TIFA 12-2019

NR 12 | 2019 | JAARGANG 69

INSPIREREND Hout100% beleefde recentelijk een inspirerende aangeslotenenbijeenkomst en kreeg tevens een indrukwekkend kijkje in de industriĂŤle keuken van De Groot Vroomshoop.

X-LAM Wat is het geheim van Cross Laminated Timber ofwel kruislaaghout of X-Lam? Timmerfabrikant vroeg het Johan Paul Borreman van de Derix Groep.

GROEI Fabrikant en leverancier van houten deuvels WooX in Beek en Donk heeft sinds de oprichting in 2018 en bestelplatform houtendeuvels.nl het marktaandeel drastisch zien groeien.

DucoTop 50 ‘ZR’ Onzichtbare plaatsing

Luchtdicht tot Klasse 3

DucoTop 50 ‘ZR’ is een zelfregelend ventilatierooster dat snel en eenvoudig achter het buitenspouwblad kan worden aangebracht, zodat het van buitenaf niet zichtbaar is. Ook is discrete plaatsing op het kozijn mogelijk met een vlak aluminium buitenprofiel. De binnenkant van het rooster kan gedeeltelijk weggewerkt worden, waardoor het zich perfect in een woning integreert.

Plaatsing is mogelijk op elk type kozijn en voor kozijndieptes tot 120 mm.

We inspire at www.duco.eu

INSPIREREND

10

GEHEIM

18

Hout100% beleefde een inspirerende aangeslotenenbijeenkomst en kreeg een kijkje in de industriële keuken van De Groot Vroomshoop.

Wat is het geheim van dit Cross Laminated Timber ofwel kruislaaghout? Timmerfabrikant vroeg het Johan Paul Borreman.

6 Nieuws

31 Nieuw verfsysteem Hydrolux

13 Veilig en gezond werken

33 GND maakt checklist

22 Huwelijk van hout op hout

Timmerfabrikant Verschijnt maandelijks, 69ste jaargang.

Managementteam BDUvakmedia Ron van de Hoef (commercieel manager) Peter Vorstenbosch (hoofd content) Redactie Kees de Vries telefoon: 06 – 16 71 97 93 E-mail: redactie.tifa@bdu.nl Centrale redactie Linda Hulsman Administratie BDUmedia, Postbus 67, 3770 AB Barneveld E-mail: abonneeservice@bdu.nl Telefoon: 0342 – 49 48 82 Fax: 0342 – 49 42 99 ING: 866912 ABN Amro: 47.32.66.636

Abonnementen Jaarabonnement: € 83,81 excl. btw Jaarabonnement buitenland: € 98,43 excl. btw Proefabonnement (3 edities): € 20,11 excl. btw Proefabonnement incasso (3 edities): € 17,75 excl. btw Abonnementen kunnen op elk gewenst tijdstip ingaan, lopen automatisch door, tenzij uiterlijk 2 maanden voor de vervaldatum is opgezegd bij de abonnementenservice.

Zakelijke abonnementen worden niet tussentijds beëindigd.

Opzeggen abonnement Opzegtermijn voor het opzeggen van uw abonnement voor onbepaalde tijd: uiterlijk twee maanden voor de volgende abonnementsperiode.

Advertentieverkoop Martin ten Hoven Telefoon: 0342 – 49 42 91 E-mail: m.t.hoven@bdu.nl

VRAGEN

26

Ontwerper, bouwer en installateur van filtersystemen Modesta in Putten krijgt vaak vragen over Atex en EN-standaarden.

WooX in Beek en Donk heeft sinds de oprichting in 2018 en bestelplatform houtendeuvels.nl het marktaandeel drastisch zien groeien. (Foto: Kees de Vries)

Auteursrechten voorbehouden © Timmerfabrikant Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze berusten bij Timmerfabrikant c.q. de betreffende auteur.

Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, scan, fotokopie, elektronisch of op welke wijze dan ook.

Timmerfabrikant wordt tevens elektronisch opgeslagen en geëxploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdragen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen e.e.a. overeenkomstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaarden. Deze zijn bij de redactie ter inzage of op te vragen.

Vormgeving Giesbers Communicatie Groep, Duiven Technische realisatie Vellendrukkerij BDU, Barneveld

vakmedia

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

5

NIEUWS

Vrienden van Hout De slotopmerking bij de ledenvergadering van Hout100%, deden mij aangenaam opveren. De nieuwe directeur Taco Schoonderwoerd is bij het schrijven van dit stukje inmiddels zes weken aan de slag. Met een nuchterheid die hoort bij iemand die meer dan drie decennia in de timmerindustrie werkzaam is, heeft hij meteen de koe bij de horens gevat. Hij zit op korte termijn aan tafel bij Centrum Hout/NBvT met de positieve insteek om met elkaar in gesprek te gaan en te blijven, maar ook om wellicht in het nieuwe jaar de campagnes van Hout100% en ‘Hout.Natuurlijk van nu’ op elkaar aan te laten sluiten. Het is een aanbod waar Centrum Hout/NBvT iets mee moet. Iedere samenwerking die uit dat gesprek voortkomt, zal een einde maken aan het schizofrene gevoel van de individuele timmerfabrikant, zeker als ze lid zijn van de NBvT-sectie Kozijnen én Hout100%.

Maar wat veel belangrijker is, een duidelijke aansluiting en afstemming tussen beide zal de houtboodschap niet alleen versterken, maar ook de verwarring bij de doelgroep van beslissers, ontwerpers, bouwers en overheden beëindigen. Leg die namelijk maar eens uit waarom er naast elkaar twee campagnes bestaan.

Wie de hele klimaatdiscussie volgt, ziet dat een enkele documentaire als VPRO Tegenlicht - Houtbouwers zoveel aandacht en energie genereert dat tot in de Tweede Kamer pleitbezorgers voor hout opstaan met eigen moties. Hout is hot, maar het gaat om het grotere geheel. Het is dus tijd dit momentum gezamenlijk te omarmen, te gebruiken, de rijen te sluiten en elke versnippering te beëindigen.

Dat kan alleen door verder te kijken dan het eigen productsegment en met zijn allen samen voor het houtbelang te gaan. Zo doen Vrienden van Hout dat namelijk.

Kees de Vries timmerfabrikant@ keesdevriesredactie.nl

6

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

PEFC Jaarbijeenkomst in Driebergen Hoe maken we morgen ook nog het verschil?

Die vraag stond centraal tijdens de jaarbijeenkomst van PEFC Nederland in Driebergen.

PEFC zocht het antwoord op deze vraag door een aantal heikele onderwerpen aan te snijden.

Zo noemde Maarten Willemen, voorzitter van PEFC Nederland, de afspraken die inmiddels tussen PEFC Nederland en FSC Nederland bestaan om de hindernissen weg te nemen op de route naar 100 procent duurzaam geproduceerd hout. Hij benoemde ook de behoefte aan een meer volwassen relatie tussen de Nederlandse overheid en de private duurzaamheids-certificaten voor bosbeheer.

Vervolgens presenteerde Cees Boogaerdt, directeur van Boogaerdt Hout, hoe PEFC samen met zijn bedrijf probeert om in Myanmar een lokale standaard voor duurzaam bosbeheer te ontwikkelen.

Het gebruik van houtige biomassa als energiebron is op dit moment een onderwerp van veel discussie in Nederland, ook in relatie tot certificering.

Daarom werd de vraag gesteld: moet een duurzaamheidscertificaat als PEFC iets zeggen over deze toepassing van het duurzaam geproduceerde hout? Lotte Asveld, assistant professor aan de TU Delft, schetste hoe bij discussies over het gebruik van houtige biomassa de overwegingen in samenhang geordend kunnen worden.

Peter Paul Schouwenberg, hoofd milieu van RWE, had een duidelijke boodschap aan PEFC

Nederland: zorg ervoor dat het schema voor duurzaam bosbeheer wordt goedgekeurd door de ADBE, de Adviescommissie Duurzaamheid Biomassa voor Energietoepassingen van de Nederlandse overheid. Uiteindelijk liggen de wortels én de toekomst van PEFC in duurzaam bosbeheer. De middag werd daarom afgesloten door Kerstin Dafnäs, voorzitter van Spillkråkan, de vereniging voor vrouwelijke boseigenaren in Zweden. Zij bevestigde dat kleine boseigenaren in Zweden via PEFC-groepscertificering worden gestimuleerd in het nadenken over duurzame keuzes in het bosbeheer.

Na de bijeenkomst werd het gesprek voortgezet in het mooie en unieke landhuis van Buitenplaats Sparrendaal. Onder het genot van een hapje en drankje werd er verder gepraat over de onderwerpen die eerder die middag ter sprake waren gekomen.

Tekenen voor bouwen met hout Voor iedereen die bouwen met hout een warm hart toedraagt, is er nu de mogelijkheid dit ook uit te dragen. Dat kan door een (symbolische) steunbetuiging te tekenen voor het Centrum Hout Manifest op ‘iktekenvoorbouwenmethout.nl’. Heb je zelf al getekend? Roep ook collega’s, klanten, leveranciers en andere relaties op om dit te doen.

Bijna 1.500 mensen gingen hen al voor.

Ondertekenaars ontvangen automatisch de nieuwsbrief van ‘Hout. Natuurlijk van nu’.

Meer informatie: Centrum Hout www.iktekenvoorbouwenmethout.nl

NIEUWS

Jubileum voor Ingenieursbureau Evan Buytendijk Ingenieursbureau Evan Buytendijk vierde op 1 november zijn 12,5-jarig jubileum. Hoogtepunten van de afgelopen jaren zijn volgens het ingenieursbureau toch wel de studiereizen naar Zweden die jaarlijks worden georganiseerd. Zo ook afgelopen september nog. Met een gezelschap van acht cursisten reisde

Evan Buytendijk af naar Zweden voor een indrukwekkende cursus.Van boom tot plank werd behandeld tijdens deze studiereis. Zo waren de cursisten getuige van het oogsten van bomen tot aan de verduurzaming van het Vurenhout.

Nog een hoogtepunt van de afgelopen jaren waren de reizen naar

Rusland en Ivoorkust voor audits in het kader van de EUTR. Tijdens deze reis werd het regenwoud en een aantal indrukwekkende houtzagerijen bezocht.

Meer informatie: Ingenieursbureau Evan Buytendijk www.evanbuytendijk.nl

‘Imagoherstel bouwsector mogelijk bedreigd door stikstofcrisis’ Building Heroes maakt zich zorgen om het imago van de bouwsector. De bemiddelaar en opleider van professionals in bouw en infra ziet dat het imago van de sector de laatste jaren verbetert. De stikstofcrisis bedreigt mogelijk niet alleen dit broze imago-herstel van de bouw, maar ook de ontwikkeling van professionals in deze sector. Jeroen Meerum Terwogt, medeoprichter van Building Heroes: “Het heeft de bouwsector veel tijd gekost om de arbeidskrachten te vinden die de bouwproductie langzamerhand weer op gang krijgen. Dat er veel projecten op de tocht staan, is niet alleen slecht nieuws voor de woningnood en Nederlandse werkgelegenheid. Het betekent op de lange termijn mogelijk ook dat de bouw minder populair wordt bij werknemers. We moeten deze crisis bedwingen, anders doet dat het broze imagoherstel van onze sector teniet. Dat zou erg zonde zijn.”

Volgens Meerum Terwogt zou de stikstofcrisis niet alleen het imago en de populariteit van de bouw bedreigen, maar ook de duurzame inzetbaarheid van professionals in de

bouw. “Als sector weten we dat het de hoogste tijd is om in te zetten op duurzaamheid”, stelt hij. “Iedereen erkent de klimaatproblematiek en wil zijn verantwoordelijkheid nemen. Maar duurzaamheid betekent ook: inzetten op duurzame inzetbaarheid van werknemers. Geef professionals een perspectief op een carrière, door in te zetten op de brede ontwikkeling van professionals.”

Meerum Terwogt hoopt dan ook dat de stikstofcrisis snel tot een einde komt. “De missie van Building Heroes is ervoor zorgen dat professionals, bedrijven en de bouwsector erop vooruitgaan. Daarom moeten we laten zien waarom er zoveel mensen met zoveel enthousiasme in de bouw werken. Met een heldere boodschap blijven jonge professionals, hoger-opgeleiden en studenten warmlopen voor de bouw.”

Meer informatie Building Heroes www.buildingheroes.nl

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

7

NIEUWS

Overname Weekamp Deuren door Deli Home formeel afgerond Deli Home (een participatie van NPM Capital), producent en distributeur van constructieve en decoratieve woonproducten, maakte onlangs bekend dat op 4 november de acquisitie van Weekamp Deuren formeel is afgerond. Al eerder maakte Deli Home bekend overeenstemming te hebben bereikt over de acquisitie van Weekamp. Hierbij waren de betrokken partijen nog in afwachting van goedkeuring van de ACM, welke op 24 oktober is verkregen. Op 4 november vond de ondertekening van de stukken plaats op het hoofdkantoor van Deli Home in

Gorinchem. De activiteiten van Deli Home en Weekamp sluiten volgens beide partijen naadloos op elkaar aan. Deli Home heeft een goede handelspositie in zowel binnen- als buitendeuren. Weekamp Deuren biedt een breed scala aan kwaliteitsproducten en services.

Het assortiment bestaat onder andere uit voordeuren, achter- en terrasdeuren, garagedeuren, binnendeuren en toebehoren.

Bovendien heeft Weekamp een sterke positie in maatwerk, vanwege eigen productiefaciliteiten in Tsjechië en Indonesië. Hiermee vullen Deli Home en Weekamp elkaar ook qua

producten en services aan. De overname van Weekamp is daarmee een logische stap die past binnen de strategie van internationalisering, schaalvergroting, maatwerkoplossingen en vergroten van het aandeel eigen productie, aldus Deli Home. Door de bundeling van krachten ontstaat een sterke partij in deuren met ruim € 100 miljoen omzet en bijna duizend medewerkers.

Meer informatie: Weekamp Deuren www.weekampdeuren.nl

Beelen Next presenteert ‘Next-Use Hout’ In Amsterdam, op de plek waar gebouwd wordt aan de Circulaire Bouwhub, is Beelen Next gestart met een houtwerkplaats waar van afval- en sloophout weer nieuwe houten producten gemaakt worden. De producten worden verkocht via de vestigingen van Pontmeyer en de Next webshop.

Hergebruik van hout speelt een belangrijke rol in het beschermen van bossen wereldwijd, zeker nu er steeds meer aandacht komt voor bouwen met hout. Afvalhout wordt vaak hergebruikt in pallets of persplaten (zoals spaanplaat), met het oprichten van een eigen houtwerkplaats zet Beelen Next een volgende stap voor hoogwaardiger hergebruik.

Afhankelijk van de afmetingen en kwaliteit van het afvalhout wordt het bewerkt tot een range van producten, van piketpaaltjes tot balken en planken. Hiermee wordt de levensduur van het hout verlengd en houtkap voorkomen.

De werkzaamheden zullen werk en opleiding bieden aan zeven tot tien mensen die uit een langdurig uitkeringstraject komen, begeleid door Beelen Next-partner Level 5. De begeleiding draait om het leerproces van de mens, het bouwen aan hun CV en het ontwikkelen van vakmanschap.

Het openen van de Circulaire Bouwhub en de productie van Next-Use hout past goed bij de visie van Beelen Next. In deze visie 8

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

worden materialen die nu vrijkomen bij bouw- en sloopprojecten hoogwaardig hergebruikt. Bovendien biedt de circulaire economie kansen voor het ontwikkelen van talent, in het bijzonder voor mensen waarvoor deelnemen op de arbeidsmarkt niet vanzelfsprekend is.

Eerder presenteerde Beelen Next bijvoorbeeld al een webshop voor gebruikte

bouwmaterialen en een mobiel sorteercentrum voor festivalafval. De komende periode zal onder het label ‘Next-Use’ verschillende bouwmaterialen geproduceerd uit reststromen worden gelanceerd.

Meer informatie: Beelen Next www.beelennext.nl

NIEUWS

Managementopleiding Industrieel Bouwen met Hout Centrum Hout start in maart 2020 met de derde lichting van de specifiek op de houtsector gerichte Managementopleiding Industrieel Bouwen met Hout. De tweede lichting deelnemers ontving op 29 november in Almere het diploma. De managementopleiding is de opvolger van de opleiding Vakbekwaamheid Timmerindustrie die in het verleden door veel timmerfabrikanten is gevolgd. De opleiding is geactualiseerd en bevat onderdelen die de moderne houtmanager/ondernemer helpen bij zijn bedrijfsvoering.

Deskundigen uit de praktijk verzorgen de lessen, waaronder een registeraccountant, een trainer persoonlijke vaardigheden, een vaktechnisch deskundige en specialisten

duurzaamheid, procesoptimalisatie et cetera. Zo komt elk facet van de bedrijfsvoering aan bod. De opleidingsdagen vinden plaats op een locatie centraal in het land of bij aangesloten bedrijven. Resultaat is volgens Centrum Hout een programma waarin deelnemers in de volle breedte kennis en vaardigheden opdoen (ook van elkaar), een mooie persoonlijke ontwikkeling doormaken, een netwerk opbouwen en in staat zijn om op hoog niveau adviezen te formuleren voor de eigen organisatie.

Voor meer informatie kunnen geïnteresseerden terecht bij opleidingscoördinator Rob Goosensen, 06-22699235 of r.goosensen@ centrumhout.nl.

MK Doors lanceert krimpvrije en onderhoudsarme stapeldorpeldeur De Amber is een stapeldorpeldeur, maar dan eentje die zich volgens producent MK Doors niet laat beïnvloeden door de tand des tijds. Geen openstaande dorpels, waardoor de Amber er na tien jaar nog als nieuw uitziet.

De unieke samenstelling van de Amber met de wind- en waterdichte MK-Promax-onderdorpel maakt deze combinatie volgens MK Doors uitermate geschikt voor projecten zoals Nul-Op-De-Meter en Passief Bouwen.

De Amber kent een korte doorlooptijd wat betreft productie. De snelle en continue levering levert tijdwinst op in de bouwplanning, bijvoorbeeld bij vervanging van deuren en dorpels, aldus MK Doors. De Amber is FSC-gecertificeerd, geproduceerd volgens Komo en BRL0803-eisen, buitengewoon isolerend, heeft geen last van krimpen of zwellen en ziet er na jaren weer en wind nog even mooi uit, zo stelt de producent.

Meer informatie: MK Doors www.mkdoors.nl

Voor meer nieuws uit de branche volg Timmerfabrikant via LinkedIn TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

9

HOUT100%

Succesvolle campagne H o ut1 0 0 % k i j k t t e v r e d en te rug op e e rs te ja a r Een nieuwe directeur in de persoon van Taco Schoonderwoerd, een succesvolle publiciteitscampagne die aansluiting vindt bij de doelgroep en 78 tevreden aangesloten timmerfabrikanten.

Hout100% beleefde recentelijk in Vroomshoop een inspirerende aangeslotenenbijeenkomst en kreeg tevens een indrukwekkend kijkje in de industriële keuken van producent De Groot Vroomshoop.

TEKST EN FOTO’S Kees de Vries 1

10

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

1 De tweede aangeslotenenbijeenkomst van Hout100% trok circa 43 deelnemers.

2 Taco Schoonderwoerd is per oktober de nieuwe directeur/ ambassadeur.

3 Manager Anoushka Mulder kon mooie cijfers voor de publi2

citeitscampagne tonen.

4 De deelnemers kregen een rondleiding bij De Groot Vroomhoop van algemeen directeur Gerard Beltman (blauwe hesje) en zijn collega’s.

Na de officiële kickoff-bijeenkomsten vorig jaar, een zeer succesvolle bijeenkomst op 29 november 2018 in Spakenburg, was het afgelopen 20 november tijd voor de derde officiële bijeenkomst van Hout100%. Onder dit kwaliteitsmerk voor houten toepassingen in de bouw scharen zich 78 timmerfabrikanten. Stichting Garantie Timmerwerk (SGT) introduceerde op 1 juli 2018 het merk Hout100%. Een merk dat staat voor de beste houtverwerkende bedrijven van Nederland. En voor de zorgeloze zekerheid van hout als veilig en duurzaam kwaliteitsbouwmateriaal voor houten gevelelementen. Sinds de oprichting is er druk aan de weg getimmerd, en met succes zo kregen de circa 43 aanwezige leden tijdens de aangeslotenenbijeenkomst in Vroomshoop te horen. Met ingang van 2 oktober 2019 is er in voormalige timmerfabrikant Taco Schoonderwoerd een directeur/ambassadeur van SGT/ Hout100% gevonden die de kar samen met manager Anoushka Mulder gaat trekken. Met ruim dertig jaar ervaring in bouw en timmerindustrie als algemeen directeur bij Adriaan van Erk Timmerfabriek te Bergambacht brengt Schoonderwoerd zowel een uitgebreid netwerk, als stevige technische kennis op het gebied van geveltimmerwerk mee.

Schoonderwoerd, ten tijde van de deelnemersbijeenkomst koud zes weken in dienst, is blij met zijn nieuwe functie.

“Een goed Hout100%-product, geproduceerd door één van de 78 beste timmerfabrieken van Nederland is mooi,

3

duurzaam en gaat decennialang mee. Daarin zie ik toekomst en dat wordt vanaf nu ook mijn toekomst.” Hij gaat de naamsbekendheid van Hout100% onder marktpartijen (woningbouwverenigingen, aannemers en ontwikkelaars) verder uitbreiden en partijen overtuigen van de vele voordelen van het houten Hout100%-product. Ook houdt hij zich bezig met statuten en reglementen (waaronder het zekerheidsreglement en supplementen), schadezaken en zal hij de Hout100%-bouwplaatsinspecties aansturen die door onafhankelijke inspecteurs worden verricht.

Mediacampagne

4

De werkzaamheden van de nieuwe directeur worden ondersteund met een grote mediacampagne die medio maart zowel digitaal als in geselecteerde media zoals bouwkrant Cobouw van start is gegaan en die in 2020 zal worden gecontinueerd. Manager Anoushka Mulder, verantwoordelijk voor marketing en communicatie kon op dat vlak afgezet tegen april 2019 per 1 november 2019 mooie cijfers tonen die op onderdelen behoorlijk boven de prognoses uitsteken. Op LinkedIn werden de Hout100%advertenties en -video’s ruim 281.000 keer vertoond met een uniek bereik van ruim 93.000 bezoekers. De zogenoemde display-advertenties bij onder andere Cobouw en Aannemersvak werden in totaal 246.894 keer vertoont met een totaal uniek bereik van 99.982. De radiocampagne in week 11, 24 en 35 op NPO radio 2 en Radio 10 werd door meer dan 416.000 luisteraars opgepikt hetgeen leidde tot meer dan 4,4 miljoen doelgroepcontacten. De goede ervaringen dit jaar maken dan ook dat in 2020 langs deze weg verder gewerkt zal worden aan de naamsbekendheid en het imago van Hout100% en houten producten. Ook zullen er volgend jaar maart wederom regionale roadshows TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

11

5 Daar waar mogelijk is de productie geautomatiseerd.

Het zorgt per element voor een constante kwaliteit.

6 Modulair bouwen in hout neemt bij De Groot een hoge vlucht.

5

plaatsvinden waarbij de aangeslotenen met raad en daad worden bijgestaan.

Duurzaam bouwen Of het aan de publiciteitscampagne van Hout100% ligt, of aan de klimaatdiscussie, maar de aandacht voor hout en houtbouw lijkt in Nederland nog nooit zo hoog te zijn geweest. Fabrikanten spelen daar op in met uitgekiende prefabconcepten. Deze reduceren niet alleen de logistieke verkeers- en afvalstromen naar de bouwplaats, maar verkorten ook de bouwtijd, verhogen de aanvangskwaliteit en reduceren de faalkosten. Een van de spraakmakende bedrijven op dit terrein, en gastheer van deze tweede aangeslotenenbijeenkomst van Hout100%, is De Groot Vroomshoop (bouwsystemen, houtbouw en gelijmde houtconstructies). Deze fabrikant toonde in de persoon van algemeen directeur Gerard Beltman niet alleen trots de fabriek, maar ook de toekomstgerichte modules van hout waaruit kantoorgebouwen, maar ook scholen als Basisschool

Klein Amsterdam en Basisschool Rotterdam Zuidwijk inmiddels worden gebouwd. Dit gebeurt in directe samenwerking met opdrachtgevers en architectenbureaus als Finch Buildings uit Amsterdam.Van laatstgenoemde bureau hield oprichter, architect en directeur Jurrian Knijtijzer tijdens de bijeenkomst een presentatie. Finch Buildings ziet een wereld voor zich waarin gebouwen bijdragen aan het oplossen van het klimaatprobleem, duurzaam gemaakt en milieuvriendelijk gebruikt. “Wij willen dat duurzaam wonen beschikbaar wordt voor iedereen. Alleen dan zijn we in staat om de grootst mogelijke impact te maken: het omlaag brengen van de hoeveelheid CO2 in onze atmosfeer, daarmee bijdragend aan het herstel van de balans op onze planeet”, aldus Knijtijzer. Hij brak daarbij een lans voor een hechte samenwerking binnen de houtkolom. “Ik begreep uit de Betondag 2019 dat de betonsector eigenlijk voor het eerst zichzelf in het defensief gedrongen voelde met de milieueisen die aan bouwmaterialen worden gesteld.

Cement is een van de grootste bronnen van CO2 en daar heeft die sector eigenlijk nauwelijks een goed antwoord op.

Zeker niet zo goed als de houtsector.”

Hout100% en NBvT De komende tijd zal de pas aangetreden directie zich richten op een-op-een gesprekken met opdrachtgevers en met aangeslotenen. Hij heeft het voornemen, zo liet hij weten, de komende twee jaar elke deelnemer te bezoeken.

Wat voor de korte termijn in ieder geval ook op de agenda staat is een verkennend overleg tussen de besturen van Hout100% en de NBvT-sectie Kozijnen. Dit om te bekijken waar de sectie kan aanhaken op de succesvolle campagne van Hout100%.

Ook op directieniveau is een kennismakingsgesprek ingepland. Schoonderwoerd: “Volgens mij hebben we hetzelfde doel: de promotie van hout en houten producten.”

Uit het feit dat de beide organisaties in ieder geval twee bestuursleden delen, mag worden verwacht dat die toenadering vruchtbaar zal zijn. Wordt dus vervolgd.

6

12

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

MANAGEMENT

Met de paplepel ingegoten Va k ma n sch a p = ve ilig e n ge zond we rke n De toekomstige vakmannen en vakvrouwen zijn het erover eens: een veilige en gezonde manier van werken is essentieel. Maar natuurlijk is dit niet alleen voor de nieuwe lichting werknemers van belang, zo bleek tijdens een recente themabijeenkomst op het Hout- en Meubileringscollege in Rotterdam.

TEKST Eveline Jansse/Evolution FOTO’S Bart Maat FotograďŹ e

1

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

13

MANAGEMENT

1 Toekomstig werkvoorbereider timmerindustrie Merlijn laat staatssecretaris Tamara Van Ark en Ton Heerts van de MBOraad zien hoe er veilig gezaagd moet worden.

2 Leerlingen Joosje en Merlijn mochten het bezoek rondleiden. Docent Sander kijkt toe hoe de staatssecretaris de trap neemt.

2

3 Werknemers in de timmerbranche hebben ruim tweemaal zo vaak een arbeidsongeval als werknemers in andere beroepen. Aandacht voor veiligheid is dus nodig.

4 Het verhaal van Henri Willems maakte veel indruk. Hij is door onveilig werken volledig afgekeurd.

In de opleidingen wordt steeds meer aandacht besteed aan goede manieren van werken. Niet alleen het gevaar van machines en gereedschappen komt daarbij aan bod. Er is ook aandacht voor risico’s die pas op langere termijn voor problemen zorgen, zoals gevaarlijke stoffen. Op 11 november hoorden en zagen zo’n honderd leerlingen, docenten en vertegenwoordigers van (leerwerk)bedrijven op het Hout- en Meubileringscollege (HMC) in aanwezigheid van staatssecretaris Tamara van Ark en de voorzitter van de MBO-Raad Ton Heerts in Rotterdam hoe belangrijk het is om op een veilige en gezonde manier te leren werken.

Confrontatie Op het moment dat Henri Willems, met een zuurstofslang in zijn neus, en Pieter Janbroers, die een paar vingers mist, plaatsnemen, wordt het even heel stil bij het HMC. Henri Willems laste ruim dertien jaar opslagtanks in elkaar. Dat gebeurde in een gesloten ruimte waarin geen directe afzuiging aanwezig was. Er werden wel mondkapjes gebruikt, maar die bleken achteraf niet juist te zijn voor dit werk. Op zijn 37ste zakte hij op zijn werk in elkaar. Hij heeft ernstige longziekten (COPD, astma en longspasmen), die ook kunnen ontstaan door langdurige blootstelling aan bijvoorbeeld houtstof. Met een longcapaciteit van slechts 32 procent is Henri afhankelijk van zuurstoftoevoer. Als hij zijn verhaal doet, praat hij in korte zinnen, ondertussen hoor je het zuurstofapparaat aanslaan. De emotie in zijn verhaal spreekt

4

14

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

3

boekdelen. Een student vraagt aan Henri of zijn verhaal ervoor heeft gezorgd dat er zaken zijn aangepast in het bedrijf waar hij werkte. Henri: “Er is afzuiging op de machines geplaatst en er wordt nu gewerkt met hogedrukkappen. Alles is aangepast, ook omdat alles werd afgekeurd tijdens de inspectie.” Een student vraagt of er nog speciale aanpassingen voor Henri zijn genomen. Het antwoord is confronterend: “Nee, want ik werk er niet meer. Ik ben volledig afgekeurd.

Ik ben hier nu voor jullie, maar het kost me een week om weer bij te komen. Morgen ben ik helemaal niets waard. Ik heb een scootmobiel en een traplift in huis om me te kunnen redden. Met mijn vrouw en kinderen pik ik de mooie dagen eruit en geniet daarvan zolang het nog kan.”

Automatische piloot Pieter Janbroers studeerde tien jaar geleden af op niveau 4 van het HMC.Vlak voordat hij zijn eigen bedrijf zou beginnen als timmerman, kreeg hij een ongeluk met een tafelzaag. Hierbij raakte hij de helft van zijn middelvinger en ringvinger kwijt. Momenteel zit Pieter nog middenin zijn revalidatietraject. Over een halfjaar wil hij kijken of hij weer aan het werk kan, maar of hij zijn oude beroep weer kan oppakken, is nog maar de vraag. Hij steekt zijn hand in de lucht. “Veel kleine dingen kan ik niet goed meer, zoals drummen en gitaar spelen.” Pieter is zich bewust geworden van het feit dat een risico in een klein hoekje zit. “Het ongeluk is gebeurd toen het warm was. En het was saai werk. Ik werkte helemaal op de automatische piloot. Daar ben ik me nu wel bewust van: als je op routine gaat werken, zeker bij saai werk, moet je juist alert zijn.”

Staatssecretaris Tamara Van Ark en Ton Heerts van de MBO-raad krijgen tijdens een rondleiding te zien welke

5 De websites www.stofvrijwerken.tno.nl, www.arbocatalogustimmerindustrie.nl en www.werklongencheck.nl geven

Belangrijkste risico’s timmerindustrie:

belangrijke tips over veilig werken.

• Fysieke belasting • Houtstof • Lawaai

maatregelen zijn genomen om veilig en gezond te kunnen werken. Ze vinden het belangrijk de studenten mee te geven dat je gedrag vandaag effect heeft op de lange termijn.

Ze is onder de indruk van de verhalen van Henri en Pieter: “Pak de verhalen van Henri en Pieter mee. Je hoeft het niet zelf mee te maken om ervan te leren. En wees vooral ook heel trots op je vak.”

• Machineveiligheid • Werkdruk In de gratis Arbocatalogus voor de Timmerindustrie zijn de maatregelen beschreven om veilig en gezond te kunnen werken. Als u gebruik maakt van de beschreven maatregelen, voldoet u aan de eisen van Inspectie SZW. U kunt zoeken op functiesoort, werksoort of risico.

Meer info: www.arbocatalogus-timmerindustrie.nl.

Blijven verbeteren De studenten schrikken van de cijfers: jaarlijks sterven 4.100 mensen vroegtijdig aan de gevolgen van beroepsziekten, waarvan 3.000 door blootstelling aan stoffen op het werk. In de houtbewerking gaat het onder andere om houtstof (bij bewerking van zacht hout, hardhout en op hout gebaseerde producten) en om isocyanaten (deze worden aangetroffen in producten zoals verf, coatings, schuimen, lijmen en vloerbedekking). Hierdoor kunnen werkgerelateerde astma, silicose en COPD ontstaan, ernstige, progressieve ziekten. Op www. werklongencheck.nl kun je nagaan of je werkplek invloed heeft op je luchtwegen en vind je informatie en tips om op een gezonde manier te werken.

Klachten Werknemers in de timmerbranche hebben ruim tweemaal zo vaak een arbeidsongeval als werknemers in andere beroepen.

Arbeidshygiënist Peter van Balen komt regelmatig bij bedrijven en vertelt dat hij bij veel bedrijven ziet dat ze denken dat er geen gezondheidsklachten door het werk zijn,

maar dat die er bij doorvragen wel blijken te zijn. “Men gaat pas naar de bedrijfsarts als er echt serieuze klachten zijn én de link met het werk wordt gelegd. Gezondheidsklachten door werk komen veel vaker voor dan je denkt.”Van Balen legt de link met vakmanschap: “Vakmanschap gaat veel over trots zijn, maar het moet ook veilig. Hier op de opleiding leer je state-of-the-art werken, zowel qua techniek, maar ook qua veiligheid. Dit moet je meenemen naar het bedrijfsleven.”

Op www.stofvrijwerken.tno.nl is veel informatie te vinden over stofvrijwerken. Nieuwe inzichten en technieken maken het mogelijk om als branche te blijven ontwikkelen. Op school leren studenten om volgens deze nieuwe inzichten te werken. Met de kennis die zij opdoen in hun studie bieden ze een frisse blik op ‘hoe we dingen doen’. Denk niet te snel: “Wat is dat voor een snotneus. We doen het altijd zo en dat gaat goed.” Neem opmerkingen van studenten serieus om als industrie te blijven leren.

5

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

15

UIT GOED HOUT

INFOMERCIAL

‘Wij hebben massief hout in ons DNA’ B o s Ma ch i n e s, z e l f st a ndig produc e nt houtbe we rk ings machi nes Bos Machines is opgebouwd op de kennis van het Nederlandse kozijn. “Onze passie zijn machines voor de timmerindustrie. Al sinds onze oprichting in 1985 zorgen we dat onze relaties het verschil maken. Wie kiest voor Bos rekent op efficiency in de dagelijkse operatie, continuïteit in de bedrijfsvoering en perfecte, hoogkwalitatieve eindproducten.” André de Vroom, commercieel directeur van Bos Machines is helder: “Wij hebben gewoon massief hout in ons DNA.”

Bos Machines ontwikkelde zich in de afgelopen dertig jaar van verkooporganisatie tot zelfstandig producent van houtbewerkingsmachines. In Vianen voeren zij het gehele proces in eigen huis uit, van voorbereiding en engineering tot productie, van productie tot installatie en van installatie tot en met after sales...100 procent NL. “Daardoor houden we de lijnen altijd kort, een groot voordeel voor onze klanten”, aldus De Vroom.

Maatwerk “Samen met de klant ontwikkelen we een maatwerkoplossing en richten we vanaf het begin een complete timmerfabriek volledig in, van afkorten tot opsluiten. Is het niet te koop dan ontwerpen we het, dat maakt ons uniek.” Bos Machines maakt ook gebruik van de nieuwste technologieën. “We onderzoeken continu de mogelijkheden om onze cnc bewerkingsmachines nog geavanceerder te maken.

Laatste ontwikkeling daarbinnen is de BMH 3D Master software (zie kader), die zorgt voor de machine aansturing rechtstreeks vanuit een 3D teken-(BIM)applicatie. Waardoor er veel minder fouten optreden en een kostenbesparing op de werkvoorbereiding van wel 50 procent kan worden bereikt.”

Historie Commercieel directeur André de Vroom heeft sinds dit jaar samen met R&D directeur Rien Houweling de dagelijkse leiding bij Bos Machines. Maar beiden hebben al een lange historie bij het bedrijf. De Vroom begon in 1989 en ontwikkelde zich van servicemonteur, service manager, accountmanager en sales manager, eerder dit jaar tot commercieel directeur. Houweling is zelfs vanaf de oprichting in 1985 als technisch manager/directeur altijd verantwoordelijk geweest voor de technische ontwikkelingen binnen Bos Machines. “Altijd getekend”, lacht hij. “Eerst met potlood, later met de pc.”

16

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

BMH 3D Master Bij het exporteren van 3D-modellen gaat veel informatie

Familiegevoel

verloren, die relevant is om productiemachines aan te

Hoewel Bos Machines geen familiebedrijf meer is, is het sterke familiegevoel er nog altijd, beamen beide heren. “Veel medewerkers werken ook al meer dan 25 jaar bij ons. En die binding geldt ook voor de klant”, stelt Houweling. “We hebben een vaste klantenkring, en klanten hebben het dan ook niet over een BMH machine, nee, ze willen een ‘Bos machine’. Dat zegt toch genoeg!”

De klant staat ook altijd op de voorgrond, soms zelfs te veel, lacht De Vroom. “We beschikken over een uitzonderlijk team van servicespecialisten die er voor zorgen dat de geleverde machines ook draaiend worden gehouden. Sinds begin dit jaar ontzorgen we de klant nog meer en werken we ook met een professionele helpdesk en service abonnementen met een responstijd van 24 uur. De machines vormen toch het hart van de timmerfabriek en die moeten gewoon draaien, punt uit!”

sturen. Bos Machines heeft daar nu een oplossing voor gevonden. Dankzij de revolutionaire 3D Master software blijft de geometrie van het complete kozijn, raam of deur behouden inclusief hang- en sluitwerk. De 3D Master software zorgt ervoor dat de benodigde data vanuit een 3D kozijn-tekenprogramma beschikbaar blijft en gebruikt kan worden voor de aansturing van de productie. In de 3D Master wordt het getekende kozijn visueel getoond, desgewenst inclusief de bewerkingsgereedschappen. Vervolgens kan dankzij de 3D Master de BMH Windowmaster, Sawmaster en Gluemaster worden aangestuurd. Tegelijkertijd is het door de open structuur ook mogelijk om vanuit andere werkvoorbereidings softwarepakketten de benodigde data aan te bieden, volgens het Bos 3D Master protocol.

Bos Machines bv Mijlweg 5 4131 PJ Vianen Tel.: 0347 377 000 info@bosmachines.nl www.bosmachines.nl

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

17

BEDRIJF

1

‘Weer leren denken en werken in hout’ De ‘ gezo n d e ’ t e ch n o l o gie va n C LT TEKST Louis Jongeleen FOTO’S Bouwplaat Vught en Ronald Tilleman

Met welk bouwsysteem kunnen we sneller en op grote schaal duurzamer bouwen, zonder schade toe te brengen aan mens en milieu? Steeds vaker klinkt het antwoord: bouwen met hout. En vervolgens komt er steevast iemand op de proppen met de afkorting ‘CLT’. Wat is het geheim van dit Cross Laminated Timber ofwel kruislaaghout of X-Lam? Timmerfabrikant toog naar het Duitse Westerkappeln en vroeg het Johan Paul Borreman, vestigingsmanager bij de Derix Groep, producent van X-Lam. 18

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

1 Zware dakliggers in de hal voor gelijmde houtconstructies.

2 Twee Zweedse WoodEye-scanners, uitgerust met camera’s, laser en röntgenapparatuur.

3 Voorgrond: twee tafels voor opleggen van lamellen. Achtergrond: drooginrichting voor drogen van gelijmde vingerlassen.

4 Johan Paul Borreman bij het volledig automatische bewerkingscentrum: “In de hele hal werken in totaal acht medewerkers.”

2

Op het open plein van het bedrijfsterrein van Derix in het Duitse Westerkappeln - één van de twee productielocaties van de Derix Groep - staat tegen de achtergrond van enkele uit de kluiten gewassen bedrijfshallen een opvallend lange oplegger, volgeladen met zeer dikke houten platen. Alles lijkt groot op deze plek. Johan Paul Borreman (43) geeft een rondleiding op de plaats waar CLT wordt gemaakt. Hij opent een deur in een hoog bedrijfsgebouw, gaat er naar binnen, strekt zijn arm uit en zegt op rustige toon: “Onze nieuwe productiehal is driehonderd meter lang en de houten portalen hebben een overspanning van vijftig meter.

In september hebben we deze ruimte in gebruik genomen voor de productie van houten X-Lam-panelen.”Vooraan in de hal zijn twee medewerkers bezig met het manoeuvreren van een groot pakket ruwhouten delen. Borreman: “Zij voeren de vurenhouten ruwe lamellen aan die worden ingevoerd in het sorteerstation, het eerste werkstation van onze volledig geautomatiseerde productieketen van X-Lam. In totaal zijn er zes werkstations.”

3

Oneindig

gewicht en vochtigheid. Wat niet voldoet komt via een rollerbaan op een zijspoor. In twee geavanceerde WoodEye 700-scanners worden de planken gescand op dichtheid, wankanten, kwasten, jaarringbreedte, vezelverloop, verkleuring, aantasting door insecten, kromming, scheluwte, harsgangen en beschadigingen. Slechte stukken worden automatisch afgetekend en uitgezaagd. Bij de laatste afdeling van het sorteerstation komen de uitgeselecteerde stukken hout uit bij de freesmachine en een lijmrobot voor het vingerlassen. In een oogwenk is een verbinding gefreesd, verlijmd en geperst. Borreman: “Met deze methode kunnen we in principe een oneindige lamel maken. Maar dat gebeurt natuurlijk niet. De lamellen worden hier nooit langer dan zestien meter, de maximale lengte van het eindproduct. Na deze stap verdwijnen de gelijmde lamellen voor één dag in de drooginrichting, een open stellage van zes verdiepingen.”

Het sorteerstation blijkt al een fabriek op zich. De aangevoerde lamellen worden stuk-voor-stuk gesorteerd op

Voorloper

4

Alle bewerkingen van het maakproces van de kruishoutpanelen worden gestuurd op basis van een 3D-model van een specifiek project. Dat geldt dus ook voor het volgende station, waar de lamellen worden geschaafd tot de gewenste dikte en opgelegd in de vorm van een paneel. Daar gaat vervolgens de lijmmachine overheen. Zo worden de langs- en dwarslamellen via twee kantelende tafels om-en-om – in dwars- en langsrichting – in drie lagen TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

19

5

opgelegd en gelijmd. De vers gelijmde panelen schuiven door in de hydraulische Minda (X 336 HS)-houtpers om gedurende tien á vijftien minuten in drie richtingen te worden geperst onder een druklast van 0,6 N/mm2.

Borreman: “Het hart van de X-Lam-productie is misschien wel het station waar twee cnc-bewerkingscentra de panelen aan vier zijden bewerken met schaven, frezen, boren, zagen en kettingsteken voor het aanbrengen van sparingen en montagevoorzieningen.Voor bewerking van de ‘tweede vlakke kant’ van het paneel, draaien we het paneel om met behulp van een ‘Rotorwende’. Een Duits woord dat voor zichzelf spreekt.” De productieketen van X-Lam in

Slisverbinding Borreman maakt tijd om ook te laten zien wat er in een tweede grote productiehal gebeurt. Daar worden de constructieve gelijmde houtconstructies van Derix gemaakt, de oorspronkelijke corebusiness van het bedrijf. Jaarlijks produceert Derix circa 60.000 kuub constructief gelamineerd hout. Tussen de bokken met gelamineerde spanten en dakliggers van superformaat loopt Borreman gericht naar een van de prefab spanten-in-bewerking. Borreman: “Deze ligger is bedoeld voor een zadeldak van dertig meter. Die heeft straks een steunpunt nodig in een stalen kolom. Hier zie je hoe we die verbinding voorbereiden. Het is in principe een zogeheten ‘slisverbinding’, een standaard houtverbinding maar dan ‘staal-in-hout’ in plaats van ‘hout-in-hout’. Daar verderop zie je weer een andere staal-houtcombinatie. Het is een helft van een houten spant, die is versterkt met een stalen vakwerkconstructie.

Samengevoegd met de andere helft wordt het straks een vrije overspanning van zestig meter voor een fabriekshal in

6

20

Westerkappeln verkeert volgens Borreman nog in een opstartfase. Op dit moment bouwt Derix voor deze fabriek aan een derde cnc-bewerkingsmachine. Borreman: “Derix is met X-Lam een voorloper in de EU voor dit type constructieve houten panelen. Het is onze ambitie om met onze twee Duitse vestigingen dit jaar een productie te halen van 50.000 kuub CLT. Dat moet volgend jaar 80.000 kuub worden. De vraag naar CLT is er nu, bij opdrachtgevers, architecten en bouwers. Ook in Nederland. Wij hebben ruimte genoeg voor uitbreiding.”

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

Rekensommetje Het paviljoen ‘Biobasecamp’, publiekstrekker van de Dutch Design Week 2019 (DDW), gebouwd met Brabantse populierstammen en Duitse CLT-panelen, is inmiddels alweer verdwenen. Het gebruikte hout ligt klaar voor een volgende duurzame toepassing. Er is nog wel meer materiaal dat na gebruik tijdens de DDW 2019 nog nuttig is. Zo is er nog dat interessante rekensommetje dat architect Marco Vermeulen maakte tijdens een presentatie voor de DDW. Vermeulen, ontwerper van het ‘Biobasecamp’ denkt in hout, dat wil zeggen: ook in praktische zin. Hier is zijn rekensommetje: In Nederland moeten we 1 miljoen huizen bouwen in dertig jaar. Bouwen we die op de traditionele manier, dan stoten we daarmee 85 megaton CO2 uit.

Doen we dat door biobased te bouwen, bijvoorbeeld met CLThout, vermijden we die grote uitstoot en slaan we tegelijkertijd 45 megaton CO2 op. Hoe komen we aan zoveel hout? Welnu: bij verantwoord bosbeheer kunnen we in elk jaar 8 kuub hout per hectare oogsten. Voor één huis heb je ongeveer 50 kuub hout nodig. In Nederland hebben we 140.000 hectare bos dat (in principe) beschikbaar is voor houtproductie. Dat wil zeggen dat er elk jaar genoeg hout geoogst kan worden voor 22.000 houten huizen. Dat betekent dat we in Nederland binnen 45 jaar 1 miljoen huizen kunnen bouwen met hout uit eigen bossen. Meer info: www.marcovermeulen.nl .

Nederland. Dat is gigantisch. Zo groot heb ik het zelf nog niet eerder gezien.” In de prefab hal staat ook een geautomatiseerd bewerkingscentrum. Toch komt hier, voor de fijne afwerking en het wegwerken van een beschadigingen, het ‘ouderwetse’ elektrische handgereedschap er nog aan te pas.

5 Laatste cosmetische behandeling aan het einde van de productielijn.

6 Slisverbinding hout-staal.

7 Sven Lütkemeier bedient het bewerkingscentrum in de hal ‘Gelijmde houtconstructies’. Het werk bevalt hem. Het is “afwisselend met soms andere opdrachten”.

Opleiding In oktober was Borreman in Eindhoven voor de opening van de bekende Dutch Design Week 2019. Blikvanger van ‘het grootste design evenement’ van Noord-Europa was het ‘Biobasecamp’, een groot platform van dikke vloerplaten van CLT, gedragen door hoge stammen van Brabantse

7

populieren. Het CLT-hout was geproduceerd door Derix en de snelle montage (en demontage) werd verzorgd door monteurs van de producent. Het motto van DDW 2019 luidde: ‘If not now, then when’. Wie deze slogan combineert met het signaal van het ‘Biobasecamp’, komt gemakkelijk tot de aansporing: ‘Als we nu niet bouwen met hout, wanneer dan wel’.

Hoe kijkt houtdeskundige en bedrijfskundige Borreman aan tegen toepassing van CLT in de Nederlandse bouw?

Borreman: “Vanzelfsprekend ben ik trots op dat paviljoen dat wij in Eindhoven hebben neergezet en op andere projecten in Nederland. Het is duidelijk dat bouwers in Nederland graag werken met CLT. Maar dat er nu in Nederland nog geen sprake is van grootschalige productie van geprefabriceerde CLT-elementen voor de bouw, heeft volgens mij te maken met het ontbreken van voldoende vakmensen met de geschikte opleiding. Er zijn in ons land op dit moment nog heel weinig houtconstructeurs en bouwkundig tekenaars die de kennis en ervaring hebben om in hout te denken en te werken. Ik zou zeggen: investeer in studenten die het houtvak willen leren en verder ontwikkelen.”

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

21

BEDRIJF

Huwelijk van hout op hout D e u v e l p r o d u c e nt e n -le ve ra nc ie r WooX Fabrikant en leverancier van houten deuvels WooX in Beek en Donk heeft sinds de oprichting in 2018 en bestelplatform houtendeuvels.nl het marktaandeel drastisch zien groeien. De ambities zijn dan ook hoog, zo vertellen oprichters Eric Cousin en Wilco van Berlo. “We willen binnen drie jaar Nederlands marktleider in deuvels zijn.” Over de wereld achter de belangrijkste bijzaak van een goede houtverbinding.

TEKST Kees de Vries FOTO’S Kees de Vries, Woox

Wie als timmerfabrikant moet schatten hoeveel deuvels hij jaarlijks verwerkt, zal na een rekensommetje snel versteld staan over het aantal. Toch zal de inkoop van deuvels niet bij elke timmerfabrikant altijd op nummer 1 van het prioriteitenlijstje staan. Directeur Eric Cousin van deuvelfabrikant

1

22

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

en -leverancier WooX in Beek en Donk zegt: “Een deuvel kun je als kozijnonderdeel alleen al door zijn afmetingen gemakkelijk over het hoofd zien maar het is een heel belangrijk onderdeel van de houtverbinding. Een deuvel wordt pas op waarde geschat als er bij het opsluiten van

1 WooX produceert de acacia deuvels in vier kopmaten (8, 14, 14,2 en 16 mm) en in circa vijftien lengtematen.

2 Eric Cousin en Wilco van Berlo.

3 Al het acacia, ook voor de deuvels is na het zagen eerst minimaal drie tot vier maanden aan de lucht gedroogd voordat het de droogkamer ingaat.

2

4 Deuvelstokken vormen de basis van de deuvelproductie.

een grote behoefte was aan acacia deuvels. Cousin: “We lieten al beuken deuvels maken in Duitsland en toen is het idee ontstaan om daar ook acacia deuvels te gaan produceren. We kennen de markt en wisten dat er vraag naar was.

Van Berlo vult aan: “De aanvoerlijn en productie waren al opgezet en daar is WooX uit voortgekomen. We zijn in 2017 al begonnen met proefproductie en -orders, daarnaast regelden we de certificeringen Komo en FSC.Vanaf januari 2018 zijn we volledig gecertificeerd en is WooX officieel opgericht en toen ging het hard.”

Levertijd

3

onderdelen een keer mis wordt gegrepen en de productie stilligt. Belangrijkste voorwaarde voor succes op dit vlak voor ons is dan ook dat je behalve een maatvast product, als leverancier ook een continue aanvoer weet te creëren. Hoe klein het product ook is, misgrijpen heeft grote gevolgen.”

Robinia Robinia en acacia zijn twee namen voor dezelfde houtsoort.

We hebben het dan over de boomsoort Robinia pseudo-acacia. Deze Europese hardhoutsoort is bijzonder duurzaam en leent zich daarmee zeer goed voor deuvels.

Cousin weet waar hij het over heeft. Hij werkt al bijna dertig jaar in de nationale en internationale handel in houtproducten voor de timmerindustrie. Toen Eric in 2001 als agent voor Timmerfabriek Doornenbal ging werken met robinia leerde hij Wilco van Berlo kennen, eigenaar van RobiniaWood. Mededirecteur Wilco van Berlo heeft al meer dan twintig jaar ervaring met robinia. RobiniaWood heeft als specialist in deze Europese hardhoutsoort een breed assortiment op voorraad, met een eigen zagerij/productiebedrijf in Hongarije. Afzetmarkten zijn de tuin- en landschapsinrichting, gww, maar ook de bouw (gevelbekleding) en interieurbouw. De samenwerking verliep al snel zo goed, dat Eric en Wilco besloten de krachten te bundelen. Cousin: “We hebben een klik en vullen elkaar goed aan. Hij selecteert het rondhout voor de zagerij en zorgt voor de orderafhandeling en ik stuur de productie aan en doe de verkoop”.

Wie meent dat een deuvel wordt geproduceerd uit resthout van andere producten heeft het mis.Van Berlo: “Dat kan ook niet. Een deuvel is een hoogwaardig houtproduct met specifieke eisen op het vlak van onder andere draadverloop.

Ook mogen er geen defecten of spint in zitten. Dat betekent dat bij de selectie van de stammen al rekening wordt gehouden met het eindproduct en als zodanig specifiek voor de deuvelproductie worden gezaagd. Doordat we als WooX de hele keten van stam tot eindproduct in eigen hand hebben, kunnen we niet alleen de gevraagde kwaliteit, maar ook de verlangde hoeveelheid leveren. We hebben hier in Beek en Donk een ruime voorraad waarmee we de dagelijkse orders uitleveren. In Duitsland staat de bulkvoorraad.”

Vier kopmaten Al het acacia, ook voor de deuvels, is na het zagen eerst minimaal drie tot vier maanden aan de lucht gedroogd voordat het de droogkamer ingaat. WooX produceert de deuvels in vier kopmaten (8, 14, 14,2 en 16 mm) en in circa

Komo en FSC De timmerindustrie is een snel veranderende, dynamische markt, die een moderne groei doormaakt.Vanuit Cousin’s contacten met de timmerindustrie kwam naar voren dat er

4

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

23

EEFD, EEFD+ & EEFS+

DORPELS VOOR HOUTEN KOZIJNEN

KOMO gecertificeerd.

Verkrijgbaar tot een lengte van maar liefs 7 meter.

Verwisselbare profielkappen en slijtstrippen die zeer eenvoudig te vervangen zijn.

INNOVATIEVE OPLOSSINGEN VOOR DE KOZIJNINDUSTRIE

WWW.VENSTERTECHNIEK.NL

Nieuw

Dé groothandel voor bouwend Nederland! gespecialiseerd in draai-kiep beslag

DE SNEL VERWERKBARE BBRANDVEILIGE PRIMER VOOR GEVELBEKLEDING HET COMPLETE BRANDVERTRAGENDE SYSTEEM Brandvertragende primer RUBBOL®WP112FR af te werken in iedere kleur en glansgraad

Meer informatie: +31 71-308 2900 www.sikkens-wood-coatings.com Verstandig bouwen. Samen met Burghouwt

-

www.burghouwt.nl

Passion for wood

5

vijftien lengtematen. Cousin: “Omdat we de productie in Duitsland zelf aansturen, kunnen we ook speciale deuvels produceren. Bijvoorbeeld voor de houtbouw. Maar het meest gebruikt zijn 14 x 80 mm voor kozijnen en 16 x 120 mm voor deuren.” De geproduceerde deuvels worden in een sorteerstraat aan een kwaliteitsscan onderworpen. Ziet deze bij afwijzing en nieuwe invoering opnieuw een defect, dan verdwijnt de deuvel in de houtgestookte energieketel van de producent, familiebedrijf Mai & Sohn Sägewerk in Oberelsbach, Duitsland.Van Berlo: “Met bijna negentig jaar ervaring en een fabriek met zestig personeelsleden is dit ook een gerenommeerde fabrikant die met productie onder Komo geen enkele moeite heeft.” De deuvels worden aan de klant uitgeleverd in handzame zakken.

6

5 De stokken worden op de gewenste lengte afgekort.

6 Voor de sortering wordt elke deuvel in een sorteerstraat aan een kwaliteitsscan onderworpen.

7 Dagelijkse orders worden vanuit een ruime voorraad in Beek en Donk uitgeleverd. In Duitsland staat de bulkvoorraad.

Connecting Wood

7

WooX heeft een duidelijke marktstrategie om het verschil te maken. Cousin: “Je kunt je klant als toeleverancier aan een productieproces en zeker in de timmerindustrie maar één keer verliezen. Het is tenslotte maar een klein wereldje.

We doen er alles aan om een betrouwbare, voorraadhoudende en meedenkende partner te zijn. Dat betekent een persoonlijke benadering met de insteek om een langdurige samenwerking met de klant op te bouwen en hem te ontzorgen. Bestellen maken we met onze webshop ook zo eenvoudig mogelijk. Wil de klant andere afmetingen, dan kan dat. Aan de groei in de afgelopen jaren zien we ook dat we met die benadering op de goede weg zitten. We willen binnen drie jaar marktleider in Nederland zijn.

Daarnaast zijn we begonnen met exporteren en het produceren van spijlen voor de trappenindustrie.”Van Berlo: “We weten wat er speelt in de timmerindustrie, ook aan de zagerijkant. We zijn flexibel en hebben onze productie geheel in eigen hand.” Cousin: “We zijn daarom goed in staat om met onze klanten mee te denken. We kennen de markt en vullen als professionals in waar nodig.

WooX staat voor ‘Connecting Wood’, wij doen wat een deuvel doet; verbinden. Wij verbinden de keten van zagerij tot eindverwerker.”

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

25

MANAGEMENT

Veiligheid is meer dan de som der delen Ide nti fi c a t i e , r e d u c t i e en oplos s e n va n bra nd- e n e x plo si eri si co’s Met de hoge brand- en explosierisico’s in de houtbewerkingsindustrie is het geen makkelijk taak om up-to-date te blijven met de laatste wetten en te voldoen aan de regelmatige veiligheidschecks.

Ontwerper, bouwer en installateur van filtersystemen Modesta in Putten krijgt vaak vragen over Atex en EN-standaarden.

Wat houden deze wetten en regels in en waarom zijn ze nodig?

TEKST Nico Nieuwenhuize FOTO’S Modesta, Giuseppe Toppers/Danto

1

26

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

Stelt u zich eens voor: het loopt tegen het einde van de werkdag in uw fabriek en iedereen is zich aan het klaarmaken om naar huis te gaan. Terwijl de laatste plank door de zaagmachine gaat, wordt plots een heet deeltje mee omhoog gezogen de filterinstallatie in, waar het begint te smeulen. Inmiddels is al het personeel naar huis, dus het brandje dat ontstaat door vlamvattend zaagsel kan zich gemakkelijk verspreiden.

Hoe naar het idee ook is dat uw filterinstallatie ’s nachts zou afbranden, het zou nog erger zijn als de brand zich ook naar de fabriek zelf verspreidt. Er zijn in het productieproces tal van situaties die brand- en explosiegevaar op kunnen leveren. Gelukkig zijn er ook minstens zoveel manieren om die risico’s zoveel mogelijk te beperken.

Naast het inperken van de risico’s, is het net zo belangrijk om de juiste brandwerende maatregelen te nemen, mocht er toch brand ontstaan. Het kan het verschil betekenen tussen ‘slechts’ een beschadigde filterinstallatie en een compleet afgebrande fabriek. Het gebeurt meerdere keren per jaar in timmerfabrieken door heel het land: een filter dat voldoet aan de wetten en regels voorkomt dat een brandje of explosie de rest van de fabriek in vuur en vlam zet. Zo wordt de schade enorm beperkt.

Het indammen van brand- en explosiegevaren is dus van vitaal belang in een werkomgeving waar alle elementen

1 Stofafzuiging met explosiepanelen op de luchtretourkanalen conform Atex-regelgeving.

2 Bij deze timmerfabriek ontstond het vuur in de houtopslag.

Door de veiligheidsmaatregelen is het filtersysteem behouden gebleven.

3 Het QEX-keurmerk garandeert dat de installatie voldoet aan alle wet- en regelgeving.

die nodig zijn om vuur te laten ontstaan – hitte, brandstof (zoals zaagsel) en zuurstof – van nature aanwezig zijn. Een fabriek moet ook voldoen aan Europese en lokale wetgeving. Directeur Wyboud Kloppenburg van Modesta Filters: “We begrijpen dat het bijhouden van en voldoen aan deze regelgeving ingewikkeld is en niet bovenaan het prioriteitenlijstje van het management staat. Daarom gebruiken wij graag onze expertise en jarenlange ervaring in stofafzuiging om een duidelijk overzicht van de regels, potentiële gevaren en mogelijke oplossingen te geven.”

Wetten en regelgeving Om lokale wetten te begrijpen, is het handig om eerst te weten op welke Europese regelgeving deze zijn gebaseerd.

Alle machines die in de EU worden gebruikt, moeten een CE-markering hebben. Deze verzekert dat de machine is ontworpen in overeenstemming met de nodige veiligheidsrichtlijnen die relevant zijn voor de apparatuur. Atex, de verzamelnaam voor Europese richtlijnen over explosieve atmosferen, speelt een rol in industrieën waar brandbare stoffen of brandstoffen worden gebruikt of vrijkomen tijdens de productie. Om Atex begrijpelijker te maken hebben verschillende instituten EN-standaarden ontwikkeld: een praktisch hulpmiddel voor de machineontwerper om met de wetgeving om te kunnen gaan. Een

3

2

aantal van die EN-standaarden geldt voor de hout- en meubelindustrie: EN 12779 voor veiligheid van houtbewerkingsmachines en stofafzuiging en EN 16770 specifiek voor filtermachines die binnen staan.

Het is belangrijk om te weten dat Atex zich voornamelijk richt op de veiligheid van het personeel, het beperken van schade en binnen de perken houden van een brand of explosie wanneer deze zich voordoet. De richtlijnen zeggen dus weinig over het voorkomen van brand en explosies. Om er zeker van te zijn dat uw filter in overeenstemming is met de regelgeving, kies dan voor de EN 12779-standaard.

In Nederland verplicht de Arbowet bedrijven bij wie explosiegevaar bestaat een explosieveiligheidsdocument (EVD) op te stellen. Daarin wordt in kaart gebracht wat de eventuele explosiegevaren zijn, waar die zich bevinden en welke technische maatregelen er zijn genomen om die gevaren weg te nemen of te reduceren. “Een EVD voorkomt discussies met Inspectie SZW en verzekeringsmaatschappijen. Certificatie-instelling Stichting Keuringsbureau Hout (SKH) in Wageningen houdt twee keer per jaar een speciale EVD-dag, waarop u makkelijk en met behulp van specialisten uw eigen EVD kunt samenstellen.” De volgende EVD-dag vindt plaats in het voorjaar. Aanmelden kan via SKH.nl.

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

27

PPG Wood Finishes.

De nieuwe generatie Acrylaat verfsystemen.

PPG is een wereldwijde producent van hoogwaardige en duurzame verfsystemen. Door de toenemende vraag naar onderhoudsarme verfsystemen heeft PPG onder KOMO een nieuwe generatie acrylaat verfsystemen ontwikkeld. Hiermee zet PPG Wood Finishes een grote stap vooruit in relatie tot duurzame oplossingen waarin een hoog rendement in gebruik, kleur- en glansbehoud, hechting, elasticiteit en vochtregulatie van het gehele verfsysteem vanzelfsprekend zijn.

Neem contact met ons team van deskundigen om u te adviseren over de beste oplossing in product en proces.

We protect and beautify the world

PPG Industrial Coatings B.V., J. Huddeweg 9, 6827 CA Arnhem, Netherlands Tel.: +31 (0)316 70 01 50 – Email: industrial-coatings-emea@ppg.com www.ppgindustrialcoatings.com

TM

We protect and beautify the world is een handelsmerk en het PPG Logo is een geregistreerd handelsmerk van PPG Industries Ohio, Inc.

DJP ISOFIX DUURZAME, VEILIGE EN SNELLE HEKWERKMONTAGE DJP PROFIX

DJP ISOFIX

Mechanische kozijnverbinding

Gewaarborgde bevestiging voor hekwerkmontage

DJP PROFILES Prestatie YHUKRJHQGH SURƬ HOHQ

DJP OMNI-JOINT Mechanische kozijnverbinding voor Single Part Production

EENVOUDIG WAARDE TOEVOEGEN MET BEHOUD VAN GARANTIE De verwerking is eenvoudig en afgestemd op het gangbare proces in de timmerfabriek. +HW V\VWHHP LQFOXVLHI GH YHUELQGLQJ RS GH ERXZ LV JHFHUWLƬ FHHUG YROJHQV SKH beoordelingsrichtlijn BRL 0801; waardoor garanties behouden kunnen blijven.

KIJK VOOR ALLE SLIMME INNOVATIES OP:

INNODEEN.NL/KOZIJNINDUSTRIE

Preventieve maatregelen voor elk risico

4 Wyboud Kloppenburg: “Als een systeem niet binnen zijn

“In een houtbewerkingsfabriek neemt elk deel van het productieproces zijn eigen specifieke risico’s mee”, zegt Kloppenburg. “Het is belangrijk die te identificeren en voor elk risico een passende oplossing te vinden.” Om te beginnen kan een houtbewerkingsmachine zelf brandgevaar opleveren als er bot gereedschap wordt gebruikt of als er onderdelen aanlopen. Daarom is een regelmatige check en onderhoud ook zo belangrijk om de risico’s laag te houden.

Zelfs als een machine goed wordt onderhouden, kunnen er nog kleine vonkjes ontstaan door stukjes metaal en hete deeltjes die in het afzuigsysteem worden gezogen. Zaagsel dat vrijkomt bij de houtbewerking en wordt afgezogen via het filtersysteem kan dan in de buizen vlamvatten.

Kloppenburg: “Dit kun je voorkomen door een filtersysteem te kiezen met de juiste afzuigcapaciteit. Dan blijft er geen zaagsel in de buizen achter.” Bij het installeren van een nieuw filtersysteem zit de capaciteit meestal wel goed, maar fabrieken veranderen door de jaren heen en hun productiecapaciteit groeit mee. Daardoor is er soms na een aantal aanpassingen een hogere afzuigcapaciteit nodig. “Als het systeem niet binnen zijn ideale bereik draait, betekent dat niet alleen energieverlies maar ook een potentieel brandgevaar”, legt Kloppenburg uit. “Daarom is het zo belangrijk om de capaciteit van uw afzuigsysteem regelmatig opnieuw

ideale bereik draait, betekent dat niet alleen energieverlies maar ook een potentieel brandgevaar.”

te evalueren, vooral wanneer er veranderingen optreden in de fabriek.Verder kan een speciaal vonkdetectiesysteem, eventueel in combinatie met een automatisch blussysteem, helpen om brand in de buizen te voorkomen.”

8.000 m3 Het filtersysteem zelf kan ook een gevaar vormen. Als er een vonk vlamvat in het buizensysteem wordt die automatisch in het filter gezogen. Een filtersysteem ontworpen volgens de EN-12779 norm is hier de oplossing: brandkleppen zorgen ervoor dat de brand binnen het filtersysteem wordt gehouden en geen schade toebrengt aan de rest van de fabriek.Volgens Atex-regulering moet de drukgolf van de explosie bovendien veilig de installatie kunnen verlaten.

Daartoe dienen explosiepanelen in de filterinstallatie en in de luchtretourvoorziening aangebracht te zijn.Voorwaarde is natuurlijk dat het filter zo is ontworpen dat de drukgolf het systeem via de explosiepanelen verlaat, waardoor het filtersysteem zelf intact blijft.

“Brandgevaar zou eigenlijk vanaf het begin meegenomen moeten worden bij het ontwerp van elke fabriek”, zegt Kloppenburg. De positionering van het filtersysteem kan grote schade aan de fabriek voorkomen als er brand ontstaat.

Installaties van meer dan 8.000 m3 per uur moeten buiten de fabriek worden geplaatst en over de juiste blusaansluiting voor de brandweer beschikken. Ook de positionering van opslagruimten voor hout en zaagsel is belangrijk. Zo zou het zaagsel op gepaste afstand van het pand moeten worden opgeslagen om het risico op een overslaande brand te verkleinen. Ook voor verzekeraars is dit vaak een vereiste.

Installaties met een capaciteit van minder dan 8.000 m3 per uur mogen binnen staan, maar moeten wel hun eigen blussysteem hebben (volgens EN 16770). Units die binnen staan moeten bovendien een explosie kunnen overleven.

Bewustwording creëren

4

Brand- en explosieveiligheid gaat niet alleen om het beperken van risico’s binnen een specifiek systeem.

Kloppenburg: “We willen graag bewustwording creëren in elk onderdeel van het productieproces, want wij geloven dat fabrieksveiligheid meer is dan de som der delen.”Van de positionering van de houtbewerkingsmachine tot het buizensysteem: elk onderdeel moet in overweging genomen worden bij het inrichten van een veilige en risicovrije fabrieksvloer. Modesta helpt de juiste brandpreventie- en brandreguleringsmaatregelen te nemen. De onderneming plaatst niet alleen een filterinstallatie die voldoet aan alle regels en wetgeving (alle installaties hebben een QEXkeurmerk, ontwikkeld door SKH), maar denken ook mee over de complete fabrieksinrichting en advisering over de stappen naar een veiligere werkomgeving.

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

29

Naast standaard zwart is de Ekosiet-NEO nu RRN YHUNUô JEDDU LQ JUô V 1(2 *UD\

Lengtes tot 5,8 m1 Steen look and feel

Waarom

1LHW EUHHNEDDU HQ OLFKW YDQ JHZLFKW 5HFKWVWUHHNV VFKURHYHQ ERUHQ HQ QLHWHQ

dorpels?

6QHOOH OHYHULQJHQ NRUWH Oô QHQ QDXZNHXULJH PDDWYRHULQJ HQ VWHUN LQ PDDWZHUN XZ Ɔ H[LEHOH SDUWQHU %HO PDLO LQIR#HNRVLHW QO RI Nô N RS QHR GRUSHO QO YRRU PHHU LQIRUPDWLH

PRODUCT

Ook voor SPP N i e u w v e r f sy st ee m Hydrolux voor de tim m e rindustri e TEKST EN FOTO Kees de Vries

Een Concept III-kozijn inclusief verfsysteem binnen 24 uur realiseren. Dat belooft verffabrikant Anker Stuy Verven uit Terwispel met het recentelijk voor de timmerindustrie geïntroduceerde watergedragen verfsysteem Hydrolux.

Anker Stuy Verven heeft onder de naam Hydrolux een nieuw watergedragen verfsysteem ontwikkeld op basis van een Tri-Cryl-technologie. De nieuwe verf is ontwikkeld om in te spelen op procesoptimalisatie, zonder de kwaliteitseisen van het te behandelen houten gevelelement uit het oog te verliezen. De fabrikant belooft meer produceren in minder tijd. De Komo-gecertificeerde verf heeft bovendien een gegarandeerde periode van onderhoudsvrij schilderwerk.

Binnen 24 uur De toepassing van het Hydrolux-verfsysteem maakt het volgens de verffabrikant mogelijk een Concept IIIverfsysteem binnen 24 uur te realiseren, waarbij de volgende dag al begonnen kan worden met beglazing en verdere bewerkingen van het kozijn. Hydrolux is een productlijn die

bestaat uit een compleet assortiment van primers, midcoats en topcoats, zowel in dekkend als transparant. Het verfsysteem kenmerkt zich volgens Anker Stuy door een uitstekende levensduur en is uitvoerig getest op onderdelen zoals uv-bestendigheid, wateropname en glans-en kleurdegradatie.

Het gehele assortiment is Komo-gecertificeerd conform BRL0814 en RL0817, en wordt door Anker Stuy gegarandeerd op kwaliteit. Dit in combinatie met het eigen garantieplan van de fabrikant.

Single piece Uniek binnen de nieuwe verflijn is de ‘single piece’-toepassing. Hydrolux maakt in SPP applicatie tot aan de eindlaag mogelijk, is geschikt voor alle gerenommeerde single piece-productiemachines en kan bovendien ook in die toepassing onder Komo worden geleverd. Single piece-coaten is sinds 2018 een vernieuwde manier van verfapplicatie op een houten element. De kozijnmontage vindt pas plaats na het aanbrengen van de primer en/of midcoat laag, zonder verlies van de kwaliteit van de lijmverbinding. De grote winst bij single piece-coaten ontstaat in de bestaande spuit- en droogruimte, waar het mogelijk is om alleen nog maar de topcoat te appliqueren. Hierdoor ontstaat er meer ruimte in de spuit- en droogruimte en kan de capaciteit omhoog.

Hydrolux is een nieuw watergedragen verfsysteem ontwikkeld op basis van een Tri-Cryl-technologie.

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

31

HUNDEGGER ROBOT-Solo 70 JAAR

DE SENSATIE

Mijn Hundegger en ik!

Never change a winning team!

Al heb je de mooiste machines voor houtbewerking, zonder afzuiging ben je nergens. hundegger.de

Geert Hermes, oprichter en directeur van G. Hermes Machinale Houtbewerking B.V.

ALLESKUNNER IN DE HOUTBOUW HUNDEGGER ROBOT-Solo Bijna niet te geloven, maar echt waar.

Hundegger zorgt met de ROBOT-Solo voor topklasse in de compactrange en is daarmee echt sensationeel.

Zoals bijvoorbeeld met een 6 assengestuurd aggregaat en een gereedschapswisselaar tot wel 21 plaatsen.

Maak ook gebruik van de enorme mogelijkheden in combinatie met de geringe ruimte en een snelle terugverdientijd op uw investering.

Bewerking van alle 6 zijden in één doorloop.

Onbegrensde bewerkingen door 6 assengestuurde robot.

Hoogste precisie door gepatenteerd HMC meetsysteem

Bij houtbewerking is continuïteit essentieel.

De slimme filterinstallaties van Modesta houden uw fabriek schoon, veilig en gezond voor non-stop prestaties. Met meer dan 70 jaar ervaring in stofafzuiging helpen we graag om uw productiviteit te optimaliseren.

Contact E info@modestafilters.com T 0341 371 010 A Handelsweg 48 3881 LS Putten

Zaagbereik tot 650 x 300 mm

modestafilters.nl /updates/hermes

Innovaties voor de houtbouw

b V

Hout- aluminium& kunststof-bewerkingsmachines www.tijhuis.nl

PRODUCT

Deuren spelen cruciale rol G N D ma a k t ch e ck lis t bra nd- e n rook pre ve ntie TEKST Kees de Vries FOTO GND

Het aantal fatale woningbranden ligt in Nederland jaarlijks rond de dertig. De bewustwording over dit thema moet dan ook worden vergroot. In het laatste kwartaal 2019 vragen verschillende organisaties aandacht voor brand- en rookveiligheid. GND Garantiedeuren publiceerde daarom een checklist brand- en rookpreventie.

Brand en rook in woningen en andere gebouwen leveren voor woningeigenaren en -gebruikers een enorm gevaar op. Bij fatale woningbranden ligt het aantal dodelijke slachtoffers jaarlijks rond de dertig. Een van de redenen is dat bij brand steeds extremere rookontwikkeling voorkomt, die de overlevingskansen vermindert. GND Garantiedeuren heeft een checklist opgesteld om mensen te wijzen op de gevaren en tips te geven om de gevolgen van brand en rook tegen te gaan. Daarin spelen deuren namelijk een cruciale rol.

Synthetische materialen

Deuren spelen een belangrijke rol bij brand- en rookpreventie.

GND is de overkoepelende organisatie van toonaangevende Nederlandse deurenfabrikanten. De aangesloten deurenproducenten maken zich samen sterk voor optimale kwaliteit en prestaties van binnen- en buitendeuren, het bevorderen van het vertrouwen tussen fabrikanten en hun afnemers en maatschappelijke thema’s als veiligheid en duurzaamheid.Verschillende organisaties, waaronder GND, richten dit jaar de focus specifiek op brand- en rookveiligheid. De nood, zo wordt algemeen gevoeld, is hoog. Bij relatief kleine branden in woon(zorg)gebouwen verspreidt de rook zich steeds vaker door een groot deel van het pand. Het gevolg hiervan is dat bewoners gezondheidsschade oplopen of zelfs overlijden. Bovendien staat de vluchttijd onder druk.Vier decennia geleden, zo blijkt uit onderzoek, had een woninggebruiker zo’n zeventien minuten om bij brand te ontsnappen. Door grootschalig gebruik van synthetische materialen, meubels en constructies in woningen is dat nu nog maar drie minuten (!). De synthetische materialen vergroten de rookontwikkeling.

Daarnaast vormen lithium-ion-batterijen van bijvoorbeeld scootmobielen of elektrische fietsen een extra risico.

Weten hoe je moet handelen bij brand of rook kan het gevaar terugbrengen en zelfs levensreddend zijn.

De checklist moet bewoners en gebouweigenaren informeren hoe te handelen bij brand. Daarbij spelen deuren een cruciale rol bij zowel brandoverslag als rookverspreiding. De checklist kan worden gedownload op www.gnd.nl/hoofdmenu/nieuws/laatste-nieuwsbericht of door een e-mail naar info@gnd.nl te sturen.

TIMMERFABRIKANT | DECEMBER 2019

33

Adverteren?

Bel of mail voor meer informatie en/of de mogelijkheden met Martin ten Hoven Tel : +31 (0) 342 - 49 42 91 E-mail: m.t.hoven@bdu.nl

Van hangbaansystemen tot turn-key installaties, inclusief alle behandelingsapparatuur.

Railtechniek levert o.a. :

Monorailsystemen Verdeelbrugsystemen Hef- en daalsecties Scheefhangsystemen Uitdruipsystemen

www.railtechniek.nl info@railtechniek.nl | Tel. +31(0)344-616363

Veelzijdig Eiken Kozijnhout Deurhout Traphout Lijstwerk info@vandestadt.nl 075 - 655 4000

Vilam Europees lariks direct uit voorraad! www.vilamhout.nl Direct Lariks kozijnhout bestellen? www.vilamhout.nl

Exportweg 1 Tynaarlo

WIE LEVERT WAT? AFZUIGINSTALLATIES

VENTILATIE

:KĄě y :KĄ Ç{

Holtrop & Jansma B.V. Rondweg 43, 9101 BE Dokkum Postbus 56, 9100 AB Dokkum The Netherlands Ýĩě

Telefoon: +31 (0)519 32 91 00 Fax: +31 (0)519 32 91 10 www.holtrop-jansma.com info@holtrop-jansma.com

Tel:055-3014754 www.evanbuytendijk.nl

Of Oregon Pine nodig?

9KřKČě { Ç{ČěK: Ç K¶

ČĀĩ ěKĄ °ӳ ÇĄ : ě Ç{KÇ

Uw gespecialiseerde partner

Dorpsstraat 88, Krimpen a/d Lek 0180 - 551 552 www.hhb-accoya-online.nl • www.oregon-online.nl

REINIGINGSAPPARATUUR

řKĄyČĀĩ ěěK: Ç K¶

Bent u het stofhappen zat?

De Comzu van Verhagen helpt u er voorgoed vanaf!

verhagenleiden.nl Vrijblijvend advies en demonstratie? Bel 071 581 30 30

22.000 M2 P ROD UCTIERUIMTE - GROESBE E K

1 0 .0 0 0 M 2 P RODUC T I E R U I M T E - R A A L T E

220 DEU RENMAKER S

4 4 JA A R H I S TO R I E

I NNOVATI E D OOR TECHNIEK

Absoluut de beste deur blijven maken, met de beste procestechnologie! Dat is ons credo. Waar mogelijk gebruikmakend van automatisering en mechanisatie en waar nodig met oer-Hollands vakmanschap.

Samen met ú komen we altijd tot een passende woningentree oplossing!

OOK KEGRO PARTNER WORDEN? BE ZOE KADRES Indust r ieweg 25 6 56 2 AP Groe sbe e k +3 1 (0)24 39 9 95 55 info@keg ro.nl www.keg ro.nl

INFORMEER NA A R DE VOORWA A RDE N, CONDIT IES EN VOORDELEN.

SO C I A L M E D I A K e groD e u re n @K e groD e u re n k e gro-de u re n

Informeer naar partnervoordelen, zoals levertijden, garanties en verdere condities. Kom kijken in Groesbeek en maak zelf het vergelijk.

dé makers van buitendeuren