FORCE ONE

FORCE

Jouw toolbox for life

Wij

Patrick Kicken:

‘Door in het nu te zijn, verzuip ik niet meer, maar voel ik rust’

Wereld

Elektrisch rijden

gaat als een trein

Werken

Winst maken met crypto makkelijk?

‘Een utopie’

NIEUW & GRATIS GENIET & GEEF DOOR!

Merlijn & Isa

‘Pas als je door het donkerste donker bent, ga je weer een beetje licht zien’

ROGER SEATING SYSTEM | RODOLFO DORDONI DESIGN SUPERQUADRA COFFEE TABLES | MARCIO KOGAN / STUDIO MK27 DESIGN DISCOVER MORE AT MINOTTI.COM/ROGER

Albert Einstein

Suzan Schouten

Ik heb jarenlang met veel plezier gewerkt als uitgeefdirecteur bij Sanoma (nu DPG). Een paar jaar geleden ben ik voor mezelf begonnen als zelfstandig marketingstrateeg, manager en uitgever. Zo kon ik meer bij mijn gezin zijn, wat nodig is. Ook wij hebben zo onze uitdagingen. Ik ben superblij met alle ervaringsdeskundigen en specialisten om ons heen die hun kennis delen of ons helpen. Naast mijn commerciële klussen heb ik daarom samen met jongeren YoungPWR.nl opgericht, een platform dat jongeren tot 25 jaar gratis helpt om met zelfvertrouwen de arbeidsmarkt te betreden. Toen Brian mij vroeg mee te denken over een magazine, ging mijn hoofd niet meer uit. Oude liefde roest niet. Dus daar is nu FORCE. Voor mij is het zakelijke plaatje compleet. Nu is er voor iedereen die het nodig heeft gratis een beetje extra kennis, inspiratie en hulp. Het was niet makkelijk, wel heel leuk. Wat heb ik veel geleerd het afgelopen jaar, zeker ook over mezelf. Het is gelukt. Nu nog mijn opgedane kennis gebruiken om onze kinderen te helpen waar nodig. Maar ook dat gaat lukken. Want ik weet het zeker: ‘If you can dream it, you can do it.’

‘Peace cannot be kept by force; it can only be achieved by understanding’

Acteur Antonie Kamerling maakte twaalf jaar geleden een einde aan zijn leven. Hij liet een vrouw en twee kinderen na. Hoe kom je zo’n hartverscheurende gebeurtenis te boven?

Isa Hoes (54) en Merlijn Kamerling (23) schreven er samen een hoopvol boek over en interviewden bekende Nederlanders over verschillende vormen van rouw.

Het donkerste don ker

Leren leven met verlies

Met dank aan: Boekhandel Wagner & Willem Bisseling

HOE ZIJN JULLIE DE ROUW AANGEGAAN?

MERLIJN:

‘Ik heb tien jaar niet gerouwd. Natuurlijk heb ik de eerste twee jaar wel veel gehuild, maar al snel heb ik een muur om mezelf heen gebouwd; ik sloot mezelf af voor alles wat met mijn vader te maken had. Tot ik in 2020 mijn boek Nu ik je zie schreef en de documentaire over mijn vader maakte: ik werd keihard de rouw ingeduwd. Ik ging in acht maanden tijd door een rouwproces van tien jaar heen. Nu dit boek geschreven is en we interviews en boekpresentaties doen, merk ik dat rouw iets is waar je constant doorheen gaat en misschien wel nooit uitkomt. Het zijn constant nieuwe fases, waar je keer op keer weer tegenaan loopt.’

ISA:

‘Merlijn sloot zich helemaal af en ik ging er meteen vol in. Ons vangnet was gigantisch. Van lieve familie en vrienden tot wildvreemden die heel onverwachte, warme reacties gaven. In die twaalf jaar ben je niet constant met rouwverwerking bezig, dat zijn allemaal korte intense periodes. Ik heb ook nog stukjes die ik eerder niet durfde te voelen. Of stukjes die ik eng vond. Ik denk dat het leven zo werkt: je krijgt het als je het aankunt. Dat had ik niet allemaal kunnen voelen in het begin. Ik had twee kleine kinderen en ik moest door met mijn leven.’

HEB JE SPIJT VAN HOE JE HEBT GEROUWD, MERLIJN?

‘Ik kan het uitstellen van rouw niemand aanraden. Ik durfde me niet te uiten, niet op school en niet bij de psycholoog, alleen bij mijn moeder. Dat is de reden waarom ik zo vastzat. Ik was puber, in een nieuwe stad, ik had geen vrienden. Het was veel tegelijk om mee om te gaan. Spijt heb ik niet, omdat ik denk dat dit mijn weg is geweest.’

JIJ ZAG MERLIJN STEEDS MEER VASTLOPEN, ISA.HOE GING JE DAARMEE OM?

‘Om ons heen zag ik het misgaan bij andere jongens die niet zoiets ingrijpends hadden meegemaakt. Ik ben altijd op mijn gevoel afgegaan en keek ook telkens naar Merlijn of wij samen nog op dezelfde lijn zaten. Het is als puber ook belangrijk om te laten weten dat je iets niet wilt. Natuurlijk vond ik het moeilijk dat Merlijn nergens mee naartoe wilde. In het begin vond ik dat hij mee moest, maar ik voelde heel veel weerstand bij hem. Toen moest ik mezelf opzijzetten en denken: volgens mij voel ik dat ik hem moet laten. Hij moet weten dat het oké is; ook al vinden andere mensen het stom dat hij er niet bij is. Jammer dan. Ik vind het goed, ga lekker je eigen gang. En ik bleef hem natuurlijk, op afstand, wel in de gaten houden. Zolang wij in gesprek bleven was het goed.’

Isa: ‘Ik heb ook nog stukjes rouw die ik eerder niet durfde te voelen. Ik denk dat het leven zo werkt: je krijgt het als je het aankunt’

FRAGMENT UIT HET BOEK

Isa: ‘Op den duur merk je dat je een geliefde nog net zo mist als voorheen – of misschien nog wel meer – maar het wordt wel draaglijker. Maar dat gebeurt niet vanzelf. Je moet door je pijn heen, door het donkerste donker dat je kent, want alleen dan ga je weer een beetje licht zien. Het is een wond die af en toe verzorging nodig heeft. Met muziek, tranen, foto’s en mooie herinneringen die je in de loop van de tijd meer dankbaar dan verdrietig zullen maken.’

Je bent niet alleen is verkrijgbaar in paperback, als e-book en als luisterboek. Uitgeverij Boekerij, boekerij.nl

WAAROM NA DE BOEKEN EN DOCUMENTAIRES NU EEN BOEK OVER ROUW EN VERLIES ?

MERLIJN:

‘We merkten dat de boeken en documentaire veel losmaakten bij mensen. We kregen honderden vragen over depressie en rouw, en hoe wij dat hebben aangepakt. Ik ben geen expert, maar zocht een vorm om antwoord te geven vanuit onze ervaringen. Zo ontstond het idee voor dit boek. Ik wilde het samen met mijn moeder schrijven, omdat we vragen van jongeren en ouders binnenkregen. Mijn moeder was niet direct enthousiast…’

ISA:

‘Ik wilde niet weer door die fases van rouw heen. Ik wilde het achter me laten en verder gaan met leven. Ik ben hier natuurlijk ook doorheen gegaan toen ik in 2013 mijn boek Toen ik je zag schreef voor mijzelf/vrouwen/ partners, die leven met iemand met een depressie. Ook dat maakte veel reacties los. Maar ik kan natuurlijk wel bedenken dat ik niet meer terug wil in de tijd, maar zo werkt het leven niet. Ik was om toen Merlijn zei dat we het zouden doen om andere mensen te helpen.’

Merlijn: ‘Ik vond de manier waarop Julian rouwde zo inspirerend. Het was alsof ik naar mezelf keek, maar hij deed alles wat ik niet kon doen’

EEN BELANGRIJK ONDERDEEL

VAN DIT BOEK ZIJN DE INTERVIEWS MET ANDERE

BEKENDE NEDERLANDERS.

ISA:

‘We hadden zelf nog veel vragen over rouwverwerking en stelden die aan bekende Nederlanders die in hun familie ook een ingrijpend verlies hebben meegemaakt. Zo is er een mooie, emotionele serie verhalen ontstaan over verschillende vormen van rouw. Interviews met Kluun en zijn dochter Eva, met Humberto Tan, met Xandra en Lola Brood, en met Marjan Huydts over haar dochter Frédérique. We gingen ook in gesprek met Edwin Spee en Julian van de Kamp, kort nadat ze hun vrouw en moeder Bibian Mentel verloren.’

MERLIJN:

‘Al snel werd duidelijk dat het verdriet bij Julian nog heel vers was. Hij bleef zijn emoties tonen en liet het allemaal gaan. Ik vond dat zo inspirerend. Het was alsof ik naar mezelf keek, maar hij deed alles wat ik niet kon doen, omdat ik mezelf helemaal afsloot na het verlies van mijn vader. Ik denk dat jonge mensen die dit boek lezen net als ik zullen denken: zo kan het dus ook. Het is niet erg als je alles laat gaan en toegeeft aan het verdriet. Sterker nog, het is denk ik de beste manier om erdoorheen te komen.’

Tips bij rouwverwerking

Iedereen rouwt op zijn eigen manier. Alles is daarbij goed. Blijf dicht bij jezelf en doe wat goed voelt voor jou.

• Het kan fijn zijn om met mensen te praten over je gevoel en het verlies. Neem de tijd om te rouwen, rust uit en zorg voor jezelf;

• Schrijf een brief aan degene die overleden is. Het van je af schrijven kan helpen;

• Schakel een rouwcoach of psycholoog in als rouwen niet lukt;

• Zorg voor ontspanning, doe dingen die je leuk vindt, ga naar buiten voor een strandwandeling of fietstocht;

• Accepteer hulp en blijf in contact met anderen.

Zo help je iemand die rouwt

• Maak een appgroep met vrienden en maak daarin een schema om te koken, op te passen et cetera. Zo kan iedereen een steentje bijdragen wanneer het uitkomt;

• Geef aandacht en erken het verdriet. Laat een huilbui of woedeuitbarsting gaan zoals die gaat;

• Laat merken dat je aan de ander denkt. Niet alleen rondom het overlijden, maar ook in de maanden daarna. Vraag op een willekeurig moment: hoe gaat het eigenlijk met je? En niet alleen op de sterfdag of verjaardag. Verwacht niet altijd een reactie terug;

• Blijf in contact met elkaar, ook al wijst de ander het af. Er komt een moment dat er wel behoefte is aan een goed gesprek;

• Deel herinneringen aan de overleden persoon;

• Geef het boek Je bent niet alleen cadeau. Lezen over ervaringen van anderen kan helpen.

‘Ik denk dat jonge mensen die dit boek lezen net als ik zullen denken: zo kan het dus ook’

Terug aan de top

‘Tennissen was van jongs af aan mijn lust en mijn leven. Urenlang sloeg ik balletjes tegen

het muurtje in de straat.’ Toch verloor Moos Sporken zijn plezier in het spel en hing zijn racket jarenlang aan de wilgen. Onlangs

durfde hij eindelijk weer een racket aan te raken: een padelracket dit keer.

TEKST

WILLEMIEN TIMMERS

FOTOGRAFIE

SANDRA AARTMAN

Als jongetje van vier jaar ging Moos Sporken (28) vaak met zijn vader mee naar de tennisbaan en werd verliefd op het spelletje. De jonge Moos bleek een groot tennistalent en werd op zijn negende gescout door een tennisschool. Dat betekende veel extra uren trainen (zes maal in de week was geen uitzondering) en veel wedstrijden spelen in heel Nederland, en al snel ook in het buitenland.

ÉÉN DOEL

Alle uren die Moos met veel passie en focus in tennis stopte, betaalden zich ruimschoots terug. Op zijn twaalfde was Moos Nederlands Kampioen in zijn leeftijdsklasse en enkele jaren later mocht hij zich ook Europees Kampioen noemen. Ook won hij de Nationale Junioren Kampioenschappen in

de categorie Jongensenkel tot en met 18 jaar en behoorde hij op 16-jarige leeftijd tot de beste 180 tennissers van de wereld tot en met 18 jaar. ‘Ik had maar één doel in het leven en dat was proftennisser worden. En dat leek ook te gaan lukken,’ vertelt Moos, terwijl hij na een stevig potje padel in de avondzon van een ‘goed glas water’ geniet. ‘Telkens werd ik geselecteerd en speelde in grote toernooien, ook Grand Slams, door heel Europa. Tot het moment dat ik door een val geblesseerd raakte aan mijn pols.’

De blessure zorgde voor nieuwe emoties. ‘Ik was een tijdje uit het wedstrijdcircuit en dat creëerde in mij een onzekerheid die ik daarvoor niet kende.’ Toen Moos de wedstrijden weer kon oppakken, kwam de confrontatie met leeftijdsgenoten die zich in de tijd dat hij had stilgestaan wel verder hadden kunnen ontwikkelen. ‘De medespelers waar ik eerst van won, zag ik beter worden. Ik merkte dat ik anders ging denken: wat als ik niet meer win, als ik de top niet meer haal? Die gedachten hielden mij bezig.’ Dat hij merkte dat de belangstelling van de buitenwereld behoorlijk was afgenomen tijdens zijn blessuretijd, deed ook veel met hem. ‘Als je wint, is iedereen geïnteresseerd. Als het even niet meer zo goed gaat, in mijn geval vanwege een blessure, wordt het leven een stuk eenzamer.’

DUIZEND KILO

De gedreven tennisser zette alles op alles om weer op zijn oude niveau te komen. ‘Op de trainingen gaf ik alles en ging het ook extra goed, maar tijdens wedstrijden blokkeerde ik mentaal.’ Zijn hoofd zat zijn lijf in de weg. ‘Het was bizar. Op het moment dat ik een wedstrijd moest spelen, kroop er een last van duizend kilo op mijn schouders. Daar zat ik dan, eenzaam op mijn hotelkamer ergens in Europa, helemaal klaargestoomd voor het echte werk. Maar ik kon het plezier niet meer vinden.’

Wat is padel?

Padel is de snelst groeiende nieuwe sport in Nederland en heeft wereldwijd zelfs meer dan achttien miljoen beoefenaars. In Nederland werd de sport mede populair dankzij voetbalcoach Guus Hiddink, die in 2006 een padelbaan liet bouwen op het PSV-trainingscentrum. Je zou padel een kruising tussen tennis en squash kunnen noemen. De baan is twintig bij tien meter (een stuk kleiner dan een tennisbaan) en heeft een omheining van glas en hekwerk. Het veld is verdeeld in twee helften met ieder twee servicevakken en een achterveld. Padel speel je altijd met z’n vieren en is daardoor, zeker gezien de relatief kleine baan, een zeer sociale sport.

Het spelletje dat hem jarenlang zo veel plezier had gegeven, bracht hem nu juist stress. ‘Tijdens mijn laatste toernooi in Duitsland, ik was toen 21, stond ik met zo veel tegenzin op de baan dat ik het niet meer trok. Mijn eerste set won ik met 6-0 en ook de tweede set verliep grandioos, maar ik herinner me dat ik alleen maar kon denken: ik wil hier niet zijn, ik ben niet gelukkig. Ik kon niet meer; ik pakte de bal op, gaf mijn tegenstander een hand en liep de baan af. Daarna heb ik jarenlang geen tennisracket meer aangeraakt.’

ANDERE DYNAMIEK

Moos stortte zich in het Amsterdamse studentenleven en volgde een opleiding tot makelaar. Zijn tennisracket kwam niet meer uit de kast. ‘Dat wilde ik echt niet meer; tennis was verbonden met zo veel negatieve gevoelens.’ Tot een vriend hem overhaalde om in het Vondelpark een partijtje padel te spelen. ‘Daar genoot ik van, maar ik merkte dat de prestatiedrang weer op een negatieve manier de kop opstak.’

Toch vond Moos het plezier in het spelletje terug. Grote hulp daarbij was zijn vriend en padelpartner Nikander Damianos. ‘Hij sleepte me mee om samen te trainen en toernooien te bezoeken. Doordat je altijd met zijn tweeën bent, is de dynamiek heel anders.’ De twee bleven niet onopgemerkt en al snel speelden ze mee in de Nederlandse top. Ze werden zelfs gevraagd voor het Nederlands team. ‘De passie kwam terug en de last op mijn schouders bleef weg. Ik genoot van het spelen van padel.’ De twee gingen er helemaal voor en samen met een professionele trainer bereikten

ze in maart van dit jaar zelfs de halve finale op het NK Padel.

NIET OMDAT HET MOET

Gelukkig voor Moos is de sfeer in de Nederlandse padel-top prima. ‘Het is veel relaxter dan bij het tennis. Super om op deze manier naast mijn werk met de top mee te kunnen draaien. We zien wel hoe lang we dit volhouden. Ik speel omdat ik het leuk vind en niet omdat het moet. Als ik nu terugkijk, denk ik dat ik niet zo jong al fulltime met tennis bezig had moeten zijn. Het is beter om geleidelijk steeds meer uren in het spelletje te steken en andere dingen erbij te doen die je energie geven. Daarnaast is het goed om te genieten van de wereld om je heen. Je familie, je vrienden, het “gewone” leven. Daarmee was ik het contact helemaal kwijt in mijn topsportjaren. Aan de andere kant hebben deze jaren mij ook veel gebracht, bijvoorbeeld het vermogen om gedisciplineerd te leven.’

‘Op het moment dat ik een wedstrijd moest spelen, kroop er een last van duizend kilo op mijn schouders’

Moos Sporken heeft het plezier in sporten terug.

Wouter de Jong leert kinderen mindfulness, veerkracht en beter met hun emoties omgaan zonder dat het als een ‘moetje’ voelt.

MINDFULNESS

SPORTSCHOOL VOOR JE GEEST

TEKST SANDRA ZUIDERDUIN

FOTOGRAFIE

STEF NAGEL

De hele dag ‘zen’ zweven, je door niets of niemand uit het veld laten slaan of als hippe hippie in retraite gaan… Over mindfulness

bestaan ontzettend veel misvattingen

waardoor sommigen het liever links laten liggen. En dat is ontzettend jammer.

‘Want,’ vindt schrijver en aandachtstrainer

Wouter de Jong, ‘mindfulness is net als een sportschool, maar dan voor je geest’.

Net terug van het podium waarop hij een training over mindfulness voor bedrijven heeft gegeven, ontvangt Wouter de Jong me. Met een stapel van zijn kinderboek Superkrachten voor je hoofd en de volwassen versies van Mindgym naast zich, beginnen we het interview. Hij heeft het er maar druk mee. Ik vraag me ondertussen stiekem af of mindfulness zijn geheim is om het hoofd koel te houden. Zou hij de hele dag op een matje mediteren, zalig zweven of heerlijke zen-zijn?

Wouter begint te lachen als ik mijn vermoeden uitspreek. ‘Een veelgehoorde misvatting is dat mindful gelijkstaat aan lekker zen en relaxed zijn, of dat niks of niemand je nog kan deren. Het is mooi dat mindfulness steeds

gewoner is geworden. Je kijkt er niet meer van op als de CEO vrij neemt voor een stiltedag. Het nadeel hiervan is dat door die populariteit de term niet altijd juist wordt gebruikt. Sommigen associëren het daardoor met verslonsde hippies in een ashram of verwende hipsters en dolende midlifers in een retreat.’

AANDACHTIG

EN ZONDER OORDEEL

Maar dat is niet waar mindfulness volgens Wouter voor staat. ‘Mindfulness betekent letterlijk: vol aandacht zijn. Simpelweg aandachtig en zonder oordeel de gevoelens bekijken die zich voordoen. Als je met aandacht leeft, kies je bewust waarop je je aandacht richt en hóé je dat doet. Net zoals je je lichaam traint

in de sportschool, zijn er ook verschillende technieken om je geest te trainen. Je aandachtsspier wordt daarmee sterker. Je zult merken dat je je beter kunt focussen en daardoor meer plezier ervaart, maar ook meer veerkracht en een constructieve omgang met het onprettige.’

Over de effecten ervan is Wouter dan ook erg positief. ‘Een van de eerste studies naar het actief trainen van aandacht en het effect ervan op de werkvloer, verbaasde de onderzoekers zelf. De deelnemers ervoeren minder stress en onrust, waren positiever geluimd en werkten effectiever dan de controlegroep. Aan het einde van de aandachtstraining kregen de deelnemers bovendien een griepprik om te testen hoe hun immuunsysteem daarop reageerde. Degenen die hun aandacht hadden geoefend, ontwikkelden significant meer antilichamen dan de ongetrainde groep.’

OOK GYMEN MET JE

HOOFD? MAAK KANS

OP EEN MINDGYM-BOEK

VAN WOUTER

Wouter de Jong schreef meerdere boeken, waaronder het kinderboek Superkrachten voor je hoofd waarvan hij ook een versie voor youtuber Dylan Haegens schreef. Zijn andere boeken zijn Mindgym-boeken voor volwassenen.

Wil je kans maken op een van deze boeken?

Meld je dan aan voor onze nieuwsbrief en vertel ons waarom jij dit boek graag wilt hebben.

De voordelen van mindful door het leven gaan, zijn volgens de aandachtstrainer dan ook talloos. ‘Uit tal van studies blijkt dat het onder andere helpt tegen angst, lichamelijke pijn, piekeren en depressieve gevoelens en dat het leidt tot meer geluk, gezondheid, concentratie, besluitvaardigheid en zelfbeheersing. En aangezien aandacht aan de basis ligt van alles wat je doet, vormt aandachtig leven de eerste stap naar groei van al je vaardigheden. Wat sporten is voor het lichaam, is aandachtstraining voor het brein. Je hersenen worden fitter en veerkrachtiger. Aandachtstraining is dan ook voor alle leeftijden gezond en aan te bevelen.’

ZELF OF IN EEN GROEP AAN DE SLAG

Ook voor het soort training dat je kiest, heeft Wouter tips. ‘Wil je het echt goed en grondig aanpakken, dan kun je aan de slag met de klassieke 8-weekse mindfulnesstraining: Mindfulness-Based Stress Reduction, MBSR. Het grote voordeel is dat je in een groep erva-

ringen kunt uitwisselen, maar ook een stok achter de deur hebt om te trainen. De begeleider kan je tijdens het oefenen bovendien helpen met obstakels en blinde vlekken. Daarnaast kun je zelf ook prima aan de slag. Mijn boek Mindgym bestaat uit een 12-weekse training waarin de eerste vier weken een aandachtstraining is. Je gaat dan zelf aan de slag met opnames die je kunt downloaden.’

Zelfs kinderen kunnen het heel makkelijk zelf doen. ‘In mijn doeboek Superkrachten voor je hoofd leer ik kinderen op een leuke manier de gebruiksaanwijzing van hun hoofd. Zo leren kinderen mindfulness, veerkracht en beter met hun emoties omgaan zonder dat het als een ‘moetje’ voelt. Dat is dan ook mijn tip: kleed het onderwerp mentale gezondheid leuk aan en houd het speels. Anders ervaren kinderen het als ‘spruitjes’ voor je geest.’

DE GLORIEUZE FOUT

Wouter vertelt aan de hand van zijn boek hoe ouders en kinderen hier praktisch mee kunnen omgaan. ‘Neem bijvoorbeeld het hoofdstuk “Misluk-KING”. Hiermee kun je beter met faalangst omgaan. Doe tijdens het avondeten een rondje ‘de glorieuze fout’. Iedereen aan tafel vertelt over een fout die hij de afgelopen week heeft gemaakt en wat hij daarvan kan leren. Als je je fout hebt gedeeld, krijg je applaus van iedereen aan tafel.’

‘Wat sporten is voor het lichaam, is aandachtstraining voor het brein. Je hersenen worden fitter en veerkrachtiger’

Scan bovenstaande QR code en ontvang als lezer van FORCE 10% korting op onze nieuwe fashion collectie met de actiecode: FORCE22 op melmanlingerie.nl

Hoofdstraat 179, 2171BB Sassenheim - melmanlingerie.nl

melmansassenheim melmanlingerie

VINTAGE SHOPPEN UNIEK, HIP & HAPPENING

Het is dé trend van 2022: vintage shoppen in bijzondere winkeltjes en daar unieke kledingstukken scoren. Niet alleen duurzaam, maar ook een verslavende manier om voordelig pareltjes te ontdekken die je niet in grote winkelketens vindt en die precies in jouw garderobe passen.

Mrs. Vintage – Oegstgeest

Wie in Mrs. Vintage aan de Geversstraat in Oegstgeest rondloopt, ziet de hand van de meester in de inrichting. Marilene lacht: ‘Bij de naam op de gevel denken mensen misschien dat we enkel kleding verkopen uit een bepaalde periode, maar we hebben kwalitatieve tweedehandsdameskleding die niet aan een jaartal gebonden is. Als de kleding in het modebeeld past, krijgt ze een plekje in onze winkel.’

Marilenes interesse in tweedehandskleding begon in 2004 op het schoolplein. ‘Elke keer als ik mijn kinderen van school haalde, bedacht ik hoe jammer het was dat al die prachtige Bengh- en McGregor-kleertjes maar één kind meegingen. Die kleding verdiende een tweede ronde!’ Ze begon een jaarlijkse “kledingbeurs” en de rest is geschiedenis.

Inmiddels zijn de tijden behoorlijk veranderd: het “duurzaamheidskwartje” is bij de meeste Nederlanders gevallen. ‘Ik ben zo blij met hoe mijn winkel zich heeft ontwikkeld. We kunnen in deze tijd echt bieden wat de klant zoekt: mooie vintagemerkkleding. Het geeft klanten een goed gevoel om op een duurzame manier nieuwe schatten te ontdekken voor in hun kledingkast.’

De inventaris van de winkel wisselde door de jaren nogal eens. ‘Ik heb een tijdje een hoekje met nieuwe basics gehad, maar ik stoorde me steeds meer aan de hoeveelheid plastic waarin ik het kreeg aangeleverd. Bovendien werd ik kribbig van de prijs. Als je het hele productieproces beschouwt, weet je zeker dat een nieuw T-shirt niet voor negen euro kan worden verkocht. Dat moet minstens twintig euro zijn. Ik ben een beetje klaar met fast-fashion, een industrietak die ook nog eens een van de meest vervuilende van onze aarde is.’

Marilene heeft een vaste kring van inbrengers, vertelt ze, terwijl ze inventariseert welke kledingstukken binnen de gestelde termijn van acht weken zijn verkocht. ‘Met grote regelmaat ruimen mensen met een goed gevoel hun kast op. Hun mooie items krijgen een tweede leven, en bovendien krijgen inbrengers 40 procent van de verkoopprijs. Daarnaast zijn er dankbare klanten die op zoek zijn naar iets moois, bijzonders en duurzaams. Zo snijdt het mes aan twee kanten. Daar word ik heel bij van!’

MRS. VINTAGE

Geversstraat 41, Oegstgeest

06 2412 71 29

info@mrs-vintage.nl mrs-vintage.nl

Marilene Verver runt al jaren een prachtige vintagewinkel in Oegstgeest. Wat voor de grap begon als pop-upwinkel samen met een vriendin, is een kleine vijftien jaar later uitgegroeid tot een gerenommeerde zaak.

071VINTAGE – Noordwijk

In Noordwijk moet je voor hippe vintagekleding bij 071VINTAGE zijn. De enthousiaste eigenaresse Irene Oostveen heeft zich in anderhalf jaar tijd ontpopt tot eersteklasmodekenner met een neus voor exclusieve designeritems. ‘Ik vind het leuk om allerlei soorten kleding in de winkel te hebben hangen, in allerlei prijsklassen,’ vertelt ze.

Irene vertelt: ‘We verkopen tweedehandskleding, accessoires en schoenen van de mooiere merken, in een prachtige mengeling. Ik stoom alle kleding die binnenkomt en vind het belangrijk dat alles er zo goed als nieuw uitziet.’

Irene liep al jaren rond met het idee een eigen vintagezaak te beginnen en anderhalf jaar geleden kwam het juiste pand in Noordwijk vrij. Ondanks dat de opening van de zaak midden in de coronapandemie viel, waagde ze de stap.

‘Ik ben jarenlang ondernemer geweest en ben altijd al met mode bezig geweest,’ zegt Irene. ‘Mensen genieten ervan mooie kledingstukken te kopen, maar er blijft zo veel in de kast hangen. Dat is echt jammer. Ik ben blij dat ik kleding een tweede leven kan geven.’ Irene gaat selectief te werk. ‘We willen dat onze klanten telkens weer verrast worden door wat we hebben hangen en dat lukt tot nu toe erg goed! Steeds meer mensen worden nieuwsgierig en stappen soms voor het eerst van hun leven een tweedehandszaak binnen. We hebben klanten uit alle lagen van de bevolking, ook mensen die meer dan genoeg te besteden hebben. Ook zij vinden het leuk om een bijzondere Burberry-jas of Prada-tas te scoren voor een mooie prijs.’

Om de klanten te blijven verrassen zorgt Irene ervoor dat ze ook van buiten Noordwijk tweedehands-inbreng heeft. Lachend: ‘Daarnaast wil je voorkomen dat een klant zich opgelaten voelt omdat ze de jurk van de buurvrouw heeft aangeschaft. Discretie vind ik erg belangrijk. Komende week rijd ik naar Roosendaal en België om mooie vintage-items op te halen voor mijn zaak. Leuk om mijn klanten enthousiast te zien worden als ze betaalbare, luxe designerkleding kunnen aanschaffen!’

071VINTAGE

Abraham van Royenstraat 106, Noordwijk aan Zee 06 3885 5330

071vintage@gmail.com

071vintage.nl

Toen Lotty op zoek ging naar een nieuwe uitdaging viel het haar op dat er in haar woonplaats Hillegom weinig aanbod was van kinderenkleding. ‘Ik vatte het plan op om een zaak met tweedehandskinderkleding te beginnen, waar ook kon worden gespeeld.’ Van plan naar uitvoering is nog een hele klus, maar na in diverse zaken te hebben meegelopen, durfde ze in 2018 de stap te wagen. ‘Ik begon mijn eerste winkel in een sfeervol pand, dat al snel te klein werd. Gelukkig vond ik in 2021 nieuwe winkelruimte waar ik naast kinderkleding ook dameskleding ging verkopen.’

De nieuwe zaak moest er één worden voor het hele dorp; een plek met een positieve vibe waar iedereen graag komt. ‘Het was spannend om groter te gaan, maar ik móést het gewoon doen. Ik ben superblij dat het is gelukt en we klanten koffie kunnen aanbieden terwijl hun kinderen lekker spelen. Daarna kunnen ze in alle rust iets nieuws voor hun garderobe uitzoeken.’

Lotty is blij met de diversiteit van het publiek dat de winkel bezoekt. ‘Jong en oud weet ons te vinden. Heerlijk. Er gaat niets boven menselijk contact.’ De zaak hangt vol mooie items, die wat Lotty betreft ook van Zara of Mango mogen zijn. ‘Natuurlijk hebben we veel high-endkleding, maar voor mij is een van de belangrijkste pijlers van de winkel het promoten van hergebruik. Alles wat past in het modebeeld en nog mooi is, krijgt een plekje in de winkel. Zo is hier voor elke portemonnee iets te vinden. “Wat jij niet meer draagt, kan shinen bij een ander”, is mijn devies.’

Naast tweedehandskinderkleding verkoopt Lotty duurzaam, nieuw kinderspeelgoed en fairtradesieraden. ‘Veel mensen komen binnen om een cadeautje te kopen; we geven toch graag iets dat nieuw is. Maar misschien gaan we er in de toekomst ook aan wennen om een tweedehandsitem als presentje te geven.’

Lotty Klassen was lange tijd projectcoördinator bij een welzijnsorganisatie. Ze gooide het roer om en startte vintagewinkel Toost in Hillegom. Dat liep zo goed, dat ze algauw op zoek moest naar een nieuw, groter pand.

TOOST ‘OP AL HET KLEINS IN HET LEVEN’

TEAMBANDING

Teambanding, het leukste teamuitje van Nederland, laat je collega’s (je vrienden, of al je ooms en tantes) van een accountant of receptioniste veranderen in een echte rockster. Samen vorm je een band, en onder leiding van professionele muzikanten word je in een uur of drie klaargestoomd voor een weergaloos optreden. Of je nu muziekervaring hebt of niet. Een onvergetelijk moment of fame.

IEDEREEN WORDT BLIJ VAN MUZIEK MAKEN

‘Met Human Dimensions hebben we een geweldige Teambanding-sessie gedaan bij Teambanding in Katwijk. Echt fantastisch. In een paar uur tijd helpen ze je om het beste uit jezelf te halen, ook al heb je geen ervaring als muzikant. “Wat zou je willen spelen?” is eigenlijk alles wat ze vragen, en dan ga je samen een paar uur aan de slag.’ Drum, (bas)gitaar, elektrische gitaar, keyboard of juist zang? Voor Mireille Ollivieira was het niet de eerste, maar zeker ook niet de laatste keer dat ze een bezoek bracht aan het professionele Katwijkse bedrijf.

Samen muziek maken zorgt voor een boost in de connectie die je als team met elkaar hebt. ‘Gênant? Welnee! Wij delen als team al veel lief en leed. Op een bedrijfsuitje willen we juist graag lol maken.’ Mireille noemt Teambanding ‘de tijd van haar leven’. Daarom ging ze nog een keer met haar familie, voor haar verjaardag. ‘De mensen van Teambanding begeleiden je echt relaxed en zijn heel professioneel. En bij alles denken ze mee. Met de playlist bijvoorbeeld, of met het verdelen van de taken en instrumenten. Wij waren met het bedrijf met tien man en hadden twee bandjes van vijf, maar ook met 120 personen kun je bij Teambanding terecht. Met mijn familie waren we met achttien man en vormden we drie bandjes van zes. De jongste was 8, de oudste 76. We oefenden eerst met de eigen ‘sectie’ en daarna met alle instrumenten samen. Echt hilarisch dat je na een paar uur al kunt optreden met je band. Je maakt unieke herinneringen voor het leven.’

Mireille is enthousiast over wat een Teambanding-sessie met een groep mensen doet. ‘Je wordt weer een beetje kind. Samen creëer je iets nieuws, speel je met elkaar en leer je van de anderen. Iedereen wordt blij van muziek maken. Het is echt een beleving, en je bent verbaasd over wat je allemaal kunt leren in korte tijd. Een teamuitje bij Teambanding is onvergetelijk!’

TEAMBANDING

Professioneel – Hilarisch – Geen ervaring nodig Op de basis in Katwijk aan Zee of op locatie 06 - 1469 1913 teambanding.nl

‘In

de tuin zitten met een boek? Hoogstens een halfuur. En dan wel op mijn wiebelbank.’

Radio-dj Patrick Kicken heeft ADHD

ADHD. Veel mensen denken bij die term aan drukke jongetjes die het leven van hun juf zuur maken door te voetballen in de klas of achterstevoren op hun stoel de achterbuurvrouw veel interessanter te vinden dan de les. Dat veel mensen, mannen én vrouwen, pas op latere leeftijd de diagnose ADHD krijgen, en dat dit niet iets is waar je vanzelf overheen groeit, daar staan niet veel mensen bij stil. Podcastmaker Patrick Kicken weet er alles van.

TIMMERS

Bij radio-dj en podcastmaker Patrick Kicken (48) loopt zijn ADHD als een rode draad door zijn leven, al werd de diagnose pas op zijn 36ste gesteld. Soms was de ADHD lastig, zorgde voor onbegrip of gevaarlijke situaties, maar het brengt ook veel kracht, creativiteit en mooie ‘out of the box’-ideeën. Daarnaast zette de ADHD-diagnose bij Patrick een zoektocht in gang naar rust in zijn hoofd. Een ontdekkingsreis die nog steeds voortduurt. ‘Toen ik de diagnose ADHD kreeg, vielen heel wat kwartjes op hun plaats,’ vertelt Patrick, nadat hij zich een aantal maal heeft verontschuldigd voor stapeltjes spullen in zijn huiskamer en wat dozen recent aangeschafte hebbedingetjes.

De tomeloze energie, die veel ADHD’ers kenmerkt, is bij hem op een plezierige manier aanwezig. ‘Dat is omdat ik nu ouder ben en ermee heb leren omgaan, maar als jongetje ben ik van heel wat schommels gevallen en door ramen gevlogen.’ Al pratend haalt hij koffie en neemt hij plaats aan de keukentafel waaraan hij al honderden podcast opnam. ‘Door de diagnose werd mij duidelijk dat het de ADHD was die mij triggerde om dingen te doen of te laten. Het werd helder waarom ik altijd de prikkels opzocht, niet goed kon samenwerken en elke activiteit als een competitie zag.’

DE GENADEKLAP

In zijn 25-jarige carrière als radiodj, onder andere bij de TROS en Radio Veronica, had Patrick tweemaal een burn-out. Dat zijn ADHD hier een grote rol in speelde, wist hij toen nog niet. ‘Na de eerste burnout, in 2011, ben ik veel te snel weer aan het werk gegaan. In 2015 kwam de genadeklap. Toen viel ik echt om en ben ik in de molen terechtgekomen.’ Toen de deskundigen ADHD constateerden, werd het Patrick duidelijk dat deze laatste burn-out eigenlijk een bore-out was. Blijkbaar zat hij in zijn werk al te lang in hetzelfde patroon en zocht zijn ongeduldige brein ter bevrediging naar nieuwe impulsen. ‘Dit was een moeilijke periode, maar nodig als breekijzer om mijn leven een ande-

re kant op te laten bewegen.’ De bekende Amerikaanse wetenschapper Dr. Ned Hallowell noemt een ADHD’er een persoon met een Ferrari-brein die slechts beschikt over fietsremmen. Grote kans om uit de bocht te vliegen dus, maar net zo goed ook kans op grote, snelle en mooie ideeën.

GEBREK AAN ZELFVERTROUWEN

Patrick vertelt dat hij in zijn kinderjaren zijn zelfvertrouwen haalde uit zijn buitengewoon goede schoolresultaten. ‘Ik had het geluk dat ik goed kon leren, zodat alles wat niet lukte, onder andere samenwerken met anderen, niet zo opviel. Toen ik wat ouder werd en me onzeker ging voelen, bijvoorbeeld in relatie tot meisjes, bleek dat het me ontbrak aan een goede basis om zelfvertrouwen op te bouwen. Het lukte met mijn drukke brein ook niet om mijn vwo af te maken. Ik heb via de havo en de meao, die ik ook niet afmaakte, mijn weg op een andere manier moeten vinden.’ De vraag komt op of medicatie in die jaren zou hebben geholpen. ‘Nou, het had wel de sensatiezucht verminderd, en dat had heel wat ongelukken gescheeld.’

Na zijn tweede burn-out begon Patrick een zoektocht naar rust. ‘Dingen moesten anders. Als ADHD’er had ik altijd maar een schuldgevoel; dat alles beter kon en perfect moest zijn. Dat er méér moest gebeuren – want verveling is je grootste angst. Dat gaat nu een stuk beter, maar ik kan nog steeds niet niks doen. In de tuin zitten met een boek? Hoogstens een halfuur. En dan wel op mijn wiebelbank!’ lacht hij.

CREATIEVE DENKERS

Al had Patrick tijdens zijn roerige schoolcarrière weinig aandacht voor zijn schoolboeken, energie was er wel voor programmeren en radio-maken. ‘Daar had

MEER WETEN OVER ADHD OF HOE JE MEER RUST

CREËERT? KIJK-, LEES- EN LUISTERTIPS VAN PATRICK EN DE REDACTIE:

Films & documentaires

BrammetjeBaas (2012), Netflix ADHDennis, Kijk.nl

Boeken

Eennieuweaarde.Deuitdaging vandezetijd, Eckhart Tolle HulpgidsADHD.Demeest actueleencompletegidsvoor een succesvol leven met ADHD, Edward Hallowell & John Ratey Hoera! Ik heb ADHD.

Vanpatiënttottemperament, Frank van Strijen

DRUKS,mijn(on)rustigeleven metAD(H)D, Francien Regelink Gefeliciteerd,jehebtADHD!, Petra van der Burg-Jansen (speciaal voor kinderen)

Podcasts

Leven met ADHD, Patrick Kicken

Leven zonder stress, Patrick Kicken

DRUKSdepodcast, Francien Regelink ADHDDingen, Nirma Haggenburg

ADHDbijvrouwen, Jorna Postma

BeautifullyComplex, Penny Williams

‘Dankzij de diagnose weet ik waarom ik altijd de prikkels opzocht, niet goed kon samenwerken en elke activiteit als een competitie zag’

ik wel passie voor en stopte ik dus ook veel tijd in.’ Hij rolde de radiowereld in en vond daar behoorlijk zijn draai. ‘Welbeschouwd hebben veel mensen bij de radio ADHD, dus je valt er niet zo op,’ glimlacht Patrick. Toch eindigde die carrière voor hem in een soort van “verveling”. Peinzend adviseert hij: ‘Als je ziet of weet dat de mensen op jouw werkvloer ADHD hebben, geef ze dan speelruimte en de vrijheid om te experimenteren. Als je ze in een keurslijf stopt, wat bij mij gebeurde, dan gaan ze op een andere, soms stiekeme, manier de spanning opzoeken, omdat hun hersenen toch een kick nodig hebben. En dan doen ze af en toe domme dingen.’ Zijn die uitdagingen er binnen een bedrijf wél, dan heb je juist een goede aan een ADHD’er. ‘Wij zien kansen en denken in mogelijkheden in plaats van in risico’s. Met zulke creatieve denkers kun je als werkgever echt je voordeel doen.’

LEVEN ZONDER STRESS

Hoe meer Patrick zichzelf leert kennen, hoe meer hij op zoek gaat naar manieren om rust in zijn hoofd te creëren. Zijn missie, nadat hij zijn baan bij de radio gedagzegde, is dan ook: leven zonder stress. Een devies waarover hij veel podcasts maakt, mensen interviewt en in 2019 een boek schreef met als ondertitel Een nuchtere gids voor geluk. Je zou denken dat na al die podcasts en gesprekken Patrick ver van onrust wegblijft. ‘Maar de grap is dat ik altijd mijn nek blijf uitsteken, waardoor er ook altijd weer “gedoe”

ontstaat. Je blijft als ADHD’er toch altijd op zoek naar prikkels. Dat is voor jezelf soms lastig, maar zeker ook voor je omgeving.’ Dat laatste moet hij soms met pijn in het hart constateren. “Uitbarstingen” zijn er af en toe nog steeds en bedachtzaam omschrijft hij hoe fijn het voor een ADHD’er is als je directe naasten onvoorwaardelijke liefde blijven geven en je niet veroordelen als je weer iets onbesuisds hebt gedaan. ‘Probeer als ouder of partner door het gedrag heen te kijken. Een ADHD’er voelt zich al schuldig genoeg als hij weer een woedeaanval heeft gehad of iets doms heeft gedaan. Vaak doen we alsof we alles durven, maar zijn we vanbinnen kwetsbaar en angstig. Dan is het fijn als er een arm om je heen wordt geslagen en iemand tegen je zegt: wat je ook doet, tóch houd ik van je. Nog een keer zeggen hoe slecht het was wat iemand deed, maakt de situatie alleen maar erger.’

RUSTIGE PLEK

Patrick heeft als ongekroonde koning van de Nederlandse podcast enorm veel deskundigen gesproken over ADHD, stress en spiritualiteit. ‘Van hen leer ik stuk voor stuk veel, maar het meest heb ik tot nu toe gehad aan schrijver en spiritueel leraar Eckhart Tolle. Door zijn boeken en lezingen kreeg ik de mogelijkheid naar een plek binnen in mij te gaan waar het eindelijk rustig was. Door op die plek in het nu te zijn, verzuip ik niet in alles wat er in me opkomt, maar voel ik rust.’

‘Soms zijn moeilijke periodes als breekijzer nodig om een leven een andere kant op te laten bewegen.’

ELEKTRISCH RIJDEN

Elektrisch rijden gaat als een trein

De beslissing om elektrisch te gaan rijden wordt over het algemeen niet lichtvaardig genomen, mede omdat er nogal wat verhalen rondgaan over problemen. ‘Die zijn voor het grootste deel onzin. De voordelen zijn veel groter dan de nadelen.’

Als de beslissing om elektrisch te gaan rijden eenmaal is genomen, hoor je niemand meer, stelt Tim van Kampen, expert elektrisch rijden bij Van Poelgeest BMW. ‘Elektrisch rijden is vele malen goedkoper dan rijden op benzine of diesel, en de souplesse van de motor zorgt voor een heerlijke rijervaring. Vooral bij het invoegen merk je het grotere vermogen. En de ontwikkelingen gaan in sneltreinvaart.’ Voor een consument zijn twee dingen belangrijk: minstens hetzelfde comfort en minder betalen. Comfort wordt mede bepaald door het aantal kilometers dat je met een tank kunt rijden. ‘Wie heen-en-weer naar Zuid-Frankrijk wil, moet wat vaker stoppen, maar onderweg zijn veel oplaadstations waar je binnen een minuut op 80 procent van je capaciteit zit. Dat kost minder tijd dan zestig liter tanken,’ aldus Tim.

OPLADEN

Opladen kan via het stopcontact, maar doorgaans wordt aangeraden een eigen laadpaal te installeren, op de oprit of – met medewerking van de gemeente – voor de deur op straat. Dat kost dan wel tussen de twee- en drieduizend euro en het nodige graafwerk voor de aanpassing van de groepenkast. Maar het is een stuk veiliger. Stekkerdozen kunnen immers oververhit raken en daardoor brand veroorzaken.

Opladen kan ook op de openbare weg. Dat heeft als plezierige consequentie dat je meteen een parkeerplaats hebt. Voor de meeste laadpalen gelden geen regels; de auto hoeft niet te worden verplaatst als het laden klaar is. Anderzijds:

“laadpaalkleven” – de auto de hele dag aan de laadpaal laten staan en hem ’s avonds na een dagje strand of stad weer ophalen – is natuurlijk niet erg sociaal. Er zijn nu 222.000

laadpunten in Nederland en de doelstelling is dat dat er over negen jaar 1,7 miljoen zijn. Probleem is wel dat het stroomnet dat niet aankan.

MOTORGELUID DOOR DE SPEAKERS

Ook de autofabrikanten spelen in op de trend. Mini heeft de Mini Electric, die volgens Tim ‘met een actieradius van 180 kilometer niet alleen uitstekend geschikt is als boodschappenwagen, maar incidenteel ook voor grotere afstanden binnen Nederland’. Hij geniet als autofreak van de techniek in een elektrische auto. ‘Door allerlei ingenieuze opties wordt rijden naar een hoger niveau gebracht. Zo beschikt een elektrische BMW over een state-of-the-artinfotainmentsysteem en camera, en is het zelfs mogelijk om de rijbeleving van een benzinemotor terug te brengen in de auto, bijvoorbeeld door in de stoelen een functie in te bouwen waarmee je kunt meetrillen op de bas,’ meldt hij enthousiast. ‘En voor degenen die absoluut die motor willen horen, kan BMW het geluid via de speakers laten horen. Daardoor wordt de beleving bij elektrisch rijden dezelfde als bij een benzinemotor, zonder in te leveren op de voordelen.’

Elektrisch rijden, de kosten

De kosten van elektrisch rijden zijn bij de huidige benzineprijzen een lachertje. Thuis tien uur opladen op een AC-laadpaal levert 40 à 50 kWh op. De kosten liggen rond de 23 cent per kWh. Als je aan de weg tankt is een beetje uitkijken de moeite waard. 1 kWh kost bij de ene pomp 20 cent, bij de andere soms drie keer zoveel. De ANWB gaat er een beetje tussenin zitten. Met 1 kWh is pakweg net zo ver te rijden als met 1 liter benzine.

‘Het is zelfs mogelijk om de rijbeleving van een benzinemotor terug te brengen door in de stoelen een functie in te bouwen waarmee je kunt meetrillen op de bas’

Nog slechts één beschikbaar!

AUTODELEN:

ÉÉN PLUS ÉÉN IS DRIE

Auto’s zijn nog steeds heilige koeien, een illustratie van status. Anders is het niet te verklaren dat er mensen zijn die meer dan een ton voor vier wielen en een opbouw uitgeven, terwijl er merken zijn waarvoor de bankrekening een stuk minder hoeft te worden geplunderd.

Ondanks de status die het hebben van een auto vaak nog geeft, gaan steeds meer mensen rekenen en kiezen voor een goedkopere oplossing. Dat kan de aanschaf van een minder kostbare auto zijn. Een andere optie is te kijken of iemand in de buurt samen met één auto wil doen. Eigenlijk is het een simpele optelsom: één plus één is drie. Of meer. Want de acht miljoen auto’s die in ons land zijn geregistreerd, worden gemiddeld maar één uur per dag gebruikt. Steeds meer mensen worden zich daarvan bewust: ongeveer een miljoen weggebruikers delen momenteel zo’n 100.000 auto’s, waarvan 13 procent elektrisch. Hun aantal groeit snel, wat met name te danken is aan de snelle ontwikkeling van thuiswerken en de aanbiedingen van dealers, voor wie het een mogelijkheid is om hun afzet te vergroten. Autodelen groeit het snelst in stedelijke gebieden, met Utrecht en Amsterdam als koplopers.

Er zijn verschillende vormen van autodelen. Zakelijke deelauto’s, die op dezelfde plek moeten worden teruggezet, vormen het hardst groeiende segment. Maar ook het gebruik door een vaste groep mensen in een gesloten pool neemt toe. Evenals deelauto’s die overal kunnen worden achtergelaten. Het grootste deel beslaat het huren van een deelauto van een particulier, via aanbieders als SnappCar van de ANWB en MyWheels. Deze categorie is goed voor zo’n 80 procent van het autodelen. Niet vreemd, aangezien particulieren ervoor kiezen een auto die ze al bezitten online aan te bieden.

Naast de kostenbesparing is er nog een groot aantal voordelen. De bijdrage aan een beter milieu – er is minder CO2-uitstoot en minder drukte op de weg en parkeerplaatsen. Auto’s worden optimaal benut. De ‘verhuurder’ heeft extra inkomsten op de dagen dat de auto niet wordt gebruikt – volgens de ANWB al snel duizend euro per jaar. De ‘gebruiker’ bespaart kosten op aanschaf, onderhoud en eventuele reparaties, en hoeft geen wegenbelasting en autoverzekering te betalen.

Wie zijn eigen auto wil delen, doet er wel verstandig aan de voorwaarden goed vast te leggen. De Vereniging voor Gedeeld Autogebruik kan daarbij helpen met onder meer voorbeeldcontracten en een speciale verzekering die nodig is om schade te kunnen verhalen als huurders erin rijden en zo de no-claim te beschermen. Ook accepteren niet alle verzekeraars dat de auto wordt gedeeld.

Lowietje aan de Kaag Huigsloterdijk 257 2157 LN Abbenes

Lowietje Lisse Heereweg 10 2161 AG Lisse

Lowietje Bloemendaal Hoge Duin en Daalseweg 5 2061 AD Bloemendaal

‘Sinds ik in Noordwijk woon, voel ik me geen patiënt meer’

‘Elke dag ben ik op het strand te vinden. De vloedlijn geeft mij extra lucht.’

In hun oude woonplaats Utrecht was ze bijna altijd benauwd met meerdere astma-aanvallen per week. ‘In die periode kostte alles heel veel moeite. Alsof je door dikke stroop beweegt.’ Mijn lichaam had continu stress en ik reageerde werkelijk overal heel heftig op, van bloemen tot een warme oven. Er waren zelfs periodes dat ik eigenlijk niet naar buiten kon. De hoogste tijd voor verandering dus.’

Sinds ze in Noordwijk woont is het een verschil van dag en nacht in kwaliteit van leven. ‘Alles gaat veel makkelijker; ik heb amper last van mijn astma. Ik

Inmiddels

Véronique samen met Fedde tien

aan de Huis ter Duinstraat in Noordwijk aan Zee. De artsen die

WAT HEBBEN INWONERS AAN DE KUUROORDSTATUS?

De zee, het strand, de duinen. Wat je ook doet in Noordwijk aan Zee, je profiteert hoe dan ook van de heilzame werking van de natuur en de elementen. Dat is een erkende werking die de deftige naam Thalasso draagt. Gemeente Noordwijk heeft een paar jaar geleden de officiële status als Thalassokuuroord verworven.

ik terug, maar het belangrijkste is misschien wel dat ik me geen patient meer voel sinds ik aan zee woon.

‘Ik denk dat iedereen voordeel heeft van de zilte zeelucht en wonen aan zee, ook als je niet ziek bent. Ik kan nu naar buiten wanneer ik wil en zonder me zorgen te maken over mijn gezondheid. Het leven gaat zo veel makkelijker in Noordwijk.

‘Ik had nooit verwacht dat wonen aan zee zo goed voor me zou zijn. Ik kan alles doen waar ik zin in heb en dat is echt onbetaalbaar. De keuze om in Noordwijk te gaan wonen is deels gebaseerd op de uitslagen van het meetstation van het LUMC dat een pollentelling doet, maar ook op de luchtkwaliteitkaarten van het RIVM. Op een enkele uitzondering na komt Noordwijk altijd goed naar voren.

Ondernemers en overheid verenigd in de Economic Board Duin en Bollenstreek maakten van het verwerven van de erkenning een business case. Ingegeven door een gezonde commerciële drive; Thalasso als kans voor ondernemers. Toen de erkenning eenmaal binnen was vroegen velen zich af: mooi hoor, maar wat hebben de inwoners er eigenlijk aan? Ook de politiek sloeg erop aan.

Bibliotheek Bollenstreek pakt dit najaar de handschoen op. ‘We gaan met inwoners uit Noordwijk onderzoeken waar kansen liggen om de kuuroordstatus ook voor hen zinvol te maken,’ zegt Eline Geursen van de Bibliotheek Bollenstreek. De aanpak past bij de rol die de bibliotheek in de samenleving speelt: met mensen bouwen aan een sterke lokale gemeenschap.

bruis van de energie, slaap de nachten door en kan zelfs in een parfumeriezaak zijn, zonder dat ik direct een astma-aanval krijg. Dat hoefde ik in Utrecht echt niet te proberen. Na twee maanden was ook mijn huidallergie verdwenen. Ik heb een compleet ander leven, zonder al die beperkingen. Mijn vrijheid heb

‘Toen we hier kwamen wonen waren we niet bekend met de kuuroordstatus, maar de enorme verbetering van mijn gezondheid bevestigt wel dat Noordwijk een heilzame badplaats is. De zee en de duinen zijn niet alleen mooi, ze brengen mij vooral heel veel goeds. En dat gun ik iedereen!’

‘De gemeente is blij met het initiatief. Zo werken we graag met onze maatschappelijke organisaties samen,’ aldus Marlies Sobczak. Zij is door de gemeente aangetrokken om het draagvlak voor de kuuroordstatus verder te verbreden en om initiatieven aan te wakkeren. In haar ogen is het moment gekomen om te bouwen aan de toekomst en met elkaar het kuuroord zichtbaar te maken. En inwoners horen er in die toekomst volop bij. Over het voorstel van de bibliotheek hoefde ze dan ook geen seconde na te denken.

Het gesprek met de samenleving is goed voorbereid. Bibliotheek Bollenstreek heeft DesignThinkers uitgenodigd om het traject te faciliteren. In de aanpak staan teamwerk en co-creatie centraal. Er is alle ruimte om te leren, te onderzoeken en bij te dragen.

De vraag ‘Waar liggen kansen om de kuuroordstatus voor inwoners zinvol te maken?’ komt uiteraard aan bod. Inwoners hebben nu een uitgelezen kans om daar zelf een antwoord op te geven.

woont

maanden

haar begeleiden zijn flabbergasted over het hoge tempo van haar verbetering. Zelf had ze ook nooit verwacht dat wonen aan zee zo’n enorme impact op haar gezondheid zou hebben.

Samen brengen wij kunst en cultuur in beweging.

Benieuwd naar de culturele evenementen?

Kijk dan op noordwijkactief.nl of scan de QR-code

Purely Handmade geeft de wereld iets terug

Zes jaar geleden kwam Ioannis Roumeliotis (29) naar ons land. Zijn Griekse schoonouders woonden hier, en na regelmatige bezoekjes besloten hij en zijn lief ook te blijven. ‘Holland voelde als thuis,’ zegt hij. Inmiddels is Ioannis getrouwd en hebben hij en zijn vrouw een zoontje, Andreas, van drie. De bevlogen timmerman en houtbewerker, die opgroeide in Piraeus, de havenplaats van Athene, ontdekte in Nederland zijn passie: het maken van ecologische, houten meubels. ‘Al het hout dat we gebruiken is afkomstig van zieke of omgevallen bomen die om veiligheidsredenen zijn gekapt,’ vertelt hij. ‘Je vindt hier geen tropisch timmerhout en we kappen geen bomen uit bossen. Bij Purely Handmade maken we gebruik van traditioneel timmerwerk en natuurlijke kleuren en oliën.’

ELKE BOOM HEEFT EEN ZIEL

Het is een genoegen om Ioannis bezig te zien. De werkruimte naast ontmoetingswerkplaats de JoJo ligt vol met bewerkt en onbewerkt hout, in alle soorten en maten. Het meeste is afkomstig van Bollenstreekhout, de coöperatie die zich richt op (her)gebruik van geoogste stadse of dorpse bomen, waarmee Ioannis nauw samenwerkt. Overigens heeft hij ook een showroom in Lisse waar klanten op afspraak terechtkunnen.

‘Elke boom heeft een ziel,’ klinkt het filosofisch. ‘Soms, als ik gestrest ben, ga ik naast een boom zitten en word dan vanzelf rustig. Ik hou ontzettend van de natuur: sinds ik in Nederland ben, lijkt het wel alsof alles in balans is. Wanneer ik hier de deur uitloop voel ik de rust, hoor ik de vogels, proef ik de schone lucht. In Athene had je dat allemaal niet. Daar werkte ik in het bedrijf van mijn opa en mijn vader, we maakten keukens, vooral van spaanplaat en andere ‘levenloze’ materialen. Na negen jaar was ik toe aan wat anders. Ik wilde met hout en andere ecologische materialen werken, en dat is precies wat ik nu doe. We behandelen elk meubelstuk met respect, door gebruik te maken van eeuwenoude bewerkingstechnieken.’

MOOISTE CREATIE

Ioannis’ ogen stralen wanneer hij voorbeelden toont van zijn werk. Wijzend in de richting van een stuk hout waarmee hij bezig is: ‘Dat is een snijplank, bedoeld voor een bruiloft. Soms willen klanten iets simpels, zoals dit. Maar de meesten willen een exclusief kunststuk, iets speciaals.’ Op zijn smartphone laat hij wat foto’s zien, onder meer van een tafel die hij heeft gemaakt voor Park Rusthoff in Sassenheim. Zijn mooiste creatie tot nu toe vindt Ioannis de inrichting van een hal van een villa in Noordwijkerhout. Schitterend houtsnijwerk, vier meter lang, inclusief verlichting. ‘Daar ben ik zo’n drie weken mee bezig geweest. Toen het klaar was, heb ik er een halfuur naar zitten kijken. Het moeilijkste onderdeel vind ik altijd de afwerking; het moet perfect zijn en dat is uitstekend gelukt.’

DE WERELD IETS TERUGGEVEN

Met zijn bedrijf Purely Handmade wil Ioannis anderen helpen. Zo werkt hij samen met organisatie voor maatschappelijk werk Provalu en de reclassering. ‘Ik vind dat mensen een tweede kans verdienen,’ zegt hij daarover. ‘Als het aan mij ligt, is dit bedrijf over tien jaar flink gegroeid en maken we massaal mooie producten van ecologisch hout. Op die manier hoop ik de wereld iets terug te geven.’

De Griek Ioannis Roumeliotis maakt exclusieve ecologische meubels. In een ruimte in Sassenheim, naast ontmoetingswerkplaats de JoJo, creëert hij prachtige kunstwerkjes van duurzaam hout.

TEKST

LANI VAN SCHIE

FOTOGRAFIE

ANNETTE FAUCHEY

DAMESMODE

JUNE.

OEGSTGEEST

HERENMODE

VAN WEES

HERENMODE

VOORSCHOTEN

FORCE FOR GOOD

Er zijn ondernemers die geld verdienen en tegelijkertijd de wereld een beetje mooier maken. Dat doen ze allemaal op hun eigen manier. Zij blij, wij blij. En van deze vijf worden wij wel extra blij. Gefotografeerd in de modetrends van het komende seizoen.

SUÈDE JASJE VANESSA BRUNO

ZIJDE TOP GOLDHAWK

BROEK FILIPPA K

CAROLINA BONGERS EN AMBER STAM

JUNGLE THE BUNGLE

In 2016 bedacht Carolina het concept voor Jungle the Bungle. ‘Toen ik mijn kinderen tweetalig wilde opvoeden – net zoals ik zelf ben opgevoed – ontbrak het aan leuke methodes. Dit terwijl kinderen snel een nieuwe taal leren. Bovendien leert een taal je over andere landen en culturen. Jungle the Bungle staat voor spelenderwijs nieuwe talen leren. Giving back is hierbij een belangrijk thema. Bij elk verkocht boek, doneren we een boek aan een kansarm kind; ieder kind heeft recht op plezier en educatie.’

Amber werd mede-eigenaar in 2020. ‘Nu we weten dat het concept aanslaat, ligt onze volledige focus op het bouwen van een app en internationale uitbreiding. Voor de toekomst zijn onze ambities groot. Denk bijvoorbeeld aan merchandise of een YouTube-kanaal. Zo hopen we talen wereldwijd voor alle jonge kinderen toegankelijk te maken.’

JUMPSUIT JUMPSUIT BA&SH

JACQUELINE ERKEMEIJ VERENIGING AUTISME AMBASSADEURS

‘Jarenlang heb ik als autismeambassadeur gewerkt bij Stichting Klimkoord. Inmiddels heb ik daar mijn stokje overgedragen en werk ik als Publieksbegeleider bij Naturalis.’ Sinds 2021 zit Jacqueline ook bij de Vereniging Autisme Ambassadeurs. ‘We gaan stigmatisering tegen en laten de positieve punten van autisme zien. Ik hoop dat het voor een kind van nu later niet uitmaakt of je autisme hebt als je bijvoorbeeld gaat werken. Dat je autisme niet begrijpt of ervaart, zegt namelijk niet dat je er niet mee kunt omgaan. Je moet kijken naar de kwaliteiten die iemand heeft.’ Zelf heeft Jacqueline autisme en is queer, de parapluterm voor alles wat niet heteroseksueel en/of cisgender is. ‘Men neemt queermensen met autisme vaak niet serieus. Ik hoop dat er meer onderzoek komt naar de correlatie tussen autisme en queer zijn. Dergelijke taboes moeten we doorbreken.’

MARK MIEDEMA EN JANINE DE RIDDER

KIKID

Janine richtte in 2007 stichting KiKiD op. KiKiD ontwikkelt projecten die erop zijn gericht in gesprek te komen met jongeren over voor hen belangrijke thema’s. ‘Ik wilde jongeren leren over grenzen, verliefdheid en seksualiteit. Dat materiaal was er niet. Ik besloot zelf een theatervoorstelling te maken die dicht bij de belevingswereld van de doelgroep komt. De acteurs zijn stoer en fris, en vormen een goede afspiegeling van de maatschappij.’

2,5 jaar geleden maakte Mark de overstap van het commerciële bedrijfsleven naar stichting KiKiD, waar hij zakelijk directeur is. ‘Toen ik de vacature bij KikiD zag, leek het mij vanwege de potentie en groeikansen van KiKiD meteen geweldig om te doen. Het werk dat we doen en het belang daarvan geeft me enorm veel voldoening. Ik heb geen moment spijt gehad van de overstap.’

Inmiddels ontwikkelt KiKiD ook projectweken, trainingen en digitale lessen voor scholen in het basis- en voortgezet onderwijs over thema’s als alcohol, pesten, weerbaarheid, zelfbeeld, geld en geluk. KiKiD heeft de ambitie om alle jongeren tussen de tien en zestien jaar met de methode te bereiken.

T-SHIRT GANNI BLOUSE XÍRENA

COLTRUI GANT

JASJE EDUARD DRESSLER

JEANS ATELIER NOTERMAN

JAS GANNI BLOUSE XÍRENA BROEK MONIQUE VAN HEIST SCHOENEN CAREL VAN DER MEER

MET MOJO IN JE TOOLBOX CREËER JE LEVENSKRACHT

Ken je dat gevoel, die sprankel vanbinnen, die je on eindig veel energie geeft en waardoor je alle obstakels creatief en gemakkelijk overwint? Het gevoel dat je in je element bent? Dit is je MOJO. Die voel je als je iets leuks doet met motivatie van binnenuit. Dan ontstaat die positieve energie en is succes gegarandeerd.

Het woord MOJO is een combinatie van en joy. Zelf was ik mijn MOJO kwijt. Dit kwam door het ziekteproces en overlijden van mijn man Paul. Ik leefde in angst en zat in de overlevingsstand voor onze twee zoontjes. Mijn leven voelde meer als een last dan een lust.

En ik ben niet de enige, velen van ons leven in angst met gedachten als: dit wil ik niet, want... Een levenswijze die je energie kóst. In de overlevingsstand zijn we vaak ervan overtuigd dat hard werken en strategisch denken succes opleveren. Maar het put je juist uit, omdat je niet doet wat goed voor je is. Gedachten als: als ik dit bereikt heb, dan ben ik er, en: nog even doorzetten, het wordt vanzelf beter, geven aan dat je op het moment zelf niet geniet.

Gewetensvraag: waar komt je motivatie voor jouw dromen en wensen vandaan? Uit normen, waarden, overlevingsstrategieën, conditioneringen of belemmerende overtuigingen? Allemaal motivaties van buitenaf, en die kosten moeite. Als je die gedachten kunt omzetten naar wat je wél wilt, spreek je jouw MOJO aan, word je vindingrijk en krijg je energie om te creëren. Het is goed om dromen en wensen te hebben, ze geven richting. Als de motivatie van binnenuit komt, is er een natuurlijke kracht en voelt het moeiteloos.

Het kompas voor jouw MOJO zijn je emoties en je mind. Het ervaren van je emoties in combinatie met het effectief beheersen van je mind, voedt je MOJO. Het vergroot je bewustzijn en daardoor krijg je een andere kijk op de zaken om je heen. Je mindset verandert van weerstand en strijd naar acceptatie, dankbaarheid en creativiteit. Dit geeft je levenskracht. Tijdens geaccrediteerde coachopleidingen heb ik de tools ontdekt om levenskracht terug te vinden. Dit gun ik iedereen, vandaar dat ik mijn eigen coachpraktijk ben begonnen: Mind Vitality. Daar groeit jouw en mijn MOJO van.

IK BEN MARIEL DE JAGER W/V BROUWER, ERVARINGSDESKUNDIGE EN PROFESSIONEEL

PSYCHOLOGISCH COACH VOOR MEER LEVENSKRACHT BIJ ROUW, BURN-OUT, ONZEKERHEID EN VOOR PERSOONLIJKE GROEI.

MET ALS DOEL DE DRUK VAN BUITENAF TE VERMINDEREN EN DE KRACHT VAN BINNENUIT TE VERSTERKEN.

MEER WETEN? KIJK OP WWW.MINDVITALITY.NL EN BOEK EEN VRIJBLIJVEND KENNISMAKINGSGESPREK.

REDDINGSBOEI

BIJ STRESS

TEKST CORRIE VAN DER LAAN

FOTOGRAFIE

DENNIS VAN DEN HEUVEL

WOUTER KEURIS

‘Ik wist ineens helemaal niks meer.’ ‘Ik had het zo goed geleerd en toch heb ik het verprutst.’ Veel ouders kennen het wel: een kind dat na een toets in zak en as thuiskwam.

Op het cruciale moment leek alle kennis te zijn verdampt.

Faalangst: iets wel kunnen, maar zo bang zijn voor een slechte prestatie dat het je niet lukt. Gebeurt het een keer, dan is dat geen reden voor groot alarm, zegt faalangsttrainer Pia Crul. ‘Maar hou het in de gaten, want als het een patroon wordt, heb je wel een probleem.’ Het goede nieuws is dat faalangst in de meeste gevallen goed onder controle is te krijgen. Pia, die lang werkte als docent en trainer op middelbare scholen, ontwikkelde een unieke methode die zich heeft bewezen als een reddingsboei voor veel middelbareschoolleerlingen en studenten. ‘Je hebt wel lef nodig om eraan te beginnen, om je probleem onder ogen te zien en te durven veranderen,’ zegt ze. ‘Daarmee ontwikkel je lef en daarom heb ik mijn methode Lefgasten genoemd.’

BLOKKADESTRESS

Pia heeft trouwens een hekel aan het woord ‘faalangst’. Ze spreekt liever van ‘blokkadestress’. Dat geeft ook veel beter aan wat er aan de hand is, stelt ze. ‘Je kunt om allerlei redenen bang zijn om te falen, bijvoorbeeld omdat je niet goed voorbereid bent of omdat je het echt niet kunt. Bij blokkadestress speelt iets heel anders: je kunt het wel, maar bent zo gestrest dat je blokkeert; je verliest je focus en je concentratie. Het vervelende is dat als zo’n blokkade een keer is opgetreden de angst voor herhaling ervoor zorgt dat je in een patroon terechtkomt: je blokkeert opnieuw, je frustratie groeit, je motivatie vermindert en je behaalt steeds slechtere resultaten.’

Voordat Pia aan de slag gaat met een jongere met blokkadestress, is er een kennismakingsgesprek. Elkaar zien en spreken geeft de nodige informatie om daarna het probleem te kunnen aanpakken. Bij de training betrekt Pia zowel de ouders als de school van de jongere.

In de Lefgasten-methode verbeeldt de vicieuze cirkel dit op treffende en inzichtelijke wijze: werkelijke angst leidt tot angst voor herhaling, die vervolgens weer werkelijkheid wordt. Doel van de training is om uit deze cirkel te stappen. Dat begint met begrip van de fysiologie achter blokkadestress: wat gebeurt er met je als je een black-out krijgt?

Pia: ‘In reactie op de stress maakt je

lichaam automatisch adrenaline aan. Een nuttig stofje, want het geeft je de kracht om in een levensbedreigende situatie te vechten of te vluchten. Maar wanneer je een toets moet maken, werkt het tegen je. De adrenaline zorgt er namelijk voor dat er een stoot zuurstof naar de kleine hersenen gaat, waar de beweging wordt aangestuurd. Daardoor krijgen de grote hersenen, waar je denkvermogen zit, minder zuurstof. Alles wat je voor je toets hebt geleerd zit wel in die grote hersenen, maar doordat ze niet genoeg zuurstof krijgen, kun je er niet bij.’ Voor jongeren die blokkeren is dit een eyeopener, weet ze. ‘Ze snappen dan dat ze niets verkeerd doen, maar dat het ze overkomt.’

DE ERGSTE GEDACHTE

de helpende gedachte zijn: ik snap 70 procent van dat vak, dus mijn hersens zijn voor dat vak zeker een zeven waard. Dat moeten ze voor zichzelf herhalen, herhalen, herhalen. Dat is wetenschap: neuroplasticiteit. Net zoals een blessure alleen overgaat als je de oefeningen van de fysiotherapeut doet, heb je trucjes nodig om je gedachten te resetten.’

PRAKTIJKBOEK

In 2009 heeft Pia haar Lefgasten-methode beschreven in een praktijkboek dat jongeren kunnen gebruiken als ondersteuning bij de training, maar het is ook voor ouders. Het geeft op een toegankelijke manier inzicht in de achtergronden en mechanismen van blokkadestress en staat vol oefeningen om direct mee aan de slag te gaan.

OVER PIA CRUL

Pia Crul werkte van 1977 tot 2012 op verschillende middelbare scholen als muziekdocent, mentor en teamleider van het vwo. Sinds 1997 is ze faalangsttrainer en in 2012 startte ze haar eigen bedrijf. Van haar boek is afgelopen maart ook een videocursus verschenen: OnlineMasterclassesLefgasten

Maar hoe doorbreek je die vicieuze cirkel? Hoe zorg je ervoor dat de volgende keer dat je een toets of tentamen hebt de adrenalinekraan niet opnieuw wijd opengaat? Je moet dan, zegt Pia, de trigger van de stress aanpakken. En die zit hem in wat ze ‘de ergste gedachte’ noemt. ‘Bij leerlingen die tijdens een toets blokkeren komt bij een lastige vraag vaak een gedachte op als: zie je wel, ik kan het niet! Dan schiet de adrenaline omhoog en gaan de luikjes dicht.’ In de Lefgasten-training gaat Pia samen met de jongere op zoek naar ‘de ergste gedachten’ en achterhalen ze hoe er een patroon is ontstaan. ‘Vergelijk het met een fysieke blessure. Een fysiotherapeut zal ook altijd onderzoeken hoe de pijn is begonnen en hoe die zich verder ontwikkelde.’

Vervolgens is het de uitdaging om die negatieve gedachten te resetten. ‘Daar gaat de training over,’ benadrukt Pia. ‘Bij jongeren met blokkadestress is die ergste gedachte een soort snelweg in hun hersenen geworden. Daar moet je een helpende gedachte tegenover zetten. Bij de gedachte dat ze het toch niet kunnen, vraag ik ze bijvoorbeeld hoeveel ze begrijpen wanneer ze rustig zijn. Stel, het antwoord daarop is: 70 procent. Dan kan

Bovendien geeft het ouders en docenten handvatten om hun kind of leerling beter te helpen, maar ook inzicht in hun eigen rol. Want onbedoeld en onbewust kan die er zeker zijn. Pia illustreert het met een verhaal over een moeder die heel graag wil dat haar dochter naar het vwo gaat. Zelf kwam ze in haar jeugd op een te laag schoolniveau terecht en ging daardoor onderpresteren. Voor die valkuil wil ze haar kind behoeden. ‘Ik vraag dan of ze haar dochter heeft verteld waarom ze zo hamert op dat vwo. Want de moeder heeft de beste bedoelingen, maar haar dochter voelt vooral die druk: ik moet naar het vwo, anders stel ik mijn moeder teleur. Als je daar met elkaar over praat, ontstaat er begrip en valt de druk weg.’

‘Net zoals een blessure alleen overgaat als je de oefeningen van de fysiotherapeut doet, heb je trucjes nodig om je gedachten te resetten’

Roos (20) en Isa van Duin (19) zijn tijdens hun studie gestart met het ondersteunen van particuliere ondernemers op social media.Met hun bedrijf ROZIZA helpen ze met het up-todate te houden van het onlinevisitekaartje.Roos en Isa zijn echte digital natives – opgegroeid met online platforms – en maakten van hun passies onlinemedia en ondernemen hun werk. In FORCE delen ze kennis die ervoor zorgt dat jij ook uitblinkt op de socials.

NIEUWE KLANTEN VINDEN VIA

13 TIPS

VOOR EEN SUCCESVOL INSTAKANAAL

DAT DOE JE ZO

Roos en Isa.

1. Een goede profielfoto

Dit is het eerste wat mensen zien! Kies een profielfoto die past bij het kanaal en bij wie je wilt zijn. Bij een persoonlijk account kies je een foto van jezelf, bij een bedrijfsaccount een logo.

2. Consistent posten

De make or break om succesvol te worden op Instagram: consistent posten! Regelmatig posten dus. En dan het liefst op vaste dagen. Dit zorgt ervoor dat mensen betrokken blijven bij jouw kanaal. Tip van de redactie: post ook niet te vaak. Kijk goed waar je doelgroep behoefte aan heeft. Drie keer per week is al genoeg.

3. Breng je boodschap over

Storytelling is de nummer

1-strategie om mensen te trekken. Mensen willen graag worden geëntertaind door een geloofwaardig verhaal, geen standaard verkooppraatje. Zij willen emotioneel worden betrokken. Alleen zo gaan mensen op jouw kanaal kijken.

4. Een geheel in stijl Een duidelijk thema en een consequente stijl zijn de sleutel voor een goede feed (overzicht van de foto’s die je post). Het oogt professioneel en is overzichtelijk en fijn om naar te kijken. Gebruik apps als Canva om designs te maken. VSCO gebruik je voor mooie filters.

5. Goede bio

Een goede bio – de tekst boven aan je profiel – laat in één oogopslag zien wat

voor kanaal je hebt. Gebruik een tagline: één zin waarin je vertelt wie of wat jij bent. Zet de link van je website in de bio en gebruik de hashtag #linkinbio om hiernaar te verwijzen in je captions (de tekst onder een post). Vergeet geen emoji’s toe te voegen om de aandacht te trekken!

6. Korte, pakkende teksten Houd de caption onder je posts zo kort en catchy mogelijk. Niemand heeft zin om lappen tekst te lezen. Gebruik pakkende teksten die de boodschap goed overbrengen en die laten zien waarom volgers bij jou moeten zijn.

7. Bijpassende hashtags #Hashtags zorgen ervoor dat meer mensen jouw posts zien en dat jij nieuwe volgers krijgt. Maak en gebruik ook een hashtag van je bedrijfsnaam. Mensen kunnen dan in één klap al je content zien. Gebruik ook hashtags als woonplaats, interesses of niche. Extra tip: gebruik Nederlandse hashtags om Nederlandse volgers aan te trekken.

8. Kies een bedrijfsaccount Dit is erg handig! Een bedrijfsaccount biedt inzicht in hoeveel mensen je hebt bereikt, maar ook hoe ze bij je post zijn gekomen. Met deze inzichten kun je de content optimaliseren.

9. Adverteer op Instagram Met een relatief klein budget kun je een heel grote groep mensen bereiken. Dit doe je

door posts te promoten. Bepaal precies wie je wilt dat de post ziet en target de doelgroep. Hierdoor creëer je brand awareness onder een nieuw publiek!

10. Wees persoonlijk Mensen zijn nieuwsgierig; ze doen graag zaken met mensen, niet met merken. Alleen dit leidt tot verbinding.

11. Insta-stories

Vergeet niet de stories te gebruiken! Dit zijn beelden van tien seconden die 24 uur op je kanaal zichtbaar zijn. Deze verschijnen bovenaan op de homepagina van je volgers. Je laat zo zien dat je actief bent.

12. Zorg voor interactie

Dit is key voor het behalen van succes op Instagram. Interactie met de doelgroep zorgt ervoor dat je relevant blijft en dat mensen aan je denken. Interactie kan op meerdere manieren, van het liken van reacties onder jouw post tot het volgen van accounts die jij interessant vindt en reageren op hun posts. Dit zorgt ervoor dat je een grotere naamsbekendheid krijgt.

13. Gebruik highlights

Highlights zijn een verzameling stories op jouw account. Je ziet ze in de rondjes bovenaan. Als je een story in een highlight zet, kan het publiek ze altíjd zien in plaats van alleen de gebruikelijke 24 uur. Door middel van highlights kun je structuur aanbrengen in je Instagram-pagina en jouw verhaal vertellen. Je kunt bijvoorbeeld alle stories rond een bepaald onderwerp categoriseren onder één highlight met een naam die aangeeft dat het hierover gaat.

HET ROER OM

TEKST IRENE TURK

FOTOGRAFIE SANDRA AARTMAN

‘Houd je hoofd koel, maar je voeten warm.’ Nooit had Alexandra Dik kunnen vermoeden, dat ze de gevleugelde uitspraak van haar vader nog zo letterlijk zou nemen. Een goede baan, mooi huis, dikke auto, maar tijdens een vergadering in januari 2018 gaan al haar alarmbellen af; ze is niet gelukkig. Ze besluit dat het roer drastisch om moet en begin 2021 lanceert ze The Sock Community.

Duurzaam geproduceerde sokken verkopen en zorgen dat zo veel mogelijk mensen kunnen profiteren van de verkoop ervan, dat is Alexandra’s drijfveer. Ze vertelt: ‘De nettowinst van de sokken die we verkopen schenken we aan een goed doel dat we zelf uitkiezen. Al die doelen hebben een cultureel, maatschappelijk of humanitair belang. Iets goeds doen voor een ander, geeft mij een goed gevoel. Dat ontbrak er voor mij aan toen ik nog in dienst was. Ik had weliswaar veel zekerheid, maar ik werd niet gelukkig van het werk dat ik deed.’

CORSO-SOKKEN

Ook maakt Alexandra sinds eind vorig jaar echte Bloemencorso Bollenstreek-sokken. ‘Het Bloemencorso is ook internationaal een begrip en zeker voor onze regio een belangrijk evenement. Het trekt veel toeristen die een positieve invloed hebben op onze regionale economie. In samenspraak met het Corso-bestuur zijn we tot de ontwerpen gekomen: dit jaar zijn het sokken met een hyacint en sokken met een tulp geworden. En ze zijn nu al een groot succes. Voor volgend jaar staan dan ook sokken met de narcis erop in de planning. Een deel van de opbrengst gaat naar het Bloemencorso, zodat we daar hopelijk nog lang van kunnen blijven genieten. Ik word echt blij van dat soort dingen.’

Ondernemen CORSO SOKKEN

Cassina Concept Gallery by Nico Van Duijn Interior Donklaan 61 - 2254 AB  Voorschoten

Nu ook in Amsterdam Pilotenstraat 18C

Mex-Hi sofa and low table designed by Piero Lissoni LC3 Fauteuil Grand Confort Durable armchairs designed by Le Corbusier, Pierre Jeanneret and Charlotte Perriand

Geniet van gezond wonen aan zee

Op basis van de kwaliteit van het zeewater, de ligging in de natuur en het klimaat heeft Noordwijk de erkenning “Heilzame zeebadplaats” ontvangen. Een verblijf aan zee draagt namelijk actief bij aan de vitaliteit en gezondheid. De gezonde lucht, zeker dicht bij de branding, heeft een verhoogd zoutgehalte. Goed voor jouw afweersysteem, huid en ademhalingscapaciteit.

De zuivere lucht van Noordwijk bevat een hoge en stabiele luchtvochtigheid. De zon en wind stimuleren de aanmaak van vitamine D en dit heeft een positief effect op jouw organen. Laat je verrassen in Noordwijk!

Yullia Lahur was tot de oorlog uitbrak directeur van een theater in Kiev, waar ze ook regisseerde, acteerde en zong.

Mensen verbinden door samen te zingen

Noordwijk bruist weer! Na twee coronajaren vol beperkingen kunnen inwoners en bezoekers als vanouds genieten van een scala aan culturele activiteiten en evenementen in de vier dorpskernen. De gemeente omarmt de vele culturele initiatieven. Want cultuur hoort bij Noordwijk, net zoals de zee, de duinen en de bollenvelden.

TEKST

CORRIE VAN DER LAAN

FOTOGRAFIE

LIEVEN ENGELEN

Een heel bijzonder evenement was het A-meezingweekend op 7 en 8 oktober in Noordwijk aan Zee. Het was de laatste van vier zeer gevarieerde producties van de lokale Stichting KunstKlank rond het thema Onderweg naar Vaarwel. In alle vier draaide het om afscheid nemen: van het geloof, van je familie, van je identiteit en gender, van je thuis. Na een monoloog met muziek, een foto-expositie plus fietstocht en een familievoorstelling was het slotstuk een groot scratchkoor dat anderhalve dag oefende voor een uitvoering op de zaterdagnamiddag. Dat deden ze samen met nieuwe Noordwijkers, die allen afscheid hebben moeten nemen van hun vaderland. De productie kreeg de passende naam Vaarwel Vaderland.

‘Doel van het weekend was mensen verbinden door samen te zingen,’ legt Herma van Piekeren van KunstKlank uit. ‘Maar ook om oog te krijgen voor de mens achter de nieuwkomer; mensen die noodgedwongen een heel leven achter zich hebben gelaten en hier weer opnieuw moeten beginnen.’

Operazanger Cornelio Tudosie uit Roemenië, die naar Nederland kwam toen corona optreden onmogelijk maakte, vormde de spil van het koor. Verder werkten mee Yullia Lahur-Damberh en Vartan Muradian uit Oekraïne en Eiman Ghadban uit Syrië, alle drie op de vlucht voor de oorlog in hun land, en Edi, de danser uit Bali die huis en haard verliet voor de liefde. Voor wie er niet bij was, hier een korte kennismaking met drie van hen.

‘JE KUNT ALTIJD EEN NIEUWE START MAKEN’

Cornelio Tudosie (63) heeft een internationale carrière als operazanger achter de rug. Sinds 2013 stond hij op de planken in de populaire Zuid-Chinese toeristenstad Macau. Daar kwam begin 2020 een abrupt eind aan toen corona de wereld op zijn kop zette. Cornelio keerde terug naar Roemenië maar ook daar zat de cultuursector op slot, dus ging hij voor het eerst in zijn leven op zoek naar een baan buiten de muziek. Hij stuitte op een advertentie van een uitzendbureau in de Bollenstreek. ‘Er stond bij dat het vervoer per fiets ging en ik hou van fietsen,’ zo verklaart hij waarom hij daarop reageerde. Het werk viel bepaald niet mee. ‘Hamburgers inpakken in een koelcel waar het nul graden is.’ Tegen een buurvrouw in zijn woonplaats Oegstgeest uitte hij zijn zorgen over de invloed van die kou op zijn stem. Zij bracht hem in contact met een horeca-intermediair. Die bood hem aanvankelijk een baan aan als huishoudelijk medewerker bij Huis ter Duin in Noordwijk, maar realiseerde zich toen dat de Roemeense tenor met

zijn talenkennis en liefde voor entertainment een aanwinst zou zijn als ober. Werk dat hij nu alweer een jaar met veel plezier doet. ‘Als zanger was mijn doel om mensen blij te maken, een fijne avond uit te geven, en als ober probeer ik dat ook te doen.’ Cornelio ziet zichzelf niet meer terugkeren naar Roemenië. ‘Alleen voor vakanties.’

Zijn droom is om ooit weer als operazanger aan de slag te kunnen, al zal dat niet eenvoudig zijn. Maar hij blijft positief: ‘Er is altijd hoop, je kunt altijd een nieuwe start maken, ook als je 63 bent.’

‘HOE MEER JE WEET VAN ANDERE CULTUREN, HOE RIJKER JE BENT’

Yullia Lahur (40) ademt cultuur. Tot de oorlog uitbrak was ze directeur van een theater in Kiev, waar ze ook regisseerde, acteerde en zong. Ze doet haar best om

‘Ik heb nog geen definitief afscheid genomen van mijn oude leven.’

Vartan Muradian spreekt vloeiend Nederlands, Engels, Frans, Russisch en Armeens, de taal van zijn ouders.

de Nederlandse theatercultuur te leren kennen en wil tegelijkertijd de Nederlanders laten kennismaken met de Oekraïense cultuur en theatertechnieken. ‘Hoe meer je weet van andere culturen, hoe rijker je bent,’ is haar overtuiging. Op uitnodiging van een vriend kon zij met haar 16-jarige zoon in maart naar Noordwijkerhout komen. Natuurlijk, ze is dolblij dat zij en haar kind veilig zijn en dankbaar voor de steun die ze krijgen. ‘Maar verlies en rouw overheersen,’ zegt ze eerlijk. ‘Het is moeilijk om op hetzelfde niveau te functioneren als voor de oorlog.’ Deelname aan Vaarwel Vaderland gaf haar de gelegenheid weer volop met haar geliefde vak bezig te zijn. Ze koos ervoor een monoloog te brengen gebaseerd op het toneelstuk Siegfried van Jean Giraudoux uit 1928. Hoofdpersoon is een Duitse nationale held die in feite een Franse soldaat met geheugenverlies is. Iemand die niet alleen zijn land kwijt is maar – onwetend – ook afscheid heeft genomen van zijn oude persoonlijkheid. ‘Ik wil zijn innerlijke strijd laten zien als zijn geheugen weer terugkomt.’ Ze speelde vanzelfsprekend in het Oekraïens wat de extra uitdaging gaf om de vertaler in te passen. Bezig zijn met kunst helpt haar om te gaan met haar verlies en verdriet. ‘Kunst biedt steun in moeilijke omstandigheden en helpt je om je weg te vinden.’

‘WEER OP NUL BEGINNEN’

De vertaler met wie Yullia samenwerkte, is Vartan Muradian (32), ook afkomstig uit Oekraïne. Dankzij een stagejaar in Rotterdam spreekt hij vloeiend Nederlands. Maar ook Engels, Frans, Russisch

en Armeens, de taal van zijn ouders. In maart dit jaar vluchtte hij uit de belegerde stad Charkiv (‘Charkov is de Russische naam, die gebruik ik liever niet’). Hij vond samen met zijn vriendin woonruimte bij een echtpaar in Noordwijk. Hun dochter is actief bij KunstKlank en toen de stichting bij Vartan aanklopte met de vraag of hij wilde optreden als tolk bij Vaarwel Vaderland zei hij meteen ja. ‘Het is belangrijk dat er organisaties als KunstKlank zijn, zij maken kunst voor iedereen toegankelijk en geven mensen de ruimte om zich creatief uit te drukken,’ is zijn overtuiging. Vartan werkt bij de gemeente Noordwijk en heeft zijn leven op het eerste gezicht aardig op de rails. Maar ook hij voelt elke dag de pijn van de ontheemde. Het overkoepelende thema Onderweg naar Vaarwel van de KunstKlank-producties van dit jaar is hem op het lijf geschreven. ‘Ik heb nog geen definitief afscheid genomen van mijn oude leven. Maar ik weet dat de kans groot is dat ik nooit meer terug kan naar Oekraïne en zeker niet naar Charkiv. Ik had daar een mooi leven: een goede baan bij de Verenigde Naties, een uitgebreide vriendenkring en een mooi huis. Nu moet ik weer op nul beginnen. Wat ik ga doen en waar ik heen ga weet ik nog niet, die besluiten schuif ik voor me uit. Ik geef mezelf de tijd tot maart komend jaar, dan moet ik knopen doorhakken.’

OVERZEE

In 2023 brengt KunstKlank de filmische muziekproductie OVERZEE (werktitel).

OVERZEE is een concept van Herma van Piekeren (artistieke leiding), Bob Zimmerman (muzikale compositie) en Stijn van der Loo (libretto en dramaturgie). OVERZEE had een jaar aanloop in 2022. Onder de overkoepelende titel OnderwegnaarVaarwel bracht KunstKlank 5 voorstellingen waarin afscheid nemen centraal stond. OVERZEE zal te zien zijn in mei (proloog) en augustus 2023 op een unieke locatie in Noordwijk.

OVERZEE wordt gebracht door een professionele cast (musici, zangers, dansers en een videokunstenaar) en een ensemble van amateurzangers uit de regio.

Cornelio Tudosie heeft een internationale carrière als operazanger achter de rug.

RESTAURANT LIMES AAN DEN RIJN

RESTAURANT LIMES AAN DEN RIJN IS EEN PARELTJE IN DE REGIO. SINDS SEPTEMBER 2019 LATEN DENNIS DE PRIE EN DAAN REIJNGOUDT HUN GASTEN HIER OP EEN EERSTEKLASLOCATIE GENIETEN VAN DE PRACHTIGSTE GERECHTEN.

Deze heerlijke oase aan de Rijn ligt op nog geen tien minuten afstand van Noordwijk. Eten bij LIMES aan den Rijn is een culinaire must. Bij het aperitief begin je al met een pre-amuse van de chef om de smaakpapillen te prikkelen. En nog voordat het voorgerecht wordt geserveerd, word je opnieuw verrast met twee amuses. Zoals de meeste gasten doen, kozen ook wij het vijfgangenverassingsmenu voor een avondvullende beleving.

Op de vide boven de keuken bevindt zich een stijlvolle ruimte met uitstekende akoestiek, geschikt voor private dining, vergaderingen en ruimte voor circa dertig gasten. En ook beneden dineer je in alle rust en kun je genieten van het uitzicht op de prachtige open keuken. Door dit unieke concept kun je vanaf je tafel meekijken met alle reuring bij de koks. ‘We zien dat gasten genieten van de vele chef’s tables die we op deze manier hebben gecreëerd.’

Er zijn ook menumogelijkheden voor groepen tot honderd personen en er kan tot 150 gasten of meer een walking dinner worden verzorgd. LIMES aan den Rijn loopt inmiddels met de top mee en wordt door steeds meer fijnproevers ontdekt voor lunch of diner. Onlangs is LIMES door de toonaangevende gastronomiegids Gault&Millau bezocht en beoordeeld met 13,5/20 punten.

Ook is er een groot terras aan het water gecreëerd, waar je met je boot kunt aanleggen. Het restaurant ligt naast de N206, op steenworp afstand van de A44, en gasten kunnen gratis voor de deur parkeren.

Open van dinsdag t/m zaterdag Dinsdag-vrijdag lunch 12-16 uur, diner 18-24 uur Zaterdag 18-24 uur (op zaterdag geen lunch)

(ZH) info@limesaandenrijn.nl 071 200 1680

TOTUS Consultancy: VER BETER ADVIES

Zorgen dat uw organisatie zo efficiënt mogelijk in staat is de klantbelofte na te komen, is dé sleutel tot schaalbaar succes. En dat is wat wij doen. Totus helpt bij het:

optimaliseren van de afspraken met de (interne) stakeholders en leveranciers; inrichten van de juiste governance-structuren; doelgericht verbeteren van de klantprocessen en ketens o.b.v. LeanSixSigma.

Crosspoint Offices

Jonckerweg 17

2201 DZ Noordwijk

www.TotusConsultancy.nl

info@totusconsultancy.nl

071 - 362 68 95

De ‘Geheime Speeltuin’ wordt recreatiegebied Park Meermond ook wel genoemd. En wie er al eens is geweest, weet precies waarom. Verscholen achter de gemeentewerf, is de voormalige vuilstort moeilijk te ontdekken. Toch is deze oase van rust in de Randstad de zoektocht meer dan waard. Het blijkt een avontuurlijke ontdekplek vol geheimen.

Kniehoog in de modder

TEKST

SANDRA ZUIDERDUIN

FOTOGRAFIE

JEANETTE VAN STARKENBURG

Het is nog vroeg als we aankomen op onze plaats van bestemming, recreatiegebied Park Meermond in Heemstede dat voorheen dienstdeed als vuilstort. Eerst denken we dat we verkeerd zijn. Verstopt achter de gemeentewerf en ingeklemd tussen het Spaarne en de weilanden van Hageveld, lijkt dit een rare plek, maar schijn bedriegt. Zodra we het pad naar de berg oplopen, komt er een soort rust over ons heen. Door de heerlijk geurende rozenbottelstruiken en idyllische woonboten, raken we zelfs enigszins in vakantiestemming.

Eenmaal boven op de berg aangekomen, begint het pas echt… De kinderen komen ogen tekort. ‘Mag ik van de kabelbaan?’, vraagt de jongste. De oudste gaat ‘dat gave parcours met die touwen doen’ en is weg. Wat op het eerste gezicht niet zo’n heel uitnodigende plek leek, ontpopt zich tot een oase van rust en ontspanning. En er is slechts een handjevol andere mensen in de ‘Geheime Speeltuin’.

Ik kijk nog even achterom, maar er is geen weg meer terug

METAMORFOSE VOORMALIGE STORTPLAATS

De voormalige stortplaats van de gemeente kreeg een metamorfose en werd in 2010 opengesteld als recreatiegebied. Naast de avontuurlijke speelplaats met glijbaan, kabelbaan en uitdagende touwenconstructies, is er nog veel meer te beleven. Zo is er een doolhof, kun je in bomen klimmen of een hut bouwen.

Ik besluit de avonturen aan de kinderen te laten en iets leerzaams te ondernemen. Op het hoogste punt van de berg kun je namelijk fantastisch de omgeving rondom verkennen. Niet alleen staan hier de tijd, uren en maanden op de grond geprojecteerd, er zijn ook verschillende uitkijkpunten met hun wetenswaardigheden terug te lezen. ‘Saai,’ zo oordelen de kinderen. Maar ik geniet hier wel eventjes op het bankje.

In Park Meermond ligt ook een duurzaamheidspad. De borden langs dit pad geven uitleg over het milieu en al wandelend leren we de geheimen van de natuur en de omgeving kennen. Zo kijken we vanaf de berg zo naar de omliggende voetbalvelden, de gemeentewerf en de radiografisch bestuurde modelauto’s van Model Auto Club Heemstede. En lopen we de ene keer door gras of door bossen, de volgende keer verruilen we dit voor boerenland.

VIES WORDEN OP HET LAARZENPAD

Tot slot besluiten we het Laarzenpad te doen door het moerassige gedeelte langs Het Spaarne. ‘Kijk uit, hoor, daar is het glad,’ roepen we naar elkaar om te waarschuwen. Tot we bij een wel heel modderig gedeelte aankomen en we geen an-

dere keuze hebben: we moeten erdoorheen. Zoonlief glundert en straalt. ‘Dan kunnen we onze schoenen en sokken beter uitdoen, zeker?’, vraagt hij ogenschijnlijk onschuldig. Ik kijk nog even achterom, maar er is geen weg meer terug. Ik zucht en ga ervoor. Park Meermond moet je nu eenmaal horen, proeven, ruiken, zien én voelen. En dat doen we, tot aan onze knieën in de modder.

Op pad

AVONTUURLIJK SPELEN

Natuurlijk trapt (bijna) niemand nog in het slecht geschreven mailtje over een miljoenenerfenis. Maar in 2022 zijn onlinecriminelen een stuk slimmer geworden. Zo voorkom je dat jij slachtoffer wordt.

FRAUDE

Bij de Fraudehelpdesk stijgt het aantal meldingen van fraude en schadebedragen al jaren. De reden? Dankzij datalekken beschikken oplichters over informatie waarmee ze zich overtuigend als een ander kunnen voordoen.

De top 5

1. Engelstalig telefoontje

Een (Engelstalig) telefoontje van politie, overheid of de Hoge Raad: je bent betrokken bij witwas- of drugspraktijken, of iets anders ernstigs. Vaak wordt een deel van je burgerservicenummer opgenoemd. Met deze smoes worden gegevens, geld of toegang tot je computer gevraagd.

2. Telefoontje van bankmedewerker

Vanwege criminele activiteiten op je bankrekening moet je ál je geld overmaken naar een ‘veilige rekening’. Soms weten de bellers precies wat er op je rekening staat en komt een behulpzame ‘bankmedewerker’ thuis je bankpasje ophalen.

3. Valse e-mails namens overheid of bekende instantie

Niet van echt te onderscheiden e-mails. Je moet ergens inloggen, gegevens invullen of geld betalen. Omdat jouw persoonlijke gegevens in de e-mail staan, heb je niet direct argwaan.

4. Hulpvraag via WhatsApp

Een appje van je zoon of dochter (met profielfoto!) die in de problemen raakt als jij niet snel geld voorschiet.

5. Aan- en verkoopfraude

Je hebt iets gekocht of verkocht, maar kunt naar je centen en/of de bestelling fluiten.

Wat kun je doen om te voorkomen dat jij slachtoffer wordt?

1. Weet dat digitaal niets en niemand hoeft te zijn wat hij of zij lijkt.

2. Check, dubbelcheck en controleer nóg een keer goed met wie je werkelijk contact hebt. Bel de instantie ter controle (en zoek zelf het telefoonnummer op!).

3. Geef nooit geld of gegevens, voordat je zeker weet met wie je te maken hebt. En als je tóch iets is overkomen: schaam je niet, maar zoek hulp.

Paul Haal en Jos van Scheppingen helpen graag de wereld een stukje beter te maken,

WERELDVERBETERAARS

Goede doelen steunen. Met veel geld, heel veel geld. Dat wil je, want je bent succesvol en vermogend. En je hebt je hart op de juiste plek. Je wilt goeddoen. Het verschil maken met jouw bijdrage aan een betere wereld. Klinkt eenvoudig, is het niet. Filantropie is een vak, misschien wel een kunst.

Alleen al in Nederland zijn er meer dan 650 goede doelen met het keurmerk Erkend Goed Doel. Hoe maak je daaruit de juiste selectie, die past bij jouw ideeën en wensen om je vermogen in te zetten? Paul Haal en Jos van Scheppingen, verbinders in filantropie, helpen je daarbij. Zij kennen de weg en de valkuilen. En ze snappen dat je niet zomaar geld wilt weggeven, maar dat je dat op een verantwoorde manier wilt doen. En daar resultaat van wilt zien. Niet voor jezelf, maar juist voor die ander, voor wie je de wereld een beetje beter wilt maken.

FILANTROPIEPLAN

Vanuit hun consultancy Pontifex Filantropie werken Paul en Jos samen met jou een persoonlijk filantropieplan uit. Ze introduceren je bij voor jou geselecteerde goededoelenorganisaties. En ze zorgen ervoor dat je schenkingen bij de juiste projecten terechtkomen. Ze hebben verstand van de fiscale en juridische regels en valkuilen, en behoeden je voor onverantwoorde keuzes. Ook volgen ze de voortgang van de projecten die je steunt en zorgen ze voor verslaglegging.

GOEDE FAMILIEBANDEN

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er twee succesfactoren zijn, die eraan bijdragen dat rijke families

hun vermogen bijeenhouden, zodat het nu en in de toekomst kan blijven bijdragen aan het beter maken van de wereld en het dienen van anderen. Allereerst is dat een goede familieband. Ten tweede: een gezamenlijke missie, zoals filantropie. Hechte families zijn betrokken bij elkaar. Ze vinden het belangrijk om voor elkaar te zorgen en hebben oog voor elkaar en voor de wereld om hen heen. Ze bespreken hoe ze duurzaam met het enorme familievermogen kunnen omgaan en het steeds weer kunnen inzetten voor mooie doelen en projecten.

OLIFANTEN

Zoals een project rondom gewasbescherming in Afrika, waar vooral de lokale olifanten een grote bedreiging vormden voor de gewassen op het land. Door een grote schenking werd het mogelijk onderzoek te doen naar de beste methode om de olifanten bij de landerijen weg te houden. De oplossing was even duurzaam als briljant; niet grote hekwerken, maar bijen bleken het geheim van de smid. Bijen kunnen olifanten aanvallen en hun slurf binnendringen, en daarom zijn olifanten bang voor bijen. Door bijenfamilies te houden aan de rand van de akkers, zijn de boeren ervan verzekerd dat hun gewassen niet meer worden vertrapt.

BETEKENISVOLLE BIJDRAGE

De heren van Pontifex Filantropie hebben beiden een respectabele staat van dienst in de wereld van vermogensbeheer en van zeer gefortuneerde cliënten. En ieder doel en project dat wordt gesteund, levert weer een enorme waardering op. Samen de wereld een beetje beter maken, gaat dat ooit vervelen?

WIJ ZIJ N LINDA HELLE-MELIEF EN MARIANNE KUIJ LAARS VAN ART2CHANGE. WIJ ZIJ N ORGANISATIEADVISEUR, -TRAINER EN COACH. ONZE DRIVE IS OM VERANDERINGEN SUCCESVOLLER TE MAKEN. DAARBIJ STAAN WIJ VOOR DUURZAME CULTUUR- EN GEDRAGSVERANDERING IN ORGANISATIES.

WELKE VERANDERING WIL JIJ LATEN SLAGEN? READY FOR CHANGE?

NEEM VRIJ BLIJ VEND CONTACT MET ONS OP. MAIL INFO@ART2CHANGE.NL OF CHECK ONZE WEBSITE.

STOP MET BRANDJES BLUSSEN, PAK LIEVER DE BRANDHAARD AAN

We zijn geneigd om op te lossen wat we nú zien gebeuren, om naar individuen te kijken en brandjes te blussen waar nodig. En toch werkt dat vaak niet in de praktijk. Kijk liever naar de patronen die in de organisatie zijn ontstaan.

Het was jarenlang onze frustratie dat organisatieveranderingen niet lukten. Daarom gingen we op onderzoek naar de oorzaak, de brandhaard. Wat was er nu echt aan de hand?

Waar mensen in organisaties samenwerken, zie je allerlei soorten gedrag. Als je echt succesvol wilt veranderen, helpt het om op zoek te gaan naar patronen in het gedrag binnen je organisatie. Organisatiepatronen zijn ontstaan door de geschiedenis van het bedrijf, belangrijke gebeurtenissen of de geleverde producten en diensten. Als je kijkt naar organisatiepatronen, dan kijk je naar wat er elke keer opnieuw gebeurt, of wat er elke keer weer niet goed gaat.

Organisatiepatronen zijn vaak heel effectief, maar in deze snel veranderende wereld kunnen de ooit zo effectieve patronen ineens niet meer passen. En voegen ze dus ook geen waarde meer toe aan je bedrijf. Sterker nog, de patronen werken vertragend. Daarbij gaan patronen altijd over samenwerkingen tussen mensen, niet over individuen. Maar als er problemen zijn, richten we ons vaak juist wel op het individu. Vergelijk het met een kind dat lastig is, dan willen we ook meteen de brand blussen. Terwijl we ook kunnen kijken naar wat wij als ouders doen in de interactie waardoor het probleem ontstaat en blijft bestaan. Onze eerste reactie is dus vaak dat we een individueel brandje blussen en niet de brandhaard wegnemen. Die brandhaard zit vaak verborgen in een hardnekkig patroon; het zit inmiddels in het DNA van de organisatie.

De kunst is dus om het patroon te herkennen, te analyseren en aan te pakken. Praat met mensen uit het hele bedrijf en haal verhalen op van organisatiepatronen. Lukt het je niet om het hardnekkige patroon waardoor veranderingen niet slagen bloot te leggen, ga dan het gesprek aan en maak het bewust. Het DNA zit overal in de organisatie. Door een patroon aan te pakken, raak je alle lagen van de organisatie. Dat is veel effectiever dan individuele brandjes blussen! Meer organisatieveranderingen slagen als organisaties meer kennis en expertise hebben over organisatiepatronen, cultuur- en gedragsverandering. Deze kennis leidt tot meer duurzame gedragsveranderingen voor blijvend succes.

Een zeilrace over open zee. Het klinkt als een jongensdroom en dat is het ook. Als kind had Govert Ramselaar dan ook al een zeilbootje. Maar door een zeilrace op tv begon het pas echt te kriebelen. Nu is hij verslaafd aan zeilen op zee. En dat blijkt gevaarlijker dan Govert had gedacht.

‘In 1984 zag ik op tv een zeilrace naar Amerika en het begon direct te kriebelen,’ vertelt Govert Ramselaar. ‘Ik besloot dat ik ook op zee wilde zeilen.’ Met zijn Contessa 32 “Saffier” wilde Govert meedoen aan de Azores and Back Race (AZAB) van Falmouth op Cornwall naar het eiland São Miguel en weer terug. Maar de solorace over open zee bleek nog meer dan verwacht een beproeving. Reden ook waarom niet iedereen zomaar mag deelnemen. Aan de race gaat een kwalificatietocht vooraf en daarvoor zeilde Govert van Den Helder naar Schotland. Het lukte en hij mocht zijn tocht naar de Azoren aanvangen. ‘Nu mijn kinderen groter zijn heb ik daar ook meer tijd voor.’

SECUUR MET DE NATUUR

Het avontuur op open zee, tussen Engeland en de Azoren, staat in Goverts geheugen gegrift. In de eerste week op weg

‘Na thuiskomst van mijn avontuur keek ik in de nacht nog weleens uit het raam of ik niet werd overvaren’

naar de Azoren vielen al acht van de veertig boten uit. Ook Govert ging vrij naïef de zee op. Zo bleek al snel dat “zeewaardig” niet betekent dat een zeilboot alles maar kan verduren. ‘Door de golfslag raakten diverse zaken los. Zoals de wc die toch echt goed in de wand van het schip was verankerd.’

Gelukkig waren er naast de moeilijke momenten ook momenten waaruit hij veel energie putte. ‘Met dolfijnen en orka’s naast je boot weet je dat je met iets heel bijzonders bezig bent. Het brengt je terug naar hoe je zou moeten leven: secuur met de natuur. Ik eet vegetarisch en doe aan strikte afvalscheiding, de Saffier wordt voortgestuwd door wind en de elektriciteit die ik nodig heb komt van de zonnepanelen op het dek. Zo beleef ik een duurzaam avontuur. Niet alleen qua blijvende indrukken op mijn leven, maar ook zonder de wereld verder te belasten.’

NIEUWE ENERGIE

De stop op de Azoren maakte het mogelijk om voorbereidingen te treffen voor de terugreis. Het was ook een mooie kans voor de zeilers om hun prestaties te vieren, te socializen met mededeelnemers en iets van São Miguel te zien. ‘De plaatselijke zeilclub ontving ons met open armen. Ze waren ons tegemoet gevaren en zorgden dat we ons meteen thuis voelden. Dat gaf wel nieuwe energie.’

Al op de terugweg, met tegenwind en met Cornwall in zicht, merkte Govert dat het heel pittig was geweest. ‘Tijdens de eenzame tocht bewoog het gemoed mee met de omstandigheden. Het ging op en neer. En de reis was niet alleen voor mij spannend, maar ook voor het thuisfront. Met het tracking system konden zij gelukkig volgen waar ik was op zee. Dat gaf wat rust, al bleef het altijd spannend.’

STILLE ZUIDZEE

‘Om niet te worden overvaren, deed ik aan boord hazenslaapjes. Schepen zie je van ver aankomen en zo had ik nog tijd om in te grijpen als dat nodig zou zijn,’ blikt Govert terug. ‘Na thuiskomst van mijn avontuur keek ik in de nacht ook nog weleens uit het raam of ik niet werd overvaren.’

Dat gebeurde allemaal gelukkig niet. En inmiddels heeft Govert een nieuwe, grotere boot gekocht. ‘Het zeilen op zee is verslavend. Zo droom ik van een grote reis, naar Zuid-Amerika en de Stille Zuidzee. De nieuwe boot heeft nog wel veel achterstallig onderhoud. Zo veel dat het een heel project gaat worden. Het is een nieuwe droom op weg naar weer een duurzaam avontuur.’

De zeilrace over open zee bracht Govert terug “naar hoe je moet leven”: secuur met de natuur.

Het ligt vaak dichterbij. Zien we het niet eens en lopen we er zo voorbij. Het schijnt dat men van dit kleine stukje natuur een park wil maken. Iets waar wij bepalen wat er groeit en bloeit. En waar wij vinden waar kinderen mogen spelen. En met welk speeltuig. Weg bloemen, weg insecten, weg vogels, weg kampen bouwen, weg verbeelding. Waarom, denk ik dan. Waarom?

THROUGH MY LENS

FOTOGRAFIE LIEVEN ENGELEN

NOTARIS NOËLLA VAN DIJK HEEFT EEN EIGEN STIJL

Noëlla van Dijk is eigenaar van Notariskantoor van Dijk in Noordwijkerhout. Het credo van haar team van tien vrouwelijke professionals is om altijd duidelijk, eerlijk en goed verzorgd advies te geven in notarieel juridische zaken, zowel privé als zakelijk. Het kantoor heeft alles in huis op het gebied van familierecht en onroerendgoedrcht. Om ondernemersfamilies ook goed te kunnen helpen, is een ervaren medewerkster ondernemingsrecht aangetrokken.

Noëlla – inmiddels met echtgenoot Johan, die een podotherapiepraktijk in Noordwijk en Valkenburg heeft, geworteld in de regio – heeft een eigen stijl die nogal verschilt van de traditionele notaris. ‘Wij zijn er voor de wettelijke begeleiding van alles wat een gezin kan meemaken: geboorte, aankoop van huizen, testamenten. Ons doel is daarin duidelijkheid te verschaffen, en als de klant zegt ‘Ik snap het’ en graag terugkomt is dat bereikt. Wij hanteren normale taal, omdat onze klanten normale mensen zijn. En we zitten niet in een ivoren toren. Als we denken dat elders een beter advies te halen is, verwijzen we door. Wat dat betreft zijn we net een huisarts.’

Uit het brede scala van zaken waar een notaris van dienst kan zijn, haalt ze één aspect naar voren. ‘Tegenwoordig komen dementie en alzheimer steeds vaker voor en kunnen leiden tot problemen rond de handelingsbekwaamheid. Als er niets wordt gedaan, wijst de rechter een bewindvoerder aan en dat geeft veel gedoe. Elk jaar moet je dan een boekhouding overleggen en bij verkoop van het ouderlijk/echtelijk huis, dient de rechter akkoord te gaan met de verkoopsom.

‘Beter is het de regie zelf in handen te houden en notarieel vast te leggen aan wie je het vertrouwen geeft om zaken te regelen. Dat zorgt voor rust en zekerheid, bijvoorbeeld bij de beslissing om naar een zorginstelling te verhuizen, bij de verkoop van het ouderlijk huis, een behandelverbod of euthanasie.’

We zouden het bijzonder leuk vinden om te kijken of we onze aanpak voor u in de praktijk kunnen brengen. Bel ons op 0252-376 547 of stuur een e-mail naar notaris@notariskantoorvandijk.nl. Maar nog leuker is het om langs te komen op Herenweg 22, 2211 CD Noordwijkerhout.

10.000 STAPPENWANDELING

Elke eerste zaterdag van de maand is er de 10.000 stappenwandeling. Steeds meer mensen haken aan op dit concept van ontspannen wandelen als basis naar een gezonde leefstijl.

Elke maand volgt de 10.000 stappenwandeling een andere route met een tussenstop voor een kopje koffie of thee bij elke keer een andere ondernemer.

10.000 stappen is ongeveer 8 kilometer. Start van de wandeling is elke eerste zaterdag van de maand om 9.00 uur bij Schouten Schoenen in Noordwijkerhout. De wandeling is niet geschikt voor honden. Aanmelden voor de wandeling is niet nodig.

THEATER: ALLEEN FAMILIE

Huub Stapel is terug. De man die Mars en Venus genadeloos langs de meetlat van het leven legde, en het huwelijk tot op het bot ontleedde, wijdt zich nu aan een nog groter onderwerp: familie. Want wie is er niet groot mee geworden? Familie is overal. En dan is er ook nog schoonfamilie, stieffamilie, pleegfamilie, adoptiefamilie, oranjefamilie en de grootste familie van Nederland. Geen ruzie gaat zo diep als familieruzie. En tegelijk is het de enige band waarvan je je nooit kunt ontdoen. Een huwelijk kun je ontbinden. Een vriendschap kun je beëindigen. Maar familie blijft altijd. Huub Stapel leidt je, persoonlijker dan ooit, langs feesten der herkenning en verborgen verledens. Een hilarische, ontroerende en meeslepende voorstelling over die ene noemer waaronder wij allemaal vallen: familie.

9 november, De Muze

THEATER: MEEZINGEN MET

KERSTKLASSIEKERS EN KERSTKRAKERS

Familie-meezingkerstconcert. Dit is de perfecte start van de feestdagen: kersthits zingen met je hele familie. Kinderboekschrijfster Ank Kranendonk heeft een nieuw kerstverhaal geschreven.

De Nederlandse presentatrice en actrice Nienke de la Rive Box is de voorlezer tijdens deze kersttraditie in de Grote Zaal.

24 december, Philharmonie Haarlem

5-6, 12-13 NOVEMBER

KUNSTLIJN HAARLEM

In het eerste weekend van november verandert Haarlem in een grote cultuurtempel waarin beeldende kunst centraal staat. Kunstlijn Haarlem biedt de gelegenheid een kijkje te nemen bij de kunstenaar in zijn atelier. Daarnaast zijn er verrassende presentaties in galeries, musea, kerken, winkels en meer! Dit jaar zijn tijdens het tweede weekend van november de meeste ateliers en exposities ook te bezoeken

Meer informatie: kunstlijnhaarlem.nl

18 NOVEMBER

NAJAARSLEZING OUDE JEROENSKERK

Vereniging Oude Dorpskern, Noordwijk

18 NOVEMBER

THEE WILDPLUK WORKSHOPS

Tijdens deze Wildpluk Workshop zoek je in de Zandvoortse Duinen planten en kruiden die je kunt gebruiken om thee van te maken, zoals de grove den, meidoornbes en rozenbottel. Tijdens de workshop meng je ook je eigen thee van kruiden die je in de Zandvoortse Duinen kunt vinden. De thee neem je mee naar huis en helpt je gezond de wintermaanden door. Je meldt je vooraf aan via liefsuitzandvoort.com/wildpluk-workshop

19 NOVEMBER

EEN NIEUWE REEKS MAESTRO-CONCERTEN

Bekende Noordwijkerhouters, Noordwijkers en Zilkers staan op de bok bij Harpe Davids om een muziekstuk te dirigeren. Negen kandidaten gaan met elkaar de strijd aan om de felbegeerde bokaal.

25 NOV T/M 22 JAN 2023

NOORDWIJK WINTER WONDERLAND

Schaatsen aan Zee, Beachclub C

27 NOVEMBER

ORATORIUM SAUL VAN HÄNDEL

Najaarsprogramma Muziek in Jeroen

27 NOVEMBER

ZELDZAAM MOOI MARKT, DE LANGE VOORHOUT

De Lange Voorhout in Den Haag is de perfecte locatie voor een Zeldzaam Mooi Markt, twee keer per jaar. Een markt met allerlei unieke, originele en handgemaakte producten, maar ook met andere rariteiten, zoals creatief hergebruik, vintage- en retroartikelen van lokale en regionale kunstenaars, ontwerpers en creatieve ondernemers. Van 11.00–17.00 uur

16 DECEMBER

LICHTJESAVOND NOORDWIJKERHOUT

22 EN 23 DECEMBER

CAROLS BIJ KAARSLICHT 2022

In de sfeervol verlichte Oude Jeroenskerk in Noordwijk Binnen zingt Kleynkoor Academy haar kerstprogramma. Een bezoek aan Carols bij Kaarslicht is inmiddels een traditie voor velen en een opstap naar kerst.

23 DECEMBER

KERSTWANDELING VOOR KINDEREN

Na het succes van eerdere jaren, organiseren Kleijnkoor Academy en Vereniging De Oude Dorpskern ook dit jaar vlak voor kerst de Kinderkerstwandeling.

KERSTVAKANTIE

KERSTBIOSCOOP THEATER DE MUZE

1 JANUARI 2023

NIEUWJAARSDUIKEN AAN ZEE

6 JANUARI

NIEUWJAARSGALA GRAND HOTEL HUIS TER DUIN

16-22 JANUARI

DE LEIDSE JAZZ- EN BLUESWEEK IN LEIDEN

Meer informatie: deleidsejazzweek.nl

21 JANUARI

FOTOTENTOONSTELLING HEUGNIS

Tot 21 februari in de Voorhoutgalarie van Pulchri in Den Haag. Van verschillende fotografen, waaronder onze eigen Monica Stuurop.

24-25 MAART

OPENINGSWEEKEND DE KEUKENHOF ‘VIER DE LENTE’

Het bloemenpark is in 2023 geopend tot en met zondag 14 mei en is in totaal slechts 53 dagen geopend.

22 APRIL

BLOEMENCORSO BOLLENSTREEK

A TASTE OF THE FOOD LIFE

Buitenplaats Plantage - Vogelenzang

‘Heb je haast? Ga dan op dit moment aan ons voorbij en kom terug wanneer je tijd hebt om te genieten!’ Dat is het motto van dit 100 procent biologische slowfoodrestaurant tussen de prachtige bollenvelden van Vogelenzang – het perfecte voorbeeld van de nieuwe horeca. Hier kennen ze geen haast en kun je heerlijk tot rust komen en even aan de drukte van alledag ontsnappen. De gerechten staan dus niet binnen tien minuten op tafel, maar worden zorgvuldig en vers klaargemaakt, terwijl jij geniet in de oase van rust midden in de natuur. De oude plantenkas, omgetoverd tot world food-restaurant, is er voor de bewuste horecagast. ‘Eigenlijk willen we de tijd even stilzetten en de gasten bewustmaken van wat er op hun bord ligt door de gerechten een diepere laag te geven,’ vertelt eigenaresse Anja de Rijk. De menukaart van Buitenplaats Plantage beweegt mee met de seizoenen en staat vol met verrassende gerechten met invloeden van over de hele wereld. Er is voor ieder wat wils, ook voor de vis- en vleeseters, want biologisch is niet hetzelfde als vegetarisch of veganistisch. Maar ook vleesvervangers als geroosterde bloemkoolsteak en groenteburger ontbreken niet op de kaart. Eén laatste tip voor de bezoeker op leeftijd: neem een woordenboekje mee of vraag het aanwezige personeel om hulp om ingrediënten als kombu, furikake en kimchi te ontcijferen.

De menukaart van Buitenplaats Plantage beweegt met de seizoenen mee.

‘We willen de tijd even stilzetten en de gasten bewustmaken van wat er op hun bord ligt’

Culinair BEWUST UITETEN

Biophotonenterapie veranderde het leven van Sophie en haar dochter Lies compleet.

‘Licht werd mijn redding’

Sophie kent de wanhoop die je voelt wanneer je kind ernstig ziek blijkt te zijn. Jarenlang zocht ze naar oplossingen voor de gezondheidsproblemen van haar dochter Lies - en voor die van haarzelf. Door toeval vond ze die. Het bleek de stap naar genezing en heling, én naar een carrièreswitch. ‘Ik zit nu helemaal op mijn plek.’

TEKST

CAROLINE DE VRIES

FOTOGRAFIE

ANNETTE FAUCHEY

Als kind was Sophie Wassenberg (58) vaak ziek. ‘Elke griep kreeg ik. Ook had ik chronische migraine. Later kwamen daar heftige aanvallen van duizeligheid bij. Ik bleek de ziekte van Ménière te hebben. Artsen zeiden dat ik nooit beter zou worden. Continu was ik daardoor bezig om mijn leven aan te passen. Echt mis ging het toen ik op mijn 36ste zwanger werd. Met negen weken zwangerschap lag ik in het ziekenhuis. Toen mijn dochter was geboren, bleek zij enorm allergisch voor zuivel en later ook voor gluten. In haar eerste levensjaren was ook zij veel ziek, waardoor ze steeds verder achterliep in haar ontwikkeling.’

Via via ontdekte Sophie biophotonentherapie, een natuurgeneeskundige behandelmethode op basis van lichtimpulsen. ‘Ik had daar meteen een heel goed gevoel bij.’ De

eerste behandeling had direct effect op haar dochter: in de dagen erna kon ze zonder problemen al steeds meer eten, na een jaar genas ze zelfs volledig. ‘Kinderen reageren doorgaans heel sterk op een behandeling. Zelf heb ik meer behandelingen nodig gehad, maar ook ik boekte snel vooruitgang. Zo hoefde ik na een halfjaar geen medicijnen meer te nemen. Dat gaf zo veel vertrouwen. Nu – ik ben 58 – voel ik me nog ieder jaar sterker en gezonder worden. Ik weet hoe mijn lijf werkt en wat ik kan doen om mezelf bij ziekte snel op de been te krijgen.’

ZELF THERAPEUT

Zo’n twintig jaar geleden zei Sophie haar baan als arbeidsdeskundige bij het GAK op en schoolde zich om tot biophotonentherapeut. Ze heeft een praktijk in gezondheidscentrum Flow Plaza in Haarlem. ‘In de loop van de jaren heb ik me steeds verder bijgeschoold. Ik gebruik meerdere systemen en behandelmethoden. Zo werk ik nu ook met supplementen. Dat maakt dat ik snel klachten kan verlichten en mijn behandeling echt kan aansluiten op de persoon. Daarbij gelden geen algemene voorschriften. Ieder mens heeft een eigen, complex systeem. Het vergt tijd en energie om dat te leren kennen. Daarmee gaat mijn werk echt diep en daar word ik heel gelukkig van. Door hoe mijn leven is gelopen, heb ik een heleboel stappen gezet om te komen waar ik nu ben. Dat is geen geëffend pad geweest. Met terugwerkende kracht lijkt het alsof dit de bedoeling was. Alsof mijn eerdere jaren een voorbereiding waren voor wat ik nu doe.’

Biophotonentherapie, een korte introductie Biophotonentherapie combineert elektro-accupunctuur met natuurgeneeskunde. Uitgangspunt is dat alle lichaamscellen lichtimpulsen uitstralen die biochemische processen in ons lichaam aansturen. Een zieke lichaamscel straalt de lichtimpulsen diffuus of verzwakt uit. Met een speciaal ontwikkeld instrument meet een biophotonentherapeut verstoringen in het lichaam en geeft corrigerende lichtimpulsen. Hierdoor worden verstoringen opgeheven en kan het immuunsysteem weer optimaal functioneren.

GENERATIE

De kloof

De eigenwijze, net iets te impulsieve Pragmaten (1971-1985) tegenover de onzekere, zich door het leven zoomende Digital Natives (1996-2010). Twee generaties die elkaar thuis, op school en in het werkveld tegenkomen. En die, zoals dat bij generatieverschillen hoort, ook weleens flink met elkaar botsen. Maar hoe dichten we die kloof tussen de veertigers en tieners van nu? Docent Nederlands José Moree (44) en student Journalistiek Nick Vink (19) gaan erover in gesprek.

(N) ‘José, laat ik vooropstellen dat ik jouw generatie helemaal niet zo conservatief vind als je denkt. Ik merk dat jullie je proberen in te leven in de wereld van jongeren. Zie jij dat zelf ook zo?’

(J) ‘Ik heb altijd het gevoel dat mijn generatie er maar een beetje achteraan hobbelt. We begrijpen het allemaal net niet of lopen drie jaar achter op de trends van nu. Het is net alsof we nu pas uitvinden dat de hondenfilter op Snapchat bestaat! En ik kan nog veel leren van de woke termen die de jeugd gebruikt. Ik volg nu een master Nederlands en zit dus weer in de schoolbanken met mensen die veel jonger zijn dan ik. Laatst werd ik door een studiegenoot aangesproken: ik kon mensen beter niet als ‘blank’ omschrijven. Met blank suggereer

je namelijk dat deze mensen puur zijn en donkeren niet. Ik had daar nog nooit op die manier over nagedacht. Zo leer ik weer van jongeren! In mijn jeugd was diversiteit niet echt een onderwerp van gesprek. Ook omdat de profilering daarvan niet aanwezig was, terwijl je nu van alles op social media kunt vinden.’

(N) ‘Hoe ga jij om met al die veranderingen, vooral rondom social media? Dat lijkt mij heel anders dan vroeger.’

(J) ‘Al die onlineplatforms hebben in mijn ogen een positieve en een negatieve kant. Zowel in de klas als bij mijn eigen kinderen merk ik dat het jongeren veel onzekerder maakt. Het lijkt alsof we allemaal het ‘perfecte plaatje’ moeten laten zien. Ik snap dat niet zo goed, hoewel ik er zelf soms ook aan meedoe. Als ik een groepje meiden uren zie doen over het maken van een selfie, denk ik wel: ach, doe toch niet zo moeilijk. Aan de andere kant brengen social media veel kansen met zich mee. Je kunt sneller lotgenoten of gelijkgestemden ontmoeten, als je daar behoefte aan hebt. Al dat chatten en liken kan dus aan de ene kant veel onzekerheid en druk met zich meebrengen, maar aan de andere kant kan het ook problemen oplossen. Hoe zie jij dat, Nick?’

(N) ‘Ik denk dat je daar wel gelijk in hebt. Bij mezelf en om me heen zie ik dat social media veel onzekerheid met zich meebrengen. Het idee altijd maar perfect te moeten zijn, is bij mijn generatie heel erg aanwezig en dat kan veel druk met zich meebrengen. Waar veertigers zich nu in het spitsuur van hun leven bevinden, ervaren de Digital Natives dat denk ik soms net zo. Onbewust voelt het alsof er te veel van ons wordt verwacht. En het kan ons dan ook te veel worden, waardoor we ons terugtrekken.’

(J) ‘Ik kan me van alles voorstellen bij die constante druk voor de jeugd! Wat zou jij willen meegeven aan ons, de oudere generatie?’

(N) ‘Ik snap dat het lastig is voor ouders om mee te komen met de internettrends, terwijl ik ermee ben opgegroeid en gewend ben aan de snelheid. Toch zie ik vaak genoeg TikTok-video’s voorbijkomen van ouders die hopeloos meedansen met hun kinderen op een nieuwe viral tune. Persoonlijk denk ik dat dit de juiste instelling is. Misschien gaat het allemaal wel iets te snel, maar probeer je in te leven in de onlinewereld van de jeugd. Ga zelf op onderzoek uit, zodat je weet waar de jeugd mee bezig is, maar zorg wel dat daarin hun persoonlijke vrijheid behouden blijft. Waar veertigers individuele vrijheid steeds belangrijker zijn gaan vinden, denken tieners daar net zo over.’

(J) ‘Haha, helaas herken ik me wel in het beeld van die hupsende TikTok-moeder. Hoewel ik nog steeds geen flauw idee heb wat die app precies inhoudt. We doen dus ons best. Wat zou jij graag anders zien voor jullie generatie?’

(N) ‘Ik denk dat mijn generatie echt stappen kan maken als we die durven, maar vooral ook kunnen zetten. Door corona is ons leven, in een vrij cruciale periode, komen stil te liggen en zijn we nog kwetsbaarder. Waar social media ons al onzeker maakten, is dat door het thuiszitten misschien nog wel verergerd. Daardoor kan verandering soms lastig zijn. Mijn boodschap aan jongeren is om vooral over die grens heen te stappen. Trek je niet zo veel aan van het meningenfestijn om je heen en doe gewoon je eigen ding!’

‘Het lijkt alsof we tegenwoordig allemaal het ‘perfecte plaatje’ moeten laten zien’

Zo krijg je goud in handen

Tunnels gaan dicht, er staan lange rijen voor Schiphol, treinen kunnen niet rijden. Bedrijven kunnen nauwelijks mensen vinden om hun vacatures te vullen.

Sociale media, kranten, radio, abri’s, bonussen, alles wordt ingezet om nieuwe medewerkers – het liefst jonge talenten – te vinden. En als dat al lukt, ben je er nog niet. Want hoe behoud je ze ook? We vroegen het aan een expert.

TEKST

FRANS VAN EGMOND

FOTOGRAFIE

MONICA STUUROP

Als uitgeefdirecteur maakte Suzan Schouten merken als Donald Duck, Tina, Nickelodeon, Zo Zit Dat en Fashionchick Girls groot. Onlangs lanceerde ze samen met jongeren het online platform YoungPWR.nl, waar jongeren terechtkunnen voor kennis, informatie en ondersteuning op het gebied van werken en ondernemen. Dankzij haar focus op jongeren weet ze exact hoe en waar je ze kunt bereiken. ‘Facebook is allang niet meer het medium voor deze doelgroep. Jonge talen-

ten bereik je tegenwoordig vooral via sociale media als Instagram, Snapchat en Tiktok. Regionale platforms of plekken waar jongeren komen zijn een uitstekende aanvulling, evenals scholen, sportkantines, jongerenwerk of uitgaansgelegenheden. Krantenadvertenties kun je in principe vergeten, jongeren lezen geen krant. Hun ouders doen dat vaak nog wel en soms kan het nuttig zijn het via hen te spelen.’

Maar voor alles is het slim om gebruik te maken van het enthousiasme van de huidige medewerkers, zegt Suzan. ‘Niemand kan beter vertellen hoe leuk het op jouw werkvloer is dan de mensen die al bij je werken. Onderzoek van YoungPWR onder 80 jongeren heeft uitgewezen dat zij vaak een baan vinden via mond-tot-mondreclame. Een werf-bonusregeling kan hier trouwens wonderen doen.’

TEAMFEESTJES EN AFWISSELING

Een goed marktconform salaris, een leuke werksfeer, flexibele tijden en af en toe thuiswerken zijn de belangrijkste factoren voor jongeren bij hun keuze. Suzan: ‘Jongeren willen duidelijkheid, bijvoorbeeld met betrekking

tot het netto uurloon, een reiskostenvergoeding en de mogelijkheid om te werken wanneer het hen past. Via teamfeestjes en borrels kun je een leuke werksfeer creëren en ook een kortingsregeling, duurzaam ondernemen en de kans om door opleidingen bij te leren, kan jongeren over de drempel helpen om bij je te komen werken en/of te blijven.’ Bij het ervaren van een leuke werksfeer speelt ook de afwisseling een rol. ‘De meeste jongeren vinden het saai als ze steeds hetzelfde werk moeten doen. Dus stel je hebt een supermarkt, laat ze rouleren: bijvoorbeeld tussen de kassa, vakkenvullen en klantencontact.’

OPBOUWENDE KRITIEK

Een jongere met meer zelfvertrouwen presteert niet alleen beter, maar is ook superloyaal. Verant-

woordelijkheid geven helpt daarbij enorm. ‘Meedenken in strategische projecten vinden ze echt leuk. Maar voorkom dat ze verzuipen, doordat ze geen degelijk inwerktraject hebben doorlopen. Onderschat dat niet,’ zegt Suzan. ‘Jongeren lijken vaak zeker van hun zaak. Niet zelden is dat echter maar schijn. Dat vraagt van de leidinggevende een gerichte aanpak, meer zorg en meer empathie. Een goede uitleg en regelmatige feedback, opbouwende kritiek maar ook complimenten, zijn noodzakelijkheid.’

Ze spreekt uit ervaring, want zelfvertrouwen had Suzan niet of nauwelijks toen ze startte met werken. ‘Ik

was heel onzeker. Gelukkig heb ik mensen om me heen gehad, die me daarmee én met het vinden van de goede richting hebben geholpen. Mede dankzij hen ben ik zo ver gekomen. Dat is ook mijn drive: ik wil die ervaring graag doorgeven. Een groter zelfvertrouwen door kennis en ervaring op te doen met waar ze goed in zijn, zorgt voor een voorsprong bij de start van het werkzame leven. Als jongeren hun passie en drive kunnen combineren met

Een jongere met zelfvertrouwen presteert beter en is loyaal.

‘Ik heb dyslexie en schreef altijd al ‘sieraat’. Dat houd ik op deze manier in ere.’

VAN GECANCELDE REIS NAAR EIGEN SIERADENBEDRIJF

TEKST

YASHA TAN

FOTOGRAFIE

MONICA STUUROP

Sophie Lankhorst (19) had een mooi plan voor na het behalen van haar vwo-diploma: een tussenjaar waarin ze door Suriname wilde reizen. Maar toen kwam corona. Haar

tussenjaar kreeg een totaal andere wending: ze leerde edelsmeden en greep de kans om haar eigen sieradenbedrijf te starten.

Sinds de derde klas van het vwo wist Sophie al dat ze na haar eindexamen een tussenjaar zou nemen. In die tijd begon ze ook al te sparen voor de gedroomde reis naar Suriname. Maar tegen de tijd dat ze in haar eindexamenjaar zat, werd het door de corona-uitbraak steeds twijfelachtiger of haar reis wel kon doorgaan.

NIET TE STOPPEN

Op het moment dat Sophie slaagde voor haar eindexamens, was het wel duidelijk: reizen ging door corona niet lukken en ze was genoodzaakt om haar Surinamereis te cancelen. Een goede invulling van haar tijd was gelukkig snel gevonden, want Sophie maakt al jaren sieraden met kralen en draad. Wel liep ze daarbij tegen de beperking aan dat ze niet kon solderen. ‘Toen ik niet op reis kon, ben ik gewoon iets anders gaan doen dat me ook heel leuk leek en waar ik de tijd en het geld voor had, namelijk een cursus edelsmeden. Ik vond het zo leuk dat ik gereedschap voor thuis heb aangeschaft en sindsdien ben ik niet meer te stoppen.’

Het leek Sophie wel wat om haar eigen creaties te gaan verkopen en te delen met anderen. En zo was het idee van een eigen bedrijf ontstaan. Eerst had ze het plan om op Instagram te beginnen, maar met een vriend in

de IT-sector moest er natuurlijk ook meteen een website komen. Inmiddels staat alles, met de hulp van haar familie: haar vader helpt met foto’s maken en haar moeder checkt haar teksten op spelling. Zelf zorgt ze voor de promotie. ‘Toen ik mijn bedrijf net was gestart, had ik nog niet echt een duidelijk plan, maar ik kreeg steeds helderder wat ik nou precies wilde. Nu, een paar maanden later nog maar eigenlijk, begint mijn bedrijfje steeds beter te lopen. Ik heb er superveel plezier in.’

DYSLEXIE

De naam van Sophies sieradenbedrijf, Sieraat, is bewust geschreven met een ‘t’. ‘Ik heb dyslexie en schreef het altijd al zo. Dat houd ik op deze manier in ere.’ De jonge onderneemster maakt zelf alle sieraden, van zilver, met en zonder edelstenen. En dat doet ze zo ‘groen’ mogelijk, want alle zilverrestjes en zilverzaagsel gebruikt ze voor kleinere ontwerpen of smelt ze om tot een bruikbare vorm, zoals draad of zilverplaat. En haar verpakkingen en verzenddoosjes zijn ecologisch met een FSH-certificaat. Bij op maat gemaakte orders is er bovendien de optie om je sieraad in Haarlem op te halen. Voor mensen die in de buurt wonen ideaal, ze hoeven zo geen verzendkosten te betalen, en het is beter voor het milieu.

En Sophies toekomstplannen? Een eigen winkel met atelier, waar mensen kunnen langskomen en waar ze de sieraden kunnen passen en mee-creëren. En van het geld dat ze heeft verdiend wil ze toch ook de reis nog maken waar ze ooit van droomde. Maar misschien nog wel het belangrijkste van alles: met heel veel plezier doorgaan met haar sieradenbusiness.

VAN TEGENWIND NAAR WIND IN DE ZEILEN

Ronald Vink (55) is afgestudeerd in de anorganische chemie, maar had tijdens zijn studie al zijn twijfels. Die werden versterkt toen hij stageliep en als uitzendkracht werkte. ‘Ik vond het werk meteen al niet leuk. Het ging me steeds meer tegenstaan om ’s morgens materiaal te injecteren en dan ’s middags te kijken wat het resultaat was.’ Ronald probeerde vijf jaar lang een carrière als vertegenwoordiger in kunststofplaten en switchte daarna naar Brouwer Tours, nu een kwarteeuw geleden. Daar was hij tien jaar planner voor de bussen en vijftien jaar voor de taxicentrale.

OFFER YOU CAN’T ACCEPT

Twee jaar geleden sloeg corona keihard toe in het personenvervoer en moest Brouwer helaas afscheid nemen van bijna al het personeel. Men kon blijven, maar de salarissen zouden een behoorlijke aderlating ondergaan en het werk werd er ook niet leuker op. Ronald: ‘Het was een offer you can’t accept. Daarbij was het voor mij een mogelijkheid om mijn droom na te jagen. Ik wilde eigenlijk altijd al het onderwijs in, maar durfde de gok niet te wagen. Familieomstandigheden en het financiële risico voor mijn gezin vormden een te hoge drempel.’ Dankzij een mooie regeling werd het opeens wel een haalbare optie en Ronald

Twee keer gaf Ronald Vink zijn carrière een compleet andere wending. Eerst omdat hij ontdekte dat zijn studie in de praktijk bepaald niet was wat hij ervan had verwacht. Daarna omdat zijn werkgever hem door corona moest ontslaan. Beide keren pakte de beslissing meer dan uitstekend uit.

greep die met beide handen aan. Hij schreef zich in voor de deeltijdlerarenopleiding bij de Hogeschool Utrecht. ‘De steun van mijn vrouw was daarbij onontbeerlijk, per slot van rekening gingen we erop achteruit in inkomen. Maar zij weet dat dit mijn wens is en ziet natuurlijk ook het toekomstperspectief.’

Ronald heeft inmiddels zijn propedeuse gehaald, volgt elke week één dag lessen en staat tweeëneenhalve dag voor de klas. In de huidige situatie is dat mogelijk als je aan een opleiding bent begonnen. ‘Dat is al een vorm van screening en een indicatie dat je écht wilt. Er is een schreeuwend tekort aan docenten, vooral bij kernvakken als wiskunde en Nederlands. Ik kan op deze manier mijn opleiding afmaken en over twee jaar voltijd aan de slag.’

WISKUNDE

Ronald koos ervoor om docent wiskunde te worden. Zou het niet logischer zijn als hij voor scheikunde had gekozen? Ronald: ‘In de scheikunde is er veel veranderd. En hoewel niet alles uit die tijd is blijven hangen, is wiskunde min of meer hetzelfde als toen ik zelf nog op de middelbare school zat. Staartdelingen doe je weliswaar precies andersom, maar de stelling van Pythagoras is nog steeds de stelling van Pythagoras, en worteltrekken is ook niet veranderd. Dat maakte het voor mij eenvoudiger. Daarbij: tijdens mijn 25 jaar werken bij Brouwer kwam veel logica kijken en moest ik allerlei verbanden leggen – toch ook een vorm van wiskunde.’

Hij geniet nu iedere dag van het contact met de leerlingen en noemt één aansprekend voorbeeld. ‘Een van mijn leerlingen deed nooit echt mee. Ze pakte haar tas niet uit en staarde vooral uit het raam. Toen ik haar daarop aansprak, zei ze: “Ik vind u helemaal niet leuk!” Volgens mij vond ze wiskunde niet leuk en projecteerde dat op mij. Mijn antwoord: “Ik waardeer dat je zegt wat je denkt.” Sindsdien doet ze volop mee. Dat geeft mij energie.’

Overnachten

24/7 IN DE NATUUR

Cabin ANNA weerspiegelt dat intense gevoel vanbinnen dat je voelt wanneer je uitkijkt over een panoramisch landschap.

TEKST

CAROLINE DE VRIES

FOTOGRAFIE

JORRIT ’T HOEN

Op avontuur naar…

Cabin ANNA op Holenberg, onderdompelen in de natuur

Veel mensen willen terug de natuur in. Dus gaan we er in onze vrije uren massaal op uit. Cabin ANNA inspireert om een stap verder te gaan, om mens en natuur te verbinden. De cabins zijn daarom zo ontworpen dat ze een onderdeel vormen van de natuur.

Holenberg is de eerste locatie ter wereld waar je kunt overnachten in Cabin ANNA. Verspreid in het bos staan zes cabins, op ruime percelen in het groen, met voldoende privacy. De cabins bestaan uit twee hulzen steunend op rails, die los van elkaar zijn te openen. De binnenhuls bestaat uit een raamwerk van hout en glas, en is gescheiden van de houten buitenhuls met dak. Daardoor zijn de cabins in opstelling te variëren, zodat je ze steeds kunt afstemmen op het weer, je stemming en de gelegenheid. Maar of je nu werkt, slaapt, sport, dineert of mediteert, en of je nu alleen of in gezelschap bent, op ieder moment ben je verbonden met de natuur. Zo is de cabin uitschuifbaar zodat je onder de sterrenhemel kunt slapen als je dat wilt.

DESIGN EN COMFORT

Er is alles aan gedaan om een verblijf bij Cabin ANNA rustiek en toch zo comfortabel mogelijk te maken. Zo beschikt iedere cabin over

een compleet ingerichte keuken, een gasfornuis en een koelkast. Er is een aparte douche en toilet. Verder staat in het woongedeelte een sfeervolle houtkachel voor de koudere dagen. Voor het interieur is gekozen voor een duurzaam en milieuvriendelijk design. Dit zie je bijvoorbeeld terug in de keuze voor het handgemaakte, gerecyclede servies en het natuurlijke linnen beddengoed. Bijzonder is ook het bad in de vloer, waardoor je je kunt onderdompelen in de natuur.

MIDDEN IN EEN PRACHTIG NATUURGEBIED

Holenberg is onderdeel van Charme Camping Hartje Groen en is de toegangspoort tot natuurgebied De Maashorst, het oergebied van Brabant – centraal gelegen tussen Nijmegen, Den Bosch en Eindhoven, nabij het mooie dorpje Schaijk. In de directe omgeving van Cabin ANNA vind je verschillende safari-, fiets- en wandelmogelijkheden. Bovendien heb je als gast op Holenberg de mogelijkheid tot het boeken van unieke privé-excursies. Perfect om te ontsnappen aan de hectiek van alledag en omringd te zijn door groen. Bij Cabin ANNA kun je de natuur 24/7 ten volle ervaren, zonder beperkingen van muren en daken, en zonder onderscheid tussen binnen en buiten. Een uniek, aangenaam avontuur om even in de natuur te leven. Voor je het weet, wil je niet meer terug naar huis…

‘YOU CAN ACCOMPLISH BY KINDNESS WHAT YOU CANNOT BY FORCE’ PUBLILIUS SYRUS

WE MAKE DOING GOOD EASY

Het eerste magazine is inmiddels succesvol gelanceerd.

En gaat het goed met FORCE, dan delen wij ons succes natuurlijk graag.

Daarom gaan wij nu aan de slag met de volgende stap: onze eigen  FORCE Foundation.

Succes is er om te delen. Van elk magazine, event en ander project gaat nu al een gedeelte van de opbrengst naar de spaarpot van de FORCE Foundation. Zodra de Foundation is opgericht, maken wij het bedrag uit deze spaarpot direct over naar de stichting.

WAT GAAT DE FORCE FOUNDATION DOEN?

De FORCE Foundation financiert leuke kleine en grote regionale projecten die bijdragen aan onze doelstelling: mensen blij(er) maken. Op welke manier dan ook.

HOE KUN JIJ HELPEN OM ONZE STICHTING ZO SNEL MOGELIJK OP TE ZETTEN?

• Lees FORCE met plezier;

• Geef FORCE door aan vrienden;

• Schrijf je in voor onze nieuwsbrief (zie pag. 144);

• Join the FORCE op Instagram @Forceforyou.nl ;

• Enthousiasmeer ondernemers, investeerders of particulieren om partner te worden van FORCE.

Wil je direct al bijdragen aan de FORCE Foundation? Mail ons dan op finance@forceforyou.nl

Op een andere manier bijdragen aan FORCE?

Dat kan natuurlijk ook. Laat het ons weten via mail@forceforyou.nl

CFOUNDATION

Ergens in het traject moet de beslissing zijn genomen om te vertrekken uit de omgeving die hen zo lang eigen was. Hun vaderland Iran was niet langer een vertrouwd thuis, waar een kunstenaarsduo zich kon ontplooien. Zelfs het minste greintje vrijheid moesten ze ontberen, anderen bepaalden hoe ze moesten leven.

Fotograaf Farzad

Ariannejad uit Iran:

‘In Noordwijk geniet ik van mijn vrijheid’

Farzad Ariannejad had al naam gemaakt als fotograaf. Zijn werk werd gepubliceerd in internationale media en was onderwerp van vele exposities. Hij bracht met name het culturele leven in beeld, maar moest daarbij zó op zijn tellen passen dat zijn creativiteit te zeer werd beperkt. ‘Als er bijvoorbeeld op de achtergrond iets of iemand stond, kon dat door het regime als politiek gevoelig worden uitgelegd,’ legt hij voorzichtig uit.

‘Ik houd van mensen en wil die portretteren. Mijn foto’s gingen vooral over het inperken van de rechten van vrouwen en het beperken van hun activiteiten. Maar dat is daar onmogelijk, al straal je nóg zo uit

dat je alleen maar kunstenaar bent en niet aan politiek doet. Het Iraanse regime heeft onoverkomelijke moeite met het vastleggen van sociale problemen en vooral als dat leidt tot publicatie in internationale media. Ik ben herhaaldelijk gearresteerd en gevangengezet, en in Iran is dat geen pretje.’

Farzad was daarom gedwongen zijn land te verlaten. Even daarvoor had hij Shaghayegh Marzban ontmoet in een galerie. Ze gingen daten, werden verliefd en trouwden zes maanden later. Over de periode na het besluit om hun land te verlaten willen beiden weinig kwijt; ze willen de ontberingen zo snel mogelijk vergeten. Uiteindelijk kwamen ze in mei 2019 Nederland binnen, na veel gevaren en moeilijkheden te hebben doorstaan.

INTERNATIONALE ONDERSCHEIDINGEN

Farzad komt uit Shiraz. Die naam wordt in het westen meteen geassocieerd met de druif, die de basis is van

stevige, peperachtige, bijna paarse wijnen. In Iran is Shiraz echter vooral een van de grootste steden van het land. Haar bijnaam is ‘de stad van rozen en nachtegalen’ en er is een levendige culturele gemeenschap van dichters en schrijvers.

Dat gremium inspireerde Farzad om zijn vleugels breed uit te slaan. Het resulteerde in een indrukwekkende aaneenschakeling van onderscheidingen en prijzen op nationale en internationale festivals. Boven aan zijn eigen rijtje staat de prestigieuze Gouden Medaille van de 78ste Internationale Fotografische Salon van Japan in 2018, maar hij kijkt ook met trots naar de International Monochrome Photography Award in 2017, de titel Conceptuele Fotograaf van het Jaar in Londen en de bronzen plak van de International PX3 Photography Paris 2018. Farzads werk is tentoongesteld in de Verenigde Staten en Canada, in veel landen in Europa, Japan, Iran en bij de Verenigde Naties.

Shaghayegh rondde tien jaar geleden haar grafische studie aan de universiteit van Teheran af met een bachelor degree, volgde daarna cursussen aan King’s College in Londen en nam deel aan verschillende Unicef-programma’s. Ook was ze onlangs een van de deelnemers aan een tentoonstelling ten behoeve van oorlogsslachtoffers, ingericht door het internationale Rode Kruis.

VERDER IN NEDERLAND

Nederland en de rest van de wereld onderkenden de talenten van Farzad en Shaghayegh snel en dat resulteerde tijdens hun verblijf buiten

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

Iran al in verschillende exposities. Hij presenteerde zijn werk onder meer in het Stedelijk Museum Zutphen en was een van de deelnemers aan een fototentoonstelling bij de Verenigde Naties in New York, getiteld The World We Want. Ze heeft ook verschillende kunstmanifestaties en uitvoeringen gehad in Zutphen en andere steden in Nederland.

Intussen proberen ze Nederlander onder de Nederlanders te worden. Ze kijken met een open mind naar de samenleving en bezochten bijvoorbeeld de Gay Pride in Zwolle.

‘Het was,’ zegt hij, ‘de eerste keer dat ik de LHBTI-gemeenschap in het openbaar zag. In Iran bestaan ze volgens het regime niet.’

Ruim een jaar wonen Farzad en Shaghayegh in Noordwijk. Het is voor hen de start van een leven in vrijheid en in een nieuwe cultuur. Ze doen er alles aan om te integreren, verplaatsen zich per fiets en zitten vier dagen per week op school om Nederlands te leren. Intussen leggen ze aan alle kanten contacten in de kunstwereld en bouwen op die manier een netwerk op. ‘De mensen van Kunstklank helpen ons ongelofelijk en met hun steun móét het lukken.’ Plannen en ideeën voor de toekomst hebben ze volop. ‘We willen kunstliefhebbers lesgeven in fotografie en illustreren. We willen reizen naar verschillende landen en daar verschillende volkeren en culturen fotograferen. En natuurlijk willen we graag zo veel mogelijk tentoonstellingen in galeries organiseren.’ Nederland zal nog veel van Farzad Ariannejad en Shaghayegh Marzban horen.

In mijn verzameling van de vrouwen die ik tegenkwam, heb ik geprobeerd hun persoonlijkheid uit te drukken.

De kinderen in arme gebieden van iran helpen de volwassenen met het werk op het land.

Ook hebben arme Iraanse kinderen samen plezier zonder speeltoestellen.

‘We willen lesgeven in fotografie, we willen reizen en verschillende volkeren fotograferen, we willen tentoonstellingen organiseren’

Levensenergie

Qi gong is een 5.000 jaar oude Chinese geneeswijze. Het bestaat uit eenvoudige oefeningen die zijn gericht op zelfheling. Qi

betekent: levensenergie. Door het beoefenen van qi gong worden de energiepoorten van het lichaam, ook wel meridianen genoemd, ‘opengezet’. De energie gaat weer stromen, blokkades verdwijnen.

De effecten zijn direct merkbaar:

- je voelt je fitter en vitaler

- je slaapt beter

- je bent ontspannen

- je kunt je beter concentreren

- je bent in balans

In een uur weer zen met qi gong

Lindsay Korsuize geeft les in qi gong. Deze eeuwenoude Chinese bewegingsleer helpt je fysieke en mentale gezondheid te verbeteren. ‘Met simpele oefeningen kun je jezelf snel en effectief helen.’

FOTOGRAFIE

ARCHIEF

Jongerenwerker Lindsay Korsuize (35) was vaak moe, had last van stress en zat, zoals ze het zelf omschrijft, niet in haar lijf, maar in haar hoofd. Ze had voortdurend last van vage klachten en pijntjes. Tot ze, tijdens een reis op Bali, qi gong ontdekte. ‘In een restaurant zag ik een bordje waarop een workshop qi gong werd aangeboden. Ik heb me aangemeld en wist niet wat ik meemaakte. Wow! Binnen een uur voelde ik me helemaal zen.’

RITMISCHE BEWEGINGEN

Na een intensieve opleiding in Den Haag, mag Lindsay zich qi gong-instructeur noemen, en ze heeft alweer twee jaar haar eigen praktijk, Shegong. ‘Qi gong is een meditatieve bewegingsvorm en onderdeel van de Chinese geneeskunde om lichaam en geest in balans te brengen,’ legt ze uit. ‘Dat kun je met heel eenvoudige oefeningen doen.’ Ze geeft online en fysiek les.

In haar huis in De Zilk geeft Lindsay een korte demonstratie. Ze gaat staan, sluit haar ogen en maakt zachte, ritmische bewegingen in een bepaalde volgorde. Het is een prachtig tafereel. Ook dochter Hailey van drie, die haar moeder tijdens het gesprek gezelschap houdt, wordt er rustig van. ‘Je beweegt in het tempo van de

ademhaling, dat geeft ontspanning. Simpel, maar heel effectief. Tijdens lessen komen ook visualisaties, meditaties en zelfmassage aan bod.’ Zelf is Lindsay bezig met een vervolgtraining.

IN BALANS

Qi gong heeft haar veel gebracht, vertelt Lindsay. ‘Ik slaap beter, het lukt me goed om te ontspannen, ik ga niet meer over m’n grenzen heen en voel me veel meer in balans. Ik ben weer terug in mijn lijf. En dat gun ik anderen ook. Heel veel mensen voelen zich tegenwoordig zó gestrest en druk in hun hoofd; met qi gong kun je jezelf snel en effectief helen. Het verandert je leven.’ Iedereen kan qi gong op elk moment en op elke plek beoefenen, zittend of liggend. ‘Je kunt de oefeningen dus ook makkelijk zelf thuis uitvoeren,’ besluit Lindsay.

FORCE PODCASTS

Podcasts zijn niet meer weg te denken. Je luistert ernaar in de auto, tijdens het wandelen, sporten, schoonmaken of op de bank. Leuk, leerzaam en lekker makkelijk. Dus zijn er nu ook FORCE podcasts.

De redactie van FORCE selecteert en maakt podcasts zelf. Hierin interviewen wij specialisten, ervaringsdeskundigen of partners. Of we delen podcasts van anderen die passen bij onze thema’s Wij, Wereld of Werken. Zo vind je nog meer verdieping naast de artikelen in dit magazine.

DE EERSTE FORCE PODCASTS STAAN OP DE SITE!

Dennis van der Voort van BizzNizzTalk is de eerste vaste podcastmaker van FORCE. Hij interviewde de founders van FORCE over hun drive en passie om te starten met FORCE. Want waarom start je in deze tijd nog een magazine? En dan nog gratis ook. En hoe ging het achter de schermen, hoe is het gelukt zover te komen…? Deze en meer podcasts vind je op www.FORCEforyou.nl

WAT IS DAT, EEN PODCAST?

Het woord podcast is een samenvoeging van iPod en broadcast. De iPod is de mp3-speler die Apple op de markt bracht en broadcast betekent uitzending. Een podcast is dus een uitzending die je kunt streamen of downloaden op jouw apparaat naar keuze en overal kunt beluisteren.

Heb jij een tip?

Wil jij een podcast voor ons maken?

Wil jij worden geïnterviewd?

Laat het ons weten via mail@forceforyou.nl

BIZZNIZZTALK

BizzNizzTalk is de podcast van Dennis van der Voort van en voor ondernemers in de regio’s Haarlemmermeer, Bollenstreek, Haaglanden en Kennemerland. In deze podcast haalt Dennis precies die kennis van ondernemers naar boven waar jij wat aan hebt.

Dennis: ‘Na mijn ervaring bij de radio bedacht ik dat het nu tijd is voor podcasts. Ik ga bij ondernemers langs, zet mijn podcastapparatuur op tafel en ga in gesprek. Geen strak format, gewoon een goed gesprek met af en toe een kritische vraag. Daar hou ik van.’

CRYPTOMUNTEN: ZO ZIT HET

Crypto is hot. Er is nauwelijks een jongere te vinden die er niet in handelt en de meesten maken aanzienlijke winsten. Maar volgens Dirk Wijnands (21) is dat een utopie, want je kunt net zo makkelijk knappe verliezen incasseren. Hij doet het sinds een paar maanden professioneel, maar is al langere tijd met deze handel bezig.

TEKST FRANS VAN EGMOND

Cryptomunten zijn digitaal geld, dat in een digitale portemonnee, een wallet, wordt bewaard. Die wallet kan worden opgeslagen op een laptop, telefoon of computer. De eigenaren zijn anoniem, hoewel je eerst een account moet registreren voordat je aan de gang kunt. Bekende valuta in de cryptowereld zijn ethereum en natuurlijk vooral bitcoin. Bitcoins zijn opgedeeld in zogenaamde altcoins, die dus goedkoper zijn en voor meer mensen haalbaar. Het heeft zo wat trekjes van een piramidespel, reden waarom De Nederlandsche Bank liever

spreekt van speculeren dan van beleggen. Een bitcoin doet momenteel meer dan 20.000 euro maar op het moment dat je dat schrijft kan het alweer zijn veranderd. Bij de start in april 2011 was de waarde nog één dollar, twee jaar later was dat honderd dollar.

‘De prijs wordt bepaald door vraag en aanbod,’ legt Dirk uit. ‘Vergelijk het met beleggen in aandelen en obligaties. Het belangrijkste verschil is dat je bij een aandeel medeeigenaar van een bedrijf bent en bij een obligatie geld leent aan een bedrijf of overheid. Achter een bitcoin zit een gedecentraliseerd systeem waarop iedereen is aangesloten: de blockchain. De gekste berichten kunnen zorgen voor forse schommelingen. Als er bijvoorbeeld positief nieuws is over crypto, gaan meer mensen investeren en stijgt de koers.’

Cashen kan door (een deel van) de wallet aan te bieden en een vraagprijs te bepalen. De betaling kan van de accountrekening worden doorgestort naar een reguliere bankrekening. Het is dus geen witwasmachine, want banken hebben wettelijke verplichtingen om ongebruikelijke transacties te melden. Dirk: ‘De cryptomarkt is tot op heden erg volatiel. Dit komt door de grootte van de markt in vergelijking met andere markten, zoals forex waarop de ene valuta wordt omgezet in de andere. Het kan nog wel even duren, voordat dit wat minder wordt. Tot dan blijft het handelen in crypto’s risicovol.’

Financieel BELEGGEN

‘Als er positief nieuws is over crypto, gaan meer mensen investeren en stijgt de koers’

JOIN OUR FORCE!

NIEUWSBRIEF

SCHRIJF JE GRATIS IN VOOR DE NIEUWSBRIEF  VAN FORCE EN BLIJF OP DE HOOGTE.

Via de nieuwsbrief ontvang je minimaal één keer per maand inspirerende interviews of blogs van specialisten en ervaringsdeskundigen. Natuurlijk met actuele updates van regionale events, interessante sprekers in de regio en kortingen voor jou bij de partners van FORCE.

Meld je nu eenvoudig en geheel vrijblijvend aan voor onze nieuwsbrief: Ga naar www.forceforyou.nl  en meld je aan voor de nieuwsbrief.

Of mail naar mail@forceforyou.nl  met in de onderwerpregel: Nieuwsbrief FORCE

Wil je geen nieuwsbrief ontvangen, maar wel op de hoogte blijven?

Join the FORCE op Instagram @Forceforyou.nl

Bij Het Tussenstation draait alles om vers en seizoensgebonden. U kunt bij ons heerlijk ontbijten, lunchen, genieten van een high tea, vergaderen of vier hier uw feestje!

Ook kunt u bij ons terecht voor een lekkere koffie of lunch to go.

nieuw ‘PLAY’ STATION

Het Tussenstation

Openingstijden woensdag t/m zondag 9:00-17:00 uur

Stationsweg 59 2161 AM Lisse 0252-42 22 02 hettussenstationlisse.nl info@hettussenstationlisse.nl

Logo