AZ Jan Palfijn Gent - Jaarverslag 2014

JAARVERSLAG

2014

AZ JAN PALFIJN GENT

INHOUD `` VOORWOORD 3 `` INLEIDING 4 `` 1. JAN PALFIJN BOUWT

6

1.1. Renovatie volledig afgerond 1.2. Opmerkelijke realisaties in 2014 1.3. Integratie site Fabiolalaan 1.4. Winnaar Innovation2Care-award

8 12 18 19

`` 2. JAN PALFIJN INVESTEERT

20

2.1. Informatica ten dienste van patiënt en zorgverlener 2.2. Investeren in de financiële gezondheid van de patiënt 2.3 Ondersteuning voor artsen en paramedici bij onderzoeken 2.4. Nieuwe artsen in dienst

`` 3. JAN PALFIJN WERKT 3.1. Kwaliteit in Jan Palfijn: gewogen en goedgekeurd 3.2. Het Preoperatief Consult: optimaal voorbereid naar een ingreep 3.3. Geriatrisch Zorgprogramma: focus op samenwerking 3.4. Neonatologie wint Colour Your Hospital-award 3.5. Nieuwe docureeks op televisie: 'Jan Palfijn Werkt'

`` 4. JAN PALFIJN VERZORGT 4.1. Uniek zorgtraject op de PAAZ 4.2. Menswaardig afscheid 4.3. Een helende omgeving op Intensieve Zorgen 4.4. Centrum Gewichtszorg: een volledig programma van A(fslanken) tot Z(org) 4.5. Frisse start voor oncorevalidatie 4.6. Infectiecontrole blijft prioriteit 4.7. Sensibilisering over zorg: zowel naar patiënt, bezoeker als personeel

22 24 25 26

28 30 32 34 38 39

40 42 43 44 46 48 49 50

`` 5. JAN PALFIJN OVERLEGT

52

5.1. Personeel in cijfers 5.2. Nieuw arbeidsreglement 5.3. Aanwezigheidsbeleid 5.4. Nieuw tijdsregistratiesysteem 5.5. Heffen op een hoger niveau 5.6. Agressiebeleid op de werkvloer

54 55 56 58 60 62

`` 6. JAN PALFIJN VERNIEUWT

64

6.1. Een nieuwe huisstijl voor een vernieuwd ziekenhuis 6.2. Nieuwe website met klemtoon op duidelijke informatie

`` 7. JAN PALFIJN FEEST

66 67

68

`` BESTUURSORGANEN 75

3

Voorwoord Beste lezer,

Het afgelopen jaar was een belangrijk jaar voor AZ Jan Palfijn Gent. In oktober 2014 vond de officiële opening van het vernieuwde ziekenhuis plaats.

Een belangrijk moment in de geschiedenis van het ziekenhuis. Het was een mijlpaal bij de omvorming van de dertig jaar oude site aan de Gentse Watersportbaan naar een hedendaagse en performant uitgeruste, moderne zorginstelling.

Een volledig gedigitaliseerde Medische Beeldvorming en een volledig vernieuwd Operatiekwartier zijn hier mooie voorbeelden van. Hedendaagse verpleegafdelingen met uitsluitend één of tweepersoonskamers, een innovatieve technologische ondersteuning en een open, laagdrempelig en patiëntgericht ziekenhuis typeren het vernieuwde AZ Jan Palfijn Gent. De gloednieuwe Spoedopname is ruimer en beter uitgerust en kan haar rol als toegangspoort tot het ziekenhuis nu ten volle spelen. Daarnaast kan de Spoedopname in het geval van een rampenbestrijding ook een rol spelen. Voor de vernieuwde inkomhal is er in het nieuwe ziekenhuis een centrale rol weggelegd. Een weldoordachte visie op vlak van patiëntenstromen vertaalde zich in een toegankelijk en laagdrempelig ziekenhuis.

Op zaterdag 18 oktober 2014 opende het ziekenhuis haar deuren. Niet alleen genodigden kregen de kans om het nieuwe AZ Jan Palfijn Gent te bezichtigen, maar ook het grote publiek kon een kijkje nemen.

De officiële opening was een waar succes. Maar liefst duizend personen brachten tijdens de officiële opening een bezoek aan het vernieuwde ziekenhuis en konden nagenieten van een feestelijke avond.

Als kers op de taart viel het renovatieproject van AZ Jan Palfijn Gent in de prijzen. Het ziekenhuis werd beloond met de Innovation2Care-award. Een award dat vernieuwende en innovatieve projecten in de zorg voldoende in de kijker wil zetten. Een mooie

beloning voor iedereen die mee de schouders onder het project gezet heeft.

Niet alleen het gebouw kreeg een nieuw uitzicht, ook het logo vernieuwde in 2014. De nieuwe huisstijl werd vanaf juli in gebruik genomen. De metamorfose van het AZ Jan Palfijn Gent was hiermee compleet.

Naast de verbouwingswerken bouwde het ziekenhuis natuurlijk ook voort aan de interne werking en de zorg voor de patiënten. Zo hadden we in 2014 niet alleen aandacht voor de medische zorg voor onze patiënten, maar ook voor de financiële zorg.

De Financiële Dienst voerde in 2014 een aantal veranderingen door waardoor er nog sterker ingezet kan worden op de administratieve en sociale begeleiding van patiënten en in het bijzonder van patiënten in financieel moeilijke situaties. Als openbaar ziekenhuis vinden we dit ook een belangrijk onderdeel van onze dienstverlening.

ge, moderne werking van het Jan Palfijnziekenhuis.

Zo werden er naast de arbeidsvoorwaarden ook afspraken opgenomen over de gedragscode, de werkregeling en de beleidsverklaring over veiligheid, gezondheid, welzijn en leefmilieu.

Om de toekomst van het AZ Jan Palfijn Gent te verzekeren hebben we naast een innovatieve infrastructuur en kwalitatief personeel, ook nood aan een uitbreiding van het artsenkorps. In 2014 mocht het ziekenhuis zes nieuwe artsen verwelkomen en werden concrete afspraken met artsen gemaakt voor toekomstige indiensttredingen.

Samen met de meer dan 120 reeds aanwezige artsen in ons ziekenhuis bieden ze een allesomvattende medische expertise en bieden ze inzicht in specifieke niches.

Rudy Coddens Voorzitter

Door middel van doelgerichte projecten streeft het Jan Palfijnziekenhuis naar kwaliteitsvolle zorg. Naast de eigen initiatieven ondergaat het ziekenhuis ook diverse controles vanuit de Vlaamse Zorginspectie en wekt het mee aan het Vlaams Indicatorenproject.

Om de patiënten kwalitatieve zorg te kunnen verlenen, doen we natuurlijk een beroep op de personeelsleden van het AZ Jan Palfijn Gent.

Uiteindelijk zijn het de personen op de werkvloer, de personeelsleden en het artsenkorps, die het verschil voor de patiënten maken. In 2014 waren er 820,88 voltijds equivalenten in dienst. Een modern en transparant personeelsbeleid is dan ook een 'must'.

In 2014 werd het nieuwe arbeidsreglement officieel goedgekeurd. Dit reglement sluit aan bij de huidi-

5

Inleiding Met veel enthousiasme en engagement stellen wij u het jaarverslag 2014 van het AZ Jan Palfijn Gent voor. Trots omdat we na een heel intensieve verbouwingsperiode van twee jaren ons volledig getransformeerde ziekenhuis aan u kunnen tonen.

Voor diegenen die het ziekenhuis van vroeger kennen, is het een ware metamorfose, de binnenzijde werd heringevuld en heringericht en de buitenzijde heraangekleed.

Samen met de betrokken diensten en de architecten werden de bouwstenen, in ons hoofd en vervolgens op papier, getekend, opgevuld, hertekend, van tafel geveegd, heruitgevonden en uiteindelijk gerealiseerd. Een opbouw met een logische indeling, doordachte circulatiestromen, duurzame ingrepen, modern comfort, aangename werkplekken, heldere kleuren en nog zoveel meer. Men zegt wel eens: ‘wie wil, zoekt een mogelijkheid. Wie niet wil, zoekt een reden’. De wil was aanwezig bij alle betrokken partijen en we zagen de mogelijkheden. We gingen aan de slag, bouwvergadering na werfvergadering na stuurgroep na planningsvergadering na algemene coördinatie bouw na verhuisvergadering. Vergaderen, zo’n 3.000 uren, van de eerste steen tot nu, is niet overdreven.

Ondertussen werden ook de krijtlijnen voor de toekomst uitgezet waarbij we tot een symbiose kwamen van visie en praktijk, van techniek en menselijkheid, van rede en gevoel. Een ziekenhuisdroom werd gaandeweg een droomziekenhuis. We hebben alle kansen met beide handen genomen en van het AZ Jan Palfijn Gent een hypermodern ziekenhuis gemaakt met een uitstraling naar de buitenwereld toe, die zelfs de Gentse skyline heeft veranderd. Een brug slaan tussen warme zorg en state-of-the-art technologie vormt de basis van ons concept voor onder andere het Operatiekwartier, de Centrale Sterilisatie, de kritieke diensten zoals de Spoedopname, Intensieve Zorgen, Recovery en de

medisch-technische diensten. In het beddenhuis werd maximaal rekening gehouden met alle eisen op het vlak van kwalitatieve, toegankelijke zorg. Dit werd ook bevestigd door de Zorginspectie, de kwaliteitsindicatoren (VIP²) o.a. voor behandeling van borstkanker en de tevredenheidscores in de Vlaamse patiëntenpeiling.

Tot slot ook een woord van dank aan de huisartsen en alle doorverwijzers naar ons ziekenhuis voor het blijvend vertrouwen in ons team. Via symposia en rondleidingen zullen jullie de kans krijgen de diverse disciplines van dichterbij te leren kennen.

Een nieuw verhaal begint, samen met u.

Kortom, we hebben samen een omgeving gecreëerd waarin de zorg op maat voor de patiënt centraal staat. Een omgeving waarin artsen en medewerkers elke dag het beste van zichzelf kunnen geven. Een omgeving waarin patiënt, familie en bezoeker een professionele en actieve aanpak mogen verwachten, binnen een ondersteunend en menselijk kader. Een omgeving waar plaats is voor de goede momenten in het leven maar ook voor de minder goede. Een omgeving waarin echt plaats is voor een hart voor de zorg.

Veel lees- en kijkplezier toegewenst.

Marleen Porto-Carrero Bestuurder-directeur

Met dit verbouwingsproject schrijven we een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van het Jan Palfijnziekenhuis. Dankzij de moderne infrastructuur en de nieuwste technieken kunnen we, naast de volledige basiszorg, onze specialismen verder uitbouwen. We kunnen ambitieus zijn in onze toekomstplannen en in de verdere uitbouw van de site Watersportbaan met aandacht voor evenwicht in het medisch aanbod en de beoogde patiëntenmix.

We weten dat we kunnen rekenen op een bijzonder team van artsen, verpleegkundigen, paramedici en ondersteunende diensten, evenals de nooit aflatende steun van de Raad van Bestuur, waarvoor onze bijzondere dank.

7

De transformatie van het ziekenhuisgebouw aan de Watersportbaan kende zijn sluitstuk in 2014. Twee jaren bouwen, verbouwen, opbouwen om te komen tot het huidige resultaat: een modern ziekenhuis, klaar voor de toekomst met hoogspecialistische kennis en kunde in huis. Een digitaal Operatiekwartier, performante Medische Beeldvorming, moderne verpleegafdelingen en ruime Raadplegingen -allemaal op een logische wijze ingepland- zijn maar enkele van de vele paradepaardjes. Op het einde van de rit nog een Innovation2Care award in de wacht slepen, maakt het plaatje alleen nog maar meer compleet.

8

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn bouwt

JAN PALFIJN

1

BOUWT Jan Palfijn bouwt • JAARVERSLAG 2014

9

10

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn bouwt

1.1. Renovatie volledig afgerond Met een eerstesteenlegging in november 2012 werd het startschot gegeven voor de renovatie van het AZ Jan Palfijn Gent. Zo'n twee jaar later was de renovatie volledig afgerond. De omvorming van de 30 jaar oude site aan de Gentse Watersportbaan naar een hedendaagse en performant uitgeruste moderne zorginstelling was een feit. Een mijlpaal in de evolutie van het ziekenhuis en een waarborg voor toekomstige ontwikkelingen.

Door de herconditionering van het ziekenhuis kan AZ Jan Palfijn Gent zijn specifieke rol als openbaar ziekenhuis blijvend waarmaken. Het ziekenhuis zal ook in de toekomst een belangrijke rol spelen in het algemeen zorgaanbod en blijft, net als in het verleden, investeren in welgekozen niches.

Het nieuwe Jan Palfijn in een notendop Reeds in de voorbije jaarverslagen werden de meest opvallende elementen van het nieuwe Jan Palfijn besproken. Toch nog enkele in het oog springende realisaties op een rijtje. De meest opmerkelijke verwezenlijkingen uit 2014 worden verder in dit jaarverslag uitgelicht. `` De nieuwe inkomhal waar ruimte, licht en toegankelijkheid meteen opvallen. `` Een performante dienst Medische Beeldvorming. `` De gloednieuwe Spoedafdeling: ruimer, beter uitgerust én in staat om een belangrijke rol te spelen in het geval van rampenbestrijding. `` Heroriëntering en renovatie van de kritieke diensten Intensieve zorgen, Recovery, Preoperatieve zorgen, Operatiekwartier en de Spoedafdeling. Vanaf nu allemaal vlot onderling te bereiken én modern uitgerust. `` Een volledig patiëntgeoriënteerd Dagziekenhuis Interne Geneeskunde. `` Het uitgebreide en volledig gedigitaliseerde Operatiekwartier. `` Een state-of-the-art afdeling Centrale Sterilisatie. `` Hedendaagse verpleegafdelingen met uitsluitend één- of tweepersoonskamers. Geen vierpersoonskamers meer.

`` Vernieuwde revalidatie-afdelingen met prachtige therapieruimtes en oefenlokalen. `` Een volledige vernieuwing van de technische infrastructuur op het gebied van verwarming, ventilatie en klimatisatie.

Renovatie met een innoverende visie Het oorspronkelijke ziekenhuisgebouw uit 1982 werd volledig gestript aan de binnenzijde. Ook de buitenzijde, inclusief de ramen, werd aangepakt.

De daaropvolgende renovatie en herinrichting werd gestuurd vanuit een innoverende visie op zorglogistiek. Centraal hierbij stond een analyse van de zorg- en handelingsprocessen in het ziekenhuis. De bijhorende logistieke stromen van patiënten, bezoekers, medisch pesoneel, goederen en informatie werden in kaart gebracht. Bij de opmaak van de verbouwingsplannen werd vervolgens een strikte scheiding vooropgesteld tussen enerzijds de stroom van patiënten en bezoekers, en anderzijds de stroom van goederen-en patiëntentransport. Beide stromen mochten elkaar op geen enkel moment hinderen.

Om dit te bewerkstelligen werden logistieke stromen geoptimaliseerd, bijvoorbeeld door het scheiden van het liftgebruik en door het gebruik van afzonderlijke aanleverroutes van de patiëntenmaaltijden naar de afdelingen. Ook op het zie-

Jan Palfijn bouwt • JAARVERSLAG 2014

11

Op zaterdag 18 oktober 2014 werd het volledig vernieuwde ziekenhuis officieel geopend in aanwezigheid van Koen Schoonjans, diensthoofd Cel Financiën FOD (linksboven) en Daniël Termont, Burgemeester Stad Gent (linksmidden). Stadsdichter David Troch schreef het openingsgedicht 'Onderhuids'.

12

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn bouwt

Zorg gegarandeerd, ook tijdens de verbouwingswerken

kenhuisterrein werd het verkeer van patiënten, bezoekers en personeel gescheiden van het goederenverkeer. Met een verhoogde verkeersveiligheid en een verbetere circulatie op de rijweg tot gevolg.

Meer nog dan het implementeren van de modernste innovatieve technieken, vormde het blijvend functioneren van het ziekenhuis tijdens de werken de echte uitdaging. Gedurende het volledige verbouwingsproces werd de zorg gegarandeerd. Patiënten van afdelingen in renovatie werden tijdelijk ondergebracht in een andere vleugel van het ziekenhuis. Hiervoor werd binnen het ziekenhuis een interne werkgroep opgericht die, in samenspraak met het studiebureau, de aannemer en onderaannemers, alle verhuizen coördineerde.

Voorzitter Rudy Coddens sprak in deze context treffend over een ‘rollercoaster van sluitingen en openingen, van afbraakwerken en vernieuwingen’.

Om de hinder tijdens de werken verder te beperken werd vastgehouden aan een gefaseerd renovatieplan, het strategisch inrichten van bufferzones en het plaatsen van geluids- en stofwerende wanden.

Ook de locatie van de diensten in het gebouw werd gewijzigd om zo optimaal gebruik te kunnen maken van de nieuwe circulatiestromen. Nauw samenwerkende diensten zoals Recovery, Operatiekwartier, Intensieve Zorgen en het Dagziekenhuis werden op een logische wijze geclusterd. Alle geriatrische afdelingen werden gecentraliseerd op één platform.

En frequent bezochte diensten zoals de Medische Beeldvorming, het Labo en de Raadplegingen werden op de twee laagste verdiepingen samengebracht met in het midden de centrale inkomhal met inschrijvingsbalies.

Voor patiënten en bezoekers betekent de nieuwe indeling in de eerste plaats tijdswinst door de kortere afstanden. Voor personeelsleden draagt de overzichtelijke indeling bij tot efficiëntie en nauwer contact met collega’s waar vaak mee samengewerkt wordt.

Het ziekenhuis dwong bij vele collega's uit de sector respect af voor de manier waarop de interne verhuizen snel, efficiënt en met respect voor de patiënt uitgevoerd werden. Een pluim voor de vele medewerkers die deze taak op zich namen.

8

VERLOSKWARTIER, NEONATOLOGIE, FERTILITEITSCENTRUM

KINDERAFDELING

DIRECTIE ADMINISTRATIE

7

KRAAMAFDELING

PALLIATIEVE EENHEID

VERPLEEGAFDELING

6

VERPLEEGAFDELING

DAGZIEKENHUIS GERIATRIE

VERPLEEGAFDELING

VERPLEEGAFDELING

THERAPIE- EN DAGZAAL GERIATRIE

VERPLEEGAFDELING

REVALIDATIEZALEN

VERPLEEGAFDELING

OPERATIEKWARTIER

INTENSIEVE ZORGEN

5

4

3

1

0

GERIATRIE

VERPLEEGAFDELING PSYCHOGERIATRIE (SP)

DAGZIEKENHUIS

INTERNE GENEESKUNDE

RAADPLEGINGEN INSCHRIJVINGEN ADMINISTRATIE

LABO

INKOM ONTHAAL

GERIATRIE

REVALIDATIE (SP)

PREOPERATIEF CONSULT

ISOTOPEN

MEDISCHE BEELDVORMING

RAADPLEGINGEN

SPOED

In het vernieuwde ziekenhuisgebouw werden alle diensten logisch ingepland, op maat van de patiënt. De druk bezochte Medische Beeldvorming is onmiddellijk bereikbaar vanuit de inkomhal. Alle raadplegingen werden samengebracht op de eerste verdieping, net als de bloedafnames en onderzoeken op de dienst Isotopen (gele markering). Kritieke diensten (groen) liggen vlak naast elkaar. Afdelingen in functie van de geriatrische patiënt (blauw) zitten op verdiepingen 4 en 5. Dienstverlening naar moeder en kind (lichtblauw) op verdiepingen 7 en 8.

Jan Palfijn bouwt • JAARVERSLAG 2014

13

14

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn bouwt

1.2. Opmerkelijke realisaties in 2014 Tijdens de laatste fase van de verbouwingen werden enkele opvallende projecten afgerond die symbool kunnen staan voor deze grootschalige herconditionering. Op het vlak van technieken en kwaliteit openden we het digitaal Operatiekwartier. De ingebruikname van de gerenoveerde Medische Beeldvorming toont de focus op performantie. Bij de uittekening van het Dagziekenhuis Interne Geneeskunde staat de patiënt centraal.

1.2.1. Digitaal Operatiekwartier Met de opening van het nieuwe Operatiekwartier, was ook de vernieuwing van het kloppend hart van het ziekenhuis een feit. Samen met de afgelopen renovatie van de Spoedafdeling, de Recovery, de Preoperatieve Zorgen, de dienst Hartbewaking (CCU) en de Spoedafdeling worden patiënten met ernstige letsels of aandoeningen nu omringd met de meest moderne en performante medische voorzieningen. Het volledige traject van kritieke opname, over operatie, tot kritieke nazorg verloopt sinds 2014 in gloednieuwe afdelingen.

Het ziekenhuis telt nu 12 operatiezalen, waarvan twee zalen voor kleine ingrepen in het kader van een dagopname en één operatieruimte in het Verloskwartier. Er werd vooral fors geïnvesteerd in de uitrusting van de zalen. Het meest in het oog springend is ongetwijfeld de doorgedreven digitalisering met grote voordelen voor onze chirurgen.

Digitalisering Zowel beeldopname, -verwerking als -weergave verlopen nu volledig digitaal volgens het principe 'eender welke beeldbron op eender welk scherm'.

Het meest in het oog springend hierbij zijn de hoogtechnologische OLED-beeldschermen, die bediend worden via een touchscreen module. Flexibiliteit is het sleutelwoord. Het digitaal patiëntendossier, de röntgenbeelden, een live-beeld van de endoscoop,… chirurgen kunnen naar eigen keuze de inhoud van de schermen bepalen. De schermen tonen ook meer detail dan vroeger en kunnen door hun grootte com-

fortabeler door verschillende chirurgen samen bekeken worden.

De doorgedreven digitalisering maakt het ook mogelijk om live-beelden van een ingreep te tonen op de schermen binnen de zaal en deze beelden eveneens te streamen naar vergaderzalen of vormingslokalen in het ziekenhuis. Hierdoor kan iedereen, en niet enkel de chirurg die de ingreep uitvoert, de operatie volgen.

Gesofistikeerde medische apparatuur Naast de digitalisering werd binnen het Operatiekwartier fors geïnvesteerd in nieuwe medische apparatuur. Centraal hierbij staan de wendbare medische pendels die aan het plafond van elke zaal hangen. Op de pendels worden alle chirurgische instrumenten aangesloten; ze beschikken ook elk over een eigen OLED-scherm. In tegenstelling tot vroeger betekent dit dat chirurgen zowel de noodzakelijke beelden als instrumenten vlakbij zich hebben.

Aandacht voor ziekenhuishygiëne Binnen het Operatiekwartier werd, net als in andere delen van het ziekenhuis, extra aandacht besteed aan een perfecte ziekenhuishygiëne. Steriele omgeving en personeelsleden zijn, samen met bacterievrij chirurgisch materiaal, van levensbelang tijdens een operatie. Het ziekenhuis voldoet hiermee aan de strengste internationale normen.

In het vernieuwde Operatiekwartier is nu sprake van een totale scheiding van het ‘propere’ en het ‘vuile’

Jan Palfijn bouwt • JAARVERSLAG 2014

15

16

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn bouwt

circuit. Hierdoor kunnen vervuild materiaal en personeelsleden die aanwezig waren bij een ingreep nooit in contact komen met steriel materiaal dat naar een operatiezaal wordt gebracht.

De nieuwe luchtzuiveringsinstallatie ververst de lucht in de zalen 20 tot 25 keer per uur en kan de zalen in onderdruk of overdruk brengen. Onderdruk zorgt ervoor dat de luchtstroom van binnen in de zaal niet naar buiten kan, belangrijk bijvoorbeeld bij het opereren van een patiënt met TBC. Overdruk werkt net omgekeerd en wordt onder meer toegepast bij het plaatsen van een prothese.

Centrale ligging Het Operatiekwartier bevindt zich nog steeds op dezelfde verdieping als voor de verbouwingen. Maar om de circulatiestromen in het ziekenhuis te vereenvoudigen, werden alle aanverwante diensten hierrond gecentraliseerd. In de eerste plaats natuurlijk de Preoperatieve Zone, de Recovery en de Centrale Sterilisatie. Maar ook de Intensieve Zorgen en het Dagziekenhuis bevinden zich nu vlakbij.

1.2.2. Performante Medische Beeldvorming De dienst Medische Beeldvorming werd één van de paradepaardjes van de gerenoveerde ziekenhuissite. De dienst werd volledig ontworpen en getekend naar de nieuwste normen en noden van de 21ste eeuw. Technologie, patiëntvriendelijkheid en toegankelijkheid staan er centraal.

Toegankelijkheid en privacy Een van de voorwaarden voor de renovatie van het ziekenhuisgebouw was een grondige hertekening van de circulatiestromen. De inplanting van de Medische Beeldvorming was hierbij één van de duidelijkste voorbeelden. Vóór de renovatie bevond de dienst zich immers op de derde verdieping, wat soms belemmeringen teweeg bracht op het vlak van toegankelijkheid. De nieuwe Medische Beeldvorming werd verplaatst naar het gelijkvloers, strategisch tussen de Spoedafdeling en de centrale inkomhal.

de algemene inschrijvingsbalies van het ziekenhuis.

Patiënten vanuit de Spoedafdeling of verblijvend op een kamer, komen binnen langs een afzonderlijke ingang. Zij nemen plaats in een afzonderlijke wachtzaal, weg van de ambulante patiënten. Dit heeft een positief effect op het gevoel van privacy.

De nieuwe locatie maakt de samenwerking met de Spoedafdeling ook sneller en efficiënter dan voorheen. De afstand tussen beiden diensten is amper 20 meter. Patiënten kunnen op een bed of brancard rechtstreeks in de Medische Beeldvorming worden binnengebracht, zelfs tot in de onderzoeksruimtes en zonder het bed te verlaten.

Technologie en patiëntvriendelijkheid Samen met de verhuis naar de nieuwe locatie werd eveneens fors geïnvesteerd in de technologie. De conventionele röntgenzalen zijn nu volledig digitaal.

Daarnaast werd geïnvesteerd in een nieuwe telezaal met flat panel detectoren. Deze zaal werkt met een lagere stralingsdosis dan bij een traditioneel radiologisch onderzoek. De drie echografietoestellen, waarvan 1 op de mammografie, maken het mogelijk om na de diagnostische mammografie vlot een complementaire echografie te laten gebeuren.

De MRI-afdeling is een aparte unit binnen de dienst en beschikt over een eigen wachtruimte. De afdeling werd tijdens de verbouwingen uitgerust met toestellen van de nieuwste generatie en biedt radiologen onder meer een uitermate goede beeldkwaliteit.

Bij de renovatie werd ook ruime aandacht besteed aan borstdiagnostiek. Het AZ Jan Palfijn Gent is reeds vele jaren een erkend centrum voor screeningsmammografieën. De dienst beschikt sinds 2014 over een full field digitaal mammografietoestel, uitgerust met een nieuwe detector en een ‘low dose’ röntgenbuis.

De patiënt geniet zo van een hoger comfort dankzij een kortere borstcompressie en een halvering van de stralingsdosis. De radioloog krijgt een sterk verbeterde beeldkwaliteit waardoor letsels in een vroeger stadium ontdekt kunnen worden.

Ook patiënten die niet tot op de dienst geraken, genieten mee van de vernieuwing. Zij kunnen nu aan bed worden onderzocht met een mobiel digitaal toestel. Het resultaat wordt hierbij onmiddellijk afgelezen op het toestel zelf.

Dit heeft duidelijke voordelen. Ambulante patiënten melden zich vanuit de centrale inkomhal onmiddellijk aan op de dienst zelf. Ze hoeven niet te wachten aan

Jan Palfijn bouwt • JAARVERSLAG 2014

17

18

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn bouwt

1.2.3. Efficiëntie in het Dagziekenhuis Interne Geneeskunde Bij de totaalrenovatie van het ziekenhuis stonden kwaliteit, patiëntencomfort en efficiëntie voorop.

Het nieuwe Dagziekenhuis Interne Geneeskunde is een schoolvoorbeeld. Alle relevante ruimtes en specialismen werden samen gebracht op één afdeling. De patiënt doorloopt er nu een logisch traject en het multidisciplinair team werkt er nauw met elkaar samen.

Het Dagziekenhuis Interne Geneeskunde is een specifiek ingerichte afdeling waar patiënten een uitgebreide dienstverlening krijgen en dat op één en dezelfde locatie. Het overgrote deel van de raadplegingen en onderzoeken betreft intraveneuze behandelingen zoals chemotherapie en onderzoeken in het kader van maag-, darm- en leverziekten.

Een logisch traject Patiënten schrijven zich in bij de inschrijvingsbalie in de centrale inkomhal van het ziekenhuis. Daarna gaan ze meteen naar het Dagziekenhuis Interne Geneeskunde op de derde verdieping. De rest van hun tijd in het ziekenhuis kunnen ze op deze locatie blijven. Bij de renovatie van het ziekenhuis werd de dienst zo ingericht dat zowel het administratieve luik, de consultatie bij de arts als het onderzoek of behandeling vlak naast elkaar gebeuren. Een patiënt die de consultatieruimte verlaat, wandelt enkele meters verder meteen een onderzoeksruimte binnen. Vlak ertegenover bevindt zich het daghospitaal. Voor de patiënt geeft dit een vertrouwd gevoel

1.2.4. Ruim personeelsrestaurant Veel aandacht ging ook naar het nieuwe restaurant en de bijhorende keuken. Beide werden ondergebracht in de oude stookplaats naast het ziekenhuisgebouw.

Bij de intekening van het restaurant werd voorzien in overvloedige lichtinval via grote ramen. De zeer grote eetruimte nodigt zo uit tot een ontspannen pauze. Buiten werd een groot terras gebouwd. Het

en de nodige rust. De patiënt moet op geen enkel ogenblik de dienst verlaten en wordt gedurende de ganse dag door dezelfde zorgverleners bijgestaan.

Een efficiënte manier van werken Het concept bewees de voorbije maanden zijn efficiëntie. Een onderzoek binnen de discipline maag-, darm- en leverziekten is gemiddeld binnen het anderhalf uur afgerond. Van binnenkomen tot buitengaan, mét de uitslag op zak. Bij een oncologische behandeling kunnen patiënten zich via een voorrangsregeling aanmelden op de dienst Inschrijvingen. In het dagziekenhuis krijgen ze een eigen kamer toegewezen waar ze in alle rust kunnen vertoeven. De specialisten, verpleegkundigen en paramedici komen aan bed. Voor patiënt én dokter ook hier een aangename en efficiënte manier van werken.

Ook naar materiaal toe werkt het Dagziekenhuis efficiënt. De renovatie voorzag een eigen desinfectieruimte voor de flexibele endoscopieën waardoor de toestellen reeds na dertig minuten opnieuw klaar zijn voor gebruik.

Doordat alle apparatuur meteen voorhanden is, kan snel een diagnose verkregen worden. Tijdens een poliklinische raadpleging voor maag-, darm- en leverziekten is het bijvoorbeeld mogelijk om, volgend op een echografisch onderzoek, meteen een endoscopisch onderzoek te laten aansluiten. Dit betekent dat het medisch probleem van de patiënt in één enkele consultatie opgelost of ten minste georiënteerd is.

menu werd flink uitgebreid en biedt meer variatie dan vroeger.

De industriële keuken voorziet in de maaltijden van de gehospitaliseerde patiënten en bereidt het eten voor het restaurant. De maaltijden worden vanuit de keuken naar het ziekenhuis vervoerd via een aparte ondergrondse tunnel.

Jan Palfijn bouwt • JAARVERSLAG 2014

19

1.3. Integratie site Fabiolalaan In 2014 werden alle ziekenhuisactiviteiten, met uitzondering van de ziekenhuisapotheek en een archiefgedeelte, geleidelijk stopgezet op de site in de Koningin Fabiolalaan. De 68 erkende bedden werden samengevoegd met de 458 erkende op de vernieuwde campus. De integratie van beide sites brengt een efficiëntere en kostenbesparende werking met zich mee.

Zorgstrategisch plan De overbrenging van de site Fabiolalaan naar de site Watersportbaan sloot aan bij de uitvoering van het zorgstrategisch plan, bekrachtigd door de Raad van Bestuur in 2010 en, onder meer onder deze voorwaarden, goedgekeurd door de Vlaamse minister van Volksgezondheid in 2011. De infrastructuur aan de Koningin Fabiolalaan, waarvan de oudste delen gebouwd werden begin vorige eeuw, was immers toe aan een grondige renovatie om kwaliteitsvolle zorg te kunnen blijven aanbieden.

Directie en Bestuur besloten om de investeringen op één plaats te concentreren en een performante infrastructuur uit te bouwen op de hoofdsite aan de Watersportbaan.

Naast efficiëntieverhoging en kostenbesparing, onder meer dankzij de samensmelting van de afdelingen Medische Beeldvorming, de Spoedafdelingen en de Labo’s, werd hiermee ook de bereikbaarheid voor zowel patiënten als personeelsleden sterk verbeterd. Zo zijn transfers tussen beide sites niet meer nodig en voltooien artsen hun consultaties nu op één locatie.

Gefaseerde en weldoordachte integratie De verplaatsing van de activiteiten werd opgedeeld in verschillende fasen. De eerste prioriteit was de volledige renovatie en gedeeltelijke uitbreiding van de kritieke diensten aan de Watersportbaan, waaronder het Operatiekwartier, de Intensieve Zorgen en de Spoed. Hierdoor werd het mogelijk de medische en verpleegkundige expertise, de medische apparatuur en de investeringen op het vlak van digitalisering te concentreren op één site. Eens dit deel van

20

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn bouwt

de renovatie was afgerond, startte de verhuis van de chirurgische afdelingen naar de Watersportlaan.

De andere, niet chirurgische, hospitalisatieafdelingen volgden kort nadien. Op basis van een weldoordachte filosofie rond clustering van diensten en logistieke stromen (zie ook elders in dit hoofdstuk) werden afdelingen van beide sites die eenzelfde type patiënt of ziektebeeld behandelen, gegroepeerd. Typevoorbeeld is de creatie van een geriatrisch platform over een volledige verdieping van het vernieuwde ziekenhuisgebouw. Deze clustering van diensten verhoogde de toegankelijkheid voor de patiënt en gaf de interne samenwerking een belangrijke impuls.

De samensmelting van de consultatieruimtes en de dienst Medische Beeldvorming werd in een volgende fase afgerond. Ook hier opnieuw met oog voor bereikbaarheid en efficiëntie met onder meer een clustering van alle raadplegingen op één verdieping.

Verhuis ziekenhuisapotheek, sluitstuk van integratie beide sites De ziekenhuisapotheek blijft nog aanwezig in de Koningin Fabiolalaan. Meer nog, tijdens de verbouwingen maakte de apotheek een omgekeerde verhuisbeweging en werd alle activiteit vanuit de Watersportlaan naar de kleinere site overgebracht. Op deze manier kon de aanlevering en veilige opslag van medicatie te allen tijde gegarandeerd worden.

In het najaar van 2015 zal ook deze laatste dienst verhuizen en de integratie van beide sites compleet maken.

1.4. Winnaar Innovation2Care-award Het renovatieproject van het AZ Jan Palfijn Gent werd op 3 oktober 2014 beloond met de Innovation2Care-award in de categorie 'Concept'. Een mooie beloning voor het architectenteam, studiebureau en aannemer. De Innovation2Care-wedstrijd was aan zijn zevende editie toe. Bedoeling van deze wedstrijd is om innovatie in de zorgsector aan te moedigen en om nieuwe ideeën de aandacht te geven die ze verdienen. Mevrouw Porto-Carrero, bestuurder-directeur, mocht de prijs in ontvangst nemen.

De Categorie 'Concept' focust op vernieuwende ontwerpen van zorginstellingen. Voor deze categorie selecteerde de vakjury een shortlist van zes projecten uit tien inzendingen. Het zorgeiland in UZ Leuven Gasthuisberg verdiende volgens de jury de lauwerkrans. Dit concept creëert voor oncologische patiënten een open ruimte die contact met lotgenoten mogelijk maakt maar tegelijkertijd voldoende privacy biedt. Het wzc De Maasmeander in Maasmechelen werd door de jury eervol vermeld. De publieksprijs was weggelegd voor het totaalrenovatieproject van het AZ Jan Palfijn Gent.

Jan Palfijn bouwt • JAARVERSLAG 2014

21

Dat de infrastructuur een ware metamorfose onderging, was duidelijk zichtbaar voor iedereen. Maar uiteraard bleven investeringen in mensen en materiaal eveneens een prioriteit. Zo ontplooide de Informaticadienst een aantal vernieuwende projecten waarbij de focus ligt op het gebruiksgemak voor patiënt en zorgverlener. De Financiële Dienst legde een aantal accenten waardoor patiënten nog beter omkaderd worden op administratief en sociaal vlak. En naast (ver)nieuw(d) medisch materiaal traden een aantal nieuwe artsen in dienst om de bestaande specialisaties verder uit te breiden.

22

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn investeert

2

JAN PALFIJN

INVESTEERT Jan Palfijn investeert • JAARVERSLAG 2014

23

2.1. Informatica ten dienste van patiënt In het kader van de renovatiewerken werd de centrale ICT-infrastructuur volledig mee vernieuwd. Naast deze algemene upgrade en uitbreiding werd ook fors geïnvesteerd in service naar patiënt en zorgverlener toe. In het oog springend was onder meer PACSonWEB waarbij Jan Palfijn als eerste ziekenhuis in Gent beelden en verslagen van de dienst Medische Beeldvorming online ter beschikking stelt. Ook de uitrol van geavanceerde medische monitoring op diverse gespecialiseerde afdelingen betekende een grote meerwaarde. Over de digitalisering van het Operatiekwartier leest u meer in het hoofdstuk 'Jan Palfijn bouwt'.

2.1.1. PACSonWEB: Online uitwisselingsplatform voor radiologische beelden Met PACSonWEB stelde Jan Palfijn als eerste Gents ziekenhuis beelden en verslagen van onderzoeken via het internet ter beschikking aan alle verwijzende artsen en hun patiënten. Deze innovatieve methode voor beelddistributie is efficiënt, kosteloos voor de gebruiker en betekende een aanzienlijke verbetering in de dienstverlening van het ziekenhuis. Op termijn zal het de distributie van beelden via cd-rom, dvd en papier volledig vervangen.

Gebruiksgemak De radiologische beelden gemaakt in de dienst Medische Beeldvorming worden versleuteld opgeslaan in PACSonWEB. Vanuit deze beveiligde cloud-omgeving kunnen ze vanop elke computer of elk mobiel apparaat bekeken worden. Er hoeft hiervoor geen extra software geïnstalleerd te worden.

De aanvragende arts krijgt automatisch de nodige rechten om de beelden en het verslag te bekijken.

Patiënten krijgen een unieke code mee naar huis.

Samen met het invoeren van hun geboortedatum kan men de beelden online raadplegen. Het medisch verslag is niet toegankelijk voor de patiënt.

Ook artsen uit andere ziekenhuizen kunnen de beelden en verslagen opvragen, mits toestemming van

24

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn investeert

de patiënt. Het onnodig uitvoeren van een herhaald onderzoek wordt hierdoor vermeden.

Sneller en milieuvriendelijk Artsen en patiënen hoeven niet meer te wachten op een dvd die opgestuurd wordt. De beelden zijn meteen na het uploaden beschikbaar via het internet.

Medewerkers van de dienst Medische Beeldvorming moeten geen dvd's meer aanmaken en verzenden.

De focus ligt volledig op het onthaal, de begeleiding en het informeren van de patiënt tijdens het onderzoek.

Sinds de ingebruikname van PACSonWEB verminderde het gebruik van papier en enveloppes op de afdeling wat meteen resulteert in een aanzienlijke kostenbesparing.

en zorgverlener 2.1.2. Medische monitoring Bij medische monitoring worden alle belangrijke patiëntenparameters continu geregistreerd. De patiënt wordt hiervoor aangekoppeld aan een toestel.

Het AZ Jan Palfijn Gent vernieuwde de monitoring door een volledig digitaal en mobiel systeem, met in 2014 de focus op Cardiologie, CCU en Recovery. De parameters van de patiënt worden nu gescreend via een kleine module aan het bed. Alle resultaten zijn op te volgen via de centrale verpleegdesk of via een extra computer naast het bed.

Het grote voordeel is de mobiliteit en de mogelijkheid om ononderbroken gegevens te registreren.

Een patiënt die op de Spoedafdeling binnenkomt, overgebracht wordt voor een operatie en nadien op Recovery verblijft, kan gedurende het volledige traject met hetzelfde toestel gemonitord worden.

Bijkomend voordeel is dat op een eenvoudige manier een alomvattende historiek van de patiënt kan bekomen worden.

Dezelfde werkwijze wordt toegepast bij patiënten die voor observatie worden opgenomen op de afdeling Cardiologie, maar wel nog mobiel zijn ('telemetrie').

2.1.3. Patient Data Management System op Intensieve Zorgen De afdeling Intensieve Zorgen maakt sinds 2014, samen met enkele andere Vlaamse ziekenhuizen, deel uit van een pilootproject Patient Data Management System (PDMS). De nieuwe softwaretoepassing brengt data samen uit zowel het verpleegkundig pakket als uit het pakket met informatie voor artsen. Dankzij de combinatie van deze informatie zijn gegevens sneller beschikbaar, kan men sneller een diagnose stellen en kan men sneller een behandeling bijsturen.

2.1.4. Afsluiten interne SLA's De Informaticadienst sloot in 2014 diverse ondersteuningsovereenkomsten (SLA, Service Level Agreement) af met andere diensten binnen het ziekenhuis. Zo ging men met het Klinisch Laboratorium en met het Labo Anatomopathologie formele engagementsverbintenissen aan om een specifieke kwaliteit van dienstverlening af te leveren. Dit met het oog op het respecteren van welbepaalde ISO-normen en externe kwaliteitseisen.

2.1.5. Beleidsrapportering verpleging De Informaticadienst ontwikkelde een eigen softwarepakket dat dagelijks een automatisch overzicht biedt van de reële bedbezetting en de beschikbaarheid van personeel per afdeling. Hiervoor worden parameters uit verschillende andere applicaties gecombineerd. De analyse is online te raadplegen.

Op basis hiervan wordt elke ochtend de inzet van personeel en middelen per afdeling geëvalueerd en bijgestuurd. Verpleeg- en zorgkundigen worden zo op een optimale manier toegewezen aan een dienst en dat in functie van de bedbezetting.

Het beleid kan zo gerichter en efficiënter afgestemd worden op de dagelijkse realiteit.

Jan Palfijn investeert • JAARVERSLAG 2014

25

2.2. Investeren in de financiële gezondheid van de patiënt De Financiële Dienst voerde in 2014 een aantal veranderingen door waardoor er nog sterker ingezet kan worden op de administratieve en sociale begeleiding van patiënten en in het bijzonder van patiënten in financieel moeilijke situaties. Een belangrijk onderdeel van onze dienstverlening als openbaar ziekenhuis.

Geoptimaliseerde werking dankzij vernieuwde infrastructuur Door de overbrenging van de site Fabiolalaan naar de gerenoveerde site aan de Watersportbaan, zitten de verschillende administratieve diensten op één enkele locatie. Dit biedt voordelen naar de uitwisseling van informatie tussen de diensten Boekhouding, Inschrijvingen, Facturatie en het Onthaal.

Zo is de dienst Facturatie nu permanent beschikbaar voor patiënten die vragen hebben over hun factuur.

In samenwerking met het nieuw opgerichte Preoperatief Consult (meer informatie in het hoofdstuk Jan Palfijn Werkt) wordt de patiënt begeleid vanaf de initiële consultatie tot het ontslag uit het ziekenhuis. Door de nauwe opvolging en de informatieoverdracht tussen patiënt en ziekenhuis worden financiële verrassingen zoveel mogelijk voorkomen.

Sociaal-administratieve Cel: ten dienste van de patiënt Patiënten blijken vaak onvoldoende geïnformeerd te zijn over de financiële gevolgen van een ingreep.

Anderzijds is er een groep patiënten die administratief niet in orde of niet verzekerd zijn, waardoor ze niet kunnen genieten van een tussenkomst van het ziekenfonds of het OCMW. Daarenboven leiden een aantal besparingsmaatregelen van de overheid ertoe dat bepaalde zorg niet meer terugbetaald wordt, indien er niet aan strikte voorwaarden wordt voldaan.

Onder het motto van ‘een goed geïnformeerde

26

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn investeert

patiënt is een tevreden patiënt’ richtte het ziekenhuis in 2014 de Sociaal-administratieve Cel op. Deze cel, die deel uitmaakt van de dienst Patiëntenadministratie, houdt dagelijks permanentie op een strategische plek naast de opname- en inschrijvingsbalies.

Maatschappelijk werkers van de Sociaal-administratieve Cel vangen patiënten met administratieve of financiële problemen op. Hun taak bestaat er onder andere in om de patiënt in regel te brengen met het ziekenfonds, aanvragen voor tussenkomst in te dienen bij het OCMW, haalbare afbetalingsplannen op te maken en contact op te nemen met schuldbemiddelaars. Hierbij streven ze steeds naar de actieve medewerking en de responsabilisering van de patiënt.

2.3. Ondersteuning voor artsen en paramedici bij onderzoeken Samen met de grootschalige renovatie werden op verpleeg-, revalidatie-, medisch-technische en kritieke afdelingen heel wat (vaste) medische toestellen vernieuwd. Maar ook op de Raadplegingen werd aanzienlijk geïnvesteerd om artsen te laten beschikken over nieuwe toestellen. Het comfort voor de patiënt werd verhoogd, diagnosestellingen gebeuren sneller en onderzoeksmogelijkheden werden uitgebreid. Enkele voorbeelden.

Fysische geneeskunde en revalidatie In het kader van de uitbreiding van de consultatie voor rugpathologie werd het Bionix toestel aangekocht. Dit toestel laat toe om op een objectieve wijze de spierwerking van de dorsolumbale wervelzuil te evalueren in drie bewegingsrichtingen zodat een gebrekkige of onevenwichtige werking van de spiergroepen kan opgespoord worden.

Aan de hand van de bekomen metingen is het de bedoeling een aangepast revalidatieprogramma voor te schrijven, onder begeleiding van de kinesitherapeuten. In de toekomst zal dit evolueren naar een multidisciplinair programma in associatie met de ergotherapie. Voor de artsen Fysische geneeskunde betekent het een belangrijke stap in de behandeling van mensen met chronische lage rugpijn.

Oogziekten Op de Raadpleging Oogziekten werd geïnvesteerd in een pachymeter en een draagbare autorefractor.

Met de pachymeter wordt de dikte van het hoornvlies bepaald. Een parameter die gebruikt wordt om oogdrukwaarden beter in te schatten. Op die manier kan glaucoom, een aandoening die kan leiden tot een beperking van het perifere gezichtsveld, sneller gediagnosticeerd en dus ook behandeld worden.

De draagbare autorefractor is een compact toestel dat de refractieafwijkingen opmeet en kan aangewend worden bij patiënten die niet mobiel zijn. Ook refractieafwijkingen bij kinderen vanaf zes maanden (doorverwezen na een screening bij Kind en Gezin) kunnen hiermee opgemeten worden. Door een vroegtijdige behandeling kan strabisme amblyopie (lui oog) voorkomen worden op volwassen leeftijd.

Jan Palfijn investeert • JAARVERSLAG 2014

27

2.4. Nieuwe artsen in dienst Het voorbije jaar traden zes nieuwe artsen toe tot ons artsenkorps. Samen met de 120 reeds aanwezige artsen in ons ziekenhuis bieden ze een alomvattende medische expertise en bieden ze inzicht in specifieke niches.

2.4.1. Dr. Carl Van Waes

Plastisch chirurg

Dr. Van Waes studeerde af aan de Katholieke Universiteit Leuven (KUL). Nadien genoot hij een drie jaar durende opleiding in de Algemene Heelkunde.

Daarna werd hij in het team van prof. dr. S. Monstrey (UZ Gent) vier jaar lang opgeleid tot plastisch, reconstructief en esthetisch chirurg.

Naast een waaier aan algemeen plastische ingrepen, specialiseerde hij zich in borstreconstructie bij prof. dr. Ph. Blondeel. Tijdens fellowships in Ankara en San Francisco leerde hij de nieuwste technieken in de esthetische borst- en gelaatschirurgie.

2.4.2. Dr. Vito Sabato

Allergoloog/immunoloog

Dr. Sabato studeerde aan de UniversitĂ Cattolica del Sacro Cuore (Rome) en promoveerde er in 2009 als allergoloog en klinisch immunoloog. Vandaag is hij 80% werkzaam als senior staflid Interne Genees-

28

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn investeert

kunde met polarisatie Immunologie en Allergologie aan het UZ Antwerpen. Hij is tevens houder van een Klinische Doctoraatsbeurs van het FWO (Promotor prof. dr. Didier Ebo).

Dr. Sabato heeft een bijzondere interesse voor allergie voor voeding en geneesmiddelen, mastocytose en mastcelactivatie syndromen en autoinflammatoire ziekten (in het bijzonder Familial Mediterranea Fever, FMF).

2.4.3. Dr. Leen Van Crombrugge

Neus-, keel- en oorarts

Dr. Leen Van Crombrugge studeerde af aan de Universiteit Gent. Nadien specialiseerde ze zich in de neus-, keel- en oorheelkunde en de hoofd- en halschirurgie bij prof. dr. Dhooge en prof. dr.

Vermeersch. Vervolgens verdiepte zij zich in de pediatrische NKO en hoofd- en halschirurgie bij prof.

Pierre Fayoux in het CHRU te Rijsel. Hierbij lag de nadruk op de moeilijke bovenste luchtwegproblemen bij kinderen, zowel rhinologisch

als laryngologisch. Ze bekwaamde zich ook in congenitale aandoeningen en syndromale NKOafwijkingen. Nadien volgde zij een fellowship aan het European Institute for ORL in Antwerpen, bij prof. dr.

Offeciers, met specialisatie in de oorchirurgie, zowel functioneel en reconstructief als sanerend.

2.4.4. Dr. Céline Cousaert

Psychiater

Dr. Cousaert studeerde aan de Universiteit van Gent en promoveerde in september 2014 als psychiater, meer bepaald in de volwassenpsychiatrie. Ze is gedragstherapeutisch onderbouwd en specialiseerde een jaar aan de Universiteit van Siena (IT) onder de supervisie van prof. dr. Andrea Fagiolini.

Dr. Cousaert heeft bijzondere interesse voor angst- en stemmingsstoornissen en urgentiepsychiatrie.

2.4.5. Dr. Thomas Van Erps

Uroloog

Dr. Van Erps studeerde in 2008 af aan de Vrije Universiteit Brussel. Daarna specialiseerde hij zich in de urologie aan de Universitätsklinik Aachen, onder leiding van prof. dr. A. Heidenreich. Tijdens deze

opleiding ging veel aandacht naar de oncologische urologie, en in het bijzonder naar prostaatkanker.

In 2011 werkte hij een jaar voor prof. dr. B. Tombal aan de UCL St. Luc Woluwe. Dr. Van Erps behaalde zijn diploma als ‘Facharzt in der Urologie‘ in maart 2014.

2.4.6. Dr. Wim Decaluwe Kindercardioloog Dr. Decaluwe behaalde zijn erkenning Kindergeneeskunde in 1999 na opleiding in het Universitair Ziekenhuis Gent. In 2001 behaalde hij de bijzondere beroepstitel in de Neonatologie na bijkomende opleiding in hetzelfde ziekenhuis. Vervolgens bekwaamde hij zich verder in de Pediatrische en Congenitale Cardiologie tijdens een 3 jaar durend fellowship in het Academisch Ziekenhuis Maastricht en het UZ Leuven.

Sinds 2005, na een jaar als staflid op de dienst Kindercardiologie in het UZ Gent, ligt zijn hoofdactiviteit in het AZ Sint-Jan Brugge. Hij werkt er enerzijds als neonatoloog op de Neonatale Intensieve Zorgen en anderzijds als kindercardioloog. Sinds het voorjaar verzorgt hij de raadplegingen Kindercardiologie in het AZ Jan Palfijn Gent ter ondersteuning van de dienst Kinderziekten.

Jan Palfijn investeert • JAARVERSLAG 2014

29

'EfficiĂŤnt werk', een spiegel die voorgehouden werd bij de opstart en uitbreiding van twee sterke projecten. Met het Preoperatief Consult optimaliseerde het ziekenhuis het traject dat voorafgaat aan een geplande ingreep. Het Geriatrisch Zorgprogramma daarentegen diepte de samenwerking uit met de eerste-, tweede- en derdelijnsgezondheidszorg. Beleidsinspanningen waarbij een continu streven naar kwaliteitsvolle zorg centraal staat.

Inspanningen die soms een award opleveren (zoals voor de afdeling Neonatologie), maar zeker ook erkend worden in de AVS-reeks 'Jan Palfijn Werkt'.

30

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn werkt

JAN PALFIJN

3

WERKT Jan Palfijn werkt • JAARVERSLAG 2014

31

3.1. Kwaliteit in Jan Palfijn: gewogen Door middel van doelgerichte projecten streeft het AZ Jan Palfijn Gent naar een kwaliteitsvolle zorg. Naast de eigen initiatieven ondergaat het ziekenhuis ook diverse controles vanuit de Zorginspectie en werkt het mee aan het Vlaams Indicatorenproject (VIP²). In 2014 ontving het ziekenhuis het eindrapport m.b.t. de doorlichting van het chirurgisch zorgtraject. De inspectie besloot dat we ruim voldoen aan alle normen. Op vele vlakken haalde het ziekenhuis zelfs zeer goede resultaten zoals voor de opvolging van hygiënische voorschriften, de informatieoverdracht van Recovery naar de verpleegafdeling en de chirurgische zorg voor kinderen. Ook in het kader van VIP² kreeg het ziekenhuis overwegend positieve feedback.

3.1.1. Kwaliteitscontrole overheid De overheid controleert de kwaliteit van ziekenhuizen door hun zorgtrajecten te inspecteren en deze te spiegelen aan een algemeen ‘eisenkader’. De overheid brengt de kwaliteit van de ziekenhuizen ook in kaart. Hiervoor meet ze vooraf welomlijnde ‘indicatoren’. De feedbackrapporten van deze audits geven een beeld van de kwaliteit van de zorg. Het stelt ziekenhuizen ook in staat een zelfevaluatie uit te voeren en waar nodig verbeteringen in de werking aan te brengen.

3.1.2. Zorginspectie In 2013 ontving het AZ Jan Palfijn Gent, net zoals bijna alle andere Vlaamse ziekenhuizen, de Zorginspectie voor een onaangekondigde audit van het chirurgisch zorgtraject. Alle chirurgische diensten, de Centrale Sterilisatie, het Operatiekwartier en de bloedtransfusie werden gecontroleerd. Begin 2014 werd het officiële rapport toegezonden. Het ziekenhuis voldeed aan alle vooropgestelde normen. Op bepaalde punten behaalden onze medewerkers en artsen zeer goede resultaten, zoals de opvolging van hygiënische voorschriften (kledij, handontsmetting), de traceerbaarheid van stalen, de scheiding van vuil en proper materiaal, de informatieoverdracht van Recovery naar verpleegafdeling en de chirurgische zorg voor kinderen.

32

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn werkt

De werkpunten die naar voren kwamen betroffen vaak infrastructurele aspecten zoals de inrichting en praktische werking in de Centrale Sterilisatie. Deze punten waren voorzien in de grootschalige vernieuwing van het ziekenhuis en werden opgelost. Andere aandachtspunten waren de correcte identificatie van patiënten, de controle van het onderhoud van toestellen, de volledigheid van de safe surgery checklist en de registratie van pijn na een ingreep. Deze items werden besproken met de betrokken diensten en zorgverleners en krijgen momenteel prioriteit binnen diverse verbetertrajecten.

Het ziekenhuis is klaar voor de volgende inspectie, verwacht in de loop van 2015. Deze zal focussen op de internistische diensten.

3.1.3. Vlaams Indicatorenplatform De evolutie naar een meer transparante gezondheidszorg waarbij een correct geïnformeerde patiënt centraal staat, is al een tijdje in opmars. De Vlaamse overheid heeft, in samenwerking met een aantal partners uit de gezondheidszorg, VIP² opgestart. Hiermee meet men diverse kwaliteitsindicatoren op eenzelfde manier bij de verschillende Vlaamse ziekenhuizen. Het AZ Jan Palfijn Gent publiceert de resultaten op zijn website en draagt zo bij aan de vraag naar een transparantere zorgverlening.

en goedgekeurd In 2014 werden verschillende indicatoren gemeten: oncologie (borstkanker), tevredenheid bij patiënten, correctheid geneesmiddelenvoorschrift, identificatie van de patiënt, ziekenhuishygiëne en de ziekenhuiswebsite.

3.1.3.1. Oncologie De resultaten m.b.t. borstkanker, inclusief de benchmark t.o.v. de andere ziekenhuizen, werden in 2014 vrijgegeven. De meting was gebaseerd op de beschikbare gegevens van 2009 tot en met 2011. Het AZ Jan Palfijn Gent scoorde op de belangrijkste indicator (de vastgestelde relatieve overleving voor patiënten met een invasieve borstkanker, gemeten 3 jaar na behandeling) gemiddeld 87,3%. Of met andere woorden: bijna 9 patiënten op 10 zijn 3 jaar na een behandeling in ons ziekenhuis nog in leven. Een zeer goede score, maar waarbij onze artsen ernaar streven om dit cijfer in de toekomst nog hoger te krijgen. Een uitgebreide analyse van de volledige set indicatoren is terug te vinden op onze website.

3.1.3.2. Tevredenheidsonderzoek bij patiënten In maart voerden we een eerste meting uit rond patiëntentevredenheid. 178 patiënten vulden een enquête in. We maakten hiervoor gebruik van de gevalideerde vragenlijst, ter beschikking gesteld door het Vlaams Patiëntenplatform. De patiënt gaf zijn verblijf in het AZ Jan Palfijn Gent een gemiddelde score van 8,1 op 10. Bovendien zou 88% van de patiënten ons ziekenhuis ‘zeker wel’ of ‘waarschijnlijk wel’ aanraden aan hun vrienden of familie.

3.1.3.4. Ziekenhuishygiëne Het ziekenhuis heeft een lange traditie op het vlak van een strikt hygiënebeleid, met in het bijzonder de handhygiëne. Zo mogen medewerkers geen horloges en handjuwelen dragen, omdat bacteriën zich daar kunnen vestigen. En om dezelfde reden is iedereen die contact heeft met patiënten, verplicht om de nagels kort en proper te houden.

VIP² organiseerde in 2014 een meting van de indicator ‘basisvereiste handhygiëne’. De uitkomst van de meting werd reeds naar de ziekenhuizen gecommuniceerd. Maar liefst 92,4% van onze gecontroleerde medewerkers bleek in orde. De nationale score bedroeg 89%. De benchmark voor deze cijfers is nog niet beschikbaar.

3.1.3.5. Ziekenhuiswebsite De meting op onze website werd niet gevalideerd door het ziekenhuis. De meting werd immers uitgevoerd op een oude versie van de site. De nieuwe website van het ziekenhuis ging enkele dagen na de meting online. Een hermeting was niet mogelijk.

Het Vlaams Indicatorenplatform plant een nieuwe meting in 2015. De resultaten hiervan publiceren we op de website.

3.1.3.3. Correctheid geneesmiddelenvoorschrift en identificatie van de patiënt De meting van deze indicatoren vond plaats in 2014, maar de uitkomst, de validatie van de resultaten en de benchmark staan gepland in de loop van 2015.

Van zodra beschikbaar, zullen de gevalideerde resultaten te lezen zijn op de website.

Jan Palfijn werkt • JAARVERSLAG 2014

33

3.2. Het Preoperatief Consult: optimaal In mei 2014 ging het Preoperatief Consult van start. Hiermee wilde het ziekenhuis de voorbereiding op een geplande ingreep optimaliseren zodat de patiënt op de dag van opname volledig voorbereid is, en dit zowel op medisch, sociaal als administratief vlak. Na de consultatie bij de arts-specialist waarbij tot een ingreep besloten wordt, kan de patiënt langsgaan op het Preoperatief Consult om de nodige voorbereidingen te treffen.

Preoperatief Consult Door middel van een verpleegkundig preoperatief consult, dat zoals de naam aangeeft vóór de ingreep plaatsvindt, wordt de patiënt optimaal voorbereid op zijn verblijf in het ziekenhuis. Dit omvat alle voorbereidende stappen vanaf de consultatie bij de behandelend chirurg tot de dag van opname voor de ingreep. Naast de essentiële medische aspecten wordt binnen ons ziekenhuis eveneens ingezet op een optimale administratieve, financiële en sociale voorbereiding. Veel zaken zoals het afnemen van een preoperatieve vragenlijst en het bekijken van de thuismedicatie zijn identiek voor elke patiënt, maar afhankelijk van de betrokken ingreep en de individuele situatie van de patiënt kan gericht advies gegeven worden, bv. in het kader van de terugkeer naar huis.

Informatieoverdracht is hierbij een sleutelbegrip: zowel de patiënt als het ziekenhuis geven alle nodige informatie om de opname en de ingreep optimaal te laten verlopen. De onderwerpen die tijdens dit consult aan bod komen omvatten zowel medische, administratieve als sociale aspecten.

Medische parameters: ben ik fysiek klaar voor de ingreep?

Om een optimaal verloop van de ingreep mogelijk te maken, is het belangrijk de medische voorgeschiedenis, alsook de huidige medische toestand van de patiënt, zo goed mogelijk in kaart te brengen.

Hierbij wordt enerzijds gebruik gemaakt van een uitgebreide preoperatieve vragenlijst en anderzijds van preoperatieve onderzoeken. Afhankelijk van

34

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn werkt

de ingreep en de toestand van de patiënt, kan de arts-specialist of de anesthesist bepaalde preoperatieve onderzoeken aanvragen. Samen met de patiënt bekijkt de verpleegkundige hoe deze onderzoeken uitgevoerd kunnen worden. Deze onderzoeken kunnen in het ziekenhuis plaatsvinden, maar gebeuren vaak ook via de huisarts die hiervoor per brief de nodige informatie ontvangt. Een week voor de opname neemt de verpleegkundige opnieuw contact op met de patiënt om na te gaan of alle gevraagde onderzoeken achter de rug zijn en indien mogelijk worden de resultaten hiervan reeds opgevraagd om bij de rest van het dossier te voegen. Volledige dossiers worden dagelijks gecontroleerd door een anesthesist die op zijn/haar beurt beslist of het dossier in orde is of dat er nog verdere onderzoeken nodig zijn.

Met de invoer van het Preoperatief Consult verloopt dit traject op een tijdige, efficiënte en professionele manier wat niet enkel de patiënt en de behandelend arts, maar ook de verschillende betrokken afdelingen ten goede komt.

Administratieve parameters: wat gaat het mij kosten?

Naast een standaardcontrole van de persoonsgegevens wordt tijdens deze consultatie tijd gemaakt om informatie te verstrekken over de kamerkeuze, de geschatte kostprijs van de ingreep en de gehanteerde provisies en voorschotten. Op dat moment wordt ook nagegaan of het Informed Consent formulier volledig is. De patiënt wordt op deze manier ook administratief volledig geïnformeerd en kan indien nodig doorverwezen worden naar de Sociaal-administratieve Cel om vooraf de nodige administratie-

voorbereid naar een ingreep ve zaken in orde te brengen. Op deze manier wordt voorkomen dat patiënten na een ingreep met onverwachte kosten en financiële problemen te maken krijgen.

DOORVERWIJZING HUISARTS

Sociale parameters: kan ik verantwoord terug naar huis?

CONSULTATIE CHIRURG1

Voor veel patiënten stopt de zorg niet bij het verlaten van het ziekenhuis. Door reeds van voor de opname, tijdens de preoperatieve consultatie, mogelijke extra zorgbehoeftes in kaart te brengen, wordt voorkomen dat patiënten langer in het ziekenhuis dienen te blijven dan medisch noodzakelijk is en kan sneller in kaart gebracht worden of er sociale ondersteuning nodig is. Tijdens het Preoperatief Consult kunnen enkele kleinere zaken onmiddellijk geregeld worden of kan een afspraak gemaakt worden met de Sociale Dienst (bv. indien thuishulp dient opgestart te worden of indien revalidatie in een centrum noodzakelijk zal zijn).

PREOPERATIEF CONSULT VERPLEEGKUNDIGE ADMINISTRATIEVE VOORINSCHRIJVING

SOCIALE DIENST

Het Preoperatief Consult in cijfers Het Preoperatief Consult werd opgestart in april 2014 in samenwerking met de dienst Orthopedie.

De geneesheer-specialisten van deze pilootafdeling zijn ondertussen zeer vertrouwd met de dienst, wat zichtbaar is in het aantal doorverwijzingen vanuit hun raadpleging. Alle orthopedisten stapten intussen mee in dit traject. Door het grote succes van dit pilootproject volgden snel, vaak ook op vraag van de betrokken artsen zelf, de diensten Urologie en Neurochirurgie. Tegen de zomer van 2015 zullen alle diensten de mogelijkheid hebben om patiënten via het Preoperatief Consult optimaal voor te bereiden op de geplande ingreep.

PREOPERATIEVE ONDERZOEKEN HUISARTS

CONTROLE DOSSIER ANESTHESIST MIN. 48 UUR VOOR OPNAME

In de toekomst zal het ziekenhuis streven naar een nog nauwer contact met de huisarts zodat de resultaten van de onderzoeken die via de huisarts gebeurden, reeds vroeger door de anesthesist gecontroleerd kunnen worden. Dit zal de betrokkenheid van de huisarts in kader van de opvolging van zijn patiënt nog verhogen.

VOLLEDIG PREOPERATIEF DOSSIER OP AFDELING 24 UUR VOOR OPNAME patiënt (1)

preoperatief dossier

Bij thuisconsultatie wordt, indien nodig, een afspraak gemaakt voor een preoperatieve raadpleging.

Jan Palfijn werkt • JAARVERSLAG 2014

35

36

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn werkt

3.3. Geriatrisch Zorgprogramma: focus op samenwerking Het AZ Jan Palfijn Gent beschikt over het hoogste aantal erkende geriatrische bedden in Gent en werkt continu aan een kwalitatieve en doelgerichte omkadering van de geriatrische patiënt. In 2014 bouwde het ziekenhuis verder aan de reeds bestaande multidisciplinaire geriatrische zorg, maar ging het ook een stap verder. De focus werd gelegd op de samenwerking met eerste-, tweede- en derdelijnsgezondheidszorg.

Overleg met het OCMW Gent gaf aanleiding tot een nog actievere samenwerking, wat in 2015 zal leiden tot de praktische implementatie van gezamenlijke projecten. Op deze manier kan het ziekenhuis, samen met de talrijke initiatieven van o.a. het OCMW Gent rond ouderenbeleid, actief participeren in de ambitie van Gent als leeftijdsvriendelijke stad.

De term 'geriatrische patiënt' drukt een stempel op personen die een medische, sociale en/of psychologische zorgvraag hebben die niet eenduidig kan worden beantwoord door 'de zorgverlener'. De complexe situatie op medisch en psychosociaal vlak, die eigen is aan de leeftijd, vraagt een transmuraal en multidisciplinair antwoord. Een proactief beleid gestoeld op een actieve samenwerking tussen de patiënt en zijn omgeving, de eerste- en tweedelijnsgezondheidszorg, de woon- en zorgcentra en de lokale initiatieven zoals de buurt- en dienstencentra, is noodzakelijk om de oudere personen in staat te stellen hun leven in te richten zoals zij dat wensen.

Het Gentse Jan Palfijnziekenhuis speelt een centrale rol in het uitstippelen van een beleid en bij het beantwoorden van de zorgvraag.

bouw werd ervoor gezorgd dat de diensten, waarvan geriatrische patiënten gebruik maken, alle nodige voorzieningen hebben en niet ver van elkaar verwijderd zijn. De verpleegafdelingen bevinden zich allemaal op verdieping 4 en 5. De revalidatieruimtes en therapeutische dagzalen bevinden zich eveneens op deze verdiepingen en liggen vlak naast de verpleegafdelingen. Het geriatrisch dagziekenhuis zit op verdieping 6. Artsen, ergo- en kinesitherapeuten verbonden aan de diensten hebben elk hun lokalen op de betreffende afdelingen. Zo wordt een maximale toegankelijkheid voor de (minder mobiele) patiënt gegarandeerd. Maken van lange verplaatsingen wordt tot een minimum herleid. Ook voor de multidisciplinaire samenwerking binnen de geriatrische zorg is dit een meerwaarde.

Meerwaarde van vernieuwbouw voor de geriatrische patiënt

Multidisciplinair ouderenbeleid

De geriatrische zorg binnen ons ziekenhuis wordt reeds geruime tijd gekenmerkt door een sterke multidisciplinariteit. In 2014 werden enkele initiatieven genomen om deze manier van werken te kunnen bevestigen en optimaliseren. Tijdens de vernieuw-

Het afgelopen jaar werden enkele belangrijke beslissingen genomen op managementniveau die het beleid en de actiepunten voor de toekomst hebben vastgelegd. Dit omvat niet enkel de verdere uitwerking van medisch-specialistische zorg met de opening van een dienst chirurgische geriatrie, maar

Jan Palfijn werkt • JAARVERSLAG 2014

37

ook de engagementsverklaring om de samenwerking met externe partners, met in het bijzonder het OCMW Gent, te consolideren.

1. Medisch-specialistische zorgtrajecten Ongeveer 21% van de patiënten ouder dan 70 jaar die in 2013 werden gehospitaliseerd, kwamen op een chirurgische afdeling terecht. Een kleine 11% onderging een orthopedische ingreep.

Een gedegen expertise in en een ondersteuning van de vaak complexe pathologische en psychosociale problematiek bij deze groep oudere patiënten is noodzakelijk. Het ziekenhuis investeerde hierin door de implementatie van een co-managementmodel chirurgie-geriatrie. Patiënten ouder dan 70 die een electieve ingreep (bv. plaatsen totale heupof knieprothese) moeten ondergaan en die revalideerbaar zijn worden sinds 2014 in dit zorgmodel geïncludeerd. Binnen de G-bedden werd een afdeling voorzien die zich specialiseert in de chirurgischgeriatrische zorg.

Het doel van dit traject is een multidisciplinaire medische, zorgkundige en paramedische omkadering die leidt tot een meer performante zorg. Deze zorg is zowel pre-, peri- als postoperatief (fig. 1, volgende pagina). Met bijkomend voordeel dat de geriatrische patiënt tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis niet verplaatst wordt van bijvoorbeeld een chirurgische afdeling naar een geriatrische afdeling.

Een geriatrische screening zorgt voor het vroegtijdig identificeren van medische co-morbiditeit, functionele en psychosociale problemen en kan ervoor zorgen dat de multidisciplinaire omkadering met vroegtijdige ontslagplanning vanaf de eerste dag gegarandeerd wordt.

Naast een expertise in de begeleiding en opvolging van de gehospitaliseerde patiënt, zal het ziekenhuis voorzien in een professionele nazorg in de vorm van revalidatieprogramma’s aangeboden in het Geriatrisch Dagziekenhuis.

2. Transmurale zorg en communicatie naar de Woon- en Zorgcentra De noodzaak tot 'naadloze' zorg wordt in het kader van de verschuiving van acute naar meer chronische (ouderen)zorg meer en meer duidelijk. AZ Jan Palfijn Gent zet volop in op de samenwerking met

38

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn werkt

haar zorgpartners om de (oudere) patiënt steeds de zorgen te kunnen aanbieden die nodig zijn binnen én buiten de muren van het ziekenhuis.

Om de communicatie en naadloze zorg tussen het ziekenhuis en de woonzorgcentra te verbeteren, werd op enkele afdelingen gestart met het ‘transmuraal dossier’. Dit dossier geeft een duidelijk overzicht van de nodige documenten, gegevens en informatie die noodzakelijk zijn bij de transfer van een patiënt van het ziekenhuis naar een woon- en zorgcentrum. Dit betreft administratieve gegevens zoals de contactgegevens van de dienst waarop de patiënt heeft gelegen, maar ook sociale en zorggerelateerde informatie. Het dossier is zo opgesteld dat de verpleegkundige die het ontslag van de patiënt voorbereidt, een accuraat overzicht insluit van alle informatie en documenten die dienen overgedragen te worden. De zorgverleners die na de ziekenhuisopname de patiënt begeleiden, vinden zo snel alle nodige informatie terug.

3. Samenwerking met de lokale dienstencentra Ook werd in 2014 gestart met een nog intensievere samenwerking met de lokale dienstencentra van het OCMW Gent. De overlegmomenten die reeds plaatsvonden gaven aanleiding tot concrete afspraken om patiënten en familie tijdens het ziekenhuisverblijf reeds vertrouwd te maken met de werking en mogelijkheden van het lokale dienstencentrum bij hen in de buurt. Daarnaast wordt voorzien in infomomenten, zowel in het ziekenhuis als in de lokale dienstencentra, om de werking van het zorgprogramma geriatrie en de gezamenlijke projecten toe te lichten.

PERI-HOSPITALISATIE

PRE-HOSPITALISATIE

GERIATRISCHE PATIËNT: PRE-, PERI- EN POST-HOSPITALISATIE

HUISARTS

AMBULANT

GERIATRISCH DAGZIEKENHUIS

HEELKUNDIGE INGREEP

C-DIENST standard care

POST-HOSPITALISATIE

CURE

Preoperatieve voorbereiding en onderzoeken

CHIRURGISCHE DIENST met geriatrische liaison

CHIRURGISCHE G-DIENST nazorg en opstart revalidatie

KINESIST, ERGO AAN HUIS

REVALIDATIECENTRUM

REVALIDATIE

THUISVERPLEGING

EXTERN

GERIATRISCH DAGZH.

ZELFSTANDIGE PATIËNT NIET COMPLEXE ZORG

Nazorg en revalidatie

CARE KWETSBARE PATIËNT ZEER COMPLEXE ZORG

Figuur 1: Flowchart pre-, peri- en post-hospitalisatiefase voor de geriatrische patiënt. Het chirurgisch-geriatrisch zorgmodel waarvoor werd gekozen is afhankelijk van de zelfredzaamheid van de patiënt en de (te verwachten) complexiteit van de zorg. Chirurgische dienst = dienst Orthopedie)

Jan Palfijn werkt • JAARVERSLAG 2014

39

3.4. Neonatologie wint Colour Your Hospital-award Het project 'Ontwikkelingszorg' van de dienst Neonatologie was een van de laureaten van de 'Colour Your Hospital'-award. Met deze jaarlijkse wedstrijd, georganiseerd door de Belfius Foundation, worden projecten ondersteund die het dagelijks leven van patiënten in het ziekenhuis verbeteren.

De focus ligt hier niet zozeer op de medische zorg, maar wel op de aandacht die wordt besteed aan het leefklimaat van de patiënt. Onze dienst Neonatologie overtuigde de jury dankzij hun niet-aflatende inspanningen om het ziekenhuisverblijf zowel voor de prematuur als voor de ouders zo aangenaam mogelijk te maken.

Het project ‘Ontwikkelingszorg’ focust volledig op het comfort en de omgeving van de prematuur en de ouders. Voor de ontwikkeling van de hersenen van de baby worden externe prikkels zoveel mogelijk vermeden. Er wordt zoveel mogelijk comfort geboden en ouders worden actief betrokken bij de zorg.

Artsen en verpleegkundig personeel leverden hiervoor, naast hun medische taken, diverse inspanningen. Zo werd geïnvesteerd in geluiddempende couveuses met verduisteringsdoeken, waardoor de baby beter tot rust kan komen en zijn er schermen beschikbaar om de privacy tussen de verschillende couveuses te bevorderen en een nog prikkelarmere omgeving te creëren voor de baby.

Ook naar ouders toe wou men de inspanningen opdrijven. Met deelname aan de ‘Colour Your Hospital’-wedstrijd beoogde men de aankoop van gloednieuwe relaxzetels. De motivatie paste perfect binnen het kader van ‘Ontwikkelingszorg’. Een relaxatiezetel moedigt de aanwezigheid van ouders aan en de aangename houding in de zetels draagt bij tot kangoeroezorg, waarbij ouders hun naakte baby, onder een deken, gedurende een uur tegen hun huid koesteren. Het comfort, geboden door de relaxzetel, heeft eveneens een positieve invloed op het geven van borstvoeding.

40

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn werkt

De Belfius Foundation steunde dit project voor de volle honderd procent. Een prachtig geschenk en een mooie waardering na al het geleverde werk.

3.5. Nieuwe docureeks op televisie: 'Jan Palfijn Werkt' 'Jan Palfijn Werkt'. De titel van dit hoofdstuk was tevens de titel van de televisiereeks die het AZ Jan Palfijn Gent maakte in samenwerking met de regionale zender AVS. Deze samenwerking werd reeds voor de derde keer op poten gezet. Acht weken lang kreeg de kijker een unieke blik achter de schermen van het ziekenhuis. Mooie verhalen en warme zorg, knap in beeld gebracht met de nieuwe architectuur op de achtergrond. We mochten alvast veel positieve reacties ontvangen.

Aan de hand van levensechte verhalen van patiënten werden acht thema-afleveringen uitgewerkt. Het doel was om buitenstaanders achter de schermen van een operationeel ziekenhuis te laten meevolgen.

Om aan te tonen hoeveel mensen er dagdagelijks klaarstaan, 24/24, 7/7, om de beste zorgen te bieden. Om het belang van al die schakels binnen het geheel toch maar eens te onderlijnen.

In een eerste aflevering werd de kijker meegenomen achter de gesloten deuren van de kritieke diensten Spoedafdeling en Intensieve Zorgen.

Vervolgens kwam de vernieuwde werking van het Dagziekenhuis Interne Geneeskunde in beeld, waarbij alle onderzoeken en behandelingen voor oncologie, maag-, darm- en longziekten op één locatie plaatsvinden om zo maximaal comfort te bieden.

In een derde aflevering werd het kindvriendelijk chirurgisch traject toegelicht en konden we nieuw leven van dichtbij meemaken op de nieuwe Neonatologie en Materniteit.

In de vierde aflevering lag de focus op de geriatrische patiënt die een aanzienlijke patiëntenpopulatie vertegenwoordigt binnen het ziekenhuis. Niet enkel de afdeling Acute Geriatrie, maar ook het Geriatrisch Dagziekenhuis werd in beeld gebracht.

In aflevering vijf kon het hoogtechnologische Operatiekwartier de deuren openstellen door twee orthopedische ingrepen mee te volgen.

Aflevering zes toonde de multidisciplinaire omkadering van de Borstkliniek aan de hand van de getuigenis van een patiënte, de gynaecoloog, radioloog, anatomopatholoog, medisch oncoloog, plastisch chirurg en borstverpleegkundigen.

In de voorlaatste aflevering rond chirurgie werd de unieke werking van het preoperatief traject geïllustreerd, alsook het belang ervan binnen de planning van het Operatiekwartier en de afdelingen.

Als afsluiter bezochten we de PAAZ en de Psychogeriatrie, waarbij de empatische aanpak en de benadering van de patiënt in zijn totaliteit centraal staat.

Jan Palfijn werkt • JAARVERSLAG 2014

41

Warme, menswaardige zorg vormt de rode draad doorheen een aantal realisaties. Zo richtte de PAAZ een uniek zorgtraject voor minderjarigen op.

Ook de aandacht voor een professionele en multidisciplinaire omkadering biedt alleen maar voordelen voor de patiënt, zoals bij de Oncorevalidatie, het Centrum Gewichtszorg en Intensieve Zorgen. Tot slot wil het ziekenhuis een menswaardig afscheid bieden, met respect voor iedereen, en met bijzondere aandacht voor mensen in armoede. En zoals steeds organiseerden diverse diensten sensibiliseringscampagnes voor zowel patiënten als bezoekers.

42

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn verzorgt

4

JAN PALFIJN

VERZORGT Jan Palfijn verzorgt • JAARVERSLAG 2014

43

4.1. Uniek zorgtraject op de PAAZ De PAAZ (Psychiatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis) ontwikkelde een zorgtraject specifiek gericht op minderjarigen. De PAAZ ging het engagement aan om crisisopnames voor jongeren te integreren in hun algemeen opnamebeleid en hierrond een duidelijk kader te creëren. Een uniek gegeven binnen de algemene ziekenhuizen in Vlaanderen.

Doelgroep en aanmelding

Een schakel in een netwerk

Het zorgtraject richt zich op jongeren tussen 15 en 17 jaar die in een acute crisissituatie verkeren.

Bijzondere aandacht gaat uit naar jongeren in een problematische opvoedingssituatie. ‘Crisis’ wordt in deze context gedefinieerd als een noodsituatie waarbij onmiddellijke hulp noodzakelijk is, omdat de veiligheid van de jongere gevaar loopt.

Doorheen het ganse opnametraject kan de psychiatrische afdeling beroep doen op partners binnen het crisiskwadraat zoals de Kinder- en jeugdpsychiatrie van het UZ Gent, PC Caritas Melle, CAW, vzw De Cocon en Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg.

Naar de toekomst toe zal de samenwerking met de partners nog intensiever verlopen om zo een optimaal behandelklimaat voor de jongere te voorzien in de PAAZ.

Jongeren worden aangemeld door een professionele hulpverlener zoals de huisarts, een ambulant netwerk, het crisismeldpunt, de jeugdrechtbank of partners binnen het crisiskwadraat.

De beslissing tot opname wordt steeds genomen door de (neuro)psychiater, die dag en nacht beschikbaar is. Bij jongeren die via de Spoed worden binnengebracht, oordeelt de arts of een opname noodzakelijk is.

Jongeren in crisis krijgen steeds voorrang op een eventuele wachtlijst en de afdeling streeft ernaar om binnen de 24 uur een opname te voorzien.

Therapie De crisisopname bedraagt maximaal twee weken.

Binnen deze tijdsspanne streeft het team ernaar om de crisis bij de jongere tot rust te laten komen en het evenwicht tussen draaglast en draagkracht te herstellen. Tijdens deze korte opnameperiode wordt de blootstelling aan stressoren zoveel mogelijk vermeden. De eerste dagen van het verblijf ligt de focus hoofdzakelijk op het opvangen van de crisis en op een grondige intake door het multidisciplinair team.

De familie en de dichte omgeving worden hierbij zoveel mogelijk betrokken. Naast een basisprogramma dat structuur aanreikt, kan eventueel een medicamenteuze behandeling opgestart worden.

44

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn verzorgt

Wat na ontslag?

Ondanks het feit dat het ideale pad om jongeren met deze problematiek te helpen niet direct in een ziekenhuiscontext ligt, ligt het wel binnen de mogelijkheden van de PAAZ om samen met de jongere en diens omgeving een richting te bepalen. De afdeling tracht zoveel mogelijk in te zetten op een pad dat buiten de ziekenhuismuren ligt. Voor een aantal jongeren zal dit pad binnen een gespecialiseerde residentiële setting liggen, voor een aantal andere kan outreachende crisiszorg of ambulante nazorg een antwoord bieden.

Het Jan Palfijnziekenhuis gaat met dit project alvast de urgentievragen van jongeren niet uit de weg en tracht via een eerste crisisopvang de nood te lenigen en indien nodig nazorg op te starten met partners binnen de Gentse regio. Tussen maart en december kon de PAAZ 28 minderjarigen verder op weg helpen door in te staan voor een crisisopname. De PAAZ van het AZ Jan Palfijn Gent creëerde hiermee een uniek gegeven binnen de ziekenhuiswereld. Geen enkele andere PAAZ in Vlaanderen bouwde een gelijkaardig, sterk verankerd kader uit rond de crisisopvang van deze specifieke populatie.

4.2. Menswaardig afscheid In 2014 stelden de medewerkers van de dienst Levensbeschouwing, de Sociale Dienst, het Palliatief Supportteam en het Mortuarium een praktische leidraad voor om ook mensen in armoede een menswaardig afscheid te geven. Een warm initiatief waarmee het Jan Palfijn, als openbaar ziekenhuis met stadsmortuarium, tegemoet komt aan een hedendaagse problematiek en zorg biedt aan elke Gentenaar.

Aanzet De aanzet voor de uitwerking van de praktische leidraad was de ‘Leidraad voor menswaardige uitvaart voor mensen in armoede’ (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten). Maar ook de samenwerking met alle externe partijen zoals politie, begrafenisondernemers, zorginstellingen en stadsdiensten werd doorgelicht. Centraal hierbij steeds dezelfde vraag: hoe kunnen we de aandacht voor een menswaardig afscheid van mensen in armoede bevorderen? Op 25 maart 2014 werd deze nota, op vraag van de voorzitter van het Gentse OCMW, voorgesteld aan vertegenwoordigers van de Beweging van mensen met een laag inkomen en kinderen (BMLIK) en van het Gentse Contactpunt Waardige Uitvaart.

Doelgroep De doelgroep van dit initiatief zijn mensen waarbij een ‘stadsuitvaart’ wordt aangevraagd. Dit zijn overledenen waarvan geen familie terug te vinden is of waarvan de nabestaanden geen financiële of andere mogelijkheid hebben om de uitvaartregeling op zich te nemen. Het kan gaan over patiënten die in het ziekenhuis overlijden, maar ook over mensen die thuis of op een openbare plaats zijn gestorven en naar het stadsmortuarium in het Jan Palfijnziekenhuis worden overgebracht.

Praktische leidraad De praktische leidraad die het ziekenhuis opstelde, stelt onomwonden dat elkeen recht heeft op een waardige uitvaart en dat er geen onderscheid mag gemaakt worden tussen een stadsuitvaart en een

sobere, gewone uitvaart. Een stadsuitvaart mag niet als minderwaardig overkomen.

Concrete werking In de praktijk volgt de Sociale Dienst de dossiers op van patiënten die in het ziekenhuis overlijden. Indien geen familie werd opgespoord, kan een stadsuitvaart aangevraagd worden. Voor patiënten die buiten het ziekenhuis overlijden en in het stadsmortuarium van het ziekenhuis worden binnengebracht, geven de politiediensten de aanzet. In beide gevallen volgt de dienst Burgerzaken van de stad Gent de regeling van de uitvaart op, in samenspraak met een hiertoe aangeduide begrafenisondernemer. De Sociale Dienst blijft steeds het aanspreekpunt voor familie.

Tot de dag van de crematie of de teraardebestelling kan de overledene in het Mortuarium van het ziekenhuis blijven. Op vraag van de familie of de naaste omgeving kan een afscheidsdienst aangeboden worden in het Mortuarium zelf. Een pastoraal werker of vrijzinnig humanistisch consulent van het ziekenhuis verzamelt zoveel mogelijk informatie over het leven van de overledene om het afscheid een persoonlijke toets te geven. Hiervoor wordt ook nauw samengewerkt met het Gentse initiatief ‘Contactpunt Waardige Uitvaart’. Het Palliatief Supportteam van het AZ Jan Palfijn Gent kan betrokken worden voor begeleiding tijdens het rouwbezoek en -proces.

Omvang In 2014 werden 32 aanvragen voor een stadsuitvaart behandeld, gemiddeld drie paar maand.

Jan Palfijn verzorgt • JAARVERSLAG 2014

45

46

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn verzorgt

4.3. Een helende omgeving op Intensieve Zorgen Een kritieke dienst vereist een specifieke invulling om tegemoet te komen aan de intensieve zorgen van de patiënt. Dankzij de nauwe samenwerking en de besprekingen tussen de dienst Infrastructuur en het team van de Intensieve Zorgen kwam een concept op maat tot stand waardoor de omgeving ook effectief helend werkt voor de patiënt.

Afgesloten boxen en behoud dag- en nachtritme Op de afdeling Intensieve Zorgen worden patiënten opgenomen waarbij één of meerdere vitale functies bedreigd zijn of kunnen ontsporen. Deze functies moeten bewaakt, ondersteund of soms volledig overgenomen worden. Op de vernieuwde afdeling Intensieve Zorgen verblijven de patiënten in aparte boxen die volledig afgesloten worden.

Patiënten worden zo minder gestoord door alarmen buiten de box of door geluiden op de gang. De stilte en rust die in de boxen heerst, is een positief gegeven in het genezingsproces.

De afdeling beschikt over buitenramen in elke box en is gunstig georiënteerd waardoor daglicht rijkelijk binnenstroomt. Omdat patiënten nu naar buiten kunnen kijken, hebben ze een beter besef van dag en nacht. Dit zorgde reeds voor een duidelijke afname van gedesoriënteerde patiënten. De setting helpt delirium, apathie en verwardheid te voorkomen.

Daarenboven is de nieuwe infrastructuur overzichtelijker en zorgt de centrale monitoring en camerabewaking in de boxen voor een verhoogde alertheid en patiëntveiligheid.

Omkadering, ook voor familie Niet enkel de infrastructuur, maar ook de invulling van de afdeling was essentieel om totaalzorg te bieden. Naast de zorgen voor de patiënt zet de afdeling ook sterk in op communicatie, zowel naar patiënt als familie. Door de ernst van de aandoening komen patiënten vaak in een afhankelijke positie

terecht en zijn ze dikwijls beperkt in hun mogelijkheden om zich te uiten of contact te houden met hun omgeving. Daarom krijgen patiënten gedurende een volledige shift en, bij uitbreiding, gedurende een volledige week dezelfde verpleegkundige toegewezen. Op die manier kan er een sterker contact opgebouwd worden met de patiënt en is de follow-up aanzienlijk beter. Voor de patiënt betekent deze verpleegkundige een vertrouwd gezicht, voor de familie een eerste aanspreekpunt. Ze zijn aanwezig in de box tijdens de bezoekmomenten, vertellen hoe de dag is verlopen, wat beter gaat of minder goed en waarom.

Door structuur aan te bieden en consequent uitleg te geven, kunnen onnodige angst en bezorgdheid voorkomen worden. Ook het menselijk aspect wordt benadrukt: familie voelt zich vaak hulpeloos en afgeschrikt door alle draden en apparatuur. Tijdens de bezoekmomenten wordt de bedsponde even naar beneden gedaan om het contact te bevorderen en worden familieleden gestimuleerd om de hand even vast te nemen of over de wang te strelen. Contact dat zowel voor de patiënt als voor de familie van onschatbare waarde is.

Naast de opvang in de boxen voorziet de nieuwe afdeling eveneens in een familieruimte waar de familie op adem kan komen of waar slechtnieuwsgesprekken worden gevoerd. Tijdens deze gesprekken wordt steeds gestreefd naar een duidelijke communicatie: wat is er gebeurd? Welke reserve hebben we nog?

Op welke manier kunnen we hulp bieden?

Jan Palfijn verzorgt • JAARVERSLAG 2014

47

4.4. Centrum Gewichtszorg: een volledig Het Centrum Gewichtszorg van het AZ Jan Palfijn Gent bestaat vijf jaar.

Vertrekkend vanuit een duidelijke basisfilosofie verwierf het centrum een sterke positie in de Gentse regio wat betreft de behandeling van problematisch overgewicht. Ook in 2014 werden mooie resultaten behaald dankzij een volledig uitgebalanceerd en professioneel team. Ongetwijfeld een typevoorbeeld van multidisciplinair werken waarbij de patiënt centraal staat.

Achtergrond De statistieken pleiten niet voor de gezondheid van de Belgen. Eén op twee heeft last van overgewicht (BMI > 25). Het aantal vrouwen dat aan overgewicht lijdt, is duidelijk stijgende. Deze problematiek is reeds enkele jaren gekend en lag mede aan de basis van de oprichting van het Centrum Gewichtszorg van het AZ Jan Palfijn Gent.

Intussen behandelt het centrum naar schatting 50% van alle zwaarlijvige patiënten in Gent. In absolute getallen gaat het over zo’n 300 patiënten in 2014.

Een aantal dat blijft groeien.

Multidisciplinair vermageringsprogramma Het afgelopen jaar werden rond de 300 patiënten behandeld, zowel via een chirurgische ingreep als volgens een conventioneel vermageringsprogramma.

De sterkte van het Centrum Gewichtszorg zit hem in de duidelijke basisfilosofie: patiënten worden altijd omringd door een multidisciplinair team waarbij afslanken, maar evenzeer (na)zorg centraal staan.

Patiënten voeren eerst een intakegesprek met de chirurg. Tijdens dit gesprek wordt gepolst naar de verwachtingen van de patiënt en wordt nagegaan welke factoren aan de grondslag liggen van het overgewicht. Op basis van de uitkomst van dit intakegesprek wordt de patiënt verwezen naar ofwel het operatieve luik van het vermageringsprogramma, ofwel naar het niet-operatieve luik.

Nadien volgt een uitvoerige screening. Op één dag worden alle medisch noodzakelijke, maar ook wettelijk verplichte onderzoeken uitgevoerd: een consult

48

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn verzorgt

bij de diëtiste, een gesprek met de voedingspsychologe en een raadpleging bij de kinesist. Ook een uitgebreide biochemie en een bezoek bij de internist staan op het programma. Patiënten in het operatieve luik gaan ook nog langs bij de gastro-enteroloog, de cardioloog en de pneumoloog.

Alle onderzoeken worden gepland via een opname in het dagziekenhuis. Dit brengt twee grote voordelen met zich mee: patiënten dienen slechts één dag verlof te nemen en alle resultaten van alle onderzoeken zijn sneller beschikbaar.

In een derde stap wordt een multidisciplinair overleg georganiseerd. Alle betrokken partijen zitten samen om elk patiëntendossier te bespreken. Op deze manier wordt voor elke patiënt een traject op maat uitgetekend. Vervolgens bespreekt de chirurg de resultaten en het vooropgestelde traject met de patiënt.

Een bariatrische ingreep is geen wondermiddel Het succes van een vermageringsprogramma schuilt slechts gedeeltelijk in de operatieve techniek. Het succes wordt vooral bepaald door de postoperatieve begeleiding, gericht op een normalisatie van het eet- en leefpatroon. Het Centum Gewichtszorg van het AZ Jan Palfijn Gent is zich hiervan terdege bewust en bouwde het team uit in functie van deze postoperatieve begeleiding.

Zo starten patiënten twee weken na de operatie met een bewegingsprogramma om het metabolisme te verhogen. Dit houdt in dat ze drie maal per week gedurende één uur in kleine groepjes komen trainen onder leiding van de kinesiste van het centrum.

programma van A(fslanken) tot Z(org) Daarnaast krijgen zij tijdens hun opname, maar ook op geregelde tijdstippen na hun ontslag, een afspraak bij de diëtiste. Daar wordt niet enkel het eetpatroon nagegaan, ze krijgen ook een voedingsbundel, een koopwijzer, een dagschema en andere praktische hulpmiddelen aangereikt.

Een derde pijler is de psychologische begeleiding.

Na een bariatrische ingreep is een patiënt fysiek beperkt in het eten van porties. De maag kan geen grote hoeveelheden verwerken. Maar op psychisch vlak blijft de drang naar zoet of vet veelal bestaan.

Dankzij gesprekken met de psycholoog leert de patiënt omgaan met deze gevoelens en de daarmee gepaard gaande onzekerheid en leert hij of zij het nieuwe lichaam aanvaarden.

Toekomst Ook de volgende jaren wil het Centrum Gewichtszorg een referentie blijven in Gent en omgeving.

Centraal hierbij staat de gedachte dat de aanpak van problematisch overgewicht multidisciplinair dient te gebeuren. Wil men komen tot een uitgesproken, maar vooral, behouden gewichtsverlies, dan is een grondige aanpak van zowel eetgewoonten als levensstijl noodzakelijk. Ongeacht of de patiënt al dan niet een bariatrische ingreep ondergaat. Om patiënten blijvend te ondersteunen plant het Centrum alvast de uitgave van een gratis kookboek en een kooknamiddag voor ex-patiënten.

De chirurg blijft de patiënt eveneens opvolgen. Zeker de eerste twee jaar na de ingreep komt de patiënt op vaste tijdstippen op consult. Zo kunnen eventuele laattijdige complicaties of ongemakken opgespoord worden.

Jan Palfijn verzorgt • JAARVERSLAG 2014

49

4.5. Frisse start voor oncorevalidatie Onderzoek wees uit dat vermoeidheid één van de meest uitgesproken bijwerkingen is van een kankerbehandeling. De fysieke deconditionering van het lichaam zorgt er voor dat mensen minder gaan bewegen en dus ook minder actief zijn. Om patiënten op weg te helpen bij hun herstel, biedt het ziekenhuis een oncorevalidatieprogramma aan. De opzet van dit evenwichtig programma werd in 2014 volledig herdacht en speelt in op lichamelijk, emotioneel en sociaal herstel.

Elke patiënt die een kankerbehandeling achter de rug heeft en kankervrij is, kan instappen in het programma. In de praktijk zijn het overwegend vrouwen die zich inschrijven, waarbij borstkankerpatiënten de grootste groep vertegenwoordigen.

Voor de eigenlijke start van het programma vindt een uitgebreide intake plaats met een inspanningsproef bij de cardioloog, een consultatie bij de fysiotherapeut en kinesist en een kennismakingsgesprek bij de psycholoog. De patiënten worden besproken door een multidisciplinair team en hun inschrijving voor het oncorevalidatieprogramma wordt hier al dan niet bevestigd.

Het programma loopt over drie maanden waarin wekelijks, tijdens twee contactmomenten, een informatiesessie, een conditietraining en een relaxatie worden aangeboden. De rode draad doorheen het programma is ‘uitgaan van eigen kracht’. Tijdens de informatiesessies wordt een breed spectrum aan thema’s aangeboden. In 2014 stonden volgende onderwerpen op het programma: `` het langdurig effect van een kankerbehandeling (door de oncoloog) `` hoe verantwoord trainen (door de arts fysische geneeskunde) `` gezonde voeding (door de diëtist) `` in je kracht staan (door de psycholoog) `` complementaire zorg, verzekerbaarheid en werkhervatting na kanker (door de sociaal verpleegkundige) `` seksualiteit na kanker (door de gynaecoloog)

50

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn verzorgt

`` straling in het kader van de follow-up (door de radioloog) Tijdens de conditietraining werkt de kinesitherapeut aan de fysieke fitheid van de patiënten. De therapie bestaat uit aërobe training, spierversterkende en lenigmakende oefeningen. De lessen worden georganiseerd in groep, maar iedere deelnemer werkt op zijn eigen tempo en vermogen. Daarnaast wordt er ook een relaxatieluik aangeboden. Via ademhalingsoefeningen, bewust bepaalde houdingen aan te nemen en mindfulness wordt aangeleerd hoe een beter emotioneel evenwicht te bereiken. De patiënt krijgt ook technieken aangereikt om beter om te gaan met pijn, concentratieproblemen, angsten en onzekerheden.

De oncorevalidatie richt zich op het optimaliseren van het lichamelijk functioneren, het overwinnen van angst voor inspanningen en de (gedeeltelijke) hervatting van werk of andere activiteiten. Op psychisch vlak wordt gestreefd naar het bereiken van een emotioneel evenwicht, het functioneel omgaan met de beschikbare energie en de (gedeeltelijke) hervatting van iemands rol binnen het gezin of sociale relaties.

De reacties van de deelnemers bevestigen de noodzaak van een intensief en gevarieerd revalidatieprogramma. Ook de contacten met lotgenoten doen telkens een groepsdynamiek ontstaan waarin mensen met vertrouwen hun blik op de toekomst durven richten. In de toekomst zal dan ook de mogelijkheid aangeboden worden om na het oncorevalidatieprogramma wekelijks terug te komen voor een blijvende begeleiding om de fysieke fitheid te ondersteunen.

4.6. Infectiecontrole blijft prioriteit Infectiecontrole staat dag in dag uit hoog op de agenda. Ook in 2014 lieten we de aandacht voor een onberispelijke handhygiëne niet verslappen. Denken we hierbij aan de hygiënetoets van de afdelingen en de jaarlijkse griepvaccinatiecampagne.

Controle handhygiëne

Griepvaccinatiecampagne

In 2014 werden in totaal 1.309 observaties basisvoorwaarden handhygiëne uitgevoerd door het team ziekenhuishygiëne. Bijkomend werden deze basisvoorwaarden ook gecontroleerd door twee externe auditoren van andere ziekenhuizen. De gemiddelde score bij interne controle van de medewerkers bedroeg 91.9% ten opzichte van een nationale score van 89%. Bij een externe controle door de Zorginspectie waren 100% van de medewerkers van site 1 en 95% van de medewerkers van site 2 in orde.

Tot slot werd het jaar afgesloten met een succesvolle griepvaccinatiecampagne waarmee we voor het eerst een vaccinatiegraad behaalden van meer dan 60%. Binnen de groep medewerkers met direct patiëntencontact is dit meer dan 80%. Mooie resultaten als we weten dat de algemene score voor acute ziekenhuizen op 34% ligt.

Hygiënetoets op de afdelingen Afdelingen die na de renovatiewerken verhuisden naar hun nieuwe locatie, werden aan een hygiënetoets onderworpen. Hierbij werd nagegaan of er in alle dienstruimtes en patiëntenkamers handalcoholdispensers beschikbaar waren, of er een strikte scheiding was tussen propere en vuile was op de afdeling en of de procedures ziekenhuishygiëne gevolgd werden. Er werden telkens luchtstalen afgenomen en alle afdelingen werden volledig gereinigd en ontsmet. Op die manier wordt de veiligheid van patiënt en personeel gewaarborgd.

Beroepsgroep

# OK

# geobserveerd %

Verpleegkundige

708

759

93,3%

Verzorgende

72

76

94,7%

Arts

119

121

98,3%

Kinesist

37

37

100%

Nochtans is de winst van een vaccinatiecampagne binnen een ziekenhuis dubbel. Als voldoende zorgverstrekkers zich laten vaccineren, beschermen ze niet enkel zichzelf en hun huisgenoten, maar ook de patiënten die vaak reeds te kampen hebben met een zwakke gezondheid.

griepvaccinaties op ziekenhuisniveau 70,0% 60,0% 50,0% 40,0%

57,7%

59,2%

60,1%

2012

2013

2014

40,7%

30,0% 20,0% 10,0% 0,0%

2011

griepvaccinaties bij personeel met wel of geen patiëntencontact 90,0% 80,0%

81,7%

81,80%

81,5%

70,0% 60,0%

Andere

267

316

TOTAAL

1203 1309

84,5%

%

50,0%

contact

40,0% 30,0% 20,0%

geen contact 18,3%

18,5%

18,20%

10,0%

91,9%

0,0%

2012

2013

2014

Percentage personeelsleden met alle basisvoorwaaden handhygiëne in orde (# OK) per beroepsgroep in 2014.

Jan Palfijn verzorgt • JAARVERSLAG 2014

51

4.7. Sensibilisering over zorg: zowel Seniorenweek Onze geriatrische patiënten werden nog eens extra verwend. Op het programma onder meer de altijd populaire megabingo, live muziek, rollatordans, voetverzorging en haartooi door de studenten van het Provinciaal Instituut voor Haartooi en Schoonheidszorgen.

Werelddag van het vroeggeboren kind Met een kousjes-slinger vroegen we aandacht voor vroeggeboren baby's. Elk tiende sokje aan de slinger was paars en stond symbool voor één op de tien baby's die wereldwijd te vroeg geboren worden. Ouders van te vroeg geboren kindjes kregen een zacht babydeken en een roosje.

52

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn verzorgt

naar patiĂŤnt, bezoeker als personeel Dag tegen kanker Interactieve tentoonstelling rond darmkanker met grote aandacht in nationale en regionale media. Bezoekers konden doorheen een uitvergrote darm wandelen en bijleren over schadelijke gezwellen.

Week van de Valpreventie Tijdens de Week van de Valpreventie focusten we op de gevaren van een valincident en de mogelijkheden om vallen te voorkomen. Onze ergo- en kinesitherapeuten organiseerden diverse activiteiten.

Jan Palfijn verzorgt • JAARVERSLAG 2014

53

Een aantal toonaangevende projecten betreffende personeelsbeleid werden in 2014 geconcretiseerd en geïntroduceerd. In overleg met het personeel. Een nieuw arbeidsreglement, een doeltreffend aanwezigheidsbeleid en een digitaal tijdsregistratiesysteem streven naar transparantie, efficiëntie en gebruiksvriendelijkheid bij werkgever en werknemer. Preventief beleid, zoals werken rond agressie en manutentie, is erop gericht medewerkers te ondersteunen in hun dagelijkse taken.

54

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn overlegt

JAN PALFIJN

5

OVERLEGT Jan Palfijn overlegt • JAARVERSLAG 2014

55

5.1. Personeel in cijfers In 2014 zien we een lichte daling van het aantal personeelsleden en dit binnen alle diensten. Door het grootschalige renovatieproject werd er, tijdelijk, minder activiteit opgetekend binnen het ziekenhuis. Er waren minder bedden beschikbaar, wat een invloed heeft op het verzorgend en verplegend personeel. En er was minder oppervlakte beschikbaar waardoor er bijvoorbeeld ook minder schoonmaakpersoneel nodig was. Tot september 2014 werd dan ook enkel selectief aangeworven. Dit betekende dat mensen die uit dienst traden, niet per definitie onmiddellijk vervangen werden.

De interimcijfers, die laag waren in 2014, bevestigen dit.

Gemiddelde personeelsbezetting (VTE)

114,27 105,24

119,98 107,56

87,19

2011: 811,84 Vak- en dienstpersoneel

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn overlegt

116,45 107,57

91,92

493,75

104,83

14,83

12,43

56

517,98

506,51

492,71

2012: 840,80 Administratief personeel

109,57 102,83

101,22 13,51

12,77

2013: 859,60 Verpleegkundig personeel

Paramedisch personeel

2014: 820,88 Overig personeel

5.2. Nieuw arbeidsreglement In het voorjaar van 2014 werd het nieuwe arbeidsreglement officieel goedgekeurd. Dit reglement sluit aan bij de huidige, moderne werking van het Jan Palfijnziekenhuis. Het vormt een verlengstuk van een dynamisch personeelsbeleid en werd in een open geest overlegd met de vakorganisaties.

Naast de algemene arbeidsvoorwaarden en informatie over de organisatie van het werk, wil het ziekenhuis als werkgever transparant een aantal afspraken vastleggen binnen verschillende domeinen.

Modern arbeidsreglement Het arbeidsreglement is een concretisering van de bepalingen uit het administratief en geldelijk statuut en bevat informatie over algemene bepalingen, werkregeling, salaris, rechten en plichten, welzijn op het werk, sancties en tucht, opzegtermijnen en administratieve inlichtingen. Het arbeidsreglement ging van kracht vanaf 1 juni 2014 en geldt voor alle personeelsleden. Tijdens infosessies per afdeling worden alle veranderingen met het personeel overlopen en is er ruimte voor vragen.

Transparant personeelsbeleid Naast deze vertaling van de statuten werden er in de bijlagen een aantal afspraken verder in detail beschreven en per functie of afdeling uitgewerkt.

Het arbeidsreglement is een uitgebreid document waaraan vanuit verschillende invalshoeken gesleuteld is, met als doel een transparante leidraad te vormen voor elk personeelslid. `` Cameragebruik: er hangen camera’s in en rond het ziekenhuis. Waarom worden deze gebruikt?

van overuren, aanvragen en opnemen van jaarlijks verlof, feestdagen, dagen arbeidsduurvermindering en onbetaald verlof `` Uurregelingen: een inventaris van alle mogelijke shiften binnen het ziekenhuis `` Afwezigheden wegens ziekte of privé-ongeval `` Gedragscode: welke kennis en vaardigheden worden verwacht? Hoe leiding geven? `` Bepalingen inzake persoonlijke hygiëne en arbeidskledij `` Gedragscode inzake e-mail, internet en PC-gebruik `` Beleidsverklaring veiligheid, gezondheid, welzijn en leefmilieu `` Beleid inzake gebruik van alcohol, drugs en verdovende middelen op het werk `` Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk

`` Werkregeling: oplijsting glijdende, vaste, continu en deeltijdse uurregeling, presteren en opnemen

Jan Palfijn overlegt • JAARVERSLAG 2014

57

5.3. Aanwezigheidsbeleid Het absenteïsme in Belgische bedrijven neemt jaarlijks toe. Ook in de zorgsector is deze trend voelbaar. Er wordt met de vinger gewezen naar de toegenomen werkdruk, de afgenomen draagkracht, de wijzigingen in eindeloopbaanplanning voor oudere werknemers. Het ziekenhuis wil, aan de hand van cijfermateriaal, de context rond het absenteïsme voor ons ziekenhuis bekijken en een ondersteunend personeelsbeleid uitwerken om afwezigheden ten gevolge van ziekte tot een minimum te herleiden. In 2014 werd daarom een correct en doeltreffender aanwezigheidsbeleid ingevoerd, in het belang van zieke én gezonde werknemers.

5.3.1. Verzuim onder de loep Ziekteverzuim heeft belangrijke gevolgen voor de dagelijkse activiteiten van een dienst, voor de werklast van andere werknemers en voor de dienstverlening. Studies nationaal tonen aan dat het verzuim algemeen kan opgesplitst worden in vier groepen: `` Wit verzuim: deze werknemers zijn ziek (hebben de griep, een gebroken been) en kunnen niet komen werken. `` Grijs verzuim: deze werknemers staan op met een licht ongemak en nemen ergens een keuze. Het is haalbaar en ik vertrek naar mijn werk of ik maak een afspraak bij de dokter en meld me ziek. `` Zwart verzuim: deze werknemers zijn niet ziek. `` Roze verzuim: deze werknemers komen ziek naar het werk (met koorts, etc) en moeten tijdens hun shift afhaken of werken ziek door.

In percentages omgerekend bedraagt de grijze groep zestig procent van de ziektemeldingen nationaal: zes op de tien mensen maakt dus een

58

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn overlegt

keuze om al dan niet te komen werken bij licht ongemak. Er spelen hierbij talloze factoren die die keuze beïnvloeden. Voel je je goed in het team?

Geeft de job voldoening? Kan je je job fysiek en mentaal aan? Voel je een grote betrokkenheid?

Als werkgever is het uitermate interessant om net die groep te bereiken. Door optimale omstandigheden te creëren voor de werknemers kan de balans op termijn misschien overslaan en zullen deze werknemers misschien een andere keuze maken.

5.3.2. Aanwezigheidsbeleid in fases Een tweede belangrijk aandachtspunt in het aanwezigheidsbeleid zijn de frequente korte afwezigheden. Deze korte afwezigheden werken storend voor een afdeling. Langdurige afwezigheden vallen als organisatie te regelen en te overbruggen met een mobiele equipe of interimarbeid; bij plotse korte afwezigheden is dit al een stuk minder evident. Daarom werden werkpunten vastgekoppeld aan de drie fases van een afwezigheid: ziektemelding, ziekteperiode en werkhervatting.

5.3.2.1. Persoonlijk contact bij ziektemelding verhogen Enerzijds moet er voldoende aandacht gaan naar het welzijn op de werkvloer. Als mensen zich goed in hun vel voelen dan zullen ze zich minder gemakkelijk ziek melden. Als werkgever is het eveneens belangrijk dat er aandacht is voor de medewerkers die wel aanwezig zijn en die er dagelijks staan. Deze 'preventieve' werking werd in 2014 vertaald in een uitgebreid en intensief manutentie- en agressiebeleid (zie verder in het hoofdstuk Jan Palfijn overlegt).

Anderzijds werd beslist dat werknemers persoonlijk aan hun verantwoordelijke moeten melden dat ze ziek zijn. Dus niet langer per mail of sms. Dit persoonlijk contact creëert de mogelijkheid tot een kort gesprek maar ook om verder afspraken te maken die belangrijk zijn voor de planning op een dienst.

5.3.2.2. Contact met zieke werknemers Hier werd ingezet op de rol van de leidinggevende.

Het is belangrijk om tijdens een langere periode van afwezigheid op regelmatige basis even contact te nemen zodat de werknemer merkt dat hij/zij niet vergeten is. In brainstormsessies met leidinggevenden kwam vaak naar voor dat hier nog veel schroom rond bestaat: zou de werknemer dit wel willen? Onderzoek wijst echter uit dat de drempel om terug te keren na lange afwezigheid veel groter is als er, na de ziektemelding, nooit meer contact is geweest tussen werkgever en werknemer.

5.3.2.3. Voorbereiding op werkhervatting Ook hier werden leidinggevenden gestimuleerd om reeds op de eerste dag van de werkhervatting kort langs te gaan bij de betrokken medewerker. In een ruimer kader wordt ook een beleid uitgewerkt rond

de mogelijkheden naar re-integratie: wat kunnen we werknemers met werkbeperkingen aanbieden?

5.3.3. Oorzaak van ziekte en controle door externe partner Met externe partner Mensura werden, naast heel wat praktische wijzigingen, ook twee concrete afspraken uitgewerkt in 2014.

5.3.3.1. Medische oorzaak op ziektebriefje Personeelsleden laten hun (huis)arts, sinds december 2014, de ziekteformulieren van Mensura invullen. Hierin wordt gevraagd naar de medische oorzaak. Op die manier kan Mensura twee keer per jaar statistieken opmaken van de ziekteoorzaken bij werknemers. Het ziekenhuis zelf krijgt enkel globale informatie, bijvoorbeeld op afdelingsniveau, functieniveau of leeftijdsniveau. Binnen het personeelsbeleid komen zo bepaalde pijnpunten aan de oppervlakte. Deze cijfers kunnen gebruikt worden als tool om gericht verbeteracties uit te werken. Is er vooral psychosociale druk of zijn er veel overbelastingsletsels? Zijn er evoluties merkbaar? Kan dit gekoppeld worden aan leeftijdscategorieën? Of aan functies?

5.3.3.2. Transparante controleprocedure Vroeger was de beslissing tot controle selectief.

Sinds de invoering van het nieuwe aanwezigheidsbeleid is beslist dat er controle komt als een personeelslid binnen één jaar voor de derde keer ziek thuis blijft en het totaal aantal ziektedagen gemiddeld minder dan 14 dagen bedraagt. Deze regel is voor iedereen gelijk. Op die manier kan op termijn bekeken worden hoe de vele, korte afwezigheden teruggedrongen kunnen worden.

Jan Palfijn overlegt • JAARVERSLAG 2014

59

5.4. Nieuw tijdsregistratiesysteem In 2014 werden verdere stappen gezet in de digitalisering van de personeelsplanning. Via een tijdsregistratiesysteem, gekoppeld aan de nieuwe badges en prikklokken, kan een personeelsplanning digitaal opgesteld en opgevolgd worden en het tijdsbeheer van elke medewerker verwerkt worden. Het ultieme doel is tijdswinst en efficiĂŤntie, zowel voor de werknemer die digitaal alles kan volgen en aanvragen (gepresteerde uren, verlofdagen, etc.) als voor de werkgever die door een koppeling aan de lonen en de maaltijdcheques minder administratie moet verwerken.

Elektronische kalender

Gebruiksvriendelijkheid primeert

Dankzij het personeelsplanningssysteem kunnen leidinggevenden een werkrooster opstellen rekening houdend met de bezettingseisen van de dienst, de gedefinieerde uurroosters, de regels van de arbeidswetgeving en het statuut. Via de Elektronische Self Service (ESS) module kunnen medewerkers zelf hun persoonlijke gegevens opvolgen.

Tijdens de opstart en ontwikkeling van dit systeem stond de gebruiksvriendelijkheid hoog op de agenda. Enkel zo kan het tijdsregistratiesysteem zijn plaats veroveren als effectief werkinstrument dat een meerwaarde biedt voor zowel de medewerker op de werkvloer als de leidinggevende.

Het systeem is gekoppeld aan de prikklokken. De geregistreerde tiktijden uit de prikklokken worden meerdere keren per dag doorgestuurd. De module voor tijdsbeheer interpreteert onmiddellijk het effectief aantal gewerkte uren, de maaltijdcheques en extra prestaties. Onregelmatigheden worden gesignaleerd door het programma en moeten manueel gecorrigeerd worden door de leidinggevende, zodat ook het saldo overuren, verlof en dergelijke correct staat.

Eenvoudige loonverwerking en minder administratie Binnen het tijdsregistratiesysteem is een link voorzien met de verloning. Dagelijks loopt er een interface met de module personeelsbeheer van Infohos die als loonmotor de gegevens verwerkt voor de uitbetaling van de lonen, extra prestaties en maaltijdcheques.

Dankzij deze koppeling en de automatische verwerking van gegevens, behoort heel wat dubbel werk en risico op fouten tot het verleden.

60

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn overlegt

Het systeem stelt enerzijds de medewerker in staat om zelf werkroosters te raadplegen, tiktijden na te kijken en verlof aan te vragen, en dit op een elektronische manier. Anderzijds vormt het voor de werkgever een leidraad waarmee het overzicht behouden blijft. Tot slot levert het systeem een schat aan informatie op die, na analyse op lange termijn, nieuwe inzichten kan opleveren.

Jan Palfijn overlegt • JAARVERSLAG 2014

61

62

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn overlegt

5.5. Heffen op een hoger niveau Het manueel verplaatsen van patiënten en lasten is eigen aan een ziekenhuisomgeving. Voor heel wat medewerkers behoort heffen en tillen tot hun dagelijkse takenpakket. Deze belasting van het bewegingsstelsel kan aanleiding geven tot overbelastingsletsels en het niet langer kunnen uitvoeren van de dagtaak. Het AZ Jan Palfijn Gent richtte in 2014 een eigen manutentieteam op om de kennis en kunde omtrent ergonomie en verplaatsingstechnieken te bevorderen. Met als uiteindelijk doel (zware) letsels bij medewerkers te beperken.

Risicoanalyse manutentie Manutentie is het manueel verplaatsen van patiënten waardoor heel wat klachten rond het bewegingsstelsel van verpleeg- en zorgkundig personeel ontstaan. In het voorjaar van 2014 nam de stuurgroep manutentie een grootschalige enquête af bij alle afdelingen om te peilen naar de noden op vlak van ergonomie, de aanwezigheid van middelen en de opleidingsbehoeften.

Deze grootschalige risicoanalyse wees uit dat de meeste klachten betrekking hebben op de rug. Ook de nek, de schouders en, opvallend, de knieën bleken pijnpunten. De meeste klachten worden genoteerd op de afdelingen Geriatrie, Operatiekwartier en Heelkunde. Dit zijn niet toevallig de afdelingen waar verplaatsingen van patiënten (van bed naar stoel en omgekeerd, in bed, van bed naar bed) frequent voorkomen.

Er werd eveneens berekend dat er, over alle afdelingen heen, per persoon, per shift, gemiddeld tien tot vijftien (bed)transfers voorkomen. Verder werd aangegeven dat bijna iedereen wel eens tilt zonder hulpmiddelen te gebruiken en dat de middelen die voorhanden zijn (zoals tilliften) nog te weinig gebruikt worden.

Op basis van deze uiteenlopende resultaten werkte de preventieadviseur, samen met de vormingscel, een opleidingsplan op maat uit. Uitgangspunt was het aanleren van praktische technieken voor dagelijkse toepassing.

Verplaatsingstechnieken agenda

hoog

op

de

Het manutentieteam streeft ernaar rugvriendelijk verplaatsingsgedrag te stimuleren en als natuurlijke reflex in te bouwen bij de medewerkers.

In september 2014 startten de manutentiecoaches daarom met een basismodule verplaatsingstechnieken. In een eerste reeks opleidingen werden het verzorgend en verplegend personeel uitgenodigd.

In een tweede reeks was het de beurt aan diensten zoals het Magazijn, de Schoonmaak- en Transportdienst en de Technische Dienst.

Tijdens deze eerste basismodule werden heel concrete situaties uitgewerkt, aangepast aan de doelgroep. Hoe kan je een patiënt hogerop in bed leggen met een steeklaken? Hoe verplaats je een patiënt zijwaarts met een glijmat? Hoe zorg je dat een patiënt comfortabel rechtop gaat zitten op de rand van het bed of rechtkomt uit een stoel? De insteek hierbij is dat er een minimum aan lichamelijke inspanningen gevraagd wordt en dat er eenvoudige middelen worden aangewend.

Met een manutentiebeleid wil het ziekenhuis investeren in zijn medewerkers: door hen creatief te leren omgaan met rugvriendelijke principes tracht het ziekenhuis als werkgever het fysiek welbevinden zoveel mogelijk te behouden en te stimuleren.

Jan Palfijn overlegt • JAARVERSLAG 2014

63

5.6. Agressiebeleid op de werkvloer Ziekenhuismedewerkers worden regelmatig geconfronteerd met grensoverschrijdend gedrag door patiënten en bezoekers. Het Jan Palfijnziekenhuis werkte in 2014 aan een agressiebeleid waarbij het opsporen van de risico’s, het preventief werken en de opvang van medewerkers centraal stonden. Dit impliceerde meteen dat zowel medewerkers als leidinggevenden actief moesten deelnemen in dit beleid.

Grensoverschrijdend gedrag in cijfers Sinds de systematische registratie van agressiemeldingen is er een duidelijk beeld ontstaan van de frequentie en de aard van de voorvallen.

In 2014 werden 119 meldingen geregistreerd waarvan 71 meldingen betrekking hadden op fysieke agressie (60%), 45 op verbale agressie (38%) en 3 op seksueel grensoverschrijdend gedrag (2%).

Deze aantallen zijn op alle vlakken toegenomen in vergelijking met 2013. Dit valt voor een deel te verklaren door de aanmoedigingen vanuit het beleid om dergelijke feiten te melden.

Als we het type agressor bekijken dan valt op dat driekwart van de feiten gepleegd wordt door patiënten en een kwart door bezoekers.

Afdelingen zoals de Spoedafdeling, de PAAZ en de verpleegafdelingen Neurologie en Psychogeriatrie hebben vaker te maken met agressie. Zowel in 2014 als in 2013 staan deze diensten in de top 4.

Voorkomen is beter dan genezen: agressiecoaches Na een analyse van de cijfers lanceerden de vertrouwenspersoon en de preventieadviseur het project ‘agressiecoaches’. Ook hier trok het beleid de kaart van een intern team deskundigen. Medewerkers van verschillende afdelingen en met verschillende functies engageerden zich om op vrijwillige basis een doorgedreven opleiding tot agressiecoach te volgen bij specialisten in het vakgebied. Zo kwam een team van zes interne agressiecoaches tot stand.

Vanaf het najaar 2014 startte het team met interne opleidingen, waarbij de focus lag op afdelingen die hoog scoorden qua meldingen. Deze medewerkers volgden verplicht een basisopleiding van één dag. In 2014 kwam dit reeds neer op 71 medewerkers. Hierin werd een theoretisch kader meegegeven maar leerde men vooral fysieke bevrijdingstechnieken, zonder verwondingen toe te brengen aan de agressor.

Type agressor 2013

2014

91 76

23 7 Patiënt

64

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn overlegt

Bezoeker

1

4

Onbekend

3

1

Andere

Omgaan met agressiemeldingen

Agressiebeleid in evolutie

Het bespreekbaar maken van het onderwerp, de bewustwording en de vormingen rond ‘omgaan met agressie’ wapenen medewerkers beter tegen agressie. Toch kan een agressie-incident een impact hebben op hoe medewerkers hun werk uitoefenen in de toekomst. Om ook hier ondersteuning en begeleiding te bieden, werd een traject vastgelegd door de vertrouwenspersoon waarbij in verschillende stappen opgevolgd wordt hoe het met de desbetreffende medewerker gaat.

De omkadering van een problematiek als ‘agressie op het werk’ werpt vruchten af en medewerkers weten zich gesteund door het engagement van de directie om een actief agressiebeleid te voeren.

Sommige medewerkers kunnen dergelijk incident plaatsen, anderen ondervinden een verandering in hun omgang met de patiënt, in hun gedrevenheid of zelfs in hun psychisch welbevinden. Om die reden zal de vertrouwenspersoon, afhankelijk van de situatie, contact opnemen. Er is ruimte om het verhaal te vertellen en eventuele verdere opvang wordt aangeboden.

Ook bij de agressiecoaches kunnen medewerkers terecht met vragen rond hoe ze in de toekomst anders of beter kunnen reageren op bepaalde agressieincidenten.

Het project is in volle ontwikkeling en zal in 2015 verder uitgerold worden. `` De uiteindelijke doelstelling is om alle medewerkers, ongeacht dienst of functie, dergelijke opleiding te laten volgen. De opleiding zal ook aangevuld worden met een luik rond ‘omgaan met verbale agressie’. `` In open sessies zullen de medewerkers, in het bijzijn van de agressiecoaches, de aangeleerde technieken kunnen opfrissen. Want herhalen is noodzakelijk. `` Opleiding op maat van de noden van bepaalde afdelingen worden uitgewerkt. Hoe brengen we een patiënt in team op een veilige en correcte manier naar de isolatiekamer? Of hoe gaan we om met een agressieve patiënt in bed?

Type agressiemelding 2013: totaal van 87 agressiemeldingen

2014: totaal van 119 agressiemeldingen

71 62 45 24 1 Fysieke agressie

Verbale agressie

3

Seksuele agressie

Jan Palfijn overlegt • JAARVERSLAG 2014

65

Vernieuwing, het sleutelwoord voor 2014. Een nieuw Jan Palfijnziekenhuis mĂŠt een nieuwe, krachtige communicatielijn. Een nieuw logo en dito bijhorende huisstijl waren geboren. Kenmerkend zijn de frisse kleuren en het duidelijke lettertype. Een stijl met moderne look die systematisch via alle interne en externe communicatiekanalen wereldkundig werd gemaakt. Ook de website werd volledig herbekeken en onderging een verjongingskuur. Kernbegrippen waren eenvoud, duidelijke informatieverstrekking en aanbod per doelgroep.

66

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn vernieuwt

6

JAN PALFIJN

VERNIEUWT Jan Palfijn vernieuwt • JAARVERSLAG 2014

67

6.1. Een nieuwe huisstijl voor een vernieuwd ziekenhuis Na de officiële voorstelling in mei, werd de nieuwe huisstijl vanaf juli 2014 in gebruik genomen. Honderden standaarddocumenten en patiëntenfolders, maar ook naamkaartjes, presentatiemappen, mailhandtekeningen, omslagen en het briefpapier werden omgevormd. De bedrukking van onze vlaggen, bestelwagens, balpennen en zoveel meer, werd eveneens aangepast. Enkele weken later was het nieuwe logo reeds goed ingeburgerd bij het personeel en ook in de externe communicatie voor iedereen zichtbaar.

Het nieuwe logo viel meteen op dankzij de frisse kleuren en het duidelijke lettertype. Maar ook de achterliggende betekenis was doorslaggevend om voor dit ontwerp te kiezen. Het beeldmerk belichaamt namelijk op een krachtige wijze het zorgverhaal van ons ziekenhuis.

Kennis en wetenschap Het logo is een zeshoek. De zeshoek of hexagoon is een veel gebruikte vorm in de wetenschap. Het symboliseert de kennis die ons ziekenhuis in huis heeft.

Vertrouwen en optimisme Verbondenheid en menselijkheid De vlakken in het logo zijn als schakels verbonden met elkaar.

Ook wij voelen ons als hulpverlener verbonden met onze patiënten. We verliezen hierbij het menselijke aspect bij een behandeling nooit uit het oog.

Samenwerken en netwerk De verschillende kleuren verwijzen naar de diverse spelers in het zorglandschap: ziekenhuisdiensten, huisartsen, mantelzorgers, woon- en zorgcentra, etc. De kleuren staan niet los van elkaar, ze overlappen. Ook wij werken samen met onze partners en nemen initiatief om dit netwerk te verstevigen en uit te breiden.

68

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn vernieuwt

De vorm van het logo doet denken aan een honingraat, de bouwsteen van een bijenkorf. Deze vorm staat symbool voor structuur, houvast, stevige basis.

Wij willen vertrouwen schenken aan onze patiënten en familie.

Wij zijn optimistisch en gaan elke dag voor beter.

Vooruitgang en dynamiek Het logo lijkt te roteren en straalt beweging en dynamiek uit. Ook dit is een eigenschap van ons ziekenhuis. Wij staan niet stil en zijn klaar voor toekomstige uitdagingen. Hiervoor investeren wij in personeel, apparatuur en infrastructuur.

6.2. Nieuwe website met klemtoon op duidelijke informatie In de zomer van 2014 werd de nieuwe website gelanceerd. De site zet in op duidelijke informatieverstrekking met meerdere updates per week en een aanbod voor specifieke doelgroepen. Alle inhoudelijke aanpassingen gebeuren vanuit het ziekenhuis en niet langer via een externe leverancier.

De oude website dateerde van begin 2005 en was dus bijna 10 jaar oud. Een eeuwigheid op het vlak van digitale communiatie. De nieuwe ziekenhuiswebsite moest voldoen aan volgende eisen: eenvoud, duidelijkheid en nadruk op informatieverstrekking. Het resultaat is een vertrouwd ogende opbouw waarbij het snel terugvinden van relevante informatie centraal staat.

De belangrijkste informatie op de startpagina werd onderverdeeld in enkele duidelijke blokken: ‘nieuws’, ‘vacatures’ en ‘wij informeren’. De grote fotoslider bovenaan de pagina zet telkens een deel van onze werking in de kijker. Wie regelmatig de website bezoekt, vindt op die manier alle updates meteen op de startpagina.

loaden en bekijken van alle patiëntenbrochures, online afspraken boeken door huisartsen en het downloaden of meteen invullen van aanvraagformulieren door zorgverleners.

Sinds de lancering in 2014 wordt de site bijgewerkt en verbeterd vanuit het ziekenhuis zelf. Een bewuste keuze waardoor men weinig tot geen beroep moet doen op een externe ontwikkelaar. Dit zorgt voor meer flexibiliteit en een grotere tijdswinst bij het aanpassen van de inhoud.

In 2015 wordt ingezet op informatievoorziening naar specifieke doelgroepen, onder meer met een aparte jobsite en een website op kindermaat.

De overige informatie is klassiek gedifferentieerd naar de typsiche doelgroepen van een ziekenhuis (patiënten, bezoekers, zorgverleners en zorgaanbod) met daarnaast ook extra aandacht voor ‘studenten’ en ‘vrijwilligers’. De meest frequent gezochte basisinformatie staat ook nog eens in een snelmenu op de startpagina. Daar staan links, onder meer naar het maken van een afspraak, de bereikbaarheid van het ziekenhuis, de bezoekuren en een overzicht van onze diensten.

De site bevat ook enkele handige eigenschappen zoals online inschrijven voor activiteiten, het down-

Jan Palfijn vernieuwt • JAARVERSLAG 2014

69

In 2014 werd ook gefeest. Met als hoogtepunt 18 oktober waar personeelsleden en hun familie tijdens de officiĂŤle opening het volledig vernieuwde ziekenhuis konden ontdekken. De rondleiding bracht hen achter de schermen van onder meer de Centrale Sterilisatie en het Operatiekwartier.

Plekken die anders niet toegankelijk zijn voor personen vreemd aan de dienst. En 's avonds ging het feest gewoon door. Meer dan duizend personeelsleden namen deel.

70

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn feest!

JAN PALFIJN

7

FEEST! Jan Palfijn feest! • JAARVERSLAG 2014

71

72

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn feest!

Jan Palfijn feest! • JAARVERSLAG 2014

73

74

JAARVERSLAG 2014 • Jan Palfijn feest!

Jan Palfijn feest! • JAARVERSLAG 2014

75

Bestuursorganen op 31/12/2014 ALGEMENE VERGADERING

RAAD VAN BESTUUR

MANAGEMENTCOMITÉ

Stemgerechtigde leden

Stemgerechtigde leden

Stemgerechtigde leden

Rudy CODDENS - Voorzitter

Rudy CODDENS – Voorzitter

Marleen PORTO-CARRERO - Voorzitter

Liefwin WAIGNEIN - 1ste ondervoorzitter

Liefwin WAIGNEIN – 1ste ondervoorzitter

Jurgen BOCKSTAELE

Liliane DE COCK - 2de ondervoorzitter

Liliane DE COCK – 2de ondervoorzitter

Rudy CODDENS

Jurgen BOCKSTAELE

Dr. Nick BAELDE

Liliane DE COCK

Cengiz CETINKAYA

Jurgen BOCKSTAELE

Carl DE DECKER

Carl DE DECKER

Cengiz CETINKAYA

Dirk HOLEMANS

Yeliz GÜNER

Carl DE DECKER

Piet LAMPAERT

Yoeri NOTE

Yeliz GÜNER

Dr. Sven PICAVET

Emilie PEETERS

Dirk HOLEMANS

Geert VERSNICK

Dr. Jean PROOT

Piet LAMPAERT

Liefwin WAIGNEIN

Dr. Bernard RAPPE

Yoeri NOTE

Els ROEGIERS

Emilie PEETERS

Niet-stemgerechtigde leden

Ronny RYSERMANS

Dr. Sven PICAVET

Ellen DE RUWE

Dr. Guido SIEBEN

Marleen PORTO-CARRERO

Luc DEVRIENDT

Chantal SYSMANS

Ronny RYSERMANS

Dr. Bruno HEYNDRICKX

Ingrid VANDAELE

Dr. Guido SIEBEN

Rachel LAMOCK

Pascal VERBEKE

Geert VERSNICK

Walter SIAU

Eric WAUTERS

Eric WAUTERS

Evita WILLAERT Niet-stemgerechtigde leden

DIRECTIECOMITÉ

Niet-stemgerechtigde leden

Ellen DE RUWE

Dr. Nick BAELDE

Luc DEVRIENDT

Ellen DE RUWE

Dr. Bruno HEYNDRICKX

Marleen PORTO-CARRERO

Luc DEVRIENDT

Luc KUPERS

Bestuurder-directeur

Dr. Bruno HEYNDRICKX

Rachel LAMOCK

Ellen DE RUWE

Dirk HOLEMANS

Walter SIAU

Luc DEVRIENDT

Luc KUPERS

Resul TAPMAZ

Dr. Bruno HEYNDRICKX

Rachel LAMOCK

Rachel LAMOCK

Piet LAMPAERT

Walter SIAU

Dr. Sven PICAVET Marleen PORTO-CARRERO Walter SIAU Resul TAPMAZ Geert VERSNICK

77

AZ Jan Palfijn Gent AV Jaarverslag 2014 Redactie en layout Communicatiedienst Verantwoordelijke uitgever Rudy Coddens, voorzitter Watersportlaan 5, 9000 Gent Foto's © Artitec Fotografie: p. 10, 12, 16 (rm, o), 28, 29, 38, 40 ,41, 60 (rb), 64, 65 © Bert Paul (www.paulbert.be): p. 34 (lb), 72, 73 © Cordeel zetel Temse nv: coverbeeld, p. 6, 8 © Dobco Medical Systems: p. 22 © Engels Matthias: p. 19 © Erkens Filip: p. 25 © Pousset Isabel: p. 14, 16 (lb, lm), 34 (rm, lo), 60 (lm, lo) © Studio Edelweiss: p. 34 (rb), 52, 53, 60 (lb, rm) © Van Twembeke Moyra: p. 16 (rb), 51 (m) © Vincart Caroline: p. 23, 44 (b, rm, lo) Overige foto's: © AZ Jan Palfijn Gent AV

onderhuids onder die huid van jou schuilen bloedlichaampjes, vitale organen, ontelbare oorden waar je oeverloos liever toeft dan hier. je gedachten verlaten deze gangen, vluchten naar de meest adembenemende kusten, grapjes die je luidkeels doen schaterlachen, de fijnste herinnering uit je jeugd. best prettig als dure woorden oplossen in het niets, alleen alles begrijpende blikken je toeknikken. zoals hier, nu je staat te dagdromen over dromen. een mens bestaat uit zoveel water, maar uit wensen nog het meest.

David Troch, stadsdichter Gent ter gelegenheid van de officiĂŤle opening van het vernieuwde AZ Jan Palfijn Gent