6 minute read
werkvloer; mondkapjes-, test-, vaccinatie- en quarantaineverplichtingen Branche: Achter de schermen van de Beauty
from ESTHÉ 7/8 2021
by BDUmedia
Uitsluiting en verdeeldheid op de werkvloer; mondkapjes-, test-, vaccinatie- en quarantaineverplichtingen
Na anderhalf jaar van lockdowns, mondkapjesverplichtingen, teststraten, het omvallen van 13.000 bedrijven en het massaal vaccineren van de wereldbevolking, ziet het er niet naar uit dat de burger op korte termijn zijn vrijheid
terugkrijgt. De werkgever en werknemer zullen nog een lange tijd worden geconfronteerd met overheidsmaatregelen. De coronamaatregelen roepen bij werkgevers en werknemers veel juridische vragen op. Eén van die vragen is of een werkgever zijn werknemers mag verplichten om zich te laten vaccineren tegen het coronavirus, een mondkapje te dragen of een negatieve uitslag van een coronatest te tonen. Een andere vraag die tussen de werkgever en werknemer kan rijzen, is of een werknemer die na zijn vakantie een quarantaineplicht heeft, moet worden doorbetaald.
Op basis van de Grondwet heeft elke burger het recht op lichamelijke integriteit en medische privacy. Deze grondrechten zijn er om de burger te beschermen tegen de overheid. Een werknemer kan zich tegenover de werkgever niet direct beroepen op de Grondwet. Een werknemer die zich tegenover zijn werkgever wil beroepen op zijn grondrechten, moet dit doen op basis van de beginselen van goed werkgever- en werknemerschap. Op de werkgever rust een zorgplicht voor de veiligheid van zijn werknemers. De werkgever dient een beleid te voeren om gevaren voor de veiligheid en gezondheid van werknemers te voorkomen of beperken. In dat kader mag de werkgever redelijke instructies geven aan werknemers. Wat redelijk is, hangt af van het beginsel van goed werkgever- en werknemerschap. De werkgever en werknemer moeten dus rekening houden met elkaars gerechtvaardigde belangen. Om te bepalen welk belang zwaarder weegt, zal er een belangenafweging gemaakt moeten worden. Bij deze belangenafweging leggen de grondrechten van de werknemer veel gewicht in de schaal. Niettemin is het mogelijk dat een werkgever een groter belang heeft bij het nemen van bepaalde maatregelen, bijvoorbeeld om coronabesmettingen op de werkvloer te voorkomen.
MONDKAPJESPLICHT
Een mondkapjesplicht maakt inbreuk op de lichamelijke integriteit van de werknemer. Een werknemer heeft recht op een vrije en onbelemmerde ademhaling. Een werkgever die van mening is dat het belang van het dragen van een mondkapje op de werkvloer zwaarder weegt dan het belang van de werknemer, zal eerst een risicoanalyse moeten opstellen. De werkgever moet op basis van de Arbowet analyseren of dit beschermingsmiddel geschikt is voor de risico’s waartegen het bescherming moet bieden. Daarbij mag het beschermingsmiddel voor de werknemer geen extra risico voor de eigen gezondheid vormen. De werkgever zal dan ook moeten onderbouwen waarom het dragen van een mondkapje op de werkvloer van zijn bedrijf nut heeft. Bij het inventariseren van de risico’s moet de werkgever dus ook rekening houden met de gezondheidsrisico’s die het langdurig en ononderbroken dragen van een mondkapje voor de werknemer met zich meebrengen. Uit verschillende wetenschappelijke rapporten blijkt dat het langdurig en ononderbroken dragen van een mondkapje schadelijk kan zijn voor de gezondheid en onder meer kan leiden tot ademhalingsproblemen, hoofdpijn, allergische reacties et cetera. Pas na het inventariseren van alle gezondheidsrisico’s kan een werkgever een mondkapjesplicht opleggen. Hierbij geldt dat een werkgever die een ondernemingsraad heeft, ook de instemming nodig heeft van de ondernemingsraad voor het invoeren van een mondkapjesplicht.
TEST- EN VACCINATIEPLICHT
Een werkgever mag een werknemer niet verplichten om zich te laten vaccineren of een negatieve uitslag van een coronatest te tonen. De werkgever zou daarmee inbreuk plegen op het recht op lichamelijke integriteit van de werknemer. Het verplichten om een negatieve uitslag van een coronatest te tonen maakt - net als een vaccinatieplicht - inbreuk op het recht op lichamelijke integriteit, omdat coronatesten worden uitgevoerd door het inbrengen van een staafje in de neus. Zoals bijvoorbeeld blijkt uit de uitspraak van de rechtbank NoordHolland van 16 februari 2021 (zaaknummer ECLI:NL:RBNHO:2021:1269) weegt het belang van een werknemer om zich niet te willen laten testen in beginsel zwaarder dan het belang van een werkgever. Bovendien heeft de werknemer het recht op medisch geheim. De werknemer is ook om deze reden niet verplicht om een negatieve testuitslag of informatie over het al dan niet gevaccineerd zijn te delen met zijn werkgever.
Een werknemer die geen mondkapje wil dragen, zich niet wil laten testen en/of vaccineren, kan
Mr. Ruud van Domselaar is advocaat bij Amice Advocaten. Voor vragen over dit onderwerp kun je contact opnemen via r.vandomselaar@amice- advocaten.nl of telefoon 030-2300230. (www.amice-advocaten.nl)
dus niet zonder meer worden ontslagen. Als de werkgever kan aantonen dat het dragen van een mondkapje, het laten vaccineren en/of het tonen van een negatieve testuitslag essentieel is voor het werk, kan aan de werknemer andere werkzaamheden worden opgedragen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan ziekenhuispersoneel dat in aanraking komt met een kwetsbare groep personen. Pas als alle alternatieven zijn bekeken en er geen andere mogelijkheden zijn, kan een werknemer onder zeer strenge voorwaarden worden ontslagen.
Het opleggen van een vaccinatieplicht aan werknemers lijkt mij vanuit moreel oogpunt onacceptabel. Een werkgever die een vaccinatieplicht oplegt of op zijn werknemers ongeoorloofde druk uitoefent om zich te laten vaccineren, zal zeker moeten weten dat de werknemer geen ernstige bijwerkingen van het vaccin zal ondervinden. Wanneer een werknemer ernstige bijwerkingen krijgt van het vaccin, kan niet worden uitgesloten dat een werkgever onder die omstandigheden aansprakelijk is voor de schade die de werknemer daardoor lijdt.
LOONDOORBETALINGSPLICHT BIJ QUARANTAINEPLICHT VAN DE WERKNEMER NA VAKANTIE
Het Europese Centrum voor ziektepreventie enbestrijding ECDC geeft op basis van kleurcodes op de ‘Coronalandkaart’ per EU-lidstaat reisadvies. De landen met de kleur groen en geel zouden veilig zijn. De hoog risicolanden hebben de kleur oranje gekregen, waarbij het afreizen naar deze landen wordt afgeraden. Naar een land met de kleur rood dient niet afgereisd te worden. Dit zijn volgens het RIVM zeer hoog risicolanden. De kleurcode is gebaseerd op het aantal positieve tests per land of regio. Toeristen uit hoog risicolanden moeten bij terugkeer in Nederland een negatieve testuitslag kunnen tonen en worden dringend geadviseerd tien dagen in quarantaine te gaan. Na vijf dagen kan de quarantaine beëindigd worden met een negatieve test. Voor reizigers komend uit een zeer hoog risicogebied geldt sinds 1 juni 2021 de wettelijke verplichting om tien dagen in quarantaine te gaan. Een werkgever hoeft geen loon door te betalen als hij kan aantonen dat de reden waarom de werknemer niet werkt in redelijkheid voor rekening van de werknemer moet komen. Een werkgever mag van de werknemer verwachten dat hij bij het maken van zijn vakantiekeuze rekening houdt met het risico dat hij in quarantaine moet. Wanneer de werknemer naar een land met code rood of oranje afreist, weet hij dat het van hem verwacht wordt dat hij na terugkomst in quarantaine gaat. Om deze reden ligt de oorzaak dat hij niet kan werken in zijn risicosfeer. De werkgever hoeft in dat geval het loon niet door te betalen aan de werknemer. Wanneer de werknemer op vakantie gaat naar een land met kleurcode geel bestaat de kans dat deze kleur tijdens zijn vakantie verschiet naar oranje en hij alsnog in quarantaine moet, dan wel dringend wordt verzocht om in quarantaine te gaan. Ook dit risico komt voor rekening van de werknemer. Met uitzondering van het reizen naar een groen gebied betekent dit dat de quarantaineperiode na terugkomst uit het buitenland altijd voor risico komt van de werknemer. Dit heeft tot gevolg dat als de werknemer dan niet kan werken gedurende de quarantaineperiode na terugkeer uit het buitenland, hij geen recht heeft op loon.
TIP!
Inhouding van loon is een zware sanctie. Op dit moment is niet bekend hoe een rechter tegen dit onderwerp aankijkt. Om deze reden is het belangrijk om uw werknemers vóóraf schriftelijk te wijzen op de consequenties die u als werkgever verbindt aan het op vakantie gaan naar een land met code geel, oranje of rood en de werknemer vervolgens (het risico loopt dat hij) in quarantaine moet.
