De vloer als platform voor opschaalbare woningbouw

Het grote tekort aan woningen en gekwalificeerd personeel, de eisen op het gebied van duurzaamheid, milieu-impact en circulariteit vragen om een andere visie op bouwen. Standaardisatie kan hier uitkomst bieden: het ontwerpen en bouwen gaat sneller, de faalkosten kunnen omlaag en er zijn minder mensen nodig op de bouwplaats. Het schrikbeeld van wijken vol met doorzonwoningen hoeft helemaal niet, aldus Peter Musters van VBI. “Het gaat om het bouwen op een goed chassis, waarbij je standaardiseert daar waar geen toegevoegde waarde voor de gebruiker zit. En wat geen afbreuk doet aan esthetische aspecten. Ook aan de buitenkant blijft genoeg ruimte voor eigenheid.”

Er ligt een grote woningbouwopgave van 100.000 eenheden/jaar. Standaardisatie is de oplossing voor de benodigde opschaling volgens Peter Musters. “In het huidige bouwproces loop je tegen een aantal struikelblokken aan. Op de bouwplaats gebeurt nog relatief veel werk. Dit proces kan worden versneld wanneer je prefab gaat bouwen. Dan heb je op de bouwplaats minder handjes nodig, veel van het werk wordt immers in de fabriek gedaan, onder gecontroleerde omstandigheden. Door seriematig te produceren, dus op grote schaal, wordt dit proces nog verder versneld. Wanneer je verder gaat en kiest voor industrieel bouwen, kan de productie en productiviteit nog verder worden opgeschroefd.”

Standaardisatie

“One size fits all gaat in de woningmarkt niet op. Een architect schrikt vaak van het woord standaardisatie en denkt daarbij aan eenheidsworst. Veel nieuwbouwwoningen hebben al nagenoeg gelijke indelingen met slechts op detailniveau verschillen. Een goed voorbeeld hiervan is de trap, als je de bewoner vraagt wat hem of haar bevalt aan de woning, dan noemt deze niet snel het ruime trapgat, maar eerder de woninggrootte, de fijne indeling, de badkamer of de mooie gevel. De vraag is of de variatie in trapgaten nodig is. Onze opvatting is: maak standaard waar géén toegevoegde waarde zit voor de eindgebruiker. Door de variatie te beperken tot waar echt behoefte aan is kan zowel het ontwerp- als het bouwproces worden vereenvoudigd en versneld.” Er zijn nu nog teveel variabelen. “Iedere ontwikkelende aannemer heeft zijn eigen woningconcept met legio opties. Dat betekent veel engineering en diversiteit op de bouwplaats. Soms ontkom je er niet aan, maar in veel gevallen kan de basis van de woning meer gelijk worden getrokken.” Hij maakt een vergelijking met de autobranche. “Volkswagen Groep gebruikt voor verschillende merken auto’s hetzelfde chassis en ziet dat als een platform, het MQB platform. Daar hoef je dus niet meer aan te engineeren. Wij zien voor de woningmarkt dezelfde mogelijkheden. Veel winst is te behalen wanneer je uitgaat van een vast principe van vloerindeling van de woning (Platform-denken). We hebben onderzoek gedaan naar conceptwoningen in de sociale huursector. Het onderzoek is niet marktdekkend, maar leverde desalniettemin interessante inzichten op. We hebben onder meer gekeken naar de doorvoeren, het trapgat en de positie van de badkamer. In 4 van de 5 gevallen wordt de badkamer aan de voorzijde van de woning geplaatst en in slechts 3 van de 100 aan de achterzijde. Die optie levert dus weinig toegevoegde waarde en kan op ‘uit’ gezet worden. Hetzelfde beeld ontstond bij een aantal schachtposities. Bij het trapgat is er variatie in grootte, vaak gaat het om enkele centimeters verschil. Dit biedt uitstekende mogelijkheden tot standaardisatie, in combinatie met optimale woningdieptes en met standaard vloerelementbreedtes.”

Nieuwe Blauwdruk

In de Nieuwe Blauwdruk presenteert het bedrijf zijn visie op de standaardisatie van de bouw. Deze visie voor grondgebonden woningen gaat uit van de kanaalplaatvloer als dragend Platform. “Wanneer een woning breder, langer of smaller wordt dan de basis-uitvoering blijft de positie voor het trapgat en de installaties gelijk. Dit 3D-gebied wordt ook wel De Blauwe Zone genoemd, en bevat feitelijk de intelligentie van de woning. Op de zolder is slim ruimte gereserveerd voor de Plug & Play prefab installatiekast met warmtepomp en ventilatie-unit. Droog gemonteerd, waardoor de installaties bereikbaar blijven en ooit weer makkelijk uit elkaar te halen is. Een vereiste voor circulair bouwen. Deze blauwdruk staat voor snel monteren van seriematige woningen in 1 dag, compleet met binnenwanden, trappen en installatie- en leidingsystemen. En dit Platform-denken is zeker niet in strijd met de milieudoelstellingen 2030 van het groene betoncasco!”

Betaalbare nieuwbouw

Standaardisatie heeft volgens Musters niet alleen slimmer en sneller bouwen tot voordeel, het maakt woningen ook betaalbaarder. “Dat heeft niet alleen te maken met de schaalgrootte en het feit dat je met minder mensen meer werk kan doen. Ook de faalkosten worden verminderd.” Volgens Musters is het duidelijk: standaardisatie is de oplossing voor benodigde opschaling van industrieel bouwen om aan de opgave te kunnen voldoen. “Maar dan wel met behoud van toegevoegde klantwaarde en zonder dat dit leidt tot architectonische eenheidsworst. En met de prefab kanaalplaatvloer als Platform voor deze industriële woningbouw.”

Dit artikel is gesponsord door Betonhuis.