2
ههواڵ
) )356سێشهمم ه 2012/12/18
"ئهرسهالن بایزو كهمال كهركوكی یهك نههجی كاركردنیان ههیه" ئا :رهوا بورهان پهرلهمانتارانی ئۆپۆزیسیۆن ئاماژه ی ی كاركردن بهوه دهكهن كه نههج سهرۆكی پهرلهمان ،ئهرسهالن بایزو سهرۆكی پێشوی پهرلهمان، كهمال كهركوكی وهكو یهك وای ه ی لهبهڕێوهبردنی دانیشتنهكان ی پهرلهمان ،بهاڵم پهرلهمانتارێك یهكێتی پێیوانییه كه ئهو قسهیه ب ه ی راست بێت. "موتڵهق" ی لهبهرامبهر ههڵسوكهوتێكی سهرۆك ی كوردس���تان ،ئهرس���هالن پهرلهمان��� بایز بهرامب���هر پهرلهمانتارێكی گۆڕانو ی بانگكردن���ی پۆلیس بۆی، ههڕهش���ه ی فراكس���یۆنهكانی گۆڕانو كۆمهڵ داوا دهستلهكاركێش���انهوهی ئهرسهالن بایز کهمال کهرکوکی دهكهن. ی گۆڕانو كۆم ه ڵ ی پهرلهمان ،فراكسیۆنهكان ی پهرلهمان��� لهدانیش���تنی دوێنێ��� ی كوردس���تان لهیاداشتێكدا ی لهپهرلهمان ی دهستنیشانكردن كوردستانداو لهكات ی ی سهرۆك ی دهستلهكاركێشانهوه ی داوا ی ماف��� ی دهس���ته ی نوێ��� س���هرۆك ی كوردس���تان دهكهنو تیایدا م���رۆڤ ،لهو كاتهش���دا عهبدواڵی مهال پهرلهمان ی هات���وه ك��� ه س���هرۆكایهتی پهرلهمان ی گۆڕان ویس���ت ن���وری پهرلهمانتار ی ی لهم���اوهی دهس���تبهكاربونیدا زۆربه قس���ه بكات ،بهاڵم لهالیهن س���هرۆك ی ی ب���ۆ لیس���ت ی كات وهك الیهنگی���ر پهرلهمان ،د.ئهرس���هالن بایز بهتوند ی نایهكس���ان لهگهڵ ی زۆرین���هو مامهڵ ه وهاڵمدرای���هوهو دواتریش ههڕهش���ه ی لیستهكانی ئۆپۆزیس���یۆن كاریكردوهو ی لێك���ردو وت ی پۆلیس��� بانگكردن��� ی "بهپۆلیسهكان دهڵێم بتكهنه دهرهوه" .ئاماژهش���یان بهوهداوه كه س���هرۆك ی پهرلهم���ان لهدانیش���تنی ()12/17دا س���هبارهت بهو رهفتارهی سهرۆك
ئهرسهالن بایز بهبێ رهچاوكردنی پهی���ڕهوی ناوخۆو ی ی ناسهنگ ی دروس���تكردن بهمهبهس���ت ی كاندیدێكی پێش���تر "بڕیار بهقازانج��� ی دهنگدانی ب ه لهسهر دراو" پڕۆس���ه ی "ناشهرعی" دوبارهكردهوه و بهبیانوه ی "معارز" زۆره ،لهیاداش���تهكهدا دهنگ ی هاتوه "ئهم جۆره مامهڵهی س���هرۆك ی پهرلهمان رێگره لهب���هردهم كۆدهنگ ی ی ن���او ماڵ نیش���تیمانیو رێكخس���تن ی كوردو پڕۆس��� هی چاكسازی لهههرێم كوردس���تاندا ،بۆی���ه داوا دهكهی���ن
ی پهرلهمان ی تر بۆ س���هرۆك كاندیدێك ی ی پاراس���تن دی���اری بك���هن لهپێناو ی پهرلهم���ان بێالیهن���ی س���هرۆكایهت ی ی ئهركهكان لهبهڕێوهب���ردنو راپهڕاندن پهرلهمان". ئهو ههڵس���وكهوت هی ئهرسهالن بایز ی لهكاتێكدا ك ه دوای دهس���تبهكاربون وهك س���هرۆكی نوێ���ی پهرلهم���ان ی ئهمس���اڵدا ههوڵی���دا لهش���وبات ی وێنهیهكی جیاوازتر وهك لهس���هرۆك ی ی پهرلهمان ،كهمال كهركوك پێش���و ی مامهڵهیهكی باشتر نیش���انبدات بهوه لهگ���ه ڵ پهرلهمانتارانی ئۆپۆزیس���یۆن ی بكات ،بهاڵم بهشێك لهپهرلهمانتاران ئۆپۆزیس���یۆن پێیانوای���ه ك ه ههریهك لهئهرس���هالن بای���زو كهركوكی "یهك نههجی كاركردنیان" ههیه. ل���هو بارهی���هوه س���هرههنگ فهرهج ی پهرلهمان���ی كوردس���تان ئهندام��� ی راگهیان���د ك���ه ههریهك بهئاوێن��� ه لهكهم���ال كهركوكیو ئهرس���هالن بایز ههمان نههج���ی كاركردنیان ههیهو ئهو بهڵێنانهی ك ه پێش���تر ئهرسهالن بایز بهپهرلهمانتاران���ی داب���و لهڕاوێژكردن بهفراكسیۆنه جیاوازهكانو تێنهپهڕاندنی هیچ یاسایهك كه تهوافوقی الیهنهكانی لهسهر نهبێت نهیبردونهت ه سهر ،ناوبراو وت���ی "رهخنهكانمان لهس���هرۆكایهتی پهرلهمان رهخنهی شهخس���ی نهبوه، بهڵكو پهیوهندی بهخراپی ئیدارهكردنی
ئاوێنهی روداوهکان
دانیشتنهكانی پهرلهمانهوه ههبوه". ی ههروهها پهرلهمانتاری فراكس���یۆن ی كوردستان ،سهمیر ی ئیسالم یهكگرتو سهلیم لهلێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگهیاند ك���ه ههری���هك لهكهم���ال كهركوكیو ئهرس���هالن بای���ز لهبهڕێوهبردن���ی دانیش���تنهكاندا هاوش���ێوهی یهك���نو ی "كێش���هكه لهوهدای ه سهرۆكایهتی وت پهرلهمان رێگه بهپهرلهمانتاران نادات كه بهئازادی قسهكانی خۆیان بكهن". ی دهس���هاڵت ب���هاڵم پهرلهمانتاران��� ی ك��� ه ی یهكێت��� بهتایبهتی���ش لیس���ت ی ئهو لیست ه سهرۆكی پهرلهمان كاندید ب���و ،پێیانوانیی ه ك ه ئهرس���هالن بایزو كهركوكی وهك���و یهكبن ،لهو بارهیهوه ی یهكێتی ،خهلیل عوسمان پهرلهمانتار لهلێدوانێكدا بۆ ئاوێنه رایگهیاند ك ه لهو باوهڕهدا نییه د.ئهرسهالن بایزو كهمال ی كهركوكی وهكو یهك رهفتاربكهنو وت "پێموانیی��� ه ئهو قس���هیه بهموتڵهقی راست بێت". ناوبراو ئاماژهی بهوهدا ك ه لهدهسپێكی كاركردنی ئهرس���هالن بایزهوه شێوازی ی "ئهمهش بهڕێوهبردنی جیاوازبوهو وت بێویژدانییهك���ی گهورهی��� ه بڵێین ك ه ی ئهرس���هالن بای���زو كهم���ال كهركوك هاوشێوهی یهكتر بون ،بهڵكو سهرۆكی ی پهرلهمان ههوڵیداوه یاساكان ئێستا تهوافوقی سیاسی سهرجهم الیهنهكانی لهسهر بێت".
پارێزگاری كهركوك :تائێستا دروستكردنی بهرهیهكی تهقینهوهكانی كهركوك ئیسالمی تهنها قسهیه لهئهستۆی مالیكیه ئا :پشتیوان جهمال
پارێزگاری كهركوك تێكچونی رهوش ی ئهمن����ی كهركوك دهخاته ئهس����تۆی حكومهتی ناوهندیو مالیكی سهرۆك وهزی����ران ،بهه����ۆی دروس����تكردنی هێزهكانی فهرماندهیی دیجله. كهرك����وك ،ئاوێن����ه :لهكۆبونهوهی ههفتان����هی فهرمانگهكانی كهركوكدا ك����ه رۆژی دووش����هممه بهڕێوهچوو، پارێ����زگاری كهرك����وك د.نهجمهدین عومهر كهریم ،لهب����ارهی ئهو زنجیره تهقینهوهیهی كه ش����هوی یهكشهممه ( )2012/12/16له كهركوك روویدا، وت����ی "( )%90ئ����هو پێش����ێلكارییه ئهمنیانه دهكهوێته ئهستۆی حكومهتی ناوهندیو شهخسی سهرۆك وهزیران، بههۆی ئهو ئاڵۆزییهی كه فهرماندهیی
ریکالم
دیجل����ه دروس����تیكردوه" .وتیش����ی "زۆرینهی گروپه تیرۆریستیهكان لهو ناوچان����هوه دێن ،كه هێزهكانی دیجله بازگهیان تێدا داناوه". پارێ����زگاری كهرك����وك رونیكردهوه لهشاری كهركوك تهنها ( )1700پۆلیس بۆ پاراس����تنی فهرمانگ����هو دامهزراوه حكومیی����هكان ههیه ،لهكاتێكدا تهنها لهپارێ����زگای س����هاڵحهدین ()12000 پۆلی����س ههی����ه .لهوبارهی����هوه وتی "چ����ۆن بهو ژماره كهم����ه دهتوانرێت پارێزگاری له ئاسایشی فهرمانگهكان بكرێت" .ههروهك وتیش����ی "كهركوك پێویس����تی بهتانكو زرێپ����ۆش نییه، بهڵكو پێویس����تی زانی����اریو دهزگای ئهمنییه".
ههرچهنده لهدوای بهستنی كۆنفرانسی ئاسایی (كۆمهڵ ی ئیسالمی)یهوه لهناوهڕاستی ئهمساڵدا پێشنیاری دروستكردنی (بهرهیهكی ئیسالمی) درا ،بهاڵم تائێستا الیهنه ئیسالمییهكان ههوڵهكانیان بۆ دروستكردنی ئهو بهرهیه چڕنهكردۆتهوه.
یهكێك لهراسپاردهكانی كۆنفرانسی ئیس�ل�امی ،عهبدولس���تار مهجی���د ئیسالمی ئیش���كردنی زۆری دهوێ بۆ ئاسایی كۆمهڵی ئیسالمی دروستكردنی لهلێدوانێك���دا ب���ۆ ئاوێن���ه رایگهیاند ئهوهی بتوانن لهپرۆژهیهكی هاوبهشدا بهرهیهك���ی ئیس�ل�امی بو ب���ۆ هێزه كه تا ئێس���تا الیهنه ئیس�ل�امییهكان كۆببنهوهو ئاش���كرایكرد كه تا ئێستا ئیسالمییهكان كه بتوانن پێكهوه كاری نهگهیش���توینهته ئهو ئهنجامه ،بهڵكو تهنه���ا لهگ���هڵ كۆمهڵی ئیس�ل�امیدا هاوب���هش بكهن ،بهاڵم تا ئێس���تا ئهو ئ���هوهی ههی���ه لهگ���هڵ یهكگرت���وی كۆبونهوهی���ان ههی���هو وت���ی "ئهگهر پڕۆژهی���ه تهنها "قس���هیه"و نهچوهته ئیس�ل�امی لهس���هر كارنامهیهك���ی بتوانین بهههمو الیهنه ئیس�ل�امییهكان ن���ۆ خاڵ���ی رێككهوت���ونو ب���ۆ ئهو بگهینه دروس���تكردنی بهرهیهك ،ئهوه بواری جێبهجێكردنهوه. پ���رۆژهی دروس���تكردنی بهرهیهكی مهبهستهش لیژنهیهكی هاوبهشیان بۆ كارێكی باش���ه ،چونكه ئیسالمییهكان ئیس�ل�امی لهكاتێكدایه كه لهئێستادا جێبهجێكردنی نۆ خاڵهكه پێكهێناوه ،بهیهكهوه جوانن". ههری���هك لهكۆم���هڵو یهكگرت���وی س���ێ الیهنی ئیس�ل�امی لهكوردستاندا ب���هاڵم ناوب���راو ئاماژهی ب���هوهدا كه ه���هن ئهوانیش (یهكگرت���و ،كۆمهڵ ،تائێستا هیچ رێككهوتنێك نهكراوه بۆ ئیس�ل�امی جهختیان ك���ردهوه كه بۆ دروستكردنی ئهو بهرهیه تهحهفوزیان بزوتنهوه)ن كه بهههرس���ێكیان دوانزه دروستكردنی بهره ئیسالمییهكه. عهبدولس���تار مهجید جهختیكردهوه لهس���هر هیچ كهس���ایهتیو الیهنێكی كورس���ییان لهپهرلهمانی كوردستاندا ههیه ،ب���هاڵم ههری���هك لهیهكگرتوو كه ئهوان پێیان باش���ه ئ���هو پرۆژهیه ئیس�ل�امی نییه كه تێیدا بهش���داربن، كۆمهڵ وهك دو هێزی ئۆپۆزیس���یۆن س���هر بگرێت ،چونكه ئهوه داخوازی بهڵكو سهركهوتنی پرۆژهكهیان بهالوه گرنگتره. لهدهرهوهی حكومهتدانو بزوتنهوهش جهماوهری ئیسالمییهكانیشه. ئاوێن���ه ههوڵی���دا رای وتهبێ���ژی ههر لهو بارهیهوه ئهندامی مهكتهبی بهوهرگرتن���ی وهزارهت���ی ئهوق���افو كاروباری ئاینی بهشداری لهحكومهتدا سیاس���ی یهكگرت���وی ئیس�ل�امی ،بزوتن���هوهی ئیس�ل�امی ،ش���وان ی قهاڵدزهیی وهربگرێ���ت ،بهاڵم وهاڵمی د .محهم���هد ئهحم���هد ب���ۆ ئاوێنه كردوه. ی رونكردهوه كه دروستكردنی بهرهیهكی پهیوهندییهكانی نهدایهوه. ئهندامی مهكتهبی سیاسی كۆمهڵ
كهمئهندامان داوا ی بینینی سهرۆكی حكومهت دهكهن كهمئهندامانی مانگرتو ئهمڕۆ بهڕێكهوتن بۆ شاری ههولێرو بڕیاریانداوه لهبهردهم س���هرۆكایهتی ئهنجومهن���ی وهزیراندا درێ���ژه بهمانگرتنهكهیان بدهنو داواش دهكهن س���هرۆكی حكومهت ،نێچیرڤان بارزانی ببینن. ی گروپی س���لێمانی ،ئاوێنه :وتهبێژ كهمئهندامان���ی مانگرتو ،ئاری محهمهد لهلێدوانێك���دا بۆ ئاوێن���ه رایگهیاند كه بهمهبهس���تی دروس���تكردنی فش���اری زیات���ر لهس���هر حكوم���هتو الیهن���ه
پهیوهندی���دارهكان ب���ۆ جێبهجێكردنی دهمی خۆیان بدورن ،بهاڵم دواتر لهسهر داواكارییهكانیان ،ئهمڕۆ بهرهو ش���اری داوای یهكێتی زانایان ئ���هو بڕیارهیان ههولێر بهرێدهكهونو یاداشتێك دهدهنه ههڵوهشاندهوه. م���اوهی نزیك���هی مانگێك���ه گروپی نهتهوهیهكگرتوهكان ،پاش���ان دهڕۆنه ب���هردهم س���هرۆكایهتی ئهنجومهن���ی كهمئهندام���ان لهبهردهم نوس���ینگهی وهزی���رانو درێ���ژه بهمانگرتنهكهی���ان س���لێمانی پهرلهمان���ی كوردس���تان دهدهنو داواش دهك���هن نێچیرڤ���ان مانیانگرتوه بۆ چهن���د داواكارییهكیان لهوان���هش (زیادكردنی موچهكانیان له بارزانی سهرۆكی حكومهت ببینن. ههرچهن���ده وابڕیارب���و دوێن���ێ 100ههزارهوه ب���ۆ 500ههزارو له 150 لهبهرامب���هر ههزارهوه بۆ 600ههزار) ئهو زیادكردنه مانگرت���وهكان جێبهجێنهكردن���ی داواكارییهكانی���ان ناوچه دابڕاوهكانیش بگرێتهوه.
سەرنجێک لەبڕیارەكەی سەرۆكی هەرێ م د.ئارامی حەمەی مینا دوێن���ی لەهەنگاوێك���ی درەنگوەختو تاڕادەیەك چاوەڕواننەكراودا بەرێز سەرۆكی هەرێمی كوردس���تان لەبڕیارێكدا رایگەیاند كە لەمەودوا لەئەدەبی���اتو پرۆتۆكۆاڵتی فەرمیو نوس���راوی دەزگاو دامەزراوەكانی هەرێم���ی كوردس���تاندا زاراوەی (ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم) لەبری هەر ناوو دەس���تەواژەو زاراوەیەكی تر بۆ ئەو ناوچانە بەكارببرێت كە لەدەس���توری عێراق���دا بە(ناوچ���ە جێناكۆك���ەكان) ناسێنراوە. من لەم س���ەرنجو كۆمێنت���ە خێرایەمدا ناچم���ە س���ەر تەفاس���یلی یاس���اییو دەستوریوسیاس���ی ئەم بڕی���ارە .چونكە كێش���ەیەكی یاساییو دەستوریو سیاسی ئال���ۆزە ،هاوكات خۆش���م ل���ەو رەهەندە ویژدان���یو س���ایكۆلۆجییە دەپارێزم كە س���ااڵنێكی زۆرە دەس���تەواژەكانی ت���ر بونەتە وێردی س���ەر زمانی رۆش���نبیرانو رۆژنامەنوسانو كەناڵەكانی میدیای هەرێمو دەرەوەی هەرێ���م لەس���ەری راهاتون ،من دڵنیام وەك پرەنسیپێكی سادەی زمانەوانی كە هەروا بەئاسانی ئەم دەستەواژە نوێیە نابێتە بەدیلی دەستەواژە بەكارهاتوەكانی ترو بەئاسانی رێككەوتنی دەستەجەمعیو كۆمەاڵیەتی لەبارەیەوە نایەتە ئارا .بەاڵم پرس���یارێك كە قابیلی ئەوەی���ە بكرێت، ئەوەیە كە ئاخۆ جەنابی س���ەرۆكی هەرێم پ���رسو راوێ���ژی بەهێزە سیاس���ییەكانی كوردستان كردوە لەوەرگرتنی بریارەكەدا؟ ئایا ڕای تاڵەبان���ی وەرگرتوە؟تێناگەم بۆ ماوەی زیاتر لە 8س���الەو لەس���ەروبەندی نوسینهوهی دهستوری عێراقدا بیر لهدانان و داتاشینی وهها زاراوهیهك نهكرایهوه؟ م���ن الی خۆم���ەوە ئەم ج���ۆرە كارانە بەپهلهكردنو بی دراس���هییو بێ دیقەتی دەزانم ،جونكه زۆریك لهجاودیران بێیانوایه ئهم بریاره رهد فیعلوكاردانهوهیه لهههمبهر قس���هكانی مالیك���ی ك���ه لهلیدوانهكانی ئ���هم دواییهی���دا ناوج���ه جیناكۆكهكانی بهناوجهی تیكهل ناوبرد ،بهالم كیش���هكه لهوهدای���ه ك���ه ئ���هم بریارهی س���هرۆك بهبیجهوانهی لیدوانهكانی مالیكیهوه هیزی یاس���اییوحوكمی قانون���ی ههیهو ئهوهی سهرۆك وهزیرانی عیراقیش تهنها قسهیهو قسهش باجی لهسهر نیه ،بۆیه ئهم بریارهی س���هرۆكی ههریم لهم س���اتهوهختهدا كه كیشهكانی نیوان ههریمو بهغدا كهشتۆته كهن���اری تهقین���هوهو تهنه���ا ئومیدی���ك هیواكانیلهس���هرههلجنرابیت هەوڵەكان���ی تاڵەبانییه بەئاڕاس���تەی لێكنزیكردنەوەی ڕوانگەو بۆچوونە جیاوازەكانو دۆزینەوەی رێگاچارەیەك بۆ ئەزمەكانی نێوان هەرێمو ناوەن���د ،ئەم بڕی���ارەش وێ���رای ئەوەی تەنگژەیەك���ی تر بەرهەمدێنێت ،جارێكیتر تەمەنی هەرێم لەنێ���و گێژاوەكەدا درێژتر دەكاتەوە ،بێگومان بیانوش دەداتە دەست بیانووگرەكان���ی عێراقو ئ���ەم یاریكردنە بەزاراوەكان لەبنەڕەتدا هیچ لەمەسەلەكەش ناگۆڕێ���تو زاراوەكان هەرچییەك بن ئێمە بەشێكی گرنگ لەخاكەكەمان داگیركراوەو گێرانەوەشی بەلوعبەی لۆغەوی چارەسەر ناكرێت .دهردی ئیمه لهبنهرهتدادهكهریتهوه بۆئەو مس���اوەمەو سازشەی لەسەر ناوچە داگیركراوەكان ل���ەدوای روخاندنی رژێمی بەعس سەركردایەتی سیاسی كورد نواندیو ت���ازە بەه���ەزار هەوڵی لەم چەش���نەش بیموانی���ە چاك بكرێتەوە ،لەدەس���تدانی دەرفەتەكانو شێوازی ئیدارەدانی حزبیانەی دوور لەبەرژەوەن���دی بااڵی نیش���تمانیو كوردستانیو نەبوونی سیاسەتو پالنێكی هاوبەش لەنێوان هیزه كوردس���تانیهكان بەكشتی و هەردو هێزە دەسەاڵتدارەكەی هەرێ���م بەتایبەتی بۆ پرس���ی كەركوكو ناوچ���ە دابرێن���دراوو داگیركراوەكانی تر، خراپترین كاریگەری كردە سەر پاشەرۆژو چارەنووس���ی ئەو ناوچانە ،ت���ازە بەتازە بەگەمەیەكی زمانەوانی و ئەم (تەس���میە عەنتیكە)یە ،ئەو زامەی خۆمان بەدەستی خۆمان كردمانە سەر جەستەی نەتەوەییو نیشتمانیمان س���اریز ناكاتو چەند ساڵە ش���ەری بەرژەوەن���دی حزب���ی ئاین���دەو چارەنوس���ی بەش���ێكی گرن���گ لەخاكو خەڵ���كو ئاوی كوردس���تانی رادەس���تی تونێلێكی تاریكو پڕئازار كردوە! پرس���یارێكی دیكەش ب���ە ڕەوا دەزانم بیوروژێنم ئەوەیە كە ئاخۆ جەنابی سەرۆك پرسو ڕایەكی بە هێزە سیاسییەكانی ناو پەرلەمانەكەی لەم���ەر خۆمان كردوە یان ئەوانی���ش وەك ئێمە توش���ی س���وبرایزو (بەع���ی ناوەختو لە ناكاوی سیاس���ی ) بوون؟