Biomedisch onderhoud: technische infrastructuur verbeteren

BIOMEDISCH ONDERHOUD TECHNISCHE INFRASTRUCTUUR VERBETEREN OM TOT EEN KWALITEITSVOLLE EN DUURZAME ZIEKENHUISZORG TE KOMEN

Biomedische uitrusting speelt een essentiële rol in kwaliteitsvolle gezondheidszorg.

Deze apparatuur is namelijk onmisbaar voor de preventie, diagnose, behandeling en opvolging van ziektes. Ook zorgt ze ervoor dat patiënten kunnen revalideren in een geschikt zorgkader.

Volgens de WHO is minstens 40% van de medische apparatuur in Sub-Sahara-Afrika buiten gebruik. 70 tot 90% van de apparatuur is zelfs nooit gebruikt. 80% van dat biomedisch materiaal komt van buitenlandse giften of financieringen. Maar liefst 3 op de

CONTEXT

10 landen hebben geen nationaal kader dat de keuze en gebruiksvoorwaarden ervan regelt.

Nochtans vereist slechts een derde van de problemen met de apparatuur de tussenkomst van gespecialiseerde technici. De overige 66% van de problemen zijn te wijten

40%

Minstens van de medische apparatuur in Sub-Sahara-Afrika is buiten gebruik. van de apparatuur is zelfs nooit gebruikt.

tot 90 %

70

aan fouten gemaakt door de gebruiker of de installateur (33%), of zijn op te lossen door een eenvoudige herstelling die door het personeel van de instelling zelf kan worden uitgevoerd (33%).

Het doel van een biomedisch onderhoudssysteem is dan ook het voorkomen of verhelpen van technische defecten, zodat de apparaten niet onnodig of onverwachts uitvallen. Technici moeten toezien op de goede staat, het onderhoud, het juiste gebruik en de herstelling van het materiaal met het oog op een langere levensduur.

Onderhoud wordt in de gezondheidsopleidingen in Sub-Sahara-Afrika bemoeilijkt door: • het lage uitrustings- niveau • het heterogene karakter van de gezondheidsstructuren • het gebrek aan: onderhoudsstructuren, reserveonderdelen, verbruiksgoederen en opleiding van technici en gebruikers, • het geringe budget dat voor onderhoud wordt uitgetrokken.

OPLEIDINGSAANPAK

SYSTEMATISCH EN BEGELEID DOOR PROFESSIONALS TER PLAATSE Artsen Zonder Vakantie mikt op de integrale capaciteitsversterking van de partnerziekenhuizen, zodat ze patiëntgerichte gezondheidszorg van de hoogste kwaliteit kunnen bieden. Elke samenwerking begint met een analyse van de lokale situatie, behoeften en capaciteiten. Deze analyse wordt vertaald in een traject voor capaciteitsversterking in het kader van een respectvolle dialoog, kennisuitwisseling, afgestemd op de lokale context, en langetermijnrelaties. De capaciteitsversterking van het ziekenhuis omvat vier niveaus: 1. de kennis en competenties van het (para)medische personeel 2. de technische competenties 3. de organisatorische competenties 4. de competenties van de ondersteunende diensten.

Sinds 2016 integreert Artsen Zonder Vakantie in haar capaciteitsversterking dan ook niet alleen de opbouw van (para) medische competenties, maar ook het beheer en het preventieve en curatieve onderhoud van de biomedische apparatuur.

De onderhoudstechnici van de ziekenhuizen verwerven fundamentele knowhow in modulaire opleidingen (georganiseerd per thema), die basistheorie en praktijk combineren. Dankzij deze flexibele aanpak kunnen de modules in de loop van de opleiding aangepast worden. Bovendien worden de technici hierbij niet langdurig uit hun werkomgeving gehaald.

Dit biedt niet alleen organisatorische en financiële voordelen, maar vergroot ook de kans om kennis en ervaringen met elkaar uit te wisselen. De opleiding wil tot slot de kennis van de gebruikers over de werking van de apparatuur verbeteren om in de toekomst schade te vermijden.

FUNDAMENTELE METHODOLOGIE

VOOR EEN DOELTREFFENDE MODULAIRE OPLEIDING IN BIOMEDISCH ONDERHOUD De voorbereiding Bij wijze van voorbereiding vindt er een volledige diagnose van het technische infrastructuur en de competenties van het personeel in elk ziekenhuis plaats. Verder worden de behoeften gedefinieerd en de deelnemers geselecteerd.

De trainers De trainers zijn nationale en internationale experten met een peer-to-peer erkende beroepservaring, die ze via studie en werk hebben verworven. Ze moeten over een basisopleiding in elektrotechnische of biomedische engineering beschikken.

Theoretische en praktische opleiding in modules De modulaire opleiding is theoretisch, praktisch en praktijkgericht. Er wordt aangeleerd hoe basisinfrastructuur (water, elektriciteit, elektronica, leidingen) te onderhouden. Bovendien worden de nodige technische competenties verworven om preventief onderhoud te kunnen uitvoeren aan biomedische apparatuur, evenals kleine, correctieve herstellingen.

1 DE OPLEIDING VAN DE TECHNICI: 1 basismodule (134 uur in 20 dagen), waarin de basiskennis en de nodige algemene kennis over fysica en elektrische veiligheid worden bijgewerkt (met installatie van fotovoltaïsche panelen).

Een aantal thematische modules worden bepaald afhankelijk van de opleidingsbehoeften die bij de doorlichting aan het licht zijn gekomen, zowel met betrekking tot de competenties van het personeel als tot de types beschikbare apparatuur.

Elke module duurt gemiddeld 70 uur, gespreid over 10 opleidingsdagen.

De modules gaan onder andere over de volgende thema’s en knowhow: 1. Beheer van de medische technologieën: vaardigheden op het vlak van organisatie en opvolging van preventief onderhoud versterken en kennis van de regels van goede praktijken bij de paramedische gebruikers bevorderen.

2. Preventief onderhoud, eenvoudige herstellingen en meehelpen bij de installatie en bij complexe herstellingen met een gespecialiseerde technicus voor: a de uitrusting van het operatiekwartier en de sterilisatiedienst a de uitrusting van het laboratorium ade uitrusting van de koudeketen

a de uitrusting aan het ziekenbed en op de afdeling beeldvorming a elektrische veiligheid en fotovoltaïsche energie a afvalbeheer 3. Inleiding tot de informatica en computergestuurd onderhoudsbeheer (CMMS): gebruik van CMMS voor planning van interventies, opmaak van inventaris, beheer en onderhoud.

Na afloop van de opleiding krijgt elke technicus een volledige toolbox om preventief onderhoud en routineherstellingen uit te voeren.

2 l OPLEIDING VAN DE GEBRUIKERS: Deelnemers leren de infrastructuur en de biomedische apparatuur beter gebruiken zonder ze te beschadigen. We bereiden ze voor op onderhoudstaken of preventief onderhoud op gebruikersniveau (niveau 0).

Coaching De trainers komen geregeld enkele dagen langs in het ziekenhuis waar de deelnemer werkzaam is om diens vooruitgang op te volgen, de toepassing van de competenties tussen twee modules in. Het is dus een continu leerproces met persoonlijke begeleiding, zodat de technici zich snel kunnen inwerken in het vak van biomedisch onderhoud op het niveau van het gezondheidskantoor van het district en de ziekenhuizen.

Bewustmakingsworkshop De workshop is bestemd voor: • de hoofdverpleegkundigen van de gezondheidscentra • de artsen die de ziekenhuizen leiden en beheren • de hoofdartsen van de gezondheidsdistricten • de hoofdartsen van de gezondheidsprovincies, ....

We maken de deelnemers bewust van de rol die de technicus speelt in een zorgstructuur, en het belang van onderhoud op economisch en kwaliteitsvlak. We bouwen steeds verder op reeds verworven kennis.

Evaluatie en opvolging van de deelnemers Aan het begin en einde van de opleiding evalueren we de verwachtingen en de tevredenheid van de deelnemers. Vóór de opleiding vindt een evaluatie van de voorafgaande vereisten plaats. Bij afloop worden de verworven competenties getest. De evaluatie van de vooruitgang van de competenties gebeurt in het ziekenhuis waar de deelnemer werkt. Daarnaast evalueren de deelnemers de opleidingskwaliteit door een specifieke vragenlijst over de trainer in te vullen.

Netwerkvorming van technici Indien gewenst, kunnen opgeleide technici toezicht houden op de activiteiten in hun gezondheidsdistrict. Op deze manier kunnen ze hun kennis en goede beroepspraktijken aan andere gezondheidsstructuren doorgeven. Bovendien verwelkomen de begeleide ziekenhuizen contactpersonen van naburige ziekenhuizen, vanuit het idee verschillende dienstverleners ervaringen te laten uitwisselen. Eerst en vooral bereiden we de contactpersonen van een naburig ziekenhuis, die nog niet begeleid worden volgens de coachingmethodologie, voor op de toekomstige coachingopdracht die bij hen zal plaatsvinden. Daarna gaan de uitwisselingen verder met locale experten die werkzaam zijn in een naburig ziekenhuis dat reeds wordt begeleid. Dit netwerk van technici bevordert uitwisselingen op afstand. Deze leerrijke en motiverende uitwisselingen zijn mogelijk dankzij geleidelijke informatisering van de partnerstructuren, met name door Artsen Zonder Vakantie. Dit geldt in het bijzonder voor afgelegen of afgezonderde structuren.

Opleidingsattest voor een duurzame verankering Om een duurzaam en blijvend effect te garanderen, gaat de opleiding idealiter gepaard met een competentieattest en een premie van de werkgever. Daarom streeft Artsen Zonder Vakantie naar de actieve medewerking en betrokkenheid van het ministerie van Infrastructuur bij de uitvoering, implementatie en opvolging. Onze organisatie staat ook in voor de certificatie van de opleiding in coördinatie met het ministerie van Infrastructuur.

BIOMEDISCH ONDERHOUD

na te gaan en eventuele werkpunten vast te stellen. Deze bezoeken vinden plaats

RESULTATEN VAN DEZE AANPAK a Polyvalente onderhoudstechnici met een degelijke opleiding. Zij verzekeren de goede werking van interventie - en technische diensten in ziekenhuizen en gezondheidscentra. a Een duurzaam netwerk van zelfzekere technici die met elkaar verbonden zijn en elkaar steunen (platform voor communicatie, uitwisselingen en permanente vorming). a Technische infrastructuur verbreed, geïnventariseerd, beheerd, onderhouden en hersteld (met onder andere terugwinning en installatie van apparatuur uit slapende stocks en het opstellen van gestandaardiseerde apparatuurlijsten om toekomstige aankopen te optimaliseren). a Hogere efficiëntie van het ziekenhuis- en financiële beheer. a Besluitvormers op het gebied van gezondheid worden gesensibiliseerd omtrent het belang van het beheer van gezondheidstechnologieën en biomedisch personeel.

Zwartzustervest 21, 2800 Mechelen, België info@azv.be - www.azv.be - Tel +32 (0) 15 400 888

Artsen Zonder Vakantie is een internationale ngo en vormt een dynamisch netwerk van meer dan 500 zorgprofessionals en experten in België en Afrika. Samen zetten we ons in voor toegankelijke, kwaliteitsvolle en veerkrachtige gezondheidszorg. Vanuit een globale, patiëntgerichte aanpak helpen we de capaciteiten en competenties van de ziekenhuizen verhogen.

Zo kunnen ziekenhuizen groeien. Zo kunnen zorgprofessionals zich verder ontplooien. Zo krijgen patiënten de beste zorg.

02.2022-v1

a Betere beschikbaarheid van de technische diensten. Rechtstreeks gevolg: meer patiëntbezoeken en een daling van het aantal vermijdbare sterfgevallen. Onrechtstreeks gevolg: meer vertrouwen van de bevolking in het gezondheidssysteem.