1
แผนการจัด การเรีย นรู้ สาระการเรีย นรู้พ ื้น ฐาน เทคโนโลยีส ารสนเทศ
1
ช่ว งชั้น ที่ 3 ชั้น มัธ ยมศึก ษาปีท ี่ กลุ่ม สาระการเรีย นรู้ก ารงานอาชีพ และ เทคโนโลยี ตามหลัก สูต รการศึก ษาขั้น พื้น ฐาน พุท ธศัก ราช 2544
วท.ม., ค.ม., Ed.D. ศษ.ม.
ผศ.ดร. ศรีไพร ศักดิ์รุ่งพงศากุล ณัฐกานต์ ภาคพรต
ศษ.บ.,
2
แผนการจัด การเรีย นรู้
สาระการเรีย นรูพ ้ ื้น ฐาน เทคโนโลยี สารสนเทศ ช่ว งชั้น ที่ 3 ชั้น มัธ ยมศึก ษาปีท ี่ 1
กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ผศ.ดร. ศรีไพร ศักดิ์รุ่งพงศากุล
- ณัฐกานต์ ภาคพรต
พิมพ์ครั้งที่หนึ่ง © พ.ศ. 2548 สงวนลิขสิทธิ์ตามกฎหมาย ISBN 974-9963-67-9
ว บริษ ัท สำา นัก พิม พ์ว ัฒ นาพานิช จำา กัด นายเริงชัย จงพิพัฒนสุข กรรมการผูจ ้ ัดการ
สื่อ การเรีย นรู้ก ลุ่ม สาระการเรีย นรู้ก ารงานอาชีพ และ เทคโนโลยี สาระการเรีย นรู้พ ื้น ฐานเทคโนโลยี สารสนเทศ ตามหลัก สูต รการศึก ษาขั้น พื้น ฐาน พุท ธศัก ราช 2544
3
คำา นำา
หลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ได้กำาหนด สาระการเรียนรู้ไว้อย่างกว้าง ๆ โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เป็นหลักสูตร แกนกลางที่ใช้ชี้ทิศทางให้กับสถานศึกษา ครูผู้สอนและผู้เกี่ยวข้องที่มี ส่วนในการจัดการศึกษาทั้งในระบบและนอกระบบสถานศึกษานำาไป จัดทำาหลักสูตรสถานศึกษา ให้สอดคล้องเหมาะสมกับความต้องการ ของสถานศึกษาและท้องถิ่น บริษัท สำานักพิมพ์วัฒนาพานิช จำากัด เป็นสำานักพิมพ์วิชาการ ที่ได้ประกาศเจตนารมณ์ในการเข้าร่วมการปฏิรูปการศึกษามาตั้งแต่ เริ่มต้น โดยตระหนักถึงความสำาคัญของสถานศึกษา ครูอาจารย์ และ ผู้ปกครองที่เป็นผู้มีส่วนสำาคัญในความสำาเร็จของการปฏิรูปการศึกษา ในครั้งนี้ จึงได้พัฒนาผลิตหนังสือสื่อการเรียนรู้ขึ้นทุกกลุ่มสาระการ เรียนรู้ทุกช่วงชัน ้ การพัฒนาสื่อการเรียนรู้ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 สำานักพิมพ์วัฒนาพานิชได้ร่วมมือกับนักวิชาการ ผู้ทรงคุณวุฒิและมีประสบการณ์ด้านการเรียนการสอน การพัฒนา หลักสูตร และการพัฒนาสื่อการเรียนรู้ จัดทำาสื่อการเรียนรู้ครบทุก กลุ่มสาระการเรียนรู้หลากหลายประเภท โดยได้ศ ก ึ ษาเอกสาร หลัก สูต ร ผัง มโนทัศ น์ และสาระการเรีย นรูแ ้ กนกลางของ กระทรวงศึก ษาธิก ารอย่า งละเอีย ดถี่ถ ว ้ น แล้ว กำา หนด โครงสร้า งขอบข่า ยสาระการเรีย นรูข ้ องหนัง สือ เรีย นและสือ ่ การเรีย นรู้อ น ื่ จึง มั่น ใจว่า สือ ่ การเรีย นรู้ท ก ุ เล่ม มีค วาม สอดคล้อ งกับ ผัง มโนทัศ น์แ ละมาตรฐานการเรีย นรู้ข อง หลัก สูต ร สำานักพิมพ์วัฒนาพานิชได้จัดทำาสื่อการเรียนรู้สาระการเรียนรู้ พื้นฐาน เทคโนโลยีสารสนเทศ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและ เทคโนโลยี เพื่ออำานวยความสะดวกในการจัดกิจกรรมการเรียนการ
4
สอน จึงได้จัดทำาหนัง สือ แบบฝึก หัด และแผนการจัด การเรีย นรู้ สำาหรับใช้ควบคู่กับหนัง สือ แบบเรีย นสาระการเรีย นรู้พ น ื้ ฐาน ใน ระดับช่วงชั้นที่ 3 ชัน ้ มัธยมศึกษาปีที่ 1-3 ฉบับได้รับอนุญาตให้ใช้ใน สถานศึกษา หนังสือแต่ละเล่มประกอบด้วยหน่วยการเรียนรู้ที่สอดคล้องกับ ผังมโนทัศน์ สาระการ เรียนรู้แกนกลางของกระทรวงศึกษาธิการและมาตรฐานการเรียนรู้ที่ กำาหนดไว้ในหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานอย่างครบถ้วน ซึ่งจะช่วย ให้สถานศึกษา ครู อาจารย์ ผู้สอน และผู้เรียนสะดวกที่จะนำาไปใช้ ตลอดจนสามารถจัดสาระการเรียนรู้ให้บูรณาการได้ตามความเหมาะ สม นอกจากนี้ยังได้แทรกกิจกรรมใบงานเพื่อพัฒนาการเรียนรู้ใน แต่ละช่วงให้สอดรับการปฏิรูปการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นสำาคัญ หวังเป็นอย่างยิ่งว่า แผนการจัดการเรียนรู้สาระการเรียนรู้พื้น ฐาน เทคโนโลยีสารสนเทศ ชุดนี้ จะช่วยให้การจัดการเรียนการสอน ของสถานศึกษาเป็นไปตามความมุ่งหมาย นิช จำา กัด
บริษ ัท สำา นัก พิม พ์ว ฒ ั นาพา
สารบาญ
คำา นำา ............................................................................................ ............. ๓ โครงสร้า งแผนการจัด การเรีย นรู้ ราย ชั่ว โมง......................................................... ๗ แผนการจัด การเรีย นรู้ท ี่ 1-3 หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 1 เทคโนโลยีส ารสนเทศ.......................1 ผังมโน ทัศน์........................................................................................................ ................... 1 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 บทบาท ความหมาย และการใช้เทคโนโลยี สารสนเทศ..................... 2
5
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 องค์ประกอบของระบบสารสนเทศของ คอมพิวเตอร์........................ 7 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศใน ชีวิตประจำาวัน.....................11 แบบทดสอบก่อน-หลัง เรียน.................................................................................................... 15 การวัดและประเมินผลการเรียน รู้............................................................................................. 16
แผนการจัด การเรีย นรู้ท ี่ 4-8 หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 2 ฮาร์ด แวร์......................................
20
ผังมโน ทัศน์........................................................................................................ .................. 20 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 องค์ประกอบของระบบ คอมพิวเตอร์............................................. 21 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 อุปกรณ์รับ ข้อมูล........................................................................ 25 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 6 หน่วยประมวลผลกลางและหน่วยความ จำาหลัก.............................. 29 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 7 อุปกรณ์แสดง ผล....................................................................... 33 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 8 อุปกรณ์เก็บข้อมูล สำารอง............................................................. 37 แบบทดสอบก่อน-หลัง เรียน.................................................................................................... 41 การวัดและประเมินผลการเรียน รู้............................................................................................. 42
แผนการจัด การเรีย นรู้ท ี่ 9-10 หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 3 ซอฟต์แ วร์................................
45
ผังมโน ทัศน์........................................................................................................ ................... 45 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 9 ประเภทของซอฟต์แวร์และซอฟต์แวร์ ระบบ................................... 46 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 10 ซอฟต์แวร์ ประยุกต์.................................................................... 50
6
แบบทดสอบก่อน-หลัง เรียน.................................................................................................... 54 การวัดและประเมินผลการเรียน รู้............................................................................................ 55
7
แผนการจัด การเรีย นรู้ท ี่ 11-14 หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 4 การ ประมวลผลข้อ มูล .................... 58 ผังมโน ทัศน์........................................................................................................ ................... 58 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 11 ข้อมูลและ สารสนเทศ................................................................. 59 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 12 การจัดการข้อมูลและรหัสแทนข้อมูลใน คอมพิวเตอร์..................... 63 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 หน่วยของ ข้อมูล........................................................................ 67 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 14 ลักษณะการประมวลผล ข้อมูล..................................................... 71 แบบทดสอบก่อน-หลัง เรียน.................................................................................................... 75 การวัดและประเมินผลการเรียน รู้............................................................................................. 76
แผนการจัด การเรีย นรู้ท ี่ 15-18 หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 5 อิน เทอร์เ น็ต ...............................
79
ผังมโน ทัศน์........................................................................................................ ................... 79 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 15 ความหมายและที่มาของ อินเทอร์เน็ต............................................ 80 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 16 การแทนชื่อที่อยู่ของ อินเทอร์เน็ต.................................................. 84 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 17 การเชื่อมต่อระบบ อินเทอร์เน็ต..................................................... 88 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 18 บริการต่าง ๆ บน อินเทอร์เน็ต..................................................... 92 แบบทดสอบก่อน-หลัง เรียน.................................................................................................... 96 การวัดและประเมินผลการเรียน รู้............................................................................................. 97
8
แผนการจัด การเรีย นรู้ท ี่ 19-25 หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 6 เว็บ เบ ราเซอร์แ ละไปรษณีย ์ อิเ ล็ก ทรอนิก ส์.............................100 ผังมโน ทัศน์........................................................................................................ ................... 100 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 19 การเรียกใช้โปรแกรม Microsoft Internet Explorer..........................101 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 20 ส่วนประกอบต่าง ๆ ของ Microsoft Internet Explorer.....................105 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 21 การไปยังเว็บเพจต่าง ๆ บน อินเทอร์เน็ต....................................... 109 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 22 การปรับภาษา การบันทึก และการเรียกใช้ เว็บเพจใน Favorites....... 113 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 23 การค้นหาข้อมูลด้วยเครื่องมือค้นหา (Search Engine).................... 117 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 24 การสมัครและการใช้ไปรษณีย์ อิเล็กทรอนิกส์................................. 121 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 25 การล็อกอิน การส่ง การรับ การอ่าน และ การลบจดหมายในอีเมล์... 125 แบบทดสอบก่อน-หลัง เรียน.....................................................................................................1 29 การวัดและประเมินผลการเรียน รู้............................................................................................. 130
9
แผนการจัด การเรีย นรู้ท ี่ 26-34 หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 7 โปรแกรม Microsoft Windows XP…
134
ผังมโน ทัศน์........................................................................................................ ................... 134 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 26 แนะนำาและเริ่มต้นใช้งานโปรแกรม Microsoft Windows XP............ 135 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 27 ส่วนประกอบของโปรแกรมและปุ่ม Start...................................... 139 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 28 การทำางานกับหน้าต่าง โปรแกรม................................................... 143 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 29 การเรียกใช้และการเปลี่ยนรูปแบบการ แสดงข้อมูลใน ไฟล์และ โฟลเดอร์...................................................................... 147 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 30 การจัดเรียงลำาดับไฟล์และ โฟลเดอร์............................................. 152 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 31 การจัดการไฟล์และ โฟลเดอร์....................................................... 156 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 32 การค้นหาไฟล์และ โฟลเดอร์........................................................ 160 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 33 การปรับแต่งหน้าจอ คอมพิวเตอร์................................................ 164 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 34 โปรแกรมที่มากับโปรแกรม Microsoft Windows XP....................... 168 แบบทดสอบก่อน-หลัง เรียน.................................................................................................... 172 การวัดและประเมินผลการเรียน รู้............................................................................................. 174
10
โครงสร้า งแผนการจัด การเรีย นรู้ รายชั่ว โมง สาระการเรีย นรู้พ ื้น ฐาน เทคโนโลยีส ารสนเทศ ชัน ้ มัธ ยมศึก ษาปีท ี่ 1 หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 1 เทคโนโลยีส ารสนเทศ ชั่ว โมง
6
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 บทบาท ความหมาย และการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ 2 ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 องค์ ประกอบของระบบสารสนเทศของคอมพิวเตอร์ 2 ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 การ ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีสารสนเทศในชีวิตประจำาวัน 2 ชม.
หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 2 ฮาร์ด แวร์ ชั่ว โมง
10
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 ประกอบของระบบคอมพิวเตอร์ ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 อุปกรณ์รับข้อมูล ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 6 ประมวลผลกลางและหน่วยความจำาหลัก ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 7 อุปกรณ์แสดงผล ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 8 อุปกรณ์เก็บข้อมูลสำารอง ชม.
องค์ 2
หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 3 ซอฟต์แ วร์ ชั่ว โมง
4
2 หน่วย 2 2 2
11
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 9 ประเภทของซอฟต์แวร์และซอฟต์แวร์ระบบ ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 10 ซอฟต์แวร์ประยุกต์ ชม.
2 2
หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 4 การประมวลผลข้อ มูล ชั่ว โมง
8
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 11 และสารสนเทศ แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 12 จัดการข้อมูลและรหัสแทนข้อมูลในคอมพิวเตอร์ ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 13 ของข้อมูล แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 14 ลักษณะการประมวลผลข้อมูล ชม.
ข้อมูล 2 ชม. การ 2
หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 5 อิน เทอร์เ น็ต ชั่ว โมง
8
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 15 หมายและที่มาของอินเทอร์เน็ต ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 16 แทนชื่อที่อยู่ของอินเทอร์เน็ต ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 17 เชื่อมต่อระบบอินเทอร์เน็ต ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 18 ต่าง ๆ บนอินเทอร์เน็ต ชม.
ความ 2
หน่วย 2 ชม. 2
การ 2 การ 2 บริการ 2
12
หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 6 เว็บ เบราเซอร์แ ละไปรษณีย ์ อิเ ล็ก ทรอนิก ส์ 20 ชั่ว โมง แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 19 เรียกใช้โปรแกรม Microsoft Internet Explorer ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 20 ส่วนประกอบต่าง ๆ ของ Microsoft Internet Explorer ชม.แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 21 ไปยังเว็บเพจต่าง ๆ บนอินเทอร์เน็ต ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 22 ปรับภาษา การบันทึก และการเรียกใช้เว็บเพจใน Favorites ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 23 ค้นหาข้อมูลด้วยเครื่องมือค้นหา (Search Engine) ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 24 สมัครและการใช้ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 25 ล็อกอิน การส่ง การรับ การอ่าน และการลบจดหมายใน E-mail อีเมล์ ชม.
หน่ว ยการเรีย นรู้ท ี่ 7 โปรแกรม Microsoft Windows XP ชั่ว โมง
การ 2
2 การ 2 การ 2 การ 4 การ 4 การ 4
26 28
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 26 แนะนำาและเริ่มต้นใช้งานโปรแกรม Microsoft Windows XP 2 ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 27 ส่วนประกอบของโปรแกรม Microsoft Windows XP และปุ่ม Start 2 ชม.แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 28 การ ทำางานกับหน้าต่างโปรแกรม 2 ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 29 การ เรียกใช้และการเปลี่ยนแปลงรูปแบบ
13
การแสดงข้อมูลในไฟล์และโฟลเดอร์
2
ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 30 การ จัดเรียงลำาดับไฟล์และโฟลเดอร์ 4 ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 31 การ จัดการไฟล์และโฟลเดอร์ 4 ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 32 การ ค้นหาไฟล์และโฟลเดอร์ 4 ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 33 การ ปรับแต่งหน้าจอคอมพิวเตอร์ 4 ชม. แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 34 โปรแกรมที่มากับโปรแกรม Microsoft Windows XP 4 ชม. 35 36 ในหน้า ๕ มี 36 แผนฯ ต้องมีให้ครบเหมือนกันไหม คะ ตรวจสอบ ที่ทำาตัวสีแดงไว้คะ ว่าจะเขียนข้อความให้เหมือนกับหัวข้อของ แผนฯ ในหน้า ๕ หรือเปล่าคะ