Лицата на невидливиот град

Иван Блажев | Владимир Јанковски

TEMPLUM

Лицата на невидливиот град

Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ на Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски д Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска мина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо ргиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола имов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена тковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим инија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска он Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска че Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип ановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ стас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак а Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков на Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир евски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски биша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев ип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана меновска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели вер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска ксандар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска ра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена ановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев а Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски ња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска е Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ ерт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски мина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела орова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко нџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина ова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова тан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска че Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип ановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ вер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња ИсмаилАна Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска ксандар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска ра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска рко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ ентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ на Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски д Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина ановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова

Лицата на невидливиот град Иван Блажев | Владимир Јанковски

Издавачка куќа Темплум Александар Мартулков 13, 1000 Скопје www.templum.com.mk Главен и одговорен уредник: Никола Гелевски Дизајн и графичко уредување: www.koma.com.mk Печати: Астра принт Издавањето на книгата финансиски е поддржано од Министерството за култура на Република Македонија

© Иван Блажев и Владимир Јанковски Сите права задржани

CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека „Св. Климент Охридски”, Скопје 77.038(497.7) Блажев, И. БЛАЖЕВ, Иван Лицата на невидливиот град / фотографии Иван Блажев; воведен текст Владимир Јанковски]. - Скопје: Темплум, 2010. - 108 стр.: илустр.; 19 см ISBN 978-9989-189-79-1 а) Фотографии - Современа уметност - Македонија COBISS.MK-ID 85041162

Лич­ни­те при­каз­ни впи­ша­ни во гра­дот Да за­мис­ли­ме пар кој ед­но са­бот­но утро ре­ша­ва да со­ста­ви спи­сок на ме­ста во Скоп­је во кои ра­бо­ти­те се слу­чу­ва­ат спо­ ред са­мо за нив поз­на­та ло­ги­ка. Врз кон­крет­ни ло­ка­ции од гра­ дот да впи­шат па­ра­лел­ни про­сто­ри што по­сто­јат единс­тве­но во про­странс­тва­та на нив­на­та вр­ска. Со цел да го ос­тва­ри пла­нот, па­рот пр­во оди во на­сел­ба­та Влае. Та­му, во ули­ца­та Кле­но­ец го сме­сту­ва де­лот од гра­дот во кој тие двај­ца­та нај­ус­пеш­но мол­ чат. Три­е­сет­и­на ми­ну­ти по­доц­на, ед­на клу­па по­крај ве­ло­си­пед­ ска­та па­те­ка во Кар­пош 3 ја обе­ле­жу­ва­ат ка­ко „клу­па за дол­ ги ноќ­ни раз­го­во­ри“. След­на­та точ­ка е ма­ли­от див трев­ник во на­сел­ба­та Чен­то – се до­го­ва­ра­ат де­ка ова е ме­сто­то во Скоп­је по­све­те­но на но­ви­те ра­бо­ти – се­ко­гаш ко­га ќе има­ат не­што но­во да му со­оп­штат на дру­ги­от, тоа ќе го на­пра­ват ток­му ту­ка. Ко­га па­рот поч­на да ги ис­цр­ту­ва овие точ­ки врз се­га ве­ќе нив­ на­та но­ва ма­па на Скоп­је, еден по­стар пен­зи­о­нер стап­на на тро­ то­ар­ от по­крај ули­ца­та Ѓо­ре Ѓо­рев­ски во Ра­ди­ша­ни и се сог­ла­си со се­бе де­ка ули­ца­ва би мо­же­ла да му го за­ме­ни це­ли­от град. Исто­вре­ме­но, еден сред­но­шко­лец се­де­ше во сво­ја­та по­лу­тем­ на со­ба во на­сел­ба­та Ка­пи­штец и со учи­ли­штен те­ле­скоп вни­ ма­тел­но ја наб­љу­ду­ва­ше дра­ма­тич­на­та сце­на што се од­ви­ва­ше

на бал­ко­нот во згра­да­та отс­про­ти­ва. Сце­на­та што во след­ни­те че­ти­ри­е­сет ми­ну­ти ќе ја изг­ле­да од по­че­то­кот до кра­јот, за­се­ко­ гаш ќе го фор­ма­ти­ра не­го­ви­от вкус за ам­би­ва­лент­на љу­бов­на ка­ра­ни­ца. А об­ли­кот на бал­ко­нот ќе би­де точ­ка­та што вед­наш ќе мо­же да го пре­соз­да­де ова до­жи­ве­а­но искус­тво. До­де­ка тој сто­еш ­ е на сво­ја­та по­зи­ци­ја зад те­ле­ско­пот, пред не­го­ва­та згра­ да, не­кол­ку де­ца го огра­ду­ваа де­лот од дво­рот за да соз­да­дат про­стор во кој не­ма да им доз­во­лат на во­зрас­ни­те да вле­зат ба­рем до ру­че­кот. Во исто вре­ме, ед­на 25 го­диш­на де­вој­ка вни­ ма­тел­но ја про­у­чу­ва­ше кар­та­та на Скоп­је и со жолт фло­ма­стер ги обе­ле­жу­ва­ше па­те­ки­те по кои ќе про­ше­та ко­га след­ни­от пат исто­вре­ме­но ќе има сон­це и ќе вр­не дожд. Она што го пра­ват овие ли­ко­ви е не­што слич­но на она што ги за­мо­лив­ме да го на­пра­ват 36-те ли­ца кои ја со­чи­ну­ва­ат кни­га­ва. Да из­бе­рат дел од Скоп­је кој за нив рас­ка­жу­ва не­ко­ја при­каз­на што по­стои па­ра­лел­но со Скоп­је на дру­ги­те лу­ѓе. Или мо­же­ме да го ка­же­ме и обрат­но­то: да ги из­бе­рат оние де­ло­ви во кои гра­дот им рас­ка­жу­ва при­каз­ни што са­мо тие мо­жат да ги слуш­нат. Да обе­ле­жи­ме 36 точ­ки од кар­та­та во кои овие лу­ѓе го при­фа­ќа­ат гра­дот на на­чин својс­твен са­мо за нив.

[ 10 ]

[ 10 ]

Ана Пејова Моето омилено место во Скопје? Делот од мојата дневна соба во којшто се наоѓа трпезариската маса. Зошто? Има многу прозорци и мнооогу дневна светлина. Различна во различно време од денот, во различно време од годината, постојано се менува... Всушност и не поминувам премногу време таму, но само еден поглед кон тој дел од собата може да ме освежи и орасположи. Дневната светлина ми е важна и кога ги редам сложувалките, една од моите омилени занимации кога сум слободна. Излишно е да објаснувам како тогаш си земам време да се осамам, време да си ги средам мислите, време да се „декомпресирам“ и стабилизирам. Енергијата што се создава во тој простор, токму поради светлината, е нешто во што уживам. Ете, тоа е моето омилено место во Скопје.

[ 11 ]

Бертан Селим

[ 11 ]

За мене еден од највпечатливите и најомилените делови на Скопје бил и ќе биде Старата скопска чаршија. Впечатлив зашто дел од детството поминав во тој дел од градот, а омилен бидејќи за мене Скопје беше тој микрокосмос содржан во деловите околу Куршумли Ан, Сули Ан и Капан Ан. Тоа беше местото каде на пауза во основно се одеше на хамбургер и на тост, и каде после часови се одеше со друштво, на детски флерт, и на прошетка пред да се вратиме на реалноста на нашите обврски како деца основци. Тој дел од градот ќе го запаметам засекогаш бидејќи тоа е местото што во тие рани формативни години ми даваше инспирација во моментот, преку докази и остатоци од минатото, за да сакам да направам нешто мое за да оставам мои траги во иднината.

11

[ 16 ]

[ 16 ]

Лавинија Шувака Јас сум велосипедист. Возам велосипед речиси десет месеци во годината. Тоа е моето превозно средство. Немам автомобил. На специфичен начин го доживувам и чувствувам градот возејќи се на велосипед. Некои велат дека возењето велосипед во Скопје е ризично, меѓутоа јас не го чувствувам така. Велосипедот кај мене создава чувство на слобода и радост на дете. Додека возам, често си потпевнувам... Го сакам начинот на кој го доживувам градот додека се возам по неговите „Индијана Џонс“ улици. Можноста брзо да се движам низ градскиот метеж му дава поинаква динамика и ритам на секој мој ден. Место кое ми е омилено, кое постојано го посетувам, двапати во неделата е Зеленото пазарче во Скопје. Го сакам пазарот. Одам порано, не ми пречи вревата. Внимателно ги избирам плодовите. Му се радувам на овошјето и зарзаватот, на таа чудесна палета од бои и мириси, мушната меѓу тезгите. Уживам. Го сакам неврзаниот муабет со старите бабички. Ги полнам кошниците и го товарам велосипедот со плодови како верно магаре, ставам китка цвеќе и за миг сум дома.

[ 17 ]

Љубомир Ѓоревски Градски парк, Скопје записи 1: радост кога некој ќе ме крене да ја јавнам бетонската мечка... записи 2.0: шеширот на дедо ми и приказните за старо Скопје и баловите у Официрски... записи 2.0.1: ...и стубоите од Бурмали џамија пренесени у стариот дел на паркот... записи 2.1: трчам, ги шутирам, се фрлам и тркалам во паднатите лисја... записи 2.1.1: трчам, го шутирам, се фрлам и тркалам во снег... записи 3: свадба во Кермес и таму ја прцул од неколку годинки у тегет оделце и лептир-машна...

[ 17 ]

записи 4: љубов, пријателства, дружби, муабети, љубење, солзи, прегратки, страст, клупи, езерца, кулирање, мир меѓу хаосот, пикавци, зеленило среде бетонот, пластични шишиња, недочитана книга, крекање на жаби, точак, кондоми, верверички, чешмичиња и кучиња шо пијат од нив... записи 5: секоја пролет стандардно проверуење дали расцветале магнолиите, мислата секогаш иста: „да не утнам годинава да уживам во нивниот раскош“... записи 5.1: ... некогаш утињам запис 5.1.1: годинава не промашив :)

17

[ 64 ]

[ 64 ]

Јасна Добричиќ Водно е спокојство, тишина, природа, зеленило, воздух, бескрајност, самотија, адреналин, енергија, мисла... Водно е сонце, небо, пеперутки, шишарки, топол чај, мирис на излупен портокал... Водно е урбано и диво; дел од градот и посебно; поврзано и изолирано; блиску и далеку... секогаш мое, искрено и едноставно. Водно е (мое) место во Скопје за бегство од Скопје.

[ 85 ]

Анастас Вангели Го избрав кошаркарскиот терен „на Вера“ (за мене познат како „на Кош“) на прва, зашто ме асоцира на моето детство, на најубавите аспекти од моето детство. „У Вера“ го завршив основното образование и на кошаркарскиот терен во дворот на училиштето ги имав првите спортски искуства (на шестгодишна возраст, со баскет во тоа време за мене потежок од карпа, се обидував да дофрлам до мрежата, занесувајќи се дека еден ден ќе играм во НБА). Самото игралиште, пак, во најголема мера е непроменето од тие денови, и го доживувам како мој личен археолошки локалитет каде што се скриени многу од моите ученички денови. Иако во последниве неколку години го посетувам многу поретко од порано, дури и самото поминување покрај „Кош“ ме прави да се чувствувам безбедно

[ 85 ]

и одомаќинето, чувство кое не можам да го најдам на ниедно друго место во Скопје. Тоа ми е место за лечење стрес и „полнење батерии“ (се разбира, во духовна смисла). „На кош“ често има луѓе кои не ги знам, луѓе кои не ми се допаѓаат, имало и карање и тепање и се разбира многу паѓања, крвавења, свиткани зглобови. Сепак, за мене тоа место останува симбол првенствено на многу големи другарства, и особено реминисценција на сега веќе недостижна безгрижност: да играм со саати, да ги гледам другите како играат додека чекам „бољи пар“ и притоа без да помислам на ниту еден проблем, на ништо надвор од аут линиите, надвор од микрокосмосот одреден од баскетот, обрачот, таблата, и во подобрите денови, новата мрежичка што „пука“...

85

[ 90 ]

[ 90 ]

Оливер Мусовиќ Сложена е приказната за омилените места. Тоа најчесто се места кои некогаш биле дел од нас, но веќе не постојат, се промениле и со тоа засекогаш исчезнал обликот во кој сме ги запознале и засакале. Или места на кои сме комуницирале со нашето јас, но тоа јас се променило, станало нешто на кое можеме само да се сеќаваме. Затоа избирам покрив на зграда во Дебар Маало. Во центарот на градот, а истовремено напуштен, како да се наоѓа некаде каде што никој не сака да живее. Место од кое одлично се гледа Скопје, она што секојдневно му се случува на градот. Одличен простор на кој можеш да ги видиш трагите од животот што тука некогаш се случувал: некој се одморал, водел љубов, се исклучувал од или се вклучувал во градот. Доволно конкретно за да се вметнат замислените приказни и доволно апстрактно тие истовремено да бидат приказни не само за местото, туку и за нас. А бидејќи се плашам од висина, место до чиј раб можам да се доближам и да ја осетам вртоглавата сила која ме повикува надолу.

[ 91 ]

Роберт Алаѓозовски Моите први сеќавања за Скопје се поврзани со Калето и прекрасната жолта пластична сабја, купена од големата НАМА отспроти, со која мавтав пред сите завидливи очиња. На почетокот од адолесценцијата, витешките фантазии се трансформираа во хевиметалска обземеност од готичките топоси. Кулата на тврдината, единствената целосно зачувана, прекрасно зааглена, од тврд камен, со железна решетка и суво темно дрво, пркосно исправена над стрмниот рид од црвеница, со аскетски испустена вегетација беше моето свето место. Долгиот поглед над Скопје, замаглен од прозрачноста на смогот, растопен од врелината на посткензоовиот ефект на вршник, испресечен со ветрецот што пирка, станаа честа рекреативна рутина, било со семејството, било со пријателите од странство. Една од ретките вистински работи во сивилото на социјалистичко и транзициско Скопје. Владо Бајац ја открива совршената триаголна архитектонска хармонија

[ 91 ]

на Калемегдан на устието на Сава во Дунав, налик на уште повелелепното цариградско љубење на Златниот рог и Мраморното море. Скопското кале извишено над спојот на Вардар и Серава е бонсаи реплика на тој магичен гео-архитектонски бакнеж. Многу историографи велат дека Скопје му го должи својот раст на военото значење. Скопје е со копје, но и скопос – стражарска кула пред непознатиот свет на варварските земји оттаде. Скопје било најубаво во Душаново време, кога станал престолен град, на најголемото царство на Балканот, по Византија. Не верувам дека ѕидините биле по величие подолни од лаковите на Душановиот мост. Тоа било и златното доба на моите претци, Сасите, привилегирани во неговиот амбициозен законик. Сакам да ја пресоздадам сликата на скопското кале со зборови. Со седумте порти од имагинацијата на Мухиќ. Да продолжи Скопје да дише.

91

[ 107 ]

107

Иван Блажев е роден 1974 година во Скопје. Дипломирал на Бруклинскиот Колеџ при Градскиот Универзитет на Њујорк на отсекот за филмска режија и камера, а магистрира на Академијата за уметности во Нови Сад на отсекот за фотографија. Автор е на повеќе самостојни изложби, како и учесник на групни изложби во Македонија и надвор. Ги има објавено книгите со фотографии, Блесоци (2004), Македонија сонувајќи (2007), Скопје со очи широко отворени (2008) и Исток (групна монографија, 2008). Лицата на невидливиот град е негова втора соработка со Владимир Јанковски. Доцент е на Факултетот за арт и дизајн при Европскиот Универзитет – РМ каде што предава фотографија и мултимедија.

Владимир Јанковски е роден 1977 година во Скопје. Дипломирал на Катедрата за општа и компаративна книжевност на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје. Работел во Културниот центар Точка и издавачката куќа Темплум. Активно се занимава со книжевен превод и досега објавил повеќе од петнаесетина преводи на книги. Во 2003 година ја објавува книгата Огледало за загатката, разговори со Влада Урошевиќ, а во 2010 година романот Вечно сегашно време. Со фотографот Иван Блажев, освен Лицата на невидливиот град, во 2008 година ја реализира и Скопје со широко отворени очи.

Иван Блажев | Владимир Јанковски

TEMPLUM

Лицата на невидливиот град

Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ на Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски д Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска мина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо ргиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола имов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена тковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим инија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска он Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска че Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип ановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ стас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак а Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков на Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир евски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски биша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев ип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана меновска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели вер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска ксандар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска ра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена ановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев а Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски ња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска е Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ ерт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски мина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела орова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко нџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина ова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова тан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска че Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип ановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ вер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња ИсмаилАна Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска ксандар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска ра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска рко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ ентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски Сеад Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина Велјановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ на Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова Перо Георгиев Марко Драговиќ Анастас Вангели Оливер Мусовиќ Роберт Алаѓозовски д Џигал Марија Стефановска Трајче Трајчев Филип Јовановски Соња Исмаил Ана Пејова Бертан Селим Лавинија Шувака Љубомир Ѓоревски Елена Велјановска Жарко Кујунџиски Никола Ефтимов Милиана Ленак Јасна Котеска Александар Ристовски Јасмина ановска Јасмина Петрова Филип Стојановски Бојана Стојменовска Ѓорѓе Јовановиќ Елена Костовска Ана Медарска Симон Стојановски Љубиша Кондев Јасна Добричиќ Валентина Чапова Ирена Цветковиќ Игор Анѓелков Илина Ангеловска Искра Гешоска Бела Глигорова

Лицата на невидливиот град Иван Блажев | Владимир Јанковски