Wymiarki
Wymiarki zmarnowały swoją przemysłową szansę, zubożały. Paradoksalnie – obecnie ściana zachodnia zdaje się znacznie biedniejsza niż ściana wschodnia. Wschodnie rubieże Polski – od Suwałk przez Hajnówkę i Chełm aż po Przemyśl – w ciągu ostatnich kilku lat bardzo przyspieszyły, zmieniły się nie do poznania. A na ścianie zachodniej – od Pieńska (okolice Zgorzelca) przez Kostrzyn nad Odrą aż po Wolin – nastąpił nieprawdopodobny regres. To już nie jest ta bogata zachodnia Polska. O dziwo – mimo że tutaj biedniej, to wszędzie drożej. Widać po cenach biletów autobusowych. Z Gorzowa do Lubniewic jest jakieś dwadzieścia kilometrów i kosztuje to ponad osiemnaście złotych. Z Łęcznej do Lublina jest podobna odległość i za bilet płacimy 3 złote. Kolosalna różnica. Lubię obserwować te anomalie, dzięki nim lepiej poznaję Polskę. Idziemy na odrapany przystanek autobusowy sprawdzić rozkład jazdy. Łatwiej tutaj przyjechać, niż stąd wyjechać. Dziś już wyjechać się nie da. Ale i tak jest tu więcej możliwości niż w mojej rodzinnej wsi. To prawie małe miasteczko. Pijacy machają do nas, zapraszają na tanie wino, moja piękna żona chyba wpadła im w oko. Uprzejmie odmawiamy. Udajemy się na stadion klubu piłkarskiego, który jeszcze niedawno tu istniał, kiedyś grał nawet w II lidze. Pani wójt wszystko wysprzedała, jest zarząd komisaryczny, klubu już nie ma – wytłumaczył nam napotkany na zarośniętej trawą płycie jakiś staruszek. Były piłkarz pamiętający lepsze czasy? To stąd wywodził się sławny zawodnik Zdzisław Gut. Może kiedyś grali razem. Nie chciałem o to wypytywać, bo dziadek i tak się rozkleił. Piłka była całym jego życiem. 3. Pani dyrektor kieruje GOK-iem od dwóch miesięcy. Wcześniej pracowała w bibliotece. Pierwsze, co zrobiła, jak została dyrektorką, to zorganizowała ze mną spotkanie. Przychodzi na nie kilkanaście kobiet, to głównie emerytki. Wyciągam od nich informacje. Po chwili wiem, że jedna z pań ma córkę w Wiedniu na studiach doktoranckich. Syn drugiej był utalentowanym oszczepnikiem, który zdobył dużo medali, ale w wieku 25 lat zakończył karierę i wyjechał pracować w rzeźni w Anglii. Trzecia była księgową w hucie, gdy ta działała. Jej mąż jest Łużyczaninem od pokolenia. Szkoda, że nie przyszedł na spotkanie, bo chciałem go wypytać o kilka spraw związanych z jego przodkami. Podobno w Żarach starają się kultywować pamięć o pierwszych mieszkańcach tych ziem. Zwykle zapraszają mnie na spotkania z młodzieżą, żebym „dawał przykład”, jakkolwiek to pompatycznie zabrzmi. Potwierdzałem swoim przykładem, że mimo iż droga spod Świętego Krzyża na literackie czy filmowe salony jest strasznie długa, to można ją przebyć. Te moje prezentacje podczas spotkań autorskich to nieco taka praca u podstaw jak u mojego mistrza Żeromskiego. Tylu utalentowanych młodych ludzi marnuje się po wsiach – mogliby być aktorami, muzykami, piłkarzami. Ale jakoś nikt nie wyciąga do nich ręki, nie przyjmuje z otwar-
201