Honderd jaar metselrobots Pixels&Inkt

INFOGRAPHIC

Geschiedenis Metselrobots

Metselen leent zichbij uitstek voor robotisering, aldan niet op de werkplaats; het is zwaar en herhalend werk. Er wordt dan ook al sinds het begin van de vorige eeuw aan metselrobots gesleuteld. Sommige kunnen aardig overweg met bakstenen, maar echt snel gaat het pas als ze steenstrips gaan plakken.

Tekst Nico Dikstaal t Beeld Pixels&inkt

EERSTE PATENTEN

In de archieven van het Amerikaanse octrooibureau ieven van het Am duiken de eerste patentaanvragen voor een metselap erste patentaanv paraat al in 1899, 1904 en 1924. John Thomson, van het 899, 1904 en 192 patent van 1904, probeerde het ook nog in 1918 en 1926. 4, probeerde het Deze machines liepen - in theorie - (boven)langs de muur, liepen - in theor legden daarop een laag mortel en plaatsten vervolgens peenlaagmorte de ene steen na de andere.

18991926

19001917 JOHN KNIGHT

Een machine die verder kwam dan de tekentafel, was de mechanische metselaar van de Britse bankier, brouwer en uitvinder John Knight (1847-1917). Het apparaat metselde uiteindelijk een bakstenen muurtje dat vandaag de dag nog te zien is op het terrein van de Barfield School in Runfold. Maar bij dat muurtje is het blijkbaar gebleven.

2017 MOTOR MASON

De ‘Motor Mason’ kon in 1967, bijgestaan door een ervaren metselaar en twee hulpjes, zelf specie aanbrengen en stenen plaatsen. Althans, dat blijkt uit een oud filmpje uit de archieven die het Britse Pathé in 2015 via Youtube deelde, waarin te zien is dat de robot stenen legt. Kennelijk metselde de robot ooit een muurtje in Shenfield, Essex - meer stond er niet op het filmblik geschreven.

1967

2015 40 JAAR PROTOTYPES

Prototypes, verder schoppen mechanische metselaars het doorgaans niet. Te bewerkelijk, te duur. Ook nog 40 jaar na de ‘Motor Mason’. Zoals de metselrobot R-O-B uit 2006, van Gramazio & Kohler en de Zwitserse baksteenfabrikant Keller, die alleen overweg kon met extreem maatvaste stenen, die in de eigen fabriek werden geproduceerd.

2006

SEMI AUTOMATED MASON (SAM)

Een metselrobot die de markt wel haalde (in 2015), is de Semi Automated Mason (SAM) van het in 2007 in New York opgerichte Construction Robotics. SAM legt zo’n 1000 bakstenen per uur – een gemiddelde metselaar legt er gemiddeld zo’n 1000 per dag. SAM kan op de bouwplaats metselen, maar bouwers kunnen hem ook gebruiken om offsite prefabmuren te produceren.

STRIPS

Intussen wordt de traditionele metselrobot ingehaald door apparaten die in noodtempo steen- of minerale strips plakken in prefabwoningfabrieken. Een van de eerste, Robi-One van H&M, maakte al in 2017 vierkante meters bij Dijkstra Draisma in Dokkum. Ook made in Friesland (in 2021), minder geraffineerd maar veel sneller dan Robi-One, is de TBF Dominator van prefabcascobouwer Kooistra Geveltechniek. Op houtskeletbouwelementen haalt die 10.000 strips per uur, ofwel 70 vierkante meter, tegenover 12 tot 13 vierkante meter van de meesteandere machines.

DE TOEKOMST

In een bedrijfshal in Moergestel legt de Nederlandse Stack3D, een grote, computergestuurde robotarm, sinds begin 2021 vier bakstenen in een minuut: meer dan twee keer zo snel als een getrainde metselaar bij een rechttoe rechtaan muur in halfsteensverband. De metselrobot kan prefabmuren van maximaal 8 bij 3,5 meter afleveren. Hij lijmt de stenen, er komt geen specie aan te pas, en metselt rechtstreeks uit het BIM-model, dus hij kan de gekste verbanden aan.