onderweg
Aan de plattegrond van Amsterdam kun je goed zien hoezeer Amsterdam zowel resultaat is van planning als van organisch en pragmatisch gemaakte keuzen. Je ziet series van deelontwerpen en aanpassingen als gevolg van geplande en ongeplande veranderingen. Wat lang niet mogelijk was, wordt later opeens mogelijk door technologische ontwikkelingen. Het gemeentearchief van de gemeente Amsterdam heeft animaties van de groei en ontwikkeling van de stad gemaakt waarop prachtig te zien is hoe de stad zich in de loop van de tijd volgens plannen ontwikkelt, maar zich ook aanpast in reactie op bijvoorbeeld brand. Zowel de grachtengordel als het Plan Berlage (het stedenbouwkundig plan voor Amsterdam-Zuid) zijn gepland en uitgevoerd en bestaan nog altijd zonder noemenswaardige verandering. Maar ontwikkeling loopt niet altijd volgens plan. De ontwikkeling van de IJ-oevers liep volledig anders dan ooit gepland, omdat het niet lukte er investeerders voor te vinden. De Zuidas daarentegen groeide spontaan op die locatie, omdat bedrijven zich daar onstuimig vestigden rond een klein, niet noemenswaardig station dat dicht bij Schiphol lag, goed per auto bereikbaar was en bovendien met de voorzieningen van de binnenstad in de nabijheid.
Door zijn historische karakter en de enorme variatie aan ‘auteurs’ is het sociaal weefsel, hoewel samenhangend, ook veelkleurig, gevarieerd en rijk aan mogelijkheden. 88