Hollandsche Bode

B E Z O E K h e t M U S E U M

Wederom is er speciaal voor het Bevrijdingsfestival een kleine expositie over de Tweede Wereldoorlog ingericht Een bezoek aan het Historisch Museum Den Briel mag je dus niet overslaan

Het Brielse museum vertelt en exposeert de historie van Brielle tijdens de Spaanse overheersing Een bezoek meer dan waard!

Het Historisch Museum Den Briel is geopend op dinsdag, woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag van 10 00 tot 17 00 uur en op zondag 7 mei van 12 00 tot 17 00 uur Kijk voor meer informatie ook op onze website: www historischmuseumdenbriel nl

Programma Bevrijdingsfestival | Stolpersteine | Bevrijdingsrit VP | Militaire Dienstplicht | Oorlogspanden | Bevrijdingsmonument | 4-5 mei comité | Dodenherdenking | Plattegrond | Brielse jongere Fenne | Trouwen in oorlogstijd | Roly Armitage is op zoek naar Jan | Mockbattle | Voertuigen van toen | Big Bands & Muziek | Brielsche Horeca |

Terug in de tijd We hopen dat er een feestelijke sfeer ontstaat van net na de bevrijding. De winkeliers hebben hun etalage aangekleed in de stijl van ‘40-’45 De figuranten laten zich zien en vormen op diverse plekken in de vesting event displays Er zijn auto’s uit die tijd die het nog ‘echter’ maken Iedere bezoeker van het festival wordt gevraagd zoveel mogelijk in gepaste kledij te komen!

R e - e n a c t m e n t b e t e k e n t i n f e i t e ‘ h e t n a s p e l e n v a n ’ . R e - e n a c t m e n t i s z e k e r g e e n ‘ o o r l o g j e s p e l e n ’ o f g e r i c h t o p v e l d s l a g e n a l l e e n . H e t d o e l i s h u i d i g e e n t o e k o m s t i g e g e n e r a t i e s t e i n f o rm e r e n o v e r d e Tw e e d e We r e l d o o r l o g i n c l u s i e f d e o f f e r s d i e d a a r w e r d e n g e b r a c h t v o o r d e v r i j h e i d . D e p r i j s v o o r d e v r i j h e i d w a s h o o g e n d i t m a g n o o i t w o r d e n v e r g e t e n . H e l a a s z i j n e r v a n d e g e n e r a t i e s v a n t o e n m a a r w e i n i g m e e r o n d e r o n s . R e - e n a c t o r e n z i e n h e t a l s h u n t a a k d e h e r i n n e r i n g d o o r t e g e v e n a a n v o l g e n d e g e n e r a t i e s .

Het bevrijdingsfestival vormt in feite een soort openluchtmuseum Er wordt door de deelnemers zo dicht mogelijk de verleden tijd benaderd. Bezoekers kunnen tenten, kleding, gebruiksvoorwerpen en eventueel wapens bekijken

Dus niet achter glas, zoals vaak in een museum, maar echt op straat. Er worden demonstraties gegeven van het gebruik van voorwerpen en (soms) gevechtshandelingen Dit alles om in ere te houden wat in het verleden gebeurd is Door het ‘herbeleven’ van de historie kan men tot nieuwe, en betere, inzichten over een bepaalde periode komen Het gaat de re-enactor om het complete plaatje Zo zal een Napoleontische re-enactor geen polshorloge dragen en een Tweede Wereldoorlog re-enactor geen filtersigaretten roken Het kleinste detail moet kloppen.

Ook werd vaak door soldaten die zelf bij een veldslag betrokken waren geweest, nagespeeld hoe deze verliep Veel beelden uit de Tweede Wereldoorlog die gefilmd lijken te zijn tijdens een echte slag zijn in feite nagespeeld vlak na de slag door de soldaten die er zojuist bij betrokken waren Re-enactment is in de jaren ’60 van de vorige eeuw in zwang geraakt.

Een Mockbattle is een schijngevecht waarbij tijdens het Bevrijdingsfestival een scene uit WO2 nagespeeld zal worden.

09.00 uur

Aankomst deelnemers. Opbouw kampementen en Headquarters TWD.

10.00 - 17.30 uur

Winkels open.

10.00 - 17.00 uur

Het Historisch museum Den Briel geopend. Kleine presentatie WO2. ✪

10.30 - 16.30 uur

St-Catharijnekerk geopend. ✪

19.30 - 19.45 uur

Stille tocht. Vertrek vanaf de Sjoel aan de Turfkade naar de St-Catharijnekerk

20.00 - 20.30 uur

Herdenking en kranslegging

bij de St-Catharijnekerk

20.45 - 22.30 uur

Herdenkingsconcert in de St-Catharijnekerk door het Randstedelijk Mannenkoor.

Vr i j d a g 5 m e i Vr i j h e i d s l o p e r s u i t

Wa g e n i n g e n

H e t i s e e n t r a d i t i e d a t m e d e w e r k e r s v a n d e g e m e e n t e n a a r Wa g e n i n g e n g a a n o m d a a r o p 5 m e i 0 0 0 0 u u r h e t Vr i j h e i d s v u u r o p t e h a l e n e n d e z e i n e s t a f e t t e l o o p e e r s t n a a r B r i e l l e t e b r e n g e n e n d a a r n a d o o r l o p e n n a a r We s t v o o r n e O o k d e g e m e e n t e Vo o r n e a a n Z e e z e t d e z e t r a d i t i e v o o r t

09.00 - 17.30 uur

Kampementen geopend (verdere opbouw).

10.00 - 17.30 uur

Winkels open.

10.00 - 17.00 uur

Het Historisch museum Den Briel geopend. Kleine presentatie WO2. ✪

10.30 - 16.30 uur

St-Catharijnekerk geopend. ✪

10.00 - 17.00 uur

Demonstraties Militaire Modelbouwclub RC Armour Group Holland. ✪

10.00 - 17.00 uur

Aanwezigheid Koninklijke Landmacht, Alfa Compagnie, 30 Natresbataljon, 13 lichte brigade op de Turfkade.

13.00 - 17.00 uur

Diverse displays in de stad, ook Duits.

14.00 - 14.45 uur

Aankomst Vrijheidslopers uit Wageningen. ✪

20.00 - 23.00 uur

Optreden Bill Baker Bigband op de Markt. ✪

www.bevrijdingsfestivalbrielle.nl

Z a t e r d a g 6 m e i A u t o r e v e r s e J a z z O c h e s t r a

A l r u i m 3 0 j a a r b r e n g e n w i j m e t e e n b e z e t t i n g v a n z e s m u z i k a n t e n o u d e j a z z , v o o r a l u i t d e j a r e n ' 2 0 e n ' 3 0 v a n d e v o r i g e e e u w O n s r e p e r t o i r e b e s t a a t u i t b e k e n d e e n m i n d e r b e k e n d e n u m m e r s , w a a r b i j o o k v e e l w o r d t g e z o n g e n E n n a t u u r l i j k m o e t e r l e k k e r o p g e d a n s t k u n n e n w o r d e n !

9.00 uur

Vertrek bevrijdingsrit over Voor ne. ✪

10.00 - 17.00 uur

Kampementen geopend. ✪

10.00 - 17.00 uur

Winkels open. ✪

10.00 - 17.00 uur

Aanwezigheid Koninklijke Landmacht, Alfa Compagnie, 30 Natresbataljon, 13 lichte brigade op de Turfkade. ✪

10.00 - 17.00

Vrijheidsmarkt. ✪

10.30 - 16.30 uur St-Catharijnekerk geopend. ✪

10.00 - 17.00 uur

Het Historisch museum den Briel geopend. Kleine presentatie WO2. ✪

14.30 - 16.30 uur

The Autoreverse Jazz Orchestra in 't Kont van het Paard. ✪

15.00 - 18.00 uur

Diverse optredens Band of Liberation. ✪

10.00 - 17.00 uur

Diverse displays in het centrum. ✪

15.30 - 16.30 uur

Parade met veteranen door de Nobelstraat, Voorstraat via Maarland NZ, Burg. van Sleenstraat rechtsaf Venkelstraat en schuin oversteken. naar de Ar noldus Botbijlweg. ✪

12.00 - 20.00 uur

Classic Cars, brandbluswagen foodtruck en kindermolen op het Turfplein. ✪

19.30 - 22.30 uur

Optreden Bigband de Genie op de Markt.

10.00 - 17.00 uur

Kampementen geopend.

✪

12.00 - 17.00 uur

Winkels geopend. ✪

12.30 - 14.00 uur

Mockbattle (schijngevecht).

✪

12.00 - 17.00 uur

Het Historisch Museum Den Briel geopend. Kleine presentatie WO2.

✪

10.00 - 17.00 uur

Diverse displays in de stad.

✪

12.00 - 18.00 uur

Classic Cars, brandbluswagen, foodtruck en kindermolen op het Turfplein.

✪ 17.00 uur

Einde programma.

☛ Kijk voor meer informatie omtrent het Bevrijdingsfestival ook op de website www.bevrijdingsfestivalbrielle.nl ☛

C O L O F O N

U I T G E V E R & R E A L I S AT I E

B a s t i o n X C o m m u n i c a t i e P a r t n e r s , i n f o @ b a s t i o n x n l | w w w b a s t i o n x n l

R E D A C T I E

K l a a s S c h i p p e r | G e r r i t O l d e n b u r g | S t B e v r i j d i n g s f e s t i v a l | N i c o l e v a n To o r e n | R o l a n d v a n R a v e n s | E l l e s T h i e l |

F O T O G R A F I E S t o c k b u r e a u s | B a s t i o n X C o m m u n i c a t i e | E l w i n L u y e n d i j k | B e v r i j d i n g s f e s t i v a l B r i e l l e |

V E R S P R E I D I N G H - a - H v e r s p r e i d i n g e m e e n t e V o o r n e a a n Z e e , w a a r o n d e r B r i e l l e , T i n t e , V i e r p o l d e r s , R o c k a n j e , O o s t v o o r n e , Z w a r t e w a a l , e e n d e e l v a n H e l l e v o e t s l u i s , H e e n v l i e t e n G e e r v l i e t D e k r a n t i s t e v e n s t e v e r k r i j g e n o p m e e r d e r e a f h a a l p u n t e n e n t i j d e n s h e t B e v r i j d i n g sf e s t i v a l D r u k 2 0 0 0 0 s t u k s

C O P Y R I G H T & D I S C L A I M E R N i e t s u i t d e z e u n i e k e u i t g a v e m a g w o r d e n v e r m e n i g v u l d i g d z o n d e r v o o r a f g e g e v e n t o e s t e m m i n g v a n d e u i t g e v e r A a n d e z e p u b l i c a t i e k u n n e n g e e n r e c h t e n w o r d e n o n t l e e n d D e g e p l a a t s t e a f b e e l d i n g e n z i j n a f k o m s t i g v a n v e l e b r o n n e n D e r e d a c t i e h e e f t g e t r a c h t d e e x a c t e h e r k o m s t t e a c h t e rh a l e n E r i s n a d r u k k e l i j k t o e s t e m m i n g g e v r a a g d a a n d e v e r s t r e k k e r v a n d e f o t o ’ s v o o r h e t p l a a t s e n H e t i s n o o i t d e i n t e n t i e v a n d e r e d a c t i e g e w e e s t o m b e w u s t z o n d e r t o e s t e m m i n g v a n d e m a k e r, f o t o ’ s w a a r o p c o p y r i g h t r u s t , ( o n g e v r a a g d ) t e p u b l i c e r e n

Ve i l i n g g e b o u w a a n d e Tu r f k a d e

J a n M a t t h i j s s e n l a a n 1 8

J a n M a t t h i j s s e n l a a n 1 8 H e t b e g o n a l t i j d m e t e e n b r i e f v a n d e b u r g e m e e s t e r, z o a l s o o k d e t e c h n i s c h a m b t e n a a r Wi l l e m G a b r i ë l s e o n d e r v o n d H i j k r e e g o p 1 5 s e p t e m b e r 1 9 4 2 b e r i c h t d a t z i j n h u i s m e t i n v e n t a r i s d o o r d e D u i t s e We e r m a c h t i n b e s l a g w a s g e n o m e n e n d a t h e t t w e e d a g e n l a t e r o m s t i p t 1 6 : 0 0 u u r o n t r u i m d m o e s t z i j n , , H e t m e u b i l a i r ( t a f e l s , s t o e l e n , s c h i l d e r i j e n k a s t e n e n t a p i j t e n ) m o e t i n h e t h u i s a c h t e rg e l a t e n w o r d e n G e b r u i k s v o o r w e r p e n v o o r p e r s o o n l i j k g e b r u i k ( b e d d e n , t a f e l g e r e i , w a s c h ) e n h e r i n n e r i n g s t u k k e n k u n n e n m e d e g e n o m e n w o r d e n ’’ A l s b i j l a g e k r e e g G a b r i ë l s e w e l m e t e e n e e n a a n v r a a g v o o r s c h a d e v e r g o e d i n g t o e g e z o n d e n D e b e z e t t e r s t e l d e d a a g s n a d e v o r d e r i n g e e n o v e r z i c h t v a n d e h e l e i n v e n t a r i s o p , z o d a t e r e e n k e u r i g o v e r z i c h t i s v a n h e t a a n t a l b o r d e n i n d e k e u k e n , d e b u ff e t k a s t i n d e k a m e r e n d e w a n d l a m p e n i n d e s l a a p k a m e r Z e l f w e e k h i j u i t n a a r B r i g i t t e n w e g 1 H i j v r o e g b o n n e n a a n o m t a f e l , k l e d e n , g o r d i j n e n

S y n a g o g e D e S j o e l

a a n t e s c h a f f e n , ‘ d a a r h i j d e z e a r t i k e l e n b e s l i s t n o d i g h e e f t v o o r h e t b e w o o n b a a r m a k e n v a n d e n u d o o r h e m b e w o o n d e w o n i n g ’ D e b u r g e m e e s t e r i n f o r m e e r d e e e r s t b i j d e O r t s k o m m a n d a n t o f h i j d e r g e l i j k e s p u l l e n u i t z i j n e i g e n w o n i n g k o n k r i j g e n , m a a r k r e e g a l s a n t w o o r d d a t h i j ‘ n i e t g e n e g e n i s d e d o o r U b e d o e l d e m e u b e l s u i t U w w o n i n g t e r U w e r b e s c h i k k i n g t e s t e l l e n ’ G a b r i ë l s e k r e e g d a a r o m d e f o r m u l i e r e n o m n i e u w e s p u l l e n a a n t e s c h a f f e n v i a d e d i s t r i b u t i e d i e n s t O p 1 3 a p r i l 1 9 4 3 k r e e g G a b r i ë l s e z i j n w o n i n g w e e r t e r u g , m a a r o p 2 0 a u g u s t u s v a n d a t z e l f d e j a a r m o e s t h i j h e t o p n i e u w v e r l a t e n , d i t m a a l t o t 1 9 s e p t e m b e r 1 9 4 4 E e n k r a b b e l t j e i n d e k a n t l i j n v a n e e n b r i e f s u g g e r e e r t d a t h i j i n t r o k b i j o f w e l d e w e d u w e J o h B o u w m a n o f d e g e m e e n t e o p z i c h t e r A r i e M o o l d i j k , d i e i n d e d u b b e l e w o n i n g J a n M a t t h i j s s e n l a a n 1 - 3 w o o n d e n V e i l i n g g e b o u w a a n d e T u r f k a d e E e n g r o o t p a n d a l s h e t v e i l i n g g e b o u w o p d e h o e k v a n h e t S l a g v e l d w e r d v a a k v o o r k o r t e t i j d g e v o r d e r d I n f e b r u a r i 1 9 4 1 w a s h e t v o o r s l e c h t s e e n p a a r d a g e n , m a a r v a n a f 1 5 m e i

1 9 4 2 v o r d e r d e d e b e z e t t e r d e v o o r z i j d e v a n h e t g e b o u w v o o r e e n l a n g e r e p e r i o d e t o t 1 o k t o b e r

1 9 4 3 O p 2 j u n i 1 9 4 2 w e r d e n o o k d e s c h u r e n a c h t e r h e t v e i l i n g g e b o u w i n g e b r u i k g e n o m e n e n v a n a f 1 3 a u g u s t u s 1 9 4 2 v o l g d e v o r d e r i n g v a n d e r u i m t e v a n d e e i e r v e i l i n g ( t o t f e b r u a r i

1 9 4 5 ) e n v a n a f 9 o k t o b e r 1 9 4 2 v e s t i g d e n d e l e d e n v a n O r g a n i s a t i o n To d t z i c h i n d e l i n k e r h e l f t v a n d e ‘ G e m ü s e A u k t i o n h a l l e ’ H e t g e b o u w w e r d o n d e r m e e r g e b r u i k t v o o r d e o p s l a g v a n v o e r e n e r w e r d e e n w a g e n p a r k v a n t i e n t o t v i j f t i e n a u t o ’s i n o n d e r g e b r a c h t

A a n g e z i e n e r o p d e n d u u r g e e n v e i l i n g e n m e e r w e r d e n g e o rg a n i s e e r d , k o n d e z e r u i m t e z o n d e r v e e l p r o b l e m e n o f o v e r l a s t w o r d e n v e r h u u r d : t o t 6 m e i 1 9 4 5 w e r d e r 2 2 g u l d e n p e r m a a n d v o o r b e t a a l d H e t b e s t u u r v a n d e C o ö p e r a t i e v e

B r i e l s c h e G r o e n t e n - e n F r u i t v e i l i n g d e c l a r e e r d e e c h t e r o o k d e v e r b r u i k t e s t r o o m : d e We e r m a c h t e n N a t i o n a l s o z i a l i s t i s c h e K r a f t f a h r k o r p s ( N S K K ) k r e g e n e l k d e r e k e n i n g g e p r e s e n t e e r d D e O r t s k o m m a n d a n t

N o b e l s t r a a t 6 5

b e t a a l d e , m a a r m o p p e r d e w e l d a t d e f a c t u r e n v o o r t a a n m a a n d e l i j k s i n g e d i e n d m o e s t e n w o r d e n D e v o r d e r i n g v a n d e S y n a g o g e a a n d e Tu r f k a d e o p 1 4 s e p t e m b e r 1 9 4 2 d o o r d e O r t s k o m m a n d a n t k a n a l s s y m b o l i s c h e s t a r t w o r d e n b e s c h o u w d v o o r d e r o o f v a n d e J o o d s e b e v o l k i n g R o n d d i e t i j d w e r d e n i n B r i e l l e d e e i g e n d o m m e n v a n J o d e n a f g e p a k t e n o n d e r b e h e e r g e s t e l d d o o r d e N i e d e r l a n d i s c h e G r u n d s t u c k v e r w a l t u n g ( N G V ) , w a a r n a d i t v a s t g o e d i n v e e l g e v a l l e n w e r d v e r k o c h t

J o o d s h u i s i n d e K o o p m a n s t r a a t 7 D i t p a n d w a s e i g e n d o m v a n d e b e k e n d e m u z i e k l e r a a r J a c o b J o z e f P h i l i p s e ( 1 8 7 7 -

1 9 4 5 ) H e t h u i s k w a m i n 1 9 4 2 i n g e b r u i k d o o r O r g a n i s a t i o n To d t , t o t d e s l a g e r D e K i e v i t h e t o p 2 1 m a a r t 1 9 4 4 k o c h t D e K i e v i t b e t a a l d e f

2 8 0 0 ,, w a a r m e e d e h y p o t h e e k v a n f 1 5 0 0 ,w e r d a f g e l o s t D e K i e v i t v e r h u u r d e h e t p a n d v e r v o l g e n s I n ‘ 4 6 v e r z o c h t m r C S d e J o n g r e c h t s h e r s t e l e n p a s e i n d

1 9 5 1 w e r d o v e r e e n s t e m m i n g b e r e i k t t u s s e n d e p a r t i j e n D a a r b i j w e r d d e k o o p n i e t i g v e r k l a a r d e n h e t p a n d o p n i e u w o p n a a m v a n P h i l i p s e g e s t e l d Va n 1 a p r i l 1 9 4 4 t o t 1 a u g u s t u s 1 9 5 1 h a d D e K i e v i t f 1 5 4 3 , 2 9 a a n h u u r o n t v a n g e n e n i n d i e z e l f d e p e r i o d e h a d h i j a a n l a s t e n , o n d e r h o u d s k o s t e n e n v e r z e k e r i n g sp r e m i e s f 1 4 7 6 , 8 7 b e t a a l d , z o d a t e r e e n b a t i g s a l d o v a n f 6 6 , 4 2 o v e r b l e e f d a t a a n P h i l i p s e b e t a a l d m o e s t w o r d e n D e K i e v i t h a d e c h t e r i n 1 9 4 4 d e h y p o t h e e k a f g e l o s t e n P h i l i p s e m o e s t d a t t e r u g b e t a l e n , i n c l u s i e f r e n t e N a a f t r e k v a n d e g e n o e m d e f 6 6 , 4 2 d i e n d e P h i l i p s e d u s f

2 0 5 2 , 3 3 t e b e t a l e n a a n D e K i e v i t N a d a t h e t p a n d w e e r o p n a a m v a n P h i l i p s e w a s g e s t e l d w e r d h e t v e r k o c h t a a n I n g e N o o r d e r g r a a f , h o r l o g e m a k e r e n j u w e l i e r B i o s c o o p N o b e l s t r a a t 6 5

I n m a a r t 1 9 4 1 w e r d h e t J o d e n v e r b o d e n o m e e n e i g e n b e d r i j f t e v o e r e n M o z e s J o z e p h

P h i l i p s e ( 1 8 8 3 - 1 9 5 7 ) w a s d a a r o m g e d w o n g e n o m z i j n b i o s c o o p o v e r t e d r a g e n a a n P i e t e r B a s t i a a n H o l t h u i j s e n , d i e d e b i o s c o o p e n h e t b i j b e h o r e n d e w o o n h u i s o p 1 3 o k t o b e r 1 9 4 2 v o o r f 6 2 0 0 , - v e r w i e r f H o l t h u i j s e n l o s t e t e v e n s d e h y p o t h e e k v a n f 2 . 8 5 0 , - a f e n g i n g e e n n i e u w e h y p o t h e e k a a n v a n f 5 0 0 0 ,H o l t h u i j s e n z e t t e d e b i o s c o o p v o o r t , m a a r o v e r l e e d o n v e r w a c h t o p 3 s e p t e m b e r 1 9 4 4 i n e e n R o t t e r d a m s z i e k e n h u i s M o z e s P h i l i p s e o v e r l e e f d e d e o o r l o g e n v e r z o c h t o p 2 7 j u n i 1 9 4 7 o m r e c h t s h e r s t e l D a t n a m u i t e i n d e l i j k v i e r j a a r i n b e s l a g : d e k o o p w e r d n i e t i g v e r k l a a r d e n h e t p a n d o p n i e u w g e s t e l d o p n a a m v a n M . J . P h i l i p s e . D e e r v e n v a n H o l t h u i j s e n m o e s t e n v e r v o l g e n s f 6 8 0 0 ,a a n h u u r b e t a l e n e n e e n v e rg o e d i n g v a n f 2 0 0 ,w e g e n s e e n v e r d w e n e n b i l j a r t t a f e l , i n t o t a a l f 7 0 0 0 , - H o l t h u i j s e n h a d e c h t e r o o k k o s t e n g e m a a k t d i e i n m i n d e r i n g w e r d e n g e b r a c h t z o d a t z i j n n a b e s t a a n d e n u i t e i n d e l i j k f 2 0 0 0 ,m o e s t e n b e t a l e n J

o d s e w o n i n g i n d e K o o p m a n s t r a a t ( n r 7 )

D e n B r i e l - H e t s t a a t n o g s t e e d s i n h e t g e h e u g e n v a n d e o u d s t e B r i e l l e n a r e n g e g r i f t : h e t b o m b a r d e m e n t o p B r i e l l e . M a a r l i e f s t 2 2 m e n s e n l i e t e n d a a r b i j h e t l e v e n E n h e t w a r e n n i e t e e n s d e D u i t s e r s d i e o p 4 m a a r t 1 9 4 3 z o v e e l l e e d e n s c h a d e v e r o o r z a a k t e n . B e g i n 1 9 4 3 w e r d e n s t e e d s m e e r b o m b a r d e m e n t s v l u c h t e n o p D u i t s l a n d u i t g e v o e r d D e g e a l l i e e r d e n p r o b e e r d e n d e m a c h t v a n d e D u i t s e r s t e v e r z w a k k e n d o o r d e i n f r a s t r u c t u u r e n d e o o r l o g s i n d u s t r i e t e v e r n i e t i g e n D a t h i e l d i n d a t e r v a n u i t E n g e l a n d c o n s t a n t b o m m e n w e r p e r s r i c h t i n g D u i t s l a n d v l o g e n , m a a r d a t g i n g h e l a a s n i e t a l t i j d g o e d Va a k m o e s t d e m i s s i e d o o r s l e c h t w e e r, n a v i g a t i e f o u t e n o f g e v a a r v a n D u i t s e j a c h t v l i e g t u i g e n w o r d e n a f g e b r o k e n E r z a t d a n n i e t a n d e r s o p d a n d e z w a r e b o m m e n l a s t t e d u m p e n o m s n e l h e i d t e k u n n e n m a k e n D a t g e b e u r d e o o k o p d i e o n v e r g e t e l i j k t r a g i s c h e d a g i n B r i e l l e

E e n g r o e p A m e r i k a a n s e b o m m e n w e r p e r s v e r t r o k v a n e e n E n g e l s v l i e g v e l d r i c h t i n g d e r a n g e e r t e r r e i n e n v a n H a m m i n h e t n o o r d o o s t e n v a n h e t R u h r g e b i e d D o o r s l e c h t w e e r m o e s t d e a a n v a l v o o r t i j d i g w o r d e n a f g e b r o k e n e n z e t t e e e n e s k a d e r v a n c i r c a d e r t i g t o e s t e l l e n k o e r s r i c h t i n g d e s c h e e p s w e r f Wi l t o n - F e i j e n o o r d i n S c h i e d a m To e n z e v e r v o l g e n s r i c h t i n g E n g e l a n d v l o g e n , w e r d e n z e o n d e r s c h e p t d o o r s n e l l e D u i t s e j a c h t v l i e g t u i g e n E e n B 1 7 w e r d g e r a a k t w a a r d o o r h e t v l i e g t u i g d e f o r m a t i e n i e t m e e r k o n b i j h o u d e n I n e e n p o g i n g h e t t o e s t e l e n d e b e m a n n i n g t e r e d d e n , w i e r p d e p i l o o t d e b o m m e n a f . Vi j f e r v a n k w a m e n p r e c i e s i n d e v e s t i n g B r i e l l e t e r e c h t D e e e r s t e i n h e t t a l u d l a n g s h e t S l a g v e l d , d e t w e e d e i n e e n s c h u u r a a n h e t e i n d e v a n d e D i j k s t r a a t w a a r b i j v i e r w o n i n g e n w e r d e n v e r w o e s t e n d e d r i e a n d e r e i n d e L a n g e s t r a a t . E e n e r v a n k w a m t e r e c h t o p d e M e i s j e s Va k s c h o o l e n v e r a n d e r d e h e t g e b o u w i n e e n p u i n h o o p D e m e e s t e s l a c h t o f f e r s v i e l e n o n d e r d e l e e r l i n g e n M a a r o o k d r i e l e d e n v a n d e O r a n i s a t i o n To d t d i e i n h e t g e b o u w z a t , t w e e c h a u f f e u r s , e e n w e r k v r o u w e n m a n v a n d e WA k w a m e n o m h e t l e v e n

Alva

CHEERS

CAFE MI AMIGO

NOBELSTRAAT 20 BRIELLE

Café Nobel

Restaurants, lunchrooms en afhaal

De Zalm • Petros • De Smaeck van Brielle •

Chez Andre • Pizzeria Fanella •

Restaurant Caïro• Tapas Bar 1572 •

Nori Take Away • Gewoon Lekker Surinaams •

De Brielsche Aap • Momenti Italiaans •

Gluutlooz & Zo • Nouba •

De Poorter • ’t Swarte Schaep •

Steakhouse Floor • TW-ice Sugo Pizza •

Cafetaria ’t Hoekje • JP Verse Patat •

De Brielsche Chick • Alanya •

• Agostino • Kookluus •

Ccino • De Koffiemeid •

Chocoladecafé Doosje van Lobs •

MAARLAND ZUIDZIJDE 1-3 - BRIELLE

‘t Kont van het Paard

Kaatsbaan 1 - Brielle

VERVOLG

VARKENSSTRAAT 8 - BRIELLE

Powerd by Brielse Belangen Vereniging

BILL BAKER’S BIG BAND IN ARMY AIR FORCE STIJL!

In het programma van het Bevrijdingsfestival Brielle nemen we elk jaar de tijd om een rit over het eiland Voorne Putten te maken. Dit jaar hebben we die omgedoopt in Bevrijdingsrit. Door het ontstaan van de nieuwe gemeente Voorne aan Zee hebben we dit jaar de rit zodanig uitgezet dat we via een groot aantal dorpskernen van deze nieuwe gemeente rijden.

➲ Op 6 mei vertrekken we vanuit het kampement Brielle met een stoet leger voertuigen uit de Tweede wereldoorlog en burgerauto’s uit die tijd Het eerste dorp dat we aandoen is Zwartewaal We rijden langs de haven waar het oorlogsmonument staat Nadat we het dorp verlaten hebben en onderweg gaan naar Vierpolders komen we langs de begraafplaats gelegen aan de Wouddijk Hier bevinden zich zes graven van geallieerde militairen

➲ Na passage van Vierpolders gaan we door via Oudenhoorn naar Hellevoetsluis

➲ Hier maken we een stop nabij het Droogdok Hellevoetsluis was een uitvalbasis voor de Duitse marine Hierdoor hebben de geallieerden diverse bombardement uitgevoerd op dit gebied

➲ a de stop gaan we onderweg naar Rockanje Hier staan we stil op de Raadhuislaan vlakbij de oude begraafplaats Maria Rust Op deze begraafplaats zijn ook weer diverse graven van geallieerde en burgers te vinden die omgekomen zijn in de oorlog Een aantal leden van de Historische Vereniging West Voorne onderhoudt de graven en het monument

➲ Na Rockanje gaan we via binnenwegen naar Oostvoorne De tocht gaat langs villa Olaertsduyn, het voormalige hoofdkwartier van Bataillonscommandant Ernst Eugen Schermuly en de nabij gelegen bunkers

➲ We houden een stop bij het Wapen van Marion. Dit hotel is na de oorlog op een steenworp afstand van het oude gebouw hotel-cafe Zeerust neergezet De Duitsers braken het hotel en de nabijgelegen koepel uit 1743 af De Koepel werd enkele jaren terug weer herbouwd aan de hand van haastig gemaakte foto’s door de gemeente Langs de toenmalige kustlijn bouwden de Duitsers verdedigingswerken om een invasie te voorkomen

➲ Na deze stop rijden we door Oostvoorne en gaan langs het Kruiningergors weer richting Brielle, waar aansluitend de parade door de Nobel- en Voorstraat gereden zal worden.

Op 6 mei zullen de tijden van de stops op onze sociaal media pagina te lezen zijn, volg hiervoor ook onze facebookpagina Bevrijdingsfestival Brielle voor het laatste nieuws

W i e b e n j e ?

M i j n n a a m i s : F e n n e v a n d e r Wa a l I k b e n 1 1 j a a r o u d e n w o o n m e t m i j n f a m i l i e i n B r i e l l e I k z i t i n g r o e p 8 v a n d e B r i e l s e Ve s t e

W a a r o m b e n j e z o g e ï n t e r e s s e e r d i n d e o o r l o g ?

O m d a t e r d i n g e n g e b e u r t z i j n d i e n i e t e c h t o k é z i j n e n o o k n o o i t m e e r m o g e n g e b e u r e n H e e f t j o u w f a m i l i e g e l e d e n i n d e o o r l o g ?

W e l o n d e r d e b e z e t t e r g e l e e f d e n g e w e r k t m a a r z e

h e b b e n p e r s o o n l i j k g e e n h e l e e rg e d i n g e n m e e g e m a a k t

K a n j e w a t v e r t e l l e n o v e r w a t e r i n d e b u u r t i s g e b e u r d i n d e o o r l o g ? E r v l o o g o p d o n d e r d a g 4 m a a r t 1 9 4 3 e e n A m e r i k a a n s e b o m m e n w e r p e r b o v e n B r i e l l e z o o o k b o v e n d e M e i sj e s v a k s c h o o l B r i e l l e e n l i e t p e r o n g e l u k e e n a a n t a l b o m m e n v a l l e n b o v e n B r i e l l e E e n v a n d e b o m m e n v i e l o p d i e s c h o o l e r v i e l e n h e e l v e e l d o d e n e n g e w o n d e n O o k d e J o o d s e m e n s e n d i e w e g g e v o e r d z i j n v i n d i k h e e l e r g

Z o u j i j o n d e r d u i k e r s i n h u i s n e m e n ?

A a n d e e n e k a n t w e l e n a a n d e a n d e r e k a n t n i e t W e l , o m d a t j e d a n i e m a n d h e l p t N i e t , w a n t a l s j e o n t d e k t w o r d t d a n i s d e k a n s g r o o t d a t j e s t r a k s d o o d b e n t I n d e v a k a n t i e s g a a n w e a l t i j d w e l e r g e n s k i j k e n w a t m e t d e 2 e W e r e l d o o r l o g t e m a k e n h e e f t A f g e l o p e n j a a r w a r e n w e i n N o r m a n d i ë w a a r e c h t e n o r m v e e l i s t e z i e n e n i s g e b e u r d , m a a r w a t h e t m e e s t i n d r u k h e e f t g e m a a k t w a s d e b e g r a a f p l a a t s o p O m a h a B e a c h

W a a r o m v i n d j e h e t b e l a n g r i j k d a t h e t v e r h a a l v e r t e l d b l i j f t w o r d e n ?

Z o d a t d e k i n d e r e n v a n l a t e r z i c h r e a l i s e r e n w a t e r g e b e u r d i s E n d a t z u l k e d i n g e n o o k e c h t n i e t m e e r m o g e n g e b e u r e n

U I T G E L I C H T

O N T H U L L I N G VA N H E T

V R I J H E I D S M O N U M E N T ’ 2 2

B R I E L L E , 6 m e i 2 0 2 2 . D i t w a s e e n g e d e n kw a a r d i g e d a g , n a l a n g o n d e r h a n d e l e n e n h e t z o e k e n n a a r s p o n s o r e n w a s h e t e i n d e l i j k z o v e r d e o n t h u l l i n g v a n h e t V r i j h e i d s m o n u m e n t “ D e V l a m ” . D e m a k e r v a n h e t M o n u m e n t , R u u d v a n d e V l i e t k a n t r o t s z i j n o p h e t r e s u lt a a t .

Aan de Brielse oud-Burgemeester Gregor Rensen en voorzitter van Stichting Bevrijdingsfestival Brielle, Roland van Ravens, tevens veteraan, de eer om geheel in jaren ‘40-’45 stijl het nieuwe monument te onthullen in bijzijn van delegaties van de ambassades van Amerika, Canada, Polen, Engeland en een delegatie vanuit Defensie Nederland

Dankbaar zijn wij voor de medewerking van de re-enacters van de FAAAC en mensen van KTR die mede geholpen hebben de onthulling tot een succes te maken en niet te vergeten de gemeente Brielle die zich hiervoor met veel enthousiasme hebben ingezet

Wij zijn trots op de mannen en vrouwen die er voor zorgen dat het verleden niet vergeten zal worden Hartelijk dank aan alle Re-enacters WO2 en Brielse burgers die het Bevrijdingsfestival in Brielle elk jaar weer met enthousiasme ondersteunen en belangstellenden mee terugnemen naar de jaren 1940-1945 Onze Vrijheid kan je alleen vieren door te leren van het verleden Lest we forget!

De organisatie nodigt u van harte uit tijdens uw bezoek aan het bevrijdings-

festival 2023 ook het Vrijheidsmonument te bezoeken, u vindt dit aan het Turfplein, dat is aan het einde van de Turfkade

Op 5 mei rond 14 45 uur zullen hier ook de Vrijheidslopers uit Wageningen ontvangen worden.

BRIELLE, MEI 2023 - In het eerste weekend van mei staat Brielle weer helemaal het teken van de Bevrijdingsdagen van 1945 Legervoertuigen uit die tijd komen naar Brielle en geallieerden vestigen zicht tijdelijk op het Bleijkersbolwerk en het Bastion V waar een groot legerkampement verrijst

Evenals voorgaande jaren belooft het wederom een unieke gebeurtenis in de regio te worden. Vier dagen lang is het mogelijk om van dichtbij te bekijken hoe het er in zo’n kampement aan toeging tijdens de

laatste oorlogsdagen Verder worden er op de wallen en in de Brielse binnenstad demonstraties gegeven waarbij historische gebeurtenissen worden nagespeeld in de vorm van reenactments

Oud-Burgemeester Gregor Rensen en Roland van Ravens tijdens de onthulling

F o t o g e m a a k t o p S w o rd B e a c h i n N o r m a n d i ë , F r a n k r i j k

D e g r o o t v a d e r v a n H a n s d e Ve t t e b e g o n r u i m e e n h a l v e e e u w g e l e d e n , m i d d e n i n W O I I , m e t e e n k r u i d e n i e r s w i n k e l . Z i j n z o o n , d e v a d e r v a n H a n s , w e r k t e v a n j o n g s a f a a n m e e N a z i j n d i e n s tp l i c h t b i j d e m a r i n e b e g o n h i j i n 1 9 6 2 m e t z i j n e i g e n b e z o r g s e r v i c e A a n h e t e i n d v a n d e j a r e n ’ 6 0 w a s h i j m e t d r i e w i n k e l w a g e n s d e g r o o t s t e b e z o r g e r v a n N e d e r l a n d . H a l v e r w e g e d e j a r e n ’ 7 0 r a a k t e n d e s u p e r m a r k t e n i n z w a n g e n v e r k o c h t h i j d a a r o m z i j n b e z o r g w a g e n s H e t h e l e g e z i n v e r h u i s d e n a a r B r i e l l e o m d a a r z o n d e r e e n c e n t o p z a k e e n s u p e r m a r k t t e b e g i n n e n i n d e N o b e l s t r a a t , d a a r n a a l s f r a n c h i s e r b i j E d a h a a n d e Tu r f k a d e . N u i s z i j n k l e i n z o o n H a n s d e t r o t s e e i g e n a a r v a n e e n g r o t e o n d e r g r o n d s e s u p e r m a r k t , w a a r u e l k e d a g t e r e c h t k u n t v o o r u w d a g e l i j k s e b o o d s c h a p p e n !

D e m o d e l b o u w v e r e n i g i n g R C A r m o u r G r o u p H o l l a n d i s e e n c l u b v a n h o b b y i s t e n d i e h e t d o e l h e b b e n o m m i l i t a i r e m o d e l l e n t e m a k e n e n r a d i o g r a f i s c h t e b e s t u r e n

De leden zijn afkomstig uit het hele land en zelfs enkele uit België Wij komen samen op zelf georganiseerde bijeenkomsten, open dagen van defensie, modelbouwbeurzen en evenementen die een raakvlak hebben met modelbouw en/of militair Op deze dagen laten de leden elkaar en het publiek zien, door middel van demonstraties en uitleg, wat er weer gemaakt is

Met zoveel verstand van modeltechniek, worden er oplossingen aangedragen voor elkaars bouwproblemen Gezelligheid en respect voor ieder zijn eigen manier van bouwen staan voorop Voor sommige leden is het bouwen het leukste en andere weer het rijden.

De voornaamste voertuigen zijn de tanks, maar we hebben ook andere militaire voertuigen Het zijn modellen van de schaal

1:24 t/m 1:4. Er zijn modellen die soms gemaakt zijn van een bouwpakket, meestal de schaal 1:16 Ook zijn er modellen die geheel of gedeeltelijk eigenbouw zijn

Deze eigenbouw modellen worden gemaakt van verschillende materialen, aluminium plaat- en gietwerk, roestvrij stalen assen, kogellagers en diverse kunststoffen

De aandrijving van deze tanks wordt vaak door middel van twee elektromotoren gedaan, accu’s en elektronische regelaars. Er zijn ook hele grote modellen met de schaal

1:4 die een brandstofmotor in zich hebben en wel meer dan 300 kg wegen De modellen zijn zodanig gemaakt dat ze radiografisch bestuurbaar moeten zijn, maar de echte perfectionisten onder ons hebben ook nog oog voor detail

K o r r e l s v l e e s C o r n e d b e e f

H e t r u n d v l e e s i s g e z o u t e n , g e k o o k t e n v a a k i n g e b l i k t . D o o r d a t e r z o u t a a n h e t v l e e s i s t o e g e v o e g d e n h e t g e k o o k t e n i n g e b l i k t i s , i s h e t l a n g h o u d b a a r.

C o r n e d b e e f w o r d t i n N e d e r l a n d z o w e l i n b l i k a l s g e s n e d e n i n p l a k j e s v e r k o c h t H e t w o r d t g e b r u i k t a l s i n g r e d i ë n t i n g e r e c h t e n o f a l s b r o o d b e l e g

D e o o r s p r o n g v a n C o r n e d b e e f i s e i g e n l i j k o n b e k e n d Wa a r s c h i j n l i j k v o o r h e t e e r s t g e m a a k t t o e n m e n v l e e s b e g o n t e z o u t e n e n t e c o n s e r v e r e n H e t O u d - E n g e l s e w o o r d C o r n s t a a t v o o r k o r r e l s , m a a r o o k v o o r n i t r i t e o m h e t p r o d u c t t e k l e u r e n e n t e c o n s e r v e r e n Vo o r a l b e d o e l d v o o r d e c o n s u m p t i e d o o r d e b u r g e r i j , m a a r o o k a l s v o o r z i e n i n g e n n o o d r a n t s o e n e n v o o r E n g e l s e m a r i n e v l o t e n e n A m e r i k a a n s e l e g e r s . D e F r a n s e n v e r h a n d e l d e n h e t a l s v o e d s e l i n h e t C a r i b i s c h g e b i e d v o o r d e k o l o n i s t e n e n s l a v e n T e v e n s w o r d t h e t n o g v e e l v u l d i g g e b r u i k t i n n o o d r a n t s o e n e n d o o r v e r s c h i l l e n d e s t r i j d k r a c h t e n

Het leven gaat ‘gewoon’ door, trouwen in oorlogstijd

Z o a l s g e z e g d w i l d e n i e t i e d e r e e n h e t e i n d e v a n d e o o r l o g a f w a c h t e n o m t e t r o u w e n , z e k e r t o e n e r n o g geen uitzicht op een bevrijding was Geld was er echter niet en de huwelijksvoltrekkingen zagen er heel anders uit dan we tegenwoordig gewend zijn

Auto’s waren erg prijzig en benzine was er niet Je kon w e l m e t e e n g e h u u r d e k o e t s o f – z o a l s d e m e e s t e verliefde stellen – te voet naar het stadhuis De kerk was te duur voor de kerkelijke inzegening

Een feest zoals we dat nu kennen was er overigens ook niet bij Er waren grote tekorten en de mensen leefden v a n b o n n e n Va a k w e r d e r w a t g e d r o n k e n i n h e t ouderlijk huis om er wel een feestje van te maken

A c h t e r a f l i j k t h e t s o m s a l s o f t i j d e n s d e Tw e e d e Wereldoorlog het leven in bezet Nederland haast stil kwam te staan Voor een deel van het maatschappelijk leven ging dat ook op, maar zeker niet voor de liefde

Te r w i j l e r s l a c h t o ff e r s v i e l e n d o o r o o r l o g s g e w e l d , vervolging en onderdrukking werden mensen verliefd op elkaar, werden er huwelijken gesloten en werden er kinderen geboren Ook in Joodse kringen

JOODSE BURGERS

O o k J o o d s e b u rg e r s o n d e r d e D u i t s e b e z e t t i n g p r o b e e r d e n v e r d e r t e g a a n m e t h e t l e v e n e n w e r d e r juist binnen de Joodse gemeenschap veel getrouwd

H e t N a t i o n a l e D a g b l a d ( d e N S B - k r a n t ) s c h r e e f , 2 1 m a a r t 1 9 4 2 , o v e r d e z e o n t w i k k e l i n g i n e e n onmiskenbaar antisemitisch bericht als volgt:

Westerbork, dan zal trouwen niet het eerste zijn waar j e a a n d e n k t H e t k a m p w a s e e n d o o rg a n g s k a m p Mensen werden er verzameld om daarna gedeporteerd te worden naar concentratiekampen Op zo’n ellendige plek wilden een grote groep mensen nog wel trouwen om het gevoel te hebben en te houden van een normaal l e v e n D a a r n a a s t z i j n e r o o k v e e l l i e f d e s o n t s t a a n i n h e t k a m p D e o m s t a n d i g h e d e n w a r e n e n g e n beangstigend, maar de huwelijken waren lichtpuntjes in het kamp Vrienden kwamen weer bij elkaar en er werd speciaal, met beperkingen, gegeten Zo spaarde men het schaarse voedsel zoals aardappelen op om er t o c h w a t v a n t e m a k e n E r w e r d e n z e l f s s i g a r e t t e n geregeld!

VERSTANDSHUWELIJKEN

M e n s e n m e t e e n g o e d e p o s i t i e i n h e t k a m p h a d d e n u i t s t e l v a n t r a n s p o r t a l s z e g e t r o u w d w a r e n H e t h u w e l i j k w a s d u s o v e r d r a a g b a a r a a n d e p a r t n e r H e t overlevingspercentage van gehuwden lag veel hoger, o n g e v e e r 3 2 % t e g e n o v e r g e m i d d e l d 6 % v a n n i e tgehuwden

E r w a s d u s e e n g r o t e r e o v e r l e v i n g s k a n s , m a a r u i t e i n d e l i j k w e r d v r i j w e l i e d e r e e n g e t r a n s p o r t e e r d

Echter, hoe later men aankwam, hoe groter de kans op overleving

TIJDENS DE TWEEDE WERELDOORLOG WAS

E R V E E L A N D E R S E R WA R E N E N O R M E

T E K O RT E N , H E T WA S G E VA A R L I J K O P

S T R A AT E N H E T ‘ G E W O N E ’ L E V E N W E R D

E R N S T I G B E Ï N V L O E D . O N D A N K S D E

B E P E R K I N G E N WA R E N E R TO C H M E N S E N

D I E E E N H U W E L I J K A A N G I N G E N Z E L F S I N

K A M P E N A L S W E S T E R B O R K W E R D

G E T R O U W D , VO O R A L O M H E T I D E E VA N

E E N N O R M A A L L E V E N T E H O U D E N . M A A R

D E M E E S T E B U R G E R S S T E L D E N H E T

H U W E L I J K U I T TO T E R V E I L I G E R E T I J D E N

WAREN AANGEBROKEN NA DE BEVRIJDING

STEEG HET AANTAL HUWELIJKEN DAN OOK EXPLOSIEF.

“ Va n w a a r d e z e v l u c h t i n h e t h u w e l i j k ? Wi j g e l o o v e n h e t n i e t v e r m i s t e h e b b e n , a l s w i j v e r k l a r i n g z o e k e n i n een of ander joodsch listigheidje Afgescheiden van het o n g e w e n s c h t e v a n e e n d e rg e l i j k e g ro o t s c h e e p s c h e t ro u w e r i j , l i j k t h e t o n s , d a t i n d i e n e e n e n a n d e r g e s c h i e d t o m b e p a a l d e re e d s g e n o m e n o f v e r w a c h t e maatregelen te ontduiken, er nog tijdig een stokje voor g e s t o k e n k a n e n m o e t w o rd e n ”

TROUWEN IN KAMP WESTERBORK H e t k o n e n h e t g e b e u r d e o o k H o n d e r d e n J o o d s e g e v a n g e n e n , d i e e r w a c h t t e n o p t r a n s p o r t n a a r d e v e r n i e t i g i n g s k a m p e n , g a v e n e r e l k a a r h e t j a - w o o r d Het waren huwelijken die in veel gevallen maar een p a a r d a g e n o f w e k e n d u u r d e n D e n k j e a a n K a m p

S T O L P E R S T E I N E O F S T R U I K E L S T E N E N

SINDS 2011 LIGGEN ER VOOR DE HUIZEN

WAAR 21 JOODSE MENSEN WOONDEN, KLEINE STEENTJES MET HUN NAAM EN LEEFTIJD EN DE NAAM VAN HET KAMP

WAAR ZE WERDEN VERMOORD. IN HET

NEDERLANDS WORDEN ZE STRUIKELSTENEN GENOEMD, OMDAT JE EROVER

STRUIKELT MET JE HOOFD EN MET JE

HART EN JE MOET BUKKEN OM DE TEKST TE KUNNEN LEZEN.

Het Duitse woord voor struikelstenen is Stolpersteine. Ze zijn een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig Door heel Europa in 22 landen en 1 300 plaatsen liggen inmiddels meer dan 65 000 van deze steentjes De kunstenaar heeft zelf de Stolpersteine in Brielle gelegd

Door die steentjes kunnen we zien waar al die mensen gewoond en geleefd hebben en zo hebben

ze weer een eigen plekje in Brielle Het zijn gedenkstenen voor mensen die door een misdadige regering werden vervolgd, opgepakt en vermoord. Een kleine herinnering aan gewone mensen die gewoon hun leven wilden leiden

Struikelstenen in Brielle:

V O O R S T R A AT 4 2 (Israël Katan, zijn vrouw Francisca Beerenborg en kinderen Kitty, Loetje en Guus) K o o p m a n s t r a a t 7 (familie Philipse Moeder Jannetje, dochter Pien, zoon Jaap en vrouw Rica Stranders) N o b e l s t r a a t 1 0 (Izaäk Gazan, zijn vrouw Roosje Izaks en kinderen Salomon, Miep, Hanny, Roosje en Liesje Izaäk was een jongere broer van Simon Gazan die op nummer 85 woonde) N o b e l s t r a a t 6 7 (Michel Cohen en zijn zus Esther) Nobelstraat 85 (Simon Gazan, zijn vrouw Elisa Izaks en dochter Miep. Simon was de oudere broer van Izaäk die op nummer 10 woonde)

P r o c l a m a t i e

v a n H a r e

M a j e s t e i t

K o n i n g i n

W i l h e l m i n a

H M d e K o n i n g i n h e e f t d e v o l g e n d e p r o c l a m a t i e t o t d e b e w o n e r s v a n d e We s t e l i j k e p r o v i n c i e s g e r i c h t . L a n d g e n o o t e n , H e t u u r d e r b e v r i j d i n g i s t h a n s o o k v o o r U a a n g e b ro k e n . H e t o o g e n b l i k , w a a r o p i k e n U m e t z o o v e e l s p a n n i n g e n o n g e d u l d g e w a c h t h e b b e n , i s d a a r I k w e e t v a n d e b i t t e r e b e p r o e v i n g e n , w a a ro n d e r g i j , a f g e s n e d e n v a n e e n d e e l v a n o n s v a d e r l a n d , d e z e l a a t s t e m a a n d e n h e b t g e l e e f d D i e d r u k h e e f t t h a n s e e n e i n d e g e n o e m e n I k w e e t o o k v a n d e n b o v e n m e n s c h e l i j k e n m o e d , w a a r m e d e g i j d e z w a a r s t e o n t b e r i n g e n h e b t g e d r a g e n . Ta l r i j k e h a n d e n z i j n u i t g e s t re k t o m h e t e i n d e U w e r n o o d e n z o o v e e l m o g e l i j k t e b e s p o e d i g e n , m a a r v e e l z a l d a a r b i j a f h a n g e n v a n U w r u s t i g e e n e e n d r a c h t i g e h o u d i n g i n d e k o m e n d e d a g e n . We r k t a l l e n m e d e d e z e e e n r u s t i g v e r l o o p t e g e v e n G e h o o r z a a m t s t i p t d e b e v e l e n v a n h e t G e a l l i e e r d e O p p e r b e v e l , w a a r m e d e d e R e g e e r i n g e e n r e g e l i n g h e e f t g e t r o f f e n . L u i s t e r t n a a r d e a a n w i j z i n g e n v a n U w N e d e r l a n d s c h M i l i t a i r G e z a g , d a t k r a c h t e n s d i e r e g e l i n g o n d e r l e i d i n g e n v e ra n t w o o r d e l i j k h e i d d e r N e d e r l a n d s c h e R e g e e r i n g z i j n t a a k i n o v e r l e g m e t h e t G e a l l i e e rd e O p p e r b e v e l v e r r i c h t I k h o o p s p o e d i g o p N e d e r l a n d s c h e n b o d e m t e r u g t e k e e re n o m m e t m i j n v e r a n t w o o rd e l i j k e r a a d g e v e r s d e l e i d i n g v a n ’ s L a n d s z a k e n w e e r o p M i j t e n e m e .

D a t G o d s z e g e n o p U a l l e n r u s t e N e d e r l a n d h e r r i j s t L e v e h e t Va d e r l a n d !

Wi l h e l m i n a

I n a l l e b o m m e n r e k k e n v a n d e v l i e g t u i g e n h i n g e n v i j f g r o t e z a k k e n I n e l k d a a r v a n z a t e n 7 1 v o e d s e l p a k k e t t e n v a n e l k 2 5 k i l o , v e r p a k t i n b l i k O m d e z a k k e n z a t e e n l a a g j e c e m e n t , o m d a t d e p a k k e t t e n n i e t p e r p a r a c h u t e w e r d e n n e e r g e l a t e n , m a a r z o n d e r m e e r u i t g e w o r p e n D e i n h o u d w a s n i e t v a n a l l e p a k k e t t e n g e l i j k , m a a r m e t e l k a a r b e v a t t e n z e v l e e s , m e a t a n d v e g e t a b l e s , I r i s h s t e w, g r o e n t e n , r i j s t , b i s c u i t s , m e e l , g i s t , m e l k p o e d e r, g e c o n d e n s e e r d e m e l k , k a a s , m a r g a r i n e , s u i k e r, c h o c o l a d e , k o f f i e , t h e e , e i p o e d e r, j a m , p e p e r e n z o u t O p 3 0 a p r i l w e r d d o o r 4 5 0 L a n c a s t e r s r o n d 1 2 5 0 0 0 0 k i l o n e e r g e w o r p e n o p v l i e g v e l d Yp e n b u r g , r e n b a a n D u i n d i g t , v l i e g v e l d Va l k e n b u r g e n v l i e g v e l d Wa a l h a v e n O p 1 m e i v o l g d e n 4 0 0 V l i e g e n d e F o r t e n m e t 8 0 0 t o n e n 3 0 0 L a n c a s t e r s m e t 1 0 0 0 t o n

H I T L E R

O p 2 m e i w e r d b e k e n d g e m a a k t , d a t A d o l f H i t l e r w a s o v e r l e d e n , e e n b e r i c h t d a t , h o e w e l o n g e b r u i k e l i j k b i j e e n s t e r f g e v a l , o v e r a l g r o t e v r e u g d e t e w e e g b r a c h t D a t h i j z e l f m o o r d h a d g e p l e e g d w a s t o e n n o g n i e t b e k e n d

D e D u i t s e t o e s t e m m i n g v o o r d e v o e d s e l v l u c h t e n e n d e d o o d v a n d e F ü h r e r m a a k t e n o o k d e g r o o t s t e p e s s i m i s t d u i d e l i j k , d a t h e t e i n d e n u w e r k e l i j k i n z i c h t k w a m . D a t b l e e k o o k u i t h e t f e i t , d a t o p 1 m e i d e i n l a a t k o k e r s v a n d e i n M a a s l a n d g e ï n u n d e e r d e p o l d e r s w e e r d i c h t m o c h t e n D i e z e l f d e d a g k w a m e n 4 0 0 V l i e g e n d e F o r t e n e n 5 0 0 L a n c a s t e r s w e e r 6 . 0 0 0 t o n v o e d s e l u i t w e r p e n b i j A m s t e r d a m , A l k m a a r, H i l v e r s u m e n U t r e c h t O o k w e r d d i e d a g v o o r h e t e e r s t v o e d s e l a a n g e v o e r d d o o r 3 0 0 g e a l l i e e r d e v r a c h t a u t o ’s

V R E E M D E S I T U A T I E D e s i t u a t i e w a s v o o r d e b e v o l k i n g n o g a l b i z a r O v e r a l z w a a r b e w a p e n d e D u i t s e r s , n a u w e l i j k s e t e n , r o n d o m i n u n d a t i e s , v e r n i e l i n g e n , o n d e r d u i k e r s , h o n g e r, z i e k t e e n d o o d .

A n d e r z i j d s e c h t e r h e t g e v o e l , d a t h e t e i n d e i n z i c h t m ó e s t z i j n H i t l e r d o o d , M u s s o l i n i d o o d ,

G o e b b e l s d o o d , B e r l i j n , H a m b u r g , M ü n c h e n , d e d r i e g r o o t s t e D u i t s e s t e d e n , g e v a l l e n , h o n d e r d d u i z e n d e n D u i t s e r s g e v a n g e n , h e t o o s t - e n h e t w e s t f r o n t o v e r 1 2 5 k i l o m e t e r l e n g t e s a m e n g e s m o l t e n , d u s D u i t s l a n d i n

t w e e ë n g e s p l i t s t , d e D u i t s e n e d e r l a a g k o n n i e t c o m p l e t e r ! M e n k r e e g e e n e i g e n a a r d i g g e v o e l v a n b l i j h e i d , d a t h e t h e l e w e z e n o m v a t t e , i e t s d a t n i e t i s u i t t e l e g g e n e n n i e t i s t e b e v a t t e n d o o r h e n d i e h e t n i e t h e b b e n m e e g e m a a k t

O p 4 m e i , o m 2 1 0 0 u u r, m a a k t e R a d i o O r a n j e b e k e n d , d a t d e D u i t s e t r o e p e n i n o n s l a n d d e v o l g e n d e o c h t e n d d e w a p e n s z o u d e n n e e r l e g g e n D a t w a s h e t b e g i n v a n e e n e i g e n a a r d i g e e n h o o g s t g e v a a r l i j k e p e r i o d e

D u i z e n d e n N e d e r l a n d e r s g i n g e n a l d i r e c t n a d a t h e t b e r i c h t w a s o m g e r o e p e n d e s t r a a t o p , e r w e r d g e h o s t , g e v l a g d , g e z o n g e n e n g e j u i c h t . I e d e r e e n g i n g v o l l e d i g u i t z ’ n b o l , t e r w i j l a n d e r z i j d s d e b e w a p e n d e D u i t s e r s n o g a l s v a n o u d s p a t r o u i l l e e r d e n L o g i s c h , w a n t d e c a p i t u l a t i e z o u p a s d e v o l g e n d e o c h t e n d o m a c h t u u r i n g a a n , e e n t i j d s t i p , w a a r o p d e g e a l l i e e r d e t r o e p e n o v e r i g e n s n o g n i e t z o u d e n z i j n a a n g e k o m e n E r w e r d e n d a n o o k o v e r a l p r o c l a m a t i e s v a n d e B i n n e n l a n d s e S t r i j d k r a c h t e n a a n g e p l a k t , m e t o n d e r m e e r d e w o o r d e n ‘ E r z a l o o k u i t b u n d i g e v r e u g d e h e e r s e n , m a a r i n d e o p w i n d i n g v a n h e t o g e n b l i k m o g e n I N G E E N G E VA L o n v e r a n t w o o r d e l i j k e d i n g e n g e b e u r e n , d i e i n d e z e l a a t s t e u r e n n o g s l a c h t o f f e r s k u n n e n e i s e n ’ . D a a r n a v o l g d e n e n k e l e d u i d e l i j k e i n s t r u c t i e s , z o a l s t o t n a d e r o r d e r n i e t v l a g g e n e n g e e n f e e s t e l i j k h e d e n o f d e m o n s t r a t i e s ; D u i t s e r s e n N S B ’ e r s n i e t u i t d a g e n ; g e h e i m h o u d i n g m e t b e t r e k k i n g t o t d e i l l e g a l i t e i t h a n d h a v e n . D e z e p r o c l a m a t i e s w a r e n a l e n k e l e d a g e n v o o r d e b e v r i j d i n g g e d r u k t

O p w o e n s d a g 4 m e i h e r d e n k e n w i j d e s l a c h t o f f e r s v a n d e Tw e e d e We r e l d o o r l o g e n a l l e nb u r g e r s e n m i l i t a i r e n - d i e i n h e t K o n i n k r i j k d e r N e d e r l a n d e n o f w a a r o o k t e r w e r e l d z i j n o m g e k o m e n s i n d s h e t u i t b r e k e n v a n d e Tw e e d e We r e l d o o r l o g , i n o o r l o g s t i j d e n b i j v r e d e s o p e r a t i e s - - - - - H e r d e n k i n g s m o m e n t e n - - - - -

Burgemeester en wethouders leggen samen met onder andere vertegenwoordigers van de lokale Herdenkingscomités en leerlingen van openbaar en voortgezet onderwijs op 4 mei bloemen en kransen bij de monumenten op de begraafplaatsen en de graven van de Geallieerden in Brielle, Nieuwenhoorn, Oostvoorne, Rockanje, Tinte en Zwartewaal Hier zal tevens de Taptoe geblazen worden Het volledige programma ziet er als volgt uit:

In Zwartewaal en Brielle zullen bloemen gelegd worden bij de diverse oorlogs- en herdenkingsmonumenten

4 mei

Zwartewaal

15 30 uur Burgemeester Peter Rehwinkel en leden van het 4 Mei Comité leggen bloemen bij de oorlogsgraven op de begraafplaats aan de Wouddijk en bij de Verwoeste Hoogte aan de Meeldijk

Brielle

16 15 uur Wethouder Robert van der Kooi legt samen met leden van het 4 Mei Comité achtereenvolgens bloemen bij de oorlogsgraven op de oude begraafplaats aan de G J van den Boogerdweg, het herinneringsmonument aan de Van Sleenstraat en de RK begraafplaats aan de Kloosterweg

Herdenkingen

Tinte - Colinslandsedijk

18 00 uur Spelen Taptoe met 2 minuten stilte Aansluitend worden bloemen gelegd Wethouder Janneke Postma zal een toespraak houden Verder zal het koor van de Apostolische gemeenschap aanwezig zijn en wordt er een gedicht voorgedragen

D i t j a a r v i e re n w e d a t w e 7 8 j a a r v r i j z i j n ! M a a r e e r s t h e rd e n k e n w e o p 4 m e i o n z e o o r l o g s s l a c h t o f f e r s O m g e k o m e n t i j d e n s d e Tw e e d e We re l d o o r l o g e n l a t e re o o r l o g e n e n v re d e s m i s s i e s M i l i t a i re n , v e r z e t s m e n s e n , J o d e n , R o m a , S i n t i , h o m o s e k s u e l e n , g e h a n d i c a p t e n e n z o v o o r t

Oostvoorne - begraafplaats Voorweg

18 50 uur Verzamelen op voorterrein begraafplaats

19 00 uur Welkomstwoord door comité De padvinderij hijst de vlag, gevolgd door een koraal van Volharding Burgemeester Peter Rehwinkel houdt een toespraak, waarna bloemen worden gelegd bij de graven van de Geallieerden. Bij het monument voor de heer Van der Meer worden een krans en bloemen gelegd door de burgemeester namens het college, comité en anderen

Brielle - De Sjoel en Sint-Catharijnekerk

18 45 uur Sjoel geopend

19 00 uur

Welkomstwoord door het Comité, gevolgd door zang, het voorlezen van een gedicht en het lezen van de namen.

19 30 uur Stille tocht naar de Sint-Catharijnekerk Na een gedicht volgt een toespraak door wethouder Robert van der Kooi, Libertatis speelt een muziekstuk gevolgd door de Taptoe Na de 2 minuten stilte worden kransen en bloemen gelegd Het publiek wordt uitgenodigd een uitgedeelde roos neer te leggen Na afloop is er gelegenheid voor een kop koffie in de kerk Om 20 45 uur geeft het Randstedelijk Mannenkoor een concert

We z i j n v r i j o m t e g e l o v e n w a t w e w i l l e n , o n z e m e n i n g t e u i t e n e n o n s z e l f t e z i j n We k u n n e n i n f o r m a t i e , m e n i n g e n e n o p v a t t i n g e n v r i j e l i j k d e l e n , e l k a a r e n h e t b e l e i d b e k r i t i s e re n e n n i e u w e p e r s p e c t i e v e n a a n d r a g e n Z o l a n g d i t m e t re s p e c t v o o r e l k a a r g e b e u r t , k o m t o n z e v r i j h e i d n i e t i n h e t g e d i n g e n b l i j f t h e t f u n d a m e n t v a n o n z e v r i j e s a m e n l e v i n g o v e re i n d

Vr i j h e i d i s e e n g ro o t g o e d d a t w e m e t e l k a a r m o e t e n k o e s t e re n Z e k e r n u w e g e c o n f ro n t e e rd w o rd e n m e t e e n o o r l o g o p o n s e i g e n c o n t i n e n t M e n s e n u i t d i e g e b i e d e n e n a n d e re o n v e i l i g e g e b i e d e n z o e k e n e e n v e i l i g o n d e r k o m e n We h e l p e n d e z e m e n s e n z o g o e d a l s w e k u n n e n , i e d e re e n m o e t d a a r z i j n s t e e n t j e a a n b i j d r a g e n . Vr i j h e i d d e e l j e m e t e l k a a r !

I k h o o p d a t v e l e n v a n u d e h e rd e n k i n g e n e n B e v r i j d i n g s d a g o p 4 e n 5 m e i z u l l e n b i j w o n e n H e t z i j n b i j z o n d e re m o m e n t e n e n i k b e n e r t ro t s o p d a t e r i n b i j n a e l k d o r p o f s t a d i n Vo o r n e a a n Z e e e e n h e rd e n k i n g i s .

D r J . P. ( P e t e r ) R e h w i n k e l B u rg e m e e s t e r Vo o r n e a a n Z e e

Nieuwenhoorn - Kerk en monument Rijksstraatweg

18 30 uur Kerk geopend

19 00 uur Welkomstwoord en toespraak door wethouder Peter Schop Hierna volgen gedichten en muziek verzorgd door leerlingen van o b s Het Palet en de middelbare scholen Helinium en Jacob van Liesveldt Verder zal Cantorij Hellevoet een bijdrage leveren en is scouting Hellevoetsluis aanwezig

19 50 uur Stille tocht richting het monument aan de Rijksstraatweg tegenover nummer 286 Na de 2 minuten stilte worden kransen en bloemen gelegd namens het college, leerlingen, scouting en de Veteranencommissie Wethouder Peter Schop sluit af met een dankwoord In de Woelhoek is aansluitend gelegenheid een kop koffie te drinken

Zwartewaal - Monument aan de haven en Martinuskerk

19 40 uur Brassband Rijnmond speelt enkele stukken bij het monument, waarna gedichten worden gelezen door kinderen van o b s ’t Want Aansluitend volgt een toespraak van wethouder Igor Bal Na de 2 minuten stilte volgt de kranslegging bij het monument en het Wilhelmus Na afloop is iedereen welkom in de Martinuskerk voor een kopje koffie en een gesprek

5 mei

Oudenhoorn

08 30 uur Bevrijdingsontbijt op het Kerkplein te Oudenhoorn voor de oudere inwoners van Oudenhoorn Wethouder Janneke Postma is hierbij aanwezig

17 00 uur Dorpsbarbecue met muziek op het Kerkplein te Oudenhoorn voor de inwoners van Oudenhoorn Burgemeester Peter Rehwinkel en wethouder Daan van Orselen zijn hierbij aanwezig

Rockanje

14 00 - Woonzorgcentrum Stuifakkers Voor

17 00 uur alle ouderen is er een gezellige middag met o a een optreden van Shantykoor ‘Albatros’ Om ca 15 30 uur worden de deelnemers aan de Bevrijdingsvuurestafette onthaald

B e v r i j d i n g s v u u re s t a f e t t e

Een team van medewerkers van de gemeente Voorne aan Zee neemt dit jaar, net als voor de fusie bij de afzonderlijke gemeenten, deel aan de Bevrijdingsvuurestafette vanuit Wageningen Zij wonen de herdenking bij op 4 mei in Rockanje Na de herdenking vertrekken zij richting Wageningen De lopers en fietsers brengen het bevrijdingsvuur naar Voorne aan Zee Op donderdag 5 mei worden de lopers, fietsers en begeleiders onthaald in Brielle en Rockanje, door respectievelijk wethouder Peter Schop en burgemeester Peter Rehwinkel

Circa Ontvangst deelnemers Bevrijdingsvuur14 00 uur estafette op de Turfkade in Brielle en ontsteken van het vuur in aanwezigheid van wethouder Peter Schop

Circa Ontvangst deelnemers Bevrijdingsvuur15 30 uur estafette bij Woonzorgcentrum Stuifakkers in Rockanje en ontsteken vuur in aanwezigheid van burgemeester Peter Rehwinkel

6 mei

15 30 uur Parade en defilé van oude legervoertuigen met veteranen Burgemeester Peter Rehwinkel en wethouder Robert van der Kooi zullen de veteranen toezwaaien vanaf het bordes van het stadhuis in Brielle Alle veteranen uit Voorne aan Zee wordt aansluitend aan de parade een drankje en een hapje aangeboden in de raadzaal van het stadhuis Opgeven kan door een e-mail te sturen aan kabinet@voorneaanzee nl Afhankelijk van het aantal aanmeldingen kan de locatie nog wijzigen

Rockanje - begraafplaats Maria Rust

Vanaf Verzamelen bij monument op de 19 40 uur begraafplaats aan de Zeeweg De klokken luiden vanaf 19 55 uur

20 00 uur 2 minuten stilte, waarna de Taptoe wordt geblazen. Burgemeester Peter Rehwinkel zal een toespraak houden

Een koor zal vervolgens het lied

The Irish Blessing a capella zingen

Aansluitend vindt een kranslegging door het college, Comité, schoolkinderen en anderen plaats Tenslotte worden bloemen gelegd bij de geallieerde graven

Brielle

20 45 uur Herdenkings- en Bevrijdingsconcert Randstedelijk Mannenkoor Gratis kaarten zijn te verkrijgen bij Stadskantoor Brielle, Historisch Museum, Dukdalf Bres, Sint-Catharijnekerk, ’t Dijckhuis Vierpolders en de Gaffelaar in Zwartewaal

Magneet frame

W E T E N S C H A P E N P L E Z I E R

G A A N S A M E N I N H I S T O R Y L A N D

H i s t o r y l a n d i n H e l l e v o e t s l u i s g e e f t e e n i n d r u k w e k k e n d b e e l d van de geschiedenis en biedt jong e n o u d e e n d a g p l e z i e r e n v e e l i n f o r m a t i e . E e n b e z o e k j e m e e r dan waard!

Tentoonstelling 40-45

De tentoonstelling 1940 - 1945 laat v o o r w e r p e n z i e n d i e g e b r u i k t z i j n tijdens de Tweede Wereldoorlog Z o w o r d e n e r u n i f o r m e n t e n t o o ngesteld die daadwerkelijk gedragen z i j n d o o r N e d e r l a n d s e , D u i t s e , Engelse, Amerikaanse en Canadese militairen Zo ook een uniform van een Nederlandse SS’er en zelfs een s t r e e p j e s p a k d a t i s g e d r a g e n d o o r e e n p o l i t i e k e g e v a n g e n e v a n e e n concentratiekamp H e t t h e m a p a r k H i s t o r y l a n d t o o n t t e v e n s p e r s o o n l i j k e g e b r u i k s v o o rw e r p e n e n a n d e r e b i j z o n d e r e a r t i k e l e n v a n d e s t r i j d m a c h t e n D e n k b i j v o o r b e e l d a a n e e n g e b r u i k t e p a r a c h u t e m e t a f w e r p container De parachute is gebruikt t i j d e n s d e l a n d i n g e n b i j A r n h e m , w a a r b i j d e m i l i t a i r e n b e s c h o t e n werden De afwerp container heeft dan ook kogelgaten Daarnaast zijn e r o o k p e r s o o n s b e w i j z e n e n bonboekjes te bewonderen

Bijzonder trots is Historyland op de bedankbrief die is geschreven door k o n i n g i n Wi l h e l m i n a a a n e e n l i d van de binnenlandse strijdkrachten

Bunker De bunker blijkt ook een belevenis Verscholen in het gras is de bunker u i t d e Tw e e d e We r e l d o o r l o g v a n

b u i t e n b i j n a n i e t t e z i e n D e z e bunker is tijdens de oorlog gebouwd i n P e r n i s d o o r e e n b u rg e r, d e h e e r H a n n e s d e Wi n t e r D e b u n k e r w a s b e d o e l d a l s s c h u i l p l e k t i j d e n s e v e n t u e l e b o m b a r d e m e n t e n I n d e b u n k e r k u n n e n b e z o e k e r s e r v a r e n h o e a n g s t i g e e n b o m b a r d e m e n t m o e t z i j n g e w e e s t Z o h o o r j e d e m o t o r e n v a n d e v l i e g t u i g e n , h e t g e p i e p v a n v a l l e n d e b o m m e n e n v o e l j e d e t r i l l i n g v a n d e v a l l e n d e bommen Even later zie je door het kleine raampje de lichtflitsen van de b r a n d d i e d e b o m m e n v e r o o rz a a k t e n ‘ Vo o r e v e n g a j e t e r u g i n de tijd en beleef je de geschiedenis L e r e n d o o r t e b e l e v e n D a t i s precies waar Historyland voor staat En dat blijkt een succes als we naar de bezoekersaantallen kijken ’

Oorlogsveld

H i s t o r y l a n d i s e e n m u s e u m d a t nader inzicht wil verschaffen in de

l o o p v a n d e g e s c h i e d e n i s e n historisch besef wil bevorderen Helaas hoort oorlog onverbrekelijk bij de geschiedenis

We tonen hier oorlogsmateriaal uit v e r s c h i l l e n d e o o r l o g e n : d e E e r s t e e n Tw e e d e We r e l d o o r l o g e n d e Koude Oorlog Het is uiteraard niet o n z e b e d o e l i n g o o r l o g t e i d e a l i s e r e n , m a a r w e l o m t e t o n e n hoe de mens altijd bezig is geweest zijn medemens te vernietigen

Dat begon met knuppels en pijl en b o o g v a n d e ‘ o e r m e n s ’ t o t h e t geavanceerde oorlogstuig van onze tijd

O n z e m e n i n g i s d a t w a p e n s a l l e e n in een museum mogen zijn, maar de geschiedenis heeft anders bewezen H i s t o r y l a n d h e e f t v o o r b e e l d e n v a n r a k e t t e n , m o t o r e n , s c h i j n w e r p e r s , b o m m e n , t a n k s ( z o w e l B r i t s a l s R u s s i s c h ) h e l i k o p t e r e n d i v e r s e militaire voertuigen

Overige bezienswaardigheden, activiteiten en horeca

• Romeinenland • Waterwerken

• Waterspeelpark • Beverwaterland

• Waterglijbaantjes • Fossielen

• Goudzoekersdorp • Skelterbaan

• Historygolf (12 holes midgetgolf)

• Dynosaurussen • Oeroceaan

• Monumentale boerderij • Griend

• Oerdieren • Mammoetsteppe

• Steentijd • Indorama • Foodtruck

• Cisterciënzertoren • Windmolen

• Opgraafveldjes • Oorlogsveld

• Spiegelzee • Hunebed • Varkens

• Piramide • Snackcontainer

• Historische schepen • Maaiveld

• Goudzoekersdorp • Stonehedge

• Heggenlandschap • Spoortreintje

• Permacultuur moestuin

Dit artikel is ook te lezen op de website: www.oranjevereniginggoedereede.nl

Piercings tegen migraine en langdurige

t door de eze

tkas n de bors en e agus. Dez us v

t oor een he ter nerv rech he ganen i t naar or gaa

t h om enuw k z enuw nervu hersenz dt g or cing w pier en p jar an nervus k v agus. vus v er ft een link ee

o enuw w e z dez agus te vinden. Als v

cing. t de pier baa gep tig pr omen. Negen k eer t tellen en w hers t zich he enuw ges dt de z wor

De piercing wordt gezet door de hersenzenuw nervus vagus. Deze zenuw komt uit de hersenen en gaat naar organen in de borstkas en buik. De mens heeft een linker en een rechter nervus vagus. In het oor is een tak van de nervus vagus te vinden. Als de piercing door deze zenuw wordt geplaatst, wordt de zenuw gestimuleerd om het lichaam zichzelf te laten herstellen en weer tot rust te laten komen. Negentig procent van de mensen die zijn gepiercet, hebben baat bij de piercing.

cing e pier e dez tsen z laa

t in specialis “Ang an t v He

e een z

agus te vinden. v

tVoorstraa

Het personeel van “Angel & Demon” is door een specialist in Canada opgeleid. hebben ze een opleiding in accupunctuur

gel & Demon”

enuwstelsel. nome z

. t, hebben pierce an de t v rocen ten t te la t rus o ten elf te la hz stimuleerd tst, dt geplaa or cing s de pier cing! e pier oor dez v Demon”

on t aut he Canada opgeleid

patiënten

t-covid, t pos ten me atien n. P

Angel & “

eers aag na Vr g in accupunctuur

patiënten. Patienten met post-covid, “Angel & Demon” voor deze piercing! Vraag naar de mogelijkheden en een eerstvolgende behandeldata!

ta! olgende behandelda stv aar de

www.

angelanddemontattoo.nl

Al jaren plaatsen ze deze piercing bij het autonome

In het hele land wordt herdacht dat Nederland 78 jaar geleden werd bevrijd van de Duitse bezetter. Hoe de bevrijding er in Brielle aan toeging, beschreef Jacques Klok in 1996 in de Brielse Mare, onder meer aan de hand van het dagboek van de toen in Brielle woonachtige Lenie Gorzeman.

Lenie beschreef hoe op zaterdag 5 mei 1945 de inwoners van Brielle, in afwachting van een spoedige komst van “The Tommies” (de Engelsen), oranjestrikken droegen en de vlag uithingen De nog aanwezige Duitse militairen verboden dat; de strikken werden afgedaan en de vlaggen weer binnengehaald Op 6 mei kwam via de radio het bericht binnen dat Duitsland officieel had gecapituleerd Om 12 uur stond de Nederlandse vlag fier op de toren van de Sint-Catharijnekerk

Op maandag 7 mei verschenen in de Brielse straten mannen en jongens, gekleed in blauwe ketelpakken en met een oranje band om hun bovenarm Zij behoorden tot het ondergrondse verzet van Brielle onder leiding van H Bootsma Deel uitmakend van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten hadden deze militairen de opdracht het militair gezag in Brielle over te nemen Volgens het dagboek van Gorzeman arriveerden op donderdagmiddag 10 mei de Engelsen, onder leiding van captain Arthur L Cary Hij kreeg de bevoegdheid over Brielle en sprak vanuit het stadhuis de Briellenaren toe die waren samengestroomd op de Markt

De bevrijding van Brielle was een feest Maar er waren ook mensen die zich niet vrolijk konden voelen, bijvoorbeeld de nabestaanden van de slachtoffers van het bombardement op Brielle Op 4 maart 1943, om 10:20 uur, werd Brielle per ongeluk gebombardeerd door Amerikaanse vliegtuigen Op weg naar Duitsland werden de Amerikanen onderschept door Duitse jachtvliegtuigen Om veilig te kunnen landen moest de piloot zijn bommen lozen Vijf bommen kwamen in Brielle terecht, drie ervan troffen de Ambachtsschool en Meisjesvakschool (huishoudschool) Bij het bombardement werden veertien kinderen en acht volwassenen gedood (evenals de negen bemanningsleden) en raakten er velen gewond Een monument in de Van

Ontvangstbewijs

Butendiic

Ontvangstbewijs Butendiic, Rijksbureau Non-Ferro Metalen

Bron: J Klok Voorlichtingsblad der gemeente Brielle, september 1982

K L O K K E N

G E R O O F D

Uit een inventarisatie, die gereed was in 1939, bleek dat zich toen in ons land ca. 6500 klokken bevonden. Later berekende men hiervan het geschatte totaalgewicht op circa 3000 ton brons.

Sleenstraat herinnert aan dit ongeluk

Eén van de omgekomen leerlingen was Maaike van Rietschoten (18 juli 1928-4 maart 1943) Maaikes zusje, mevrouw S (Saapje) Lekkerkerk-van Rietschoten (24 januari 1927-6 januari 2019) uit Rockanje, heeft veel van haar eigendommen bewaard Door de nabestaanden zijn deze objecten geschonken aan Historisch Museum Den Briel: een foto, een jurkje, schoolwerkjes, proeflapjes, correspondentie en heel veel persoonlijke eigendommen die een beeld geven van een meisje van veertien jaar. Een selectie van de schenking wordt van medio februari tot medio mei 2023 getoond in de Brielse schatkamer van het museum aan de Markt in Brielle

Marijke Holtrop

In 1941 ontstond de vrees dat de Duitse bezetter het wel eens voorzien kon hebben op al het klokkenbrons dat in de kerktorens in Nederland hing De Duitse oorlogsindustrie draaide op volle toeren maar beschikte over relatief weinig brons Dit metaal was in hoofdzaak in het bezit van de geallieerden Klokkenbrons met een verhouding van 80% koper en 20% tin was ideaal voor het gieten van kanonnen Op 21 juli 1942 kwam de gevreesde aankondiging dat er in het gehele land grootscheepse metaalvorderingen zouden worden gehouden Daar vielen ook onze Brielse luid- en carillonklokken onder Elke gemeente zou slechts een klok mogen behouden om een algemeen alarm af te kunnen geven Behalve als de stad over een sirene beschikte

Het uurwerkklokje van het zakkendragershuisje, woog 17 kg Gieter was J Burgerhuis, 1643, Het klokje is verdwenen (vermoedelijk gestolen)

Foto RACM Zeist

Door het verdwijnen van de andere luidklokken, de Crans en de Bakker en tevens van het unieke, door Hemony gegoten, carillon moet het daarna in Brielle wel een stuk stiller zijn geworden Verder verdwenen ook nog de beide klokjes van het toenmalige zakkendragershuisje aan het Maarland/ Nieuwstraat, de klok van de Jacobskerk, van het stadhuis, van de Martinuskerk in Zwartewaal en van de Bedevaartskerk In een overzicht van het RIOD van alle uit Brielle verwijderde klokken, worden verder nog twee klokken uit de Commandeurshof van 830 en 370 kg en een M-klokje uit de Gasthuiskapel van 255 kg vermeld Alle klokken werden naar Duitsland getransporteerd Daar zouden ze in twee smelterijen in Hamburg worden omgesmolten tot oorlogsmaterieel.

Bronvermelding: W Delwel

Meer weten over de events in Brielle?

Kijk dan op www.beleefbrielle.nl

winkelen | eten & drinken | beleven & doen

De Brielse ondernemers hebben veel te bieden! Ontdek het zelf Kom naar de vesting en beleef het unieke Brielle!

‘t is weer lente... Tijd voor de bbq!

PROPAAN

Openingstijden:

Afhaaldepot: Achterdijk 54, Vierpolders

Elke werkdag van 9.00 tot 17.00 uur

Zaterdag van 9.00 tot 16.00 uur

Vulstation/afhaaldepot: Moezelweg 160, Europoort

Elke werkdag van 8.00 tot 16.30 uur

www.voornegas.nl

Vestingstad Brielle Meer dan historie!

Voorzien van een coating

BBQ s

Achterdijk 54 - 3237 LA Vierpolders 325911 - info@voornegas.nl

Je auto weer zo goed als nieuw met CarGuys!

e g o m o h n e e t m r o v w u n a v g n i m r e h c s e b

volled autolak de door

l d we i er CarGu met s a oe weersinvloeden door

e k e i n u n e e t f ft e e g g n i t N Onze ys! ys euw zonlicht

r- a a w g a a l

d e o l v n ï e eï b r e e m t e i n

n e d r o w n a k en is ig

Onze professionele N-XTC glascoating geeft een unieke en langdurige bescherming van uw auto l ak! Het vormt een homogene l aag waardoor de autolak volledig geseald is en niet meer beïnvloed kan worden door weersinvloeden, zonlicht, pekel en vogelpoep. De glans is gewaarborgd waardoor poetsen overbodig wordt.

Al zolang hij zich kan herinneren is Cor in de 2de WO geïnteresseerd Na jarenlang zeven dagen per week werkzaam zijn in zijn garagebedrijf, kocht Cor voor ontspanning en de hobby zijn eerste voertuig; een GMC, die gebruikt werd voor vervoer van soldaten en voor aanvoer van munitie en benzine in Normandië In de jaren daarna werden steeds meer voertuigen bijgekocht. Cor leeft voor de techniek en heeft ‘olie in de aderen’. “Ik vind het belangrijk dat de voertuigen van toen rijdend worden gehouden ”

Dat hobby en werk naadloos in elkaar overlopen bewijst Cor ’t Gilde met zijn tien tot twaalf legervoertuigen, waarmee hij al vanaf 2011 een van de enthousiaste deelnemers is van het bevrijdingsfestival in Brielle Bezeten van legervoertuigen restaureert Cor (73) de oude voertuigen uit 40-45 Motorisch is dat zijn pakkie aan, laat hij ons weten, maar qua plaatwerk en spuiten krijgt hij hulp van zijn broer Jan (71), die eveneens besmet is met het virus

Via via horen de broers vaak dat er een voertuig te koop staat Na onderhandeling en accepteren van het bod wordt het veelal in erbarmelijke staat verkerende voertuig op een dieplader geladen en naar de woonplaats van broers ‘t Gilde) vervoerd, waar de broers zich vol passie op de voertuigen storten Na ontmantelen en vervolgens een jaar of meerdere jaren knutselen, monteren, lassen en spuiten krijgt zo’n voertuig weer een tweede leven en gaan de broers ermee op pad “Heel leuk om samen te doen!”

Een van de voertuigen waarmee de broers naar Brielle komen is het zeldzame rupsvoertuig dat meedoet in het gevecht op het Scharloo Met een grote kraanwagen wordt het voertuig op een dieplader gezet Dat vergt van tevoren enige planning door Cors dochter Want alle voertuigen worden door hen zelf naar Brielle vervoerd. “Van 4-7 mei gaan we weer enorm genieten van de rondrit, het gevecht tussen de Amerikanen en Duitsers en de mooie locatie waar ook de re-enactment kampementen worden nagebouwd - zowel van Duitse als geallieerde zijde. Hier stap je echt terug in de tijd. We vinden het elke keer weer een belevenis om erbij te kunnen zijn!”

Steeds meer rijst de vraag of de dienstplicht niet heringevoerd moet worden Enerzijds vanwege het onaanvaardbare gedrag dat een deel van de jeugd vertoont, anderzijds vanuit het besef dat jongeren best iets voor de maatschappij mogen doen

We legden de vraag neer bij een viertal mensen Jeannette (47), moeder van drie tienerzoons, stelt dat ze onverkort voor herinvoering van de dienstplicht gaat maar voegt er direct aan toe dat die dan ook voor meisjes zou moeten gelden Voor haar is het sociale doel vooral belangrijk ‘Er zou zoveel hulp geboden kunnen worden in verpleeg- en ziekenhuizen Al zou het maar gaan om het persen van fruit of het voorlezen van een krant Schoonmaakwerkzaamheden lijken me ook nuttig en leerzaam Je kunt natuurlijk ook denken aan er op uitgaan met een oudere met een rolstoel of bijvoorbeeld met een duofiets Ik kan me ook nog voorstellen dat jongeren de oudere generatie het meest belangrijke over een mobieltje of een computer zouden bijbrengen Het zou ook de generatiekloof verkleinen’, vertelt ze spontaan op de maandagmarkt

John (43), werkzaam als conciërge op een scholengemeenschap, deelt de mening van Jeannette, maar gaat nog een stapje verder Hij stelt een structurele opzet voor waarbij jongens en meisjes na het behalen van hun middelbare schooldiploma zich verplicht een halfjaar inzetten voor de maatschappij ‘Het kan onbetaald werken in een instelling of een bedrijf zijn of hulp verlenen aan ouderen of gehandicapten Maar daar moet dan natuurlijk wel een hele organisatie voor opgezet worden, want anders wordt het een janboel Veel jongeren hebben helaas geen weet hoe het echte leven in elkaar steekt en hun belangstelling blijft steken bij hun Iphone.’ John zou het wel weten en zijn dochter van 17 deelt zijn mening al vindt ze wel dat daar een vergoeding tegenover zou moeten staan

Gymnasiaste Jet (16): ‘Ik zou het best wel leuk vinden als er een korte dienstplicht voor jongeren zou komen, maar dan natuurlijk niet voor iets wat met het leger te maken heeft Klusjes doen in een ziekenhuis of een instelling voor gehandicapten Misschien boodschappen doen voor mensen die dat zelf niet meer kunnen of bijvoorbeeld spelletjes met ouderen doen, maar dan natuurlijk wel voor iedereen en geen uitzonderingen Het zou in een tussenjaar kunnen, maar hoe organiseer je dat?’

Sem (18) in klas 5 van de havo moet er niet aan denken ‘Heb je straks eindelijk je diploma en dan ben je nog niet vrij Ik ben al een keer blijven zitten en ik werk drie avonden en op zaterdag in een supermarkt. Ik vind dat ik al genoeg doe en als ik dan ook nog eens verplicht een jaar moet opofferen voor een ander, kom ik helemaal niet toe aan de dingen die ik leuk vind ’ Op onze tegenwerping dat je je toch best wel een tijdje mag inzetten voor de maatschappij, antwoordt hij: ‘Dat doe je misschien straks in je baan toch wel Nee hoor, prima zo, de verplichte dienstijd is echt verleden tijd ’

trendy kleding bAby, kids & tieners !

VANAF MAAT 44 T/M

MERKEN

Summum Dividere Camel Active

a Va ea imps P P

Pimps & Pearls Gipsy Via Vai DL Sport

Moscow Ever rls V Eva i

Bea

Kaya Ka ybody

ve n Nukus

a

Moscow Everybody Eva Kayan Nukus

Beatrice B Penn & Ink Angels Florèz

oberto d R

trice B Florèz elo Ja a

Caroline Biss issB ushk ne L ’Ang

Roberto d’Angelo Jane Lushka Miss June

st ! collec ion o nl briellepandora ww w 389 rielle A B t B Nobelstraa Miss June

Nobelstraat 39, 3231 BA Brielle T 0181 - 415 893 www.pandorabrielle.nl

pen ma. 10.00 - 17.00 uur, di. t/m vr. 09.00 - 17.30 uur

za. 09.00 - 17.00 uur. Elke eerste zondag van de maand.

Uitdagende baan dicht bij huis!

IOB is een veelzijdig ingenieursbureau met alle vakdisciplines onder één dak Elke dag weer werken onze ingenieurs aan de meest uiteenlopende projecten Denk hierbij bijvoorbeeld aan toonaangevende projecten voor alle grote Kunst- en Cultuurinstellingen in Rotterdam maar ook aan diverse projecten in het industriegebied in de Botlek en de Maasvlakte

Niet alleen de diversiteit van onze projecten, maar ook de nauwe samenwerking met andere disciplines maakt werken bij IOB zo leuk Bij IOB kijk je verder dan de grenzen van je eigen vakgebied en werk je in een hecht team aan een zo duurzaam, veilig en (kosten)efficiënt mogelijk integraal ontwerp De kwaliteit staat hierbij uiteraard voorop!

Naast de nodige inspanning, zorgen wij ook voor de nodige ontspanning Bij IOB vinden wij een fijne onderlinge werksfeer belangrijk en organiseren daarom veel leuke activiteiten waarbij je kunt aansluiten

Op dit moment zijn wij als organisatie aan het groeien, waardoor er ruimte is voor een aantal nieuwe collega’s Hieronder vind je onze actuele vacatures:

• Engineer Brandveiligheid

• Engineer E-installaties

• Adviseur engineer W-installaties

• Modelleur Bouwtechniek

• Engineer Vastgoedadvies

• Modelleur Constructietechniek

• Adviseur/engineer Bouwfysica

• Projectleider Industrie

• Kostendeskundige

• Adviseur Constructietechniek

• Adviseur/engineer E-installaties

• Engineer W-Installaties

Heb je een vacature gezien die je aanspreekt? Dan komen wij graag met je in contact Stuur je motivatiebrief en cv naar personeel@iob nl en bij voldoende aanknopingspunten nodigen we je uit voor een kennismakingsgesprek Staat jouw droombaan er niet tussen, maar spreekt werken bij IOB je wel aan? Ook dan nodigen we je graag uit om te reageren Heb je naar aanleiding van deze advertentie nog vragen over werken bij IOB? Bel dan gerust met onze operationeel directeur Wim Flikweert: 088 446 4462

M E T A N D E R E O G E N

M O B I L I T E I T

Ten tijde van de Duitse inval, waren er ongeveer honderdduizend personenauto’s in ons land Een groot deel werd door de Duitsers gevorderd Anderen verstopten hun vierwieler bijvoorbeeld in een hooiberg Sommigen mochten hun auto houden, maar moesten wel een probleem oplossen, want benzine werd al snel schaars en was uiteindelijk niet meer te krijgen Dit probleem werd door sommige handige sleutelaars opgelost door de motor om te bouwen, zodat deze op houtgas of lichtgas kon rondrijden Om het gas mee te nemen werd een enorme tank op het dak aangebracht of werd de brandstof in een aanhangwagentje meegenomen In 1941 opende de Bataafse Import Maatschappij in Den Haag een tankstation voor gas De gasauto kon in Nederland rijden tot de koude oorlogswinter, want toen werd brandstof zo schaars, dat al het beschikbare hout de kachel in ging Overigens was het benzinetekort niet een typisch Nederlands probleem, want ook de autobezitters in landen die neutraal waren, zoals Zweden en Zwitserland, kregen al snel te maken met een benzinetekort In Zweden haakte autofabrikant Volvo met een nuttige oplossing in: de PV 56 werd in 1941 op de markt gebracht met een op de voorbumper gemonteerde gasgenerator

I n d e d u i n e n b e v i n d t z i c h d e B i b e rb u n k e r, z o a l s d e z e u i t d r i e m e t e r d i k k e m u r e n b e s t a a n d e b u n k e r i n d e v o l k s m o n d w o r d t g e n o e m d . D e b u n k e r i s e e n v a n d r i e D u i t s e s t e l l i n g e n d i e i n N e d e r l a n d o p e r a t i o n e e l w a r e n . D e B i b e r b u n k e r - v a n h e t S T- t y p e L 4 8 7 , c o d e n a a m B e r t h a - v e r v u l d e e e n s t r a t e g i s c h e r o l i n d e l u c h t o o r l o g , m a a r h a d o o k e e n f u n c t i e i n d e l a t e r e K o u d e O o r l o g D e S t e l l i n g B i b e r w a s o n d e r d e e l v a n e e n g e a v a n c e e r d l u c h t v e r d e d i g i n g s s y s t e e m A l i n d e e e r s t e j a r e n d e r t i g b e r e i d d e D u i t s l a n d z i c h o p t e c h n o l o g i s c h g e b i e d ( r a d a r ) v o o r o p e e n m i l i t a i r t r e f f e n M e t d e o n t w i k k e l i n g

v a n h e t H i m m e l b e t t - s y s t e e m w e r d e n d e r a d a r s t e l l i n g e n a a n d e k u s t b e l a n g r i j k D e c e n t r a l e c o m m a n d o b u n k e r ( B i b e r ) v e r v u l d e e e n c e n t r a l e r o l . M e e r d e r e t y p e n b u n k e r s w e r k t e n n a u w s a m e n o f v o r m d e n e e n b e l a n g r i j k o n d e r d e e l v a n d e z e b i j z o n d e r e L u f t w a f f e s t e l l i n g N a d e o o r l o g i s d e B i b e r b u n k e r n i e t g e s l o o p t m a a r m i n o f m e e r o n d e r h e t z a n d v e r d w e n e n Va n 1 9 5 9 w a s d e b u n k e r e e n c o ö r d i n a t i e c e n t r u m v o o r d e B e s c h e r m i n g B e v o l k i n g ( B B ) t o t d e z e m i d d e n t a c h t i g e r j a r e n w e r d o p g e h e v e n D e S t B i b e r b u n k e r , d i e i n m i d d e l s m e e r b u n k e r s t o e g a n k e l i j k h e e f t g e m a a k t , h e e f t v a n d e b e t o n n e n k o l o s e e n b e z i e n s w a a r d i g h e i d g e m a a k t

Ladies Night Brie e

Brielle

toegankelijk! Je wordt deze avond feestelijk ontvangen door alle ondernemers zullen je verwennen met leuke verrassingen, kortingen of bubbles & bites. Uiteraard is er van alles te beleven in de straten van de binnenstad zoals gezellige muziek, kun je op de foto in de VW photobooth en bezoek je verschillende gelegenheden met de horeca strippenkaart! De strippenkaart is halen tussen 17.00 uur - 20.00 uur Markt 1 naast de DJ.

17.00 UUR - 22.00 UUR