Voor een lang en gelukkig leven

Gezonde leefstijl:

Voor een lang en gelukkig leven

Verdieping

“Terugkerende fibromen kunnen een indicatie zijn van een voorstadium van diabetes”

Overal duikt het begrip leefstijl op, helemaal nu we door corona veel bewuster bezig zijn met onze gezondheid. Onder leefstijl vallen voeding, stress, slapen, bewegen, drankgebruik en rookgedrag. Een gezonde leefstijl versterkt het immuunsysteem en maakt ons daardoor minder vatbaar voor ziektes. Een gezonde leefstijl heeft uiteraard ook invloed op de conditie van de huid. Verschillende schoonheidsspecialisten combineren daarom huidverzorging/huidverbetering met leefstijladviezen.

De relatie tussen een gezonde leefstijl en de huid is wat veel schoonheidsspecialisten betreft overduidelijk. Wie gezond eet en leeft, heeft een betere huidconditie en ziet er vaak jonger uit dan leeftijdgenoten die er slechte gewoontes op nahouden zoals veel zonnen, roken, stress en ongezonde of verkeerde voeding. “We weten al heel lang dat de huid niet op zichzelf staat, maar in verbinding staat met het hele lichaam. Toch richten we ons nog te vaak op symptoombestrijding in plaats van te kijken naar de onderliggende oorzaak van een huidprobleem.”

PREVENTIEF

Leefstijl lijkt het nieuwe middel tot een lang en gelukkig leven. Een gezonde leefstijl werkt preventief tegen allerlei ziektes en aandoeningen. Met een gezonde leefstijl is ook de levensverwachting hoger, bij vrouwen iets meer dan bij mannen. Wie gezond en mooi oud wil worden moet dus gezond eten, voldoende bewegen, regelmatig ontspannen, niet roken, een gezond gewicht handhaven en weinig of liefst geen alcohol drinken. Binnen de reguliere zorg wordt leefstijl steeds vaker ingezet als middel om ziektes als diabetes, hart- en vaatziektes en dementie te behandelen. Uit onderzoek van Nederlands Innovatiecentrum voor Leefstijlgeneeskunde (Lifestyle4Health), een initiatief van TNO en Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), blijkt dat leefstijlinterventies voor patiënten met bijvoorbeeld diabetes, hart- en vaatziektes en Alzheimer aantoonbaar meerwaarde kunnen bieden en medicatie soms zelfs overbodig maken. Ook bij bepaalde huidaandoeningen zoals eczeem, psoriasis en acne kan leefstijlverandering ervoor zorgen dat klachten verdwijnen.

LEEFSTIJLGENEESKUNDE

Het platform www.jeleefstijlalsmedicijn.nl zet zich in om mensen te helpen die een gezonde leefstijl als medicijn willen inzetten bij bepaalde ziektes. De visie van het platform is dat een gezonde leefstijl voor iedereen toegankelijk moet zijn. In online community’s, bijvoorbeeld voor mensen met diabetes of mensen met psoriasis, kunnen patiënten elkaar steunen, activeren en motiveren bij hun leefstijlverandering. Er wordt nauw samengewerkt met deskundigen op het gebied van leefstijl en leefstijlgeneeskunde. Voorzitter Wim Tilburgs is oprichter van de Stichting Je leefstijl als medicijn. Hij is leefstijlcoach en e-health consultant. Hoe verklaart hij de toenemende belangstelling voor leefstijl? “Leefstijlgeneeskunde is nu een ‘hot topic’, maar dat was vroeger wel anders. Het is een langlopend proces waarbij we steeds meer inzicht krijgen in hoe leefstijl onze gezondheid bepaalt. Zo’n tien jaar geleden ging het vooral over voeding en beweging. Het advies was om een beetje minder te eten en wat meer te gaan bewegen. Inmiddels weten we dat veel meer factoren een rol spelen, zoals wat je precies eet, stress, slaap, je hormoonhuishouding. Uit onderzoek van Lifestyle4Health is gebleken dat leefstijlgeneeskunde bij bepaalde ziektes heel effectief kan zijn. Binnen de reguliere zorg is daar nu veel interesse voor. Probleem is echter dat het heel moeilijk is om hier goed ‘evidence based’ onderzoek naar te doen. Leefstijl behelst zoveel factoren en elk individu is anders. Bovendien, wie gaat dat betalen? Er is geen farmaceut die hier geld in gaat steken. De verwachting is dat hier citizens science, burgerwetenschap, een rol gaat spelen. Burgers kunnen dan hun gezondsheidsdata aan de wetenschap beschikbaar stellen, zodat we grote hoeveelheden data kunnen analyseren en zo inzicht kunnen krijgen in de effecten. Maar daar hangen wel weer allerlei privacyvraagstukken aan vast.” Alle leefstijlinterventies beginnen met gezonde voeding, stelt Tilburgs. “Het grote probleem is dat we leven in een dikmakende samenleving, die erop gericht is ons ongezond te laten eten en zo min mogelijk te laten bewegen. Gezonde leefstijl zou een apart vak op alle lagere scholen

Verdieping

MENINGEN VAN EXPERTS

Hester van de Roer, eigenaar van Skinfactor Huid- en vitaliteitsadvies in Amsterdam: Hoe belangrijk is leefstijl als je kijkt

naar de huid? “Je leefstijl is van grote invloed op de huid. Leefstijl bestaat dan ook niet alleen uit voeding en beweging, maar omvat bijvoorbeeld ook je stresslevel, de kwaliteit van je slaap, je sociale interacties en zingeving. Als er ergens in deze leefstijlthema’s iets wringt dan kan dat zich uiten in de vorm van huidproblematiek zoals acne, rosacea, wallen/donkere kringen en vervroegde huidveroudering. Ondanks dat acne, rosacea en vroegtijdige veroudering een aanleg is, kun je met je leefstijl hier wel invloed op uitoefenen (of verergert een slechte leefstijl deze huidproblemen).”

Welke huidproblemen hangen samen met

leefstijl? “Eigenlijk heel erg veel huidproblemen. Los van de aanleg die je hebt, speelt leefstijl een rol bij onder andere acne, rosacea, eczeem, wallen/ donkere kringen, vroegtijdige veroudering. Maar ook littekens bijvoorbeeld kunnen ontstaan doordat iemand steeds krabt aan een open wondje. Dat krabben is dan vaak een gewoonte geworden. Onderzoeken waar deze gewoonte vandaan komt en hoe we die kunnen veranderen valt ook onder leefstijlaanpassingen.”

Op welke manier pak jij dat aan in jouw

praktijk? “Tijdens een intake bespreek ik de diverse leefstijlfactoren die een rol kunnen spelen. Naast de behandeling en het adviseren van de juiste thuisverzorging, adviseer ik ook mensen op het gebied van supplementen. Door middel van een laboratorium-test kan ik ook zichtbaar maken dat mensen een tekort hebben op Omega 3, en vitamine D3 en K2. Voor mensen die een stap verder willen gaan bied ik een integraal leefstijlcoachingstraject aan (ik ben ook geregistreerd leefstijlcoach). Dan gaan we door middel van gesprekken en oefeningen dieper in op thema’s als stress, sociale omgeving, motivatie, daadkracht, zingeving etc. De resultaten zijn heel goed. Soms is het even zoeken, als een soort puzzel, wat iemand nodig heeft en dan duurt het proces wat langer. Het is dus geen quick fix en het vergt soms geduld en doorzettingsvermogen. Maar er gebeuren vaak mooie dingen tijdens een traject.” Nemen klanten je adviezen over? “Niet iedereen staat ervoor open, maar deze groep is wel groeiende. Sommigen willen een quick fix (zoals botox/fillers dat doen voor huidveroudering/wallen). Maar als ze met kleine stapjes en aanpassingen zien dat er verbetering optreedt, dan willen ze daar meer in investeren en is men gemotiveerd om door te gaan.”

Welke leefstijlaanpassing heeft het meeste

effect? “Dat is een lastige vraag omdat veel dingen ook samenhangen. Maar ik zou zeggen gezonde voeding, minder (snelle) suikers en meer ontspanning levert al veel op. En vooral onthouden dat kleine veranderingen het makkelijkst zijn om vol te houden. Samen vormen deze kleine stapjes uiteindelijk een grote leefstijlaanpassing.” moeten zijn. Hoe verzorg je je lichaam? Hoe zorg je dat je niet ziek wordt? Eigenlijk zou je van je moeder moeten leren wat een gezonde leefstijl is, maar veel mensen weten dat niet of kunnen het niet betalen. Want gezonde voeding is vaak duurder dan ongezonde voeding. Dit moet vanuit de overheid aangepakt worden.”

GEZONDE VOEDING

De basis van een gezonde leefstijl is een gezond voedingspatroon. Een gezond voedingspatroon is een gevarieerd eetpatroon, met zoveel mogelijk pure, onbewerkte producten. Het mediterrane voedingspatroon wordt vaak als voorbeeld gegeven. Dit zuidelijke voedingspatroon bevat veel verse groenten en fruit, peulvruchten zoals bruine bonen en linzen, onverzadigde vetten zoals olijfolie, noten en zaden, vis, kip, volkoren producten, met mate rood vlees en met mate melkproducten. In groenten, fruit, peulvruchten en volkoren producten zitten naast vitaminen en mineralen ook veel vezels. Daardoor worden koolhydraten heel geleidelijk omgezet in bloedsuiker. In olijfolie, noten en vis zitten veel onverzadigde vetten, die gezond zijn voor hart- en bloedvaten. Een voedingspatroon met zoveel mogelijk pure, onbewerkte producten houdt de bloedsuiker stabieler en beschermt onder meer tegen hart- en vaatziekten. Ook de huid vaart hier wel bij. Voeding met een hoge glycemische index, snacks en junkfood hebben een negatieve invloed op de huid. Die heeft meer last van ontstekingen en veroudert sneller. Ook te veel suiker is slecht voor de huid. Dat leidt namelijk tot glycatie, het proces waarbij suikermoleculen zich hechten aan proteïnen in het lichaam, waaronder het collageen en elastine in de huid. Hierdoor ontstaan Advanced Glycation Endproducts (AGE’s), die ervoor zorgen dat de vezels beschadigd raken. Het resultaat is versnelde huidveroudering. Glycatie veroorzaakt ook extra aanmaak van cortisol (het stresshormoon), wat weer tot ontstekingsreacties in de huid (acne) kan leiden.

DARMEN

Als we het hebben over voeding en de huid, dan gaat het ook over de werking van de darmen. Een goede darmwerking zorgt voor een goed werkend immuunsysteem. Raakt het immuunsysteem ontregeld, dan kan dit ontstekingsreacties in het lichaam veroorzaken die ook via de huid tot uiting komen, zoals bijvoorbeeld eczeem. Wanneer de darmen niet goed werken of er is sprake van voedselintolerantie, dan kunnen er huidproblemen ontstaan. Denk aan gevoeligheid voor koemelk of gluten. Gluten hebben een hoge glycemische index en kunnen spijsverteringsproblemen en darmklachten veroorzaken door de ontstekingsreactie die ze daar oproepen. Dit kan ook op de huid effect hebben, zoals eczeem, psoriasis, rosacea en galbulten. Koemelk-intolerantie kan leiden tot acne, eczeem of een rode, schilferige huid. Dit kan worden veroorzaakt door melkvet en melksuiker, wat door sommige mensen moeilijk verteerd kan worden. Ten aanzien van de huid ziet Tilburgs dat bij mensen met een huidaandoening aanpassing in het voedingspatroon positief kan uitwerken. “Wij hebben in onze stichting verschillende community’s van patiënten die we helpen hun leefstijl aan te passen, bijvoorbeeld van mensen met psoriasis. Je ziet heel duidelijk dat als zij overstappen op onbewerkte producten en koolhydraatarme voeding, de huidziekte veel minder opspeelt en soms zelfs helemaal verdwijnt. Zelf heb ik het ook gemerkt. Ik had diabetes type 2 en overal op mijn lichaam zaten rode vlekken die kleine wondjes werden. Toen ik gezonder ging eten werd de conditie van mijn huid vele malen beter. Ook bijvoorbeeld de huid op mijn ellebogen werd soepeler en zachter. De huid heeft een signaalfunctie dat er elders in het lichaam iets niet goed gaat. Mensen die last hebben van terugkerende fibromen, kunnen een voorstadium van diabetes hebben. Daar had ik zelf ook last van. Nu mijn diabetes verdwenen is, zijn de fibromen ook weg. Dus er bestaat een grote link tussen de huid en gezonde, onbewerkte voeding.”

LEEFSTIJL IN DE HUIDVERZORGINGSPRAKTIJK

De basis voor een mooie huid is de juiste verzorging en gezonde voeding. Ook beweging en ontspanning zijn belangrijk. Daarnaast spelen zaken als roken, zongedrag, alcoholgebruik, een goede nachtrust en mindset ook een rol. Let wel: Slechts dertig procent van de huidveroudering wordt veroorzaakt door erfelijkheid en leefstijl, maar liefst zeventig procent wordt veroorzaakt door uv-straling! Zeker bij hardnekkige huidproblemen zoals acne, is het goed om naar iemands leefstijl te vragen. Vakcollega Marianne van den Broek brengt leefstijl altijd ter sprake bij haar klanten: “De conditie van de huid hangt af van de conditie van het lichaam. Is het lichaam gevoelig voor bepaalde producten zoals bijvoorbeeld koemelk of gluten? Dan zie je dat aan de huid. Werken de darmen niet goed,

“Ontspanning en zingeving, doen wat je leuk vindt, is misschien het allerbelangrijkste aspect voor een gezonde leefstijl”

“Een gezonde leefstijl zorgt ervoor dat mensen langer in goede gezondheid leven”

dan heeft dat grote gevolgen voor de huid. Als de nieren of de lever niet goed werken, gaat het lichaam vocht vasthouden waardoor de doorbloeding minder goed is en er minder zuurstof naar de cellen gaat. Ook een slechte hartfunctie heeft impact op de huid. Tijdens de intake moet je dus vragen stellen. Wat eet je? Drink je voldoende water? Hoe slaap je? Heb je een pacemaker? Kom je regelmatig buiten? Beweeg je voldoende? Sport je en zo ja, welke sport dan? Gebruik je energydrinks of energypillen? Gebruik je drugs? Gebruik je medicatie, zo ja welke dan? Veel medicijnen kunnen namelijk een huidreactie geven. Ik vraag ze daarom altijd om de bijsluiter mee te nemen.”

SAMENWERKEN

Ook stress is een belangrijke factor bij huidproblemen. Marianne: “Ik adviseer klanten die veel last van stress hebben om met iemand te gaan praten, bijvoorbeeld een psycholoog, of op yoga te gaan. Ook de vraag of iemand een dieet volgt, en zo ja welke dan, is relevant. Een streng dieet of lang vasten is slecht voor de huid. Je ziet dan vaak dat de huid niet meer glanst, maar een beetje pafferig en bleek is. Ook veel suiker en junkfood zijn erg slecht voor de huid. En uiteraard vraag je naar het rook- en drinkgedrag. Roken is extreem slecht voor de huid. Poriën gaan verstopt zitten en de doorbloeding is heel slecht. Bij zware rokers lijkt de huid op matte, beige stopverf. Bij alcoholgebruik zie je vaak gesprongen adertjes en roodheid van de huid. Leefstijl heeft dus een enorme impact op de huid. Als bij een cliënt blijkt dat bepaalde leefstijlfactoren een rol spelen bij een terugkerend huidprobleem, verwijs ik door naar een deskundige die daarvoor is opgeleid. Bijvoorbeeld een mesoloog of een diëtist. Mijn visie is: schoenmaker blijf bij je leest. Werk samen met andere professionals die daar meer over weten dan jij. Dat is in mijn optiek voor de cliënt het beste.”

HOLISTISCH HUIDSPECIALIST

Annelies Aarts, eigenaar van Medi Spa Annelies houdt zich in haar praktijk ook al jaren bezig met leefstijl en de huid. “We weten al heel lang dat de huid niet op zichzelf staat, maar in verbinding is met het hele lichaam. Toch richten we ons nog te vaak op symptoombestrijding in plaats van te kijken naar de onderliggende oorzaak van een huidprobleem. De huid staat in rechtstreekse verbinding met de hersenen (de huid-hersenen as) en met de darmen de darm-huid as). De huid is zelfs ontstaan uit de kiemlaag van ons

Verdieping

zenuwstelsel, dus hoe konden we ooit zo in hokjes denken! In de oosterse wereld wordt veel meer gedacht vanuit gezondheid, terwijl wij in het westen veel meer op het ziektebeeld zijn gericht. Gelukkig verandert dat nu. In Medi Spa Annelies richten we ons op leefstijl omdat wij holistisch willen werken. Ik geloof in deze nieuwe benadering van ons vak: holistisch huidspecialist, waarbij de hele mens centraal staat. De mens is immers meer dan zijn huid. De huid is het grootste orgaan en bovendien het enige orgaan dat we kunnen zien en betasten. Alle andere organen zitten verstopt in het lichaam. Aan de huid kun je ontzettend veel aflezen; emoties, stress, disfunctioneren van andere organen. Ook het bindweefsel is van belang, want daar worden afvalstoffen opgeslagen waar het lichaam niets mee kan. Hierdoor kunnen op de lange termijn laaggradige ontstekingen ontstaan met alle gevolgen van dien. In het bindweefsel worden ook onverwerkte emoties opgeslagen, zoals trauma’s. Wij kunnen met onze (manuele) behandelingen ervoor zorgen dat stress uit het lichaam verdwijnt zodat de energie weer kan stromen.”

LEEFSTIJL DAGBOEK

Leefstijl gaat wat Annelies betreft om een goede balans tussen voeding, beweging en mind. De darmen spelen hierin een cruciale rol. Annelies: “Daarom is het belangrijk om tijdens de intake altijd naar de ontlasting te vragen. Dat zegt namelijk heel veel over iemands gezondheid. Ik ben ook een groot voorstander van suppletie (omega-3 vetzuren) en probiotica. Tijdens de intake proberen we zoveel mogelijk informatie over de klant te verzamelen. Ook over erfelijke aanleg bijvoorbeeld. Soms is iemand erfelijk belast waardoor hij gevoelig is voor eczeem. Maar dat hoeft niet te betekenen dat hij ook eczeem krijgt. Met de juiste leefstijl hoeft zo’n zwakke plek niet tot uiting te komen. Tijdens het intakegesprek vraag ik klanten waarbij de oorzaak van het huidprobleem of van het overgewicht niet bekend is, om een dagboek bij te houden over wat ze eten, hoeveel ze bewegen, of ze veel stress ervaren, hoe ze zich voelen en hoe hun huid reageert. Op die manier kun je erachter komen wat de triggers zijn van een bepaalde een huidreactie. Vervolgens begeleiden we onze klanten om in kleine stapjes hun leefstijl aan te passen. Je kunt wel met een enorm lange lijst met adviezen aankomen, maar dat werkt niet. Klanten houden dat niet vol. Het doel is om met kleine stapjes een blijvende verandering door te voeren. Ontspanning en zingeving, doen wat je leuk vindt, is misschien nog wel het allerbelangrijkste aspect voor een gezonde leefstijl. Je kunt beter een ongezondere maaltijd nuttigen in het bijzijn van dierbaren dan in eenzaamheid een gezonde maaltijd nuttigen. Je bent wat je verteert is letterlijk via voeding, maar ook figuurlijk met emoties.”

Mariska Bakker - van Loosbroek, eigenaar van Amé Salon voor Schoonheid en Leefstijl in Amersfoort:

Jij bent heel breed geschoold. Vertel eens over je achtergrond? “Ik ben ooit begonnen als diëtist en heb me later bijgeschoold tot schoonheidsspecialist. Als schoonheidsspecialist heb ik met mijn klanten ook altijd aandacht besteed aan voeding en leefstijl. Sinds een aantal jaar mag ik mijzelf tevens Hormoonfactortrainer noemen (opgeleid door Ralph Moorman). En momenteel ben ik bezig met de post hbo-opleiding tot Integraal Vitaliteits- en Leefstijlcoach bij MARK academie. Het plaatje wordt steeds completer: Huid-Hormonen-Holistische leefstijlcoaching,” Hoe belangrijk is leefstijl als je kijkt naar de huid? “De huid weerspiegelt je gezondheid. Zowel fysiek als mentaal. Als er ergens een disbalans is dan zie je dat vroeger of later terug aan onze huid. (Langdurige) stress zorgt voor verhoogde aanmaakt van het hormoon cortisol. Bij langdurig te hoog cortisol gaat dit ten koste van de elasticiteit van de huid en wordt ook het onderhuidse bindweefsel afgebroken. De huid veroudert dus sneller door stress. Stress is er in vele vormen. Van buitenaf, van binnenuit… Maar ook leefstijlgewoontes als slechte voeding, gebruik van veel suiker, roken, drinken, te weinig slaap hebben invloed op de gezondheid en het uiterlijk van onze huid.” Welke huidproblemen hangen samen met leefstijl? “Veroudering, ontstekingen (acne), grauwe huid (doorbloeding).” Hoe pak je dat aan in je praktijk? “Tijdens de huidanalyse geef ik aan wat ik zie aan de huid. Ik vraag na hoe lang bepaalde huidproblemen al bestaan zodat we misschien een link kunnen leggen met het ontstaan van een huidprobleem. Natuurlijk vraag ik ook naar de huidverzorging en wat men eventueel al eerder geprobeerd heeft. Meestal geef ik daarna algemeen aan hoe het huidprobleem mogelijk ontstaan is en hoe de huid onze gezondheid weerspiegelt. De meeste van mijn klanten kennen uiteraard mijn achtergrond en vinden het leuk om tijdens de behandeling te horen over leefstijl en zaken die ze zelf aan kunnen pakken. Uit het gesprek blijkt voor mij vaak snel waar de meeste winst voor de klant te behalen is. Dit kan zijn op gebied van voeding en verbeteren van de darmgezondheid bijvoorbeeld. Maar het kan ook zijn op het gebied van slaap of ontspanning. Soms is het wenselijk dieper op de onderliggende oorzaken wat betreft leefstijl in te gaan of een hormoonanalyse te doen om een hormonale disbalans aan te pakken. Indien de klant daarvoor openstaat, plannen we daar aparte hormoonconsulten of leefstijlcoaching voor in. Daarnaast werk ik in de salon met producten van Absolution. Een natuurlijk biologisch merk zonder toevoegingen die via de huid onze hormoonbalans zouden kunnen verstoren of onze gezondheid kunnen schaden. Nemen klanten je adviezen over? “Ja meestal wel. Vaak zijn enkele eenvoudige tips voldoende. Als de klant zelf grondiger het probleem aan wil pakken, dan maken we daar een behandelplan voor. Dat kan een mix zijn van consulten/coachsessies en huidbehandeling. En natuurlijk de juiste verzorging thuis. Gebruik van pure producten kan een hoop onrust daarover wegnemen.” Welke leefstijlaanpassing heeft het meeste effect? “Ieder mens is uniek en heeft zijn eigen individuele tips nodig om de balans te herstellen. Maar wat voor (bijna) iedereen sowieso werkt is het minimaliseren van de inname van suiker (en snelle koolhydraten), voldoende slapen en het beperken van stress.”

ROKEN EN ALCOHOL

Roken heeft veel impact op iemands gezondheid en de conditie van de huid. Bekend is de slecht doorbloede, stugge en verdikte rokershuid met diepe rimpels. Maar daarnaast kan roken ook zorgen voor pigmentvlekken. ‘Over all’ leidt roken tot versnelde huidveroudering. Stoppen met roken verbetert de algehele gezondheid en de huidconditie aanzienlijk. Ook drankgebruik heeft impact op de gezondheid en de huid.

SLAPEN

Slaap is belangrijk voor onze fysieke en mentale gezondheid. Wie goed slaapt, rust beter uit en geeft zijn lichaam (en geest!) tijd om zich te herstellen. We hebben gemiddeld zeven tot acht uur slaap nodig per nacht, maar er zijn grote, individuele variaties in slaapbehoefte. Slaapproblemen kunnen zijn: slecht inslapen, lang wakker liggen, vaak wakker worden of heel vroeg wakker worden. Wie ’s nachts niet goed uitrust, is overdag prikkelbaar en vermoeid. Chronisch slaaptekort kan leiden tot concentratieproblemen, hoofdpijn, hoge bloeddruk en een gebrek aan energie. Slaapstoornissen verhogen het risico op een hartaanval, hartfalen, beroerte en diabetes type 2. Een gebrek aan slaap is ook zichtbaar aan de huid, zoals bleke vale huid, donkere kringen rond de ogen of opgezwollen oogleden en versnelde huidveroudering. Als je weinig slaapt, maken je bijnieren meer cortisol aan. Dit stresshormoon verhoogt de gevoeligheid voor ontstekingen in het lichaam. Cortisol vermindert bovendien de productie van hyaluronzuur, waardoor de huid

Verdieping

Estelle Pouw, eigenaar van Habitat Huidverbetering in Teteringen:

Hoe belangrijk is leefstijl als je kijkt naar de huid? “Leefstijl heeft heel veel invloed op de huidconditie. Zo zijn eet-, en drinkgewoonten van belang, de mate van beweging en nachtrust. En vlak ook de invloed van stress en zonnebaden niet uit. Dit alles kan op termijn de huidconditie beter of slechter maken.” Welke huidproblemen hangen samen met leefstijl? “Acne, voortijdige veroudering en een droge huid. Een oorzaak van acne kan naast hormonale disbalans ook een verkeerd voedingspatroon zijn. Te veel inname van zuivel verslechtert de darmwandconditie en overmatig suikers nuttigen creëert een voedingsbodem voor bacteriën. Een droge huid is allereerst een huidtype waarmee iemand geboren wordt. Hoewel, bij overmatige droogte is er sprake van een aangetaste huidbarrière. Een tekort aan vetten in de opperhuid waardoor huidcellen van elkaar gaan wijken en niet meer mooi over elkaar heen sluiten. Hierdoor verdampt vocht sneller. Ook kan te heet douchen of het gebruik van zeep met een pH-waarde die te veel afwijkt van onze huid-pH zorgen voor aantasting van de huidbarrière. Tenslotte kan voortijdige huidveroudering door verlies aan collageen en elasticiteit komen door te veel in de zon zitten, roken, gestrest leven, maar ook het niet of onvoldoende verzorgen van de huid. En combinaties hiervan.” Op welke manier pak jij dat aan? “Ik houd bij iedere klant die huidverbetering wil een uitgebreid intakegesprek. Zo krijg ik een goed beeld van iemands eet- en leefstijl en eventuele medische achtergrond. Ook nemen we met de skin analyser een kijkje ìn de huid, zodat talg, pigmentatie en vet- of vochttekort zichtbaar worden. Ik informeer mijn klanten met tips over voeding, leefstijl en het gebruik van producten die lichaam en huid ondersteunen. Bij huidproblemen die serieuzer van aard zijn, vertel ik de klant dat samenwerking en geduld een must zijn. Het keren van iemands leeftijd heeft tijd nodig en de klant gebruikt consequent producten thuis met ondersteuning van salonbehandelingen. Verwachtingsmanagement vind ik erg belangrijk in de communicatie.” Hoe zijn de resultaten? Meestal boekt men al behoorlijke vooruitgang door de huid te reinigen met de juiste cleanser en te voeden met de juiste crème. Vaak ook in combinatie met suppletie voor verbetering van lichaamsprocessen zoals vertering, celstofwisseling en afvoer van afvalstoffen. Klanten zijn blij als hun huid zacht en egaal aanvoelt, of niet meer zo gevoelig is.” Staan klanten ervoor open? “Niet iedereen staat ervoor open, bijvoorbeeld omdat iemand weerstand heeft tegen verandering of het te veel gedoe vindt. In dat geval heb ik toch mijn kennis kunnen overdragen. Gelukkig staan klanten die verandering willen zien en resultaat willen boeken wel open voor samenwerking. Voordeel is dat, als ik het complete plaatje adviseer met het daarbij behorende tijdspad, zij weten wat het traject inhoudt en daardoor commitment geven.” Welke leefstijl aanpassing heeft het meeste effect? “Naar mijn mening geeft één aanpassing niet alle effect, maar ligt huidverbetering in een combinatie van meerdere zaken. Wel vind ik dat werken van binnenuit, met voedingssupplementen, de meest duurzame oplossing geeft.”

droger wordt. Bovendien beschadigt het de barrièrefunctie van de huid. Daarnaast wordt het collageen in de huid stugger en wordt het eerder afgebroken. Slaapproblemen kunnen samenhangen met spanning, zorgen of stress. Het kan daarom helpen om meer te gaan beweging en beter te ontspannen. Er kan een lichamelijke oorzaak zijn voor slaapproblemen (bv. pijn, apneu), maar ook bepaalde gewoontes zoals koffiedrinken, te veel eten voordat je gaat slapen, tv/smartphone kijken of alcoholgebruik kunnen ervoor zorgen dat iemand niet goed slaapt.

BEWEGEN

Bewegen is gezond voor je hele lichaam: voor je longen, hart, spieren, hersenen, je immuunsysteem… en ook je huid. Wie te weinig beweegt, vergroot de kans op ziektes en overgewicht. Denk aan hart- en vaatziekten, diabetes type 2, bepaalde vormen van kanker, geestelijke achteruitgang en dementie. Te weinig beweging zorgt kortom voor vroegtijdige veroudering van het lichaam en dus ook de huid. Beweging is ook belangrijk voor de hersenen. Op de lange termijn kan te weinig beweging leiden tot dementie, maar ook bijvoorbeeld tot een depressie. Beweging zorgt voor een betere doorbloeding van de verbindingen in de hersenen (de witte stof) en gaat cognitieve achteruitgang tegen. Een gebrek aan beweging heeft effect op de huid. Het kan leiden tot een slechte doorbloeding. Door corona zijn veel mensen minder gaan bewegen. Wil je klanten adviseren om meer te gaan bewegen, kies dan voor zaken die iedereen makkelijk thuis kan doen, zoals traplopen, wandelen, kniebuigingen en tandenpoetsen op een been voor een betere balans. Intensief sporten is niet nodig, iedere dag een half uur matig bewegen brengt het risico op deze aandoeningen flink omlaag, aldus de beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad.

ZONGEDRAG

Zonlicht heeft een positief effect op onze gezondheid. We voelen ons vrolijker en de huid maakt onder invloed van uv-straling vitamine D aan, wat van belang is voor gezonde botten. Uit recent onderzoek blijkt dat vitamine D ook de kans op bepaalde soorten kanker kan verlagen. Een gebrek aan zon is dus niet goed, maar te veel zon ook niet. Uv-straling tast de huid aan en kan leiden tot versnelde huidveroudering. Uv-straling zorgt voor oxidatieve stress in de huidcellen en het vrijkomen van vrije radicalen. Vrije radicalen

“Leefstijlgeneeskunde is een belangrijke nieuwe pijler binnen de gezondheidszorg”

beschadigen de celwanden, celkernen (DNA) en eiwitten zoals collageen en elastine. Op de langere termijn kan schade aan het DNA leiden tot versnelde huidveroudering en het ontstaan van huidkanker. Het beste is dus om met mate van de zon te genieten en de huid tijdens zonuren goed te beschermen met een hoge SPF.

HUIDAANDOENINGEN

Bij bepaalde huidaandoeningen speelt leefstijl een rol, vooral bij psoriasis vulgaris en hidradenitis suppurativa. In de medische literatuur worden factoren zoals dieet, slaap, beweging, stress, roken, alcohol en drugsgebruik genoemd in relatie tot huidziekten. Dermatoloog Meelad Habib: “Een gezonde leefstijl zal de gemiddelde patiënt helpen

om zich beter te voelen, maar hoe de relatie tussen leefstijl en de huid precies zit, weten we op dit moment niet helemaal zeker. In 2020 zijn de resultaten van een literatuuronderzoek gepubliceerd (Sophia Hu et al. JAM ACAD DERMATOL, 2020) waarin de auteurs het bewijs hebben samengevat. Uit dit artikel blijkt dat er onderzoeken zijn die wijzen richting factoren zoals dieet, slaap, beweging, stress, roken, alcohol en drugs bij verschillende huidziekten. Tegenwoordig is leefstijl een ‘hot topic’ binnen de geneeskunde. Ik verwacht in de toekomst dan ook meer onderzoeksresultaten waardoor ik als arts gerichter leefstijladviezen kan geven. Psoriasis vulgaris is een van de bekendste chronische huidaandoeningen waarbij roodschilferende rode plekken ontstaan op het lichaam, vooral op de hoofdhuid, strekzijde van de ellebogen of knieën. Hoewel de precieze relatie van leefstijl en psoriasis nog verder bewezen moet worden, denk ik als huidexpert dat leefstijl een belangrijke aanvullende behandelmogelijkheid is. Uit onderzoek weten we dat overgewicht vaker voorkomt bij mensen met psoriasis. Gezonde voeding, voldoende beweging en afvallen zal dan ook een effect kunnen hebben op de ernst van psoriasis. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat roken, overmatig alcoholgebruik en stress een negatieve invloed kunnen hebben bij psoriasis. Hidradenitis suppurativa is een chronische aandoening waarbij sprake is van ontstekingen van de haarfollikels van de oksels en liezen. Roken en overgewicht heeft een invloed op deze aandoening. In de holistische behandeling van hidradenitis suppurativa richt ik mij als dermatoloog niet alleen op de medicamenteuze behandeling, maar adviseer ik mijn patiënten ook een gezond dieet, voldoende beweging en raad ik ze ten sterkste aan om te stoppen met roken.”

LEEFSTIJLADVIES

Een gezonde leefstijl werkt preventief op allerlei aandoeningen en zorgt ervoor dat mensen langer in goede gezondheid leven. Ook de huid vaart daar wel bij. Een gezonde leefstijl kan de impact van bepaalde huidaandoeningen en huidziektes flink verminderen en vroegtijdige huidveroudering voorkomen. Binnen de reguliere zorg wordt leefstijl steeds vaker ingezet als behandeling bij ziekten zoals diabetes, Alzheimer maar bijvoorbeeld ook psoriasis. Daarmee is leefstijlgeneeskunde een belangrijke nieuwe pijler binnen de gezondheidszorg. Wel is meer onderzoek nodig om te weten welke leefstijlinterventies aantoonbaar effectief zijn.

“Te veel suiker leidt tot glycatie en versnelde huidveroudering”