Fra VANNASSEN te BREIAVATNET
Kossen Stavanger blei Stavanger
H
vis du e i Stavanger i 2025, vil du oppleva ein by så feire seg sjøl med stor festivitas, så det hette. Det e nemlig det året Stavanger fylle 900 år! Det e ein fine alder! Det starta heilt tebage i middelalderen, den gangen norske vikingar reiste på någe de kalte for korstog te Jerusalem, for å redda de kristne fra arabarane. Kong Sigurd va ein av disse. Då kongen kom hjem igjen, kalt’an seg for Sigurd Jordsalfar, og som ein «gode kristen», så de seie, mått’an jo bygga kjerker, sånn at nordmennene òg sko bli kristne. I 1125 bestemte kong Sigurd Jorsalfar at det sko opprettas et bispedømme i Stavanger. «Et bispedømme må jo ha ei kjerka», sa kongen, og då starta de å bygga ei kjerka mydlå sjøen og et vatten så seinare blei kalt for Breiavatnet. Domkjerkå blei ferdige i 1150 og e ei av de eldste domkjerkene i landet. Den ser ud akkurat så i middelalderen. Men det må merr te for å bygga ein by. Folkå så bor der, må jo ha arbeid. På Jæren va det gode forhold for bøndene. Fiskarane holdt te rondt i Ryfylke, og brislingen som trakk inn i fjorden, ga arbeid te mange. Då brislingfiske va på det besta, låg hermetikkfabrikkane tett langs kaien. Ude på Vågen va det tett i tett med bådar så sko levera fisk. Inne på fabrikkane sto arbeidarane og jobba for harde livet. Det va på denne tidå at Stavangeregget dokka opp. Hermetiske fiskeboller ga jobb te mange stavangerdamer. Stavanger vokste og bjynte å ligna på ein by. Det va då någen fant på å bygga et skipsverft ude på ein av øyene. Langs skipsleiå va det ei stond seilskibene som rådde, men itte kvert blei de avløyste av dampskib. Skipsverftet på Rosenberg bygde både nye skib og reparerte gamle. Både seilskib og dampskib trengte et verksted der de konne dra bådane opp på land. Itte kvert bygde de presser for hermetikkindustrien òg. Stavanger va blidd ein sjøfartsby, må veda. − 9 −
