejskie – minimum 125 euro/t. Według średnioważonego kursu wymiany NBP w 2017 r. wysokość podatku akcyzowego wyniosła ponad 157 euro/t, co oznacza, że stawka podatku akcyzowego na autogaz była wyższa o prawie 26 proc. od ww. zalecanego minimum europejskiego. Uwzględniając dodatkowo opłatę paliwową oraz opłatę zapasową łączne obciążenie podatkowe, bez VAT, wynosiło 218,3 euro/t – prawie 75 proc. więcej niż rekomendowane przez UE minimum.

Wykres 4: Struktura średniej rocznej ceny detalicznej autogazu w 2016 i 2017 r.

Problemy branży LPG W 2017 r. odnotowano wiele istotnych zmian w regulacjach prawnych, które z pewnością miały duży wpływ na funkcjonowanie całego rynku LPG. Jak wiadomo, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 10.12.2014 r. obciążono branżę opłatą zapasową w wysokości 99 PLN za tonę LPG z tytułu produkcji i przywozu, a inne paliwa opłatą w wysokości 43 PLN za tonę ekwiwalentu ropy naftowej. POGP nie widzi uzasadnienia dla utrzymywania stawki opłaty zapasowej na dotychczasowym poziomie. W 2017 r. POGP wnioskowała o korektę stawki opłaty zapasowej w odniesieniu do LPG do poziomu 50 PLN/t, co w pełni zaspokoiłoby potrzeby finansowe związane z tworzeniem i utrzymywaniem odpowiednich zapasów w zakresie LPG. W 2017 r. trwały prace legislacyjne dotyczące różnych dokumentów związanych m.in. z paliwami alternatywnymi, ochroną powietrza oraz elektromobilnością.

Źródło: POGP.

Cały projekt/pakiet regulacyjny obejmował cztery podstawowe dokumenty strategiczne:  Plan Rozwoju Elektromobilności,  Krajowe ramy rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych,  Fundusz Niskoemisyjnego Transportu,

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

 Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Niestety, w wyżej wymienionych dokumentach pominięto LPG poza opisem rynku paliw alternatywnych w Polsce oraz zacytowaniem przepisów europejskich o paliwach alternatywnych. POGP wnioskowa-

ła o uwzględnienie gazu płynnego LPG w ww. regulacjach w pełni rozumiejąc również potrzebę implementacji Dyrektywy 2014/94/UF o rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Gaz płynny LPG jest paliwem alternatywnym w rozumieniu dyrektywy

RYNEK PALIW RAPORT

Wykres 5: Sprzedaż autogazu w Polsce w latach 2014-2017 (w tys. ton).

Źródło: POGP.

Wykres 6: Liczba stacji autogazu w Polsce w latach 2014-2017 (w sztukach).

fakt, że pomimo np. dochowania wszelkich warunków zwolnienia, wystawienia e-DD, fizycznej dostawy, przy braku przesłania raportu w terminie z winy odbiorcy warunki przemieszczania w zwolnieniu mogłyby zostać zakwestionowane. Prawie od trzech lat trwają nieustanne próby POGP wprowadzenia chociażby niewielkich zmian zarówno w systemie świadczenia usług dozorowych, jak i zmiany warunków technicznych dozoru technicznego dla niektórych urządzeń ciśnieniowych podlegających dozorowi technicznemu. Jednym z postulatów zgłaszanym przez POGP jest częściowe urynkowienie zasad świadczonych usług dozoru technicznego w zakresie eksploatacji wzorowanych na rozwiązaniach funkcjonujących w krajach UE (np. Niemcy, Czechy, Słowacja). Niestety, pomimo znacznego upływu czasu, POGP nie odnotowała postępu w pracach organów państwowych nad systemową zmianą ustroju dozoru technicznego. Z utrzymania status quo branża nie jest usatysfakcjonowana, bowiem wnoszone przez przedsiębiorców coraz wyższe opłaty stanowią gwarancję funkcjonowania systemu w niezmienionym kształcie. 

Wykres 7: Liczba samochodów zasilanych autogazem w Polsce w latach 2014-2017 (w tys. szt.).

Źródło: POGP.

Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 20L/94/UE w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Produkt ten zaliczany jest do paliw alternatywnych również w przypadku jego łączonego wykorzystania, na przykład za pomocą systemów technologii dwupaliwowej. Niepokój POGP budzi fakt, że państwo takie jak Polska nie ujmuje LPG w swoich opracowaniach dotyczących przyszłości rynku paliw alternatywnych. Uważamy, że z uwagi na swoje właściwości fizykochemiczne gaz LPG powinien być traktowany równorzędnie z CNG/LNG w kwestiach takich jak prace badawczo-

zakupu pojazdów niskoemisyjnych ze środków Unii Europejskiej, przewidywał wsparcie dla LPG. W dniu 21.09.2017 r. ukazał się projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym, który dotyczył wprowadzenia systemu elektronicznego monitorowania przemieszczania wyrobów akcyzowych zwolnionych z akcyzy ze względu na przeznaczenie i wprowadzenie elektronicznego dokumentu dostawy (e-DD). POGP popierając wszelkie działania i inicjatywy legislacyjne, których celem jest uproszczenie działalności gospodarczej przy jednoczesnym zapewnieniu elektronicznego obiegu dokumentów, zwróciła uwagę na szereg wątpliwości w związku z projektowanymi regulacjami w odniesieniu do gazu płynnego LPG oraz na specyfikę obrotu gazem płynnym LPG i złożyła wnioski ogólne, jak i szczegółowe. Jednym z kluczowych postulatów POGP było zwrócenie uwagi na specyfikę dostaw gazu LPG, w tym kwestie wystawiania, rozliczania e-DD oraz zwrotów produktu. Inne problemy to tematy związane z raportami produktu czy też tzw. raporty odbioru produktu – zakończenie dostawy. W projekcie przepisów niepokój branży budził

-roz wojowe czy też możliwości wjazdu do stref niskoemisyjnych. Dobrym przykładem świadczącym o tym, że samochody na LPG są traktowane na równi z samochodami elektrycznymi jest Rzym. 21 stycznia 2018 r. w stolicy Włoch wprowadzono „Niedzielę bez samochodów”. Celem było zmniejszenie emisji szkodliwych substancji. Z zakazu wyłączone były samochody elektryczne oraz napędzane gazem płynnym LPG. Zdaniem POGP nie ma żadnych przeszkód, aby katalog instrumentów wsparcia, który mógłby być wykorzystywanym przez firmy do

Źródło: POGP.

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT RYNEK PALIW

Tankujemy elektro

MOBILNOŚĆ

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

RYNEK PALIW RAPORT

Rok 2018 pod wieloma względami można uznać za przełomowy dla rynku pojazdów elektrycznych (EV) w Polsce. 22 lutego weszła w życie ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych, dająca impuls do popularyzacji samochodów nisko- i zeroemisyjnych w naszym kraju. ŁUKASZ WITKOWSKI POLSKIE STOWARZYSZENIE PALIW ALTERNATYWNYCH

elem wprowadzenia nowego aktu do polskiego porządku prawnego było uregulowanie rynku paliw alternatywnych, szczególnie w odniesieniu do energii elektrycznej i gazu ziemnego. Według zamierzeń rządu, ustawa ma rozwiązać m.in. problem braku infrastruktury w aglomeracjach, na obszarach gęsto zaludnionych oraz wzdłuż transeuropejskich drogowych korytarzy transportowych. Ustawa tworzy także system regulacyjny umożliwiający budowę do 2020 roku publicznej infrastruktury ładowania EV, a także tankowania pojazdów CNG i LNG. Inwestycje te powinny przyczynić się do rozwoju transportu nisko- i zeroemisyjnego, co z kolei doprowadzi m.in. do redukcji poziomu zanieczyszczenia powietrza. Akt prawny zawiera system zachęt, w tym zniesienie akcyzy na samochody elektryczne, większe odpisy amortyzacyjne dla firm, zwolnienie EV z opłat za parkowanie czy możliwość poruszania się pojazdów o napędzie elektrycznym po pasach dla autobusów. Dokument wprowadza również obligatoryjny udział pojazdów napędzanych energią elektryczną we flocie organów administracji centralnej oraz wybranych jednostek samorządu terytorialnego. Prace parlamentarne nad ustawą przebiegały w bardzo szybkim tempie. Przedstawiciele Ministerstwa Energii argumentowali pośpiech koniecznością implementowania do polskiego porządku prawnego

dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/94/UE z dnia 22 października 2014 r. w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych. Rząd przyjął projekt aktu 28 grudnia 2017 roku, 9 stycznia 2018 roku odbyło się pierwsze czytanie w Sejmie, następnego dnia projekt trafił do sejmowych komisji, a 11 stycznia izba niższa parlamentu przyjęła ustawę. W następnej kolejności akt prawny trafił do senackiej Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Mimo wątpliwości co do niektórych zapisów ustawy, senatorowie zdecydowali się nie wprowadzać żadnych zmian. 19 stycznia ustawa trafiła pod obrady Senatu, który przyjął ustawę bez poprawek. 5 lutego akt prawny został podpisany przez Prezydenta. Skutkiem szybkich prac nad ustawą było jej niedopracowanie. Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych wielokrotnie zwracało uwagę, iż nowy akt prawny zawiera wiele błędów i wątpliwości interpretacyjnych. W efekcie, pomimo dobrych intencji ustawodawcy, rynek zamiast dynamicznie się rozwijać, w poszczególnych obszarach wyhamował. Wady niektórych unormowań dostrzegła również strona rządowa i w rezultacie ustawa o elektromobilności została znowelizowana ustawą o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie pod koniec lipca 2018 r. Omawiany akt wyeliminował znaczną część kontrowersyjnych zapisów, co zostało w pozytywny

sposób odebrane przez polską branżę związaną z elektromobilnością. Jednocześnie, powołano do życia kolejny instrument, mający na celu rozwój rynku paliw alternatywnych w Polsce. Ustawa zakłada utworzenie Funduszu Niskoemisyjnego Transportu (FNT), którego zadaniem będzie wspieranie projektów związanych z rozwojem elektromobilności oraz transportu opartego na paliwach alternatywnych. Dzięki Funduszowi zostaną dofinansowane projekty wymienione m.in. w Planie Rozwoju Elektromobilności w Polsce, Krajowych Ramach Polityki Rozwoju Infrastruktury Paliw Alternatywnych oraz ustawie z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Nowelizacja wprowadza tzw. opłatę emisyjną w wysokości 80 zł od 1000 l paliw wprowadzonych na polski rynek. Środki z opłaty mają w 85 proc. trafić do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, zaś w 15 proc. – właśnie do FNT. Wsparcie z Funduszu ma zostać przeznaczone m.in. na rozbudowę infrastruktury tankowania wodoru i gazu ziemnego oraz ładowania pojazdów elektrycznych. FNT dofinansuje też np. producentów nisko- i zeroemisyjnych pojazdów oraz transport ekologiczny, a także wspomoże nabywanie pojazdów elektrycznych i ich odpowiedników zasilanych CNG, LNG oraz wodorem. W Polsce funkcjonują już zatem ramy prawne regulujące rozwój elektromobilności. A w jakim tem-

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

pie nasz krajowy rynek rozwija się w praktyce? Obecnie po polskich drogach porusza się łącznie ok. 2,1 tys. samochodów napędzanych energią elektryczną. Sprzedaż pojazdów elektrycznych nad Wisłą co prawda wzrasta szybko, ale w porównaniu do większości krajów Europy Zachodniej liczby bezwzględne utrzymują się na stosunkowo niskim poziomie. Według danych Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Samochodów (ACEA), w 2017 r. w Polsce zarejestrowano odpowiednio 439 samochodów całkowicie elektrycznych (BEV) oraz 585 sztuk hybryd typu plug-in (PHEV). Oznacza to odpowiednio wzrost o 306,5 proc. oraz 44,8 proc. r/r. Dla porównania liczba rejestracji BEV/PHEV w Niemczech wyniosła w ubiegłym roku 25 056/29 439 szt., w Wielkiej Brytanii 13 597/31 154 szt., we Francji 24 910/11 868 szt., zaś w Hiszpanii 3920/3370 szt. Pozycję lidera rynku samochodów elektrycznych w Europie zajęła w 2017 r. Norwegia. Na tamtejszym rynku sprzedano odpowiednio 33 025 szt. samochodów całkowicie elektrycznych oraz 25 165 szt. hybryd plug-in. Pierwszy kwartał 2018 r. przyniósł w Polsce dalszy wzrost sprzedaży EV. Jak podaje ACEA, w okresie od stycznia do marca w naszym kraju zarejestrowano 152 samochody elektryczne (+130,3 proc. r/r) oraz 188 hybryd typu plug-in (+102,2 proc. r/r). W Niemczech liczba rejestracji osiągnęła BEV/PHEV osiągnęła poziom 9127/8447, w Wielkiej Brytanii 3895/10 267, we Francji 7322/3586, natomiast w Hiszpanii 1153/1046. Norwegia zakończyła I kwartał bieżącego roku z wynikiem 9694 zarejestrowanych samochodów całkowicie elektrycznych oraz 6488 hybryd typu plug-in. Oczywiście, różnica w wynikach sprzedaży EV pomiędzy Polską w większością wyżej wymienionych krajów wynika w znacznej mierze z dysproporcji w zakresie zamożności społeczeństwa, nie jest to jednak jedyną przyczyną takiego stanu rzeczy. Upowszechnienie pojaz-

dów elektrycznych na rynku zależy również od stopnia rozbudowy systemu wsparcia nisko- i zeroemisyjnych samochodów. Ustawa o elektromobilności stanowi krok w dobrym kierunku, jednak nie uwzględnia ona dwóch najbardziej istotnych kategorii zachęt wpływających na popularność EV wśród klientów: dopłat bezpośrednich oraz zwolnień z VATu. Bez wdrożenia podobnych instrumentów do polskiego porządku prawnego, rządowy plan wprowadzenia miliona samochodów elektrycznych na polskie drogi do 2025 r. nie będzie miał żadnych szans powodzenia. Kolejnym z czynników decydujących o wielkości sprzedaży pojazdów elektrycznych jest stopień rozwoju infrastruktury ładowania. Potencjalni kierowcy EV muszą mieć pewność, że będą w stanie uzupełnić energię zgromadzoną w akumulatorach swojego samochodu bezproblemowo i możliwie szybko. Jak obecnie wygląda rozwój sieci publicznie dostępnych stacji ładowania w Polsce? Nasz kraj ma przed sobą daleką drogę by pod względem poziomu rozbudowy infrastruktury przeznaczonej dla EV dorównać państwom zachodnioeuropejskim, jednak zaczął podążać w dobrym kierunku. Największym operatorem stacji ładowania jest nad Wisłą GreenWay Polska (GWP). Do 2020 roku przedsiębiorstwo planuje instalację 200 stacji ładowania samochodów elektrycznych, w tym 10 ultraszybkich i 135 szybkich. W miejscach o zwiększonym zapotrzebowaniu na usługi ładowania zostaną zainstalowane magazyny energii, które skrócą czas oczekiwania na ładowanie, a także zmniejszą obciążenie sieci energetycznej w godzinach szczytu. Ultraszybkie stacje ładowania różnią się znacznie od ładowarek szybkich, które funkcjonują już przy polskich drogach. To rozbudowane, wymagające zaawansowanej technologii urządzenia. Składają się one z jednostki głównej oraz kilku dystrybutorów energii, zaopatrzonych w przewody ze złączem CCS Combo

RAPORT RYNEK PALIW

(standard ten jest wspierany przede wszystkim przez europejskie firmy motoryzacyjne). Każda stacja będzie mogła obsługiwać do sześciu samochodów jednocześnie. Moce ultraszybkich ładowarek, które planuje zainstalować GreenWay wyniosą nawet 350 kW. W teorii, urządzenia będą w stanie zapewnić 100 km zasięgu w mniej niż 4 minuty od rozpoczęcia ładowania. Modele EV, które będące w stanie w pełni wykorzystać moc ultraszybkich stacji ładowania, jeszcze nie są dostępne na rynku, jednak trafią do sprzedaży w niedalekim czasie.

dowarek do samochodów elektrycznych na swoich stacjach paliw. Płocki koncern ogłosił postępowanie zakupowe na 23 urządzenia o mocy 50 kW i 100 kW. Według planów, pierwsze ładowarki PKN Orlen zostaną uruchomione jeszcze w 2018 r. Stacje będą obsługiwać wszystkie typy samochodów elektrycznych oferowane na rynku europejskim. Zostaną wyposażone w dwa złącza do ładowania pojazdu prądem stałym, z wtyczką CHAdeMO oraz CCS, a także w złącze Type 2 do ładowania pojazdu prądem przemiennym.

ną zlokalizowane w Trójmieście, sześć w Miejscach Obsługi Podróżnych przy autostradach A1 i A2, zaś dwie w Warszawie. Infrastrukturę przeznaczaną do EV rozwijają również przedsiębiorstwa energetyczne. W 2009 swoją pierwszą stację ładowania samochodów elektrycznych zainstalowała innogy Polska. Warszawska sieć ładowarek spółki rozwijała się w kolejnych latach. W 2017 r. ze stacji innogy w stolicy pobrano 32 MWh energii elektrycznej, która pozwoliła pojazdom elektrycznym na przejechanie 200 000 km. Był to wzrost

Intensywny rozwój elektromobilności i coraz większe znacznie samochodów elektrycznych dobrze obrazują również plany polskich koncernów paliwowych. Zarówno PKN Orlen, jak i Lotos zamierzają rozwijać infrastrukturę ładowania EV. PKN Orlen ogłosił na początku 2018 r. rozpoczęcie pilotażowego projektu instalowania szybkich ła-

W elektromobilność inwestuje także Grupa Lotos. Koncern rozpoczął projekt pilotażowej budowy sieci 12 stacji szybkiego ładowania EV wzdłuż korytarzy TEN-T w Polsce (Trójmiasto-Warszawa – odcinki autostrady A1 i A2). Maksymalne odległości pomiędzy poszczególnymi punktami mają wynosić najwyżej 160 km. Cztery stacje zosta-

o 55 proc. w porównaniu z 2016 r. i więcej niż połowa całej energii pobranej ze stacji innogy od października 2012 r. do końca 2017 r. Z kolei Enea wygrała przetarg na rozbudowę infrastruktury ładowania EV w Szczecinie. W sierpniu spółka uruchomiła w mieście trzy ładowarki dostarczone przez firmę GARO. Stacje Enei posłużą zarówno miesz-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

kańcom, jak i jednostkom administracyjnym Szczecina i w początkowym okresie funkcjonowania są dostępne nieodpłatnie. Sieć stacji ładowania pojazdów elektrycznych zamierzają rozwijać również dwaj inni giganci z sektora energetycznego – Tauron oraz Polska Grupa Energetyczna, która uruchomiła swoją pierwszą ładowarkę EV w grudniu 2017 r. w Galerii Łódzkiej. Działalność w Polsce w zakresie infrastruktury ładowania rozwijają także producenci z branży motoryzacyjnej. Superładowarki Tesli zainstalowano w Katowicach, Ciechocinku, Kostomłotach i Poznaniu. Kolejne stacje powstaną w Ostrowi Mazowieckiej, Rzeszowie, Sieradzu oraz Strykowie. Superładowarki amerykańskiego producenta pozostają jednym z najbardziej zaawansowanych systemów ładowania samochodów elektrycznych, zarówno jeżeli chodzi o ich rozpowszechnienie, jak i wydajność. Urządzenia dysponują mocą do 145 kW. Obecnie Tesla posiada na całym świecie ok. 1,3 tys. stacji wyposażonych w prawie 11 tys. Superładowarek. Kolejnym z podmiotów rozwijających infrastrukturę do ładowania samochodów elektrycznych na terytorium Polski jest Ionity – konsorcjum wspierane przez BMW, Daimlera, Forda oraz Grupę Volkswagena (Audi i Porsche). Do projektu dołączyły ponadto takie firmy jak Tank & Rast, Circle K, OMV, a także Shell. Do 2020 r. w ramach sieci powstanie około 400 stacji HPC (High-Power-Charging) o mocy do 350 kW (początkowo do 150 kW), pozwalających na ultraszybkie ładowanie baterii samochodów elektrycznych. Ładowarki Ionity zostaną uruchomione w 18 krajach na Starym Kontynencie, również w Polsce. Według planów, w 2018 r. łączna liczba stacji należących do sieci przekroczy liczbę 100. Punkty Ionity w Polsce zostaną rozmieszczone wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych (m.in. autostrad A1, A2 oraz A4). Konsorcjum zamierza uruchomić w naszym kraju ok. 20 stacji, z których każda zostanie wyposa-

RYNEK PALIW RAPORT

żona w około 6 ładowarek. Punkty Ionity będą kompatybilne z europejskim standardem CCS Combo. W Polsce powstaną także stacje ładowania należące do sieci Mega-E, rozwijanej przez holenderskie Allego. Projekt został zatwierdzony do współfinansowania ze środków Unii Europejskiej. Plan zakłada uruchomienie 322 ultraszybkich ładowarek w tym 39 inteligentnych, wielofunkcyjnych e-hubów w 20 krajach europejskich. Początkowo, Mega-E obejmie swoim zasięgiem Belgię, Danię, Estonię, Finlandię, Francję, Niemcy, Litwę, Łotwę, Luksemburg, Holandię, Szwecję, Wielką Brytanię oraz Polskę. Stacje ładowania stanowią również dobre rozwiązanie dla sieci sklepów detalicznych, które mogą dzięki temu przyciągnąć klientów korzystających z samochodów elektrycznych.

Ładowarki do EV instaluje m.in. Ikea. Urządzenia zostały uruchomione w sklepach szwedzkiej sieci zlokalizowanych w Krakowie, Poznaniu, Bydgoszczy, Lublinie i we Wrocławiu. Spółka planuje dalszy rozwój i instalację kolejnych punktów. Stacje instalowane przy sklepach Ikea w Polsce będzie obsługiwać firma GreenWay. W przypadku marketów moc ładowania ma drugorzędne znaczenie – osoby podróżujące pojazdami elektrycznymi mogą ładować swoje samochody podczas zakupów, trwających bardzo często nawet kilka godzin. Ładowarki zainstalowane w krakowskiej Ikei dostarczają do 22 kW. Z kolei Lidl Polska postawił na stacje szybkie. Ładowarki dla sieci supermarketów dostarczyła firma ABB. Kierowcy samochodów elektrycznych mogą naładować baterie swoich pojazdów w wybranych

sklepach Lidla w Warszawie oraz Poznaniu. Przeznaczoną do EV stację uruchomiono także w Centrum Dystrybucyjnym w Gródkowie, w województwie śląskim. W każdej z lokalizacji zamontowano ten sam model ładowarki: ABB Terra 53 CJG. Urządzenia firmy ABB są zgodne są z trzema międzynarodowymi standardami ładowania – prądem stałym (CHAdeMO i CCS Combo) oraz ładowania prądem przemiennym (Type 2). Stacje zostały więc przystosowane do obsługi wszystkich marek samochodów elektrycznych dostępnych na polskim rynku. Punkty ładowania zaczęły instalować w Polsce również takie inne sieci handlowe, takie jak Kaufland oraz Intermarché. Działania na rzecz elektromobilności w Polsce podejmuje szereg innych podmiotów. W całym kraju uruchamiane są nowe ładowarki

pojazdów elektrycznych. Łączna liczba publicznie dostępnych stacji wynosi obecnie ok. 260. Większość przedstawicieli branży zgadza się co do jednego: prawdziwym wyzwaniem jest obecnie udostępnienie odpowiedniej infrastruktury ładowania mieszkańcom budynków wielorodzinnych. Nie muszą być to szybkie urządzenia – ich moc powinna być wystarczająca by uzupełniać energię gromadzoną w akumulatorach EV w porze nocnej. Z badań wynika, że zdecydowana większość Polaków chciałaby ładować baterie swoich samochodów elektrycznych w okolicach swojego miejsca zamieszkania – tak jest najwygodniej. Dopóki większość z nich nie otrzyma takiej możliwości, Polska w zakresie elektromobilności w dalszym ciągu będzie znacznie odstawać od krajów Europy Zachodniej.  REKLAMA

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

Jakość paliw w 2017 roku 36

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

REKLAMA

Inspekcja Handlowa zakwestionowała w ubiegłym roku 2,34 proc. skontrolowanych próbek paliw płynnych u wybranych losowo przedsiębiorców. To minimalnie mniej niż w 2016 r. Zastrzeżenia częściej dotyczyły oleju napędowego niż benzyn. URZĄD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW

nspekcja Handlowa sprawdza niemal wszystkie rodzaje paliw dostępnych na rynku: olej napędowy, benzyna, gaz LPG, biopaliwa. W czasie pierwszej kontroli w 2003 r. odsetek próbek paliw ciekłych niespełniających wymogów jakościowych wyniósł 30 proc. W kolejnych latach ilość stwierdzanych nieprawidłowości znacząco spadła i od 2015 r. utrzymuje się na poziomie poniżej 3 proc. — W efekcie naszych kontroli z roku na rok poprawia się jakość paliw ciekłych w Polsce. W 2017 r. norm nie spełniało już tylko 2,34 proc. próbek benzyn i oleju napędowego pobranych na losowo wybranych stacjach benzynowych – mówi Marek Niechciał, prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Kontrola jakości paliw ciekłych odbywa się dwutorowo. Po pierwsze, na stacjach wybranych losowo – wydaje się, że ten sposób typowania lepiej odzwierciedla rzeczywisty obraz jakości paliw w Polsce. Po drugie, IH sprawdza tych przedsiębiorców, wobec których były skargi lub informacje od organów ścigania albo u których poprzednie kontroli wykazały nieprawidłowości.

Stacje wybrane losowo W przypadku losowo pobranych próbek paliw ciekłych w 2017 r. wymagań nie spełniało 2,34 proc. (rok wcześniej – 2,36 proc.). Podobnie jak w 2016 r., nieprawidłowości rzadziej dotyczyły benzyny (1,5 proc.) niż oleju napędowego (3,44 proc). Próba losowa była nieznacznie większa niż w poprzednim roku: łącznie inspektorzy zbadali 939 próbek pobranych na 939 stacjach.

Największe nieprawidłowości wystąpiły w województwach: śląskim - 5,68 proc., podlaskim – 5,56 proc. i warmińsko-mazurskim – 5 proc. zbadanych próbek. Natomiast w województwach dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim i opolskim IH nie zakwestionowała żadnej z próbek pobranych losowo. Przeprowadzone w 2017 r. losowe badania jakości gazu skroplonego (LPG) wykazały nieprawidłowości w przypadku 2,14 proc. sprawdzonych próbek (rok wcześniej było to 1,42 proc.).

KAWY SMAKOWE z

Aromatyczne orzechowe

latte

Kontrole poza systemem – stacje, na które napłynęły skargi Jak co roku Inspekcja Handlowa prowadziła również kontrole stacji, na które skarżyli się kierowcy, wytypowanych przez organy ścigania oraz tych, na których w poprzednich latach stwierdziła nieprawidłowości. Z pobranych 718 próbek oleju napędowego i benzyny na 624 stacjach inspektorzy zakwestionowali 3,76 proc. (nastąpiła znaczna poprawa, bo rok wcześniej było to 5,63 proc.). Zastrzeżenia częściej dotyczyły oleju napędowego – 4,49 proc. próbek (rok wcześniej – 5,94 proc.). W przypadku benzyny, kontrola w 2017 r. ujawniła dużo mniej nieprawidłowości – 2,56 proc. niż rok wcześniej (4,88 proc.). W ramach kontroli gazu LPG inspektorzy zakwestionowali 4,55 proc. próbek, a więc nastąpiła poprawa w stosunku do 2016 r., gdy było to 5,36 proc. Najwięcej odstępstw od wymagań jakościowych paliw ciekłych było w województwach: lubuskim

=DFKZ\FDMÇFD F]HNRODGRZR ZLĝQLRZD

mokka cafe

RAPORT RYNEK PALIW

(22,73 proc.), podlaskim (13,64 proc.) i lubelskim (8 proc.).

Kwestionowane parametry Najczęściej kwestionowanymi parametrami w przypadku oleju napędowego były: tzw. stabilność oksydacyjna, czyli odporność na utlenianie podawana w godzinach (minimalna wartość wynosi 20 h) oraz zbyt niska temperatura zapłonu. Utlenianie objawia się mętnieniem paliwa i powstawaniem osadów żywicznych w zbiorniku i systemie zasilania. Prowadzić to może m.in. do zatykania filtrów paliwa, zanieczyszczenia zaworów wtryskowych oraz innych usterek w różnych elementach układu paliwowego. Zbyt niska temperatura zapłonu stwarza niebezpieczeństwo wybuchu oparów oleju podczas nalewania paliwa z dystrybutora do baku. W przypadku benzyny badania najczęściej ujawniały: zbyt dużą zawartość węglowodorów aromatycznych oraz niewłaściwe parametry destylacji, która określa stopień lotności benzyny. Zbyt duża zawartość węglowodorów aromatycznych w paliwie prowadzi do niewłaściwego spalania, co wpływa na emisję szkodliwych produktów do atmosfery oraz powstawania ozonu i smogu. Destylacja wpływa na płynność pracy silnika oraz jego zdolność do osiągnięcia maksymalnej mocy. Niedotrzymanie tego parametru prowadzi do niewłaściwego spalania oraz nadmiernego zużywania silnika. W przypadku gazu LPG zastrzeżenia dotyczyły złych wyników badania działania korodującego na miedź oraz przekroczenia dopuszczalnego poziomu całkowitej zawartości siarki, co grozi korozją niektórych elementów silnika.

Działania Inspekcji Handlowej W 2017 r. IH wydała siedem decyzji o wycofaniu z obrotu paliw, które nie spełniały norm, oraz przekazała do Urzędu Regulacji Energetyki informacje dotyczące 69 stacji paliw i hurtowni, gdzie inspektorzy stwierdzili naruszenie warunków

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

udzielonych koncesji na obrót paliwami ciekłymi oraz przepisów prawa energetycznego. Prezes URE może nałożyć karę na tych przedsiębiorców, którzy naruszają warunki koncesji, sprzedając paliwa niewłaściwej jakości. Inspekcja Handlowa skierowała ponadto 43 zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do prokuratur. Dotychczas wszczęły one postępowania w 28 przypadkach, z których do sądów skierowały 4 akty oskarżenia, 19 spraw umorzyły (w tym trzy warunkowo) m.in. z powodu braku znamion przestępstwa, a w jednym przypadku odmówiły wszczęcia postępowania. Sąd wydał jeden wyrok skazujący i nałożył 50 tys. zł grzywny. Cztery zawiadomienia nie zostały jeszcze rozpatrzone przez prokuratury i sądy. Obowiązujące przepisy przewidują surowe sankcje za obrót paliwem złej jakości – grzywnę w wysokości do 1 mln zł lub karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Opisane wyniki badań paliw ciekłych i gazu LPG mogą się zmienić, ponieważ trwa jeszcze badanie próbek kontrolnych oraz toczą się postępowania administracyjne w UOKiK. Ostateczne wyniki zostaną umieszczone na stronie internetowej UOKiK.

Rok 2018 – trwające kontrole Są już także pierwsze wyniki kontroli jakości paliw przeprowadzonych w 2018 r. Dotyczą zarówno przedsiębiorców wybranych losowo, jak i tych na których były skargi. Od początku roku do 31 marca 2018 r. Inspekcja Handlowa pobrała i zbadała łącznie 349 próbek paliw ciekłych, w tym 206 próbek oleju napędowego i 143 próbki benzyn. 13 próbek paliw ciekłych (3,72 proc.) nie spełniało wymagań jakościowych, w tym 12 próbek oleju napędowego (5,82 proc.) i 1 próbka benzyny (0,70 proc.). W przypadku gazu skroplonego (LPG) do 31 marca 2018 r. pobrano i zbadano 9 próbek, wszystkie spełniały wymagania jakościowe. 

Za mało Miejsc Obsługi Podróżnych 40

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

RYNEK PALIW RAPORT

Oddawane do użytku odcinki autostrad i dróg ekspresowych poprawiają wprawdzie infrastrukturę komunikacyjną Polski, jednak ciągle brakuje na nich miejsc obsługi podróżnych wyposażonych w stacje paliw (MOP kategorii II i III). Mało takich miejsc jest zwłaszcza na ekspresówkach – informuje w swoim raporcie Najwyższa Izba Kontroli. NIK

ierzadko zdarza się, że takie MOP udostępniane są podróżnym dopiero po kilku latach od oddania do użytkowania odcinka autostrady lub drogi ekspresowej. Co więcej często są oddalone od siebie o wiele kilometrów (w skrajnych przypadkach nawet ponad 150 km), co niekorzystnie wpływa zarówno na komfort podróżowania tymi drogami, jak i bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Jak zauważa NIK, na tablicach informacyjnych dotyczących miejsc obsługi podróżnych brakuje informacji o odległości do kolejnego MOP, co jest już standardem w krajach Europy Zachodniej. Umowy międzynarodowe (m.in. Umowa AGR), a także krajowe przepisy określające warunki techniczne jakim powinny odpowiadać drogi publiczne, obligują by przy autostradach i drogach ekspresowych znajdowały się miejsca obsługi podróżnych (MOP). Na MOP – w zależności od kategorii – oprócz miejsc postojowych powinny znajdować się także: urządzenia wypoczynkowe i sanitarne, stacja paliwowa, obiekty gastronomiczno-handlowe, stanowiska obsługi pojazdów, obiekty noclegowe. Polskie autostrady i główne drogi ekspresowe wchodzą w skład sieci międzynarodowej dróg «E». Polska od 7 lutego 1985 r. jest stroną Umowy europejskiej o głównych drogach ruchu międzynarodowego (Umowa AGR), która stanowi, że drogi «E» powinny odpowiadać warunkom określonym w załączniku II do tej umowy. W aktualnej wersji załącznika nr II do Umowy AGR skonsolidowanej w 2008 r. (nie opublikowanej dotychczas w polskiej wersji językowej) określono, że na międzynarodowych drogach «E», w zależności od charakterystyki ich funkcjonowania powinny zostać zapewnione m.in. „oddzielne strefy

odpoczynku” (ang.: separate rest areas) oraz „strefy usługowe” (ang.: service areas). Strefy odpoczynku mają umożliwić użytkownikom dróg zatrzymanie się w środowisku, które zapewnia przerwę od monotonii ruchu. Powinny tam znajdować się miejsca przeznaczone do postoju pojazdów (parking) oraz punkt dostępu do wody, stoły, wiaty, a także toalety z łatwym dostępem dla osób niepełnosprawnych. Minimalny zakres usług jaki powinny zapewniać podróżnym strefy usługowe obejmuje natomiast parking, telefon, stację paliwową i toalety z łatwym dostępem dla osób niepełnosprawnych. W tych strefach, w razie potrzeby można także oferować podróżnym szerszy zakres usług, w szczególności restaurację/bistro oraz motel. MOP zaliczane według krajowych przepisów do kategorii II i III można zakwalifikować jako strefy usługowe (w rozumieniu aktualnej wersji załącznika nr II do Umowy AGR), natomiast MOP kategorii I jako strefy odpoczynku. W ramach prawa unijnego Polskę obowiązują regulacje, które odnoszą się także do miejsc obsługi podróżnych przy autostradach i drogach ekspresowych. Dotyczą one m.in. dróg wchodzących w skład Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T jest instrumentem służącym koordynacji oraz zapewnieniu spójności i komplementarności inwestycji infrastrukturalnych z zakresu transportowej sieci bazowej realizowanych częściowo w różnych krajach UE). Jednym z warunków wymaganych przez przepisy UE dla dróg sieci TEN-T jest stworzenie miejsc obsługi podróżnych przy autostradach nie rzadziej niż co ok. 100 km, z uwzględnieniem potrzeb społecznych, rynkowych i środowiskowych. Pod względem długości autostrad, Polska na tle Europy Zachod-

niej nie wypada najlepiej. Pocieszeniem może być jednak fakt, że średnia odległość pomiędzy MOP ze strefą usług jest w naszym kraju podobna jak w krajach o gęstszej sieci autostrad.

Najważniejsze ustalenia kontroli Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, jako zarządca dróg krajowych odpowiada za za-

pewnienie projektowania i budowania autostrad oraz dróg ekspresowych zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami prawnymi. Dotyczy to także ich wyposażenia w miejsca obsługi podróżnych, w tym MOP kategorii II i III, na których podróżnym powinny zostać udostępnione obiekty usługowe, takie jak: stacja paliwowa, restauracja, motel. Rozmieszczenie i rodzaje MOP przewidzianych do

Rycina 1: Zakres usług dostępnych na MOP różnych kategorii.

Źródło: Opracowanie własne NIK, na podstawie przepisów ustalających warunki techniczne dla dróg publicznych.

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT RYNEK PALIW

Rycina 2: Stwierdzony stan – poziom „nasycenia” autostrad i dróg ekspresowych MOP wyposażonymi w stacje paliw.

stotliwością, a w innych miejscach odległości te były znacznie większe. Najdłuższym odcinkiem bez stacji paliwowej dostępnej bezpośrednio na autostradzie, tj. na MOP II lub III kategorii, był wschodni odcinek A4 o długości ok. 180 km – od okolic Tarnowa (MOP II Rudka, MOP III Komorów) do przejścia granicznego z Ukrainą w Korczowej. W okresie objętym kontrolą większość oddanych do użytkowania odcinków dróg ekspresowych o łącznej długości 1671 km nie tworzyła jeszcze jednolitych ciągów drogowych o standardzie dróg klasy S i nie była odpowiednio wyposażona w MOP. Najdłuższe takie odcinki funkcjonowały na drodze S3 (od okolic Szczecina do Zielonej Góry) oraz na drodze S8 (odcinek od Wrocławia do autostrady A1 w okolicach Łodzi oraz od Piotrkowa Trybunalskiego do okolic Radziejowic). Na użytkowanych odcinkach dróg ekspresowych funkcjonowało jedynie

15 MOP kategorii II lub III ze stacjami paliwowymi. Najgorzej wyposażona w MOP, w tym również w te ze stacjami paliwowymi, była droga ekspresowa S3, gdzie na odcinku o długości ok. 159 km, od okolic Sitna w woj. zachodniopomorskim (MOP Sitno) do Zielonej Góry (MOP Racula), brak było innych MOP wyposażonych w stacje paliwowe dostępnych bezpośrednio na tej drodze. GDDKiA realizując nowe odcinki autostrad i dróg ekspresowych (w okresie objętym kontrolą) przyjęła rozwiązanie, że to wykonawca drogi, w ramach udzielonego zlecenia, wybuduje także MOP kat. I, a na terenie MOP kat. II i III: jezdnie manewrowe, miejsca postojowe i główne ciągi sieci uzbrojenia terenu. Wyposażenie MOP II i III w obiekty usługowe miało nastąpić na zasadach komercyjnych. Zakładano, że na drogach pozostających w zarządzie GDDKiA wykonają to dzierżawcy/operatorzy MOP wyłonieni

Rycina 3: Stwierdzony stan – realizacja MOP kat. II I III na odcinkach autostrad zarządzanych przez GDDKiA [stan na 30.09.2017 r.] Źródło: Opracowanie własne NIK, na podstawie danych przekazanych przez GDDKiA.

wykonania na planowanym do realizacji odcinku drogi klasy A (autostrada) lub S (droga ekspresowa) określa się w programie zagospodarowania drogi (tę funkcję pełni Koncepcja programowa drogi.), uwzględniając prognozowane natężenie ruchu oraz uwarunkowania wynikające z lokalizacji trasy drogi. Według stanu na koniec września 2017 r. w Polsce użytkowano 1640 km autostrad. W bezpośrednim zarządzie GDDKiA pozostawało 1172 km autostrad oraz 1671 km dróg ekspresowych. W zarządzie koncesjonariuszy znajdowały się odcinki autostrad A1, A2 i A4 o łącznej długości 468 km, z tego:  152 km wynosiła długość odcinka autostrady A1 Gdańsk-Toruń, który pozostawał w zarządzie spółki Gdańsk Transport Company SA (GTC SA);  255 km wynosiła łączna długość odcinków autostrady A2 na trasie Świecko-Konin, którymi za-

rządzają spółki z grupy Autostrada Wielkopolska SA (AW SA);  61 km wynosiła długość odcinka autostrady A4 Katowice-Kraków, którym zarządzała spółka Stalexport Autostrada Małopolska SA (SAM SA). Na użytkowanych w Polsce odcinkach autostrad funkcjonowały łącznie 62 MOP kategorii II lub III oraz 80 MOP kat. I. Uwzględniając fakt, że autostrada posiada dwie jezdnie, a MOP obsługuje zazwyczaj jeden kierunek jazdy, można przyjąć, że miejsca obsługi podróżnych różnych kategorii dostępne były dla podróżujących autostradami średnio co ok. 23 km, przy czym MOP z poszerzonym zakresem usług obejmującym stację paliwową (kat. II lub III) dostępne były średnio co ok. 53 km. Sytuacja w tym zakresie nie była jednakowa na wszystkich autostradach i na niektórych ich odcinkach działające MOP kat. II lub III były dostępne z większą czę-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Źródło: Opracowanie własne NIK, na podstawie danych przekazanych przez GDDKiA.

RYNEK PALIW RAPORT

w przetargach, którzy we współpracy z firmami branżowymi sfinansują budowę obiektów usługowych przewidzianych w obligatoryjnym programie funkcjonalnym opracowanym dla danego MOP i zapłacą GDDKiA czynsz za możliwość prowadzenia swojej działalności w ramach MOP. Na odcinkach autostrad objętych koncesjami, budowę MOP oraz wybór ich operatorów mają zapewnić koncesjonariusze, na zasadach ustalonych w umowie koncesji. Na użytkowanych odcinkach autostrad, pozostających w bezpośrednim zarządzie GDDKiA, zaplanowano wykonanie 55 MOP kategorii II lub III. Do końca września 2017 roku oddano podróżnym do korzystania 42 MOP, 12 funkcjonowało nadal jako MOP I, natomiast jeden obiekt wciąż nie był udostępniony podróżnym. Na tych odcinkach autostrad działało ponadto 48 MOP kategorii I zrealizowanych w tym

standardzie zgodnie z dokumentacją programową drogi. Od oddania do użytku wybudowanego odcinka autostrady do przekazania podróżnym do korzystania MOP ze stacją paliw (wykonanych w standardzie kategorii II lub III) upływało od kilku miesięcy do kilku lat, a w skrajnym przypadku nawet ponad 10 lat (MOP III Oleśnica Mała na A4). Po ponad 9 latach udostępniono podróżnym MOP II Witowice na A4. Na użytkowanych odcinkach dróg ekspresowych przewidziano wykonanie 51 MOP kategorii II lub III, z których dotychczas (stan na koniec września 2017 r.) oddano podróżnym do korzystania 15 (29 proc.), 23 miejsca obsługi podróżnych (45 proc.) nadal funkcjonowały jako MOP I, natomiast 13 (25 proc.) wciąż nie było udostępnionych, nawet w standardzie MOP I. Na drogach ekspresowych działało ponad-

Rycina 4: Stwierdzony stan – czas jaki upływał od oddania do użytku odcinka autostrady do udostępnienia podróżnym MOP ze stacją paliw.

Źródło: Opracowanie własne NIK, na podstawie danych przekazanych przez GDDKiA.

to 32 MOP I, zrealizowanych w tym standardzie zgodnie z dokumentacją programową drogi.

Od oddania do użytku wybudowanego odcinka drogi ekspresowej, do udostępnienia podróżnym REKLAMA

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT RYNEK PALIW

Rycina 5: Stwierdzony stan – realizacja MOP kat. II i III na drogach ekspresowych zarządzanych przez GDDKiA (na 30.09.2017 r.).

Źródło: Opracowanie własne NIK, na podstawie danych przekazanych przez GDDKiA.

MOP w standardzie kategorii II lub III upływało od kilku miesięcy do ponad dwóch lat. Dotychczas większość przetargów na dzierżawę MOP II i III organizowanych przez GDDKiA wygrywały koncerny prowadzące na polskim rynku największe sieci stacji paliwowych. Niektóre lokalizacje MOP nie są jednak atrakcyjne dla komercyjnych podmiotów gospodarczych, ze względu na brak realnych perspektyw odzyskania środków zainwestowanych w budowę obiektów usługowych oraz nieopłacalność bieżącej działalności. W takich przypadkach, pomimo wielokrotnego ogłaszania przetargów, nie zdołano wyłonić dzierżawców MOP II i III. Zdaniem NIK, GDDKiA nie miała skutecznej strategii pozwalającej na doprowadzenie do wyposażenia MOP kategorii II i III rozmieszczonych w „niedochodowych” lokalizacjach, w urządzenia i obiekty usłu-

gowe przewidziane obligatoryjnym programem funkcjonalnym.

Inne istotne ustalenia kontroli NIK zwraca również uwagę, że na tablicach informacyjnych ustawionych w strefie zbliżania się do miejsc obsługi podróżnych, na których zamieszczono piktogramy informujące o zakresie usług dostępnych na danym MOP oraz podano odległość do tego miejsca, nie było informacji wskazującej odległość do kolejnego MOP ze stacją paliw (kategoria II lub III). Umieszczanie takiej informacji na tablicach jest zgodne ze standardami oznakowania sieci międzynarodowych dróg „E” stosowanymi w krajach Europy Zachodniej. Umożliwia to kierowcom odpowiednie zaplanowanie tankowania pojazdów i odpoczynku, co ma istotny wpływ na komfort i bezpieczeństwo podróży.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Zamieszczanie tego rodzaju informacji, przewiduje aktualna wersja załącznika nr II (część IV pkt 7.1 i 7.2) do Umowy AGR skonsolidowanej w 2008 r. W opublikowanej w Polsce w 1985 roku wersji tej umowy, takich zapisów nie ma. W Polsce nie opublikowano dotychczas przetłumaczonej na język polski aktualnej, skonsolidowanej wersji Umowy AGR wraz ze zmienionymi załącznikami. Z ustaleń kontroli wynika, że dochodziło do naruszania obowiązujących standardów i wytycznych przy projektowaniu wyposażenia w MOP II i III odcinków dróg ekspresowych prowadzonych po śladzie istniejących dróg krajowych, które przewidziane były do rozbudowy do parametrów drogi ekspresowej (klasy S). W szczególności dotyczyło to przypadków urządzania wjazdów i wyjazdów bezpośrednio z jezdni drogi ekspresowej na wybrane prywatne nieruchomości, zabudowane obiektami usługowymi (stacje paliw, restauracje, hotele) posiadającymi wcześniej legalne publiczne zjazdy z drogi krajowej klasy GP (drogi główne przyspieszonego ruchu). Przykładowo na odcinkach drogi ekspresowej S8 powstających na terenie woj. łódzkiego w wyniku rozbudowania istniejącej DK nr 8 do parametrów drogi ekspresowej (klasa S), GDDKiA umożliwiła części istniejących obiektów usługowych (stacje paliw, hotele, restauracje)

pełnienie roli przewidzianej dla MOP, z których budowy zrezygnowano na tym odcinku. Obiekty te (często nieogrodzone i wykorzystywane do przejazdu z dróg lokalnych) uzyskały bezpośredni dostęp do jezdni drogi ekspresowej S8 (wjazd i wyjazd), bez ich włączenia do pasa drogowego. GDDKiA nie zawarła z właścicielami tych obiektów umów umożliwiających egzekwowanie dostosowania tych nieruchomości do standardów technicznych ustalonych dla obiektów skomunikowanych bezpośrednio z jezdnią drogi ekspresowej. Z kolei na zachodnim odcinku autostrady A4 od Krzyżowej do Wrocławia (ok. 100 km) nie było miejsc obsługi podróżnych spełniających standardy przewidziane dla tego rodzaju obiektów autostradowych. Funkcjonowały tam natomiast obiekty obsługujące podróżnych z bezpośrednim dostępem do jezdni autostrady, niemające jednak formalnego statusu MOP i niespełniające standardów ustalonych dla takich obiektów w przepisach określających warunki techniczne dla dróg publicznych tej klasy. Ponadto część z nich była zlokalizowana w miejscach, w których ich działalność lub zastosowane rozwiązania komunikacyjne stwarzały potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu dro gowego. 

Rycina 6: Stwierdzony stan – czas jaki upływał od uruchomienia odcinka drogi ekspresowej do udostępnienia podróżnym MOP ze stacją paliw.

Źródło: Opracowanie własne NIK, na podstawie danych przekazanych przez GDDKiA.

RAPORT GŁOS RYNKU – PALIWA

Utwierdzamy pozycję wicelidera na polskim rynku Barbara Wiążewska, Dyrektor Generalny Retail BP Europa SE, oddział w Polsce Inwestycje

luczem do sukcesu jest nieustanna analiza rynku, umiejętność dostrzegania szans oraz rozumienie klientów, bo dzięki nim, ich zaufaniu i lojalności możliwy jest rozwój firmy. BP nie tylko rośnie, ale też modyfikuje swoją ofertę paliwową, jak i poza paliwową pod kątem potrzeb klientów. Działa też na rzecz poprawy klimatu inwestycyjnego. Chcemy utrzymać tempo rozwoju. BP w ciągu ponad 25-letniej działalności zainwestowało w Polsce już prawie 5,5 mld złotych i odprowadziło do budżetu państwa z tytułu podatku VAT, akcyzy i podatku paliwowego 15 mld złotych. BP zatrudnia w Polsce ponad 4 tysiące pracowników (a partnerzy stacji DODO kolejne 4 tysiące), wspiera polski rynek, korzystając z polskich biur projektowych, robiąc zakupy głównie u polskich dostawców, czy współpracując z polskimi wykonawcami i podwykonawcami. Oprócz sieci własnych stacji, współpracujemy z polskimi przedsiębiorcami. W ramach oferty franczyzowej operuje w Polsce około 250 stacji partnerskich pod marką BP. W 2017 r. otworzyliśmy 12 stacji własnych i 18 stacji partnerskich. Łącznie na koniec 2017 roku to 539 stacji. Będą powstawać nowe stacje BP, własne i partnerskie, w tym także te wielkoformatowe (autostradowe). Jesteśmy drugą firma w Polsce pod względem ilości stacji benzynowych i wiodącą firmą w zakresie jakości oferty dla klientów. W czerwcu 2018 roku firmy BP oraz Arge podpisały umowę w sprawie przejęcia sieci stacji Arge przez BP (transakcja uzależniona jest od zgody UOKiKu). Pakiet przejęcia składa się z 18 stacji paliw oraz niezabudowanych nieruchomości zlokalizowanych głównie w Krakowie i województwie małopolskim. Planujemy,

że do końca roku 2018 większość tych stacji zmieni logo na BP, a nowe stacje powstaną w roku 2020 i 2021. Przejęcie stacji Arge stanowi kolejny krok umacniania marki BP na polskim rynku i jest realizacją strategii wzrostu jaką firma zaplanowała w tej części Europy. Przewidujemy, że na koniec 2018 roku powinniśmy mieć około 560 stacji, co utwierdza naszą pozycję wicelidera na polskim rynku. Równocześnie BP intensywnie inwestuje w rozwój oferty pozapaliwowej. Będąc drugą co do wielkości siecią stacji w Polsce, staramy się utrzymać wiodącą pozycję w zakresie jakości oferty i obsługi klienta. Cały czas rośnie liczba klientów odwiedzających stacje, aby korzystać z bogatej oferty sklepowej lub gastronomicznej oraz myjni. W ciągu ostatniego roku firma rozwinęła też ofertę w ramach systemu Routex i płatności kartami paliwowymi BP Plus. Karta BP Plus Routex o zasięgu polskim to kompleksowe narzędzie pozwalające optymalnie zarządzać flotą samochodów i w pełni kontrolować wszystkie wydatki na paliwo. Umożliwia bezgotówkowe regulowanie opłat za wybrane produkty i usługi na ponad 530 stacjach BP i na 350 stacjach Circle K. Karta paliwowa BP + Aral to oferta dla flot poruszających się po Euro-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

pie. Umożliwia bezgotówkowe regulowanie opłat za wybrane produkty i usługi na ponad 18 000 stacji w Europie zrzeszonych w porozumieniu Routex. Od marca tego roku BP/Aral oferują operatorom i właścicielom flot samochodowych nowy system do dokonywania opłat elektronicznych w Europie Tollbox BP/Aral, oparte na EETS. Umożliwia on automatyczne rozliczanie opłat za korzystanie z dróg płatnych w szeregu krajów. W lutym firmy BP/Aral oraz Total przystąpiły do umowy o wzajemnej akceptacji kart paliwowych w Europie. Znaczne sukcesy oraz wzrost odnotował także biznes olejowy Castrol. BP jest również obecne na polskim rynku paliw lotniczych w ramach spółki joint venture Lotos-Air BP.

Otoczenie rynkowe Przede wszystkim należy pamiętać o ścisłym związku rozwoju rynku paliw z rozwojem gospodarki – wzrost PKB pozytywnie wpływa na popyt paliwa i wzrost rynku paliwowego. Granice rozwoju wyznacza rynek i gospodarka. Polska jako jedyny kraj w Europie przez ostatnich 25 lat miała co roku wzrost gospodarczy i nic nie wskazuje na to, żeby miało się to zmienić. Przyjmuje się taką zasadę, że wzrost konsumpcji paliw powinien stanowić połowę wzrostu PKB, liczymy zatem na dynamiczny wzrost konsumpcji paliw w najbliższych latach. Wg POPiHN-u rośnie sprzedaż paliw standardowych i sprzedaż paliw premium. Naszą strategią jest dalsze intensywne uczestniczenie w rozwoju

Polski. Chcemy pozostać czołowym dostawcą energii dla transportu oraz spełniać obecne i przyszłe potrzeby swoich klientów. Jeśli chodzi o szanse dla branży paliwowej to w porównaniu do naszych zachodnich sąsiadów wciąż mamy wiele do nadrobienia pod względem siły nabywczej czy liczby samochodów na tysiąc mieszkańców. Zatem, jeśli gospodarka nadal będzie rosła, społeczeństwo będzie się bogacić, przed branża są duże możliwości rozwoju i dynamiczny wzrost konsumpcji paliw w najbliższych latach. Dodatkowo, szansą dla tego wzrostu jest powiększająca się sieć autostrad i dróg ekspresowych, co generuje dodatkowy ruch krajowy jak i tranzytowy, wpływając jednocześnie na jego bezpieczeństwo.

Regulacje prawne Jednym z najważniejszych wydarzeń, które miały wpływ na sytuację i tempo inwestycji na rynku stacji paliw w 2016 i 2017, a ponadto będą mieć w 2018 roku, są zmiany w prawie, uszczelniające rynek paliw, dotyczące zwalczania szarej strefy, takie jak pakiet paliwowy, pakiet energetyczny, pakiet przewozowy. Branża paliwowa w Polsce od lat walczyła z szarą strefą, która utrudniała funkcjonowanie legalnie działającym przedsiębiorcom i uszczuplała dochody budżetu państwa. Zaszło szereg pozytywnych zmian działających na redukcję szarej strefy, na pewno jest dużo lepiej, niż w latach ubiegłych. Państwo powinno utrzymywać i zwiększać skuteczność narzędzi wspierających legalny obrót i eliminujących nielegalny. Uważamy, że rząd powinien raczej wykorzystywać istniejące narzędzia, niż tworzyć nowe. Nadmierna ingerencja regulacyjna tworzy bowiem olbrzymią biurokrację. Każdy dodatkowy podatek jak np. opłata emisyjna wcześniej czy później ma wpływ na ceny detaliczne i nie jest to dobre dla kosztów prowadzenia działalności gospodarczej i portfela klientów. Branża paliwowa (poprzez POPiHN) jest zawsze gotowa na współpracę w tym zakresie.

GŁOS RYNKU – PALIWA RAPORT

Na rynek ten mają też wpływ regulacje prawa podatkowego (powołanie KAS, prace nad e-DD, split payment, opłata drogowa), regulacje w zakresie paliw alternatywnych, czy ograniczenie handlu w niedziele.

Trendy Bardzo dynamicznie zmienia się w Polsce infrastruktura drogowa, kierowcy zmieniają swoje przyzwyczajenia, to również będzie miało wpływ na zmiany na rynku stacji. Stacje, które do tej pory miały charakter tranzytowy, z racji położenia przy drogach krajowych, stracą na znaczeniu, bo ważniejsze staną się placówki autostradowe, zlokalizowane przy węzłach dróg szybkiego ruchu lub na przedmieściach dużych aglomeracji. W efekcie ewoluować może lokalizacja stacji. Będą one coraz częściej umiejscawiane na obrzeżach, a nie w centrach miast.

Może być też tak, że za 10 lat w ogóle nie trzeba będzie wjeżdżać do centrów, bo standardem stanie się praca zdalna. Rynek paliw zmienia się poprzez przejmowanie stacji niezależnych przez największych operatorów rynkowych a prognozy mówią, że ten trend będzie kontynuowany. Firma paliwowa to biznes, który wymaga dużych nakładów kapitału, a te ponosić mogą firmy o dużej skali. Rosną także oczekiwania ze strony klientów, którzy oczekują wysokiej jakości oferty pozapaliwowej oraz innowacyjnych rozwiązań, jak chociażby aplikacje do płatności on-line. Duże firmy, o wysokich kompetencjach, mogą te oczekiwania realizować i proponować wysoki standard.

Rynek równych szans W Polsce niezależne stacje i małe sieci to cały czas około 20-25 proc.

Mamy ambicje stale się rozwijać Maciej Żywica, starszy manager ds. sprzedaży detalicznej Amic Polska

mic Polska to ogólnopolska sieć stacji paliw. Stacje sieci Amic działające pod marką Lukoil są obecne przy głównych trasach tranzytowych, przy drogach lokalnych i w miastach. Obecnie w całym kraju działa 115 stacji z logo Lukoil, a zgodnie z długoterminową strategią rozwoju, ich liczba będzie wzrastać. Amic Polska poszukuje nieruchomości – zarówno stacji paliw, jak i atrakcyjnych działek pod taką działalność. Istotnym z punktu widzenia klienta powinien być fakt, że wszystkie stacje działające pod naszą marką są naszą własnością. Wprowadzone w roku 2016 nowe regulacje, które uporządkowały zasady przywozu paliw do kraju oraz znacznie ograniczyły szarą strefę na rynku – pakiet paliwowy, energetyczny i transportowy, utworzenie KAS i wzmocnienie kompeten-

cji prezesa URE w kilka miesięcy dokonały rewolucji rynku paliw w Polsce. Legalna sprzedaż dynamicznie wzrosła, a szara strefa została bardzo ograniczona. Wszystkie te działania miały również bezpośredni wpływ na wyniki sprzedaży w naszej firmie, nadzwyczaj dobre rezultaty odnotowaliśmy w pierwszych kilku miesiącach od wprowadzenia pakietu transportowego i ten trend utrzymuje się dalej. Mamy ambicje stale się rozwijać – zmieniamy sukcesywnie wizerunek stacji, dokonujemy gruntownych modernizacji sklepów na naszych stacjach, aby sprostać wzrastającym wymaganiom i oczekiwaniom klientów. W związku z planowanym rebrandingiem naszych stacji paliw, zamierzamy wprowadzić w najbliższym czasie nowe paliwo klasy premium. Obecnie prowadzimy rozmowy

rynku, co jest ewenementem na tle dojrzałych rynków europejskich. Stąd właśnie spodziewam się, że właściciele mniejszych sieci będą dołączać do tych sprawdzonych, dysponujących najlepszymi rozwiązaniami operatorów, dążąc do uatrakcyjnienia oferty, korzystając z „best practice” liderów rynku takich jak BP. Trzeba też pamiętać, że na rynek będzie również miała wpływ planowana fuzja Orlenu i Lotosu oraz decyzja Komisji Europejskiej w tej sprawie. Polski rynek jest bardzo konkurencyjny od strony detalicznej, zarówno ze strony koncernów krajowych jak i zagranicznych, ale również sieci krajowych i lokalnych operatorów niezależnych. To daje gwarancje konkurencyjności rynku, natomiast zagrożeniem dla niej jest niewielka konkurencja po

stronie produkcyjnej jak i infrastrukturalnej, gdzie odpowiednio 100 proc. krajowych mocy produkcyjnych jak i około 95 proc. infrastruktury terminalowo-przesyłowej pozostaje w rękach podmiotów kontrolowanych przez państwo. Dalsze podnoszenie konkurencyjności rynku paliwowego wymaga pełnej równości operatorów w dostępie do infrastruktury, tak jak ma to miejsce w wielu krajach – czy to w przypadku paliw, czy przesyłu energii, lub przewozów kolejowych. Wracając do fuzji Orlenu z Lotosem uważamy, że jednym z głównych zadań KE powinno być utrzymanie tej konkurencyjności, zwłaszcza w zakresie równego dostępu do infrastruktury, a każde ograniczenie konkurencji to wycofywanie się z zasad obowiązujących na wolnym rynku. 

z wiodącymi producentami dodatków uszlachetniających do paliw, aby wybrać produkt zapewniający optymalne osiągi silnika, zmniejszający zużycie paliwa, gwarantując jednocześnie naszym klientom doskonałą jakość po atrakcyjnych i konkurencyjnych cenach. Naszym zdaniem takie czynniki najbardziej przemawiają do klientów. Powszechnie wiadomo, że w Unii Europejskiej kładzie się ogromny nacisk na ochronę powietrza. Wprowadzone nowe regulacje – bardzo restrykcyjne normy spalania dla nowych aut użytkowych (Euro 6) stwarzają ogromne możliwości rozwoju rynku AdBlue. My

również dostrzegamy potencjał w tym obszarze. Dlatego też stopniowo będziemy powiększać liczbę punktów dystrybucyjnych tego roztworu na naszych stacjach. Rok 2017 i pierwsza połowa roku 2018 były przełomowe dla rozwoju Działu B2B w sieci Amic Polska. W tej chwili odnotowujemy rekordowe wzrosty sprzedaży w porównaniu z rokiem poprzednim – takich wyników nie mieliśmy od początku działalności w obszarze kart flotowych. Na pozytywną sytuację mają wpływ zarówno czynniki zewnętrzne, takie jak wprowadzenie pakietu paliwowego, jak i zmiany wewnątrz naszej organizacji, których efektem było znaczne

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT GŁOS RYNKU – PALIWA

zwiększenie możliwości sprzedażowych Działu Floty. Z drugiej strony należy zauważyć, że rynek kart paliwowych w Polsce w przeciągu ostatnich lat stał się dużo bardziej konkurencyjny i wymagający. Dynamicznie zmieniająca się oferta rabatowa i serwisy związane z użytkowaniem floty, powodują konieczność ciągłej pracy nad produktem. Uważamy, że w tej chwili duże wyzwanie, to unowocześnienie i przyśpieszenie procesu aplikacji klienta, niekoniecznie tego dużego. Bardzo zależy nam na średnich i małych firmach, szczególnie tych, które są zainteresowane kartami typu prepaid. Aplikacja i rejestracja online, płatność smartfonem – tutaj może znajdować się klucz do przejęcia lub aktywacji sporej grupy klientów. Nie ukrywam, że wraz z koleżankami i kolegami z mojego zespołu przygotowujemy kilka bardzo atrakcyjnych funkcjonalności związanych z Lukoil Fleet Card. Z nadziejami i dużym optymizmem patrzymy na zbliżające się miesiące. Jesień to najlepszy czas dla branży flotowej. Jestem przekonany, że czeka nas dużo pracy, ale też pozytywnych wrażeń. Dostrzegamy również potencjał w rozwoju usług dodatkowych na naszych stacjach paliw i analizujemy możliwości w tym zakresie. W ostatnim czasie zainwestowaliśmy w pięć myjni bezdotykowych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, dajemy wybór między myjnią automatyczną a bezdo-

tykową. Nasze dotychczasowe doświadczenia wskazują, że te usługi mogą być prowadzone w symbiozie. Bardzo prosta obsługa i stosunkowo niewielki koszt mycia to tylko nieliczne z wielu zalet myjni bezdotykowych. Nasz system obsługi stacji opiera się na modelu CODO – nawiązujemy współpracę z przedsiębiorcami, którzy zatrudniają pracowników do obsługi naszych klientów. Operatorzy stacji paliw posiadają duży zakres autonomii, dzięki temu osiągają wyższą jakość zarządzania pracownikami i większą elastyczność w zakresie dopasowania do potrzeb lokalnego klienta. Nasza firma, dzięki takiemu modelowi współpracy, ma możliwość pracy z ludźmi zaangażowanymi i czującymi się świetnie w swoim środowisku pracy. Dużym wyzwaniem dla nas i całego sektora jest rynek pracy. Jako firma, otwarci jesteśmy na pracowników z wieloletnim doświadczeniem jak i pracowników, którzy dopiero rozpoczynają swoją karierę zawodową. Te grupy pracowników wnoszą do firmy bardzo ważny element obsługi klienta, jakim jest świeże spojrzenie na to, co robimy na co dzień. Podstawą są dla nas jednak pracownicy, którzy pracują dla nas przez wiele lat. Stanowią oni fundament całej załogi na stacji i to o nich dbamy najbardziej. Uważamy, że kluczem do długotrwałych, dobrych relacji z pracownikami jest okazywanie szacunku i uznania, umożliwienie samorealizacji czy okazywanie im zaufania. 

Intensyfikujemy rozwój Rafał Molenda, dyrektor działu stacji paliw i rozwoju sieci detalicznej Shell Polska

hell jest obecny na polskim rynku paliw już od 25 lat. Przez ten czas nasza sieć znacząco się rozwinęła. Obecnie dysponujemy ponad 420 stacjami, z czego 38 to stacje partnerskie.

Nowe paliwa z technologią Dynaflex Paliwa są podstawą naszej działalności, dlatego ciągle pracujemy nad tworzeniem jeszcze lepszych i bardziej efektywnych rozwiązań. W

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

czerwcu 2017 roku wprowadziliśmy na rynek innowacyjne paliwa Shell z technologią Dynaflex, które są przeznaczone zarówno dla starszych, jak i nowych, bardziej wymagających silników. Technologia Dynaflex (pod tą nazwą kryją się zaawansowane formuły dodatków uszlachetniających, zastosowanych we wszystkich paliwach Shell) pomaga walczyć z tworzącym się osadami, tarciem i spalaniem stukowym, zwiększać energię uzyskaną ze spalania paliwa oraz zapobiegać utracie mocy. Zespół naukowców Shell opracował nową formułę dla wszystkich paliw oferowanych przez koncern, a dla paliw z rodziny Shell V-Power formuła została dodatkowo wzmocniona. Benzyna Shell V-Power posiada trzy razy więcej składników pomagających czyścić silnik i redukować tarcie w porównaniu do podstawowego paliwa Shell. Nad nową formułą paliw Shell przez ponad pięć lat pracował wyspecjalizowany, międzynarodowy zespół inżynierów. Benzyna Shell V-Power jest tworzona we współpracy z zespołem Scuderia Ferrari i jest jedynym paliwem rekomendowanym przez ten zespół. Paliwo wyścigowe Shell V-Power dostarczane do Scuderia Ferrari składa się w 99 proc. ze składników tego samego typu, co Shell V-Power Racing dla samochodów standardowych, i jest również wzbogacone o technologię Dynaflex.

Odświeżona oferta franczyzowa Częścią wizji rozwoju naszej sieci jest intensyfikacja rozwoju placó-

wek franczyzowych. We wrześniu 2017 roku odświeżyliśmy naszą ofertę franczyzową. Została ona bardzo dobrze przyjęta przez partnerów. W lipcu br. otworzyliśmy 38. stację partnerską w Szczytnie. Trwają również prace nad otwarciem kolejnych placówek. Co ciekawe, nasza oferta franczyzowa przyciąga nie tylko nowych przedsiębiorców, którzy szukają pomysłu na własny biznes z silnym partnerem, ale również partnerów, którzy obecnie prowadzą stacje pod szyldem innych sieci paliwowych. Shell jako solidna i ceniona na całym świecie firma wszystkim franczyzobiorcom gwarantujemy rozpoznawalność, prestiż oraz wsparcie w kluczowych obszarach prowadzenia biznesu. Zapewniamy m.in.: 0 zł stałej miesięcznej opłaty, bezpieczeństwo marżowe (na życzenie klienta gwarancja marży minimalnej), inwestycje w innowacyjny format sklepu oraz bonus finansowy za przedłużenie umowy. Oferujemy pomoc przez cały czas trwania franczyzy, szkolenia dla partnerów i dedykowane systemy motywacyjne. Ważną część oferty stanowi też pakiet inwestycyjny w pełni finansowany przez Shell. Można nim pokryć niektóre koszty związane z dostosowaniem stacji, m.in.: odświeżenie stanu technicznego czy zakup mebli sklepowych.

Ogłoszenie partnerstwa z Ionity Obecnie coraz więcej inwestuje się w rozwój paliw alternatywnych. Sektor paliwowy musi się do tej zmiany dostosować. Dlatego Shell

GŁOS RYNKU – PALIWA RAPORT

sprzyja również opracowywaniu paliw niskoemisyjnych dla transportu takich jak wodór, biopaliwa czy LNG. Aktywnie szukamy sposobów, aby zapewnić jak najlepszą obsługę rosnącej liczbie użytkowników aut elektrycznych. W listopadzie 2017 r. podpisaliśmy na poziomie europejskim umowę z Ionity – operatorem sieci punktów ładowania samochodów elektrycznych o wysokiej mocy. Współpraca obejmuje 10 krajów: oprócz Polski, także Austrię, Belgię, Czechy, Francję, Holandię, Słowację, Słowenię, Węgry i Wielką Brytanię. Na każdej z 80 stacji Shell w wymienionych krajach, objętych pierwszą falą wdrożenia w latach 2018–2019, będzie dostępnych średnio sześć punktów ładowania pod markami Ionity i Shell — łącznie około 500. Sieć ta będzie obsługiwać zarówno dotychczasowe samochody elektryczne, jak i pojazdy nowej generacji, a także znacznie skróci czas ładowania. Obecnie pracujemy nad harmonogramem instalacji ładowarek Ionity w Polsce.

Wpływ regulacji prawnych na prowadzenie biznesu W Polsce, z uwagi m.in. na bardzo rozwinięty rynek transportowy i logistyczny, widzimy bardzo duży potencjał rozwoju LNG, zwłaszcza jako paliwo w transporcie ciężkim.

Chcielibyśmy aktywnie uczestniczyć w rozwoju LNG w transporcie w Polsce. Zniesienie akcyzy od gazu ziemnego w formie płynnej (LNG) oraz stałej (CNG) będzie motywujące dla rozwoju tego rynku, będzie także oznaczało duże oszczędności dla flot zasilanych tym paliwem oraz znaczny wzrost ich konkurencyjności. Gaz to czyste, użyteczne i łatwo dostępne źródło energii, które może pomóc Polsce spełnić m.in. wymogi związane z obniżeniem emisji CO2. LNG dla Polski to duża szansa. Jego niskoemisyjność pomoże polskim miastom efektywnie walczyć ze smogiem oraz zapewnić bezpieczeństwo energetyczne. Jeśli chodzi o zakaz handlu w niedziele, od momentu wprowadzenia ustawy na wybranych stacjach Shell odnotowaliśmy zwiększony ruch. Ma to miejsce szczególnie w punktach, gdzie klienci dotychczas częściej sięgali po produkty pierwszej potrzeby. Jednak wciąż jest za wcześnie, aby mówić o stałej tendencji czy trendzie. Należy również pamiętać, że rosnące zainteresowanie produktami pozapaliwowymi na stacjach nie jest niczym nowym. Klienci od dawna odwiedzają stacje paliwowe, również w niedziele i święta, po to, żeby zrobić zakupy, zjeść lekką przekąskę lub ciepły posiłek czy też odpocząć podczas długiej podróży. 

Nasza Grupa osiąga nowe możliwości Marek Pietrzak, Grupa Delfin/Agencja Solidarni w Biznesie

d połowy 2017 roku do chwili obecnej dalej wdrażana jest, zapoczątkowana w latach ubiegłych, metoda organizacyjna Grupy Delfin, która stworzyła nieograniczone możliwości gospodarczo-handlowe. Inspiracją do przeobrażeń nadal jest niezależność rozumiana w dwojaki sposób.

Z jednej strony jest to swobodne działanie partnerów w grupie. Z drugiej zaś, jest to brak ponoszenia odpowiedzialności za poczynania partnera grupy, bądź grupy partnerów bez względu na jej charakter. Na tej bazie prowadzimy różne platformy współpracy. Pod względem rodzajów działalności nie ma tu

ograniczeń. Zamysłem było i jest stworzenie takiej struktury, że dany podmiot może wiązać się chwilowo, bądź na stałe, z kilkoma innymi, tworząc tyle powiązań gospodarczych, ile nawiązał kontaktów handlowych. W obszarze grupy może powstać wiele zbiorów, jednorodnych powiązań. Kierunki działania inicjuje Agencja Solidarni w Biznesie. Stąd właśnie bierze się jednolity nurt oparty na indywidualnym potencjale możliwości. Na przełomie roku 2017 i 2018 udoskonalony został schemat organizacyjny Grupy Delfin. Nad elastycznymi mechanizmami współpracy czuwa ASwB. Każdy partner swobodnie porusza się w ramach Grupy, wybierając dla siebie tylko mu odpowiadające powiązania. Taki przybraliśmy schemat działania na polu gospodarczym naszej branży. Wygodnymi narzędziami do współpracy z nami są specjalnie utworzone platformy internetowe, którymi zarządza ASwB. Szczególnym ułatwieniem jest stworzony w ramach tych platform, portal zamówień internetowych, gdzie przy pomocy indywidualnego konta paliwowego można kierować zamówienia na paliwo do konkretnego dostawcy. Z dumą możemy podkreślić, że początek 2018 roku zaowocował nawiązaniem kontaktów handlowych, w tym: stabilnych powiązań zakupów paliw. W grudniu 2017 roku i w marcu 2018 roku udał nam się też cykl spotkań organizowanych dla naszych stacyjników i kontrahentów. Wśród uczestników wzmocniliśmy wolę i energię do wspólnego działania. Z nadzieją

spoglądamy w przyszłość. Łączą nas: wspólne zakupy, wspólne mocne logo, wspólne działania prawne i wystąpienia, jednolite systemy płatnicze i lojalnościowe, wspólna usługa ADR i wiele, wiele innych. Wokół udało nam się silnie zintegrować wiele podmiotów wokół nas. Liczba partnerów wzajemnie ze sobą współpracujących i utrzymujących ze sobą kontakty w Grupie Delfin przekracza pół setki. Dzięki jasnej formule, liczymy jeszcze w tym roku przyciągnąć do nas kilkanaście nowych, ściśle związanych partnerów. Szczególnie nastawiamy się na dalszą intensywną rozbudowę grup zakupowych na paliwa z importu. Założyliśmy specjalnie internetowy portal do składania zamówień, o którym więcej można przeczytać na stronie ASwB. Portal ten podlega ciągłej rozbudowie. Dla ASwB liczą się partnerzy o transparentnym i solidnym działaniu. W naszym koszyku są już atrakcyjne oferty. Rynek odbiorców jest spory. Stąd też nasza ciągła otwartość na konkretne propozycje z tego zakresu. Każdy kto przystąpi do Grupy Delfin łatwiej znajdzie rynek na swoje produkty i łatwiej zdobędzie klientów. Poza paliwami podpisaliśmy umowy przedstawicielskie z firmami zajmującymi się sklepem, gastronomią czy też świadczącymi szeroką gamę usług z zakresu stacji paliw. Skala naszego działania pobudza kolejnych właścicieli stacji paliw do nawiązywania kontaktów z nami, my zaś jesteśmy otwarci na wszelkie ich potrzeby i staramy się im we wszystkim dopomóc. 

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT GŁOS RYNKU – PALIWA

Rok pod znakiem rebrandingu

Moya coraz bliżej założonego celu

Rafał Droździak, dyrektor marketingu i komunikacji Circle K Polska

Paweł Grzywaczewski, członek zarządu Anwim

pewnością najważniejszym biznesowym wydarzeniem dla naszej firmy na przestrzeni ostatniego roku było pomyślne przeprowadzenie procesu rebrandingu. W 2015 roku zapadła decyzja o wyborze Circle K, najsilniejszej i największej marki w portfelu Grupy, na globalną markę detaliczną, pod którą funkcjonują punkty stacji paliw obe cne w 20 państwach. W Polsce proces rebrandingu rozpoczął się w maju 2017 roku i zakończył się w maju bieżącego roku. Zmiana nazwy objęła całą sieć stacji paliw we wszystkich regionach kraju. Sukces całego przedsięwzięcia jest niewątpliwie zasługą ciężkiej pracy i zaangażowania setek osób w Polsce i za granicą. Po naszej stronie powołany został specjalny zespół projektowy odpowiedzialny za cały proces, a przygotowania na poziomie globalnym zaczęły się kilkanaście miesięcy przed pierwszym pilotażem. Proces zmiany nazwy odbywał się także na stacjach paliw w Skandynawii (Norwegia, Szwecja i Dania) oraz w państwach bałtyckich (Litwa, Łotwa, Estonia).

Plany na przyszłość Obserwujemy, że nasza sieć znacznie zyskuje w oczach klientów – rosnące wyniki sprzedaży, wysoki poziom rozpoznawalności marki i duże zainteresowanie naszymi produktami pozwalają nam patrzeć w przyszłość z dużym optymizmem.

Właśnie przyjęliśmy strategię rozwoju na kolejne trzy lata, która zakłada m.in. większy nacisk na współpracę z partnerami franczyzowymi. Jesteśmy zainteresowani pozyskiwaniem nowych stacji i dalszym rozwojem naszego portfela w ramach te go formatu. Oczy wiście pla nu jemy również sukcesy wne otwieranie nowych stacji, nie wykluczamy przejęć. Na ten moment koncentrujemy się jednak na dynamicznym rozwoju organicznym naszej firmy.

Sytuacja na rynku Rozwojowi naszej firmy z pewnością sprzyjają również ogólne trendy na rynku konsumenckim. Z danych POPiHN wynika, że w I kwartale 2018 roku konsumpcja trzech głównych paliw płynnych, tj. benzyn silnikowych, oleju napędowego i LPG wzrosła o 5 proc. rok do roku. Na wzrost zapotrzebowania na olej napędowy wpłynęło m.in. uszczelnienie systemu podatkowego, które ograniczyło działalność szarej strefy w branży paliwowej. Ponadto rośnie także liczba pojazdów silnikowych. Jak podaje Polski Związek Przemysłu Motoryzacyjnego, na koniec ubiegłego roku na tysiąc osób przypadało średnio 576 pojazdów silnikowych,czylio 36więcej niż rok wcześniej. To pokazuje, że popyt na paliwa płynne powinien w dalszym ciągu rosnąć. 

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

ielkimi krokami zbliżamy się do realizacji naszego ambitnego celu, który postawiliśmy sobie cztery lata temu. Bieżący rok zamierzamy zamknąć liczbą co najmniej 200 stacji, a kolejny zakończyć z 250 placówkami działającymi w barwach Moya. By temu sprostać uważnie obserwujemy zarówno cały polski rynek, jak i trendy, wyznaczające dalsze perspektywy. Ostatnie 12 miesięcy było dla nas bardzo intensywne. Drugą połowę ubiegłego roku zaczynaliśmy z liczbą 143 stacji, a na początku lipca 2018 roku mieliśmy o 35 placówek więcej, czyli 178. Te liczby zagwarantowały nam miano najszybciej rozwijającej się sieci stacji paliw w Polsce, a jednocześnie pokazują, że w żadnym wypadku nie zwalniamy tempa rozwoju. Wręcz przeciwnie – chcielibyśmy je nawet zwiększyć, dlatego większość swoich obecnych działań koncentrujemy na dołączaniu do sieci nowych placó wek, zarówno własnych jak i franczyzowych. Okres od lipca zeszłego roku był dla nas jednocześnie bardzo istotny pod względem przyłączania do sieci kolejnych placówek w lokalizacjach kluczowych dla transportu. Stacje franczyzowe pojawiły się w Radomsku i Cieszynie, a własne w Szczecinie (niedaleko przejścia granicznego w Kołbaskowie) i w Słubicach. Obie są na swój sposób wy-

jątkowe i innowacyjne. Stacja w Szczecinie otwarta w październiku ubiegłego roku to pierwsza w naszej sieci placówka hybrydowa – oferuje zarówno pełną obsługę klienta detalicznego i flotowego, czyli możliwość szybkiego tankowania kilku pojazdów TIR jednocześnie oraz sklep z naszym konceptem gastronomicznym. Natomiast obiekt w Słubicach (kolejny w tej lokalizacji) to stacja automatyczna, wyróżniająca się tym, że do dyspozycji kierowców jest również sklep z podstawową ofertą gastronomiczną oraz waga samochodowa. Konsekwentnie staramy się rozszerzać wachlarz usług dedykowanych segmentowi floty – w połowie lipca powiększyliśmy portfolio kart akceptowanych na wszystkich stacjach Moya o karty operatorów Diesel24 i CRT Partner. Flota to dla nas oczywiście bardzo istotny segment, jednak równie silnie pracujemy nad rozwojem i udoskonalaniem oferty dla klientów detalicznych. Pracujemy nad tym, by coraz więcej naszych stacji było w miastach, bo to pozwala nam znacząco zwiększać zasięg oraz budować świadomość marki. W połowie zeszłego roku otworzyliśmy kilka stacji własnych na Śląsku (w Siemianowicach Śląskich, Katowicach, Świerklanach, Sosnowcu), a w kolejnych miesiącach Moya pojawiła się w Żyrardowie, Białymstoku, Opolu, Dębicy. Pod kątem wzmacniania wizerunku istotne są również miejsca

GŁOS RYNKU – PALIWA RAPORT

typowo turystyczne. Jednym z nich jest największy w Polsce park rozrywki – Energylandia, obok którego otworzyliśmy stację własną pod koniec zeszłego roku. Staraliśmy się, by stacja w Zatorze, bo o niej mowa, była jak najbardziej dostosowana do potrzeb kierowców podróżujących z rodziną. Wyróżnia ją bogata oferta gastronomiczna naszego konceptu Pizza & Caffe Moya oraz rozbudowane strefy wypoczynku – jedna wewnątrz, druga na zewnątrz. Obiekt jest również wyjątkowo przyjazny dzieciom, które mają do dyspozycji kącik zabaw. Przytoczone przykłady stacji w Szczecinie, Zatorze czy Słubicach pokazują, że ten rok przyniósł nam także wiele nowości. Nie boimy się eksperymentować i ciągle szukamy nowych rozwiązań, które zarówno przyciągną nowych klientów, jak i sprawią że ci obecni będą wracać jeszcze chętniej. Biorąc pod uwagę wyniki sprzedaży paliw na naszych

stacjach, wygląda na to, że nasze działania zmierzają w dobrym kierunku. Wzrosty rok do roku (czerwiec 2017 – czerwiec 2018) wynoszą kilkanaście procent, znacząco przekraczając średnią dla rynku. Zdajemy sobie także sprawę, że takie wyniki są kwestią konsekwentnych działań. Dlatego w dalszym ciągu będziemy koncentrować się głównie na realizacji założeń strategicznych, tak by do końca przyszłego roku na sieć Moya składało się 250 stacji. Z tego względu zdecydowaliśmy się na pozyskanie dodatkowego kapitału na rozwój i podpisaliśmy list intencyjny na zakup znaczącego mniejszościowego pakietu akcji Anwim przez Polish Enterprise Fund VIII, fundusz private equity zarządzany przez Enterprise Investors. Pomoże nam to osiągnąć nie tylko najbliższy założony cel, ale także kolejny długofalowy, czyli posiadanie 350 stacji do końca 2023 roku. 

Liczy się dla nas stabilność współpracy Łukasz Hołubowski, prezes zarządu Orlen Paliwa

półka Orlen Paliwa z Grupy Kapitałowej Orlen jest organizatorem programu monitoringu jakości paliw pod nazwą Paliwa BAQ na stacjach paliw w całej Polsce. Grono Uczestników tego programu to już ponad 500 stacji pod różnymi szyldami. Ponad pół tysiąca podmiotów, które przystępując do programu dały jasny sygnał, że liczy się dla nich współpraca

z pewnym i wiarygodnym dostawcą oraz najwyższa jakość produktu i usług. Dla nas to kluczowe pojęcia i zależy nam na rozwijaniu naszej współpracy w zakresie programu. Wiemy, że podpisując umowę na dostawy nasi klienci wyrażają chęć identyfikacji z narodowym liderem, stąd trwający od stycznia tego roku proces modernizacji elementów wizualizacji na stacjach Paliwa BAQ. Na-

szym nowym hasłem jest „Jakość Grupy Orlen”, które sukcesywnie pojawia się na kolejnych stacjach. Zależy nam, aby kierowcy traktowali to hasło, jak swego rodzaju gwarant jakości. To, że stacje paliw współpracując z największym koncernem paliwowym w tej części Europy zwiększają w oczach klientów ostatecznych swoją wiarygodność, to jedno. Kolejny trend, który obserwujemy, to oczekiwanie właścicieli stacji paliw jak najbardziej kompleksowej oferty. Cena powoli przestaje być jedynym czynnikiem determinującym wybór dostawcy, a na znaczeniu zyskują wiarygodność, wygoda i pewność współpracy. Taką ofertę właściciele stacji paliw mogą otrzymać właśnie od Grupy Orlen, która jest w stanie zapewnić pełen asortyment najwyższej jakości paliw –

benzyn, oleju napędowego i autogazu, jak również zaopatrzyć stacje w oleje silnikowe Platinum, płyny eksploatacyjne, autokosmetyki, a nawet dostarczyć energię elektryczną. Jako dostawca paliw chcemy ułatwić naszym klientom zarządzanie przepływem kapitału. Dlatego służymy im profesjonalnym doradztwem i jednocześnie oferujemy współpracę, która w perspektywie przynosi wymierne korzyści np. poprzez nowe podejście do nowoczesnych form finansowania. Klienci Orlen Paliwa coraz chętniej poszerzają zakres umowy o kolejne produkty, takie jak gaz płynny czy energia elektryczna, bo wiedzą, że mogą liczyć nie tylko na preferencyjne warunki, ale przede wszystkim na gwarancję bezpieczeństwa i stabilności współpracy. 

Dobry czas dla AdBlue® Ekspert Grupy Azoty

o skandalu Volkswagena, sytuacja na rynku diesla zaczęła przyjmować negatywny obrót. Jednak po wstępnym szoku na rynku okazało się, że najwięksi gracze wcale nie chcą z diesla rezygnować. Na targach w Genewie ówczesny prezes zarządu Volkswagena, powiedział że niedługo diesle będą przeżywać swój renesans. Biorąc pod uwagę sytuację na rynku ropy naftowej, oraz sytuację geopolityczną entourage’u krajówpotentatów ropy, diesle tak szybko nie znikną z rynku aut osobowych, a tym bardziej ciężarowych – nie tyl-

ko z powodów ekonomiki, ale też z powodu możliwości diesla do osiągania większego momentu obrotowego, przy mniejszych prędkościach w stosunku do benzyny. Na stacjach paliw widać rosnące zainteresowanie wprowadzaniem sprzedaży AdBlue®. O ile w przypadku aut oso bow ych, kon fekcja wydaje się dobrym rozwiązaniem, o tyle w przypadku pojazdów ciężarowych, tankowanie z pistoletu stało się już normą. Średnia sprzedaż AdBlue® na stacjach paliw waha się od 3 do 6 procent sprzedaży diesla. Zestawiając marże i skalę sprze-

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT GŁOS RYNKU – PALIWA

daży jest to opłacalne dla stacji paliw – wszyscy najwięksi gracze już to robią. Grupa Azoty jako największy w regionie producent AdBlue®, oferowanego pod marką własną NOXy®, również korzysta na tym trendzie. Dostawy na stacje paliw, prowadzone przez Grupę Azoty wraz z parterami dystrybucyjnymi, rokrocznie osiągają dwucyfrowy wzrost. Inwestycja w dystrybutory na stacjach paliw – prócz wygody z korzystania i możliwości wprowadzenia rozwiązań opartych na big data – na-

biera dzisiaj również sensu marketingowego i estetycznego, są to kolejne powierzchnie reklamowe, a estetyka dystrybutorów AdBlue® funkcjonuje na bardzo wysokim poziomie. Jako Grupę, taka sytuacja nas niezmiernie cieszy, gdyż pozwala korzystać z backhaulingu i w większym stopniu optymalizować koszty transportu. Jest to również doświadczenie, które – widząc wciąż rosnące prosumenckie trendy – pozwoli w przyszłości korzystać z niego w innych segmentach pracy spółki. 

Energia pozytywnych zmian Katarzyna Mazurek, Sales Manager Slovnaft Partner

a rynku obserwujemy rosnącą konkurencję ze strony stacji koncernowych, co powoduje konsolidację i zrzeszanie się stacji niezależnych. Dlatego, szczególnie w ostatnim okresie, pomimo nasycenia rynku detalicznego, odnotowujemy wzrost zainteresowania naszą ofertą. Jest to widoczne szczególnie w segmencie lokalnych stacji paliw, którym możemy zaoferować solidną markę i dobry program partnerski. Kontynuując rozwój sprzedaży hurtowej paliw na terenie Polski południowej, równocześnie rozszerzamy współpracę z naszymi Partnerami. Aktualnie 80 prywatnych stacji paliw jest zrzeszonych pod logo Slovnaft Partner i sukcesywnie prowadzimy dalszą rozbudowę tej sieci. Nasza oferta paliwowa obejmuje całą gamę zaawansowanych technologicznie paliw. W programie

partnerskim oferujemy również paliwa uszlachetnione pod nazwą Slovnaft Drive (benzyny i olej napędowy). Warto tu również podkreślić, że szczególny nacisk kładziemy na zwiększenie rozpoznawalności i atrakcyjności stacji partnerskich na lokalnym rynku. Oferujemy wsparcie merytoryczne przy projektowaniu nowoczesnej wizualizacji zewnętrznej wraz z logo Slovnaft Partner. Równocześnie, bardzo ważne są dla nas partnerskie relacje z właścicielami stacji oraz niskie koszty uczestnictwa w programie. Jesteśmy bardzo elastyczni oraz stosujemy indywidualne podejście do potrzeb każdego Partnera. Dlatego w każdym przypadku, wspólnie opracowujemy i wybieramy rozwiązania najbardziej odpowiednie dla danej lokalizacji. Stacje działające w naszym programie partnerskim niejednokrot-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

nie zdobywają prestiżowe nagrody. Dobrym przykładem jest stacja Uniwar Slovnaft Partner w Gorzyczkach, która podczas uroczystej Gali XVIII Forum Rynku Stacji Paliw PetroTrend 2018 po raz kolejny została wyróżniona i zdobyła nagrody w kategorii „Innowacja na Stacji Benzynowej” za rozbudowę asortymentu oferowanych paliw o sprężony gaz ziemny (CNG) i stanowisko ładowania samochodów elektrycznych oraz w kategorii „Franczyzowa/ Partnerska Stacja Paliw Koncernu Paliwowego z Regionu Polska Południowa”. Naszym celem jest ciągłe rozszerzanie oferty produktowej dla stacji Slovnaft Partner. W 2018 roku rozpoczęliśmy sprzedaż na polskim ryn-

ku smarów i olejów. Oleje silnikowe marki MOL są dostępne na wybranych stacjach naszych Partnerów. Ponadto, w ramach rozwoju naszej oferty Slovnaft Partner, od początku 2018 roku wprowadzamy rozwiązania nakierowane na wzrost atrakcyjności i rozpoznawalności stacji partnerskich oraz zwiększenie liczby klientów. Wspieramy Partnerów organizując profesjonalne szkolenia z technik aktywnej sprzedaży, nowoczesnych standardów prowadzenia stacji oraz wiedzy o jakości naszych paliw. W czterech sesjach szkoleniowych przeprowadzonych na terenie Polski południowej udział wzięło 100 pracowników stacji należących do naszych Partnerów. 

Czas dużych inwestycji Robert Zarzecki, wiceprezes Citronex I

statnie dwanaście miesięcy, to wreszcie okres bez przełomowych zmian w kwestiach regulacyjnych na rynku paliwowym. Dzięki wcześniejszemu uporządkowaniu zagadnień prawnych można było w pełni skupić się na prowadzeniu biznesu, a nie na rozważaniach o szarej strefie i nierównej z nią walce. Wszystkie wcześniej wprowadzone regulacje miały oczywiście pozytywny wpływ na funkcjonowanie stacji paliw, na których stale odnotowywaliśmy wzrost sprzedaży. Wprawdzie większą sprzedaż udało się połączyć z polepszeniem parametrów marżowych, szybki wzrost płac oraz in-

nych pozycji kosztowych sprawił jednak, że nie udało się tego przełożyć na wzrost dochodów. Nasze stacje zlokalizowane są przy zachodniej granicy, co sprawia, że wysokością płacy musimy w pewnym sensie konkurować również z realiami panującymi na niemieckim rynku pracy. Dla Citronex i marki Dyskont Paliwowy, to czas dużych inwestycji. Wprawdzie nie pojawiły się w tym czasie na mapie nowe obiekty z naszym logo, ale zostały zainicjowane bądź są kontynuowane inwestycje w trzech bardzo istotnych lokalizacjach. W Gubinku rozpoczęła się budowa stacji przy przejściu

GŁOS RYNKU – PALIWA RAPORT

granicznym z Niemcami. Obiekt po otwarciu będzie działał pod szyldem BP. Ruszyły również prace w Kątach Wrocławskich, gdzie w przyszłym roku pojawi się kolejny Dyskont Paliwowy. To stacja, która dzięki swojej lokalizacji przy węźle autostrady A4 będzie mogła obsługiwać ruch samochodów osobowych, ciężarowych oraz autokarów zarówno w kierunku Wrocławia, jak i zachodniej granicy. Dobiegają końca prace budowlane na naszej drugiej stacji w Zgorzelcu. Projektując ten obiekt postawiliśmy sobie za cel oddać do dyspozycji klientów stację, która po pierwsze nada nowy wizerunek marce, a po drugie wpisze się w kierunek rozwoju nowoczesnych stacji paliw. To bardzo duża inwestycja. Do swojej dyspozycji klienci otrzymają ponad trzydzieści stanowisk tankowania. Jesteśmy pewni, że zaproponowane

tam rozwiązania multimedialne oraz interesujący design spotkają się z życzliwym przyjęciem zarówno ze strony klientów, jak i branży. Obok stacji paliw stanie już jedenasty, czterotunelowy obiekt w sieci Myjni Tir Citronex, a na klientów dysponujących samochodami elektrycznymi będą czekać cztery superszybkie ładowarki tego typu pojazdów. Również już istniejące obiekty chcemy wyposażać w ładowarki samochodów elektrycznych. Pierwszą zainstalowaliśmy na stacji w Lipianach, a kolejną przy Dyskoncie Paliwowym w Stoku. Zakończyliśmy również testy systemu wydawania płynu do spryskiwaczy poprzez dystrybutory, które są wpięte w system sprzedażowy. Pierwsza taka instalacja działa już na stacji w Zgorzelcu. Tego typu rozwiązanie jest bardzo wygodne i ekono-

miczne oraz daje możliwość zapłaty za płyn wszystkimi metodami płatności. Instalacje tego typu staną się standardem na wszystkich naszych stacjach. Zakładamy stałe zwiększanie się ilości stacji pod naszym logo. Wciąż

szukamy lokalizacji pod budowę nowych obiektów oraz działających stacji w celu ich przejęcia. Nie zależy nam jednak na ilości obiektów, ale przede wszystkim na jakości i strategicznym położeniu poszczególnych lokalizacji. 

Realizujemy coraz bardziej wymagające projekty Adam Koźbiał, partner i dyrektor zarządzający Petroster-Serwis

rojekty z zakresu B+R, zwiększenie znaczenia eksportu oraz poszerzenie działalności serwisowej stacji paliw – to trzy kluczowe elementy, które obecnie kształtują firmę Petroster-Serwis oraz które będą osią naszego rozwoju przez kolejne lata.

Tworząc plan strategiczny firmy Petroster-Serwis staraliśmy się wyodrębnić trendy rynkowe, które w najbliższych latach będą istotnie zmieniać naszą rzeczywistość. Z pewnością jednym z takich trendów jest IoT, czyli Internet Rzeczy, który dynamiczne zmienia sektor REKLAMA

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT GŁOS RYNKU – PALIWA

przemysłowy, i to nie tylko w paliwach. Mając ogromne doświadczenie z zakresu opomiarowania i instalacji czujników detekcji wycieku, opracowaliśmy kompletne rozwiązanie TankControl, które umożliwia zdalny, bezkablowy odczyt stanów czujników za pomocą chmury (wystarczy komputer lub telefon podłączony do Internetu). Rozwiązanie obecnie jest wdrażane w największych spółkach paliwowych w Polsce i ma na celu zarządzanie stanem czujników bez dodatkowych kosztów związanych

z infrastrukturą kablową czy sieciową. Kluczem jest również zbieranie danych i ich analiza, w celu zwiększenia bezpieczeństwa pra-

cy. Jednak prócz na kładów na wdrożenie IoT prowadzimy również równoległe dwa kluczowe z naszej perspektywy projekt y badawczo -roz wojowe. Pierwszy z nich dotyczy nowej kon-

Stawiamy na nowoczesność PKN Orlen

łównym fundamentem budowy wizerunku Grupy Orlen w oczach klientów są stacje paliw, które funkcjonują na czterech rynkach europejskich: polskim, niemieckim, czeskim i litewskim. Zarządzając prawie 2800 stacjami, koncern stale koncentruje się na rozwoju segmentu detalicznego. Kluczem do realizacji tego celu jest nowoczesna sieć stacji paliw i zorientowanie na klienta. Dlatego koncern nieustanie prowadzi działania mające za zadanie optymalizację sieci i wzbogaca ofertę dla klientów. Potwierdzeniem dobrego kierunku zmian jest rosnący z roku na rok wolumen paliwowy i obroty pozapaliwowe całej sieci. W planach rozwojowych koncern stawia przede wszystkim na nowoczesność stacji paliw, dlatego koncentruje się na rozbudowie zakresu usług dla klientów, tak, aby zapew-

nić im możliwie kompleksową ofertę. Wprowadza nowoczesne rozwiązania zarówno w obszarze gastronomii oraz pozostałej oferty dostępnej na stacji. Taki stan rzeczy podyktowany jest ewolucją potrzeb konsumentów, rosnącą świadomością kulinarną i wymaganiami estetycznymi. Kontynuujemy też rozwój gastronomii – na bieżąco wdrażany jest nowy format będący połączeniem sklepu convenience i części gastronomicznej – Stop Cafe 2.0 i O!Shop w Polsce i w Czechach. Koncern dokłada wszelkich starań, aby oferowane na stacjach Orlen przekąski i gorące napoje były przygotowywane w oparciu o sprawdzone receptury, uwzględniające oczekiwania klientów odnośnie składu i wartości odżywczych. Oferowana na stacjach kawa wspierana jest przez międzynarodową markę Fair Trade Coffee. Stacje posiadają

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

soli TankRobot, która zapewnia zdalny dostęp do stanów ilości paliwa i czujników detekcji przez Internet. Produkt jest już wdrożony i gotowy do wprowadzenia na rynek. Drugi projekt ma na celu automatyzację działań serwisowych na terenie stacji paliw, a co za tym idzie ma na celu zwiększenie efektywności działania i bezpieczeństwa naszych ekip serwisowych. Centralę TankRobot, wyposażoną w dotykowy ekran oraz darmowy zdalny dostęp z komputera, z możliwością podłączenia zarówno sond pomiarowych jak i czujników detekcji wycieku, zaprezentowaliśmy na międzynarodowych targach w Uniti Expo w Stuttgarcie. Konsola stała się absolutnym hitem i obecnie zakończyliśmy pierwsze wdrożenie na terenie Irlandii. Konkurujemy z największymi korporacjami i ogromnie cieszy nas, że doceniają nas kontrahenci zza granicy. Nasze centrale działają na setkach stacji w całej Polsce, warto aby o wartości polskiego produktu

przekonali się również użytkownicy z innych krajów. W Polsce umacniamy stale naszą pozycję jako kompleksowej firmy zapewniającej serwis awaryjny i konserwację stacji paliw. Poszerzyliśmy liczbę obsługiwanych przez nas stacji paliw o dwa duże koncerny i obecnie działamy na terenie całej Polski. Klienci doceniają głównie kompletną obsługę włącznie z pomocą prawną, prowadzeniem dokumentacji, pomiarami skuteczności VRS czy szybkimi naprawami awaryjnymi. Ogromnie cieszy nas również zaufanie, jakim obdarzają nas nasi Klienci w sektorze automotive czy przemysłu ciężkiego. Polska automatyka pomaga realizować cele naszych Klientów w Polsce oraz – co nas bardzo cieszy – coraz częściej zagranicą. Dziś realizujemy coraz bardziej wymagające i kompleksowe realizacje, występując jako Generalny Wykonawca. Wspólnie z naszymi Klientami obraliśmy jeden kierunek: rozwój. 

kilkadziesiąt własnych receptur przygotowywania gorących i zimnych przekąsek oraz kawy. Ponadto bardzo uważnie koncern obserwuje trendy w zakresie

tylko kompleksowej usługi, ale też ściśle określonego pochodzenia kupowanych towarów. PKN Orlen skutecznie odpowiada na to zapotrzebowanie. Obecnie już 60 proc. produktów na stacjach Orlenu wytworzonych zostało na krajowym rynku, a 80 proc. pochodzi od polskich producentów. Doskonałym tego przykładem jest ostatnia kampania Orlenu „Pij polskie soki”. Z kolei w ramach prac nad nowymi funkcjonalnościami dla partnerów biznesowych, Orlen oferuje

sprzedaży detalicznej. Zdajemy sobie sprawę, że mamy do czynienia z coraz bardziej świadomym konsumentem, oczekującym nie

GŁOS RYNKU – PALIWA RAPORT

klientom flotowym również zakup energii elektrycznej. Dzięki takiemu rozwiązaniu mogą oni skorzystać z lepszych warunków handlowych, uprościć i ograniczyć liczbę rozliczeń z zewnętrznymi dostawcami. Stacje paliw to nie tylko miejsce tankowania. To również dobrze zaopatrzone sklepy, których oferta stale jest dostosowywana do zmieniających się oczekiwań klientów i trendów rynkowych, ale również dostęp do różnorodnych usług. Coraz większą popularnością wśród klientów cieszą się myjnie. Orlen dokłada wszelkich starań, aby wykorzystywane urządzenia zapewniały wysoką jakość mycia aut przy jednoczesnym maksymalnym ograniczeniu wpływu na środowisko. Większość myjni automatycznych funkcjonujących w sieciach detalicznych należących do Grupy Orlen posiada system zamkniętego obiegu wody do celów technologicznych, co w znacznym stopniu ogranicza zużycie wody oraz ilość generowanych ścieków przemysłowych powstających w procesie ich użytkowania. Bardzo perspektywiczną inicjatywą jest pilotażowy program wyposażenia stacji paliw w ogniwa fotowoltaiczne, które dokonują konwersji światła słonecznego w energię elektryczną w różnych lokalizacjach geograficznych o zróżnicowanych nasłonecznieniu. Program pilotażowy obecnie prowadzony na 11 stacjach paliw Orlenu. Innym przedsięwzięciem proekologicznym jest projekt realizowany z firmą Tesla. W ramach tej współpracy na trzech polskich stacjach, dwóch niemieckich i jednej czeskiej funkcjonują punkty ładowania samochodów Tesla. Kolejnym krokiem w kierunku paliw alternatywnych jest rozpoczęcie prac nad uruchomieniem w ramach sieci stacji Orlen w Polsce i Benzina w Czechach punktów ładowania samochodów elektrycznych wszystkich typów oraz stacji do tankowania CNG/LNG. W Czechach zwiększyła się liczba stacji, które już takie paliwa oferują (do 84). Na rynku niemieckim PKN Orlen uruchomił w 2017 dwie stacje

wodorowe, trwają przygotowania do otwarcia dwóch tego typu stacji na rynku czeskim. W Polsce PKN Orlen wytypował już punkty ładowania, położone zarówno w miastach jak i przy trasach tranzytowych, gdzie będzie można naładować elektryczne auta. W pierwszym etapie pilotażu, do końca 2019 roku, planowanych jest uruchomienie co najmniej 50 szybkich punktów ładowania, dzięki czemu kierowcy samochodów elektrycznych będą mieli możliwość przejechania całej Polski głównym szlakami komunikacyjnymi, ładując swoje pojazdy na stacjach Orlen. W obszarze paliw alternatywnych Koncern wykorzystuje potencjał jaki daje mu międzynarodowy charakter. Świadomie testuje poszczególne opcje na najbardziej rozwiniętych rynkach, jak np. wodór w Niemczech czy CNG w Czechach, aby posiadać narzędzia do ich efektywnego wdrożenia na pozostałych rynkach. Dzięki takiemu podejściu Koncern gotowy jest do szybkiego reagowania i wychodzenia naprzeciw zmieniającym się oczekiwaniom klientów. Rozwój i wzbogacenie palety usług oraz paliwa najwyższej jakości to gwarancja wzrostu liczby kierowców odwiedzających stacje paliw Orlen. Dlatego w kwietniu br. koncern wprowadził w całej sieci nowe paliwa Efecta 95 i Efecta Diesel, zastępując dotychczasowe EuroSuper 95 i Ekodiesel Ultra. Lepsze właściwości czyszczące i redukcja emisji – to potwierdzone niezależnymi testami atrybuty nowych paliw. W ramach przeprowadzonych testów benzyny Efecta 95 potwierdzono jej właściwości usuwania istniejących osadów do 65 proc. oraz przeciwdziałania powstawaniu nowych nawet w 98 proc. Paliwo zmniejsza tarcie, osiągając w testach o 30 proc. lepszą smarność w stosunku do benzyny nieuszlachetnionej. Produkt długo zachowuje swoje właściwości, chroniąc elementy silnika przed korozją czy fizycznym zużyciem. Efecta Diesel, dzięki zaawansowanym technologiom wymywa osady i utrzymuje w czystości elementy

układu paliwowego i silnika. Na podstawie wyników badania właściwości czyszczących wykazano, że Efecta Diesel pomaga usunąć minimum 50 proc. osadów już po pierwszym tankowaniu pełnego baku. Regularna jazda na tym paliwie umożliwia przywrócenie pierwotnej wydajności wtryskiwaczy nawet do 98 proc. Paliwo ułatwia także pracę pomp i wtryskiwaczy przez ograniczenie tarcia oraz zapewnia ochronę powierzchni elementów silnika przed korozją. Zastosowane rozwiązanie ograniczające pienienie ułatwia tankowanie paliwa Efecta Diesel. W ramach wykonanych testów potwierdzono również skalę redukcji emisji możliwą do uzyskania dzięki stosowaniu paliw Efecta. W stosunku do paliw nieuszlachetnionych, nowa benzyna Efecta 95 pozwala zredukować emisję tlenków azotu o ok. 8 proc. oraz cząstek

stałych o 51 proc. Z kolei Efecta Diesel pozwala zredukować emisję tlenków azotu o ok. 4 proc., a cząstek stałych o 44 proc. W ramach testów potwierdzono również redukcję emisji CO2. Nie możemy zapomnieć również o paliwach najnowszej generacji Verva stworzonych z myślą o najbardziej wymagających kierowcach, którzy oczekują głównie poprawy warunków pracy silnika w różnych warunkach atmosferycznych i przy zmiennym obciążeniu. Podwyższona zawartość dodatku czyszczącego w przypadku Verva 98 i myjącego w Verva ON jak i zastosowanie specjalnych dodatków uszlachetniających wpływa korzystnie na zwiększenie mechanicznej trwałości jego elementów. Systematyczne stosowanie paliw Verva wydłuża żywotność silnika, a klientom pozwala pewnie zmierzać do celu.  REKLAMA

Firma sprzeda 4 stacje paliw, w pełni kompletne, funkcjonujące pod marką LOTOS, w miejscowościach: Samszyce (przy drodze krajowej nr 62) Bądkowo (przy drodze krajowej nr 252) Wola Łącka (przy drodze krajowej nr 60) Stropkowo (przy drodze krajowej nr 10) Wszystkie stacje posiadają aktualne zezwolenia i przeglądy.

Tel. kontaktowy: 601 623 758 WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

WYGODA I ZAKUPY w drodze w cenie Stacje benzynowe to kanał o największej dynamice wzrostu wartości sprzedaży w całym koszyku spożywczym w perspektywie ostatniego roku. Jak wynika z danych Panelu Handlu Detalicznego Nielsena, sprzedaż wartościowa produktów spożywczych audytowanych w tym kanale przez Nielsena wzrosła o 13,8 proc. porównując okres 12 miesięcy kończący się na maju 2018, do analogicznego okresu z roku poprzedniego. Sprzedaż wartościowa w tym kanale wzrasta w okresach, w których Polacy najwięcej podróżują– takich jak wakacje, Wielkanoc, Boże Narodzenie oraz długie weekendy. ANNA OSTROWSKA Client Consultant NIELSEN Jak często odwiedzamy stacje benzynowe? Stacje benzynowe dawno temu przestały kojarzyć się konsumen-

tom tylko z tankowaniem i niezbędnymi zakupami podczas podróży. Konsumenci poszukujący wygody coraz chętniej korzystają z

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

oferty sklepowej i gastronomicznej na stacjach benzynowych. Przeciętny polski shopper odwiedza sklep na stacji benzynowej raz

w tygodniu, deklarując przy tym, że celem wizyty częściej jest wizyta połączona z zakupami niż samo tankowanie.

SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

Stacja benzynowa a trend convenience Sklep na stacji benzynowej świetnie wpasowuje się w potrzebę wygodnych i szybkich zakupów, która staje się coraz bardziej istotna przy wyborach dokonywanych przez polskich kupujących. Rozwój technologii oraz dostęp do niej stwarza również bardzo dobre zaplecze do rozwoju oferty poza paliwowej na stacjach benzynowych, którą docenić mogą konsumenci poszukujący kompleksowej i sprawnej obsługi. Na stacjach benzynowych coraz popularniejsza staje się możliwość doładowania samochodów elektrycznych, możliwość skorzystania z usługi carsharingu, czy też opcja skorzystania ze specjalnych aplikacji mobilnych. Również w części gastronomicznej zachodzą zmiany – rozwija się oferta dań gotowych, do oferty trafiają produkty świeże, nawet w takich formach jak wypiekane na miejscu świeże pieczywo. Zmiany zachodzące w potrzebach konsumentów i ich stylu życia oraz rozwój zaplecza technologicznego budują bardzo dobre warunki do wzrostów sprzedaży na stacjach paliw. Jak zatem wygląda obecnie koszyk spożywczy dóbr FMCG sprzedawanych w tym kanale?

wzrost sprzedaży piwa już od kwietnia, co może wynikać zarówno z wysokich temperatur, jak i ograniczeń handlu w niedzielę. Również sprzedaż wódki już w kwietniu przewyższyła wartość sprzedaży z grudnia 2017 dla kanału stacji benzynowych, co podkreśla dobrą kondycję rynku stacji paliw w 2018 roku. Kolejną ważną grupą dla tego kanału są napoje bezalkoholowe – stanowią one niemal jedną trzecią wartości koszyka spożywczego (31,3 proc.). Szczyt sprzedaży wartościowej napojów bezalkoholowych na stacjach benzynowych to okres

batoniki. Sprzedaż słodyczy na przestrzeni roku nie wykazuje dużej sezonowości. Wyjątkiem są tu praliny, po które klienci sięgają chętniej w okolicach Bożego Narodzenia będąc w drodze do rodziny lub na zabawę sylwestrową. Słone przekąski odpowiadają za 3,4 proc. sprzedaży wartościowej koszyka spożywczego, szczególnie istotną kategorią w tej grupie są chipsy i popcorn opowiadające za ponad 60 proc. sprzedaży wartościowej słonych przekąsek. Znacząco wzrosła w ostatnim roku również sprzedaż lodów. W dobie konsumenta wygodnego

nizowane. Wiąże się to z pewnością z poszerzeniem oferty nabiałowej stacji benzynowych oraz zmieniającą się potrzebą konsumenta. W ostatnim roku (czerwiec 2017 – maj 2018) stacje benzynowe notują największa dynamikę sprzedaży wartościowej wśród wszystkich kanałów raportowanych pzez Nielsena. Na fakt ten, miało wpływ wiele czynników wśród których warto podkreślić oczekiwanie wygody i chęć oszczędzania czasu przez konsumentów, poszerzenie się oferty sklepowej stacji benzynowych oraz wprowadzenie ustawy o zakazie

Wykres 1: Struktura sprzedaży wartościowej koszka spożywczego na stacjach benzynowych w Polsce.

3,4%

6,1%

Napoje alkoholowe

10,4%

Napoje bezalkoholowe 48,6%

Słodycze Słone przekąski Inne

31 , 5%

Koszyk spożywczy na stacjach benzynowych Niemal połowę wartości koszyka spożywczego na stacjach benzynowych stanowią napoje alkoholowe. Odpowiadają one za 48,5 proc. sprzedaży wartościowej. Największy udział stanowi piwo (26,3 proc.) oraz wódka (17,6 proc.). W tej grupie warto zwrócić również uwagę na kategorie whisky oraz wino – mimo nieznacznego udziału wśród całego koszyka spożywczego (2,2 proc. oraz 1,6 proc.) kategorie te wykazują dużą dynamikę rok do roku (odpowiednio 21,6 proc. i 32,7 proc.) i zyskują na znaczeniu. Szczyt sprzedaży wartościowej mocnych alkoholi obserwujemy w okolicach Bożego Narodzenia, a napojów niskoalkoholowych – w okresie letnim. W tym roku obserwujemy dynamiczny

Źródło: Panel Handlu Detalicznego Nielsen, Dane za Czerwiec 2017 – Maj 2018.

letni, a ich sprzedaż jest związana z warunkiami atmosferycznymi. W okresie letnim wysokie wzrosty sprzedaży notują takie kategorie jak woda mineralna, napoje gazowane, napoje energetyczne oraz mrożona kawa i herbata. W przypadku soków oraz napojów niegazowanych obserwujemy nieco niższą sezonowość, możemy zatem stwierdzić, że są chętniej wybierane w okresach zimowych. Za 10,4 proc. wartości koszyka spożywczego na stacjach benzynowych odpowiadają słodycze. Co czwartą złotówkę przeznaczoną na słodycze konsumenci wydają na

ceniącego sobie czas, przekąski i słodycze zyskują na znaczeniu – trend ten obserwujemy globalnie, ale również na polskim rynku. Polacy coraz bardziej doceniają zdrowe przekąski, które często zastępują im lunch czy śniadanie (blisko 50 proc. konsumentów snacków według badania Nielsena deklaruje, że przekąską zastępują lunch). Polacy coraz częściej kupują na stacjach benzynowych nabiał. W największym stopniu za wzrost tej grupy odpowiada mleko – jego sprzedaż wzrosła niemal dwukrotnie. Dodatnią dynamikę wykazują również jogurty oraz słodkie serki homoge-

handlu w niedzielę. Kategorie takie jak niskoprocentowe napoje alkoholowe oraz napoje bezalkoholowe, korzystają również z ciepłego lata i częstszych podróży Polaków. Warto zatem przyglądać się zmieniającym się potrzebom konsumentów, aby oferta na stajcach paliw była dla nich możliwie najbardziej atrakcyjna.  *dane w artkule dotyczą sprzedaży wartościowej w rynku Petrol Station w badaniu Panelu Handlu Detalicznego, okres analizy: czerwiec 2017 – maj 2018 w porównaniu do roku poprzedniego.

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT SKLEP I GASTRONOMIA

Produkty regionalne szansą na przewagę Odpowiedni kształt oferty stacji paliw jest kluczowym składnikiem sukcesu w obecnych czasach. Z odpowiedzi udzielonych podczas badania ankietowego przeprowadzonego podczas XVIII Forum PetroTrend 2018 wynika, iż osoby zarządzające obiektami stacji paliw wskazują właśnie odpowiedni kształt oferty stacji paliw jako istotny czynnik wpływający na przewagę konkurencyjną. TOMASZ ZAWADZKI niezależny ekspert ds. handlu i marketingu

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

rzeglądając półki przystacyjnych sklepów coraz częściej odnajdziemy produkty typu ready-to-go, artykuły z kategorii zdrowej żywności, a także te pochodzące od regionalnych producentów. Case study sprzedaży towarów regionalnych na stacjach paliw to przykład nowego kanału dystrybucji tychże. Na co dzień działam w branży paliwowej oraz FMCG, jednak w ostatnim czasie miałem zaszczyt dołączyć do międzynarodowego projektu „FoodBiz – University and business learning for new employability paths in food and gastronomy”. FoodBiz to międzynarodowy projekt mający na celu integrację środowiska akademickiego z przedsiębiorstwami z sektora spożywczego: lokalnych rolników, restauratorów, producentów żywności. W ramach projektu zorganizowano warsztaty w Poznaniu, których celem była diagnoza potrzeb lokalnych przedsiębiorców. Z badania potrzeb uzyskano między innymi wniosek, iż w zbyt małym

Wykres 1: Zakup produktów regionalnych – ujęcie ogólne.

Czy niezależnie od rodzaju miejsca dokonania zakupu, kupuje Pan/i produkty regionalne (np. soki od regionalnych producentów, lokalne piwa kraftowe, zdrowe przekąski)?

15%

21% Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieđ R j nie i Raczej Zdecydowanie nie

18% 44%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań.

Źródło: ARC Rynek i Opinia.

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT SKLEP I GASTRONOMIA

Wykres 2: Zakup produktów regionalnych na stacjach paliw – badanie.

Czy kupowałby Pan/kupowałaby Pani produkty regionalne, gdyby były dostępne w ofercie stacji paliw (np. soki od regionalnych producentów, lokalne piwa kraftowe, zdrowe przekąski)?

12%

15% Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieđ R j nie i Raczej

31%

Zdecydowanie nie

40%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań.

stopniu promuje się produkty regionalne a duże sieci handlowe wciąż bardziej cenią standaryzację i siłę nabywczą niż wspieranie mniej znanych, mniejszych producentów. Celem głębszego spojrzenia na tematykę produktów regionalnych przeprowadzono badania rynku. W miesiącu czerwcu 2018 roku zbadano preferencje zakupowe Polaków. Badanie zrealizowano techniką wywiadów internetowych CAWI na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków (N = 603). Z badań wynika, iż prawie 60 proc. ankietowanych chętnie kupuje produkty regionalne niezależnie od formatu sklepu (15 proc. odpowiedzi dla zdecydowanie tak, 44 proc. dla raczej tak). Rozkład odpowiedzi prezentuje wykres nr 1. Przy odpowiedzi na pytanie dotyczące zakupów produktów regio-

nalnych 15 proc. badanych udzieliło odpowiedzi „zdecydowanie tak”, natomiast 44 proc. stanowią odpowiedzi „raczej tak”, co łącznie daje wyniki Top2Boxes (T2B – oznacza

sumę wskazań dwóch najwyższych wartości na skali) na poziomie 59 proc. Ze względu na charakter artykułu zapytano także o zakup produktów regionalnych na stacjach paliw.

Wykres 2 zawiera zestawienie odpowiedzi na pytanie: Czy kupowałby Pan/kupowałaby Pani produkty regionalne, gdyby były dostępne w ofercie stacji paliw (np. soki od regionalnych producentów, lokalne piwa kraftowe, zdrowe przekąski)? Z przeprowadzonego badania wynika, że zdecydowanie ponad 50 proc. badanych chętnie dokonywałoby zakupów produktów regionalnych na stacjach paliw. 15 proc. badanych udzieliło odpowiedzi „zdecydowanie tak”, natomiast 40 proc. stanowią odpowiedzi „raczej tak”, co łącznie daje wyniki Top2Boxes na poziomie 55 proc. Omawiane badanie reprezentatywnej grupy Polaków było stosunkowo obszerne, a na potrzeby niniejszego artykułu wykorzystano jedynie jego niewielki fragment. Pisząc o sprzedaży produktów regionalnych na stacjach paliw należy wspomnieć o PKN Orlen. Nie tylko o akcji #PolskieSoki ale przede wszystkim o projekcie „Spiżarnia Regionów”. To właśnie sieć PKN Orlen na chwilę obecną najwięcej uwagi poświęca produktom regionalnym. Aktualnie na 590 stacjach (zgodnie z informacjami dostępnymi on-line) dostępne są produkty wytworzone przez lokalnych producentów: piwa regionalne, soki i napoje z polskich owoców, miody, lokalne ciastka, przekąski. Promowane są produkty wpisujące się w zainteresowanie tradycyjnymi, często oryginalnymi recepturami,

Tabela 1: Harmonogram przebiegu projektu „Spiżarnia Regionów”.

Data

Stan

Wrzesień 2017 r.

Pilotażowy projekt Spiżarnia Regionów w 400 placówkach, w czterech województwach.

Wiosna 2018 r.

Rozszerzenie ilości stacji o kolejne 150 obiektów i kolejne województwa.

Lipiec 2018 r.

Pilotażowy projekt Spiżarnia Regionów w 570 placówkach.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych dostępnych on-line.

SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

Wykres 3: Źródła informacji wykorzystywane w realizowaniu innowacji.

4,5 4 3,5

4,2

Konkurenci

41 4,1

Wewnħtrzne Ǎródųa informacji (np. pracownicy, w tym zarzČdͿ

3,7 3,5

Benchmarking, czyli kopiowanie rozwiČzaŷ stosowanych h w iinnych h kkrajach j h

3,4 , 3,4 ,

Informacyjna sieđ elektroniczna (Internet oraz bazy danychͿ

3,1

Ocena

2,8

2,7

Klienci

2,5 25

2,5

Kondycja Įnansowa przedsiħbiorstwa (zųa lub dobraͿ

2,4 2

Targi i wystawy

1,9 1,7

Konferencje, prasa fachowa Literatura

1,5

Dostawcy towarów Dostawcy sprzħtu, materiaųów i oprogramowania

Firmy konsulƟngowe

0,5

hczelnie wyǏszeͬinstytuty naukowo-badawcze

ródųo

Organizacje g j wsparcia p rozwoju j technologii g (inkubatory, izby, zrzeszenia itp.Ϳ

Badani mieli możliwość udzielenia odpowiedzi w skali 1-5, gdzie 1- w ogóle nieistotne, 5 – bardzo istotne. Źródło: Opracowanie własne na podstawie badań.

pochodzącymi od polskich wytwórców. Projekt jest realizowany we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Agencją Rynku Rolnego. Dodatkowo zakup produktów z omawianej oferty jest punktowany w ramach programu lojalnościowego Vitay. Projekt „Spiżarnia Regionów” został zapoczątkowany pilotażowo we wrześniu 2017 roku i został gorąco przyjęty przez klientów – zwiększono ilość placówek z omawianą ofertą i planowane jest wprowadzenie jej do kolejnych obiektów. Tabela 1 ukazuje harmonogram przebiegu projektu. Komunikaty prasowe PKN Orlen oraz wzrastająca liczba stacji paliw z ofertą „Spiżarnia Regionów” potwierdzają, że projekt ten będzie rozszerzany w ramach koncernu.

Innym przykładem sieci stacji paliw, która wprowadziła „nietypowe” z punktu widzenia sektora stacji paliw produkty regionalne (wytwarzane w ramach jednej grupy kapitałowej) jest sieć Citronex. Na stacja paliw Citronex klienci mogą kupić między innymi świeże pomidory (i to całe skrzynki), banany czy soki. Podobnie jak ma to miejsce na stacjach należących do Grupy Pieprzyk, gdzie klienci mogą nabyć przykładowo ziemniaki z pól uprawnych tejże spółki. Rozwiązania stosowane przez PKN Orlen, nie tylko w zakresie wprowadzenia nowych kategorii towarów, jako lidera pod względem ilości stacji paliw oraz jako posiadacza cenionego brandu, są kopiowane przez inne sieci stacji paliw. Zaryzykować można stwier-

dzenie, że w najbliższej przyszłości rozwiązanie typu „Spiżarnia Regionów” również zostanie wdrożone w pozostałych sieciach stacji paliw. Benchmarking, czyli praktyka stosowana w zarządzaniu, polegająca na porównywaniu i wdrażaniu najlepszych praktyk od przedsiębiorstw konkurencyjnych, jest wymieniany jako jedno z głównych źródeł innowacji (innowacji rozumianych nie tylko w aspekcie nowinek technologicznych) wśród przedsiębiorstw z sektora stacji paliw. Z badania ankietowego przeprowadzonego podczas PetroTrend 2018 wynika, że trzy najistotniejsze źródła informacji wykorzystywane przy realizowaniu innowacji to: konkurenci, wewnętrzne źródła informacji (np. zarząd), benchmarking. Wykres 3 pokazuje rozkład

odpowiedzi na pytanie dotyczące źródeł informacji. Podsumowując, z przeprowadzonych badań wynika, iż Polacy chętnie kupują produkty regionalne i poszukują ich w miejscach sprzedaży, w których do tej pory nie występowały – na stacjach paliw. Zarówno wyniki badań, jak i rozwój konceptu „Spiżarnia Regionów” pokazują, że stacje paliw będą ważnym kanałem sprzedaży produktów regionalnych. Pilotażowy program „Spiżarnia Regionów” rozwija się – produkty regionalne są coraz szerzej dostępne na stacjach paliw polskiego koncernu. Biorąc pod uwagę specyfikę segmentu oraz benchmarking jako metodę na zmiany oferty, założyć można, że wkrótce pozostali operatorzy sieci stacji paliw wprowadzą produkty regionalne do oferty. 

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

GASTRO

NOMIA

czego oczekujÄ&#x2026; klienci stacji? 62

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

Kierowcy chętnie korzystają z gastronomii na stacjach paliw – oferta gastronomiczna to najczęściej wybierana usługa dodatkowa na stacjach. Z których elementów tej oferty klienci korzystają najchętniej? Czy wybór produktów z gastronomii zależy od stacji, na której tankuje klient? Która sieć ma najlepszą kawę a która słynie ze zdrowych przekąsek? I wreszcie – czy ofertę gastronomiczną można jeszcze ulepszyć? Na te pytania próbowaliśmy odpowiedzieć w naszym raporcie. DOMINIKA CZUBATKA Badaczka ARC RYNEK I OPINIA Gastronomia na stacjach – potrzeba czy zbyteczny dodatek? Kierowcy zdecydowanie przywykli już do sytuacji, w której podczas podróży, przy okacji tankowania na stacji benzynowej mogą zjeść coś,

napić się ciepłego bądź zimnego napoju, a nawet czasami zjeść pełnowartościowy obiad. Stacja paliw to już nie tylko kawa i hot-dogi, lecz również różne warianty kanapek, sałatek, a nawet restauracyjnych dań. Z naszego badania wynika, że

blisko 3/4 kierowców odwiedziło stację benzynową, poza potrzebą tankowania lub skorzystania z toalety, w celu skorzystania z oferty gastronomicznej. Dodatkowe usługi takie jak myjnia czy kompresor znalazły się na dalszych miejscach.

Najczęściej z oferty gastronomicznej respondenci badania wybierali kawę, inny ciepły napój lub kupowali przekąski typu fast food. Warto podkreślić, że coś do zjedzenia kupują częściej mężczyźni niż kobiety. Korzystanie z oferty gastroREKLAMA

Reklamodawco! TWIN Caps to szansa dla Ciebie. Można na nim umieścić logo, hasło, zdjęcie lub nazwę produktu – decyzja należy do Ciebie! Pokaż się z jak najlepszej strony – bądź oryginalny i daj się zapamiętać. DOWOLNA KOLORYSTYKA I TECHNIKA NADRUKU

Z, OT WÓR ŁYKNIJ, ZAKRYJ

– Druk cyfrowy UV – pełen kolor – Druk pokryty żywicą (3D) – Folia lentikularna (hologram o zmiennym obrazie) – Wielowarstwowe, wielokolorowe silikony

wygazowaniem zabrudzeniem (np. piaskiem na plaży) owadami – np. osami (ważne dla uczulonych) wylaniem – np. w aucie Kształt przykrywki pozwala łatwo otworzyć nią puszkę, chroniąc paznokcie. TWIN Caps wykonany jest z trwałego atestowanego materiału, dopuszczonego do kontaktu z żywnością. BRELOK Po złożeniu przykrywki tworzą na powrót brelok TWIN Caps. Jak każdy brelok, TWIN Caps połączony z krótką smyczą, łańcuszkiem i karabińczykiem tworzy funkcjonalny i sympatyczny gadżet, który można nosić przy kluczach, telefonie, w torebce lub po prostu mieć go pod ręką w samochodzie, szufladzie kuchennej, przy grillu czy na plaży. TWIN Caps jako nowość na rynku, to doskonały pomysł na oryginalną, niebanalną reklamę, świeży sposób na dotarcie do klientów. Używany na co dzień, zawsze pod ręką, TWIN Caps poprzez swoją innowacyjność i funkcjonalność zapewnia doskonały sposób na dotarcie do konsumentów. TWIN Caps jest kompletem połączonych ze sobą dwóch przykrywek o średnicy 55 mm. Każda z nich posiada okrągłą powierzchnię przeznaczoną pod reklamę – można ją wykonać za pomocą tampodruku lub sitodruku, może być w formie naklejki 3D, naklejki z folii lenticularnej itp.

TWINCAPS.PL WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT SKLEP I GASTRONOMIA

nomicznej prawie przy każdej wizycie na stacji benzynowej odbywa się niezależnie od wybieranej marki stacji.

Kawa, fast food i zimny napój na Orlenie, herbata i zdrowa przekąska na Lotosie Na stacji Orlen badani nieco częściej niż na innych stacjach sięgają po kawę (blisko 3/4 badanych), a także po przekąskę typu fast food oraz zimny napój. Na stacjach marki Lotos częściej niż na pozostałych stacjach klienci sięgają po herbatę lub inny niż kawa gorący napój oraz zdrową przekąskę – co piąty respondent wybiera ją właśnie w tym miejscu. Ciepły posiłek podawany przez obsługę stacji wybierany jest, częściej niż na pozostałych, na stacjach marki Shell. Klienci odwiedzający stacje najwyżej oceniają ciepłe napoje na stacjach Circle K oraz BP. Z kolei przekąski typu fast food są najlepsze zdaniem badanych na Circle K.

Na miejscu czy na wynos? Zimne napoje są praktycznie w każdym przypadku spożywane poza stacją – 92 proc. respondentów kupuje ten produkt na wynos. Podobnie kawa oraz przekąski fast food częściej wybierane są do spożycia poza terenem stacji. Z kolei herbata i inne gorące napoje, z wyłączeniem kawy, są praktycznie w równym stopniu nabywane do spożycia na miejscu jak i zabierane na wynos.

Mocne i słabe strony kącików gastronomicznych Zdecydowanie najmocniejszą stroną kącików gastronomicznych na stacjach jest jakość kawy – w tym wypadku kierowcy są zgodni. Z naszego tegorocznego badania Café Monitor wynika, że stacje paliw to najpopularniejsze miejsce konsumpcji kawy poza domem, zwłaszcza wśród osób powyżej 30-tego roku życia. Według konsumentów kawy na mieście, główne przewagi kącików kawowych na stacjach paliw względem kawiarni to szybkość

skorzystania z usługi, okoliczności podróży samochodem oraz dogodna lokalizacja „po drodze”. To, czego klientom brakuje w ofercie gastronomicznej stacji to propozycje dla najmłodszych – wszystkie marki są pod tym względem oceniane nisko. Pewnego rodzaju uzupełnieniem takiej oferty jest na niektórych stacjach, zwłaszcza przy autostradach, oferta restauracji sieciowych znajdujących się bezpośrednio przy stacji, takich jak np. McDonald’s. Gdyby jednak kącik gastronomiczny na stacji oferował coś specjalnego dla dzieci, mogłoby to być ułatwieniem dla rodziców.

Jakie są oczekiwania klientów? Kąciki gastronomiczne są oceniane przez klientów wysoko, jednak są pewne obszary, które zwiększyłyby satysfakcję klientów. Pierwszy z nich to ceny. Kierowcy uważają, że w kącikach jest za drogo i obniżenie cen czy wprowadzenie dodatkowych promocji mogłoby pozytywnie wpłynąć na wzrost konsumpcji. Drugi aspekt to specjalne miejsce przeznaczone do konsumpcji. Pozostałe spostrzeżenia konsumentów dotyczą samej oferty produktowej – respondenci chętnie widzieliby w kącikach gastronomicznych szerszą ofertę dla wegan i wegetarian oraz bardziej urozmaicone menu. Podsumowując: sieci stacji paliw od lat przyzwyczajają konsumentów do tego, że można na stacjach coś przekąsić i wypić dobrą kawę. Różnice w ocenie poszczególnych kącików gastronomicznych stacji sieciowych nie są duże, brakuje im jednak zdecydowanych wyróżników. Klient wie, że wjeżdżając na dowolną stację sieciową dostanie produkty świeże, dobrej jakości. Niewielki jednak odsetek respondentów jest skłonnych przejechać kilka kilometrów więcej, aby skorzystać z oferty gastronomicznej konkretnej marki. Być może właśnie wyróżnienie strefy gastronomicznej dodatkowymi usługami lub dedykowanymi produktami

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

spowodowałoby większe przywiązanie konsumentów do danej marki. Można się też spodziewać, że kąciki gastronomiczne czeka pewne przeobrażenie wskutek popularyzacji samochodów elektrycznych, ale na to jeszcze pewnie jakiś czas trzeba będzie poczekać. 

Wyniki pochodzą z badania zrealizowanego przez ARC Rynek i Opinia metodą CAWI (ankiety online) na próbie N = 500 kierowców prowadzących samochód przynajmniej raz w tygodniu i korzystających z sieciowych stacji paliw. Badanie zostało zrealizowane w marcu 2018 roku.

SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

CO ROBILI KONSUMENCI w pierwsze niedziele wolne od handlu? W marcu bieĹźÄ&#x2026;cego roku, firma Selectivv specjalizujÄ&#x2026;ca siÄ&#x2122; w pozyskiwaniu, analizie i profilowaniu danych o uĹźytkownikach urzÄ&#x2026;dzeĹ&#x201E; mobilnych oraz usĹ&#x201A;ugach location data, przeprowadziĹ&#x201A;a badanie na temat tego jak Polacy spÄ&#x2122;dzili pierwszÄ&#x2026; niedzielÄ&#x2122; bez handlu. DOMINIK KARBOWSKI Wiceprezes SELECTIVV

nalizie zostaĹ&#x201A;o poddanych 511 221 osĂłb. Jak wynika zÂ danych, 40 proc. badanych wybraĹ&#x201A;o w tym czasie spacery i wizyty na placach zabaw, a 19 proc. zÂ nich odwiedziĹ&#x201A;o stacje benzynowe, gdzie tankowali swoje auta, korzystali z myjni bÄ&#x2026;dĹş robili zakupy. W czasie badania sprawdzono rĂłwnieĹź jak ksztaĹ&#x201A;towaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; ruch na stacjach paliw w obszarach miejskich w caĹ&#x201A;ym kraju w ostatni dzieĹ&#x201E; Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2026;teczny. Z danych wynika, Ĺźe ruch na stacjach benzynowych wzrĂłsĹ&#x201A;

oÂ 302 proc. w porĂłwnaniu ze Ĺ&#x203A;redniÄ&#x2026; odnotowanÄ&#x2026; w niedziele za ostatnie 12 miesiÄ&#x2122;cy. WychodzÄ&#x2026;c naprzeciw nowym przepisom prawnym zwiÄ&#x2026;zanym z handlem i rosnÄ&#x2026;cym potrzebom klientĂłw, moĹźna zauwaĹźyÄ&#x2021; pewien trend dotyczÄ&#x2026;cy stacji paliw, ktĂłre stajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; rosnÄ&#x2026;cÄ&#x2026; konkurencjÄ&#x2026; dla dyskontĂłw i sklepĂłw osiedlowych. Ich duĹźÄ&#x2026; przewagÄ&#x2026; jest fakt, Ĺźe sÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pne przez 24Â godziny/7 dni w tygodniu i staĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; rozbudowanymi punktami zakupowo-usĹ&#x201A;ugowymi.

Stacje paliw rozszerzajÄ&#x2026; stale swojÄ&#x2026; ofertÄ&#x2122; spoĹźywczÄ&#x2026; oraz proponujÄ&#x2026; klientom coraz wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; liczbÄ&#x2122; promocji i programĂłw lojalnoĹ&#x203A;ciowych, ktĂłre wybiegajÄ&#x2026; znacznie poza ofertÄ&#x2122; paliwowÄ&#x2026;. Stacje benzynowe zaczynajÄ&#x2026; przywiÄ&#x2026;zywaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; wagÄ&#x2122; do segmentu retailowego, aby w coraz szerszym stopniu odpowiadaÄ&#x2021; na potrzeby zakupowe klientĂłw podczas niehandlowych niedziel. Selectivv dokonaĹ&#x201A; rĂłwnieĹź analizy, z ktĂłrej wynika, Ĺźe w promieniu

100 m od jednej z warszawskiej stacji paliw przebywa Ĺ&#x203A;rednio dziennie 113 728 osĂłb. SÄ&#x2026; to zatem potencjalni klienci, do ktĂłrych wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciciele stacji benzynowych mogÄ&#x2026; dotrzeÄ&#x2021; ze swojÄ&#x2026; ofertÄ&#x2026; zakupowÄ&#x2026;, spoĹźywczÄ&#x2026; czy lojalnoĹ&#x203A;ciowÄ&#x2026;. MogÄ&#x2026; rĂłwnieĹź odpowiednio targetowaÄ&#x2021; swoje przekazy reklamowe dokonujÄ&#x2026;c analizy profili behawioralnych osĂłb, ktĂłre przebywajÄ&#x2026; w sÄ&#x2026;siedztwie, aby dotrzeÄ&#x2021; do mÄ&#x2122;Ĺźczyzn wÂ konkretnym wieku, rodzicĂłw dzieci czy zawodowych kierowcĂłw. ď Ž SELECTIVV

2018

11 MARZEC

NIEDZIELA BEZ HANDLU $QDOL]D RVyE NWyUH Z FLÄ&#x2030;JX RVWDWQLHJR URNX SU]\QDMPQLHM MHGQÄ&#x2030; QLHG]LHOÄ&#x2DC; Z PLHVLÄ&#x2030;FX VSÄ&#x2DC;G]LĂ˘\ Z SXQNWDFK KDQGORZ\FK

511 221 /LF]ED RVyE VSUDZG]RQ\FK SU]H] 6HOHFWLYY

mobile house

2JyOQH EDGDQLH ORNDOL]DFML FDĂ˘D SRSXODFMD Z]URVW UXFKX

&R URELĂ˘\ WH RVRE\ PDUFD Z JRG]LQDFK " 2GZLHG]LĂ˘\ ]HZQÄ&#x2DC;WU]QH SXQNW\ UHNUHDF\MQH

6WDFMH EHQ]\QRZH Z REV]DUDFK PLHMVNLFK

+ 302%

2GZLHG]LĂ˘\ VWDFMH EHQ]\QRZH

+ 421%

8ĹŽ\ZDĂ˘\ DSOLNDFML L VWURQ LQWHUQHWRZ\FK H FRPPHUFH

3XQNW\ UHNUHDF\MQH ]HZQÄ&#x2DC;WU]QH

+ 189%

+ 5%

+ 11%

8ĹŽ\ZDĂ˘\ DSOLNDFML VOD

+ 27%

$NW\ZQLH NRU]\VWDĂ˘\ ]H VPDUWIRQyZ VWURQ\ L DSOLNDFMH

+ 108%

3URILOH EHKDZLRUDOQH RVyE URELÄ&#x2030;F\FK ]DNXS\ Z QLHG]LHOÄ&#x2DC;

45+ lat

10% 41-45 lat

14%

<20 lat

20-25 lat

11% 14%

25% 36-40 lat

26-30 lat

18% 31-35 lat

6WUXNWXUD ZLHNX 3OD\ 2UDQJH 3OXV 7 PRELOH

64% 36% 6\VWHP RSHUDF\MQ\ L SĂ˘HĂ˝

44% 56%

,QQ\

2SHUDWRU]\

2VRE\ XSUDZLDMÄ&#x2030;FH VSRUW

3% 4%

.RELHW\ Z FLÄ&#x2030;ĹŽ\

.RELHW\ SODQXMÄ&#x2030;FH G]LHFNR

2VRE\ ]DLQWHUHVRZDQH ]GURZ\P WU\EHP ĹŽ\FLD

5% 6%

0QLHMV]RĹ&#x2019;FL VHNVXDOQH >/*%7@

9% 11% 11% 14% 21%

2VRE\ RGZLHG]DMÄ&#x2030;FH G\VNRQW\ %LHGURQND /LGO .DXIODQG

2VRE\ RGZLHG]DMÄ&#x2030;FH JDOHULH KDQGORZH

0DWNL G]LHFL PLHVLÄ&#x2DC;F\

2VRE\ ]DLQWHUHVRZDQH F]\QQLH ]GURZ\P WU\EHP ĹŽ\FLD QS OLF]QLN NDORULL

2VRE\ ]DLQWHUHVRZDQH VSRUWHP F]\WDMÄ&#x2030;FH R VSRUFLH

2VRE\ ] 8NUDLQ\ PLHV]NDMÄ&#x2030;FH Z 3ROVFH 2VRE\ NWyUH E\Ă˘\ ]D JUDQLFÄ&#x2030; Z FLDJX RVWDWQLFK PLHV %HQHILFMHQFL G]LHFL L ZLÄ&#x2DC;FHM

29%

2VRE\ URELÄ&#x2030;FH ]DNXS\ SU]H] LQWHUQHW

33%

5RG]LFH G]LHFL ODW

39%

5RG]LFH G]LHFL ODW

.LP VÄ&#x2030; Ă&#x2026;1LHG]LHOQL .OLHQFLÂľ"

2VRE\ RGZLHG]DMÄ&#x2030;FH VNOHS\ ',< >&DVWRUDPD /HUR\ 0HUOLQ %ULFR@

2VRE\ RGZLHG]DMÄ&#x2030;FH GURJHULH >5RVVPDQQ +HEH 6XSHU3KDUP@

-DNLH PLHMVFD RGZLHG]DMÄ&#x2030;"

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT SKLEP I GASTRONOMIA

Po kefir Wyjeżdżając na weekendowy wypad do naszych zachodnich sąsiadów bardzo często byliśmy zaskakiwani zamkniętymi witrynami sklepowymi w niedzielę. Obecnie liczba zaskoczonych rodaków jest z całą pewnością mniejsza, ponieważ od marca bieżącego roku również Polacy przyzwyczajają się do nieczynnych sklepów w dwie środkowe niedziele miesiąca. Ustawa o zakazie handlu w niedziele wprowadzona 18 stycznia 2018 roku wzbudziła wiele dyskusji wśród branży detalicznej, z perspektywy czasu (dość krótkiego mimo wszystko aby trafnie ocenić w pełni skutki) nie widać jednak, aby branżę dotknęły z tego tytułu poważne konsekwencje. Jeśli jednak mielibyśmy wskazać kanał sprzedaży, który jest zwycięzcą wprowadzonej ustawy – z pewnością są to stacje benzynowe. KONRAD WACŁAWIK Client Team Manager NIELSEN

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

nawet w niedzielę

SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

anał stacji benzynowych prowadzących sprzedaż produktów FMCG w 2017 roku w porównaniu do roku 2016 zwiększył wartość sprzedaży produktów spożywczych FMCG o 5,8 proc. Był to wzrost wyższy niż w rynku całej Polski o 1,4 p.p. Jeśli spojrzymy na początek 2018 roku to dynamika sprzedaży stacji benzynowych była również wyższa niż średnio pozostałych kanałów sprzedaży co pozwalało wysnuć hipotezę, że Polacy coraz więcej kupują produktów w tak zwanej „drodze”, a oferta stacji benzynowych jest dla nich bar-

da, że w kolejnym roku wolną od handlu niedzielą będzie tylko jedna w miesiącu, a za dwa lata we wszystkie niedziele obowiązywał będzie zakaz). Mimo gotowości operacyjnej i doświadczenia w radzeniu sobie w takich chwilach, sieci stacji benzynowych w okresie marzec-kwiecień 2018 zwiększyły wydatki na reklamę w telewizji o ponad 200 proc. (z dość małej bazy w porównaniu z hipermarketami czy dyskontami, ale nadal wzrost jest ponad dwukrotny). Zmianom uległa również często półka sklepowa na stacji benzynowej. W 2017 roku wiele sieci stacji

deklarujących, że zakupy robione na stacji benzynowej są zakupami do domu, a nie bezpośredniej konsumpcji. Taka zmiana zachowań i misji realizowanych na stacjach może wynikać choćby z faktu, że w czerwcu 2018 roku około 40 proc. stacji benzynowych sprzedawało produkty należące do kategorii nabiałowych, przy czym odsetek ten w 2017 roku był bliski 17 proc. Wzrost sprzedaży produktów FMCG na stacjach bezynowych stymulowany jest nie tylko poprzez działania podejmowane przez sieci oraz właścicieli sklepów na stacjach

sie”, ale również zastąpić pełno prawne śniadanie czy lunch. Dalszemu rozwojowi sprzedaży na stacjach benzynowych sprzyja zatem zmieniający się konsument oczekujący szybkich zakupów i wygody oraz sytuacja prawno-gospodarcza z zakazem handlu w niedziele dla sklepów wielkopowierzchniowych. Dodatkowym optymizmem może napawać właścicieli stacji benzynowych przykład idący z Węgier, gdzie zakaz handlu w niedziele spodowował podwojenie się asortymenu produktów spożywczych na stacjach benzynowych oraz znacz-

Jak zakaz handlu w niedzielę wpłynął na twoje decyzje zakupowe?

wpływ zmiany na decyzje zakupowe

56% zrobiłem/am zakupy wcześniej – w sobotę lub w piątek

10%

z tego powodu zrobiłem/am zakupy na stacji

z tego powodu zrobiłem/am zakupy w małym sklepie/innym otwartym miejscu

30% zakaz nie miał na mnie wpływu

Źródło: Nielsen: Raport o ograniczeniach handlu w niedzielę

dziej atrakcyjna. Jeśli jednak spojrzymy na wzrost sprzedaży w okresie od marca do czerwca 2018 roku w porównaniu do roku poprzedniego, sprzedaż produktów spożywczych w kanale stacji benzynowych rośnie o blisko 30 proc., podczas gdy cały rynek rozwija się w tempie +5,1 proc. Na tak dynamiczny wzrost sprzedaży na stacjach benzynowych z pewnością wpływ miało wiele czynników, jednym z nich jest zakaz handlu w niedziele. Dla stacji benzynowych nie jest to nowa sytuacja w momencie, kiedy inne placówki są zamknięte, a sklepy na stacjach obsługują klientów – podobne tygodnie, w których wypadały święta wymuszające zamknięcie sklepów wielkoformatowych miały miejsce kilkanaście razy w ciągu roku. Dzięki obowiązującej ustawie, stacje benzynowe zyskały takich tygodni blisko 26, w dalszej perspektywie jeszcze więcej (ustawa zakła-

benzynowych testowało rozwiązania sprzedaży produktów świeżych – tj. warzyw, owoców, niekiedy nawet mięsa. W nowej sytuacji, w jakiej znalazła się branża handlowa po wejściu w życie ustawy o zakazie handlu w niedziele, misje zakupowe realizowane na stacjach benzynowych również nieznacznie zmieniły się. Dalecy jesteśmy od opinii, że stacje benzynowe w niedziele są w stanie zastąpić hipermarkety czy inne wielkpowierzchniowe sklepy, jednak coraz częściej można zrobić w nich zakupy typu „nagła potrzeba” lub nawet „uzupełnienie zapasów”. W badaniu konsumenckim przygotowanym przez Nielsen na potrzeby raportu „Zakaz handlu – wolne niedziele” obserwujemy wzrost odestka konsumentów, którzy na stacji benzynowej jako cel wizyty deklarują tankowanie + zakupy oraz tankowanie + zakupy + gastronomia. Wzrasta dość znacznie również odsetek konsumentów

beznynowych w związku z zakazem handlu w niedzielę, ale również poprzez rosnącą potrzebę wygody wśród konsumentów. Według Tomtom Trafic Index z 2017 duże miasta Polski – Warszawa i Łódź – są jednymi z najbardziej zakorkowanych miast na świecie. Z kolei IBM’s Commuter Pain Index podaje, że średnio na dojazdy do pracy i z powrotem konsumenci na świecie poświęcają 2 godzinny dziennie. Przy zwiększającej się migracji Polaków do miast i rosnącej liczbie godzin poświęcanych na pracę i dojazdy, zakupy w drodze wydają się być idealnym rozwiązaniem pozwalającym oszczędzić czas. Stwarza to kolejne możliwości dla stacji paliw do zaspokajania nowych potrzeb klientów – odbioru zakupów w drodze na stacji, zakupu dania gotowego, które można spożyć szybko w domu, lub rozwoju części gastronomicznej, która ma szansę częściej nie tylko sycić Polaków „w tra-

ne wzrosty w sprzedaży. Mimo decyzji państwa węgierskiego na wyjście z ograniczeń handlu, kanał stacji benzynowych nadal cechuje się wzrostami sprzedaży wyższymi niż średnio inne kanały u naszych nieco dalszych sąsiadów. Podsumowując – wpływ ustawy zakazu handlu w niedzielę w przypadku stacji benzynowych był pozytywny. Sklepy na stacjach poszerzają swoją ofertę sklepową i gastronomiczną, zaspokajając często inne niż dotychczas misje zakupowe. Konsumenci w Polsce nadal uczą się obowiązaujących przepisów i finalny efekt zmian w związku z ustawą będziemy w stanie ocenić w dłuższej perspektywnie czasu – dla stacji benzynowych jednak, sięgając do przykładów zza granicy gdzie podobne ustawodawstwo działało lub działa od dawna, obecna sytuacja daje duże możliwości rozwoju i zwiększania istotności kanału w sprzedaży dóbr FMCG na polskim rynku. 

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

Intensywny

ROK

branży handlowej Ostatnie miesiące to bardzo gorący okres nie tylko dla sklepów małoformatowych, ale dla całej branży handlowej w Polsce. Obowiązujące od marca przepisy ograniczające handel w niedzielę, nieustająca walka na promocje i doniesienia o kłopotach finansowych kolejnych operatorów to tematy, które bez przerwy przewijają się nie tylko w mediach, ale też w codziennych rozmowach Polaków. ELŻBIETA SZAREJKO CENTRUM MONITOROWANIA RYNKU

ak pokazują dane CMR, w okresie od sierpnia 2017 r. do lipca 2018 r. łączne obroty sklepów małoformatowych były o około 5 proc. wyższe niż w analogicznym okresie rok wcześniej, choć liczba

transakcji spadła w tym czasie o około 1 proc. Do wzrostu sprzedaży w ujęciu wartościowym przyczynił się częściowo wzrost cen żywności, a także wysokie temperatury w kwietniu, maju oraz w lip-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

cu. Pogoda ma kluczowe znaczenie dla obrotów placówek małoformatowych, ponieważ w ciepłe dni duża część klientów przychodzi tam głównie po to, by kupić coś do picia lub dla ochłody. W najcieplej-

szych tygodniach lipca, kiedy temperatury często przekraczały 30 stopni Celsjusza, po piwo sięgało 3 na 10 klientów odwiedzających sklepy małoformatowe, butelkę wody czystej można było znaleźć

SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

na co dziesiątym paragonie, z podobną częstotliwością przez kasy przechodziły napoje gazowane. Dużym zainteresowaniem cieszyły się w tym czasie również lody impulsowe, które pojawiały się na 8 proc. paragonów. W br. detaliści i producenci duże nadzieje wiązali z mundialem i związanymi z nim akcjami promocyjnymi, jednak z powodu słabego występu polskiej drużyny wpływ tego wydarzenia na sprzedaż w sklepach małoformatowych nie był tak duży, jak można byłoby tego ocze-

Jak pokazują dane CMR rewolucji w tym formacie sklepów nie przyniosły również nowe regulacje prawne dotyczące zakazu handlu w niedzielę. W okresie od marca do lipca obroty sklepów małoformatowych wzrosły wprawdzie w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej aż o 6 proc., ale do tego bardziej przyczyniły się wysokie temperatury niż możliwość prowadzenia sprzedaży w niedziele, kiedy zamknięte są większe placówki. W niedziele z zakazem handlu otwartych jest zwykle około 50 proc. sklepów małoformatowych i trzeba przyznać, że dla wielu z takich placówek niedziele niehandlowe są okresem prawdziwych żniw (średnio odpowiadają za 17 proc. tygodniowych obrotów). Jednak w perspektywie całego kanału sklepów małoformatowych udział niedziel w obrotach nie zmienił się w porównaniu z 2017 r. i nawet w tygodniach z zakazem wynosi około 9 proc. Analiza paragonów z niedziel objętych zakazem pokazuje, że najczęściej do koszyków w takich

małoformatowych większe niż dotychczas zakupy i sięgać po kategorie, które do tej pory kupowali głównie w supermarketach czy dyskontach. Sklepy małoformatowe to wciąż miejsce, gdzie robi się niewielkie, uzupełniające sprawunki na bieżący lub kolejny dzień, dokonuje się drobnych zakupów w drodze do pracy lub szkoły lub po prostu wpada się, by kupić coś do picia lub przegryzienia. Z tego powodu w typowym koszyku w tym formacie placówek można znaleźć 3-4 opakowania różnych produktów o wartości 12-13 zł, choć duża część klientów ogranicza się do zakupu jednego produktu, a wartość co trzeciego paragonu nie przekracza 5 zł. Najważniejszą dla małego formatu grupą produktów FMCG pozostają alkohole. W ostatnich 12 miesiącach, podobnie jak przed rokiem, napoje z procentami odpowiadały za jedną czwartą wartości sprzedaży typowego sklepu małoformatowego i pojawiały się na co trzecim paragonie. Najczęściej kupowa-

udział w liczbie transakcji wynosi już 3,5 proc. Drugą kluczową dla obrotów sklepów małoformatowych kategorią są wyroby tytoniowe. Jak pokazują dane CMR, ostrzeżenia zamieszczane na pudełkach papierosów i wyższe niż przed rokiem ceny nie są w stanie skłonić palaczy do porzucenia nałogu – w ostatnich 12 miesiącach w sklepach małoformatowych liczba sprzedanych opakowań papierosów była nawet nieco wyższa niż przed rokiem, a wydatki na tę kategorię zwiększyły się o prawie 3 proc. W omawianym okresie klienci sklepów małoformatowych więcej niż przed rokiem wydawali również na napoje (wzrost o 10 proc.), słodycze (o 5 proc.) czy lody. Duże wzrosty odnotowały też kategorie, których udział w całości obrotów jest niewielki, ale zainteresowanie nimi wciąż rośnie. W ostatnich 12 miesiącach w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej w sklepach małoformatowych wzrosła dostępność, a co za tym idzie rów-

Wykres 1: Dynamika wartości sprzedaży w sklepach małoformatowych do 300 m2. 8,0% 7,0%

7,0% 6,0%

6,0%

7,4%

6,9%

7,2%

7,0% 5,2%

5,0%

3,8%

4,0%

3,8%

3,0%

2,6%

3,0% 2,0%

0,8%

1,0% 0,0% 08-17

09-17

10-17

11-17

12-17

01-18

02-18

03-18

04-18

05-18

06-18

07-18

Źródło: CMR, sklepy małofrmatowe do 300 m2

kiwać. Jak wynika z danych CMR, w dniu pierwszego meczu polskiej drużyny można było zaobserwować wyraźny wzrost sprzedaży m. in. piwa i chipsów, jednak już kolejne spotkania z udziałem naszej reprezentacji (którym towarzyszyło już znacznie mniej pozytywnych emocji) nie przełożyły się znacząco na zwiększenie obrotów placówek małoformatowych.

dniach trafiają piwa (sięga po nie niemal 40 proc. klientów), ale też papierosy, napoje, lody oraz słodkie i słone przekąski, czyli kategorie, które cieszą się największym zainteresowaniem klientów również w pozostałe dni. Nie spełniły się jednak przepowiednie mówiące o tym, że wprowadzenie ograniczeń w niedzielnym handlu sprawi, że klienci będą robić w sklepach

nym napojem alkoholowym pozostaje piwo (pojawia się średnio na co czwartym paragonie), ale dużą popularnością cieszą się również wódki czyste, które można znaleźć w co dwudziestym koszyku. Popularność zyskują również wódki smakowe – w okresie od sierpnia 2017 r. do lipca 2018 r. liczba paragonów, na których się one pojawiały wzrosła o 12 proc., dzięki czemu ich

nież sprzedaż produktów wpisujących się w trendy związane z dbałością o zdrowie i figurę (jak np. produkty sojowe i roślinne zamienniki mleka czy musy i batony owocowe). W tym czasie klienci częściej sięgali po gotowe produkty i półprodukty, które pozwalają szybko przygotować posiłek, takie jak np. mrożone i chłodzone dania gotowe czy surówki obiadowe. 

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT SKLEP I GASTRONOMIA

BRANŻ ŻA oczekuje stabilności Handel oraz konsumpcja w ogóle są jednym z czynników, które zapewniają rozwój koniunktury, szczególnie w chwili obecnej, kiedy wzrost inwestycji trudno uznać za w pełni satysfakcjonujący. Dlatego też sektor ten powinien być traktowany przez rządzących ze szczególną atencją oraz chroniony przed wstrząsami, nieprzemyślanymi regulacjami oraz próbami ręcznego sterowania. Stabilność, przewidywalność prawna sprzyjają inwestycjom i rozwojowi handlu od którego w dużym stopniu zależy kondycja gospodarki. Priorytetem władzy powinno być zapewnienie spokojnego i zrównoważonego rozwoju całej branży przy jednoczesnym braniu pod uwagę jej głosu jako głosu praktyków.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

MACIEJ PTASZYŃSKI Dyrektor Generalny POLSKA IZBA HANDLU

Niestety jej obecna konstrukcja czyni to niemożliwym. Nasze wnioski w tym zakresie nie zostały wzięte pod uwagę w trakcie prac nad tym prawem, przez co nie chroni ono teraz niezależnych handlowców oraz wymusza na producentach podporządkowanie się dyktatowi dyskontów. Dlatego też ustawa ta wymaga pilnej nowelizacji, aby zaczęła pełnić rolę do której została zaprojektowana. Producenci – w tym także krajowi – mają zupełnie inną politykę cenową dla dyskontów i inną dla handlu niezależnego. Wyższe ceny dla tradycyjnych sklepów, prowadzonych przez polskich przedsiębiorców, to sposób na odbijanie sobie sprzedaży towarów dyskontom w najlepszym razie po kosztach. Podkreślamy ten problem prowadząc ranking „Równi w Biznesie”.

Ograniczenia w sprzedaży alkoholu

Ustawa o przewadze kontraktowej W ubiegłym roku weszła w życie ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Ustawa, w założeniu jej twórców, ma chronić polskich producentów przed wykorzystywaniem przez międzynarodowe sieci sprzedaży, jednak polski rynek żywności w wielu kategoriach jest już zdominowany przez kilku producentów – w większości zagraniczne koncerny. Duże podmioty, aby zminimalizować ryzyko, będą chciały podpisywać umowy z podobnymi wielkością firmami spożywczymi. Sklepy dyskontowe kuszą klientów niezwykle niskimi cenami artykułów. Tak niskimi że sklepy, które do sieci dyskontów nie należą, nie mogą takiej ceny otrzymać nawet kupując towar od producenta, nie mówiąc już o cenach na półce. Ustawa o przewadze kontraktowej, która weszła w życie w zeszłym roku, miała w swoim założeniu zapobiegać takim właśnie sytuacjom.

Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Gminy mają możliwość regulowania godzin sprzedaży alkoholu. Mogą tego zakazać między godzinami 22.00 a 6.00. Utrudnione jest także zdobywanie koncesji. Popieramy działania, które promują odpowiedzialne spożywanie alkoholu, jednak warto je wprowadzać rozważnie. Ta ustawa nie rozwiązuje problemów związanych z nadmiernym spożywaniem alkoholu, a jest kolejnym rozwiązaniem dezorganizującym pracę legalnego handlu. Proponowana regulacja wprowadza możliwość zakazu sprzedaży alkoholu w godzinach 22.00 a 6.00 na terenie całej gminy lub w wybranych jej rejonach. Prowadzić to będzie do zróżnicowania w traktowaniu sklepów sprzedających alkohol w różnych lokalizacjach, nawet na terenie jednej gminy oraz w sytuacji, kiedy na przykład dwa sklepy będą znajdować się po dwóch stronach drogi, która dzieli dwie gminy. Wybór godziny 22 jest także całkowicie absurdalny – sklepy ogólnospożywcze działają dziś zwykle do godz. 23/24. Sytuacja,

w której przez ostatnie godziny pracy sklepu pracownik nie będzie mógł sprzedać znajdującego się w zasięgu wzroku klienta towaru, może skutkować agresywnym zachowaniem kupującego. Kolejną kwestią, którą należy zdecydowanie skrytykować w przyjętym projekcie jest sprawa przyznawania zezwoleń. Przyznawanie zezwoleń na podstawie kryterium jak najmniejszej liczby punktów sprzedaży wnioskującego jest oderwane nie tylko od logiki praktyki gospodarczej, ale także od elementarnych zasad zdrowego rozsądku. Kolejnym bezsensownym rozwiązaniem jest przyjęcie kryterium największej odległości od działającego punktu sprzedaży – to są działania niezwykle dyskryminujące dla przedsiębiorców. Trudno wprost zrozumieć dlaczego wprowadza się rozwiązania tak dotkliwie naruszające swobodę działalności gospodarczej. Polscy przedsiębiorcy znajdują się w sytuacji, w której przyszłość ich prowadzonych od lat sklepów wielobranżowych stoi pod dużym znakiem zapytania. Na fakt utraty przez właścicieli sklepów koncesji na sprzedaż alkoholu będzie miał bowiem wpływ szereg czynników od nich niezależnych.

Zakaz handlu w niedziele Weszło w życie ograniczenie handlu w niedzielę. Dla handlowców jest najważniejsze, jak interpretować nowe prawo, co jest niezwykle trudne ponieważ jest to prawo skomplikowane i zawiłe. Jest to jedna z największych zmian w handlu w Polsce w ciągu ostatnich dwudziestu lat. Obawy budzi, że może przynieść ona pogorszenie się sytuacji handlu niezależnego na rzecz dyskontów, które agresywną reklamą starają się zdobyć klientów w soboty. Na pewno jednak nieuzasadnione jest mówienie o obchodzeniu zakazu – firmy mają prawo dostosować się do tego na co zezwala nowe prawo i będą to robiły. Każde działanie, które nie jest zabronione przepisami jest dozwolone – tak stanowi obowiązujące

prawo, w tym niedawno stworzona Konstytucja Biznesu, a przedsiębiorcy mogą działać w ramach prawa i wykorzystywać możliwości jakie daje środowisko prowadzenia biznesu.

Oplata recyklingowa za reklamówki Wprowadzono opłatę recyklingową. Wynosi ona 20 gr + VAT i jest przeznaczona na Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska. Sklep może dodać do tej opłaty koszt reklamówki i marżę. Reklamówka powinna zatem kosztować minimalnie 20 gr + VAT. Należność ta dotyczy toreb foliowych o grubości od 15 do 50 mikrometrów. Kara za omijanie tych przepisów waha się od 500 zł do 20 000 zł.

Przyszłość Trudno dokładnie przewidzieć kierunek zmian w handlu – na pewno kluczowym czynnikiem będzie zwiększająca się ilość wolnych niedziel. Nie pozostanie to bez wpływu na koniunkturę, rentowność i rozwój handlu – zapewne nie poprawiając jego wyników. Liczne kolejne zmiany, które wejdą w życie, też nie sprawią, że funkcjonować będzie łatwiej. Planowane zmiany w handlu wyrobami tytoniowymi – ryzyko wycofania ze sprzedaży opakowań typu slim czy brak możliwości komunikowania konsumentom informacji na temat nowatorskich wyrobów tytoniowych czy e-papierosów to kolejne utrudnienia dla handlu. W przyszłym roku czeka też nas wejście w życie skomplikowanego systemu śledzenia wyrobów tytoniowych. Zmiany spowoduje też wejście w życie ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, czy zaostrzanie przepisów związanych ze sprzedażą alkoholu. Kluczowa dla rozwoju handlu jest integracja – zwłaszcza mniejszych podmiotów wokół silnych dystrybutorów. To zapewni im możliwość nawiązania walki konkurencyjnej z najpotężniejszymi podmiotami na rynku czyli dyskontami. 

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

Od 2017 roku bardzo dynamicznie rozwijamy ofertę pozapaliwową Irmina Karpińska, Senior Manager of Marketing & Convenience Sales Amic Polska

ozpoczęliśmy prace nad naszym nowym konceptem, który w styczniu 2018 roku miał swoją inaugurację na dwóch stacjach w Zakopanem i Mikołowie. Nowy koncept jest bardzo nowoczesny, przejrzysty. Przy jego tworzeniu chcieliśmy w maksymalny sposób zaprezentować naszą ofertę sklepową, uporządkować asortyment i umożliwić klientom łatwy i szybki wybór produktów, których poszukują na stacji. W 2017 roku przebudowaliśmy 15 sklepów. Do końca roku 2018 wdrożymy kolejne 15 stacji w nowym koncepcie, który jest bardzo pozytywnie odbierany przez naszych klientów. Skupiliśmy się na jak najbardziej efektywnym wykorzystaniu powierzchni sklepu i stworzeniu przyjemnej przestrzeni, która skłoni klientów do pozostania u nas dłużej i skorzystania z naszej bogatej oferty gastronomicznej. Nasz wystrój utrzymany jest w tonacjach szarości, bieli przełamanej drewnianym wykończeniem, tak aby całość tworzyła dobre tło dla ekspozycji produktów, na których chcemy skupić uwagę naszych klientów. Bardzo mocno skupiliśmy się na ofercie gastronomicznej. Na wszyst-

kich stacjach została wdrożona własna oferta kawowa pod marką Food Point. Zdajemy sobie sprawę, że konkurencja stacji paliw w segmencie kawowym jest bardzo silna. Koncerny prześcigają się w innowacyjnych pomysłach dotyczących serwowanych produktów – coraz bogatsza oferta produktowa, kawy na ciepło, zimno, mnogość dodatków i wybór różnych rodzajów ziaren. Nasze plany w zakresie oferty kawowej nadal pozostają bardzo ambitne. Wdrożenie jednolitej oferty kawowej w 2017 roku to tylko początek drogi. Obecnie jesteśmy na etapie tworzenia długofalowej strategii rozwoju tej kategorii na naszych stacjach. W ramach konceptu Food Point stworzyliśmy ofertę świeżych kanapek przygotowywanych na miejscu. Oferta jest bardzo bogata i stale pracujemy nad jej uatrakcyjnieniem. W naszej ofercie mamy różnorodny wybór pieczywa i dodatków. Nasza oferta ewoluuje, wsłuchujemy się w oczekiwania naszych klientów i staramy się iść zgodnie z trendami rynkowymi. Zapiekanka z bagietki korzennej z kurkami i kurczakiem to kwintesencja smaku. Nie zapominamy o klientach, dla których ważne jest zdrowe odży-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

wianie oraz wegetarian, dla których stworzyliśmy pysznego Vege Burgera. Na początku roku 2018 rozszerzyliśmy nasza ofertę hot dogową o Big Doga z kiełbasą jałowcową. Obecnie to jeden z najlepiej sprzedających się produktów z naszej oferty gastronomicznej. Początek roku 2017 obfitował w wiele pomysłów i koncepcji, z których do etapu realizacji ostatecznie wdrożony został koncept Subway. Podpisaliśmy korporacyjną umowę franczyzową i jako pierwsi na rynku polskim wdrożyliśmy najnowszy koncept Subway Fresh Forward. Otworzyliśmy już dwie pierwsze restauracje Subway, a do końca roku 2018 planujemy wdrożenie łącznie 10 restauracji. W następnym roku planujemy kolejne wdrożenia w ramach przebudowy stacji. Powstanie co najmniej 10 kolejnych restauracji. W 2017 roku pracowaliśmy nad dopasowaniem oferty do zmieniających się potrzeb klientów. Rozszerzyliśmy asortyment z kategorii zdrowa żywność oraz napoje bezalkoholowe. Wprowadziliśmy słodycze funkcjonalne, takie jak: batony proteinowe oraz napoje z nasionami chia. Wdrożyliśmy nową kategorię nowatorskich wyrobów tytoniowych Heets. Dla miłośników słodyczy poszerzyliśmy asortyment o amerykańskie przekąski oraz lody marki Ben & Jerry’s. Opracowaliśmy również własną markę pod nazwą Impet, która jest kontynuacją rozwoju sprzedaży pozapaliwowej. Nazwa wiąże się z dynamiką, ruchem, energią, szyb-

kim tempem. Chcemy, aby nowy brand klienci identyfikowali z naszą siecią stacji oraz produktem klasy premium. Obecnie na naszych stacjach można kupić napój energetyczny oraz wodę Impet. Nowoczesny, barwny i wyrazisty design puszki energetyka wpisuje się w najnowsze trendy panujące na rynku napojów energetycznych co sprawia, że finalny produkt wygląda bardzo efektownie na tle innych znanych marek premium. Sprzedaż naszej nowej marki przewyższyła nasze założenia, jesteśmy w trakcie prac nad kolejnymi wariantami napoju energetycznego oraz pomysłami na rozwój naszej marki w innych kategoriach produktowych. Na przełomie roku pracowaliśmy również nad rozszerzeniem naszej oferty produktów convenience związanej z zakazem handlu w niedziele i przygotowaniem się do zmian w tym zakresie. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Sprzedaż w niedziele porównywalna jest do sprzedaży w dni świąteczne, kiedy to większość sklepów oraz galerie handlowe są zamknięte. Mieliśmy już duże doświadczenie w prowadzeniu rozszerzonej oferty na wybranych stacjach, na których dotychczas współpracowaliśmy z firmą Carrefour. Postanowiliśmy jednak wdrożyć własną markę i kontynuować sprzedaż rozszerzonego asortymentu spożywczego pod własnym brandem Amic market. To pierwszy krok w kierunku zmiany brandu na Amic Energy, który zaplanowany jest na pierwsze półrocze 2018 roku. 

Oferta „must have” dla stacji Piotr Turecki, dyrektor handlowy Amtra

owoczesna stacja paliw nie jest już miejscem, do którego przyjeżdżamy tylko zatankować auto. Stacja paliw stała się punktem sprzedaży towarów i usług, miejscem spędzania czasu, odpoczynku w podróży czy dobre-

go posiłku. Ilość transakcji bez zakupu paliwa rośnie z miesiąca na miesiąc. Takiemu zachowaniu klientów sprzyjają też zmiany legislacyjne w Polsce. Dotychczasowe miejsca produktów motoryzacyjnych zajmowane

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

są przez napoje, przekąski, nierzadko małe piekarnie czy cukiernie. Niemniej motoryzacja stanowi bardzo ważny element w sprzedaży. Ograniczona powierzchnia wymusza na właścicielu dobór najlepszego asortymentu o najlepszej rotacji. Z półek na stacjach znikają lub całkowicie zniknęły tanie produkty o wątpliwej jakości. Pozostają liderzy, między innymi tacy, jak: WD-40, STP, Wunder-Baum czy kosmetyki samochodowe Moje Auto. W przypadku tych producentów obserwujemy rozszerzenie oferty zgodnie z oczekiwaniami klientów – np. WD-40 w wersji dla rowerów WD-40 Bike. Marka STP wzbogaciła swoją ofertę między innymi o dodatki do nowoczesnych silników pracujących w trybie Start-Stop – zarówno w wersji do diesla, jak i silników benzynowych. Kultowa marka Wunder-Baum nie tylko wprowadza klasyczne drzewka w nowych, modnych zapachach i kolorach, ale także doskonałej jakości zapachy polimerowe, o niespotykanej dotychczas długości działania i intensywności zapachu. Dynamicznie rozwija się też linia

kosmetyków Moje Auto. Ostatnim hitem sprzedaży jest preparat do czyszczenia felg „Krwawe Koło” o neutralnym pH, nadający się do mycia wszystkich rodzaju felg i z unikalnym wskaźnikiem barwnym wskazującym na zakończenia działania i czas kiedy należy spłukać koła. Przy omawianiu produktów, które określamy jako „must have” na stacjach paliw, nie sposób pominąć produktów do dezynfekcji klimatyzacji i wnętrza samochodu. Tu najsilniejszą pozycję ma produkt linii Moje Auto CleanAir, który posiada Pozwolenie Urzędu Rejestracji Wyrobów Medycznych Produktów Leczniczych i Produktów Biobójczych, potwierdzające, że jest to środek skuteczny o działaniu bakterio- i grzybobójczym, będąc przy tym bezpieczny dla zdrowia człowieka. Jest dostępny w pięciu zapachach. Produkt ten nie tylko czyści i dezynfekuje, ale także pozostawia na długo bardzo przyjemny zapach we wnętrzu samochodu. Te, i inne produkty, wpisują się doskonale w zmieniający się dynamicznie rynek o ofertę stacji paliw, gwarantując najlepszą jakość i wysokie zyski. 

Proponujemy dopasowane indywidualnie rozwiązania Marcin Czurak, krajowy szef sprzedaży gastronomicznej Aviko

tacje benzynowe dawno już przestały być miejscem, które odwiedza się tylko po to,

żeby zatankować paliwo. Zmiany w świadomości konsumentów, rosnąca konkurencja, szukanie no-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

wych źródeł przychodów, czy wprowadzony w tym roku zakaz handlu w niedziele, który nie objął stacji, powodują, że stacje paliw coraz mocniej inwestują w rozwój usług dodatkowych, w tym również oferty gastronomicznej. Sami podróżujący coraz częściej poszukują już nie tylko kawy, hot doga czy batonika, ale chcą zjeść ciepły, sycący i smaczny posiłek. Stacje paliw prześcigają się w rozbudowywaniu i ulepszaniu oferty gastronomicznej, dlatego tak ważne jest, by była odpowiednio skomponowana i pozwalała wyróżnić się na tle konkurencji. W Aviko stawiamy sobie za cel nie tylko dostarczać produkty naszym klientom, ale także profesjonalnie doradzać, które z nich będą odpowiednie dla danego segmentu rynku i w jaki sposób je wykorzystać, aby maksymalizować zyski i zadowolenie gości. Dla osób korzystających z oferty gastronomicznej stacji benzynowych ważny jest na pewno krótki czas oczekiwania na posiłek, jednak równie istotny jest smak i jakość potraw. Coraz częściej goście zwracają uwagę na skład i wartości odżywcze dań. W naszej ofercie mamy linię frytek Premium Super Crunch, której cechy doskonale wpisują się w potrzeby gastronomii na stacjach paliw: przygotowuje się je w kilka minut we frytownicy lub piecu typu Merrychef, posiadają specjalną bezglutenową otoczkę z mąki ryżowej, która nadaje wyjątkową chrupkość oraz pozwala na dłuższe utrzymanie ciepła we-

wnątrz produktu. Warto jeszcze dodać, że Aviko rozpoczęło proces przejścia na produkcję z wykorzystaniem 100 proc. oleju słonecznikowego zamiast palmowego i od lipca cała linia frytek Super Crunch dostępna jest już w ulepszonej recepturze bez oleju palmowego, a w ciągu najbliższych kilku miesięcy zmiany obejmą wszystkie nasze produkty. Trendy gastronomiczne wyraźnie pokazują, że ludzie wybierają jedzenie poza domem również dlatego, że chcą próbować nowych smaków i poszukują nowych doświadczeń. Dlatego proponujemy także mniej oczywiste, za to smaczne i ciekawe dodatki do dań obiadowych, np. gratiny ziemniaczane. Gratiny Aviko nawiązują do francuskiej klasyki, bazą są ziemniaki i naturalna śmietana, a dostępne dodatki np. brokuły, pomidory i ser mozzarella, boczek czy leśne grzyby nadają każdemu z wariantów tych produktów wyjątkowy smak i charakter. Gratiny Aviko są gotowe w 20 minut, podczas gdy przygotowanie od podstaw zajęłoby co najmniej 1,5 godziny. Dodatkową korzyścią jest stała waga porcji, umożliwiająca przejrzystą kalkulację food cost. W perspektywie silnie rozwijającej się oferty gastronomicznej stacje paliw są dla nas ważnym segmentem rynku, w który warto inwestować, budując partnerskie relacje nie tylko w oparciu o wysokiej jakości produkty, ale także proponowanie dopasowanych indywidualnie rozwiązań. 

Gdy szukamy wytrzymałego, wszechstronnego ekspresu

Przyjemność picia kawy – świeżo mielonej, nie z kapsułki Centralna podwójna wylewka i oznaczenie tacy ułatwiające ustawienie filiżanki zapewniają doskonałą przyjemność picia kawy za naciśnięciem jednego przycisku Zamykany pojemnik na ziarna kawy i zbiornik na wodę dla ochrony przed wpływem czynników zewnętrznych Umieszczone z przodu, duże przyciski do intuicyjnej samoobsługi

Zalecana dzienna wydajność: filiżanek

www.jura.com

JURA – If you love coffee

Idealne obszary zastosowań: strefy samoobsługowe, duże przestrzenie biurowe, stołówki, catering

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

Poszerzamy swoje portfolio urządzeń Paweł Jaślikowski, dyrektor handlowy Best Coffee Systems

mieniający się charakter stacji paliw ze stale poszerzającą się ofertą produktową to coś, do czego od dłuższego czasu przyzwyczajają nas największe sieci paliwowe w Polsce. Zjawisko to nie ogranicza się już jednak tylko do największych – i to chyba właśnie w lokalnych sieciach czy prywatnych stacjach paliw możemy spodziewać się widocznych zmian. Równocześnie obserwujemy ciągły wzrost jakości zarówno w kontekście produktów końcowych takich, jak kawa czy ciepłe przekąski, jak i urządzeń gastronomicznych, które stają się częścią wystroju wnętrza stacyjnego. Całość musi stanowić przekonywający, oryginalny i zapadający w pamięć koncept o własnej tożsamości. To czym rynek stacji paliw nas jeszcze zaskakuje, to właśnie z jednej strony różnorodność i rozległość oferty produktowej, nie ograniczającej się już tylko do kluczowych graczy, z drugiej otwartość na zmiany i rozwój podyktowana wprowadzonymi ograniczeniami dotyczącymi handlu w niedzielę. Stacje paliw starają się wykorzystać obowiązujące przepisy, co zauważamy w odważniejszych decyzjach, co do inwestowania w sprzęt gastronomiczny. Nasze superautomaty do kawy Franke zadomowiły się już na

dobre zarówno przy autostradach czy trasach szybkiego ruchu, jak i na niewielkich stacjach na peryferiach miast. Mniejsze, bardziej oddalone od dużych ośrodków miejskich stacje coraz częściej natomiast sięgają po piece do

no słodkich, jak i słonych produktów w czasie do 20 proc. krótszym od tradycyjnej frytownicy i nie wymaga okapu. Co więcej dzięki zamkniętemu obiegowi oleju, braku ekspozycji na światło i stabilności temperatury, poziom akrylamidu w przygotowanych produktach jest niższy niż w tych przygotowanych w tradycyjnej frytownicy. QualityFry to ciekawe rozwiązanie również wszędzie tam gdzie narzekamy na brak miejsca i nie mamy możliwości przebudowy kuchni

w celu zaspokojenia potrzeb wentylacyjnych lokalu. QualityFry możemy ulokować na blacie dowolnie, ze względu na atrakcyjny design, również w widocznym dla klienta miejscu. Widzimy ogromny potencjał w QualityFry z uwagi na innowacyjną funkcjonalność tego urządzenia. Z bardziej przyziemnej perspektywy ten kolejny produkt w portfolio w jeszcze większym stopniu czyni z nas kompleksowego dostawcę urządzeń i rozwiązań dla gastronomii. 

Stawiamy na świeżość, autentyczność i indywidualne podejście Barbara Wiążewska, Dyrektor Generalny Retail BP Europa SE, oddział w Polsce

szybkiego podgrzewania i wypieku Atollspeed czy wyciskarki Zumex. Przy pomocy tego samego pieca stacja może zarówno poszerzyć ofertę o świeże bułki czy croissanty, jak i zapiekanki czy kanapki lub nawet burgery (urządzenie ma wbudowany katalizator). W przypadku wyciskarek stacje coraz częściej dają wybór swoim klientom wyciśnięcia soku samodzielnie lub zakupu jednodniowego, zabutelkowanego wcześniej przez obsługę produktu. Nawiązując do tematyki możliwości wprowadzenia jeszcze większej różnorodności w asortymencie na przestrzeni ostatniego roku do naszego portfolio produktowego dołączyła innowacyjna frytownica bezzapachowa hiszpańskiego producenta QualityFry dedykowana między innymi stacjom paliw. Urządzenie to daje możliwość równoczesnego przygotowywania zarów-

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

ynamiczny rozwój technologii i wzrost zamożności, pociąga za sobą zmiany społeczne i kształtuje nowy styl życia. Zmieniają się także trendy zakupowe. Szanujemy swój czas, cenimy wygodę i jakość. To właśnie sprawia, że Polacy coraz chętniej jedzą poza domem lub mają potrzebę zrobienia szybkich zakupów w drodze do domu. Stacje paliw są bardzo dobrym miejscem, aby taką ofertę dostarczyć i to niezależnie od wolnych niedziel. Dlatego też cały czas rozwijamy na naszych stacjach ofertę restauracyjną pod marką Wild Been Cafe oraz ofertę sklepową w zakresie świeżej żywności i napojów. Doceniają ją również partnerzy stacji DODO i staje się ona nieodzowną częścią ich oferty. Kawiarnie Wild Been Cafe przeszły w ostatnim czasie znaczną ewolucję. Zgodnie z najnowszymi trendami postanowiliśmy zmodernizować kąciki, aby lepiej odpowiadały na potrzeby naszych klientów. Po dwunastu latach obecności Wild Bean Cafe w Polsce pod koniec 2016 roku, zmieniliśmy wystrój kącików gastronomicznych.

Wprowadziliśmy też sporo nowości w naszej ofercie gastronomicznej. Oferta Wild Bean Cafe dzisiaj bardzo podobna jest do tego, jak wygląda oferta kawiarni znajdujących się w centrach dużych miast (i podobnie jak one – mamy kawy sezonowe). Najważniejszą zmianą w obrębie oferty gastronomicznej, jest program barista, w ramach którego uczymy naszych pracowników profesjonalnego przyrządzania kawy. Jeśli chodzi o pozostałe nowości to na wielu stacjach pojawiły się wyciskarki do soku, dzięki czemu możemy zaproponować naszym Klientom świeży sok z pomarańczy. Wprowadziliśmy również modne napoje orzeźwiające typu smoothies, przygotowywane na miejscu z owoców, warzyw i soku, które realizują rosnącą potrzebę zdrowego żywienia. Stawiamy na świeżość, autentyczność i indywidualne podejście do klienta. Dlatego też, w naszej kawiarence przygotowujemy na oczach klienta kanapki. Pieczywo do nich jest wypiekane na stacji, wszystkie komponenty są przetwarzane i dodawane na miejscu.

GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

Jakiś czas temu wprowadziliśmy bułkę samo ziarno, dziś podajemy ją z łososiem, włoską szynką dojrzewającą oraz twarożkiem ze szczypiorkiem i kiełkami rzodkiewki. Podążając za tym trendem poszerzyliśmy naszą ofertę również o owsiane ciastko typu granola z żurawiną, które nie jest słodzone cukrem, zamiast tego zawiera miód. W ofercie WBC pojawiły się również sałatki – cezar oraz grecka oraz nowy smak jogurtu – tropikalny, podobnie jak pozostałe przygotowywany jest na stacji z muesli i konfiturami. Oferta Wild Bean Cafe jest spójna, to znaczy, że na większości stacji klienci mogą zakupić te same produkty, aczkolwiek, w zależności od lokalizacji, dostosowujemy różnorodność oferty do oczekiwań klientów stacji, np. na stacjach autostradowych serwujemy gorące śniadania przygotowywane na miejscu – polskie, angielskie oraz francuskie. W porze lunchu na naszych stacjach autostradowych serwujemy dania obiadowe – wśród nich trzy smaki łososia z solą morską, trawą cytrynową i chilli. W tym roku w naszym menu pojawiły się nowości na ciepło, czyli kanapka słowiańska z kotletem schabowym oraz grillowana kanapka śniadaniowa z jajkiem i bekonem. Hot dogi w ofercie gastronomicznej na stacji stanowią jedną z najważniejszych kategorii. W Wild Bean Cafe od czasu do czasu staramy się zaproponować naszym klientom nowe smaki. W ramach wprowadzania krótkich serii produktów w sierpniu 2017 ruszyliśmy z ofertą hot doga mexicano – serwowanego w bułce z domieszką mąki kukurydzianej oraz ziół używanych w kuchni meksykańskiej. Dodatkowo urozmaicaliśmy go salsą meksykańską, która zawierała kawałki papryczki jalapeno i kawałki pomidorów. W tym roku kontynuacją produktów sezonowych jest hot dog po zbóju, wprowadzony w sierpniu 2018, z polską kiełbasą, bułką słowiańską i musztardą z prażoną cebulką.

Niezmiennie, bardzo ważnym elementem oferty naszych stacji są myjnie samochodowe. Myjnie na stacjach BP to najnowocześniejsza i największa sieć myjni automatycznych i bezdotykowych. Są one stale ulepszane i modernizowane. Na kilkudziesięciu stacjach znajdują się już najnowsze myjnie automatyczne Car Wash Premium, które wyróżniają się dodatkowymi funkcjonalnościami i oferują udoskonalone programy i lepszą jakość mycia niż w myjni standardowej. W tym roku wprowadziliśmy także, możliwość realizowania płatności kartami płatniczymi bezpośrednio przy stanowiskach myjni bezdotykowych. Na stacjach BP wprowadzone są też usługi niekojarzące się dotąd z tym miejscem – kilka lat temu powstał kącik kwiatowy, w którym przez całą dobę Klienci mogą kupić świeże kwiaty. Na wielu naszych stacjach dostępne są bankomaty, a także coraz częściej – paczkomaty InPostu. Być może i tu pojawią się oczekiwane przez naszych klientów nowe rozwiązania. Szukamy również innych usług, które klient mógłby załatwić w jednym miejscu, w myśl zasady „kierujemy się Tobą”. Jednym z przykładów jest oferta carsharing. Jest to innowacyjna i perspektywiczna usługa w zakresie współczesnej mobilności, która doskonale wpisuje się w naszą strategie. Od lat stacje BP są nie tylko miejscem tankowania paliw, ale kompleksowym centrum obsługi kierowców. Wszystko, co jest ważne dla naszych klientów, jest też ważne dla nas. Z prowadzonych przez nas badań i obserwacji trendów wynika, że usługa carsharingu wpisuje się w oczekiwania naszych klientów, zatem zdecydowaliśmy się przygotować taki projekt w Poznaniu. Jako BP mamy bardzo dobrze zdefiniowaną strategię con venience, która opiera się na świeżej żywności – taki sklep ma umożliwiać szybkie zakupy, ma zastępować klientom domową lodówkę.

Convenience to też rynek dań gotowych. Od dawna nasze stacje w Wielkiej Brytanii współpracują z Marks&Spencer, a wiadomo że angielski rynek jest bardzo rozwinięty pod kątem dań gotowych. W Niemczech współpracujemy z Rewe pod szyldem „Rewe To Go”, w Holandii z Albert Heijn. Wszystkie te koncepty są nieco odmienne, przystosowane do lokalnego rynku. W Polsce w sierpniu 2017 roku rozpoczęliśmy współpracę z siecią „Piotr i Paweł”, który uzupełnił ofertę sklepu BP o ok. 200 produktów marki własnej. Działają trzy pilotażowe placówki. Nowy koncept sklepu convenience na stacji spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem klientów. W związku z tym, jeszcze do końca tego roku planujemy rozszerzenie oferty świe-

żych produktów i wprowadzenie nowej aranżacji sklepów na 150 stacjach w Polsce, bez względu na to czy będzie to pod marką Piotr i Paweł czy w naszych własnych barwach. W ramach programu Payback wciąż wzmacniamy świadomość klienta, że za wszystkie produkty zakupione na stacji może zapłacić punktami. Obserwujemy, że ta forma płatności cieszy się coraz większym zainteresowaniem. 26 kwietnia 2018 roku do programu dołączył też nowy partner, Kauflad, co znacząco uatrakcyjniło program i zwięk-

szyło naszym klientom możliwość zbierania punktów. Zakaz handlu w niedzielę to nowe rozwiązanie i tak jak wszyscy pozostali uczestnicy rynku analizujemy szczegółowo wynikające z niego implikacje. Jednak BP, niezależnie od wprowadzanych nowych przepisów, od dłuższego już czasu inwestuje intensywnie w rozwój oferty pozapaliwowej, w tym oferty sklepowej, testując rozmaite rozwiązania oraz wprowadzając szereg innowacji. Zwracamy uwagę na to, że w zdecydowanej większości państw Unii Europejskiej nie ma oddzielnych przepisów dla stacji benzynowych w zakresie handlu alkoholem i podlegają one ogólnym regulacjom, dotyczącym wszystkich sklepów. Doświadczenia tych państw, w których wprowadzono całkowity lub częściowy zakaz alkoholu na stacjach paliw (Holandia, Belgia) wskazują na brak jakiejkolwiek zależności między dostępnością alkoholu na stacjach, a liczbą nietrzeźwych kierowców. Tu, zgodnie z deklaracją POPiHN-u, uważamy, że wprowadzenie zakazu sprzedaży alkoholu na stacjach paliw nie wpłynie na bezpieczeństwo na drogach. Nie można w sposób obiektywny łączyć faktu sprzedaży wyrobów alkoholowych na stacjach paliw w Polsce z przypadkami prowadzenia pojazdów samochodowych po spożyciu alkoholu nie mając wiarygodnych danych dotyczących zachowań konsumenckich w tym zakresie. Jesteśmy przekonani, że przepisy w zakresie handlu alkoholem powinny być jednolite dla wszystkich kanałów dystrybucji. 

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

Rozwijamy sprawdzone koncepty Rafał Droździak, dyrektor marketingu i komunikacji Circle K Polska Koncepty gastronomiczne

ajwiększym wydarzeniem w zakresie obszaru pozapaliwowego było rozwinięcie oferty gastronomicznej w kierunku świeżo wypiekanego pieczywa oraz większego wyboru produktów pierwszej potrzeby. Co istotne, prace nad konceptem Great Bakery, czyli pieczywem i ciastkami wypiekanymi przez 7 dni w tygodniu, ruszyły na długo przed pojawieniem się w debacie publicznej pomysłu o ograniczeniu handlu w niedzielę. Jak wynika z naszych wewnętrznych badań konsumenckich, stale rośnie popyt na tego rodzaju produkty. Obecnie koncept Great Bakery jest dostępny na blisko stu naszych stacjach paliw. Zwiększenie oferty segmentu grocery to również wynik uważnej analizy potrzeb naszych klientów, również w kontekście wejścia w życie ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę. Szczególnie w punktach zlokalizowanych w obszarach miejskich wzrasta zapotrzebowanie na produkty pierwszej potrzeby, takie jak mleko, ser czy chleb. Coraz częściej obserwujemy również, że klienci robią w naszych sklepach nieplanowane zakupy. W odpowiedzi na te oczekiwania, a także w związku ze stałym poszerzaniem wachlarza usług, rozwijamy naszą ofertę gastronomiczną. Jednak o ile, w kontekście wprowadzenia ustawy, można mówić

o wzroście liczby klientów na stacjach, to z perspektywy czasu można powiedzieć, że przepisy ograniczające handel nie przyniosły rewolucyjnej i zasadniczej zmiany. Dołączenie konceptu Great Bakery oraz kącika z produktami pierwszej potrzeby do naszej oferty to nie jedyne, co przyciąga klientów do wyboru stacji Circle K. Szcze gólnym uznaniem cieszy się także koncept Real Hot Dogs. W 1997 roku, jako pierwsi w Polsce (funkcjonując jeszcze pod marką Statoil), do oferty pozapaliwowej wprowadziliśmy hot dogi, zapoczątkowując tym samym trend dostępności gastronomii na stacjach paliw. Dziś, nasza oferta gastronomiczna to także szeroka gama burgerów, zapiekanek i świeżych kanapek obecna na wybranych stacjach Circle K. Oferta gastronomiczna Circle K to także Simply Great Coffee z szerokim wachlarzem darmowych dodatków, takich jak bita śmietana, syropy smakowe, cynamon czy czekolada. Również i w tym formacie stawiamy na zaskakiwanie klientów nowościami i w odpowiedzi na lokalne trendy przedstawiamy kawy sezonowe takie jak Kasztanowa czy Ice Latte, które spotkały się z entuzjastycznym przyjęciem przez konsumentów.

Siłownie i współpraca z 4Mobility W zakresie usług dodatkowych również wprowadziliśmy pewne

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

nowości. Dzięki współpracy z Fundacją Truckers Life w dwóch Miejscach Obsługi Podróżnych (Machnacz i Lubień) otworzyliśmy siłownie z myślą o zawodowych kierowcach pojazdów ciężarowych. Kolejnym udogodnieniem, ale tym razem skierowanym do mieszkańców miast, było nawiązanie współpracy z 4Mobility w lutym br. Spółka świadczy usługi z zakresu carsharingu, a przedmiotem kooperacji było zwiększenie liczby punktów, w których można wypożyczyć lub zwrócić samochód. Motorem działań w tym kierunku jest wnikliwa analiza potrzeb mieszkańców dużych miast. Coraz wyraźniej zaznacza się trend pożyczania aut czy współdzielenia przejazdów, a carsharing w bardzo szybkim tempie staje się alternatywną dla własnego samochodu. Aktualnie sieć 4Mobility obejmuje 50 lokalizacji w najważniejszych punktach w Warszawie, spośród których dziewięć zlokalizowanych jest na stacjach Circle K.

Program lojalnościowy i Karta Dużej Rodziny Stawiając na rozwój nowych konceptów oraz udogodnień nie zapominamy o dodatkowych korzyściach, także finansowych, dla naszych klientów. Od lat oferujemy zniżki związane z otwarciami nowych stacji lub lokalnymi wydarze-

niami pod hasłem Circle K Day. Ponadto klienci stacji mogą także uzyskać rabaty poprzez dołączenie do programu lojalnościowego Circle K Extra Club. Stawiamy także na działania na rzecz zwiększenia liczby klientów programu lojalnościowego uruchamiając letnie akcje, w których w zamian za zakupy istnieje możliwość zdobycia zabawek dla dzieci w całości wykonanych z ekologicznych materiałów. W ubiegłym roku zainteresowanie najmłodszych zdobyły Gumiaczki – obecnie w programie lojalnościowym królują Circlozaury. Wiemy, że rodzinne podróże nierzadko bywają wyzwaniem, dlatego z 1 sierpnia br. sieć stacji Circle K przedstawiła kolejne rozwiązania dla rodzin z dziećmi dołączając do programu Karty Dużej Rodziny koordynowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. W ciągu najbliższych miesięcy zaproponujemy kolejne rozwiązania z oferty pozapaliwowej. Jako firma należąca do grupy Alimentation Couche-Tard, czyli jednej z wiodących sieci na rynku amerykańskim, mamy możliwość czerpania z globalnego doświadczenia i sprawdzonych rozwiązań w obszarze prowadzenia sklepów convenience. Aktualnie testujemy nowe rozwiązania oraz planujemy rozwijać sprawdzone już koncepty. 

Sposób na przewagę konkurencyjną Adam Szarwiło, krajowy kierownik sprzedaży Green Steam

abrudzenia na tapicerce samochodowej bywają uciążliwe do usunięcia. Jednak w ofertach myjni samoobsługowych i stacji benzynowych w dalszym ciągu nie ma alternatywnych środków, umożliwiających szybkie pozbycie się zanieczyszczeń z poszycia siedzeń. Samoobsługowy odkurzacz parowy do prania tapicerki to idealne rozwiązanie dla

właścicieli tego rodzaju obiektów, którzy poprzez dodanie nowej usługi pragną zwiększyć atrakcyjność i konkurencyjność swojej oferty! Obecnie konsument korzystający z myjni samoobsługowej oczekuje, iż będzie ona oferowała kompleksowe możliwości wyczyszczenia całego auta. Dotyczy to nie tylko mycia i odkurzania samochodu, ale również wyczyszczenia: tapicerki, podsufitki,

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

wykładziny lub bagażnika. Dotychczas można było wykonać usługi prania w specjalistycznych punktach, a jeśli już pojawiały się rozwiązania samoobsługowe (ekstrakcyjne, pianowe) to nie spełniały oczekiwań konsumentów z powodu wielogodzinnego czasu schnięcia mocno namoczonych w tej technologii tapicerek oraz braku możliwości skorzystania z usługi w okresie zimowym. Samoobsługowy Odkurzacz Parowy bazuje na technologii pozwalającej tapicerce na prawie natychmiastowe wyschnięcie. Praniu podlega tylko tapicerka pozostała część siedzenia czyli gąbka nie ulega namoczeniu, dzięki czemu znacznie skraca się okres wysychania, a elementy elektroniki zawarte w siedzeniu nie są narażone na uszkodzenia. Dodatkowo technologia tam użyta powoduje, że automat pracuje 24 h na dobę przez cały rok, włącznie z zimą, a co najważniejsze cały proces prania jest bardzo intuicyjny, więc każdy kierowca w prosty sposób może własnoręcznie wyczyścić tapicerkę w swoim samochodzie.

Zainwestuj z zyskiem Do tej pory kierowcy, którzy szukali ratunku dla swojej zabrudzonej

tapicerki korzystali z usług myjni ręcznych, które oferują czyszczenie kompletu za stosunkowo wysoką cenę. Skuteczną alternatywą dla tego rozwiązania okazuje się Samoobsługowy Odkurzacz Parowy, oferowany przez firmę Green Steam. Dla myjni samoobsługowych oraz stacji paliw to doskonała okazja do tego, aby poszerzyć swoją ofertę o wyjątkową usługę, na którą jest na rynku ogromne zapotrzebowanie. Kupno tego sprzętu to pewna inwestycja. Dotychczas kierowcy, którzy musieli skorzystać z takiej usługi płacili za nią około 150 zł. Natomiast korzystanie z odkurzacza parowego przez 2,5 minuty to koszt 5 zł. Czyszczenie fotela kierowcy zajmie nam około 5 minut i maksymalnie będzie kosztowało 10 zł. Obiekty, które zdecydują się na wprowadzenie nowej usługi odczują realne zapotrzebowanie na tę usługę, a co za tym również idzie, zysk. Jeśli jesteś właścicielem myjni samochodowej, stacji paliw lub przydrożnego terenu i chcesz zwiększyć atrakcyjność swojej oferty poprzez świadczenie całej gamy fachowych usług, skontaktuj się z firmą Green Steam. 

Umiemy sprostać wyzwaniom Joanna Klasa, marketing manager CEE Farm Frites International

dy jesteśmy w podróży, wiele rzeczy musimy zredukować do minimum. Staramy się nie marnować czasu.

Bezspornym argumentem, który sprawia, że jednak musimy zatrzymać się w drodze do celu, jest głód. Smacznie, sprawnie i do syta, tymi

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

kilkoma prostymi słowami można opisać potrzeby głodnych konsumentów w podróży. Na szczęście my w Farm Frites sprawiamy, że posiłek jest także ciekawy, pyszny, chrupiący, pełen smaku, oraz oczywiście szybki i łatwy w przygotowaniu i serwisie. W branży gastronomicznej czas podania, to kwestia niezwykle ważna. Jako producenci gotowych dań i dodatków doskonale wiemy, że to wyzwanie. Jednak umiemy sprawić, aby nasze produkty były pyszne, sycące, a ich przyrządzenie trwało minuty. Także w podróży niezwykle ważny jest czas. Kilka godzin w aucie to spory wysiłek zarówno dla kierowcy, jak i współpasażerów. Im szybciej dotrzemy do celu, tym lepiej. Zatrzymujemy się, pod warunkiem, że postój będzie krótki. Dbamy, aby posiłek przebiegł sprawnie i zaspokajał potrzeby wszystkich współpasażerów. Podróżujący konsumenci uwielbiają frytki Farm Frites za ich smak i chrupkość, ale też łatwość jedzenia. Można kupić małe, a co ważne ciepłe danie i wyruszyć w dalszą drogę. Wiemy to i między innymi dlatego, oferujemy bogaty asortyment wygodnych i sprawdzonych frytek. Można je jeść w samochodzie – nie kruszą się, nie wymagają sztućców, oszczędzają nasz cenny czas, a do tego są ciepłe i pyszne. Z myślą o klientach w podróży, ale także o gastronomikach, którzy muszą sprostać wyzwaniu szybkiego podania pysznego jedzenia, stworzyliśmy frytki Quick Oven Fries – chrupiące frytki do szybkiego przygotowania w piecu! Na stacji benzynowej lub przy małych punktach handlowych oferujących produkty spożywcze na ciepło,

podróżni zatrzymują się na kilkanaście minut. Spieszą się. Liczy się wygoda i czas. Dlatego, aby maksymalnie uprościć i skrócić proces przyrządzania ciekawego menu, opracowaliśmy specjalne opakowanie, w którym serwujący dania znajdą głęboko mrożone frytki, już poporcjowane w małe torebki 150g. Upieczenie jednej porcji trwa zaledwie 2 minuty! To o połowę krócej niż smażenie powszechnie znanych frytek i kilka razy szybciej od innych frytek wymagających pieczenia. W tym wypadku szybszy czas przyrządzenia daje możliwość obsłużenia większej liczby klientów. Warto pamiętać, że Quick Oven Fries przygotowujemy w piecu, eliminując zapach smażonego tłuszczu i uzyskując zdrowsze danie. Jednak dla klientów chcących odpocząć w trakcie długiej podroży, mogących poświęcić na posiłek więcej czasu niż kilkanaście minut, mamy sprawdzoną domową ofertę. W takim wypadku niezastąpione są placki ziemniaczane Farm Frites dające wiele możliwości podania. Popularne z sosami, mięsem a nawet cukrem. Polski smak łatwy w przyrządzeniu. Inną propozycją do dań kuchni tradycyjnej są ziemniaki schłodzone, już wstępnie przygotowane, niewymagające czasochłonnej pracy w kuchni. Proponujemy także mrożone puree ziemniaczane, bardzo wydajne, policzalne i smaczne. Co łączy wszystkie powyższe warianty dań Farm Frites? To przede wszystkim pyszny smak oraz oczywiście powtarzalność jakości oraz krótki czas przygotowania, o który zabiegają wszyscy – kucharze, właściciele punktów gastronomicznych, sprzedający czy wreszcie ci najważniejsi – podróżujący konsumenci. 

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

Wdrażamy nową ofertę przekąsek w segmencie stacji Jacek Wyrzykiewicz, PR & Marketing Services Manager Hochland Polska

naliza trendów konsumenckich jednoznacznie wskazuje na siłę naturalności! Konsumenci chcą produktów spożywczych bardziej naturalnych, mniej przetworzonych, wyprodukowanych ze znanych im składników. Produkty firmy Hochland są sprzedawane w ponad 30 krajach na kilku kontynentach. Hochland już od ponad 90 lat gwarantuje najwyższą jakość produktów, jest obecny we wszystkich najważniejszych krajowych i międzynarodowych segmentach serów, świetnie radzi sobie nie tylko w handlu detalicznym branży spożywczej. Zaopatruje również gałęzie przemysłu spożywczego oraz gastronomii. Zatrudnia ponad 4200 pracowników w kilkunastu zakładach produkcyjnych. W 2017 roku osiągnął przychód 1,45 miliarda euro, notując 12,6 proc. wzrost sprzedaży. Niedawno przejął dużego producenta serów twarogowych w USA – Franklin Foods Inc. Firma Hochland Polska została powołana do życia w 1993 roku, od roku 1995 produkuje w Kaźmierzu pod Poznaniem, a od 2002 roku w Węgrowie. Hochland Polska od lat promuje polskie mleko i produkty nabiałowe. Najlepszą wizytówką tej aktywności są produkty firmy Hochland Polska – najwyższej jakości sery z mleka pochodzącego od lokalnych dostawców. Wprowadzone normy i procedury to najwyższy standard, który zgodny jest z filo-

zofią firmy Hochland Polska. Doskonały surowiec, jakim jest polskie, naturalne mleko, to najlepsza baza do stworzenia wyśmienitych serów i produktów nabiałowych. Produkty firmy Hochland, takie jak sery kremowe, twarogowe, żółte dojrzewające, pleśniowe oraz wiele innych, znają i doceniają konsumenci w Polsce i na całym świecie. Jakość mleka od naszych dostawców jest wyczuwalna, dlatego konsumenci tak cenią produkty Hochland Polska. Na opakowaniach naszych serów umieszczamy informację, że wykonane są z polskiego mleka. Na przestrzeni ostatnich lat polscy konsumenci dojrzeli, poznali wiele nowych produktów, które idealnie można wykorzystywać także w sektorze stacji paliw. Pojawiły się nowe segmenty i kategorie produktów, widoczne jest większe zróżnicowanie oferty, wyższa jakość. Do tego dochodzi szereg zmian nawyków i zachowań konsumentów. Coraz mocniej dają się odczuć trendy promujące naturalną żywność, bez udziału chemii i inżynierii genetycznej. Konsumenci oczekują produktów, które będą w pełni naturalne, a przez to bezpieczne dla zdrowia. W ostatnim czasie miała miejsce prezentacja naszej nowej oferty przekąskowej przeznaczonej dla stacji paliw. Były to serówki/kiełbaski serowe, czyli ser-dogi w trzech smakach, prezentowane, jako poszerzenie bądź alternatywa obecnej

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

oferty parówek mięsnych do hot dogów sprzedawanych na stacjach paliwowych oraz Precle z serkiem Kanapkowym. Innowacyjność Serówek polega na tym, że jest to pierwszy ser do hot dogów na rynku polskim oraz pierwszy produkt głęboko mrożony w ofercie Hochland. Ostatnio w naszej ofercie pojawiło się sporo nowości. Hochland Kanapkowy o niezwykle wyrazistym smaku teraz w wersji Mini. Podzielony na 4 porcje jest gotowy, aby wyskoczyć na spacer, do pracy czy na wycieczkę. Nowy Hochland Kanapkowy Mini dostępny jest w trzech wariantach: w wersji ze smakiem Śmietankowym oraz miksem smaków – Śmietankowy i Ze szczypiorkiem oraz Śmietankowy i Z ogórkiem i koperkiem. Ten kremowy serek twarogowy zachwyca intensywnymi składnikami, wyrazistym smakiem i wspaniałą konsystencją. Kanapkowy serek z charakterem w formacie Mini to odpowiedź Hoch-

land Polska na potrzeby współczesnych konsumentów – aktywnych, wymagających i ceniących praktyczne rozwiązania. Produkt skierowany jest do rodzin, w których często każdy z domowników ma ochotę na inny smak serka na kanapce. To również doskonałe rozwiązanie dla singli, którzy nie potrzebują otwierać większego opakowania na raz, a także osób często spożywających posiłki poza domem, pracujących, żyjących szybko i dynamicznie. Pracujemy nad stworzeniem oferty najchętniej wybieranej przez klientów Food Service w Polsce. Otrzymaliśmy wyróżnienie „Supplier of the Year 2018” na XVIII Forum PetroTrend 2018. Planujemy dalszy rozwój oferty przekąsek dedykowanych do sieci z segmentu convenience i stacji paliwowych. Naszym głównym celem jest wdrożenie nowej oferty przekąsek w segmencie stacji paliwowych. 

Oferta sklepowa Moya coraz bardziej dopasowana do potrzeb klientów Filip Puchalski, dyrektor ds. operacyjnych Moya

wolucja przystacyjnych sklepów od miejsca na awaryjne zakupy do mini centrów handlowych z bogatą ofertą gastronomiczną już nikogo nie dziwi. Dlatego w ciągu ostatniego roku bardzo wiele uwagi poświęciliśmy ulepszaniu zarówno naszych konceptów gastronomicznych, jak i dostosowywaniu oferty produktów sklepowych. W obu przypadkach kładliśmy równy nacisk na standaryzację istniejących rozwiązań oraz na wprowadzanie nowości. Zaczynając od kawy – bo to bez niej żaden kierowca nie wyobraża sobie przerwy w trasie – wprowadziliśmy nową mieszankę ziaren (dostępną tylko na naszych stacjach), a na jej bazie opracowaliśmy nowe receptury na całą gamę do-

stępnych rodzajów kawy, z których większość jest dostępna w dwóch pojemnościach. Ofertę kawową uzupełniają ręcznie robione ciastka. Natomiast wśród nowości Caffe Moya pojawiły się świeże (robione codziennie na miejscu) kanapki, hot dog amerykański z dodatkami oraz zestaw amerykański (frytki i stripsy z kurczaka). Stale pracujemy także nad rozwojem konceptu Pizza&Caffe Moya, wprowadzając pizzę w rozmiarze 40 cm i testując nowe smaki. Sprzedaż oferty gastronomicznej wspieramy promocjami okazjonalnymi (jak np. Dzień Hot Doga) oraz łączonymi z zakupem paliwa. Wiemy też, że najważniejszym czynnikiem w sprzedaży na sklepie jest obsługa. Dlatego bardzo dużo inwestujemy w cykliczne szkolenia

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

produktowe i sprzedażowe pracowników stacji. Między innymi w tym celu powstała internetowa platforma Moya Akademia Rozwoju dla kierowników i pracowników placówek w barwach Moya, dzięki której mogą stale podnosić swoje kwalifikacje i umiejętności w zakresie obsługi klienta czy aktywnej sprzedaży. Ogół wcześniej wspomnianych działań przyniósł nam wzrosty sprzedaży na poziomie około 40 proc. w segmencie kawy i około 70 proc. w kategorii przekąsek. W kontekście oferty produktowej również mocno pracowaliśmy nad standardami i ujednoliceniem dostępnego koszyka. Ustaliliśmy stały asortyment obowiązujący na naszych wszystkich stacjach własnych, tak by stał się on jednym z elementów naszej identyfikacji. Oczywiście jednocześnie dopasowywaliśmy asortyment do wielkości stacji oraz uwzględnialiśmy w nim produkty regionalne. Każda z kategorii produktów zyskała w tym procesie własny planogram, który ma klientom ułatwiać wybór oraz znalezienie szukanego produktu. Analizując ceny na rynku i dopasowując je do potrzeb lokalizacji dokonaliśmy także systematyzacji polityki cenowej. W przypadku już istniejących stacji zmiany wprowadzane były stopniowo, natomiast na nowo otwieranych stacjach całościowe rozwiązanie wprowadzaliśmy od razu. W połączeniu z wysokim standardem nowej wizualizacji przyniosło to wspaniały efekt, a kolejne otwierane stacje po prostu robią rewelacyjne wrażenie.

Asortyment sklepowy to też obszar, do którego nieustannie należy wprowadzać nowości. Te, w pierwszej kolejności testujemy poprzez Promokoszyk (cykliczna promocja na wszystkich stacjach, zawierająca określone produkty). Na podstawie tego jaką popularnością cieszy się dany produkt, podejmujemy decyzję czy wprowadzić go do oferty na stałe. W ten sposób sprawdzaliśmy między innymi napoje Tymbark H2Owoc, FuzeTea czy AloeVera. Oczywiście asortyment dostępny na danej stacji to selekcja spośród najlepiej sprzedających się produktów w tego typu placówkach, dopasowana do dostępnej powierzchni handlowej. Zwracamy również uwagę na sezonowość i wprowadzamy do sprzedaży produkty, które cieszą się większym zainteresowaniem w danej porze roku – jak np. okulary przeciwsłoneczne. Równolegle pracujemy nad nowościami pod marką własną Moya, i tak w czerwcu na naszych półkach sklepowych pojawiła się Moya Energia Zero – nasz napój energetyczny bez dodatku cukru. Od początku bieżącego roku wszystkie sklepy zaopatrują się w większość towarów u naszego dostawcy centralnego, firmy Mateus. To pozwala nam na większą elastyczność co do ilości zamawianych produktów oraz optymalizację dostaw, ponieważ prawie całe zatowarowanie obsługiwane jest przez jednego dostawcę. Oczywiście takie rozwiązanie zwiększa również szanse na wynegocjowanie atrakcyjnych cen.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Podobnie jak w przypadku Caffe Moya, tak i działania w obszarze asortymentu pomogły nam zwiększyć sprzedaż. Dla kilkunastu monitorowanych placówek wartość obrotu netto wzrosła o około 40 proc. Dotychczasowe obserwacje pokazują nam, że obierany kierunek jest zgodny z potrzebami klientów i przynosi założone zyski. Natomiast

w tak dynamicznych warunkach i przy stale rosnących oczekiwaniach należy nieustannie szukać najbardziej optymalnych rozwiązań. Takich, które będą zarówno łatwe do skalowania, jak i nie przyniosą strat. W Moya bardzo dobrze zdajemy sobie z tego sprawę, dlatego na pewno dalej będziemy dążyć do doskonalenia naszej oferty pozapaliwowej. 

Analizujemy trendy i kreujemy rozwiązania Robert Padiasek, dyrektor handlowy spółki SCM (marki MONIN i Vitamix)

irma SCM od sześciu lat jest wyłącznym dystrybutorem produktów MONIN na Polskę, a od kwietnia 2016 roku także marki Vitamix – profesjonalnych urządzeń do miksowania i mieszania napojów oraz potraw. Nasza wizja i strategia to dostarczanie klientowi najwyższą jakość produktów i serwisu tak, aby mógł skupić się na swoim finalnym kliencie. Jesteśmy także firmą innowacyjną z wieloletnim doświadczeniem w kanale HoReCa, także wciąż poszukujemy rozwiązań dedykowanych pod każdego klienta. Kupcy cenią w nas profesjonalizm i szybkość działania. Nasze produkty są najwyższej jakości i przez ostatnie lata udowodniliśmy swoja pozycję lidera i kreatora nowych rozwiązań w biznesie. Analizujemy trendy światowe w kategoriach napojów powiązanych z kawą, lemoniad, deserów i lodów. Łączymy producentów z odbiorcami, pokazujemy sposoby

prezentacji i formy sprzedaży. Sprzedajemy rozwiązania i będziemy to kontynuować poprzez kreowanie nowych trendów. W tym roku zadebiutowaliśmy ze smakami puree warzywnymi – Burak i Marchewka. Jest to kontynuacja trendów światowych i tworzenie nowych blenderowanych deserów i smoothie’s miksując warzywa i owoce. Vitamix proponuje w tym roku zupełną nowość i innowacyjne rozwiązanie dla baristów – profesjonalny pojemnik do spieniania mleka na zimno. Jest to także okazja na tworzenie lekkich deserów oraz smakowych polew mlecznych o niespotykanej konsystencji i smaku. Firma planuje dalszy rozwój w kategorii napojów, sosów i polew, ale także będzie skupiać się na nowych rozwiązaniach w zakresie gotowych dań convenience. Przyrost rynku HoReCa nadal jest na wysokim poziomie i przewidywania osiągnięcia przez niego 40 mld obrotu w 2018 roku są w pełni uzasadnione. 

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

Gwarantujemy jakość Katarzyna Mencnerowska, sales specialist JBG-2

la rynku stacji benzynowych ograniczenie handlu w niedzielę to ogromny potencjał na poszerzenie swojej oferty. Zauważalny trend wzrostu wyników z kanału sprzedaży produktów pozapaliwowych na stacjach w weekendy zwiastuje rozwój tej strefy. Świadczy to również o elastyczności biznesu stacji benzynowej – rozwija się nie tylko strefa gastro, ale również poszerza się obszar sprzedaży produktów spożywczych. Niewielkie obiekty formatu convenience stają się coraz bardziej popularną formą dystrybucji. Uniwersalność dzisiejszych stacji to dowód na to, jak szybko sieci zareagowały na potrzeby klientów. Najważniejszym, czego oczekuje klient, jest oszczędność czasu. Klienci nie tylko chcą napić się kawy w czasie podróży. Niewielkie zakupy na stacji benzynowej to wygoda – przy okazji tankowania paliwa można kupić najpotrzebniejsze produkty. Co więcej, stacje benzynowe są zwykle otwarte całodobowo, a dogodna lokalizacja pozwala oszczędzić jeszcze więcej czasu. Warto korzystać z bieżącej sytuacji i inwestować w modernizację przestrzeni sprzedaży produktów pozapaliwowych. Do wyboru mamy szereg rozwiązań chłodniczych dostosowanych do potrzeb i wymagań stacji. Są to nie tylko urządzenia do sprzedaży impulsowej typu „grab&go”, ale również większe regały chłodnicze, czy sza-

fy na mrożonki i lody. Doposażenie sali sprzedaży na stacji benzynowej w nowoczesne urządzenia zwiększa funkcjonalność przestrzeni. Co więcej, ze względu na wysoką efektywność rozwiązań, obiekt nie jest dodatkowo obciążony wysokimi kosztami eksploatacji. Rozwój asortymentu i promocja marek własnych sprzyja rozbudowie strefy convenience. Kompaktowe meble chłodnicze z wbudowanymi agregatami nie wymagają dodatkowych instalacji chłodniczych, co czyni je odpowiednim rozwiązaniem dla niewielkich obiektów. Spośród szerokiego wachlarza urządzeń chłodniczych można dobrać optymalny typ mebla, dobrany do różnorodnego asortymentu. Obok charakteryzujących się energooszczędnością urządzeń należy wspomnieć o coraz częściej stosowanych instalacjach typu FlowSystem. Rozwiązanie pozwala na odzysk i ponowne wykorzystanie energii cieplnej. Jest to ekologiczny oraz efektowny pomysł, bazujący na pętli wodnej. Zmiany w przepisach dotyczących handlu w niedzielę oraz powszechność stacji benzynowych ciągną za sobą potrzebę dostosowania oferty. Elastyczne podejście do biznesu w połączeniu z wiedzą i zapleczem technologicznym jest naszą gwarancją jakości. Dlatego wciąż się rozwijamy, poszerzając ofertę o nowoczesne rozwiązania z naciskiem na podejście proekologiczne. 

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Rok pod znakiem modernizacji Rafał Molenda, dyrektor działu stacji paliw i rozwoju sieci detalicznej Shell Polska

a początku chciałbym podzielić się obserwacją, z której wynika, że stacje paliw nie są już postrzegane tylko jako miejsca, gdzie kierowcy przyjeżdżają, aby zatankować swoje samochody. Coraz częściej klienci trafiają na stację paliw, aby zrealizować doraźne potrzeby zakupowe. Pomaga zresztą w tym fakt, że te obiekty są zwykle otwarte 24 godziny na dobę i 7 dni w tygodniu, z uwagi na swoją ważną funkcję związaną z zapewnieniem obsługi podróżnych. Nie bez znaczenia jest też to, że klienci są zapracowani, nie mają dużo czasu i w związku z tym chcą jak najwięcej czynności wykonać w jednym miejscu, przykładowo tankowanie połączyć z szybkim lunchem oraz odbiorem przesyłki. Naturalnie zatem zwiększa się zainteresowanie na produkty i usługi pozapaliwowe. W okresie od lipca 2017 roku do lipca 2018 roku w Shell systematycznie rozwijaliśmy nasze trzy formaty stacyjne. Pierwszy nosi nazwę on the move i stworzyliśmy go z myślą o klientach, którzy przemierzają długie odcinki i szukają miejsca na odpoczynek. Te stacje, zlokalizowane na trasach, posiadają największą ofertę gastronomiczną. Drugim formatem jest meeting point. Są to stacje miejskie, które również oferują rozbudowaną ofertę kawową i gastronomiczną, jednak zaspokajającą potrzebę szybkiego lunchu czy ka-

napki na drugie śniadanie. Trzeci format to standard. Wdrażamy go na stacjach miejskich. W tym przypadku skupiamy się na ofercie podstawowej z myślą o klientach, którzy chcą zatankować paliwo, a korzystając z okazji – zrobić szybkie zakupy w postaci przekąsek lub napojów. Dostosowywanie stacji paliw Shell do trzech formatów jest związane z szerszym programem unowocześniania sieci Shell, który realizujemy od 2015 roku. Zakłada on przebudowę i reorganizację głównie segmentu sklepowego stacji. Przykładowo skupiamy się na wymianie mebli i pozostałych elementów wyposażenia, remoncie łazienek z instalacją przewijaków, wymieniamy oświetlenie na bardziej energooszczędne, LED-owe. Aktywnie poszukujemy rozwiązań w celu poprawy jakości obsługi klienta. Na większości stacji pojawia się format on the move lub meeting point z rozszerzoną ofertą gastronomiczną. Jako ciekawostkę mogę dodać, że w lipcu br. otworzyliśmy 100 stację w nowym formacie, zlokalizowaną weWrocławiu przy ulicy Żmigrodzkiej. Naszym celem jest, aby do 2020 roku ok. 80 proc. naszych stacji funkcjonowało w jednym z nowych formatów. Programowi modernizacji stacji paliw Shell towarzyszy inauguracja brandu gastronomicznego deli by Shell, który wdrażamy na stacjach od początku maja br. Co ważne, nasz

GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA RAPORT

kraj razem z regionem Europy Środkowo-Wschodniej należy do pierwszych rynków, gdzie Shell postanowił przeprowadzić zmianę marki na nową. Możemy z satysfakcją potwierdzić, że w ramach deli by Shell stworzyliśmy całkowicie nową identyfikację wizualną i opakowania produktów, uatrakcyjniliśmy receptury, a zwłaszcza rozbudowaliśmy ofertę „Jesz co chcesz”. Warto wspomnieć o nowościach jak burger, kanapka trójkątna z łososiem czy słupki warzywne z hummusem. Zawsze podkreślamy, że nasze kanapki przygotowujemy na oczach klienta ze składników wysokiej jakości, które pochodzą od sprawdzonych dostawców o ugruntowanej pozycji na rynku. Na klientów czeka ok. 50 produktów pod marką deli by Shell jak np. woda mineralna. Docelowo gama produktów będzie rozwijana. Ponadto na stacjach paliw Shell klienci mogą kupić np. napój energetyczny V-Power,

jak również własne marki olejów i środków smarnych (np. Shell Helix). Zaczęliśmy także testować rozszerzony format gastronomiczny. Określamy tak restaurację szybkiej obsługi, gdzie na klientów czeka zróżnicowana oferta śniadaniowa i obiadowa. Co ważne wszystkie dania, np. jajecznica, pierogi, kotlet schabowy czy żurek, przyrządzamy na miejscu. Pierwszą otwartą przez nas lokalizacją w ramach prowadzonego pilotażu jest stacja położona w miejscowości Chojny przy trasie S8 z Wrocławia w kierunku Łodzi. Wierzymy, że idea zyska duże grono zainteresowanych, co pozwoli nam na dalszy rozwój konceptu. Konsekwentnie poszerzamy wachlarz i dostępność usług pozapaliwowych. Na przełomie 2017 i 2018 roku otworzyliśmy trzy myjnie bezdotykowe Shell. Obecnie firma jest w trakcie wymiany 15 maszyn myjniowych na nowe oraz rewitalizacji

Jakość kawy może być decydująca dla kierowcy Witold Sosnowski, Kierownik Serwisu AFH Strauss Cafe Poland

o tego, że rynek stacji paliw w Polsce ciągle się rozwija, nie trzeba już nikogo przekonywać. Zmiany są szczególnie widoczne na stacjach sieciowych, które modernizują swoje koncepty gastronomiczne stawiają na podnoszenie standardu oferowanych usług. Powierzchnia przeznaczona na gastronomię stanowi coraz większą część każdej stacji. Oferta gastronomiczna, różnorodność produktów w sklepie i jakość kawy może być decydująca dla kierowcy, który dokona wyboru akurat tej stacji spośród wielu, które będzie mijał na swojej drodze. Zauważamy, że w dużej mierze zmiany dotyczą „kącików kawowych”, które w części gastronomicznej odgrywają jedną z decydujących ról świadczących o atrakcyjności oferty dla podróżnych.

Właściciele stacji benzynowych doskonale rozumieją, że konsumenci nie akceptują już słabej i przypadkowej kawy, tylko oczekują wysokiej jakości napoju na poziomie tego, który jest serwowany w kawiarniach. Optymalnym rozwiązaniem, aby zapewnić stałą i powtarzalną jakość produktów kawowych i mlecznych na bazie kawy, jest zastosowanie ekspresów automatycznych o dużej wydajności dziennej. Strauss Cafe posiada w swojej ofercie skierowanej do rynku HoReCa oraz stacji paliw i działających przy nich sklepów typu convenience wysokiej jakości i wytrzymałości ekspresy S30 i S20 włoskiej firmy LaCimbali, które dzięki najnowszym rozwiązanym technologicznym zapewnią najwyższą jakość i powtarzalność każdego z produktów. Warto wspomnieć, że

pięciu kolejnych. Wdrożyliśmy także rozwiązanie DHL Parcel Shop, dzięki któremu dajemy klientom możliwość odbioru przesyłek DHL na stacjach Shell. Na Shell można także skorzystać z lottomatu czy paczkomatu, napić się oryginalnej kawy Costa Coffee i skorzystać z darmowego wi-fi. Wśród udogodnień, które z pewnością zainteresują podróżujące rodziny z dziećmi, są przewijaki, które udostępniamy na ponad 370 stacjach. Dodatkowo w wybranych punktach zlokalizowane są kąciki dla dzieci oraz siłownie na świeżym powietrzu. Pozostając w temacie rodziny, chcielibyśmy przypomnieć, że Shell od 21 maja br. dołączył do ogólnopolskiego programu Karta Dużej Rodziny. Poprzez dołączenie do programu chcemy sprawić, że stacje Shell będą jeszcze bardziej przyjazne dla rodzin z dziećmi. Uznaliśmy, że powinniśmy objąć zniżką wszyst-

kie paliwa. Przykładowo posiadacze Karty Dużej Rodziny otrzymają rabat w wysokości 8 gr za 1 litr paliwa podstawowego i 10 gr za 1 litr w przypadku paliw premium, np. Shell V-Power. Dodatkowo klienci mogą skorzystać z 3 gr zniżki na 1 litrze przy zakupie Shell AutoGas. Oferujemy także 20-proc. rabat na wybrane produkty spożywcze. Podsumowując, ostatnie 12 miesięcy upłynęło nam pod znakiem modernizacji oraz unowocześniania stacji paliw Shell, a także rozwoju usług pozapaliwowych. Cały czas przyglądamy się rynkowi, analizujemy potrzeby i oczekiwania naszych klientów. W ich oczach chcemy być postrzegani nie tylko jako miejsce do tankowania, ale jako najbardziej przyjazny i wygodny przystanek w każdej podróży – niezależnie, czy myślimy o wyjeździe na wakacje, czy o pokonywaniu dystansu między domem a pracą. 

ekspresy posiadają dwukierunkową usługę telemetrii, dzięki której można na bieżąco monitorować stan urządzenia oraz w pełni automatyczny proces czyszczenia, ważny dla zachowania najwyższej jakości w każdej filiżance kawy. Kolejnym trendem, który jest już mocno zauważalny w ofercie gastronomicznej stacji są produkt y t ypu „Fresh”. Coraz większa liczba konsumentów docenia możliwość kupienia w podróż y świeżo wyciśniętego soku, na bieżąco przygotowanej kanapki, czy swojej ulubionej kawy zmielonej ze świeżo palonych ziaren. Zauważając wyraźny wzrost zaintere-

sowania konsumentów tego typu produktami i monitorując trendy światowe stworzyliśmy nową propozycję będącą odpowiedzią na potrzeby rynku. Strauss Cafe, jako profesjonalna firma dostarczająca od wielu lat produkty najwyższej jakości, posiada już w swojej ofercie kawę „MK Cafe Fresh”, która jest mieszanką 100 proc. ziaren Arabiki i jest dostarczana do klienta maksymalnie w ciągu 14 dniu od jej wypalenia. Jak oceniają bariści, taka kawa najpełniej oddaje swój charakter, jej ziarna osiągają swoje najwyższe wartości i najlepsze proporcje, a ich smak klaruje się i staje się bardziej szlachetny. 

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

Aktualne trendy i zmiany na rynku myjni Paweł Jędrzejewski, dział handlowy Sultof

a przestrzeni ostatnich lat dają się zauważyć w branży myjniowej zmiany związane z poszukiwaniem najbardziej proekologicznych rozwiązań związanych z oszczędnością wody i energii jak również wkraczanie do świata myjni technologii, które są już rozpowszechnione w naszym codziennym życiu jak np. komunikacja mobilna. Widoczne są również zmiany w samej technologii mycia, dotyczące np. środków myjących i nowych programów. Projektanci starają się również, żeby obsługa myjni była możliwie intuicyjna i prosta. Dlatego wykorzystują w nich ekrany dotykowe przypominające popularne smartfony i tablety. Czytelne menu prowadzi klienta „za rękę” i pomaga w doborze optymalnego programu mycia. Te ogólne prawidłowości, wyglądają trochę inaczej w przypadku automatycznych myjni szczotkowych, a inaczej w przypadku ręcznych myjni samoobsługowych. W myjniach samoobsługowych dominującą tendencją jest odejście od chemii proszkowej na rzecz szamponów w płynie. Niższe koszty eksploatacji, wydłużona żywotność podzespołów i wysoka jakość mycia to argumenty, które przekonują inwestorów do wyboru właśnie takiego rozwiązania. Standardem na myjniach samoobsługowych staje się również szczotka jako dodatkowe narzędzie pozwalające na usunięcie naj-

bardziej uporczywych zabrudzeń. Konfigurowanie myjni potencjalni inwestorzy często zaczynają od tego właśnie programu. Do podgrzewania wody oraz posadzki stosuje się kotły kondensacyjne o wysokiej sprawności i modulowanej mocy. Niezamarzający czynnik grzewczy w wężownicach i zawory na poszczególnych obwodach, pozwalają na czasowe wyłączanie ogrzewania przy bardzo niskich temperaturach i minimalnym ruchu na myjni. Wodę można oszczędzać poprzez np. wykorzystanie do płukania odpadu z regeneracji filtrów lub stosując systemy recyklingu przeznaczone dla myjni automatycznych. Na mniejsze zużycie energii również wpływa powszechne użycie oświetlenia LED oraz inteligentne sterowanie powiązane z zajętością stanowiska. U producentów posiadających w ofercie różne typy urządzeń widoczna jest również tendencja do unifikacji pewnych rozwiązań. Dobrym przykładem może być firma Istobal, której jesteśmy przedstawicielem w Polsce. Zastosowanie w różnych myjniach blokowych kolektorów dystrybuujących wodę i chemię na poszczególne stanowiska i programy mycia zredukowało znacząco liczbę połączeń hydraulicznych na maszynie oraz pozwoliło precyzyjnie „w punkt” dozować środki chemiczne.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Oczywiście opisane powyżej rozwiązania dotyczą światowych liderów w branży, takich jak Istobal

i nie są jeszcze w pełni zaimplementowane przez mniejszych producentów. 

Convenience to koncept z przyszłością Katarzyna Mazurek, Sales Manager Slovnaft Partner

oraz wyraźniejszą tendencją jest to, iż sklep generuje większość zysków na stacjach paliw. Konsekwentnie przez ostatni okres zmieniają się one wizualnie oraz asortymentowo, dopasowując do potrzeb konsumentów. Obecnie 73 z 80 stacji należących do programu Slovnaft Partner prowadzi sklepy z różnorodną ofertą spożywczą, dostosowaną do lokalizacji. Wszystkie prowadzą sprzedaż podstawowych artykułów motoryzacyjnych, w szczególności olejów, płynów do spryskiwaczy, kosmetyków i akcesoriów samochodowych. Część z nich posiada ofertę gastronomiczną, dodatkowo niektórzy Partnerzy w pobliżu stacji prowadzą działalność restauracyjną. Naszym celem jest przekonanie Partnerów, jak istotną rolę w działalności stanowi obecnie oferta kawowo-gastronomiczna i zachęcenie ich do rozbudowy właśnie tej kategorii. Między innymi z tego względu od trzech lat poszczególne spółki należące do Grupy MOL z sukcesem wprowadzają zunifikowany koncept gastronomiczny pod nazwą Fresh Corner. Obecnie w 10 krajach Europy środkowo-wschodniej działa ich już prawie 600. Korzystając z tych doświadczeń, jesteśmy w trakcie przygotowywania lokalnego odpowiednika, skierowanego do stacji partnerskich. Równocześnie, nego-

cjujemy dla naszych Partnerów korzystne warunki w zakresie dostaw produktów spożywczych, małej gastronomii, kawy, jak również urządzeń do wyposażenia kącika gastronomicznego, wybierając rekomendowanych dostawców. Jeszcze nie tak dawno temu stacje paliw ograniczały swój asortyment przede wszystkim do artykułów motoryzacyjnych. Po wprowadzeniu zakazu handlu w niedzielę, stacje coraz częściej stają się miejscem codziennych, niewielkich zakupów. Nasi Partnerzy trafnie rozpoznali oczekiwania klientów, rozszerzając ofertę swoich sklepów o podstawowe artykuły spożywcze, zachęcając lokalnych mieszkańców do odwiedzin stacji również w weekendy, nie tylko w celu zakupu paliwa. Dostrzegamy istotną rolę „przystacyjnych” sklepów, dlatego nasi pracownicy służą swoimi radami i pomocą Partnerom, którzy chcą poprawić funkcjonowanie swoich obiektów. Jednocześnie szanujemy indywidualizm naszych Partnerów i dalecy jesteśmy od narzucania im czegokolwiek. Przygotowujemy rekomendacje, ale Partnerzy sami wybierają dostawców oraz decydują o wyglądzie i funkcjonowaniu swojego sklepu i samej stacji. To odróżnia nas od klasycznej franczyzy, w ramach której właścicielowi stacji przedstawia się listę warunków do spełnienia. 

PROFESSIONAL

³ƺȸȓɯǸǣ ɎȒ ȇȒɯƏ ȵȸȒȵȒɿɵƬǴƏ RȒƬǝǼƏȇƳ ɯ ɎȸɿƺƬǝ ȒƳȅǣƏȇƏƬǝ ɀȅƏǸȒɯɵƬǝً ɀȄɖʂƥƬƏ ƳȒ ȵȸɿɵǕȒɎȒɯƏȇǣƏ ȵɵɀɿȇɵƬǝ ɀƺȸȒɯɵƬǝ ǝȒɎ ƳȒǕȓɯِ ¨ȸȒƳɖǸɎ ɿȒɀɎƏȄ ɀɎɯȒȸɿȒȇɵ ɿ ȅɵɁǼƥ Ȓ ɎɵƬǝ ǸȒȇɀɖȅƺȇɎƏƬǝً ǸɎȓȸɿɵ ɀɎƏȸƏǴƥ ɀǣǏ ȒǕȸƏȇǣƬɿɵƭ ɀȵȒʂɵɯƏȇǣƺ ɯǏƳǼǣȇ ȒȸƏɿ Ȓ ɎɵƬǝً ǸɎȓȸɿɵ ȵȒɀɿɖǸɖǴƥ ȇȒɯɵƬǝً ȒȸɵǕǣȇƏǼȇɵƬǝ ɀȅƏǸȓɯِ ³ƺȸȓɯǸǣ RȒƬǝǼƏȇƳ ɁɯǣƺɎȇǣƺ ȇƏƳƏǴƥ ɀǣǏ ƳȒ‫ژ‬ȵȒƳǕȸɿƺɯƏȇǣƏ ɯ ȸȒǼǼƺȸƏƬǝ ɖʂɵɯƏȇɵƬǝ ȇƏ‫ژ‬ɀɎƏƬǴƏƬǝ ƫƺȇɿɵȇȒɯɵƬǝً ɯ ƫƏȸƏƬǝ ǣ ƫǣɀɎȸƏƬǝِ ¨Ȓ‫ژ‬ȵȒƳǕȸɿƏȇǣɖ ȇǣƺ ȒƫɀɵƬǝƏǴƥً ȵȒɿȒɀɎƏǴƥ ɀȒƬɿɵɀɎƺ ǣ ȵƺȄȇƺ ɯ ɀȅƏǸɖِ ´ɯǣƺɎȇǣƺ ǸȒȅȵȒȇɖǴƥ ɀǣǏ ɿ ȵǣƺƬɿɵɯƺȅ ‫ ٮ‬ɿƏȸȓɯȇȒ ƫǣƏȄɵȅً ǴƏǸ ǣ ȵƺȄȇȒɿǣƏȸȇǣɀɎɵȅِ xƏǴƥ ɀɎƏȇƳƏȸƳȒɯƥ ɁȸƺƳȇǣƬǏ ǣ ƳȄɖǕȒɁƭً ɯǣǏƬ ǣƳƺƏǼȇǣƺ ȵƏɀɖǴƥ ƳȒ ƫɖȄƺǸ ƳȒ ǝȒɎ ƳȒǕȓɯِ kǼƏɀɵƬɿȇƺ ƳȒƳƏɎǸǣً ɎƏǸǣƺ ǴƏǸ ǸƺƬɿɖȵ ǣ ȅɖɀɿɎƏȸƳƏً ɀɎƏȇȒɯǣƥ ɯɀȵƏȇǣƏȄƺ ƳȒȵƺȄȇǣƺȇǣƺ ɀƺȸȒɯƺǕȒ ɀȅƏǸɖِ

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

Energetyki i gadżety są na topie Agata Uramowska, Twin Caps

oraz więcej sieci stacji, nawet niezależnych inwestuje we własne marki energetyków. Chociażby sieć Lukoil w 2017 r. opracowała i wprowadziła do sprzedaży napój energetyczny pod marką własną Impet. Natomiast w czerwcu 2018 roku na stacjach Lotos i Lotos Optima pojawiły się trzy nowe smaki energetyków pod marką własną Dynamic, promowane przez Roberta Kubicę. Tak intensywny rozwój kategorii napojów funkcjonalnych nie byłby możliwy, gdyby nie obserwowane także przez naszą firmę rosnące zainteresowanie tą kategorią produktów wśród klientów. Tym trendom sprzyja między innymi budowanie lojalności do produktów ulubionej sieci, w której kupuje się paliwa, dobre promocje na produkty własne sieci, czy chęć eksperymentowania z nowymi smakami.

Chociażby z tego względu energetyki coraz częściej pojawiają się w samochodach. Mimo że w większości pojazdów znajdują się uchwyty na napoje, nie gwarantują one odpowiedniego zabezpieczenia napoju przed wylaniem. A jak pokazują badania konsumenckie, większość zimnych napojów kupowanych przez kierowców na stacjach, jest spożywana już po opuszczeniu pawilonu handlowego, czyli w samochodzie. Różnorodność oferowanych przez naszą firmę nakładek na puszki i ich niewielkie rozmiary pozwalają na ich łatwą oraz dobrze widoczną ekspozycję w strefie przykasowej lub blisko lodówki z napojami w puszkach. Różnorodne wzory, w tym nawiązujące do znanych symboli czy ulubionych marek z całą pewnością będą odpowiednimi impulsami, które skłonią klientów stacji do zakupu. 

Dobra sprzedaż – z energią i ze smakiem Bożena Kolasińska, menadżer ds. kluczowych klientów Komodo

przedaż napojów energetycznych w Polsce w 2017 roku była szacowana na ok. 1,3 mld zł. To bardzo dobry wynik, a dalsze prognozy dla tej kategorii są optymistyczne – producenci i dystrybutorzy spodziewają się

wzrostów także w kolejnych latach. Nasza firma działa aktywnie na rynku już trzeci rok i na podstawie naszych wyników możemy potwierdzić tendencję wzrostową dla tak zwanych energetyków i napojów funkcjonalnych.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Udaje nam się utrzymywać wysoką sprzedaż, mimo że Komodo w swoim portfolio ma aż 11 produktów w zróżnicowanych wersjach smakowych, takich jak: dzika poziomka, mroźne mojito, mango marakuja czy różowy grejpfrut. Najlepszą rekomendacją dla jakości naszych produktów i ich walorów smakowych jest wyróżnienie przyznane dla „Komodo Cactus” – produkt otrzymał srebrny medal w kategorii „Najlepszy produkt. Wybór konsumentów 2018” rankingu organizowanego przez jeden z magazynów branży handlowej. Obserwujemy, że klienci, którzy postanowili spróbować naszych napojów energetycznych są pozytywnie zaskoczeni ich wyjątkowych smakiem – dzięki czemu przy powtórnej wizycie w sklepie chętnie znowu sięgają po markę Komodo. Przy czym warto zauważyć, że w zależności od lokalizacji mamy innych liderów sprzedaży. To świadczy o tym, że różnorodność i wybór aż 11 wariantów Komodo jest zdecydowanym atutem naszej marki i wyróżnia ją na tle konkurencji. Zachęceni tymi wynikami cały czas testujemy możliwość stworzenia kolejnych kompozycji smakowych. Dlatego w ostatnim czasie na rynku swoją premierę miał napój energetyczny „Komodo Pi na Colada” (czyli połączenie kokosa z ananasem). Co ciekawe, bardzo często decydują się sięgnąć po niego klienci na co dzień wierni tradycyjnym smakom. Placówki handlowe, w tym także takie jak stacje paliw, które są miejscami sprzedaży impulsowej chętnie korzystają z trendu sezonowości. Wybór aż 11 smaków Komodo pozwala na tworzenie oferty dopa-

sowanej praktycznie do każdej pory roku i profilu klienta. Na przykład „Komodo Soczysty Arbuz” świetnie sprzedaje się w upalne dni czerwca, lipca i sierpnia. Natomiast „Komodo Czarna Porzeczka” notuje lepsze wyniki w miesiącach jesienno-zimowych, chociaż praktyka handlowa pokazuje, że w niektórych lokalizacjach utrzymuje pozycję lidera także w okresie letnim. Poza wspomnianymi doskonałymi walorami smakowymi nasze energetyki łączą dwie ważne funkcje: energetyzującą i orzeźwiającą. Dlatego jest to produkt, który doskonale sprawdza się w segmencie stacji paliw – kierowcy bardzo chętnie po niego sięgają. Dzięki temu współpracujemy już z kilkoma dużymi sieciami i prowadzimy negocjacje z kolejnymi. Obecnie oferta energetyków na polskim rynku jest bardzo bogata, natomiast półka dla tej kategorii w sklepach typu convenience wymaga od właścicieli dużej dyscypliny, jeśli chodzi o wybór marek. Co ciekawe, właściciele stacji paliw, którzy zdecydowali się nawiązać współpracę z naszą marką, nie wycofują się z niej, co oznacza, że nasza oferta spotkała się pozytywnym odzewem klientów i pozwala na generowanie dodatkowych zysków ze sprzedaży produktów pozapaliwowych. Nie ukrywam, że istotne przełożenie na nasze relacje handlowe z branżą stacji paliw miało XVIII Forum Rynku Stacji Paliw PetroTrend 2018 zorganizowane przez firmę BROG B2B, wydawcę m.in. magazynu „Stacja Benzynowa & Convenience Store”. Podczas szybkich spotkań w formule Business Speed Dating mogliśmy nawiązać kontakt z osobami odpowiedzialnymi za

RAPORT GŁOS RYNKU – SKLEP I GASTRONOMIA

zakupy kategorii nonfuel zarówno z największych sieci, jak i z obiektów niezależnych. Nasz trud został doceniony przez managerów biorących udział w spotkaniach przyznaniem tytułu Supplier of the Year 2018. Liczę na to, że w kolejnych edycjach konferencji uda nam się zacieśnić relacje z dotychczasowymi partnerami oraz że nasza oferta przypadnie do gustu nowym, potencjalnym partnerom. Bardzo wierzę w siłę relacji partnerskich, bez których nie da się budować rzetelnej i opartej na wzajemnym zaufaniu współpracy handlowej.

Dodam, że zainteresowanie w branży sklepów typu convenience produktami marki Komodo zarówno w tym, jak i w kolejnym roku może być większe ze względu na obowiązujący zakaz handlu w niedziele. Niewątpliwie nowe zasady dały właścicielom stacji paliw szansę na zwiększenie obrotów i wygenerowanie wyższych marż. Dlaczego jestem o tym przekonana? Od pewnego czasu w poniedziałkowe poranki odbieram po kilka telefonów od managerów stacji paliw z prośbą o dostawę naszych produktów. 

Nowa oferta franczyzowa sieci Lotos przynosi pierwsze efekty Adam Pawłowicz, wiceprezes zarządu Lotos Paliwa

ieć Lotos liczy już niemal 500 stacji paliw, z czego ponad jedna trzecia to stacje franczyzowe. Pomorski koncern konsekwentnie realizuje działania służące rozwojowi ilościowemu i jakościowemu sieci stacji paliw, które są zapisane w strategii rozwoju na lata 20172022. W tym roku Lotos planuje przekroczyć liczbę 200 stacji franczyzowych. W realizacji tego celu pomaga nowa oferta part nerstwa handlowego skierowana dla niezależnych właścicieli stacji paliw. Nowy zarząd spółki Lotos Paliwa w 2017 r. rozpoczął dynamiczne zmiany w segmencie franczyzowym sieci. Określono wówczas główne cele, jakie ma spełniać nowa umowa franczyzowa: ma być prostsza,

bardziej przyjazna dla partnerów, a jednocześnie zapewnić pełną standaryzację sieci i powtarzalność oferty. Partnerzy uzyskują w nowej umowie jasne warunki usuwania ewentualnych awarii oraz pełne wsparcie systemów informatycznych. W ubiegłym roku koncern zmienił oprogramowanie kasowe na stacjach własnych, obecnie wdraża to sprawdzone rozwiązanie na stacjach franczyzowych. W październiku rusza całodobowy help desk także dla franczyzobiorców. Przede wszystkim jednak Lotos zaproponował partnerom nową, bardziej elastyczną formułę cenową zakupu paliw powiązaną z cenami hurtowymi, co chroni obie strony – sprzedawcę paliwa oraz franczyzobiorcę – przed

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

negatywnymi skutkami drastycznych zmian cenowych na rynku. Po roku widać już pierwsze efekty wprowadzanych zmian – w drugim kwartale 2018 r. sieć stacji paliw Lotos zanotowała r/r w kanale franczyzowym rekordowe kilkunastoprocentowe wzrosty sprzedaży paliw. Rośnie liczba nowych projektów franczyzowych wchodzących w fazę realizacji. Do końca roku Lotos chciałby mieć już ponad 200 stacji ze swoim logo należących do niezależnych partnerów. Cała sieć Lotosu zanotowała także również bardzo wysoką dynamikę wzrostu sprzedaży artykułów pozapaliwowych, w szczególności gastronomicznych. To efekt stałej poprawy oferty handlowej i dostosowania jej do panujących trendów rynkowych oraz oczekiwań konsumentów, a także wdrażania nowoczesnych metod sprzedaży, tzw. category management. Lotos stworzył całościową ofertę obsługi zakupów i dostaw w zakresie artykułów pozapaliwowych także dla partnerów franczyzowych. Ofertę gastronomiczną oraz ofertę FMCG przygotowano tak, aby mogli z niej skorzystać zarówno ci, którzy chcą sami zaopatrywać swoje stacje, jak również ci, którzy woleliby skorzystać w tym zakresie z oferty produktowej i dostaw realizowanych przez podwykonawców Lotosu. Nowa umowa franczyzowa zakłada nie tylko pełne wyposażenie sklepu w takim samym standardzie, jaki można spotkać na stacjach własnych sieci Lotos, ale także wsparcie specjalistów, którzy doradzą w zakresie zwiększania efektywności sprzedaży. Właśnie wsparcie w zakresie zarządzania sklepem jest jedną z kluczowych nowości w ofercie sieci Lotos. W oparciu o wyniki sprzedaży na stacjach własnych stworzono listę towarów o najwyższej rotacji, tzw. top sellers. Produkty z tej listy są na tak zwanej liście towarów obowiązkowych. Partner musi je mieć w sklepie, ale może je kupować zarówno poprzez Lotos jak i we własnym zakresie. Posiadanie jednoli-

tej oferty FMCG pozwala spółce Lotos Paliwa koordynować akcje sprzedażowe i marketingowe. Oferta franczyzowa sieci Lotos zakłada, że partner może też skorzystać z przygotowanej przez Lotos listy towarów rekomendowanych, czyli takich, które zdaniem doświadczonych menedżerów i solidnej bazy analitycznej (na podstawie statystyk zebranych z sieci stacji własnych) powinny znaleźć się w ofercie. Jest to szczególnie ważne dla partnerów, którzy dopiero stawiają pierwsze kroki w branży stacji paliw. Lista towarów rekomendowanych może się różnić w zależności od lokalizacji: tranzytowych, miejskich czy lokalnych. Na obecnym etapie rozwoju rynku nie trzeba przekonywać właścicieli stacji, że warto mieć w swojej ofercie hot dogi. Jednak skorzystanie doświadczeń Lotosu i ze sprawdzonej marki Cafe Punkt daje szanse na bardzo dynamiczny wzrost sprzedaży. W ubiegłym roku sprzedaż sklepowa sieci Lotos rosła w tempie dwucyfrowym, a gastronomia zanotowała ponad 30 proc. dynamikę wzrostu. Podobne wyniki osiąga Lotos także w tym roku. Dlatego zgodnie z planami koncernu oferta Cafe Punkt powinna znaleźć się w ofercie wszystkich partnerów do połowy 2019 roku. Należy także podkreślić, że Lotos stale inwestuje w rozwój marki własnej Dynamic. W tym roku do sprzedaży wprowadzono nowe smaki napoju energetycznego Dynamic, a sama marka została odświeżona i korzysta z dużego wsparcia medialnego oraz wizerunku Roberta Kubicy, który został ambasadorem tej marki. Dzięki tym działaniom sprzedaż napoju energetycznego Dynamic na stacjach własnych wzrosła w stosunku do roku ubiegłego ponad dwukrotnie. Sprawdzony model biznesowy i większa dynamika wzrostu sprzedaży niż średnia dla wszystkich pozostałych koncernów (dane POPiHN) to kluczowe elementy przewagi konkurencyjnej, które ofertuje Lotos. 

PetroTrend

business speed dating

XIX FORUM RYNKU STACJI PALIW 2019

NAJBARDZIEJ PRESTIŻOWY KONKURS POLSKIEJ BRANŻY STACJI PALIW

duma właścicieli



uznanie dla zespołu

sukces marketingowy



prestiż w branży

zaufanie klientów

PRZYJMUJEMY JUŻ ZGŁOSZENIA Sprawdź szczegóły

WWW.PETROTREND.PL Organizator BROG B2B: tel. 664 463 083, 22 290-66-11, biuro@brogb2b.pl

RAPORT WIZYTÓWKI FIRM

Grupa Amtra ul. Schonów 3, 41-200 Sosnowiec tel. (32) 294 41 00, fax (33) 294 41 39 amtra@amtra.pl www.amtra.pl

Grupa Amtra to obecnie grupa kapitałowa powstała z połączenia trzech spółek: Amtra, Nanochem, Five Star Polska. Od 25 lat prowadzi działalność produkcyjną i dystrybucyjną na rynku chemii samochodowej i profesjonalnych środków utrzymania czystości, będąc jednym z liderów branży. Oferta Grupy, oprócz marek własnych (Moje Auto, Mobiler), obejmuje także renomowane w świecie marki – WD-40, WUNDER-BAUM, STP – których jest generalnym dystrybutorem na Polskę. Od 2 lat działa także na rynku akumulatorów.

Area Cooling Solutions ul. Relaksowa 27, 55-080 Nowa Wieś Wrocławska tel. (71) 354 56 24, area@area.pl www.area.pl

Area Cooling Solutions jest europejskim holdingiem z 30-letnią tradycją, swoim zasięgiem obejmującym rynek całej Europy. Oferuje urządzenia chłodnicze: agregaty skraplające, zespoły sprężarkowe, agregaty wody lodowej oraz różnego rodzaju urządzenia chłodnicze wykonywane wg. indywidualnych specyfikacji klienta. Podstawą projektów rozwojowych prowadzonych w firmie są zagadnienia dot. zastosowania ekologicznych czynników chłodniczych o niskim wskaźniku GWP, w tym CO2, oszczędności energii, ekonomicznej eksploatacji oraz zgodności z wymaganiami prawnymi (Ecodesign, EN378-2016).

Aviko ul. Tadeusza Wendy 15, 81-341 Gdynia tel. (58) 662 43 00 office@aviko.pl www.avikofoodservice.pl

Firma z ponad 50-letnim doświadczeniem w branży, jeden z czterech największych producentów wyrobów ziemniaczanych na świecie. Oferta Aviko to wysokiej jakości produkty ziemniaczane: świeże, chłodzone i mrożone, frytki, specjalności cięte i puree, placki, przekąski, gratiny. Zrozumienie problemów i oczekiwań klienta to podstawa wszelkich aktywności Aviko – dzięki temu jesteśmy w stanie zaproponować nie tylko rozwiązania produktowe, ale także koncepty wspierające biznes klienta.

Best Coffee Systems Wagonowa 2C/1 53-609 Wrocław tel. (71) 794-81-10 fax (71) 794-81-11 info@best-cs.pl www.best-cs.pl

Firma należy do czołowych dostawców profesjonalnych urządzeń gastronomicznych, a w tym m.in. ekspresów automatycznych, kolbowych, przelewowych, pieców hybrydowych i wyciskarek. Jako oficjalny dystrybutor szwajcarskich ekspresów automatycznych Franke działa na rynku od 2010 roku. Systematycznie zwiększamy zakres naszej działalności o nowe wiodące marki znane i cenione na rynku światowym. Należą do nich między innymi: cenione przez baristów ekspresy Dalla Corte, nowoczesne i eleganckie wyciskarki do soków Zumex oraz piece hybrydowe Atollspeed. Nasze portfolio uzupełniają ekspresy do alternatywnego parzenia kawy firmy Wilbur Curtis, niemieckie urządzenia i meble ze stali nierdzewnej Palux oraz hiszpańska frytownica bezzapachowa QualityFry. Zaufało nam wielu wiodących klientów sieciowych oraz indywidualnych z branży gastronomicznej na terenie całej Polski i Litwy.

BP Europa SE Oddział w Polsce – Kraków ul. Jasnogórska 1, 31-358 Kraków tel. (12) 619-12-00, fax (12) 619-12-05 www.bp.pl

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Jesteśmy liderem wśród zagranicznych koncernów paliwowych w Polsce. Siedziba BP w Polsce mieści się w Krakowie, a biuro działu olejowego BP, Castrol i Aral mieści się w Warszawie. Firma BP rozpoczęła działalność w Polsce w 1991 r. Początkowo w Polsce działało jedynie biuro handlowe olejów dla samochodów i przemysłu. Obecnie prowadzimy w Polsce działalność w ramach następujących działów: paliwowy, smarów i olejów oraz hurtowej sprzedaży paliw.

WIZYTÓWKI FIRM RAPORT

Farm Frites International B.V. Oddział Polska Ul Staromiejska 17E, 84-300 Lębork tel. (59) 863 75 00 e-mail: sprzedaz@farm-frites.pl www.farmfrites.pl

Farm Frites to rodzinna, dynamicznie rozwijająca się firma założona w Holandii w 1971 roku. Obecnie jest marką o zasięgu globalnym z siedmioma fabrykami, zlokalizowanymi w Polsce, Chinach, Egipcie, Argentynie, Belgii i Holandii. Swoją myślą przewodnią „the fresh taste of the land”, Farm Frites podkreśla troskę o najwyższą jakość surowca, bezpieczeństwo oferowanych produktów, a także o zadowolenie Klientów. Farm Frites dba o to, by zagwarantować swoim Klientom najwyższą jakość i różnorodną ofertę produktów ziemniaczanych, a nowości tworzone są w odpowiedzi na konkretne potrzeby rynku. Szczegółowe informacje dotyczące oferty Farm Frites dostępne są na stronie farmfrites.com.

Green Steam Krakowska 106, 32-010 Luborzyca tel. (12) 688 27 31 tel. kom. 662 408 561 adam.szarwilo@greensteam.pl www.inwestujwmyjnie.pl

Firma Green Steam jest dostawcą wielu innowacyjnych rozwiązań czyszczących. Nasza oferta przeznaczona jest dla właścicieli stacji benzynowych oraz myjni bezdotykowych chcących poszerzyć swoją ofertę. Już kolejny raz mamy zaszczyt zaprezentować nowość na rynku jakim jest samoobsługowa maszyna do prania tapicerki i odkurzania. Maszyna ta jest idealną inwestycją dla właścicieli i jednocześnie niesie wiele korzyści dla użytkownika. Szybki czas schnięcia, oszczędność pieniędzy, dezynfekcja oraz eliminacja nieprzyjemnych zapachów to tylko niektóre argumenty które zachęcają kierowców do skorzystania z tej usługi.

Grupa Azoty tel. (81) 565 21 46 tel. kom. 661 991 037 noxy@grupaazoty.com noxy.eu

Grupa Azoty to jedna z kluczowych grup kapitałowych branży nawozowo-chemicznej w Europie. Zakłady produkcyjne Grupy Azoty w Puławach, w Policach i Kędzierzynie oferują NOXy® AdBlue® w najwyższej jakości. Rozbudowana sieć dystrybucji AdBlue® pozwala docierać z produktem do odbiorców indywidualnych oraz hurtowych zarówno z Polski, jak i zza granicy.

Hochland Polska ul. Okrężna 2 64-530 Kaźmierz, WLK tel. (61) 292 91 00 hochland@hochland.com www.hochland-group.com

HUZAR PSP ul. Otolińska 21, 09-407 Płock tel. (24) 366 10 01 e-mail: huzar@huzar.eu www.huzar.eu

Hochland jest firmą rodzinną, której nazwa już od ponad 90 lat gwarantuje najwyższą jakość produktów. Na polskim rynku, firma Hochland jest obecna od początku lat 90-tych. Przyczyniła się istotnie do rozwoju rynku mleczarskiego w Polsce, wykreowała szereg nowych kategorii oraz rozwinęła aktywną komunikację z konsumentami, wpływając na zmiany nawyków żywieniowych. Hochland Polska jest wartościowym liderem rynku serów w Polsce. W ofercie firmy znajdują się sery topione, twarogowe, żółte dojrzewające, pleśniowe i wiele innych. Produkty przeznaczone są dla handlu detalicznego, przemysłu spożywczego oraz gastronomii. W ostatnich latach rynek gastronomiczny stał się dla firmy Hochland bardzo ważny, co widać w rozrastającym się dziale Food Service oraz w powiększającej się ofercie produktów pod marką Hochland Professional - Hochland Cagliata w różnych formatach, Hochland Cremette, Hochland Ser żółty Gouda w plastrach i Hochland Cheddar ser topiony w plastrach. Dzięki tym produktom, można stworzyć wyselekcjonowaną kompozycję serów na bufety śniadaniowe, dodać je do dań na ciepło, przekąsek, czy wyrobów cukierniczych. Na rynku pojawiają się regularnie nowe produkty m.in. bazy do sosów, sery do sałatek i inne.

Pierwsza stacja testowa w barwach Polskich Stacji Paliw HUZAR powstała w 2005 r. Od 2006 r. rozpoczęto nabór uczestników. Sieć HUZAR od początku budowana była przez właścicieli stacji, jako alternatywne rozwiązanie do sieci franczyzowych. Jednym z elementów najbardziej cenionych przez właścicieli stacji przynależących do PSP HUZAR jest zachowanie suwerenności i niezależności firmy, która jest ich całym dorobkiem. Organizatorem sieci była firma POLpetro została założona w 2000 r., przez 22 akcjonariuszy posiadających własne stacje paliw. Od 2014 r. marką PSP HUZAR zarządza spółka HUZAR PSP S.A.

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT WIZYTÓWKI FIRM

Instytut Studiów Energetycznych ul. Śniadeckich 17, 00-654 Warszawa tel. (22) 629 97 46 fax (22) 621 74 88 office@ise.com.pl www.ise.com.pl

JBG-2 ul. Gajowa 5 43-254 Warszowice tel. (32) 494 00 00 www.jbg2.com

JBG-2 od niemal 30 lat produkuje urządzenia chłodnicze i mroźnicze. Elastyczne podejście do potrzeb rynku powoduje, że dzisiaj oferujemy Państwu urządzenia nowoczesne, energooszczędne, proekologiczne, ergonomiczne i oczywiście estetyczne. Marka JBG-2 kojarzona jest z wysokim poziomem produktów, obsługi handlowej i serwisowej. Ustawicznie powiększany katalog pozwala nam zdobywać nowe rynki i zaufanie nowych klientów. Oferowane rozwiązania i wypracowane patenty potwierdzają naszą rynkową pozycję. Jesteśmy przekonani, że wprowadzane na rynek nowości pomagają jeszcze lepiej wykorzystywać potencjał Państwa biznesu.

JURA Poland ul. Puławska 366, 02-819 Warszawa tel. (22) 123 43 01 fax (22) 123 43 02 e-mail: info@pl.jura.com www.jura.com

Od 1931 roku szwajcarska firma JURA rozwijała innowacyjne i ekskluzywne urządzenia do użytku domowego. Jako pionier w branży automatycznych ekspresów do kawy JURA od połowy lat 90-tych jest głównym graczem w tym sektorze. Aktualnie firma tworzy kompleksowe rozwiązania zarówno w segmencie urządzeń domowych, jak i profesjonalnych urządzeń do biur i sektora gastronomicznego. Wyznacznikiem produkcji ekspresów są: szwajcarska precyzja, intuicyjna obsługa, perfekcyjny design i doskonała, świeżo mielona kawa. W Polsce oficjalne przedstawicielstwo JURA obecne jest od lipca 2013 r.

„MARCIN” Marcin Kranodębski ul. Słowackiego 14, 05-200 Wołomin tel. (22) 787 44 62 e-mail: marcin.krasnodebski@komododystrybucja.pl

Marka KOMODO istnieje na polskim rynku od trzech lat. Nasze produkty z sukcesem pojawiły się najpierw w Warszawie i województwie mazowieckim, a następnie sukcesywnie wprowadzaliśmy na teren całego kraju. Naszym atutem są niepowtarzalne smaki energetyków i innych produktów, które docenili klienci. Obecnie w naszej ofercie mamy dziesięć energetyków w tym osiem smaków (mango-marakuja, mojito, poziomka, czarna porzeczka, grejpfrut, jabłko, arbuz, classic), strong i bez cukru. Firma wprowadziła na rynek osiem smaków izotoników (arbuz, limonka, kaktus, pomarańcza, cytryna, grejpfrut, multiwitamina, multiwitamina bez cukru), oranżadę w puszce i litrowej butelce PET oraz witaminy.

Lantmannen Unibake Poland ul. Unii Lubelskiej 1, 61-249 Poznań tel. (22) 772 42 54, fax. (22) 772 40 46 info@schulstad.pl

Na rynku polskim firma działa od początku lat dziewięćdziesiątych. Produkcja odbywa się w dwóch piekarniach, gdzie działa łącznie 7 linii produkcyjnych, na których wypiekane są m.in. produkty takich marek jak: Schulstad i Schulstad Bakery Solutions. Firma ma doświadczenie w produkcji pieczywa świeżego i mrożonego z przeznaczeniem do gastronomii i sprzedaży detalicznej. Oferuje szeroki wybór różnorodnych wyrobów piekarskich od bułek do fast foodu, poprzez pieczywo dla cateringu, ofertę słodką: ciastek i croissantów, aż po pieczywo świeże pakowane typu tosty, chleby żytnie, pełnoziarniste, mieszane i inne. Nowoczesne technologie stosowane przy wypieku pieczywa, zapewniają powtarzalną jakość produktów, bezpieczeństwo i produkcję w zgodzie z zasadami ochrony środowiska naturalnego. Produkcja w obu zakładach odbywa się w zgodzie z normami HACCP i BRC Global Standard Food.

Grupa LOTOS ul. Elbląska 135, 80-718 Gdańsk tel. (58) 308-71-11, fax (58) 301-88-38 lotos@grupalotos.pl www.lotos.pl

Instytut Studiów Energetycznych Spółka z o.o. z kapitałem 500 000 PLN to wiodąca firma doradcza w obszarze „ropa naftowa & gaz ziemny & energia” dedykowana dla Klientów branży energetycznej Europy Środkowej i Wschodniej. Mając unikalną wiedzę dotyczącą w/w rynków firma specjalizuje się w projektowym doradztwie strategicznym, strukturyzacji transakcji przejęć i połączeń. Partnerzy firmy słyną na rynku z wysokiej jakości prac, bardzo dobrych umiejętności budowania złożonych biznes planów i wyszukanych modeli biznesowo-finansowych. Uczestniczyli jako szefowie projektów lub członkowie zespołów, komitetów sterujących w największych ostatnich inwestycjach polskich i zagranicznych. Zespół ISE to eksperci mający szerokie doświadczenie w sektorach energetycznym, chemicznym, R&D oraz nowych technologii, których doświadczenie wspar te jest wykształceniem i wiedzą z zakresu finansów, marketingu i zarządzania, którzy zarządzali największymi krajowymi projektami w sektorze energetycznym.

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Rafineria Grupy LOTOS, dzięki najnowocześniejszym instalacjom wybudowanym w latach 2007–2010 w ramach Programu 10+ przerabia 10,5 mln ton ropy rocznie. Program był największą, wartą blisko 1,43 mld EUR inwestycją przemysłową ostatniej dekady w Polsce. W jej realizację byli zaangażowani światowi dostawcy najnowszych technologii dla branży naftowej – Shell, ABB, CB&I, KBR, Technip czy Lurgi. Wykorzystanie najnowszych technologii sprawiło, że jest to „zielona rafineria” przyjazna i bezpieczna dla środowiska.

WIZYTÓWKI FIRM RAPORT

Miko Pac ul. Dąbrowa 21 85-147 Bydgoszcz tel. (52) 320 59 46, (52) 320 59 04 tel. kom. 691 958 844 info@miko-kawa.pl www.mikocoffee.com/pl/

Firma MIKO Coffee została założona w 1801 roku i specjalizuje się w obsłudze firm oraz segmentu horeca w kawę oraz gorące napoje, będąc jedną z najstarszych marek kawowych na rynku międzynarodowym. Poprzez ponad 40 firm w Europie, Turcji, Japonii, Australii, oraz RPA, umacnia swoją pozycję jako sprawdzony dostawca kawy oraz urządzeń do jej zaparzania. W ciągu ponad 200 lat palenia kawy zdobyliśmy bogate doświadczenie, pozwalające nam na produkcję najszlachetniejszych kaw espresso. Przykładamy olbrzymią wagę do sztuki palenia kawy, która jest kluczem do przygotowania doskonałego espresso.

SCM Al. Jana Pawła II 11, 00-828 Warszawa tel. (22) 586-54-00 fax (22) 586-54-01 biuro@scmpoland.pl

Wyłączny Importer produktów MONIN i Vitamix na Polskę. Marka Monin jest obecnie uznawana za numer jeden na świecie na rynku syropów klasy premium, likierów, puree owocowych oraz sosów aromatycznych. To zasługa 100-letniego doświadczenia oraz bogatej oferty – ponad 150 smaków sprzedawanych w 140 krajach na świecie. Znakomicie komponują się w lemoniadach, koktajlach i z kawą, są znakomitym dodatkiem do deserów, ciast i lodów. Blendery Vitamix to urządzenia produkowane oryginalnie w USA, stanowią grupę produktów dla barów i profesjonalnej kuchni. Ich moc, dokładność blenderowania i oszczędność czasu pracy zachwyca od ponad 70-ciu lat. Partnerzy firmy: AmRest (KFC, Pizza Hut, Burger King, Starbucks), MONIN, Vitamix, Fanex, Drobimex, Bunge, Konspol, Lactalis, Bona Agra, McCormick, Huhtamaki, Agrarfrost, YUM, GoodMills, Bunge, BP.

Anwim ul. Ordona 1A, 01-237 Warszawa tel. (22) 496-00-00, fax (22) 496-00-03 biuro@anwim.com.pl www.moyastacja.pl

MOYA to założona w 2009 roku, należąca do spółki ANWIM S.A. ogólnopolska sieć stacji paliw, licząca obecnie ponad 180 placówek, w tym 30 stacji własnych. Stacje sieci MOYA obecne we wszystkich województwach przy głównych trasach tranzytowych, przy drogach lokalnych i w miastach oferują pełną gamę usług od sprzedaży paliwa, przez własny koncept gastronomiczny Caffe MOYA, sklep z produktami pod własną marką, aż po myjnie i ofertę dla klientów biznesowych. Swój dynamiczny rozwój sieć MOYA zawdzięcza korzystnym warunkom współpracy z Partnerami. Wszystkie stacje działające w ramach sieci spełniają jednolite standardy obsługi i jakości. Gwarancją jakości paliwa na stacjach w barwach MOYA jest niezależny program badania paliw – TankQ. Plany sieci to 250 stacji do roku 2019, z czego 50 obiektów będzie stacjami własnymi spółki ANWIM S.A.

ORLEN Paliwa 36-145 Widełka +48 801 805 541 z tel. stacjonarnych +48 (24) 365 72 91 z tel. komórkowych

ORLEN Paliwa Sp. z o.o. prowadzi hurtową sprzedaż produktów paliwowych, w tym benzyn, olejów napędowych i grzewczych, LPG oraz energii elektrycznej. Jest Organizatorem Programów Paliwa BAQ oraz QGAZ. Odpowiedzialnie prowadzony biznes oraz kompleksowa oferta czynią spółkę solidnym partnerem, otwartym na budowanie długofalowych relacji handlowych. ORLEN Paliwa Sp. z o.o. conducts wholesale sales of fuel products including petrol, diesel fuel, heating oil, LPG and electricity. The company organizes Paliwa BAQ and QGAZ Programs. The business carried on responsibly and a comprehensive offer make the company a reliable partner willing to build long-term business relationships.

Petroster-Serwis ul. Królowej Jadwigi 282 B, 30-218 Kraków tel. (12) 425 30 90, fax tel. wewn. 103 biuro@petroster-serwis.pl www.petroster-serwis.pl

Firma Petroster powstała w roku 1983 świadcząc drobne usługi na potrzeby stacji paliw, zwłaszcza dotyczące automatyzacji tankowania. Z czasem powiększył się zakres oferty oraz wzrosło zatrudnienie. Jako jedni z pierwszych zajęliśmy się wdrażaniem nowoczesnych, nieznanych wcześniej w Polsce technologii i rozwiązań technicznych (systemy wahadła gazowego i hermetyzacji nalewu, systemy pomiaru elektronicznego ilości paliwa i detekcji wycieków, systemy bezobsługowej dystrybucji paliw w obiektach zakładowych). Obecnie świadczymy usługi produkcyjne, montażowe, pomiarowe i serwisowe dla branży paliwowej i chemicznej.

Slovnaft Polska ul. Wadowicka 6, 30-415 Kraków info@slovnaft.pl www.slovnaft.pl

Firma Slovnaft Polska S.A. z siedzibą w Krakowie działa na terenie południowej Polski od 1997 roku i w 100% należy do Slovnaft a.s. z siedzibą w Bratysławie. Głównym przedmiotem działalności firmy jest hurtowa sprzedaż paliw, w tym paliw lotniczych. Sprowadzane do Polski paliwa pochodzą z rafinerii Slovnaft Bratysława oraz MOL Szazhalombatta, które należą do najnowocześniejszych w Europie. Bezpośrednie dostawy z dwóch rafinerii realizowane są drogą kolejową, a paliwa magazynowane są w terminalach paliwowych na południu Polski. Firma Slovnaft Polska jest pomysłodawcą projektu Slovnaft Partner, który został uruchomiony w 2006 roku i zyskuje coraz większą renomę i zaufanie Partnerów.

WYDANIE SPECJALNE STACJA BENZYNOWA

RAPORT WIZYTÓWKI FIRM

Strauss Coffee Service Al. Jerozolimskie 179 02-222 Warszawa tel. (22) 533 36 60 www.MKCafeHoreca.pl

SULTOF ul. Inflancka 18 lok. 28, 00-189 Warszawa tel. (22) 853 71 17, fax (22) 857 37 55 sultof@sultof.pl www.sultof.pl

TOTAL Polska Al. Jana Pawła II 80, 00-175 Warszawa tel. (22) 244 11 01 www.total.com.pl www.elf.com.pl

„Uramex” Andrzej Uramowski Ul. Zacharzycka 25 55-010 Święta Katarzyna tel. kom. 666 866 383 agata@twincaps.pl www.twincaps.pl

UNIMOT ul. Świerklańska 2 a 47-120 Zawadzkie tel. (77) 461 65 48, (77) 461 64 96 ug@unimot.pl

STACJA BENZYNOWA WYDANIE SPECJALNE

Strauss Coffee Service to oddział firmy Strauss Cafe Poland zajmujący się segmentem rynku gastronomicznego w Polsce. Firma posiada wieloletnie doświadczenie na rynku w kompleksowej obsłudze klientów Horeca i biur (kawa + maszyny + serwis) oraz szeroką ofertę w każdym segmencie cenowym. Staranny dobór oferowanych produktów oraz dbałość o najwyższą jakość są znakiem rozpoznawczym marek kawy MK Cafe i herbaty TeArtis. W swojej ofercie firma posiada również szeroki wybór produktów komplementarnych: syropy Monin, czekolada, akcesoria do kawy i herbaty oraz porcelana i materiały POS oraz bogatą ofertę profesjonalnych ekspresów do kawy: ciśnieniowych, manualnych, automatycznych i przelewowych oraz młynków renomowanych światowych producentów takich jak: LaCimbali, Jura, Saeco, Coffee Queen. Strauss Coffee Service to również własny, stacjonarny oraz mobilny, ogólnopolski serwis ekspresów do kawy.

Od 27 lat firma SULTOF specjalizuje się w: produkcji, sprzedaży, instalacji i serwisie myjni automatycznych i samoobsługowych. W Polsce jest też wyłącznym przedstawicielem firmy ISTOBAL. W ofercie SULTOF znajdują się: myjnie do samochodów osobowych i ciężarowych. SULTOF jest uznanym producentem odkurzaczy, kompresorów, suszarek itp. Uzupełnieniem oferty są środki chemiczne dla myjni. Doświadczenie i renomowane urządzenia zaowocowały imponującym dorobkiem – ponad 4500 zainstalowanych urządzeń.

Total Polska w 2014 roku weszła na detaliczny rynek sprzedaży paliw otwierając stacje paliw działające na zasadzie franczyzy. Korzystając z dotychczasowych doświadczeń koncernu, Total Polska oferuje swoim partnerom między innymi paliwa premium, kącik kawowy i multimedialny. Total jest czwartym koncernem naftowo-gazowym na świecie. Prowadzi ponad 16 000 stacji paliw głównie w Europie, Afryce i Azji. Total Polska działa w Polsce od 1992 roku i ma ugruntowaną pozycję na rynku olejów silnikowych, asfaltów, przemysłowych płynów specjalnych oraz hurtowej sprzedaży paliw.

Nasz produkt TWIN Caps to uzupełnienie tego, czego puszce brakuje – 2 przykrywki, którymi możesz zakryć puszkę w aucie, na plaży czy po prostu kiedy chcesz zrobić przerwę. Pasują zarówno do puszek typu Cola, jak i małych z napojami energetycznymi. Zakrywając puszkę zabezpieczasz ją przed: wygazowaniem, zabrudzeniem (np. piaskiem na plaży), owadami – np. osami (ważne dla uczulonych), wylaniem – np. w aucie. Kształt przykrywki pozwala łatwo otworzyć nią puszkę, chroniąc paznokcie. TWIN Caps wykonany jest z trwałego atestowanego materiału, dopuszczonego do kontaktu z żywnością. Po złożeniu przykrywki tworzą na powrót brelok. Jak każdy brelok, TWIN Caps połączony z krótką smyczą, łańcuszkiem i karabińczykiem tworzy funkcjonalny i sympatyczny gadżet, który można nosić przy kluczach, telefonie, w torebce lub po prostu mieć go pod ręką w samochodzie, szufladzie kuchennej, przy grillu czy na plaży.

UNIMOT S.A. jest spółką giełdową, specjalizującą się w obrocie olejem napędowym, biopaliwami, gazem płynnym (LPG), gazem ziemnym (w tym LNG) oraz energią elektryczną. Firma zaopatruje w paliwa płynne i gazowe takie sektory jak: usługi, rolnictwo, przemysł oraz odbiorców indywidualnych i hurtowych. Unimot S.A. zyskał prawo do posługiwania się marką AVIA w Polsce. Celem jest rozwój detalicznej sprzedaży paliw poprzez stworzenie sieci ok. 100 stacji paliw pod tą marką. Firma inwestuje również w nowe technologie – Tankuj24 to aplikacja mobilna, dzięki której kierowca będzie mógł kupić paliwo taniej i odebrać je na wybranej stacji.

VI EDYCJA SERII INDYWIDUALNYCH SPOTKAŃ BIZNESOWYCH DOSTAWCÓW Z „KUPCAMI” NAJWIĘKSZYCH SIECI

FOTORELACJA Z XVIII FORUM PETROTREND 2018

business speed dating

NAJWAŻNIEJSZE SPOTKANIE BRANŻY STACJI PALIW

PetroTrend XIX FORUM RYNKU STACJI PALIW 2019

WWW.PETROTREND.PL Bardzo się cieszę, że mogliśmy uczestniczyć w Forum PetroTrend. Jako producent kawy zaprezentowaliśmy swoje produkty, a jednocześnie podczas Business Speed Dating spotkaliśmy się z bardzo ważnymi dla nas kupcami. Dzień spędzony na konferencji był dla nas bardzo owocny. Marcin Rusnarczyk, dyrektor ds. sprzedaży, Hamda Trade – Etno Cafe

Organizator BROG B2B: tel. 664 463 083, 22 290-66-11, biuro@brogb2b.pl