Biuletyn
Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu
Warto wiedzieć
Wydarzenia biblioteczne i święta czytelnicze w 2025 roku
Oto przydatna dla każdego bibliotekarza ściągawka wydarzeń bibliotecznych, targów książki oraz akcji i świąt czytelniczych na 2025 rok.
• 1 stycznia – Dzień Domeny Publicznej
• 11 lutego – Dzień Bezpiecznego Internetu
• 12-14 lutego – Sądeckie Targi Książki
• 14 lutego – Walentynki w bibliotece
• 21 lutego – Dzień Języka Ojczystego
• 1 marca – Dzień Przytulania Bibliotekarzy
• 3 marca – Dzień Pisarzy i Pisarek
• 2-8 marca – Tydzień Książki Elektronicznej
• 7-9 marca – Poznańskie Targi Książki
• 21 marca – Dzień Poezji
• 21-23 marca – Festiwal i Targi Gier Planszowych BookGame
• 22-23 marca – Mały Koneser. Festiwal Wydawców Książek dla Dzieci i Młodzieży
• 29-30 marca – Katowice YA Festival i Targi Książki Nie Tylko Młodzieżowej
• 31 marca – Dzień Autorów Europejskich
• 2 kwietnia – Dzień Książki dla Dzieci
• 3-6 kwietnia – Targi Wydawców Katolickich
• 18 kwietnia – Dzień Ochrony Zabytków
• 23 kwietnia – Dzień Książki i Praw Autorskich
• 25-27 kwietnia – Targi Książki w Białymstoku i festiwal literacki „Na pograniczu kultur”
• 8 maja – Dzień Bibliotekarza i Bibliotek
• 8–15 maja – Tydzień Bibliotek
• 15-18 maja – Międzynarodowe Targi Książki w Warszawie
• 30 maja – 1 czerwca – Festiwal Słowa im. Jerzego Pilcha – Granatowe Góry
• Maj/Czerwiec – Święto Wolnych Książek
• Czerwiec (pierwszy tydzień) – Tydzień Czytania Dzieciom
• 6-7 czerwca – Festiwal Literackie Objezierze
• 13-15 czerwca – Festiwal Fantastyki Pyrkon
• 9 sierpnia – Dzień Miłośników Książek
• 28 sierpnia – Dzień Publicznego Czytania Komiksów
• Wrzesień (pierwsza sobota) – Narodowe Czytanie
• 8 września – Dzień Alfabetyzacji
• 12-14 września – Gdańskie Targi Książki
• 29 września – Dzień Głośnego Czytania
• 30 września – Dzień Archiwisty
• Październik (pierwsza sobota) – Noc Bibliotek
• 1-31 października – Miesiąc Bibliotek Szkolnych
• 9-11 października – Festiwal Książki Miechów
• 23-26 października – Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie
• 5 listopada – Dzień Postaci z Bajek
• 7-9 listopada – Targi Książki w Katowicach
• 14 listopada – Dzień Biblioterapii
• 28 listopada – 30 listopada – Targi Książki Historycznej
• 29 listopada – Dzień Ochrony Zasobów Cyfrowych
• 13 grudnia – Dzień Księgarza
• Źródło: https://lustrobiblioteki.pl/2024/12/wydarzenia-biblioteczne-i-swieta-czytelnicze-w2025-roku/
„Dusza moja wyleciała z łąk, gajów i z Wisły”, czyli o twórczości poetki Marii Kozłowej
Mural przedstawiający Marię Kozłową Fot.https://witrynawiejska.org.pl/2022/09/27/mari a-kozlowa-wrocila-do-machowa/
Rok 2024 ogłoszony został przez władze Tarnobrzega Rokiem Marii Kozłowej, której 25 rocznica śmierci minęła 22 kwietnia. Czym zasłużyła sobie wiejska kobieta na tak wielkie uznanie? Jaką spuściznę pozostawiła potomnym? Dlaczego pamięć o niej nie powinna zaniknąć?
Animatorka lasowiackiego folkloru Maria Kozłowa pochodziła z Machowa, wsi lasowiackiej usytuowanej niedaleko
Tarnobrzega. Urodziła się 5 sierpnia 1910 roku. Jej rodzicami byli Wiktoria z Sawarskich i Wojciech Wiącek, utalentowany pisarz i publicysta, znany działacz społeczny i polityczny, aktywny poseł i senator. Marysia, jako dziecko wrażliwe, od małego przejawiała talenty artystyczne: pisała wiersze, malowała, haftowała, urządzała przedstawienia. Kształciła się w Prywatnym Seminarium Nauczycielskim w Tarnobrzegu. Co prawda w szkole później pracowała krótko – tylko dwa lata, ale swój talent pedagogiczny wykorzystywała przez całe życie, angażując się jako animatorka kultury ludowej: uczyła wiejskie dziewczyny malarstwa ludowego i haftu, prowadziła różne zespoły pieśni i tańca propagujące kulturę lasowiacką (Zespół Pieśni i Tańca „Lasowiak” w Machowie, Zespół Obrzędowy „Lasowiaczki” w Baranowie Sandomierskim, Dziecięcy Zespół Pieśni i Tańca w Szkole Podstawowej nr 4 w Tarnobrzegu, Zespół Pieśni i Tańca „Lasowiacy” przy kościele MBNP na Serbinowie). Przygotowywała eksponaty na wystawy etnograficzne, współpracując z różnymi muzeami. Sumiennie notowała i gromadziła wszelkie informacje o zwyczajach, obrzędach, ludowej magii i tradycjach przodków. Interesowała się ludowymi pieśniami, tańcami, obrzędową plastyką. Przez całe życie tworzyła, pisząc i malując, biorąc udział w przeglądach i festiwalach: indywidualnie i wraz ze swoimi zespołami. Chętnie nosiła ludowy, lasowiacki strój, który wkładała nie tylko na występy, ale także na różne uroczystości kościelne i państwowe. Chętnie uczestniczyła w spotkaniach z dziećmi i młodzieżą, opowiadając o Lasowiakach, mieszkańcach dawnej Puszczy Sandomierskiej, prezentując też swoją twórczość. Współpracowała z różnymi instytucjami oświatowymi i kulturalnymi. Z jej doświadczeń korzystali znani etnografowie, badacze kultury ludowej, a nawet naukowcy z Polskiej Akademii Nauk. Wspierała też innych działaczy kultury, którzy zakładali zespoły ludowe, udostępniała chętnie swą wiedzę i bogate archiwum. Należała do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. Żyła 74 lata, i do końca, dzięki niezwykłej pasji i ogromnemu zaangażowaniu, ocalała od zapomnienia
przeszłość i kulturę ludową, do której przejawiała ogromny szacunek.
Motywem jej działań był emocjonalny stosunek do tego, co polskie, ojczyste, swojskie, proste i szczere. Tym żyła i to kochała. Za swe niezwykłe zaangażowanie na rzecz ratowania folkloru, za bogatą twórczość zakorzenioną w tradycjach ludowych Maria Kozłowa otrzymała wiele wyróżnień i odznaczeń, z których najważniejszymi były Medal im. Oskara Kolberga i Medal im. Franciszka Kotuli.
Płodna pisarka i poetka
Maria z Wiącków Kozłowa była bardzo płodną pisarką – pozostawiła po sobie setki wierszy, piosenek, gadek ludowych, podań, scenariuszy obrzędowych inscenizacji. Niestety, nie zostały one do tej pory zebrane i wydane. Są rozproszone. Zachowało się wiele rękopisów jej utworów, które warto by było opublikować tak, jak to zrobiła w 2003 roku Prywatna Agencja Informacji Regionalnej „Myjakpress” w Sandomierzu, wydając tomik wierszy liczący 32. strony czy w 2004 roku „Stowarzyszenie na rzecz Ekorozwoju Wsi Cygany”, publikując malutki tomik „Całuję cię, ziemio…” złożony z 28 wierszy. Wiersze mamy publikowała też w swych książkach Dorota Kozioł. To tylko namiastka twórczości, na podstawie której można wskazać ważne dla Kozłowej tematy i powtarzające się motywy. Trzeba zauważyć, że twórczość poetki przeniknięta jest patriotyzmem. Chętnie pisała o ziemi ojczystej i urokach polskiej przyrody, na które była bardzo czuła. Jej małą ojczyzną był Machów, w którym mieszkała, z którym byłą zżyta, którego sielski obraz zostawiła w licznych lirykach,aleiMachów,który utraciła,a który na zawsze pozostał w jej sercu. Bohaterką wielu jej utworów jest przyroda ojczysta, a w innych jest ona tłem do wyrażania stanów emocjonalnych. Bardzo często w wierszach Kozłowej pojawiają się też motywy matki i ojca. Przez wiele utworów przewija się obraz Chrystusa, zwłaszcza cierpiącego, idącego drogą krzyżową czy postaćMatkiBożej. Chętnie poetka wprowadza także motywy ciał astralnych: księżyca, słońca, gwiazd, które pełnią rolę symboliczną. W ostatnich latach życia tematem przewodnim było pożegnanie,
a z nim związane uczucie smutku, żalu, osamotnienia, nostalgii. „Wyrosłam ja z polskiej ziemi” Motyw ziemi ojczystej, ziemi rodzinnej dominuje w wierszach poetki. Zaznacza w nich ona swe chłopskie pochodzenie i przywiązanie do tego, z czym się jest związanym od dziecka. Marzeniem jej było spokojne życiewojcowskiej chacie, wśród bliskich ludzi aż do skonania. Tak to wyraża w jednym ze swych wierszy: „Nie ma wam to, nie ma, jak w rodzinnej ziemi, w swojej chacie żyć spokojnie pomiędzy swoimi. Nie ma wam to, nie ma jak w swoich stronach, tu, nad Wisłą, cudną Wisłą, na czarnych zagonach. Tu się urodziłam, i tu wychowałam, i tu swoje życie zakończyć bym chciała” M. Kozłowa „Nie ma to, nie ma…”
Cechą charakterystyczną tego wiersza są powtórzenia i anafory, które spotyka się również w twórczości ludowej. Wiele wierszy Kozłowej jest stylizowanych na ludowe pieśni i piosenki. Użyte tu powtórzenia i anafory, czyli rozpoczynanie wersów od tego samego słowa lub zwrotu ma na celu podkreślenie, jak bardzo bliska i droga dla podmiotu lirycznego jest rodzinna ziemia.
DlaKozłowej ziemiaojczysta jestmałąojczyzną: ziemią rodzinną, ziemią machowską, ziemią praojców, ziemią polską. Życie w niej wiąże się ze szczęściem i zasobnością. Wyraża to w wierszu „O ziemio moja”, pisząc: „O ziemio moja, ziemio machowska, ziemio rodzinna, o ziemio polska… W tobie jest miłość, słońce i życie, tyś mnie darzyła wszystkim obficie”.
M. Kozłowa „O ziemio moja”
Ziemia ojczysta obficie darzy podmiot liryczny, tu znajduje miłość, czyli uczucie dające spełnienie i szczęście, tu znajduje słońce, czyli ciepło, tu znajduje życie, czyli istnienie, byt z całym jego jestestwem.
Silnie emocjonalny stosunek przejawia Kozłowa także do grudek ziemi, którą chłop uprawia, ziemi, która rodzi chleb. Ziemię tę uosabia, nazywając ją matką karmiącą, bo żywi nie tylko rośliny i zwierzęta, żywi ludzi. Kozłowa uogólnia, pisząc, że ziemia żywi hojnie cały świat. Ziemię tę nazywa świętą, przez co nadaje jejcharaktersakralny.Pojawiająsięteżsytuacje oddawania czci ziemi przez padanie na kolana i całowanie jej.
„To skiby ziemi, matki karmiącej, cały świat hojnie, szczodrze żywiącej.
To święte skiby pługiem krajane, droższe nad skarby, skiby kochane.
Na czarnych skibach tej ziemi świętej wyrosło życie – cud niepojęty.
Każdą tę skibę szanować trzeba, bo taka droga jak kromka chleba”
M. Kozłowa „Skiby ziemi”
Nie dziwi też boleść podmiotu lirycznego wyrażana w wielu utworach z powodu utraty „ziemi praojców, ojczystej i miłej” spowodowanej wysiedleniem.
Wymowny też jest napis na grobowcu Marii Kozłowej, oddający ten jej silny, emocjonalny związek z ziemią rodzinną: „Ziemio pachnąca kwiatem jabłoni, szumiąca zbożem jak łanem wierszy, machowska ziemio najdroższa w świecie - przytul mnie mocno do swojej piersi” „Rozżaliło się me serce”, czyli lamenty machowskie
Ulubionym motywem Kozłowej jest motyw Machowa, rodzinnej wioski, którą chętnie opisuje. W wierszach budowany jest sielski obraz tej wsi. Wieś tę często utożsamia z ojczyzną, jak to ma miejsce w wierszu „Jak cię nie kochać?...”
„Bo ta wioska, bo to pole – pełne ziela, łąki, góry, morze, rzeki, niebo i w niebie skowronki, ta złocista strzecha chaty, to gniazdo bocianie, białe brzozy, las żywiczny, żab w stawie kumkanie, te słowiki tam, nad Wisłą, czerwona kalina… - że to jest Ojczyzna moja, wszystko przypomina”
M. Kozłowa „Jak cię nie kochać?...”
Utrata rodzinnego Machowa, spowodowana industrializacją i przymusowym wysiedleniem machowiaków, jest przyczynkiem do tego, by go wspominać i płakać po nim. Nieutulony żal, boleść serca, przeszywający smutek to uczucia, które dominują w utworach Kozłowej pisanych po utracie rodzinnej wioski i domu ojczystego. W ten sposób powstały liryki nazwane przez prof. dr. Hab. Jerzego Bartmińskiego z Lublina „lamentami machowskimi”. Należą do nich między innymi „Do mojej ziemi”, „Nigdy nie zapomnę”, Rozżaliło się me serce”, „Nie powrócą”, „O ziemio moja”, „Pożegnanie”. Poetka maluje w nich zapamiętane obrazy rodzinnej wioski, którą idealizuje. „Smutno mi na świecie, smutno mi ogromnie, bo me biedne serce nigdy nie zapomnie tych kwiecistych sadów i tych łąk z ziołami, chlebnych pól machowskich i nieba nad nami. Nigdy nie zapomnę kwiecia na jabłoniach, tych grusz przykucniętych na miedzach w ustroniach.
Nigdy nie zapomnę o lesie sosnowym, Kukania kukułki w gaju leszczynowym. (…) Nigdy nie zapomnę o machowskich chatach, w ogródkach kwitnących kolorowych kwiatach”
M. Kozłowa „Nigdy nie zapomnę”
Nie brak tu wyliczeń charakterystycznych dla Machowa elementów przyrody, nie brak tu anafor, które mają podkreślić wyjątkowość miejsca i jego nadzwyczajną dla podmiotu lirycznego wartość.
Kozłowa w lirykach tych swój wygnańczy los nazywa „losem okrutnym”. Spowodowane jest to utratą ojcowskiego wiana – rodzinnego domu i rodzinnej ziemi. Na nowym miejscu nie może się odnaleźć, wciąż czuje się tułaczem, ciągle wspomina przeszłość i płacze po niej nieustannie, co tak wyraża w jednym z wierszy, zwracając się z apostrofą do rodzinnej wioski, którą nazywa ukochaną i miłą:
„Opuściłam ciebie, wiosko i przeżyć nie mogę, że zmienić musiałam swego życia drogę.
Ale sercem pozostałam, dokąd będę żyła, moja wiosko ukochana, moja wiosko miła.
Los okrutny mnie rozłączył z rozkoszą łąk, pól,
już nie staje mi łez w oczach, czuję wielki ból”. M. Kozłowa „Rozżaliło się me serce”
W lamentach machowskich przewija się motyw żegnania się z tym, co bliskie było sercu. Najlepiej oddaje to wiersz „Pożegnanie”, w którym poetka po kolei wymienia wszystkie ważne utracone wartości, a wśród nich są: ojczysta wioska i jej mieszkańcy, charakterystyczne miejsca, machowska przyroda, symbole religijne, dom rodzinny, a nawet zapamiętane odgłosy przyrody. Anafory „żegnaj”, „żegnajcie” oraz paralelizm składniowy stanowią dominantę tego wiersza, przez co oddają one wrażenie płaczu i łkania. „Żegnaj moja wiosko najmilsza na świecie, żegnaj polnej róży najwonniejszy kwiecie, żegnajcie mi miedze, po których chodziłam i drogi, po których swe krówki goniłam… Żegnajcie mi ścieżki, gdzie spacerowałam i z pobliskich stawów grania żab słuchałam…” M. Kozłowa „Pożegnanie”
Lamenty machowskie są bardzo wzruszające i chwytające za serce.
„Wiosną kwitną sady, latem zboża złocą”
Z wierszy i piosenek Marii Kozłowej można wyczytać, że była ona osobą bardzo wrażliwą i czułą na uroki ojczystej przyrody. Nie ma utworu, w którym jej elementy by się nie pojawiły. Jest wszechobecna. Poetka jest z nią bardzo związana, bo kojarzy jej się z młodością, szczęściem rodzinnym, rodzinnym Machowem, Ojczyzną. Z wiersza „Moja dusza” wynika, że poetka doskonale zdawała sobie sprawę z tego, że jej wrażliwość zrodziła się pod wpływem uroków przyrody. Wymowny jest tu motyw ożywionej i uosobionej pod wpływem przyrody duszy.
„Dusza moja wyleciała ze snopka na polu, Siadła sobie gdzieś za miedzą na kwiatku kąkolu.
A z kąkolu na bławatka – tam ją wiatr kołysał –I śpiewała cichuteńko, żeby nikt nie słyszał. Potem siadła na kwiat maku, aż się zrumieniła, Bo naprawdę moja dusza taka zmyślna była. I cieszyła się słoneczkiem i nieba pogodą, i ojczystych pól zapachem, polskich pól urodą”.
M. Kozłowa „Moja dusza”
Potwierdza to w wierszu „Z czego wyrosłam” złożonym z pięciu paralelnych zwrotek, w których kolejno wymienia elementy przyrody, które ją ukształtowały: „łąki ziołami ubrane”, „pola malowane złotem”, „zagony ukochane”, „lasy, gaje i gaiki przy nucie słowików”, „ziemia i słoneczko”, „serduszko mamusi”, „polny kwiateczek, co pachnie, aż dusi”, „trawa – wonna macierzanka”, „rosa, co myła łąki, pola w ranki”, „spokojna chata, którą wiosną, latem ozdabiają kwiaty”, „strzecha słomiana od promieni słońca złotem przetykana”.
Motywy ojczystej przyrody przewijają się też przez teksty piosenek i przyśpiewek stylizowanych na ludowe, w których przedstawia swój rodzinny Machów.
„Wiosną kwitną sady, latem zboża złocą, a na mokrych łąkach bociany klekocą.
Pod oknami domów ogródki z kwiatkami na mostkach się śmieją dziewczęta z chłopcami. W majowe wieczory żabki rechotają, a dziadziuś Kalinka na fujarce grają”
M. Kozłowa „Na machowskich łąkach”
Przyroda towarzyszyła nie tylko Marii Kozłowej, lecz i innym mieszkańcom Machowa w ich dolach i niedolach.
„Słoneczko jasno świeciło nad łanem machowskich zbóż, serce o miłości śniło przy woni polnych róż.
Rankami nad Wisłą złotą wśród kalin, wiklin i drzew słychać wciąż było z tęsknotą słowika żałosny śpiew”.
M. Kozłowa „O, nasz kochany Machowie”
W lamentach machowskich poetka ubolewa nad tym, że po przeprowadzce utraciła ona bezpośrednikontaktzprzyrodą,którażyjeteraz tylko w jej wspomnieniach. Zapewnia niejednokrotnie, że nigdy nie zapomni tego, „z czego wyrosła”.
„Wszystko w mojej duszy jest namalowane I do samej śmierci wciąż niezapomniane”
M. Kozłowa „Nigdy nie zapomnę”
W ostatnich latach życia poetka czuła się nieszczęśliwa i osamotniona, bo nie miała bezpośredniego kontaktu z naturą i bardzo jej tego brakowało.
„Ja już nie mam własnej chaty.
Nie zakwitną wiosną kwiaty.
Przestał do mnie śmiać się świat.
Po mej wiosce zniknął ślad…”
M. Kozłowa „Nie powrócą”
Motywy ciał astralnych
Słońce, księżyc, gwiazdy świecące na wysokim niebie zawsze intrygowały ludzi swym blaskiem i swa tajemniczością. One nadawały rytm życia. Dzień trwał od wschodu do zachodu słońca.
Księżyc swym blaskiem rozświetlał mroki nocy.
Jego światło w przekonaniu prostych ludzi miało magiczną moc.
Kozłowa często w swych wierszach przywołuje ciała astralne, a nierzadko są one bohaterami jej utworów. Tak jest w wierszu „Miesiączek”. Jest to monolog podmiotu lirycznego skierowany do miesiączka właśnie. Nawiązuje z nim kontakt za pomocą apostrof „miesiączku, miesiączku” kilkakrotnie powtórzonych. Zarówno te powtórzenia jak i zastosowane zdrobnienie podkreślają emocjonalny stosunek podmiotu lirycznego do księżyca, wyrażony zresztą również bezpośrednio:
„Ty rozrzewniasz serce, prostą moją duszę...
Kocham cię jak chłopca i kochać cię muszę, bo ty mnie nie zdradzisz jak chłopcy zdradzają.
Te twoje uroki tak na mnie spadają, że w smutkach najwięcej dają mi radości, ze słowiczkiem razem pocieszasz w miłości”
M. Kozłowa „Miesiączek”
Nagromadzone na początku wiersza pytania retoryczne uwydatniają jego związki z elementami rodzimej przyrody. Magiczny blask księżyca sprawia, że i przyroda nabiera magicznych mocy.
„Miesiączku, miesiączku na majowym niebie, jakie tajemnice widzisz wokół siebie?
Czy słyszysz jak w stawach chóry żab kumkają, jak słowiki w kępie miłośnie śpiewają?
Czy słyszysz jak pluska się woda wiślana?...
Czy widzisz kalinę, co taka rumiana przegląda się w wodzie i korale swoje zapala w te nocki na spotkanie twoje?...
Miesiączku, miesiączku srebrem migocący, czegoś taki śliczny, taki kochający?”
M. Kozłowa „Miesiączek”
Ciekawe symboliczne znaczenie słońca odnajdujemy w wierszu „Słoneczko” rozpoczynającym się także apostrofą: „Słoneczko, słoneczko nie zachodź mi jeszcze, niechże ja się tobą do woli napieszczę, niechże ja poczuję tę twoją ciepłotę i niech mnie otulą twe promyczki złote”
M. Kozłowa „Słoneczko”
Słoneczko dla Marii Kozłowej jest symbolem życia, a jego zachodzenie za horyzont –symbolem śmierci, stąd prośba: „Nie zachodź mi jeszcze na tę nockę ciemną, świećże jak najdłużej, świeć jeszcze nade mną.
Ty mi dajesz życie i dużo radości... Świećże złote słonko do nieskończoności”.
Monolog skierowany do słoneczka przerywa osobista refleksja podmiotu lirycznego, który zdaje się być pogodzony z przeznaczeniem losu ludzkiego.
„Nie słucha słoneczko mojego proszenia, że ja żyć bym chciała – tego nie docenia. Zachodzi słoneczko, bo zajść musi przecież, bo tak od początku jest już na tym świecie” M. Kozłowa „Słoneczko”
Przekonanie ludowe, ze każdy człowiek ma swoją gwiazdę na niebie, pojawiającą się wraz z jego urodzeniem, a gasnącą z chwilą śmierci nieobce jest też Marii Kozłowej, o czym świadczy wiersz „Gwiazdeczka”. Podmiot liryczny chce żyć jak najdłużej i cieszyć się zżyciem, stąd prośba do gwiazdki: „Gwiazdeczko, gwiazdeczko świeć jeszcze troszeczkę, niech pożyję jeszcze choć ociupineczkę... Chcę uwielbiać Stwórcę, co stworzył ten świat. Zachwyca mnie słonko, ziemia, każdy kwiat, drzewa, góry, rzeki, ptaki śpiewające cudów na tej ziemi tysiące, tysiące. O, gwiazdeczko moja, świeć jeszcze troszeczkę, niech pożyję jeszcze choć ociupineczkę...”
M. Kozłowa „Gwiazdeczka”
Omówione przykłady wskazują na to, że w swych wierszach Kozłowa ukazywała ciała astralne na sposób ludowy. W wierszach
stosowała zdrobnienia, wyrażając w ten sposób swójemocjonalnystosunekdosłońca,księżyca, gwiazd. Wierzyła w ich magiczny wpływ na losy człowieka, kierowała do nich apostrofy, a monologi rozpoczynające się nimi były swoistą modlitwą.
„Ożyj, droga Matuś i Tatuś kochany”, czyli motyw matki i ojca
Maria Kozłowa często wprowadza do swych wierszy motyw rodziców, bo wyrosła z przeświadczenia, „że najlepsze jest na świecie serceojca,matki”. Świadoma jestogromnej roli rodzicóww swoimżyciu,boimzawdzięczaswój system wartości.
„Dobrze że tatulo i matula droga
Nauczyli wiary, miłości do Boga.
Dali memu sercu miłość nieskalaną
I błogosławili na drogę wybraną.
Nauczyli, jak cię, ojczyzno, miłować
I tę polską ziemię kochać i szanować.
Jak pomagać, żeby nasza Polska miła
Z nami razem rosła, no i z nami żyła”
M. Kozłowa „Chato moja, chato”
Dzisiaj bardzo często mówimy o tym, że Maria Kozłowa była córką Wojciecha Wiącka zMachowa,znanegodziałaczaspołecznego,nie wspominając o matce Wiktorii. Tymczasem w opublikowanych wierszach częściej pojawia się motyw matki. Czasami są to bezpośrednie wyznania świadczące o wielkiej miłości, szacunku i przywiązaniu do rodzicielki.
„Matula moja to złote słońce,
To słońce życia mojego, Więc całym sercem kocham matulę. Dała mi życie – dlatego” .
M. Kozłowa „Matula moja”
Świadoma jest o ogromnej roli matki w swym życiu, bowiem zawdzięcza jej: „serce pełne miłości”, „cnót wielkie morze”, „drogę do ciebie, Boże”, „mowę ojczystą”, bo „ojczyznę także kochać umiała”.
Matka była jej mentorką i przewodniczką, dawała rady, jak postępować, przekazywała prawdy ludowe. Przykładem tego są rady matki zawarte w wierszu „Mówiła mi mama”, jak zadbać o urodę dzięki magicznym właściwościom porannej rosy: „Mówiła mi mama moja ukochana,
Że w pole wychodzić jest najlepiej z rana. Bo w nocy się trawka inaczej zieleni, A na trawce rosa jak kryształ się mieni. (…) Umyć sobie włosy, obmyć swoje lica, a będzie się dziwić cała okolica tej twojej urodzie, co ci rosa dała, jakżeś o poranku nią się obmywała”
M. Kozłowa „Mówiła mi mama”
I nie przeszkadza jej to, że matka to prosta chłopka, gospodyni domowa, która wykonuje codzienne czynności w domu i obejściu. Przejmujący jest obraz matki piorącej kijanką szmaty.
„Wzięła matuś w rękę kijaneczkę, szmaty w chustkę zawiązała i poszła nad rzeczką.
Podwinęła za kolana spódnicę, zapaski i na desce rozpoczęła przedziwne oklaski. I tak prała nasza mama zgrzebne, lniane szmaty, koszuliny, kataniny, portki, gacie taty.
Łupu cupu! Trzask kijanką aż gdzieś odbijało, tak się pięknie nad tą rzeką kijaneczką prało. Jak skończyła, wypłukała po bieżącej wodzie, potem wszystko rozłożyła na trawie w ogrodzie.
A że słonko przypiekało - pięknie wybieliło i tak prędko się to pranie matusi skończyło. I do izby wniosła szmaty, żeby wymaglować a kijankę pod okapem poszła zaraz schować.
A mnie w uszach łupu-cupu aż gdzieś odbijało tak się pięknie nad tą rzeczką kijaneczką prało” M. Kozłowa „Pranie kijanką”
Wiersz ten jest prawdziwym majstersztykiem opisującym czynność prania odzieży przez chłopkę kijanką, dziś już zapomnianym narzędziem. Wprowadzony wyraz dźwiękonaśladowczy łupu-cupu sprawia, że łatwiej wyobrazić sobie tę sytuację zarysowaną krótko, lecz w sposób bardzo obrazowy. Jezu miłosierny, czyli motywy religijne Przekazana przez rodziców wiara w Boga odgrywała ogromną rolę w życiu Marii Kozłowej. Świadcząotymjej wiersze,wktórych często pojawiają się motywy Chrystusa i Matki Bożej. Czasami są to ballady, czego przykładem jest utwór „Narodził się Chrystus”, w którym obrazowo, oddziałując na wyobraźnię czytelnika, przedstawia sytuację narodzenia Jezusa w Betlejem.
„Jak listek osiki Dziecię dygotało, z zimna ogromnego rzewnie wciąż płakało. Bydlęta swą parą na Niego chuchały i to święte ciałko troszkę ogrzewały.
Święty Józef z tego wszystkiego oniemiał, nie wiedział co robić i jakby skamieniał. Matuchna do siebie Jezusa tuliła, żeby trochę usnął, śpiewkę Mu nuciła” M. Kozłowa „Narodził się Chrystus”
Nie brakuje apostrof, modlitw i próśb do narodzonego Jezusa nie tak dotyczących spraw osobistych, ile wszystkich Polaków i Ojczyzny.
„Jezusieńku malusieńki, podnieś swoje rączusieńki i błogosław polską ziemię, pociesz, prosim, ludzkie plemię,
Zapal słonko ludzkiej zgody, zapal miłość dla osłody, daj nam rozum i rozsądek, spokój w kraju i porządek.
Jezusieńku malusieńki, Ty na rączkach Matusieńki, Synu Boga Ukochany, pobłogosław wszystkie stany, aby wreszcie się zjednały i Ojczyznę ratowały.
Daj Polakom dobroć, miłość, oddal swary i zawiłość.
Jezusieńku malusieńki, przytulony do Mateńki, weź w opiekę polski kraj, pokój, zgodę w sercach daj, aby ludzkość odetchnęła, aby Polska nie zginęła”.
M. Kozłowa „Na Boże Narodzenie”
Występują tu jakże charakterystyczne dla Kozłowej zdrobnienia, które ujawniają silnie emocjonalny stosunek do Syna Bożego będącego Dzieciątkiem.
Natomiast w wierszu „W przydrożnej kapliczce” zawierającymopisdrewnianej rzeźby Chrystusa frasobliwego znaleźć można smutną refleksję: „A ludzie zajęci dzisiaj tylko sobą nic nie rozmyślają, Jezusie, nad Tobą.
Choć żeś tyle dobra dla ludzi zostawił, nawet śmierć poniosłeś ażebyś ich zbawił”
M. Kozłowa „W przydrożnej kapliczce”
Podobną refleksję znaleźć można w innym wierszu:
„Zapomniany, czarny od starości czasu, wisisz na krzyżu gdzieś na skraju lasu i patrzysz na ludzi, co Cię omijają, i czapki przed krzyżem już nie uchylają...
Na zapomnianym krzyżu, Jezu miłosierny, przyjdzie chwila, że wróci do Ciebie lud wierny. Kiedy nadejdą klęski, wojenna pożoga wszyscy wrócą do Chrystusa, do Ciebie, do Boga.
Bo tylko Tyś jest dobry, sprawiedliwy, Boże litościwy.
Tyś nasz wielki Bóg i nasz Ojciec cierpliwy”. M. Kozłowa „Zapomniany krzyż”
Motywy religijne pojawiające się często wwierszachKozłowejświadcząnietylkoosilnej wierze poetki w Boga, ale także o jej trosce o Ojczyznę, Polaków, którzy od Boga odeszli i zagubili się na drogach życia. Modli się za nich, wierząc w sprawczą moc tej modlitwy.
Znaczenie twórczości Marii Kozłowej
Maria Kozłowa napisała setki wierszy, niestety, znamy ich tylko kilkanaście, tych opublikowanych. Większość skrywają archiwa. Może kiedyś doczekamy się, że ktoś zechce zebrać te wiersze i wydać, bo warto by było udostępnić szerzej twórczość tej niepospolitej osoby.
Czym charakteryzują się wiersze Kozłowej? Mają regularną budowę, są rytmiczne, łatwo wpadają w ucho i czyta się je z przyjemnością. Występują w nich niewyszukane rymy.
Wyróżnia je z jednej strony prostota języka, a z drugiej jego bogactwo. Ich tematyka jest z życia wzięta, a pisane są z potrzeby serca i tego serca radości i smutki wyrażają. Podmiot liryczny wypowiada się zazwyczaj w pierwszej osobie liczby pojedynczej i jest porte-parole autorki. W wierszach znaleźć można bogactwo przeróżnych środków stylistycznych funkcjonalnie wykorzystywanych: liczne powtórzenia, anafory, apostrofy, epitety, pytania retoryczne, wyliczenia, porównania, zdrobnienia, metafory. Czyta się je z przyjemnością.
Wiersze Marii Kozłowej ukazują bogactwo przeróżnych przeżyć człowieka.
Kozłowa: Jestem rolniczką - gospodynią bez ziemi. Fot. https://witrynawiejska.org.pl/2022/02/18/jestemrolniczka-gospodynia-bez-ziemi-cz-ii-wspomnienia-kobietwiejskich-3/
Pisane są piękną polszczyzną. Utrwalają obraz powojennego Machowa i są lamentami z powodu jego utraty. Poza tym dokumentują to, co minęło i nie powróci. Ujawniają wrażliwość natury poetki. Odzwierciedlają jej osobowość i charakter. Są też wyrazem szczerego patriotyzmu. Stanowią swoisty pamiętnik liryczny autorki, gdyż wyrażają jej obserwacje, uczucia, przeżycia i refleksje na różne tematy. Na pewno wiersze te warto poznawać i rozpowszechniać.
Projekty
edukacyjne, które kształtują przyszłość
Tarnobrzeska Szkoła Ćwiczeń
Miasto Tarnobrzeg wraz z partnerem, Podkarpackim Zespołem Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie, od 01.07.2024 r. do 30.06.2026 r. realizuje projekt pod nazwą: „Tarnobrzeska Szkoła Ćwiczeń” w ramach Priorytetu nrFEPK.07„Kapitałludzkigotowydozmian”programuregionalnegoFundusze Europejskie dla Podkarpacia 2021-2027. Celem głównym projektujest wyższa jakośćkształceniaogólnegow6 szkołach podstawowych w Tarnobrzegu, poprzez kompleksowe wsparcie 149 nauczycieli, 533 uczniów i ich rodziców w postaci realizacji zajęć dodatkowych dla uczniów, utworzenie „Szkoły Ćwiczeń”, podniesienie kompetencji nauczycieli oraz włączenie rodziców w działalność szkoły.
W ramach realizacji projektu, w 6 tarnobrzeskich szkołach podstawowych: SP3, SP4, SP6, SP7, SP8, SP11 są prowadzone następujące zadania:
• Doposażenie pracowni szkolnych w 6 szkołach podstawowych;
• Doskonalenie umiejętności i kompetencji nauczycieli;
• Zajęcia kształtujące kompetencje kluczowe uczniów i wsparcie rodziców;
• Zajęcia z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu również przystąpiła do projektu, szkoląc nauczycieli-bibliotekarzy z w/w szkół.
„Kompetencje kluczowe w edukacji”
Fot. Archiwum B P w Tarnobrzegu
„Biblioteki cyfrowe – Twoje okno na świat cyfryzacji”
Fot. Archiwum BP w Tarnobrzegu
Zajęcia inaugurujące projekt odbyły się 10.10.2024 r. i dotyczyły kompetencji kluczowych w edukacji. Uczestnicy zaznajomili się zośmioma kompetencjami kluczowymiwskazanymi przezParlament Europejski i Radę Europy w 2018 r. Poznali korzyści płynące z rozwijania ich u uczniów, ale również u siebie, w myśl koncepcji uczenia się przez całe życie. Zajęcia odbywały się w formie miniwykładu, ale też ćwiczeń praktycznych, wykorzystano metody aktywne, jak: burza mózgów, dyskusja i mapa myśli. Nauczyciele otrzymali praktyczną wiedzę na temat zagadnień przywoływanych w kompetencjach kluczowych, jak np.: współpraca, aktywność społeczna i obywatelska, samodzielne działanie czy podejmowanie świadomych decyzji dotyczących własnego życia i rozwoju. Dopełnieniem tematu było poruszenie kwestii kompetencji przyszłości – krytycznego myślenia, kooperacji, kreatywności i komunikacji interpersonalnej. Warsztaty poprowadziła Bernadeta Burdzy-Drozd ze stalowowolskiej Filii Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu.
Kolejne warsztaty odbyły się 5 grudnia i nosiły tytuł „Biblioteki cyfrowe - Twoje okno na świat cyfryzacji”. Uczestniczki przypomniały sobie zasady korzystania z katalogu „Integro”, a także poznały najważniejsze
nr 45 (4/2024)
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
polskie katalogi cyfrowe Ibuk Librę, Polonę, Wolne Lektury, Academicę oraz Podkarpacką Bibliotekę Cyfrową.
Następnie zaprezentowano zagraniczne biblioteki cyfrowe: Projekt Gutenberg,Europeanai Google Books. Każda biblioteka została szczegółowo omówiona: specyfika księgozbioru oraz zasady korzystania z zasobów. Następnie uczestniczki warsztatów ćwiczyły wyszukiwanie zbiorów w katalogach. Na zakończenie prowadząca Ewa Wicherska zaprezentowała narzędzia cyfrowe, które mogą się przydać w pracy w bibliotece szkolnej: chat GPT oraz aplikację Quiver Vision.
Przed nami do zrealizowania zostały jeszcze następujące tematy:
• Wykorzystanie ZPE w pracy nauczyciela, 10 kwietnia 2025 r. - Ewa Miękina
• TIK, czyli aplikacje graficzne przydatne w pracy nauczyciela bibliotekarza, 22 maja 2025 r. - Danuta Rzeszutek
• Zmiany w przepisach katalogowania dokumentów, 5 czerwca 2025 r. - Dorota Kosowska i Marzena Tęcza-Kupiec
• Organizacja wystaw i przygotowywanie materiałów promocyjnych. Wyszukiwanie książek i przydatnych materiałów w zbiorach innych bibliotek ,15 stycznia 2026 r. - Anna Słodownik i Ewa Fajt.
Dziękujemy wszystkim bibliotekarkom szkolnym za uczestnictwo w zajęciach, mamy nadzieję, że wiedza pozyskana w trakcie warsztatów będzie przydatna w pracy i przyczyni się do podniesienia jakości pracy w placówkach.
Zdrowo – cyfrowo w przedszkolu
„Zdrowo-cyfrowo w przedszkolu” to program, którego celem jest rozwój kompetencji cyfrowych nauczycieli wychowania przedszkolnego oraz promowanie higieny cyfrowej w pracy z dziećmi. Projekt uzyskał dofinansowanie w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności, Komponent C: Transformacja cyfrowa, Reforma: C2.1: Zwiększenie skali zastosowań rozwiązań cyfrowych w sferze publicznej, gospodarce i społeczeństwie, Działanie C2.1.3: E-kompetencje; Szkolenia dla nauczycieli wychowania przedszkolnego! Projekt jest realizowany przez wszystkie jednostki wchodzące w składPodkarpackiego Zespołu Placówek Wojewódzkichw Rzeszowie we współpracy z Lubelskim Samorządowym Centrum Doskonalenia Nauczycieli. Projekt pozwala nauczycielom zdobyć nowoczesne umiejętności, dzięki którym będą wspierać dzieci w odpowiedzialnym korzystaniu z technologii.
nr 45 (4/2024)
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
Szkolenia ruszyły w listopadzie 2024 r. i potrwają do lutego 2025 r., a przeszkolonych ma zostać aż 2353 nauczycieli i nauczycielek z województw podkarpackiego i lubelskiego. Bezpłatne szkolenia zostały wpisane w 4-modułowy, 14-godzinny cykl zajęć realizowany w oparciu o szczegółowescenariusze opracowaneprzez AnettęMandzyn– nauczycielkonsultantPCENwRzeszowie.
Biblioteka Pedagogiczna realizowała projekt w terminie 15 listopada 2024r. do 16 grudnia 2024 r. w następujących placówkach:
• Publiczna Szkoła Podstawowa w Kurzynie Średniej im. kardynała Stefana Wyszyńskiego,
• Zespół Szkół w Maliniu im. kardynała Stefana Wyszyńskiego,
• Zespół Szkolno – Przedszkolny w Czerminie,
• Zespół Szkolno – Przedszkolny nr 1 w Nisku.
To były naprawdę intensywne, kilkugodzinne szkolenia, wypełnione po brzegi konkretną wiedzą, a przede wszystkim praktyką.
A tak przedstawiał się szczegółowy plan szkoleń:
MODUŁ 1:
❖ wyzwania małych inżynierów - zabawy w kodowanie,
❖ myślenie komputacyjne bez komputerów,
❖ roboty edukacyjne i akcesoria,
❖ prezentacja scenariusza edukacyjnego spotkania z rodzicami pt. „Higiena cyfrowa, co to takiego?”
MODUŁ 2:
❖ zdrowo-cyfrowo aktywni,
❖ kreatywne wykorzystanie metod aktywizujących z elementami TIK na zajęciach wychowania przedszkolnego i w edukacji domowej dziecka w asyście rodziców (zdrowo-cyfrowe Webquest i Treasure Hunt),
❖ dźwięk i kolor: Synestezyjne podejście do doświadczania muzyki z Chrome Music Lab i Incredibox,
❖ prezentacjascenariuszaspotkaniaedukacyjnegodlarodzicówpt.„Odcyfrowegosmoczkado cyfrowej demencji”
MODUŁ 3:
❖ Komunikacja zdalna z rodzicami. Prezentacja aplikacji LiveKid, InfoRodzic, 4Parents
❖ E-zasobnik i e-narzędziownik nauczyciela wychowania przedszkolnego - aplikacja Symbaloo
❖ Propozycje storytellingowych i zdrowo-cyfrowych aktywności na bazie aplikacji AR: The Tiny Prince AR, Quiver Vision Education, z wykorzystaniem AI (Chat GPT) oraz e-bokowej aplikacji Book Creator
❖ Tworzenie własnych materiałów dydaktyczno-wychowawczych do pracy metodami aktywizującymi z elementami TIK, w tym w zakresie promowania higieny cyfrowej: Outdoorowy Webquest, Vocaroo, Mal-Den-Code, QRCode Monkey
❖ Higiena cyfrowa i bezpieczeństwo dzieci w Internecie. Prezentacja scenariusza spotkania edukacyjnego z rodzicami dzieci przedszkolnych. Quiz dla rodziców nt. cyberzagrożeń w aplikacji Learning Apps
MODUŁ 4:
❖ Zintegrowana Platforma Edukacyjna (ZPE) wraz z ZNE jako wielowymiarowe źródło wiedzy, zasobów i inspiracji nauczyciela wychowania przedszkolnego
❖ AI w edukacji. Inteligentna adaptacja scenariuszy i optymalizacja pracy nauczyciela wychowania przedszkolnego - praca w generatorze Chat GPT)
❖ Edukacja włączająca w przedszkolu wspomagana cyfrowo (ETR/Jasnopis/Logios)
❖ Profesjonalny rozwój nauczyciela wychowania przedszkolnego
❖ Wybrane elementy Kreatora ZPE. Higiena cyfrowa sposobem na zapobieganie uzależnieniu dzieci przedszkolnych od ekranów i Internetu
❖ Zdrowo-cyfrowe przedszkole - praca w aplikacji Canva – odznaka zdrowo-cyfrowego przedszkolaka, „koduj-mata” i piktografika do „kodo-sfery bez komputera”, ilustracja do BookCreatora lub teatrzyku Kamishibai
❖ Podsumowanie szkolenia i ewaluacja zajęć.
Wszystkie szkoły, w których prowadziłyśmy szkolenia, dzięki doskonale wyposażonym pracowniom informatycznym zapewniły nam bardzo dobre warunki potrzebne do realizacji projektu.
W sumie przeszkoliłyśmy 60 nauczycieli.
W projekcie wzięły udział: Ewa Miękina, Marta Król, Monika Bieniek, Anna Słodownik, Ewa Wicherska, Agnieszka Grzybowska i Małgorzata Zaręba.
Dla nas udział w projekcie był motywacją do nabycia nowej wiedzy, był również okazją do zabawy, bo taki właśnie specyficzny, zabawowy charakter miały niektóre zajęcia. Cieszymy się, że testy wykonane przez uczestników przed i po projekcie, potwierdzają znaczący przyrost kompetencji.
Zdrowo - cyfrowo w przedszkolu. Moduł 1 Fot. Archiwum BP w Tarnobrzegu
Siedzący tryb życia, niewielka aktywność fizyczna i niewystarczająca ilość snu nie sprzyjają prawidłowemu rozwojowi najmłodszych. Dzieci, by zdrowo rosnąć, powinny mniej siedzieć i więcej się bawić, a czas spędzony przed ekranem jak i treści powinny być ściśle kontrolowane przez dorosłych.Mamy nadzieję, że wiedza dostarczona w trakcie szkolenia pomoże zarówno nauczycielom, jak i rodzicom umiejętnie korzystać z technologii informacyjnych, pozwoli wyrobić zdrowe nawyki u dzieci a zajęcia przedszkolne zyskają na atrakcyjności dzięki wykorzystaniu poznanych narzędzi elektronicznych. oprac. Ewa Wicherska
Wydarzyło się u nas
Moc inspirujących wydarzeń, czyli podsumowanie Roku Marii Kozłowej w Tarnobrzegu
To było intensywne dwanaście miesięcy, pełne ciekawych, inspirujących wydarzeń – a wszystko, by uczcić Rok Marii Kozłowej.
Maria Kozłowa to osoba nietuzinkowa: pedagog, poetka, twórczyni ludowa, animatorka kultury działająca na rzecz popularyzacji folkloru lasowiackiego. Decyzją Rady Miasta Maria Kozłowa została ogłoszona tarnobrzeską Patronką Roku 2024. Z dumą przypominamy, że stało się to na wspólny wniosek Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu przy PZPW w Rzeszowie oraz Miejskiej Biblioteki Publicznej im. dr. Michała Marczaka w Tarnobrzegu.
25. rocznica śmierci tej wyjątkowej poetki to doskonała okazja, by przypomnieć postać, twórczość oraz ideę, jaka przyświecała Marii Kozłowej przez całe jej życie. By pokazać wielość i bogactwo dokonań, Biblioteka Pedagogiczna zaplanowała cały wachlarz działań. Należy dodać, że obchody połączone były z realizacjąprojektu„Lasowiacyinspirują”.PaniMałgorzataFajt,wicedyrektords.BibliotekiPedagogicznej przy PZPW w Rzeszowie, z satysfakcją zaznacza, że wszystkie zostały zrealizowane. Począwszy od konferencji, która zainicjowała obchody, poprzez ciekawe wykłady, interesujące spotkania, na czele z gościem specjalnym, Panią Dorotą Kozioł, córką Marii Kozłowej, warsztaty śpiewu białego, grę terenową dla uczniów szkoły podstawowej, występ artystyczny zespołu ludowego, warsztaty plastyczne oraz rękodzieła ludowego, nasz coroczny cykl spotkań w ramach Tygodnia Historycznego, który w całości poświęconybyłmachowskiejpoetceikulturzelasowiackiej,wystawytowarzyszące:twórczościpoetkioraz haftu i strojów, turniej gry planszowej (autorskiej BP!), aż po konkursy: literacki oraz na scenariusz opowieści do teatrzyku kamishibai, ponadto powstał monodram, specjalnie przygotowany na tę okazję, natomiastdlapasjonatównowoczesnejtechnologiistworzonyzostałmonolog,którywygłosiłasamaMaria Kozłowa, ożywiona przy użyciu sztucznej inteligencji. Słowem, było to godne świętowanie – na jakie bez wątpienia zasługiwała ta wyjątkowa edukatorka i pasjonatka kultury lasowiackiej.
To w skrócie, a oto szczegółowe zestawienie:
Konferencja „Lasowiaczka z Machowa”
Konferencja pod hasłem „Lasowiaczka z Machowa” uroczyście zainaugurowała Rok Marii Kozłowej. Spotkanie, które odbyło się 29 lutego otworzyło bogaty cykl wydarzeń.
• „Puszcza Sandomierska – zanim przybyli Lasowiacy”. Prelegentem był Pan Janusz Wepsięć z Regionalnego Centrum Promocji Obszaru Natura 2000.
• Kim byli Lasowiacy? – Pani Halina Ordon z Zespołu Ludowego „Cyganianki” opowiedziała o kulturze i zwyczajach Lasowiaków. Ukoronowaniem wykładu był występ Zespołu Śpiewaczego „Rutka” z Cyganów, a towarzyszyła mu Kapela Ludowa „Lasowiacy”, która dała wspaniały instrumentalny koncert.
Lasowiaczka z Machowa - konferencja naukowa
Fot. Archiwum BP Tarnobrzeg
• „Jestem Maria Kozłowa – Lasowiaczka z Machowa”- animacja z głosem Marii Kozłowej. Monolog, który wygłosiła do uczestników konferencji sama Maria Kozłowa, ożywiona przy użyciunarzędzisztucznejinteligencji,przygotowałaPaniEwaMiękina.UsłyszećgłosMariiKozłowejtobyła wyjątkowa gratka, a dodatkową było dopowiedzenie wizualne – wspaniałe, unikatowe zdjęcia z życia tej niezwykłej twórczyni ludowej, propagatorki folkloru lasowiackiego.
• „Jak to Marysi znachorka różę odmówiła, czyli gusła lasowiackie”. Monolog teatralny. Monodram wyreżyserowała i wykonała Pani Monika Bieniek, prywatnie pasjonatka teatru. Zamysł był taki, by o świecie lasowiackim opowiedzieć z perspektywy kobiety i jej emocji – bo emocje są ponadczasowe. Odbiorcami konferencji byli uczniowie szkół podstawowych.
Miejsce konferencji: Tarnobrzeski Dom Kultury
Wystawa „2024 Rok Marii Kozłowej"
Przygotowana specjalnie z okazji obchodów Roku Marii Kozłowej wystawa zawierała sporo publikacji, wspomnień i utworów poetki z Machowa. Dostępna była od stycznia do grudnia w dziale Czytelni, chętnie odwiedzana przez młodzież szkolną oraz osoby dorosłe. Przygotowanie wystawy: Pani Ewa Fajt.
Warsztaty „Lasowiackie ozdoby”
Uczniowie tarnobrzeskich szkół wzięli udział w warsztatach „Lasowiackie ozdoby”, podczas których stworzyli piękne prace inspirowane lasowiackimi tradycjami. Uczestnicy obejrzeli animację o Marii Kozłowej, tarnobrzeskiej patronce roku 2024, a następnie wykonali pająki krystaliczne z kolorowej bibuły i słomianych rurek. Uczniowie ćwiczyli cierpliwość, dokładność i precyzję, a efekty ich pracy były zachwycające. Wydarzenie było jednym z atrakcji Tygodnia Bibliotek, a odbyło się 13 maja. Miejsce wydarzenia: Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu
nr 45 (4/2024)
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
Gra terenowa „Flisackie tradycje” w Ulanowie
Edukacyjny wyjazd w dniu 17 czerwca do Ulanowa - stolicy flisactwa polskiego. Urodę miasta, jego bogate tradycje mieli okazję poznawać uczniowie klasy VI B ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Tarnobrzegu. Przewodnikiem po tej wspaniałej przestrzeni był kustosz Muzeum Flisactwa Polskiego Pan Bartłomiej Pucko. Zebrani wysłuchali barwnych historii. Opowieść była wspaniałym wstępem do spaceru, którego kolejne punkty wyznaczały zagadki przygotowane przez kustosza muzeum. Szóstoklasiści poradzili sobie znakomicie. Spore wyzwanie i frajdę stanowiło ostatnie zadanie, które przygotowane zostało przez kadrę naszej biblioteki w ramach gry terenowej „Tradycje flisackie w Ulanowie”. Każdy z pięciu zespołów otrzymał pakietmateriałów: patyczki, sznurek, druciki florystyczne,kawałekmateriału. Zadaniem uczniów było samodzielne zbudowanie tratwy flisackiej w mocno pomniejszonej skali, a wszystko w określonym czasie. Była rywalizacja, aleteż współdziałanie, kreatywność i megafrajda dla wszystkich. Ukoronowaniem był spływ łodziami stylizowanymi na galary, czyli na dawne statki używane do jednorazowego transportu towarów w dół rzeki. Piękno Sanu i Tanwi, przyroda nadrzeczna, cudowne słońce, słowem, gwarancja dobrych zdjęć.
Miejsce gry: Ulanów
Turniej gry planszowej „Lesiocki gospodorz”
WBibliotecePedagogicznejwTarnobrzegu16październikaodbyłsięemocjonującyTurniejGryPlanszowej o Puchar Marszałka Województwa Podkarpackiego „Lesiocki Gospodorz”, który połączył rywalizację z edukacją o kulturze Lasowiaków. W rywalizacji wzięło udział 5 zespołów reprezentujących szkoły podstawowe z województwa podkarpackiego: Publiczna Szkoła Podstawowa w Krzątce, Szkoła Podstawowa im. Królowej Jadwigi w Widełce, Szkoła Podstawowa nr 6 im. Akademii Miechocińskiej w Tarnobrzegu, Szkoła Podstawowa nr 7 im. gen. L. Okulickiego w Tarnobrzegu, Szkoła Podstawowa im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Tuszymie. Podczas rozgrywek, uczestnicy nie tylko dobrze się bawili, ale również rozwijali swoje umiejętności strategiczne, rywalizując o zdobycie jak największej liczby figurek – symboli lesiockiego majątku. To właśnie zespół, który zgromadził najwięcej figurek, osiągnął najwyższy wynik, zdobywając zasłużony tytuł mistrzów turnieju. Turniej przygotowały i prowadziły Pani Marta Król i Pani Ewa Miękina. O piękną scenografię spotkania zadbała Pani Anna Słodownik. Natomiast nad prawidłowym przebiegiem turnieju czuwali sędziowie, po jednym przy każdym stoliku - Panie: Anna Słodownik, Izabella Stachowicz, Marta Król, Monika Bieniek, Marzena Tęcza-Kupiec. Miejsce wydarzenia: Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu
Konkurs literacki „Maria Kozłowa inspiruje”
W dniu 11 grudnia odbyła się uroczystość podsumowania Powiatowego Konkursu Literackiego „Maria Kozłowa inspiruje”, na którym to wydarzeniu obecni byli: laureaci w obu kategoriach (uczniowie oraz dorośli), nauczyciele, którzy przygotowali młodzież, jak również uczniowie ze Szkoły Podstawowej nr 3 w Tarnobrzegu. Celem konkursu było uczczenie Roku Marii Kozłowej, upowszechnienie wiedzy o machowskiej poetce i jej twórczości, kształcenie patriotyzmu lokalnego oraz stworzenie młodzieży oraz dorosłymmożliwościwykazywaniasiętalentem literackimiwyrażeniaswoichprzemyśleńi uczuć.Konkurs skierowany był do uczniów klas VI – VIII szkół podstawowych oraz osób dorosłych z terenu Tarnobrzega i powiatu tarnobrzeskiego. Pomysłodawczynią konkursu była Pani Maria Pałkus, polonistka, miłośniczka ziemi tarnobrzeskiej i jej historii.
Koordynator: Pani Monika Bieniek
Miejsce wydarzenia: Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu
Konkurs „Scenariusz opowieści lasowiackiej do teatrzyku Kamishibai” W dniu 16 grudnia odbyło się uroczyste podsumowanie konkursu „Scenariusz opowieści lasowiackiej do teatrzyku kamishibai”. Wydarzenie było świętem lasowiackiej tradycji, kultury oraz młodzieńczej kreatywności. Podsumowanie rozpoczęło się storytellingową opowieścią zaprezentowaną w formie teatrzyku kamishibai - publiczność przeniosła się w świat lasowiackiej przygody. W konkursie wzięło udział dwudziestu czterech uczniów reprezentujących: Publiczną Szkołę Podstawowa w Krzątce, Szkołę
nr 45 (4/2024)
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
Podstawową nr 8 w Tarnobrzegu, Szkołę Podstawową nr 4 w Tarnobrzegu, Zespół Szkół Społecznych nr 2 im. Małego Księcia w Tarnobrzegu, Dom Kultury Wrzawy, Środowiskowy Dom Kultury Gorzyce. Pomysłodawczynią konkursu oraz jego regulaminu była Pani Małgorzata Fajt.
Koordynator: Pani Ewa Miękina
Miejsce wydarzenia: Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu
Tydzień Historyczny – „Wokół Marii Kozłowej”
XII TydzieńHistoryczny im.KazimierzaWiszniowskiego to wydarzenie zyskało jużswoją renomę jako jedno z ważniejszych spotkań historycznych w Tarnobrzegu. Program tegorocznej edycji oscylował wokół świata Lasowiaków, jego tradycji, kultury, języka, ale i współczesnych odniesień. Nie mogło zabraknąć wspomnienia o Marii Kozłowej, tarnobrzeskiej Patronce Roku 2024. W dniach 18 – 22 listopada, codziennie przez cały tydzień odbywały się ciekawe wydarzenie, przeznaczone dla młodzieży szkolnej oraz osób dorosłych.
• Spotkanie autorskie. Prezentacja książki autorstwa Pani Doroty Kozioł, poświęcona jej matce, Marii Kozłowej. Autorka przybliżyła uczestnikom spotkania nie tylko biografię machowskiej poetki, ale także uwarunkowania historyczne i społeczne w których żyła. Spotkanie autorskie uświetnił występ zespołu "Lasowiacka Nuta", który, przedstawiając tradycyjne pieśni lasowiackie, dodał wyjątkowego klimatu wydarzeniu.
• Prelekcja „Ulubione motywy w wierszach Marii Kozłowej”, którą wygłosiła Pani Maria Pałkus, emerytowana nauczycielka. Wykład dotyczył tematu motywów wędrownych w twórczości Marii Kozłowej, niezwykłej kobiety, nazywanej przez dziennikarzy "Kolbergiem w spódnicy" i "ostatnią Lasowiaczką".
Fot.: Archiwum BP Tarnobrzeg
• Prezentacja projektu „Burda Lasowiacka”, którą przeprowadziła projektantka i stylistka Pani Justyna Wesołowska. Pani Justyna, opowiadając o strojach ludowych u Lasowiaków, skupiła się głownie na ubiorze kobiet: codziennym i odświętnym, szerzej przedstawiając ten drugi. Spotkanie z projektantką to była wyjątkowa gratka dla miłośników mody, a dla każdego okazja do inspiracji.
• Prelekcja „O tych co już ich nie ma – Machów, Kajmów”, którą wygłosił dr hab. Tadeusz Zych, dyrektor Muzeum – Zamek Tarnowskich w Tarnobrzegu. Bardzo ciekawie opowiadał o historii i mieszkańcach nieistniejących wsi: Machowa i Kajmowa. Te nadwiślańskie miejscowości wydały wielu wybitnych obywateli.
• Warsztaty białego śpiewu oraz wykład pt. „Motywy haftu lasowiackiego. Ostatnie wydarzenie w ramach XII Tygodnia Historycznego było niezwykle artystyczne. W piątek 22 listopada odbyły się bowiem warsztaty białego śpiewu, które poprowadziła Pani Aleksandra „Olica” Suchowiecka oraz wykład pt. „Motywy haftu lasowiackiego wykorzystywane w strojach ludowych”, który wygłosiła Pani Anita Ryba.
• Dodatkową atrakcją, nomen omen ozdobą Tygodnia Historycznego była wystawa pt. „Grębowskotarnobrzeskie stroje ludowe", którą przygotowała Spółdzielnia Socjalna Łęgowianka z Bojanowa. Wszystkie pracewyeksponowanewsaliwystawowo-konferencyjnej zachwycają precyzją i artyzmem wykonania. Te unikatowe arcydzieła z haftu lasowiackiego świadczą same
nr 45 (4/2024)
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
za siebie – tak piękne dziedzictwo należy odpowiednio uhonorować i kultywować. By inspirować kolejne pokolenia. Koordynator wystawy: Pani Anna Słodownik
Miejsce wydarzenia: Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu
Należy dodać, że są to wydarzenia, które Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu przygotowała w związku z obchodami Roku Marii Kozłowej. Natomiast działań było znacznie więcej. Sporo wydarzeń odbyło się również w ramach projektu „Lasowiacy inspirują”, który rozpisany jest na lata 2023 -2027, a finansowany z budżetu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego. Jego celem jest promowanie kultury lasowiackiej, stworzenie sieci instytucji promujących kulturę lasowiacką, wśród których ważną rolę odegrają szkoły. Program adresowany jest do dyrektorów, nauczycieli, uczniów, by młodzi ludzie mogli poznać swoje korzenie, tożsamość. Ten innowacyjny program realizowany jest przez Bibliotekę Pedagogiczną w Tarnobrzegu, Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Tarnobrzegu, Wojewódzką Bibliotekę Pedagogiczną w Rzeszowie -placówki działające przy Podkarpackim Zespole Placówek Wojewódzkich w Rzeszowie. Oto najważniejsze wydarzenia:
Konferencja „Zainspirowani”
Jednym z wydarzeń, które zainaugurowało program LASOWIACY INSPIRUJĄ - ROK 2024 była konferencja pod hasłem „Zainspirowani”, która odbyła się 19 marca. Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu była współorganizatorem wydarzenia. Placówka z przyjemnością włączyła się w obchody, dodając własne, nietuzinkowe edukacyjne cegiełki w optyce współczesności - by inspirować młodzież i zachęcić ją do czerpania z bogatej tradycji lasowiackiej, by ten świat wydał im się atrakcyjny i ciekawy. Monolog wygenerowany przy użyciu narzędzi sztucznej inteligencji, monodram oraz gra planszowa to projekty przygotowane przez nauczycieli-bibliotekarzy Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu, które wzbudziły ogromnezainteresowanieiemocjeliczniezgromadzonychgości.Monolog,którywygłosiładouczestników konferencji sama Maria Kozłowa, ożywiona przy użyciu narzędzi sztucznej inteligencji przygotowała Pani Ewa Miękina, nauczyciel-bibliotekarz. Monodram pt. „Jak to Marysi znachorka różę odmówiła, czyli gusła lasowiackie” opracowała, wyreżyserowała i wykonała Pani Monika Bieniek, nauczyciel-bibliotekarz, a prywatnie pasjonatka teatru. Trzeci projekt to autorska gra planszowa „Lesiocki gospodorz", której zasadyopracowałaPaniMartaKról,nauczyciel-bibliotekarz,natomiastografikęzadbałaPaniEwaMiękina.
Planszówka, oczywiście w optyce współczesności. Atrakcyjna dla uczniów grafika, ciekawe zadania, pionki wykonane za pomocą drukarki 3D, nuta rywalizacji - edukacja poprzez zabawę. Trzeba dodać, że gra jest częścią „Lasowiackiego tobołka inspiracji", który otrzymują szkoły uczestniczące w projekcie „Lasowiacy inspirują". Wspaniałe wyróżnienie. Miejsce wydarzenia: Miejski Dom Kultury w Kolbuszowej
Konferencja i Piknik
W dniu 12 września miały miejsce dwa ważne wydarzenia: konferencja powiatowa pt. „Zadania dyrektora szkoły, przedszkola i placówki oświatowej w kontekście zmian współczesnej edukacji” oraz Piknik lasowiackipn.„Gdziekuchareksześć,tamdamywamzjeść".BibliotekaPedagogicznawTarnobrzegumiała swój wkład w oba te wydarzenia. Podczas konferencji, uczestnicy mieli okazję zapoznać się z prezentacją naszych zbiorów, które odpowiadają priorytetom polityki oświatowej, oraz szczegółowym zestawieniem bibliograficznym i ofertą edukacyjną na rok szkolny 2024/2025. Pani Ewa Wicherska zapraszała do wypożyczenia wybranych książek i zapisania się do biblioteki. W konferencji wzięła również udział Pani Małgorzata Fajt, wicedyrektor ds. Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu przy PZPW w Rzeszowie, która zaprosiła zebranych dyrektorów do skorzystania z naszej oferty. Dla młodszych uczestników – uczniów Szkoły Podstawowej nr 7 w Tarnobrzegu, Szkoły Podstawowej nr 3 w Tarnobrzegu oraz Szkoły PodstawowejwWoliRusinowskiej – zorganizowaliśmywarsztaty rękodzieła,prowadzone przezPaniąEwę Miękinę. Dzieci miały okazję wykonać unikalne ozdoby inspirowane kulturą lasowiacką, co nie tylko pobudzało ich kreatywność, ale także uczyło precyzji i cierpliwości. Uczniowie mogli również spróbować
nr 45 (4/2024)
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
swoich sił w grze planszowej „Lesiocki gospodorz”, której zasady przedstawiła Pani Marta Król. Gra, inspirowana tradycją Lasowiaków, łączy elementy edukacji z rozrywką, rozwijając u dzieci umiejętność logicznego myślenia i pracy zespołowej. W zabawie, oprócz rywalizacji, ważna była współpraca, a uczniowie poznawali przy tym kulturę regionalną.
Miejsce wydarzenia: Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie Oddział Tarnobrzeg
Inspirujące spotkanie w Bojanowie
W niedzielę 27 października odbyła się wystawa poplenerowa pt. „Wczoraj i dziś” w ramach projektu pn. „Plener Hafciarski w Bojanowie – wpisanie haftu lasowiackiego na Krajową Listę Dziedzictwa Niematerialnego”, dofinansowanego z budżetu Województwa Podkarpackiego. Z ogromną radością Pani MałgorzataFajt,wicedyrektords.BibliotekiPedagogicznejwTarnobrzeguprzyPZPWwRzeszowieprzyjęła zaproszenie do współtworzenia tego niezwykłego wydarzenia. To niezmiernie miłe, że nasze nieszablonowe edukacyjne projekty, które powstały specjalnie na lutową konferencję „Lasowiaczka zMachowa”– monodramorazanimacja –wciążwzbudzajązainteresowanieiemocje.Dlawielu,zwłaszcza dla młodych, świat Lesioków może wydawać się przestarzały i mało atrakcyjny, dlatego każda inicjatywa, która edukuje, oswaja, inspiruje jest na wagę złota. Oba nasze projekty wyróżnia innowacyjność, ale być możewłaśniedziękitejwspółczesnejformule,młodziludziebędąchcieliwprzyszłościsięgaćdotejbogatej tradycji – ze świadomością, że tu są ich korzenie.
Miejsce wydarzenia: Gminny Ośrodek Kultury w Bojanowie
Podsumowanie robi wrażenie. Zwłaszcza że wszystkie działania, jakie Biblioteka Pedagogiczna w Tarnobrzegu zaplanowała na rok 2024 w związku z Rokiem Marii Kozłowej oraz w związku z projektem „Lasowiacy inspirują” zostały zrealizowane. W sercach satysfakcja, że cel został osiągnięty: uczniom przybliżony został ten dawny, ale jakże fascynujący lasowiacki świat, jego język, obyczaje. Być może dzięki naszym edukacyjnym działaniom, dzieci odkryją wspaniałą mądrość i piękno kultury lasowiackiej, potraktują ją jako źródło inspiracji. Jest to nasza cenna cegiełka na rzecz wspólnej misji, by ta bogata kultura lasowiacka była rozpoznawalna na Podkarpaciu oraz w Polsce. Wspaniale jest działać razem!
Monika Bieniek Ewa Miękina BP Tarnobrzeg
Biblioteka – inspiracja i wiedza
Biblioteczna choinka 2024 w duchu upcyklingu
Jak co roku, nasza biblioteka z dumą prezentuje świąteczną choinkę stworzoną z materiałów, które w innymprzypadkutrafiłyby nawysypisko.Znówpostawiliśmy nakreatywnośći proekologiczne podejście. Tegoroczna instalacja powstała z płyt CD i kaset magnetofonowych przeznaczonych do utylizacji. Pomysł na upcyklingowe choinki jest częścią naszego pomysłu propagowania zrównoważonego stylu życia i troski o naszą planetę. Tegoroczna choinka to efekt aż dwóch lat pracy nad zbieraniem materiałów. Płyty CD i kasety magnetofonowe pochodziły z naszych własnych zbiorów, zbiorów prywatnych, wsparcie otrzymaliśmyrównieżodlokalnychszkółibibliotek.SzczególnepodziękowaniaskładamydziałowiITnaszej instytucji, który przekazał nam setki płyt kompaktowych. Przyznajemy szczerze, że liczba zgromadzonych płyt przerosła nasze oczekiwania, ale nadmiar CD na pewno znajdzie swoje zastosowanie!
Tworzenie choinki trwało kilka dni i wymagało nie tylko kreatywności, ale także precyzji. Konstrukcję choinki stworzyliśmy, wykorzystując szkielet poprzedniej, która już wiele lat wcześniej służyła jako część świątecznych dekoracji. Setki płyt CD, błyszczących w świetle, zostały ułożone w kształt stożka, tworząc
nr 45 (4/2024)
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
niezwykły efekt migotania i refleksów świetlnych. Kasety magnetofonowe posłużyły jako ozdoby, dodając całości charakteru i nostalgicznego uroku.
Naszachoinkatonietylkodekoracja,aletakżeprzypomnienie,żeto,cowydajesięzbędne,możeotrzymać drugie życie. To też mały ukłon w stronę dawnych technologii i dowód na to, że coś starego może stać się miłą dla oka częścią teraźniejszości. Chcemy inspirować naszych czytelników i odwiedzających do podobnych działań – kreatywnych i proekologicznych. Zapraszamy wszystkich do oglądania naszej wyjątkowej choinki do końca stycznia br. w Czytelni biblioteki – nie dość, że może się spodobać to z pewnością skłoni do refleksji. Pomysłodawczynią i twórczynią choinki, jak co roku jest Anna Słodownik.
Książkowe prezenty pod choinkę
Wszyscy szukamy idealnego prezentu na Święta a bibliotekarze najlepiej wiedzą, że wspaniałym prezentem mogą być książki, co więcej, zachęcamy do podarowania w prezencie książki już przeczytanej! Jest to bardzo wartościowy gest, który ma również wyjątkowe znaczenie. Oto kilka powodów, dlaczego uważamy, że to dobry pomysł:
Osobisty akcent
Wręczającksiążkę,którą sam przeczytałeś,dajesz cośodsiebie – nietylkoprzedmiot,aleifragmentswojej historii.Możeszpodzielićsięswoimiwrażeniami,ulubionymifragmentamiczyprzemyśleniamizwiązanymi z tą lekturą.
nr 45 (4/2024)
Dbałość o środowisko
Podarowanieużywanejksiążkitoekologicznywybór,którywpisujesięwideęzerowaste.Zamiastkupować nowy egzemplarz, dajesz książce drugie życie, co jest korzystne dla planety.
Symboliczne znaczenie
Książka, którą sam przeczytałeś, ma dodatkową wartość emocjonalną.Może być postrzegana jako prezent pełen ciepła i zaangażowania, zwłaszcza jeśli jest związana z Twoimi wspomnieniami lub czymś ważnym dla obdarowanej osoby.
Możliwość dzielenia się wiedzą i emocjami
Wręczającprzeczytanąksiążkę,przekazujeszdalejto,coCięporuszyło,rozbawiło,nauczyłoczegośnowego lub dało inspirację. To jak dzielenie się doświadczeniem w innej formie.
Osobiste dedykacje
Możesz dodać do książki osobistą notatkę, wpis lub dedykację, wyjaśniając, dlaczego akurat tę książkę podarowałeś. To uczyni prezent jeszcze bardziej wyjątkowym.
Wartość dla bibliofilów
Jeśli książka jest unikatowa, np. stary egzemplarz, książka z trudnym do znalezienia wydaniem, albo ma jakieś szczególne cechy (podkreślone fragmenty, odręczne notatki), może być prawdziwym skarbem dla osoby, która ją otrzyma.
Jednak pamiętaj:
• Upewnij się, że książka jest w dobrym stanie – schludna i niezniszczona.
• Dobierz tytuł odpowiedni do gustu i zainteresowań obdarowanego.
• Jeśli książka zawiera Twoje notatki, zapytaj siebie, czy druga osoba może je docenić, czy lepiej wybrać coś neutralnego.
Podarowanie przeczytanej książki to piękny gest, który świadczy o trosce i uwadze wobec drugiej osoby Teraz wystarczy już tylko pięknie zapakować wybrany prezent i cieszyć się radością obdarowanego. Poniżej, kilka naszych propozycji na fascynująca lekturę i niepowtarzalny upominek:
Chłopiec z lasu. Cezary Harasimowicz
Ala – tylko nie Alusia! – to dziewczynka jakich wiele, a zarazem taka… inna. Świetnie liczy w pamięci, nie lubi, jak się ją przytula, prowadzi rozmowy z płotem, łyżką i psem Asem. Mieszka w wesołym i ciepłym domu na granicy lasu, który zdaje się czasem groźny i ciemny. Pewnego dnia znajduje wśród drzew zniszczony dziecięcy but, a niebawem natrafia na drugi. I na jego właściciela – chłopca jakich wielu, a zarazem takiego… innego. Przemoczonego, zziębniętego i samotnego. Tak zaczyna się znajomość, która na zawsze zmieni życie, nie tylko Ali.
Chłopiec z lasu, Cezary Harasimowicz - Księgarnia Natuli
W zbiorach biblioteki TG 115438
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
Książę. Biografia Tadeusza Boya-Żeleńskiego Monika Śliwińska
Tadeusz Boy-Żeleński, jedna z najważniejszych postaci Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego. Wpływowy krytyk teatralny i zaciekły polemista. Kampanie publicystyczne o prawa kobiet (stworzył hasło: „Piekło kobiet”), świadomemacierzyństwo, rozdział Kościoła od państwa przysporzyły muwrogównawielustronachsceny politycznej.Pisarzuwielbianyprzezrzesze czytelników, tłumacz i wydawca, mistrz literackich prowokacji i autopromocji. Prywatnie melancholik i introwertyk.
Monika Śliwińska odkrywa nieznane dotąd fakty z życia Tadeusza BoyaŻeleńskiego. Z doświadczeń, konfliktów wewnętrznych i niejednoznacznych wyborów rekonstruuje biografię, którą czyta się jak wciągającą powieść. Książę. Biografia Tadeusza Boya-Żeleńskiego wyd. 2024 | Monika Śliwińska (książka) - Księgarnia znak.com.pl
W zbiorach biblioteki: TG115440
To dla Pani ta cisza. Mario Vargas Llosa
Najnowsza, i ostatnia, powieść mistrza Llosy. Są spotkania, które na zawsze odmieniają życie. Kiedy Toño Azpilcueta po raz pierwszy słyszy, jak na gitarze gra Lalo Molfino, jest wstrząśnięty. Niepokojąca, pełna namiętności muzyka na jego oczach niemal ucieleśnia się w osobie nikomu nieznanego wirtuoza. Kim jest Lalo? Jaką tajemnicę kryje? Dlaczego nagle zniknął bez śladu?
Obsesyjne poszukiwanie prawdy prowadzi Toña w zapomniane zaułki Limy, gdzie muzyka i taniec rozpalają zmysły i budzą demony. To powieść, która wprost tętni kreolskim rytmem i porywa do zmysłowego tańca. Noblista prowokuje i uwodzi historią o niespełnionych marzeniach, obsesyjnym poszukiwaniu ideału i szczęściu, które zawsze wymyka się z rąk.
To dla Pani ta cisza - Mario Vargas Llosa W zbiorach biblioteki: TG 115435
Szczęście pisane marzeniem. Katarzyna Michalak
On uciekł do chaty na końcu wsi trzy lata temu. Ona uciekła wczoraj. Przed ludźmi, przed złym losem, przed sobą. Spotykają się nad rzeką, w środku lasu, w noc rozjaśnioną światłem księżyca oraz gwiazd i... natychmiast zostają wrogami.
Gabriel nie życzy sobie niczyjej obecności w swojej samotni. Liwia ma spędzić święta w pięciogwiazdkowym hotelu, a nie w chacie przerobionej na księgarnio-kawiarnię, do której nikt nie zagląda.
Jest jednak coś, co tych dwoje zbliży do siebie bardziej, niżby chcieli.
Śnieżna zamieć, która odcina ich od świata, a może… magia świąt? Czy dwa złamane serca i dwie poranione dusze zaufają ten jeden, ostatni raz?
Przepiękna wigilijna opowieść, pachnąca choinką i domowym ciastem, ukoi, wzruszy i da nadzieję…
Szczęście pisane marzeniem Katarzyna Michalak książka | TaniaKsiazka.pl
oprac. Ewa Wicherska BP Tarnobrzeg
Młodzi – zdolni
„Kolor myśli”
Autorką opowiadania jest Wiktoria Fajt - studentka I roku 2 stopnia dziennikarstwa i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Rzeszowskim, na co dzień fanka siatkówki, musicali, seriali tureckich oraz rodzin królewskich z całej Europy.
„Są sny, po których śpimy jeszcze dłużej, i sny, po których natychmiast się budzimy.” Éric-Emmanuel Schmitt „Ulisses z Bagdadu”
Dziesięć…
Kamienne schody, po których wchodziłam, zdawały się nie kończyć. Krok po kroku, krok po kroku. Minęło ich chyba z czterdzieści, a ja wciąż nie widziałam końca. Czułam już lekkie zmęczenie.
Dziewięć…
Wszystko dookoła było szare. Jedynie portrety wiszące w wielkich ramach na ścianach były czarno-białe. Nie było tam żadnych kolorów. Muszę przyznać, że przerażało mnie to.
Osiem…
W końcu udało się wejść na górę. Rozejrzałam się, lecz jedyne, co się wyróżniało, to mocno czarne drzwi. Nikogo nie widać. Wygląda na to, że nie ma w tym domu ani jednej żywej duszy.
Siedem…
Moje ubranie i skóra przybrały szary odcień. Stałam się nic nieznaczącym, wtapiającym się w tło człowiekiem. Znajdowałam się w ogromnej rezydencji, pełnej portretów różnych osób, których nie kojarzyłam z twarzy. Nie dostrzegałam podpisów pod nimi, więc trudno było kogokolwiek zidentyfikować.
Sześć…
Postawiłam krok. Pierwszy, później drugi. Złapałam się ściany, by nie upaść, gdy się zachwiałam. Czułam się jak w jednym z dziecięcych koszmarów.
Pięć…
– Otwórz drzwi – nagle usłyszałam głos w mojej głowie – Tam czeka coś miłego. Nie chciałam się sprzeciwiać, bo czułam, że to może być prawda. Zaciekawiona wolno podeszłam do tych, które były najbliżej mnie. Po chwili chwyciłam za klamkę i otworzyłam.
Cztery…
Moim oczom ukazało się coś dziwnego. W tym pokoju był kolor. Ogromne łóżko z baldachimem, stojące na środku sypialni, miało odcień wina, a położona na nim pościel była jasnoróżowa. Ściany złote, a panele brązowe. Przetarłam oczy. Co tu się dzieje?
Trzy…
– Usiądź – znowu usłyszałam głos w mojej głowie. Wykonałam niemal natychmiast polecenie, zwłaszcza że byłam zmęczona. Bardzo chciałam odpocząć na czymś wygodnym.
Dwa…
Nie wiem co, ale coś mnie podkusiło i spojrzałam w górę. Dało się zauważyć, że niemal w tej samej chwili barwa zaczęła znikać.
– Nie! Nie! – zaczęłam nagle krzyczeć – Chcę kolor! Chociaż tutaj! Proszę!
nr 45 (4/2024)
Biuletyn Biblioteki Pedagogicznej w Tarnobrzegu październik - grudzień
To niestety nic nie dawało. Szarość dalej się pojawiała, zasłaniając wszystko, co było w kolorze.
– Nie! Nie! To nie może tak być! – złapałam się za głowę, wciąż krzycząc.
Jeden…
Nagle otworzyłamoczy, słysząc swój budzik. Byłam w swoim pokoju. Wszystko było w normalnym kolorze, nie widziałam tej przytłaczającej szarości. Niedługo potem usłyszałam odetchnięcie z ulgą.Wiedziałam kto to. Moja mama przyszła do pokoju.
– Krzyczałaś przez sen córeczko, więc przyszłam sprawdzić, co się dzieje – uśmiechnęła się czule, siadając obok mnie na łóżku – Wszystko w porządku?
– Nic nie jest w porządku mamo – westchnęłam i usiadłam, przecierając nieco zaspane oczy – Zapisz mnie do psychologa, chyba coś ze mną nie tak.
– No dobrze, zobaczę, co da się zrobić kochanie. A teraz chodź, śniadanie już zaraz będzie gotowe –pocałowała mnie w czoło i wyszła, nucąc jakąś wesołą piosenkę.
A więc to był tylko zły sen…na szczęście.
Zero…
„Z booktoka młodej czytelniczki”
To mocno subiektywna ocena wybranych książek ulubionych autorów w wykonaniu Neli Lipińskiej, naszej zaprzyjaźnionej czytelniczki, licealistki, pasjonatki literatury, działającej w przestrzeni wirtualnej jako recenzentka wydawnictw BeYa, Editio.red, Niezwykłe. Tarnobrzeżanka jest żywym dowodem na to, że młodzież czyta (jak to możliwe?:), co więcej znajduje w tym źródło pasji, kreacji i ekspresji. Nela szczerze i bezkompromisowo – „jeśli nie zachwyca to nie zachwyca” – poleca wybrane pozycje z naszego księgozbioru. Mamy nadzieję, że ta forma promocji przypadnie Wam do gustu.
Nela - pasjonatka książek, prowadzi również swojego Booktoka oraz Bookstagrama pod nazwą nelkabooks. https://instagram.com/nelkabooks
Tym razem Nela proponuje książkę autorstwa Sally Rooney pt. Normalni ludzie TG112394
„Normalni ludzie” to książka, która mnie zaintrygowała. Przede wszystkim jej fabuła.
Sally Rooney przedstawia nam życie dwóch młodych osób, które funkcjonują w zupełnie różnych środowiskach. Connell jest gwiazdą szkolnej drużyny piłkarskiej z paczką przyjaciół i wianuszkiem dziewczyn, którym się podoba. Marianne natomiast jest dumną outsiderką z bogatego domu, którą od zawsze uważano za dziwną i nienormalną. Pewnego dnia ich drogi się krzyżują - okazuje się, że matka Connella sprząta w rezydencji Marianne.
Między bohaterami rodzi się nietypowa więź, którą chcą ukryć przed światem za wszelką cenę. Ich historia skłania do refleksji, szukania odpowiedzi na pytanie, kim są „normalni ludzie” oraz od czego i kogo to zależy. Jaka jest różnica pomiędzy człowiekiem normalnym a dziwnym. I czy w ogóle jakaś różnica jest.
Sally Rooney eksploruje również temat różnic klasowych, magnetyzm pierwszej miłości oraz niezwykle skomplikowaną prawdę o rodzinie i przyjaźni. Autorka wnikliwie opisuje psychikę młodych bohaterów, przy czym robi to w bardzo oszczędny sposób. Puenta historii idealnie łączy się z tytułem, co moim zdaniem nabiera jeszcze większego sensu, gdy już książkę przeczytamy!
Kolejna rzecz, która mnie bardzo zaintrygowała to sposób pisania autorki - dialogi nie zaczynają się od myślników.DziękitemuSallyRooneydodatkowoangażujeczytelnika,którymusirozstrzygnąćczydanesłowa są jedynie myślami bohaterów, czy może zostały one jednak wypowiedziane na głos. Świetny zabieg!
Myślę, że książka „Normalni ludzie” to historia warta uwagi. Jest niezwykle pouczająca i fascynująca. Polecam!
Co czytają bibliotekarze?
„Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia” Witold Szabłowski
Witold Szabłowski, to jeden z najlepszych polskich reporterów, który w książce „Sprawiedliwi zdrajcy. Sąsiedzi z Wołynia” podejmuje temat rzezi wołyńskiej. Rzeźwołyńskatonietylkoofiaryipolitycznesporyaleprzedewszystkimhistorie ludzi. Autor wyrusza na Ukrainę, by spotkać ostatnich żyjących świadków tamtych dni i od nich dowiedzieć się prawdy, znajdując ludzi oraz ich wstrząsające wspomnienia. Dowiadujemy się zatem, jak to się stało, że w 1943 r. jedni spośród Ukraińców przykładali rękę do zbrodni, czasem nawet zabijali swoje polskie żony i dzieci a inni ryzykowali życie, chowając Polaków we własnych domach, strychach, schowkach i stodołach. Co spotkało panią Hermaszewską, gdy z półtorarocznym Mirkiem w ramionach uciekała przed banderowcami? Jakim cudem dziesięć tysięcy Polaków przetrwało w pospiesznie zbudowanej warowni, z której nie było żadnej ucieczki? Czy żeby ratować innych, trzeba zdradzić swoich? Co polska pamięć o ukraińskich sprawiedliwych mówi o naszej tożsamości? „Sprawiedliwi zdrajcy” to próba odpowiedzi na te ciągle aktualne pytania… .
sprawiedliwi zdrajcy