TAHRAN’DAN KAÇIŞ Yıl 1985, Tahran 1985 yılının ilkbaharında İran-Irak Savaşı son hızıyla devam etmektedir. 18 Mart 1985’te dönemin Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin bir gün sonra İran’a hava saldırısı başlatacağını, askeri-sivil hedef göstermeksizin İran hava sahasındaki her şeyi vuracaklarını tüm dünyaya duyurmuştu. Tüm dünya İran’da bulunan vatandaşlarının tahliyesine başlamıştı. Tabi iran’da pek çok yabancı bulunuyor, çalışıyordu. Avrupa’dan onlarca uçak kalkmış, İran’daki Avrupalıları tahliye etmeye başlamıştı. Fakat Tahran’da bulunan 215 Japon vatandaşı İran’dan çıkmayı başaramamış, kendilerini savaş hattının dışına taşıyacak bir vasıta bulamamışlardı.
Japonya’nın Tahran Büyükelçisi Nomura ülkesinden uçak talep etmiş, ama Japonya’ya ait havayolları şirketleri İran ve Irak’tan herhangi bir garanti alamadıkları için Tahran’a uçmayı reddetmişlerdi. Avrupa ülkelerinin havayolu şirketlerinden sadece bir avuç Japon için yer bulunmuştu. 200’ü aşkın Japon hala açıktaydı. Japonya’nın Tahran Büyükelçisi Yutaka Nomura çaresiz bir şekilde Türkiye’nin Tahran Büyükelçisi İsmet Birsel’i arayarak durumu anlattı ve “Türk hava yollarının Tahran’a özel sefer düzenleyip düzenleyemeyeceğini” sordu.
VE TURGUT ÖZAL DEVREDE Büyükelçi İsmet Birsel durumu Ankara’ya, Başbakan Turgut Özal’a bildirdi. O arada bir telefon daha geldi. Hattın bir diğer ucundaki adam, lütfen bir uçak gönderin ve yurttaşlarımı kurtarın, diye yalvarıyordu. Arayan Hitachi şirketinden Takeshi Morinaga’ydı. Morinaga, yıllar sonra katıldığı bir TV programında o duygularını söyle anlatmıştı: “Aslında yaptığım çılgınlıktı, sıradan bir iş adamıydım, ama arkadaşlarım için aramak zorundayım.”
Özal durumu gözden geçirdi. Morinaga’nın telefonu, Birsel’in uçak talebi. Başbakan Özal kararını vermişti. Türk Havayolları yarın Japonya vatandaşlarını almak için özel bir sefer yapacaktı. Ankara’dan Tahran’a gidip Japonları kurtaracak uçağın pilotu olarak Ali Özdemir seçildi. Ali Özdemir ve ekibi günün ilk ışıklarıyla,tc-jay tescilli, “İzmir” adlı dc10 tipi uçakla Tahran’a doğru yola çıktı. Saddam Hüseyin’in saldırı yapacağını söylediği zamana 24 saatten az bir süre kala İsmet Birsel, Japon meslekdaşına müjdeyi veriyordu.
Ertuğrul Fırkateyni, iki ülke arasında ilk kültürel temasların başlamasına neden olmuş, resmi ziyaretler o tarihten sonra gerçekleşmişti. Türkiye’de Japonya üzerine araştırmaları ve kitapları ile tanınan Erdal Güven’in “Yüzyılın Kurtarma Operasyonu; Tahran’dan Kaçış” adıyla kitaplaştırdığı Tahran operasyonu ise, yepyeni bir dönemin başlamasına neden olacaktı.
34
KONNICHIWA