MIRJAM VAN DER VEGT Dichterbij

PELGRIM

Pelgrim ben ik, al zo lang. Over vlaktes trek ik in de malende zon. Door de straten zwerf ik als een dolende gast. Klop aan bij de boeren, zit neer bij de wijzen, zoek met het diepst in mij naar het hoogste van de hemel, smeek de Barmhartige om mij te verlossen uit de snerpende leegte in mijn angstige hart. Hier ben ik, zeg ik, maar ik ben er niet echt. Waar zijt Ge, vraag ik, maar verwacht geen antwoord. Zo ga ik en ga ik langs eenzame wegen, zo werp ik mij neer bij de kloosterhoven. Ik vloek en ik roep tot ik neerval en snik: ik geef mij gewonnen, raap mij op, neem mijn tranen, zet mij neer waar ik zijn moet. Ik zal doen wat ik doen moet op de kracht van Uw adem, om de smart van de mensen.

Catharina Visser (1932-2015)

Op de kracht van Uw adem

Voor Volzin maakt Bert van der Kruk sinds 2010 de rubriek Dichterbij, waarin mensen aan het woord komen over hun lijfgedicht. De verhalen geven een inspirerend inkijkje in hun leven. Bovendien werpen ze een verrassend licht op boeiende gedichten uit het Nederlandse taalgebied en ver daarbuiten. Deze maand: Mirjam van der Vegt.

TEKST BERT VAN DER KRUK BEELD ELJEE

“W acht, ik loop even naar mijn stilteruimte, waar ik mijn stille tijd houd en trainingen geef. Daar hangt het gedicht groot aan de muur. Het loopt al lang mee in mijn leven. Ik kwam de tekst ooit tegen in een klooster in Brugge, geprint op een A4’tje, ergens achteloos achtergelaten. Het gedicht raakte me meteen diep, omdat het precies verwoordt hoe ik me voelde. Ik had geen idee wat ik aan moest met mijn leven. Ik was als journalist burn-out geraakt; ik had uitval in mijn armen en benen, ik kon niet meer schrijven. Ik had niet het idee ooit nog iets te kunnen betekenen voor de wereld.

Ik was altijd moe, had veel pijn – ongeveer vijf jaar lang chronische pijn. Die burn-out kwam niet alleen door mijn werk, maar vooral door mijn eigen aard. Ik zei overal ja op. Ik was altijd bezig om voor iedereen te zorgen en rechtvaardigheid te brengen. Ik was betrokken bij de opzet van een voedselbank en een buddysysteem voor eenzame mensen. Toen ik ook nog moeder werd, zei mijn lijf: leuk dat jij dat allemaal hebt bedacht, maar ik kap ermee.

Door die burn-out ben ik lange tijd onzichtbaar geweest, en eigenlijk wilde ik dat ook wel blijven.

Ik had geen zin meer om uit mijn schulp te komen, want ja, wie ben ik nou helemaal? Maar nadat ik dit gedicht had gelezen, had ik het idee dat God mij vroeg om weer zichtbaar te worden. Zet mij neer waar ik zijn moet. Ik zal doen wat ik doen moet op de kracht van Uw adem. Dat sprak me enorm aan. Ik had veel gedaan op de kracht van mijn eigen adem en ik was op veel plekken geweest waar ik misschien alleen maar naartoe ging omdat ik dat zélf nodig vond. En hier las ik iets heel anders, een statement over beschikbaar stellen, je gewonnen geven. Ik kon wel blijven dolen, maar misschien kon ik beter zeggen: ‘God, hier ben ik, laat ik het dan maar doen op de kracht van Uw adem, want zelf heb ik niet veel adem meer’. Mijn werk als schrijver en stiltetrainer vloeit eigenlijk voort uit dat moment. Het eerste deel van het gedicht gaat over je eigen actie: ík ben pelgrim, ík zwerf, ík klop aan, ík zit neer, ík zoek, ík smeek, ík wil af van de snerpende leegte in mijn hart. En dan kantelt het gedicht en staat er: Hier ben ik, zeg ik, maar ik ben er niet echt. Dat gold voor mij ook. Ik was er heel vaak, maar was ik er wel echt? In het tweede deel zoekt de dichteres geen antwoorden meer en vraagt ze niet langer om verlossing uit de leegte, maar zegt ze: ‘Oké, hier ben ik met mijn tranen, mijn leegte, raap mij maar op’. Ze geeft zich gewonnen. Voor mijzelf betekent dit dat ik bij God mag komen inclusief al mijn emoties en behoeften, zonder mijn eigen oplossingen of strategieën. Ik ben nog steeds een zoeker, ik geloof niet dat je het ooit helemaal gevonden kunt hebben. De wanhoop die je in het eerste gedeelte van het gedicht proeft, hoort voor mij bij de periode van mijn burn-out, maar kan ik nog steeds voelen nu ik met andere dingen worstel. Ik heb nu te maken met veel ernstige ziekten in onze familie – hersentumor, psychiatrische ziekte, de gevolgen van een ernstige aanrijding – en kan nog steeds malen en zoeken. Maar ik zoek anders. Niet meer bij de boeren en de wijzen, omdat misschien daar iemand het antwoord weet. Er is geen antwoord. Ik weet dat het goed is om me op een gegeven moment gewonnen te geven, en het verder te doen op een adem die niet van mijzelf is. Dat is de bestemming waar ik als pelgrim naar onderweg ben.”

Mirjam van der Vegt (Leiden, 1977) is journalist, schrijver en stiltetrainer. Ze schreef onder meer De kracht van rust (Uitgeverij Ten Have), dat werd uitgeroepen tot Beste Spirituele Boek 2021.