بي‌نام تو نامه كي كنم باز
شماره‌ي - 55پاییز 1389
نشريه‌ي داخلي مجتمع فرهنگي -آموزشي عالمه طباطبايي
زير نظر هيات موسس
حسن توفيق‌حق -محمدجعفر مستوفي نشانی د فتر نشریه :تهران -بزرگراه نيايش‌غربي بزرگراه آبشناسان -بعد از چهارراه سردار جنگل -ابتداي كوي طور خيابان شعرا -مجتمع فرهنگي ،آموزشي عالمه طباطبايي (ره) طبقه‌ي چهارم -تلفن44838321 : E-mail:mags@atcce.com www.atcce.com مطالب رسيده بازگرد اند ه نمی‌شود . آزاد است. «جوانه انديشه» د ر انتخاب و ویرایش مطالب يادداشت سردبير (؟؟؟) 2 / بخش اول :باران بيانات مقام معظم رهبري در روز 13آبان 4 /1389 شيوه عاشق‌كشي /هادي منوري6 / به بهانه شهادت امام جعفر صادق(ع)8 / بخش دوم :سرگرمي مشاهير10 / تكنولوژي12 / بازي 14 / وب‌سايت16 / جهانگردي18 / معرفي كتاب20 / بخش سوم :اينترنت تاريخچه اينترنت /محمود عادلي22 / ماهيت اينترنت چيست؟/سيدابراهيم هاشم‌زاده24 / تاملي درباره‌ي وب‌نوشت /علي مسعودي26 / زندگي الكترونيكي /عادل طالبي28 / تحقيق در اينترنت /اميد ونكي 32 / كتاب الكترونيك /حسين طوقي34 / ميزگرد اينترنت36 / گوگل ،جست‌وجو و بيشتر از آن /عادل طالبي40 /
مدير واحد نشريات و سردبير :حمید رضا حضرتی دبير اجرايي اين شماره :مهدي پاك‌گهر با تشكر از :عادل طالبی اعضاي تحريريه :استاد سيد مصطفي كشفي -مجيد‌‌الد‌‌ين طباطبايي‌راد -سيد‌‌ابراهيم‌هاشم‌زاد‌‌ه -محمد رضا ساختمانگر- محمدمهدي نصيري طراحی و صفحه‌آرايي :مهدي پاك‌گهر ويرايش تصاوير :محمدمهدي نصيري
بخش چهارم :عصرانه ورزش ،تندرستي و نشاط /جواد غفاري اصل44 / كنكور ،اضطراب ،موفقيت /عبدالوهاب فيروزي46 / دانستني‌هاي ورزشي /ابراهيم محسني48 / مهندسي هوافضا /داوود محمودي50 / شوك جاري52 / بخش پنجم :چند بُعدي‌ها ؟؟؟ /حسين داداش‌آذر56 / ؟؟؟ /نبيل اتحادي60 / ؟؟؟ /سهيل ساجدي64 / ؟؟؟ /علي واالمنش66 / ؟؟؟ /سيدمحمدصادق پرهيزگار67/ ؟؟؟ /روزبه اميري68 / ؟؟؟ /اميرحسين علي‌محمديان69 / در قاب تصوير دانش‌آموزي70 / ؟؟؟ /خشايار بقايي72 / بخش ششم :گزارش داخلي صداي هوش گياهان74 / آزمون‌هاي ICDLدر مجتمع75 / مسابقات عكاسي علمي76 / گزارش فعاليت هاي واحد پژوهش77 / نگاهي به بانك سواالت سايت مجتمع78 / مسابقات تربيت‌بدني80 /
باران بخش ويژه حافظ
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
بخش ويژه حافظ
2
يادداشت سردبير
تاثير جمع بر فرد
بخــش اول
باران
بيانات مقام معظم رهبري در روز 13آبان 4 /1389 شيوه عاشق‌كشي /هادي منوري6 / به بهانه شهادت امام جعفر صادق(ع)8 /
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
باران بخش ويژه حافظ
4
بيانات مقام معظم رهبري در روز 13آبان 1389 حضرت آيت‌ا ...خامنه‌ای رهبر معظم انقالب اسالمی در دیدار پرشور هزاران نفر از دانشآموزان 13 ،آبان را نماد طمع ورزی آمريكا ،وابستگی رژیم طاغوت، ایستادگی ایمان متکی به بصیرت ،پیشقراولی نسل جوان در صحنه ،و شجاعت و جسارت نسل جوان انقالبی دانستند و تأکید کردند :امروز ،ملت ایران ،مصمم‌تر و قویتر از هر زمان در حال حرکت به س��مت اهداف بلند و قله‌های س��عادت است و در صف مقدم این حرکت عظیم ،جوانان قرار دارند. در این دیدار که در آس��تانه سیزده آبان ،روز ملی مبارزه با استکبار جهانی و روز دانش‌آموز ،برگزار ش��د ،ايش��ان 13 ،آبان را نمادی بس��یار مهم و دارای معانی و حقایق فراوان خواندند و افزودند :یکی از مناسبت‌های 13آبان مربوط
به س��خنرانی امام خمینی (ره) در سال 1343در قم و در اعتراض به تصویب قان��ون ظالمانه مصونیت قضایی اتباع آمريكایی در مجلس آن زمان و س��پس دس��تگیری و تبعید امام (ره) بود که در واقع امام بزرگوار با فریاد حق طلبانه خود از مصالح ،منافع و شرف ملت ایران دفاع کردند.ایشان این حادثه را نماد طمع‌ورزی آمريكا و روح تعدی اس��تکبار نس��بت به ملت‌ها از جمله ملت ایران برشمردند و خاطرنشان کردند :این موضوع همواره باید در حافظه تاریخی ملت ای��ران به خصوص جوانان باقی بماند که آمريكا هیچگاه به دنبال روابط عادی با کش��ورها نیس��ت بلکه خواهان روابطی از نوع ارباب – رعیتی و غارت منافع ملت‌ها اس��ت و اگر در مقابل او ایس��تادگی نشود ،تا لگدمال کردن شرف یک
باران ويژه حافظ بخش ملت نیز پیشروی خواهد کرد. رهبر معظم انقالب اس�لامی با یادآوری س��خنان به ظاهر دوستانه رؤسای جمهور آمريكا در دوره‌های مختلف ،افزودند :اگرچه این سخنان در ظاهر ،نرم اس��ت اما در باطن ،همان پنجه چدنی در زیر دس��تکش مخملی است.حضرت ِ حقیقت 13آبان دانس��تند آيت‌ا ...خامنه‌ای ،ایمان همراه با بصیرت را دومین و تأکید کردند :فریاد امام خمینی (ره) در س��ال ،1343پاکیزه‌ترین فریادها و برخاس��ته از احساس دینی و عِرق مسلمانی ،و متکی بر حمایت عمومی مردم بود که نتیجه آن چهارده سال بعد در پیروزی انقالب اسالمی آشکار شد.ایشان با اش��اره به اقدام مزدوران رژیم طاغوت در کش��تار دانشآموزان در 13آبان ،1357افزودند :با توجه به این واقعه 13 ،آبان نماد حضور نسل جوان در میدان و پیشگامی آن در صحنه است. رهبر انقالب اسالمی با اشاره به پیشقدمی دانشآموزان در دوران دفاع مقدس، آن را ناشی از احساس تعهد ،روحیه انقالبی و بصیرت آنان دانستند و خاطرنشان کردند :امروز نیز دانشآموزان از پیشقدم ترین قشرها هستند. حضرت آيت‌ا ...خامنه‌ای همچنین با یادآوری اقدام شجاعانه جوانان دانشجو در تسخیر النه جاسوسی آمريكا در 13آبان سال ،1358افزودند :این اقدام ،نماد شجاعت و جسارت نسل جوان انقالبی در مقابل هیمنه آمريكاست زیرا تسخیر النه جاسوس��ی قدرت آمريكا را که در آن زمان ،بس��یار پرهیمنه بود ،متزلزل کرد و آمريكا را به زانو درآورد.ایش��ان معانی و حقایق نهفته در مناس��بت‌های 13آبان را بزرگ و مهم خواندند و خاطرنش��ان کردند :با تامل در این حقایق می توان متوجه ش��د که آن جمعیت محدودی که در 13آبان س��ال گذشته، در خیابان‌های تهران بر ضد این مناس��بت ش��عار دادند ،در واقع به دنبال زنده کردن هیمنه آمريكا ،پنهان کردن س��لطه طلبی آن و زیر س��ؤال بردن حرکت عظیم ملت ایران در مقابل ظلم بزرگ آمريكا ،بودند ،که البته شکست خوردند. رهبر انقالب اسالمی با توصیه مؤکد جوانان به افزایش بصیرت و تأمل در وقایع، افزودند :به لطف خداوند ،امروز جوانان در میدان‌های سیاسی ،اقتصادی ،علمی و فناوری حضوری پرنشاط ،تأثیرگذار و همراه با بصیرت دارند. حضرت آيت‌ا ...خامنه‌ای ،شکس��ت فتنه س��ال 88را نمونه بارزی از حضور تأثیرگذار و هوش��مندانه جوانان ارزیابی و تأکید کردند :فتنه س��ال گذشته که فتنه بزرگی بود و سال‌ها بعد مشخص خواهد شد که چه توطئه خطرناکی در پشت آن نهفته بود ،به همت حضور پیشگامانه جوانان در صحنه ،شکست خورد. ایشان با تأکید بر اینکه صحنه گردانان اصلی فتنه سال 88در طراحی پیچیده خود ،به دنبال تسخیر ایران بودند ،افزودند :در این میان ،عوامل فتنه ،که اکثر آنها ندانسته وارد این ماجرا شده بودند ،بدون آنکه خود متوجه باشند ،در جهت اهداف طراحان اصلی حرکت می کردند و این موضوع نیازمند تحلیل‌های دقیق روان ش��ناختی است که چگونه عده ای ،ندانسته به دشمن کمک کردند.رهبر
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 انقالب اس�لامی با تأکید بر لزوم حفظ هوش��یاری و حضور جوانان در صحنه، خاطرنش��ان کردند :امروز ملت ایران ،قویتر از هر زمان دیگر است و در مقابل، دش��منان او ،ضعیف تر و منفورتر از هر زمانی هستند اما هیچگاه نباید از کید و طراحی دش��من غافل شد.حضرت آيت‌ا ...خامنه‌ای با اشاره به پیشرفت‌های برجسته علمی ،فناوری ،سیاسی و عمران و آبادانی در کشور ،و حرکت شتابان ملت ایران به س��مت قله‌های کمال افزودند :امروز سراسر کشور ،کارگاه بزرگ کار و تالش ،و خدمت به مردم اس��ت و ملت ایران با تکیه بر نیروی انس��انی غنی و با اس��تعداد ،و مدیران دلس��وز و کارآمد ،در بسیاری از عرصه‌ها به خود اتکایی رس��یده است.ایش��ان تأکید کردند :جوانان به عنوان موتور این حرکت عظیم ،در کنار تجربه و کارآزمودگی مدیران ،زمینه س��از افتخارات روز افزون برای کشور هستند. بچه‌هاي راهنمايي ميرداماد روز 13آبان به همراه مدير و مسئوالن فرهنگي و مربي��ان خ��ود روز دانش‌آموز و روز مبارزه با اس��تكبار جهان��ي را با برپايي راهپيمايي و ورزش همگاني در پارك ملت ،گرامي داش��تند .اين حركت عالوه بر دانشآموزان و اولياي مدرس��ه با اس��تقبال مردم حاض��ر در پارك و اولياي بعضي بچه‌ها مثل آقاي كريم باقري (چهره‌ي سرش��ناس فوتبال) همراه شد و ورزش همگاني آنها به همراه مجري مشهور ورزشي آقاي حامديان به صورت مستقيم از برنامه صبحگاهي راديو پخش گرديد. عكس‌هاي اين مراس��م را كه آقاي س��يدابراهيم هاشم‌زاده تهيه كرده است مي‌توانيد به صورت كامل در سايت مجتمع ببينيد.
5
باران بخش ويژه حافظ
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
6
شعر «محتشم» ...شعر «عمان ساساني»
شيوه عاشق‌كشي
محتشم كاشاني و عمان ساماني هر دو از شاعران عاشورايي هستند كه شعرشان زبانزد خاص و عام است .اگر چه شعر محتشم كاشاني در بين توده‌ي مردم شناخته شده است، اما عمان س�اماني بيش�تر در بين اهل قلم ،يا به قولي خواص طرفدار دارد .يكي از داليل شهرت بيشتر محتشم اين است كه اشعار او را غالبا مداحان و نوحه خوانان در مجالس قرائت مي‌كنند .برآنيم تا به برخي مش�خصات ش�عر محتش�م كاش�اني و عمان ساماني اش�ارهاي كنيم و در نهايت مقايس�ه اي بين اين دو شاعر عاشورايي داشته باشيم .الزم به ذكر است براي مقايسه ،ترجيع بند ۱۲بندي محتشم كاشاني و مثنوي مخزن االسرار عمان ساماني انتخاب شده است.
دكتر هادي منوري
در بررس�ي كل�ي ترجيع بند محتش�م كاش�اني ،آنچ�ه بيش از هم�ه جلب توجه مي‌كن�د ،نگاه عاطفي او ب�ه واقعه‌ي بزرگ عاشورا است .محتشم به عنوان يك شاعر ش�يعه ،بر ش�انه‌ي تاريخ ايس�تاده است و خطاب به همه‌ي اه�ل زمين مي‌گويد« :باز اين چه ش�ورش اس�ت كه در خل�ق عالم اس�ت /.باز اي�ن چه نوحه و چ�ه عزا و چه ماتم است». او در ابتداي كار بحث نوحه و عزا و ماتم را مطرح مي‌كند و در ادامه،صبح تيره اي را مي‌بيند كه اوضاع جهان را درهم كرده است و «اين رس�تخيز عام» را «محرم» مي‌نامد. «اي�ن صبح تيره ،بازدميد از كجا ،كزو /كار جهان و خلق جهان جمله درهم است». در بند دوم شعر خود را چنين آغاز مي‌كند «كشتي شكست خورده ز طوفان كربال /در خ�اك و خ�ون طپي�ده ب�ه مي�دان كربال/ گرچش�م روزگار ب�ر او فاش مي‌گريس�ت/ خون مي‌گذشت از َس ِر ايوان كربال» .سپس از اش�ك و گالب و گل و مهمان�ي س�خن مي‌گوي�د ،تا جاي�ي كه قحط آب اس�ت و «بودند ديو و َدد همه س�يراب و مي‌مكيد/ خاتمِ ،ز قحط آب ،س�ليمان كربال»« /زان تش�نگان ،هنوز به عيوق مي‌رس�د /فرياد العطش ِز بيابان كربال». تكيه‌ي محتشم كاش�اني ،در تمامي‌اين شعر ،بر عناصر احساس�ي و عاطفي واقعه عاشورا مي‌باشد و به گونه اي بسيار شاعرانه از اين عناصر در جاي جاي شعرش استفاده كرده است و كمتر كسي است كه با خواندن اين اشعار ،چهار ستون بدنش به لرزه نيفتد: روزي ك�ه ،ش�د به ني�زه س�ر آن بزرگوار/ خورشيد سربرهنه برآمد ِز كوهسار /موجي به جنبش آمد و برخاست كوه كوه /ابري به بارش آمد و بگريست زار زار». شاعر تصويري را در ذهن خواننده نقاشي مي‌كن�د كه قيامتي زود هن�گام نام دارد و تم�ام جهان و هر چه در اوس�ت در حال از هم پاشيدن اس�ت «گفتي تمام زلزله شد، خاك مطمئن /گفتي فتاده از حركت ،چرخ ب�ي قرار /عرش آن زمان به لرزه درآمد كه چ�رخ پير /افتاد در گمان ،كه قيامت ،ش�د آش�كار ».و اين حس و حال آن قدر شدت مي‌يابد كه شاعر مي‌بيند «دربارگاه قدس، كه جاي مالل نيس�ت /س�رهاي قدسيان، همه بر زانوي غم است». استفاده محتش�م از كلمات سوز ،گريه، غم ،خون ،غربت ،بي كسي ،مصيبت ،زخم،
باران ويژه حافظ بخش تش�نگي و از اي�ن قبيل ،ماهرانه و بس�يار شاعرانه است. و ام�ا اگ�ر چه ش�عر محتش�م در مقطع تاريخي خويش انقالبي در اشعار عاشورايي ب�ه وجود آورد و هنوز ه�م يكي از بهترين اشعار عاشورايي است ،اما هدف ما بررسي و مقايسه ديدگاه او با عمان ساماني است كه براي اين مقال تفاوت ديدگاه اين دو بزرگ را درباره «عطش» ،كه محوري ترين موضوع عاشوراست ،به بحث مي‌نشينيم. عمان س�اماني در مثنوي مخزن االسرار چني�ن آغاز مي‌كند «كيس�ت اي�ن پنهان م�را در جان و تن؟ /كز زبان من همي‌گويد س�خن /اين كه گويد از لب من راز كيست/ بشنويد اين صاحب آواز كيست؟» به طور اجمال نگاه او به واقعه‌ي عاش�ورا يك نگاه عرفاني حماس�ي اس�ت كه حتي غلظت عرفاني آن بيش�تر است .او در روز عاش�ورا هيچ ش�كوه اي نمي‌كند و حرفي از غم و مصيبت غربت و بي كس�ي به زبان نمي‌آورد و برعكس مي‌گويد «سرخوشم آن شهريار مهوشان /كي به مقتل پا نهد دامن كشان /عاشقان خويش بيند سرخ رو /خون روان از جسمشان مانند جو». عم�ان س�اماني هي�چ صحبت�ي از عزا و مات�م نمي‌كن�د و اي�ن را نهايت عش�ق ميدان�د كه ش�هريار مهوش�ان ب�ه مقتل بيايد و عاش�قان خ�ودش را با صورت‌هاي زيباي نيلگون ببيند .چون او معتقد است «آري اي�ن قامت كماني خوش�تر اس�ت/ رن�گ عاش�ق زعفراني خوش�تر اس�ت». پس او روز عاش�ورا همه چيز را در نهايت زيبايي مي‌بيند .عمان حتي باورهاي سنتي ما را در عاشورا دچار تحول مي‌كند و آنقدر زيبايي را در ش�عرش جري�ان مي‌دهد كه تش�نگي بهان�هي كوچكي مي‌ش�ود براي رس�يدن ب�ه اقيانوس مواج عش�ق :وقتي حضرت علي اكبر(ع) براي رفتن به ميدان از پدر اجازه مي‌گيرد و حضرت سيدالشهدا فرمايش‌هاي�ي ب�ه فرزند دلبن�د خويش مي‌كنن�د ،يك�ي از زيباتري�ن صحنه‌هاي عاشوراس�ت ك�ه ش�رح آن را در فرصتي ديگر خواهم نوشت ،اما نكته‌ي قابل توجه، بحث تشنگي است و عمان ساماني به قول مولوي ،اعتقاد دارد و مي‌گويد «آب كم جو تشنگي آور به دست /تا بجوشد آبت از باال و پست». از ديدگاه او وقتي حضرت عباس(س) به شريعه‌ي فرات مي‌رود كه آب بياورد ،ديگر
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 نه شريعه فرات يك رودخانه معمولي است و نه آن آبي كه حضرت در مش�ك مي‌ريزد آب نوش�يدني اس�ت .چرا كه او مي‌گويد: «مي‌گرفتي از شط توحيد آب /تشنگان را مي‌رساندي با ش�تاب» .پس بحث تشنگي از دي�دگاه عمان فراتر از طلب آب اس�ت. اين تش�نگي است براي طلب حقيقت و به قول خود او« :اين عطش رمز است و عاشق واقف اس�ت /سرحق اس�ت اين و عشقش كاشف است». يعني اين عطش ،اس�م رمزي اس�ت كه تنها عاش�قان ،آن را مي‌دانند و هيچ كس ديگر از اين س� ّر الهي خبري ندارد .همان سري كه باعث ش�ده است تا قيامت ،اين واقع�هي ب�زرگ در ذهن هم�ه باقي بماند و همه‌ي تش�نگان حقيقت ،تا روز قيامت از مش�كي آب بنوش�ند ك�ه از دس�تان حض�رت عباس چكيده اس�ت« :تا قيامت تش�نه كامان ثواب /مي‌خورند از رشحه‌ي آن مش�ك آب .بر زمي�ن آب تعلق ،پاك ريخت /و ز تعين بر سر آن خاك ريخت». و اما محتشم كاش�اني چنين مي‌گويد كه در روز عاش�ورا پرن�دگان و چرن�دگان و ديو و دد ،همه س�يراب بودند ،اما حضرت سيدالش�هداء از تشنگي نگين انگشترش را مي‌مكيد .اگر چه اين تصوير س�وزناكي است و اشك آدم را جاري مي‌كند ،مقايسه سيرابي ديو و دد و تشنگي سليمان كربال كار ش�اعرانه اي نيس�ت« :بودند ديو و دد همه سيراب و مي‌مكيد /خاتم ،زقحط آب سليمان كربال». و ح�اال همي�ن صحن�ه را از چش�م‌هاي عم�ان س�اماني نگاه كني�د ،وقتي حضرت علي اكبر با لب‌هاي تش�نه از صحنه كارزار برمي‌گردد و به خدمت پدر مي‌رسد ،حضرت سيدالش�هداء مي‌بينند عط�ش علي اكبر خيلي زياد اس�ت و االن اس�ت كه حديث دوست را فاش كند و ... پ�س حضرت لبه�اي متالط�م او را در آغوش مي‌گيرد و با نگين انگشتري خويش بر دهان او مهر س�كوت مي‌زند تا ش�ورش صهباي عشق او را كنترل كند: اكب�ر آمد العطش گوي�ان ز راه /از ميان پيش شاه /كاي پدر جان ،از عطش رزمگه تا ِ افسرده ام /مي‌ندانم زنده‌ام يا مرده‌ام /اين عطش رمز است و عارف واقف است /سرحق است اين و عشقش كاشف است /ديد شاه دين كه س�لطان هدي اس�ت /اكبر خود را عشق پاكش را بناي كه لبريز از خداس�ت/ ِ
سركشي است /آب و خاكش را هواي آتشي است /شورش صهباي عشقش در سر است/ مستي اش از ديگران افزون تر است /اينك از مجل�س جداي�ي مي‌كند /ف�اش دعوي خداي�ي مي‌كند /محو بر خود مي‌ش�كافد پوس�ت را /فاش مي‌س�ازد حديث دوست را /محكمي‌در اصل او از فرع ،اوست /ليك عنوانش خالف شرع ،اوست /پس سليمان بر دهانش بوس�ه داد /اندك اندك خاتمش بر لب نهادُ /مهر آن لب‌هاي گوهرپاش كرد/ ت�ا نيارد س� ّر حق را فاش ك�رد« /هركه را اس�رار حق آموختندُ /مهر كردند و دهانش دوختند». عمان س�اماني برخالف محتشم كاشاني عاش�ورا را «صبح تي�ره» نمي‌بين�د .بلكه عاش�ورا را روزي مي‌بين�د ك�ه عاش�ق و معش�وق به هم مي‌رس�ند ،ي�ا بهتر بگويم روزي اس�ت كه معش�وق،طنازي عاشق را مي‌بيند .روزي كه عاشق دارد امتحان پس مي‌دهد« :امتحانشان را ز روي سرخوشي/ پيش گيرد شيوه‌ي عاشق كشي /در بيابان جنونش�ان س�ردهد /ره به كوي عقلش�ان كمتر دهد /دوست مي‌دارد دل پردرد شان/ اشك‌هاي سرخ و روي زردشان». حاال وقتي معشوق اين گونه دوست دارد، پس عاشق هم ،همه‌ي اين‌ها را با جان و دل مي‌خرد و مي‌گويد: «سرخوشم كان ش�هريار مهوشان /كي به مقتل پا نهد دامن كش�ان» براي اين كه: «عاشقان خويش بيند سرخ رو». از طرف ديگر نگاه محتشم به روز عاشورا يك نگاه گزارشي است؛ يعني فقط آنچه را مي‌بيند ،براي ديگران گزارش مي‌كند ،البته با زبان ش�اعرانه اما پشت اين تصويرها چه حكمتي نهفته اس�ت؟ و چرا قهرمانان اين صحن�ه حج را نيمه تم�ام رها كرده‌اند و به اي�ن صحراي س�وزان آمده‌ان�د؟! و اينكه مگر آنها نمي‌دانستند كه عاقبت در خاك و خون خواهند غلطيد و هزاران سؤال ديگر را بي‌پاسخ مي‌گذارد و حاصل همه‌ي گزارش اين شاعر بزرگ قطره اشكي خواهد شد كه گونه تاريخ را ترخواهد ساخت! و اما آيا تنها گريه و آه كافي است؟ توقع مردم بيشتر از اين‌هاست. شعر محتش�م در تحريك عاطفه موفق اس�ت ،اما در تعمق و تفكر فلسفه عاشورا چطور؟! و آيا وظيفه‌ي شاعر پاسخ گويي به اين نيازس�ت؟! اگر پاسخ منفي باشد ،شعر محتشم موفق است و اگر...
7
باران بخش ويژه حافظ
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
بخش ويژه حافظ
8
حسن توفيق‌حق
مدير عامل موسسه‌ي ادب و دانش
به بهانه‌ي شهادت حضرت امام صادق (ع) رييس مذهب شيعه هنوز ش��صت و پن��ج بهار از عمر ش��ريفش نگذشته بود كه با توطئه منصور عباسي با زهر جفا ،مظلومانه به شهادت رسيد و دنياي اسالم را در مات��م فرو برد .مظلوميتش همان بس كه در بقيع مدينه ،گنبد و بارگاه ندارد ،ولي مزارش دل‌هاي شيفتگان و شيعيانش ،همچون نگيني مي‌درخش��د و نور هدايتش به دل‌هاي عاشقان مي‌تابد. هرگز نميرد آن‌كه دلش زنده شد به عشق ثبت است بر جريده‌ي عالم دوام ما (حافظ) در دوران امام��ت آن حض��رت ك��ه ادامه‌ي دوران پدر بزرگوارش امام باقر (ع) بود ،مكاتب گوناگون فلس��في و كالمي و الحادي و خرافي بازار گرمي داشت و از طرفي ،زمامداران فاسد بني‌اميه و بني عباس كه با هم بر سر حكومت اختالف داشتند با ايجاد رعب و وحشت و زندان و ش��كنجه ،ياران و امام و شيعيان علي (ع) به خصوص راويان و ناقالن احاديث نبوي و روايات و س��يره ائمه از طرفي و نشر اكاذيب و روايات مجعول توس��ط عمال و عناصر فاسد و تطميع ش��ده سرفت كه اسالم با پوس��تيني وارونه به مردم عرضه شود ،كه در اينجا امام صادق(ع)، بنا به رس��التي كه در حفظ اسالم و دست‌آورد و ميراث جدش داش��ت ،از فرصت پيش آمده دس��ت به يك كار ب��زرگ و فراگي��ر علمي و فرهنگ��ي زد و با تش��كيل حوزه‌هاي علميه و تربيت ش��اگرداني فرهيخته كه هر كدام آنها صاحب نظر بودند و مبلغيني توانا شدند ،جهت نشر حقايق ماموريت يافتند كه با ارتباط با مردم
در اطراف و اكناف قلمرو مسلمانان ،روشنگري كنن��د .در حقيق��ت در زمان ام��ام صادق(ع)، اس�لام تجديد حيات يافت .به همين دليل در تاريخ اس�لام ،حضرتش را لقب رييس مذهب ش��يعه‌ي جعفري دادند .امروز طالب و علما و مراجع ديني ما افتخار ش��اگردي حضرتش را دارند و از كش��ورهاي مختلف ،تش��نگان علوم الهي جهت كس��ب علم و معرفت به ايران سفر ك��رده و در حوزه‌هاي عليمه‌ي امام صادق(ع) مش��غول تحصيل مي‌باشند .آنان ،پس از پايان تحصيالت به كشورهاي‌ش��ان مراجعت كرده و آنچه كه آموخته‌اند به مردم وطنش��ان نش��ر مي‌دهند .به گواهي تاريخ ،امامان شيعه ،جهت زنده نگهداش��تن نهضت پيامبر اسالم و حفظ ميراث گرانبهاي آن و در نهايت تحقق حكومت اس�لامي در مقابل خلفا و زمامداران غاصب و فاسد ،چه به صورت پنهاني و تقيه و چه آشكار، مخالفت و مبارزه كرده و بر سر اين پيمان ،شهد شهادت نوشيدند .زيرا طبق آيات نوراني قرآن، حاكميت از آن خداست كه در پيامبر و امامان معصوم و ولي فقيه كه وجاهت شرعي و قانوني داشته باش��د ،تجلي مي‌كند .تشكيل حكومت دين��ي جهت پي��اده كردن اح��كام و مقررات اس�لامي يك مثياق است .نبي خدا و رسولش كه بعدا به ائمه و تابيعن آنها سپرده شده است، و موردش حكومت چهارساله‌ي علي(ع) ،خود گواه اين حقيقت است .بنابراين ،نتيجه اينكه اوال دين نمي‌تواند از سياست جدا باشد ،چون بخش فراگير آن كه مربوط به مسائل سياسي،
فرهنگي و اجتماعي اس��ت ،از طريق حاكميت بايد اعمال ش��ود و در غي��ر اين‌صورت ،دين و دين‌داران ،منزوي خواهند شد و اين خواسته‌ي مخالفين است. ثانيا حكومت بايد اسالمي باشد ،نه حاكميت دين‌داران كه از تفكر ليبراليس��تي غربي نشات مي‌گي��رد .زي��را در اين ش��يوه ،ممكن اس��ت مخالفين نظام با استفاده از نفوذ در چهره‌هاي با س��ابقه و موج��ه و وفادار نش��ان دادن خود به اركان ،ارگان‌ها و ش��عائر نظ��ام و با وعده و وعيده��اي فريبنده ،آنها را به رافت اس�لامي متشبه كرده و توان تشخيص حق از باطل را در شرايط زماني خاصي نداشته و فريب بخورند .در نتيجه ،حكومت از جاده‌ي اصلي منحرف شده و به غيرديني و الئيك تغيير مي‌كند كه نمونه‌اش، كش��ور تركيه است كه همواره در تقابل با ملت مسلمانش مي‌باشد. البته ،خدا را ش��اكريم كه با حضور ولي فقيه ب��ه عنوان ه��ادي و راهنم��ا و فصل‌الخطاب و پيوند امام و امت در كشوري همچون جمهوري اسالمي ايران ،ان‌شاءا ...اتفاق نخواهد افتاد .در پاي��ان به دو فراز از س��خنان ام��ام صادق (ع) اكتفا ميشود: -1القل��ب ح��رم اهلل فال تس��كين حرم اهلل غيراليه( :دل حرم خداست و در حرم خدا غير خدا راه مده) -2ان ش��فاعتنا التنال مستخفا باالصواه( :به شفاعت ما آل محمد نمي‌رسد كسي كه نماز را سبك بشمارد)
بخــش دوم
سرگرمي
مشاهير10 / تكنولوژي12 / بازي 14 / وب‌سايت16 / جهانگردي18 / معرفي كتاب20 /
سرگرمي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
10
11
م ش ا هيـــ
ر
گردآوري: علي مسعودي
فرانسیس بیکن ()Francis Bacon
فرانسیس بیکن ( ۲۶ژانویه ۹ -۱۵۶۱آوریل )۱۶۲۶سیاست‌مدار و فیلسوف انگلیسی بود .بس��یاری وی را محور اصلی تحول فکری در قرون وس��طی می‌دانند تا جایی که او را از بانیان انقالب علمی می‌ش��مارند و پایان س��لطه کلیس��ا بر تفکر را به اندیشه‌های او نس��بت می‌دهند .مهمترين بخش پروژه‌ي بيكن عبارت بود ايجاد يك روش علمي براي توس��عه‌ي علوم .اين روش بعدا به‌عنوان پايه‌ي علم در ميان دانش��مندان به الگويي براي انجام تحقيقات تبديل شد .فرانسیس بیکن در ۲۶ژانویه ۱۵۶۱در لندن متولد شد .پدر او بیست سال اول سلطنت ملکه الیزابت مهردار سلطنتی بود .در دوازده سالگی بیکن را در کمبریج به کالج ترینیتی فرستادند ولی پس از سه سال آنجا را ترک کرد .در شانزده سالگی در سفارت انگلیس در پاریس ماموریتی به وی پیشنهاد شد .در ۱۸۸۳از تانتون به نمایندگی مجلس انتخاب شد .فرانسیس بیکن معتقد بود که «علم بر انسان و جهان تسلط دارد» و «بر طبیعت نمی‌توان مسلط گشت مگر آنکه از قوانین آن آگاهی یابیم» و در رد اندیشه‌ي کلیسا چنین عنوان کرد که «اگر انسان ذهن خود را معطوف به ماده کند در حدود آن کار می‌کند و از حدود ماده تجاوز نمی‌نماید».
کالودیوس بطلمیوس
()Claudius Ptolemaeus
کالودی��وس بطلمیوس (متول��د حدود 100ـ 170ميالدي) یکی از فیلس��وفان و اخترشناسان یونان باستان بود که به احتمال زیاد در اسکندریه واقع در مصر می‌زیس��ت.بطلميوس مبدع نظريه‌ي كيهان‌شناس��ي زمين‌مركزي است .در آن زمان به مدار فلک می‌گفتند و در آن زمان ۴سیاره بیشتر کشف نشده بودند.او می‌گفت :هفت فلک وجود دارد که آخرین فلک فلک االفالک نام دارد که همه‌ي ستاره‌ها روی آن چسبیده‌اند.او نیز معتقد بود که خدا و فرشتگان بعد از فلک االفالک زندگی می‌کنند.به این نظریه که بطلمیوس در باره جهان ارائه کرد ،نظریه‌ي زمین مرکزی می‌گویند.بطلميوس در كتاب مشهورش المجسطي مي‌نويسد: «زمين نمي‌چرخد ،وگرنه اشياء از سطح آن همانند گل و الي از چرخ در حال چرخيدن پرتاب مي‌شدند .زمين در مركز همه چيزها قرار دارد زيرا اين جايگاه طبيعي آن است».
یوهان ولفگانگ گوته
()Johann Wolfgang von Goethe
یوهان ولفگانگ ف��ون گوته (زاده‌ي ۲۸اوت ۱۷۴۹در فرانکفورت ـ درگذش��ته‌ي ۲۲مارس ۱۸۳۲در وایمار) ش��اعر ،ادیب ،نویسنده ،نقاش، محقق ،انسان‌ش��ناس ،فیلس��وف و سیاست‌مدار آلمانی بود .او یکی از مهمترين چهره‌هاي ادبیات آلمان��ی و جنبش وایمار کالس��یک و همچنین رمانتیسیسم به شمار می‌رود.گوته در وایمار به تحصیل زبان‌های فارسی و عربی و همچنین قرآن پرداخت و ش��یفته اش��عار حافظ شد.گوته پس از مرگ همسرش کریستیان در سال ،۱۸۱۶پس از ۶سال بر اثر عفونت ریوی در شهر وایمار درگذشت و در همان‌جا به خاک سپرده شد .مهمترین آثار گوته عبارت هستند از: رنج‌هاي ِورت ِر جوان ،فاوست ،دیوان غربی ـ شرقی (تقدیم به حافظ شیرازی)
سرگرمي
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
لویی پاستور ()Louis Pasteur
لویی پاس��تور ( ۲۷دس��امبر ۱۸۲۲میالدی) از شیمی‌دانان و زیست‌شناسان مشهور فرانسوی است. شهرت وی مدیون شناخت نقش باکتری‌ها در بروز بیماری و کشف واکسن ضد هاری می‌باشد .همچنین عمل پاستوریزه‌کردن که مأخذ از نام اوست ،اختراع این دانشمند می‌باشد .پاستور تحقیقات خود را در مورد عمل تخمیر ادامه داده و در این راستا به نتایج مهمی دست می‌یابد .او به‌این موضوع اساسی پی‌می‌برد که تخمیر نتیجه فعالیت‌های موجودات میکروسکپی و باکتری‌ها می‌باشد و برای اطمینان پنبه‌ای را به عصاره‌ي گوشت آغشته کرد و به عنوان درپوش درون سر شیشه‌ای که دارای عصاره‌ي گوشت بود گذاشت .بعد از مدتی متوجه شد که پنبه سیاه شدهاست و به وجود باکتری‌ها در هوا یقین پیدا کرد .تالش علمی این دانشمند بزرگ ،جهشی نوین در دانش پزشکی محسوب شده و به عنوان راه‌گشای اکتشافات بعدی در تاریخ بشریت ثبت شدهاست.
ادوین هابل
()Edwin Powell Hubble
ادوین هابل دانشمند اخترشناس آمریکایی (۱۸۸۹ )۱۹۵۳کسی بود که ثابت کرد برخی از سحابیهایبیضی شکلی که در آسمان دیده می‌شوند ،کهکشان‌هایی هستند که در فاصله‌ای بسیار دور از کهکشان ما قرار دارند. او اولین طبقه بندی را از شکل کهکشان‌ها ارائه کرد .طبقه بندی او تا مدتها توسط اخترشناسان مورد استفاده بود. ادوین هابل برای اولین بار رابطه‌ای میان سرعت و فاصله‌ي کهکشان‌ها به دست آورد که می‌توانست مقیاسی از عالم را نتیجه دهد.ادامه‌ي پژوهش‌های هابل منجر به گشودن دریچه‌هایی جدید به کیهان‌شناسی شد: انبساط عالم ،سن عالم ،مهبانگ و چیزهای دیگر .هابل از طریق مشاهدات خود و بررسی انتقال به سرخ کهکشان‌ها و مقایسه‌ي آنها با یکدیگر به این نتیجه رسید که «کهکشان‌های دورتر با سرعت بیشتری در حال دور شدن هستند ».این نتیجه را امروز به عنوان «قانون هابل» می‌شناسیم.
ابو جعفر محمد بن محمد بن حسن طوسی ابو جعفر محمد بن محمد بن حس��ن طوس��ی (زاده‌ي ۵۸۰خورش��یدی در توس -درگذشته‌ي ۱۱تیر ۶۵۳خورشیدی در کاظمین؛ ۱۸ - ۵۹۸ذی‌الحجه ۶۷۲قمری) ملقب به خواجه نصیر طوسی یا خواجه نصیرالدین طوسی ،فیلسوف، متکلم ،فقیه ،دانش��مند ،ریاضیدان و سیاست‌مدار ایرانی شیعه سده هفتم است. کنیه‌اش «ابوجعفر» و به القابی چون «نصرالدین»« ،محقق طوس��ی»« ،اس��تاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد. وی یک��ی از سرش��ناس‌ترین و متنفدترین ش��خصیت‌های تاریخ جریان‌های فک��ری اسالمیس��ت .علوم دینی و عقلی را زیر نظر پ��درش ،و منطق و حکمت طبیعی را نزد دایی‌اش آموخت .تحصیالتش را در نیش��ابور به اتمام رس��اند و در آنجا به عنوان دانش��مندی برجسته ش��هرت یافت .وی در زمان حمله مغول به ایران کارهای علمی خویش مش��غول ش��د .و در همین زمان بود كه اثر سترگ خود اخالق ناصری را نوشت .خواجه نصیر الدین طوسی در ۱۸ذی الحجه ۶۷۲ (قمری) هجری قمری وفات یافت ،و در کاظمین دفن گردید. رساله‌ای در باب اسطرالب از خواجه نصیر ،اصفهان 1505میالدی وی سنت فلسفه مشایی (فلسفه‌ي ابن سينا و پيروان او) را که پس از ابن سینا در ایران رو به افول گذاش��ته بود ،بار دیگر احیا کرد .وی مجموعه آراء و دیدگاه‌های کالمی شیعه را در کتاب تجرید االعتقاد گرد آورد. او در مراغه رصدخانه‌ای س��اخت و کتابخان��های بوجود آورد که حدود چهل هزار جلد کتاب در آن بوده‌اس��ت .او با پرورش ش��اگردانی (همچون قطب الدین ش��یرازی) و گردآوری دانش��مندان ایرانی عامل انتقال تمدن و دانش‌های ایران پیش از مغول به آیندگان شد .وی یکی از توسعه دهندگان علم مثلثات است که در قرن ۱۶میالدی کتابهای مثلثات او به زبان فرانسه ترجمه گردید. خواجه طوسی و هالکوخان مغول
در زم��ان حمله مغول به ايران خواجه نصير به قلعه الموت كه محل حكومت اس��ماعيليان ب��ود مهاجرت كرد .ام��ا از آنجا که وجود اس��ماعیلیان حاکمیت و قدرت سیاسی مغوالن را به خطر می‌انداخت هالکوخان مغول در سال ۶۵۱ق. با اعزام لش��کری آنجا را فتح کرد .حاکم قلعه پس از مش��ورت با خواجه نصیر، عالوه بر تس��لیم کامل قلعه ،از مغوالن اطاعت کرد و چندی پس از آن در س��ال ۶۵۶ق .تاج و تخت اسماعیلیان در ایران برچیده شد و بدین سان خواجه نصیر بزرگتری��ن گام را در جلوگیری از جنگ و خونریزی و قتل عام مردم برداش��ته، از ای��ن رو نزد خان مغ��ول احترام و موقعیت ویژه‌ای یافت .هالکوخان همچنین در فتح بغداد و کش��تن آخرین خلیفة عباس��ی ،از نظرهای خواجه طوسی بهره گرفت .مستعصم (آخرین خلیفه عباسی) در دوران حکومت خود عالوه بر لهو و لعب ،به خونریزی مسلمانان پرداخت .عده‌ای از شیعیان بغداد به دست پسرش (ابوبکر) به خاک و خون کش��یده ش��دند و اموالشان به غارت رفت .مقام علمی و ارزش فکری نصیرالدین طوسی موجب شد تا هالکو ،او را در شمار بزرگان خود دانسته ،نسبت به حفظ و حراست از جان وی کوشا باشد و او را در همه سفرها ب��ه همراه خوی��ش دارد خواجه که در آن ایام دارای مقام و صاحب نفوذ ش��ده بود از موقعیت اس��تفاده کرد و خدمات بس��یاری به فرهنگ اسالم و کشورهای مس��لمان روا داش��ت که برخی از آنه��ا عبارت‌اند از .۱ :انج��ام کارهای علمی و فرهنگی و نگارش کتابهای ارزشمند .۲ .جلوگیری از به آتش کشیدن کتابخانة بزرگ حس��ن صباح در قلعة الموت به دست مغوالن .۳ .نجات جان دانشمندان و علمایی همچون ابن ابی الحدید (ش��ارح نهج البالغه) و برادرش موفق الدوله و عطاملک جوینی که بی‌رحمانه مورد غضب و خشم مغوالن قرار گرفته بودند. .۴جذب و حل ش��دن قوم مغول در فرهنگ و تمدن اس�لامی به دست خواجه،
به گونه‌ای که موجب ش��د مغوالن به اسالم روی آورند و از سال ۶۹۴ق .اسالم دین رسمی ایران قرار بگیرد .۵ .جلوگیری از تهاجم آنان به کشورهای مسلمان. .۶تأسیس رصد خانة مراغه در سال ۶۵۶ق ،.با همکاری جمعی از دانشمندان. .۷احداث و تجهیز کتابخانه بزرگ رصد خانه در مراغه. آثار
زندگی او بر پایه دو هدف اخالقی و علمی بنا نهاده ش��ده بود .او در بیش��تر زمینه‌های دانش و فلسفه ،تالیفات و رساالتی از خود به یادگار گذاشته که بیشتر عربی هستند ،اما ۲۵درصد نوشته‌های وی به زبان پارسی بوده‌اند .از معروفترین آثار او به پارسی« ،اساس االقتباس» و «اخالق ناصری» را می‌توان یاد کرد .وی در اخالق ناصری رستگاری راستین انسان‌ها را در «سعادت نفسانی»« ،سعادت بدنی» و «سعادت مدنی» می‌داند و این نکته نشان می‌دهد که خواجه در مسائل مربوط به بهداشت جسمانی و روانی هم کارشناس بوده‌است.خواجه نصیر حدود یکصد و نود کتاب و رساله‌ي علمی در موضوعات متفاوت به رشتة تحریر درآورد. که در ذير به برخی از آنها اشاره می‌شود: .۱تجریدالعقاید که در موضوع کالم نگاشته شده و به دلیل اهمیت فوق العاده‌ي آن مورد توجه دانش��مندان قرار گرفته و ش��رح‌های بسیاری پیرامون آن نوشته شده‌اس��ت .۲ .ش��رح اشارت بو علی سینا كه این کتاب شرحی بر اشارات بوعلی سینا است .۳ .قواعد العقاید .۴اخالق ناصری یا اخالق طوسی .۵آغاز و انجام .۶ تحریر مجسطی .۷تحریر اقلیدس .۸تجریدالمنطق .۹اساس االقتباس .۱۰زیج ایلخانی .۱۱آداب البحث .۱۲آداب المتعلمین .۱۳روضةالقلوب .۱۴اثبات بقاء نفس .۱۵تجرید الهندس��ه .۱۶اثبات جوهر .۱۷جامع الحساب .۱۸اثبات عقل .۱۹جام گیتی نما .۲۰اثبات واجب الوجود .۲۱الجبر و االختیار .۲۲استخراج تقویم .۲۳خالفت نامه .۲۴اختیارات نجوم .۲۵رس��اله در کلیات طب .۲۶ایام و لیالی .۲۷علم المثلث .۲۸االعتقادات .۲۹ش��رح اصول کافی .۳۰کتاب الکل .۳۱صور الکواکب .32تعدیل المعیار فی نقد تنزیل االفکار
سرگرمي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
12
ت ك ن و ل و ژي
13
گردآوري: محمدمهدي نصيري
دکمه های حقیقی برای بازی های لمسی
ربات ها کم کم در حال تبدیل شدن به رقیبان جدی برای انسان ها هستند .حاال آنها وارد حرفه بازیگری هم شده اند .این ربات قرار است در یک نمایشنامه ۲۰دقیقه ای نقش ربات انسان نمایی را ب��ازی کند که کار نگهداری از یک دختر بیمار را انجام می دهد. بازیگر نقش مقابل این ربات می گوی��د ایفای نقش در مقابل یک ربات برایم کمی غیرعادی اس��ت .چرا که ربات احساس��ات واقعی ن��دارد و صدا و برخی حرکات ای��ن ربات از یک اتاق کنترل هدایت می ش��ود .اما کارگردان این نمایش��نامه از داشتن یک ربات به عنوان بازیگر خوش��حال است چون حاال کس��ی را دارد که نقش را دقیقا آن طوری که می خواهد اجرا کند. ما هم به بازیگر نقش مقابل می گوییم کافی است چند سال صبر کند تا ربات نقش مقابل اش احساسات هم داشته باشد! در دنیای تکنولوژی هر اتفاقی ممکن است رخ بدهد.
سامسونگ
رقيبي جدي براي اپل!
وقتی می خواهید با تلفن هوش��مند یا تبلت بازی کنید یک مش��کل وجود دارد .در ابزاره��ای لمس��ی دکمه وجود ندارد و از دکمه های مجازی اس��تفاده می‌کنی��م .در بازی زیاد اتفاق می‌افتد که مکان دکمه های کنترلی را گم کنیم. اما در کنس��ول‌های بازی به خاطر وجود دسته بازی و دکمه‌های حقیقی چنین مشکلی وجود ندارد Tactile+Plus .یک صفحه پالستیکی سوراخ دار است که این مشکل را در تلفن های هوشمند حل مي‌كند .هنگام بازی آن را روی بخش کنترل ها قرار می‌دهید تا جای دکمه را گم نکنید .به خاطر وجود س��وراخ ها و چند برجستگی کوچک هنگام بازی می توانید اطمینان داشته باشید که انگشتان تان در جای درستی قرار دارند .البته شايد نتوان برای همه بازی‌ها از آن استفاده کرد .اما می‌توانند پای ثابت ابزارهای همراه یک بازی خور حرفهای باشند.
بازي ربات ژاپني در نمايشنامه
سرگرمي
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
سریع‌ترین کامپیوتر جهان در چين
یک مرکز تحقیقاتی در چین س��ریع‌ترین اب��ر رایان��ه دنیا را س��اخت .این اب��ر رایانه که Tianhe-1نام دارد قادر به پردازش اطالعات با س��رعت petaflops 2.507است .به این معنی که می توان 2,507تریلیون محاس��به را در ثانیه انجام بدهد .این کامپیوتر توانس��ته مق��ام اول را از رقیب آمریکایی‌اش که XT5 Jaguarنام دارد برباید .ابر رایانه امریکایی که تا پیش از این رتبه‌ي نخس��ت را داش��ت دارای سرعت محاسبه petaflops 1.75بود. البته همیش��ه بر سر داشتن س��ریع ترین کامپیوتر در جهان حس رقابت شدیدی وجود داش��ته اس��ت و حاال امریکایی‌ها و روس‌ها به فکر افتاده‌اند که هر چه زودتر یک مدل سریع‌تر بسازند تا رتبه اول را از آن خودشان کنند.
فروش كينكت به يك ميليون رسيد مایکروسافت حاال با قدرت می تواند از موفقیت کینکت صحبت کند .فقط ۱۰ روز پ��س از ارایه کینکت برای کنس��ول بازی Xboxی��ک میلیون عدد از آن به فروش رفت .عددی که شرکت سونی هم خیلی دوست داشت برای دسته Move پلی استیش��ن به آن برس��د اما ظاهرا کینکت با فاصله بسیار زیادی موفق تر عمل کرده است .پیش بینی می‌شود مایکروسافت تا تعطیالت سال جدید میالدی یک میلیون دیگر کینکت را هم به فروش برساند .تمام این موفقیت به خاطر پتانسیل های زیادی اس��ت که این دس��تگاه به همراه خود برای دنیای بازی های رایانه ای به ارمغان اورده است .به خاطر امکانات جدیدی که کینکت در اختیار بازی کنان قرار می‌دهد ،پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های آینده شاهد ارایه‌ي بازی‌های متفاوت جدیدی هم برای این ابزار باشیم که باعث محبوبیت بیشتر هم خواهد شد.
در حال��ی که همه خبره��ا معطوف به اپل و محصوالت جدیدش هس��ت در یک کنفرانس خبری در برلین سامسونگ تبلت خودش رو بطور رسمی معرفی کرد نکته جالب اینکه این اتفاق یک روز بعد از کنفرانس اپل روی داد ! این اولین تبلت سامس��ونگ هست .با Samsung GALAXY Tabکاربر میتواند تجربه مش��ابه با یک کامپیوتر رو داش��ته باشه مثل ،Web Browsingارسال ایمیل ،فعالیت در سوشیال نتورک ها ،نصب برنامه های کاربردی و حتی این تبلت برای شما به مانند یک موبایل هم هست و میتونید smsبدید و زنگ بزنید همچنین تماس تصویری که برای ما فعال چیزی شبیه به رویاست. س��عی می کنیم در بعضی موارد مقایسه‌ای مختصر با ipadاپل داشته باشیم. همونط��ور ک��ه قبال گفته ش��ده بود سیس��تم عام��ل این تبلت froyo 2.2 Androidاس��ت ک��ه ای��ن بزرگتری��ن نقطه قوتش محسوب می‌شود. صفحه نمایش LCDاز ن��وع ( TFTاین تکنولوژی برای بهبود کیفیت عکس ها به کار می‌رود) با رزولیشن ۱۰۲۴در۶۰۰ مشخصات فیریکی ( GALAXT Tabمیلی متر ) :طول۱۹۰ : عرض ۱۲۰ :ضخام��ت – ۱۱.۹۸ :وزن ۳۸۰ :گرم – صفحه نمایش ۷اینچ مش��خصات فیزیکی ( iPadمیلی متر ) :طول ۲۴۸ :عرض۱۸۹ : ضخامت – ۱۳.۴ :وزن ۶۸۰ :گرم برای مدل wifiو ۷۳۰گرم برای مدل – 3g + wifiصفحه نمایش ۹.۷اینچ خوب به نظر می رسد که galaxy tabاز ipadطراحی بهتر و جابه‌جایی راحت‌تری دارد! پردازنده‌ی تبلت گاالکسی ۱ghzهست و دارای رم ۵۱۲مگابایت. همچنین دارای ۲مدل ۱۶گیگابایت و ۳۲گیگابایت حافظه داخلی،
با قابلیت افزایش حافظه تا ۳۲GBبه وسیله مموری های SD دوربین ۳مگاپیکسل با فوکوس اوتوماتیک و LED Flashبرای عکس برداری و دوربین ۱.۳مگاپیکس��ل در جلو تبلت برای تماس تلفنی .ضمنا فعال روی آی پد دوربینی نیست. باتری ۴۰۰۰mAh :و ۷ساعت تماشای فیلم. برای دانلود و خرید appها می تونید از Android Market و Samsung appstoreاستفاده کنید. قابلیت خوب دیگه ای که روی iPadنیست ،پشتیبانی از Flash 10.1 Playerهس��ت که می تونید حین وبگردی از تمام محتوای یک سایت استفاده کنین. ویدئو پلیر فول ،HDقابلیت فیلم برداری با کیفیت ۷۲۰در ۴۸۰ و ۳۰فرم در ثانیه و همچنین 802.11n WiFiو ®Bluetooth ۳.۰از دیگر امکانات تبلت سامسونگ هست. سیس��تم عامل آندروید ،کوچک تر ب��ودن و قابلیت حمل راحت تر، داش��تن دوربین و پش��تیبانی از فلش و فرمت های مولتی مدیای بیشتر از مزیت های گاالکسی نسبت به آی پد هست. روی ورژن هایی از این تبلت ممکن اس��ت قابلیت CDMAوجود داشته باشد .تکنولوژی CDMAدر مقابل GSMقرار دارد و در این تکنولوژی دیگر نیازی به س��یم کارت نیست.اپراتور Verizonتنها اپراتوری است که از تکنولوژی CDMAاستفاده می کند. در خبرها بوده که اپل در سال ۲۰۱۱قصد دارد مدل CDMAآیف��ون را با همکاری Verizonتولید کند.
سرگرمي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
14
ب ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ازي لبه تاريكي ()Darksiders در Darksidersبازی حول محور جنگ ( )Warمی گردد .ناگهان بدون هیچ هماهنگی قبلی سپاهیان بهشت و جهنم برای نبردی سهمگین وارد زمین می ش��وند و شروع به قتل عام یکدیگر و مردم می کنند War .نیز به زمین فراخوانده می ش��ود ،اما چیزی نمی‌گذرد که متوجه موضوع عجیبی می ش��ود .او بخش عمده قدرت خود را از دس��ت داده است، ك��ه از ظاه��ر وقایع بوی خیانت می‌آید War .باید برای کش��ف حقیقت خود را به سرمنش��اء این اتفاقات یعنی نابود کننده ( )Destroyerبرساند و تعادل را بین سه عالم (بهشت ،جهنم ،زمين) برقرار کند...
گردآوري: مهدي پاك‌گهر
تمدن ()Civilization مگر می شود در جایی صحبت از بازی‌های استراتژی باشد و اسم سری بازي «تم��دن» ()Civilization ب��ه میان نیاید؟ اين ب��ازي در واقع پدربزرگ همه بازی‌های استراتژی و مدیریتی امروزی است .تمدن 5بسیار تاکتیکی است و کمی هم پیچیده تر شده است و این مسئله شاید بازیکن های تازه وارد را کمی اذیت کند .آنها این بازی تاکتیکی و سخت را در کنار رابط کاربری کارآمد و تقریبا ساده‌تر قرارداده‌اند تا بازی کننده‌های جدید بتوانند از حداکثر قدرتی که بازی به آنها می‌دهد استفاده کنند و دیگر مثل شماره‌های قبلی نباشد که بازی‌کننده ،بعد از کلی بازی کردن از خیلی از قابلیت‌های بازی بی‌خبر باشد.
مدال افتخار ()Medal of Honor
فوق العاده هیجان انگیزو زیبا .داستان بازی درباره دو گروه است :نیروهای فوق‌العاده حرفهای تعلیم داده شده به نام Tier One Operatorsو سربازهای شجاع .Rangersتمام این سربازها زیر مجموعه یک داستان هستند و کل داستان در افغانستان اتفاق می افتد .ممکن است برای من و شما این مکان‌ها به نظر شن‌زار و بیابان‌هایی باشد که با یک کامیون زنگ زده در آن گردش می کنیم ،ولی در آنجا محله‌های فقیر نشین (حلبی آباد) ،کوه‌های پهناور ،دره‌ها و سنگ‌های بزرگ است .داستان اصلی به جنگ نمی‌پردازد ،ولی داستان خیالی آن در موقعیت ها و مکان های واقعی اتفاق می افتد .فیلم آغاز می شود ،صفحه سیاه است و تلفن زنگ می زند .یکی از Rangerها به خانه زنگ زده است ،او دلش برای همسرش تنگ شده و می گوید“ :فقط می خواهم بگویم من حالم خوب است” .او برای پسرش آرزوی موفقیت در مسابقه فوتبال را می‌کند و سعی دارد به خانواده‌اش اطمینان دهد که نزدیک جنگ نیست و در قسمت شمالی است .خب ،این بازی زیرکانه‌تر و احساسی‌تر از Modern Warfareاست .صعود و فرودهای آن شما را درگیر خود می کند و مجبور به تمام کردن آن.جنگ در افغانستان داستان تقریبا جدیدی است که بازی ساز ها قبال به ندرت به ان اشاره کرده بودند .شرکت هنر های الکترونیکی EA GAMESروی پروژه ی بسیار بزرگی سرمایه گزاری کرده است.
FIFA 2011 يک��ی از محبوب‌ترین س��ری بازی‌هایی که هر س��اله از سوی EA Sportsمنتشر می شود ،س��ری بازی های FIFAاست .از تغییرات قابل توجه این نسخه نسبت به قبل اين است که تمام بازیکن ها در این نسخه از ابتدا ساخته شده و همه چیز واقعی‌تر از قبل خواهد بود .در نهايت اين تغييرات را به چهار دس��ته مي‌توان تقسيم كرد -1 .دریبل های خاص تک نفره -2 .خوشحالی های قابل تغییر پس از گل زدن كه به بيش از 90حالت مي‌رسد. -3هوش مصنوعی بازیکنان هم تیمی به صورت واقعی عمل می‌کند -4 .مهارت ها :مجزاسازي بازيكنان بر اساس مهارت‌هاي فردي‌شان.
سرگرمي
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
Need For Speed بعد از عرضه‌ي نسخه‌ي NFS: HP2و بازي فوق العاده‌ی .NFS: MWحدودا چهار سالی می‌شود که ما به طور واقعی NFSنداشتیم.اما انتظارها باالخره به پایان رسید و پاييز امسال اين بازي توسط کمپانی Criterion Gamesبه بازار آمد .دو اسپانسر اصلی این بازی ماشین‌های CCXو Lamborghini Murcielego هستند .گیم پلی بازی بسیار سریع است و گاهي اوقات ماشین‌ها قابل کنترل نیستند و حتما به ماشین دیگر و یا به دیواری بر خورد می‌کنند .یک فرق اساسی که گیم پلی بازی نسبت به SHIFTکرده است فرمان ماشین‌هاست؛ كه در این بازی کامال فوق‌العاده شده است و هنگام سرعت زیاد نیز با چرخاندن ۱۸۰درجه شوک دسته بازی ماشین را می‌توانید کنترل کنید.
CALL OF DUTY:BLACK OPSن��ام س��ری جدی��دی از بازی‌هایی هس��ت که توس��ط کمپانی بازی س��ازی Treyarchساخته می‌شود .چرا بازی پر هیجان و داستانی است ،مي‌گويم! جالب است از این مساله خبر داشته باشید ،که در بازی Black Ops دیگر خبری از سالح های جنگ جهانی و قدیمی نیست در واقع داستان بازی مدتی بعد از جنگ جهانی دوم آغاز می‌شود و برخی از مراحل بازی که اتفاقات اصلی بازی در آنجا می‌افتد ،در کوبا و امریکای جنوبی است. توضیح مختصر بازی: ش��ما یک سربازی حرفه ای هس��تید که بعد از آموزش‌ها و دوره‌های متعدد وارد بازی می‌ش��وید و خود را در مس��یر جنگ و نبرد در ویتنام می یابید ،ولی داس��تان بازی در این نبردها نیست! داستان بازی مربوط به ماموریتی هس��ت که شما مسئول آن هستید .شخصیت شما در بازی اولین باری است که دارای صدا می‌باشد و نسبت به دیگر هم سنگرانتان متفاوت اس��ت و سر نوش��ت جنگ و نبردی که انجام می‌شود در دستان شماست. برگردیم به داستان بازی: بازی و داستان آن درباره عملیات های سیاه ()Operations Black
اس��ت ،نه درباره جنگ ویتنام .بازی پیرامون جنگ ویتنام اس��ت و به نقط��ه های مهم جنگ س��رد هم می پردازد .اما بیش��تر بازی پیرامون عملیات هایی اس��ت که مردم درباره آن ها چیزی نش��نیده‌اند .ارتباط ویتنام با داس��تان بازی از طریق تصاویر کامال ش��فاف و روش��ن است. ش��رح مختصر از داس��تان بدین صورت اس��ت که نیروهای فرانسوی تا س��ال 1954گرفتار مبارزه با کمونیس��ت‌ها بودند و برای یک دهه پس از آن آمریکا به طور تنگاتنگی درگیر هزینه‌های یک جنگ اعالم نشده قرار گرفته بود .همچنین نیروهای مستقیمی جهت نبرد بین سال‌های 1965تا 1973اختصاص یافته ش��ده بودند .هزینه جنگ تقریبا برابر جان و زندگی 60.000نفر از آمریکای‌ها محاس��به ش��ده بود و عنوان یک جنگ غیر مردمی و منفور را در تاریخ این کش��ور یدک می‌کشید. اینجاس��ت که امریکا برای به دست آوردن قدرت از دست رفته‌ي خود مجبور به جنگ با کوبا و ویتنام می‌ش��ود و قدرت کمی برای مقابله در جریان این نبرد دارد ،دست به عملیاتی مخفیانه می‌زند که مسئولیت آن بر عهده کسی نیست جز شما .گیم پلی بازی بسیار متفاوت و امکانات بازی بسیار خیره کننده است که تا به حال در هیچ سری از بازی های CODمشاهده نشده است.
سرگرمي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
16
و ب س ــايت www.efeh.com
خريد اينترنتي ي��واش يواش در زندگي ما جا باز مي‌كند .در تماس��ي كه با اين سايت داشتيم عنوان شد كه چهار سال پيش از هر 100سفارش، فق��ط يك يا دو س��فارش به صورت اينترنتي پرداخت ميشد اما اين روزها از هر 100سفارش ،حدود 60سفارش پرداختاينترنتي شدهاست.اين يعنيزندگيالكترونيكآهسته آهستهدارد شكل مي‌گيرد.خريدهاي خود را اينترنتي انجام دهيد .از شمع تزئيني تا كتاب ايلياد و اوديسه .از ل ِگوي بازي كودكان تا خمير ريش تراش پدران .تقريبا هر چيزي كه الزم داشته باشيد و امكان خريد اينترنتي آن وجود داشته باشد (يعني شير و پنير و ماست را فعال بايد از بقالي تهيه كنيد!) .الزم هم نيست حتما كارت بانكي داشته باشيد .مي‌آوردند درب منزل تحويل مي‌دهند و پولش را مي‌گيرند .به همين راحتي.
سرگرمي
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
17
نويسنده: محمدشمين‌بر
www.issuu.com
www.adinehbook.com يك فروشگاه تخصصي كتاب .كتاب‌هاي خيلي از ناشران را مي‌توانيد اينجا پيدا كنيد .يك شبيه‌سازي خ��وب و تمي��ز از آمازون (البت��ه نگارش دو-س��ه س��ال پيش آمازون) .هم امكان سفارش و هم امكان پرداخت را دارد .درب منزل هم سفارش خود را تحويل مي‌گيريد .جستجوي ساده و امكات تغيير پارامترهاي جستجو به همراه سيستم خوب سفارش‌گيري و كال طراحي خوب آن ،سايتي مناسب را در اختيار شما قرار مي‌دهد.
www.scientificamerican.com
آمريكاي��ي عالم؟ يا يك همچين چيزي! .س��ايتي عالي ،جمع و جور ،خوش طرح و روان. براي همه ش��ما كه دوس��ت داريد اطالعات روز به دست بياوريد .دسته‌بندي‌هاي خوب آن و منوهاي عالي و در دس��ترس آن لذت گردش در يك س��ايت علمي را دو چندان مي‌كند .اگر مقايس��ه كردن را دوستداريد ،س��ايت www.space.comيك سايت عالي نجومي است، اما ،شايد حوصله شما از چرخيدن در سايت www.space.comسر برود اما در در سايت scientificamericanحوصله ش��ما سر نخواهد رفت .به عالوه اينكه مي‌توانيد مجله اين سايت را هم دريافت كنيد و در خبرنامه آن هم عضو شويد و مطالب را برايتان ايميل مي‌كنند. اگر اهلش باشيد ،يك سايت محشر است .زبان انگليسي‌اش هم پيچيده نيست و كامال قابل فهم است .البته طبيعي است كه مثال اگر در بخش ،Evolutionبخش دايناسورها را بياوريد، كلمات تخصصي در آن استفاده شده است كه سر در آوردن از آنها مشكل باشد!
hands-on-cern.physto.se/hoc_v21en/index.html
www.withfriendship.com
بخشي از سايت hands-on-cern.physto.seاست .به نشاني عجيب و طوالني‌اش توجه نكنيد .واردش كه مي‌ش��ويد يك س��ايت س��اده و با ي��ك طراحي قديمي‌است .خوبي سايت اين اس��ت كه با استفاده از انيميشن و توضيحات ساده ،مس��ايل فيزيك را تشريح مي‌كند.
سايت‌هاي زيادي داريم كه براي به اشتراك گذاري عكس ايجاد شده‌اند. سايت‌هاي زيادي هم داريم كه به دليل امكانات خوبش��ان در اشتراك‌گذاري فيلم مطرح ش��ده‌اند .اگر يك سايت خوب ك��ه هر دو كار را ب��ا هم انجام بدهد بخواهيم ،اين سايت كه ترجمهي اسمي‌اش مي‌ش��ود :رفاقتانه! ،تقزيبا همين كار را انجام مي‌دهد .هم ساده است و هم جستجوي خوبي دارد .ثبت نام كردن در آن هم ساده است.
اگر اينترنت پر س��رعت به معني واقعي داريد (يعني 256كيلوبيت به باال ،يا به عبارتي اگر سرعت دانلود معمولي شما بيش از 30كيلوبايت در ثانيه است) ،ديدن اين سايت مي‌تواند تجربه‌اي متفاوت براي شما باشد. وگرن��ه با اينترنت‌هاي 128كيلو بيت و Dialupهاي خانگي قيد آن را بزنيد .يكي از داليلي كه ناشرين كاغذي در عدم موفقيت فايل‌هاي PDF ذكر مي‌كنند ،تفاوت نوع ديد آدم‌ها به آنها نس��بت به كتاب و مجله چاپ شده است .اثر رواني «ورق زدن» به عالوه اينكه راحت مي‌توانيد به وسط يا آخر مجله نگاه بياندازيد به عالوه اينكه مي‌توانيد لبهي كتاب يا مجله را بگيريد و س��ريع نگاهي به همه صفحات بياندازيد چيزهايي هس��تند كه در مشاهده معمول فايل‌هاي PDFوجود ندارد .حاال فرض كنيد يك سايت روي اين جنبه‌هاي رواني كار كرده باشد و اين امكان را به ناشرين بدهد كه PDFمحصولش��ان را در اين سايت بارگزاري كنند .بعد ،بينندگان بتوانند آنها را با شكلي بسيار نزديك به شكل واقعي ،ورق بزنند .موقع ورق زدن هم خيلي قشنگ ،صفحه‌ها روي هم بيايند .يك پيش نمايش خوب و گرافيكي و برجس��ته هم از صفحات قبل و بعد داش��ته باشيد .فرض جالبي است؟ اگر اين فرض واقعا عملي ش��ده باشد و بسياري از ناشرين معروف به خصوص مجله‌ها و روزنامه‌هاي معروف مانند Travel Times، Health & Fitness، the Timesو ...هم آخرين شماره‌هاي خود را روي اين س��ايت قرار داده باشند چه؟ اگر با
مراجعه به اين سايت بتوانيد انواع و اقسام مجله‌ها مانند مجالت مد ،مجالت تخصصي ،مجالت ادبي و ...را با كفيتي مشابه كيفيت نسخه چاپي و با همه فرض‌هاي گفته شده مشاهده نماييد ،چه؟ اخيرا حتي كتاب‌هاي نيز در اين سايت بارگزاري شده‌اند كه مي‌توانيد از آنها استفاه نماييد. نكته بسيار جالب تر اينجاست كه شما مي‌توانيد در آن ثبت نام كنيد. با ثبت نام كردن كه رايگان هم هس��ت ،ش��ما مي‌توانيد هم فايل‌هاي PDFمورد عالقه خود را براي مشاهده توسط ديگران ،بارگزاري نماييد و هم مي‌توانيد يك كتابخانه شخصي درست كنيد و مجالتي را كه در هنگام جستجو در اين سايت پيدا مي‌كنيد و برايتان جالب هستند ،به قفس��ه‌هاي كتابخانه شخصي خود اضافه كنيد .مي‌توانيد به قفسه‌هاي خود اس��م بدهيد و آنها را با روش‌هاي س��اده و كاربرپس��ندي مانند Drag & Dropجابجا كنيد .س��ايت از نظ��ر فني و تكنيكي يكي از بهترين سايت‌هايي است كه تا به حال ديده ايد .تقريبا به صورت كامل با اس��تفاده از Ajaxكد نويسي شده است و Navigationيا همان جابجاي��ي در س��ايت و انتقال بين صفحات و دسترس��ي به بخش‌ه��اي مختلف خيلي عالي هستند. مجالت مجتمع هم به تدريج در حال قرارگيري در اين سايت هستند .براي ديدن موارد منتشر شده توسط مجتمع به اين نشاني مراجعه نماييد: www.issuu.com/atcce
سرگرمي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
18
قاره كهن و پهناور آسیا در طول تاریخ شاهد تمدن های بزرگ و سلسله‌های پادشاهی بسیاری بوده است .در هرگوشه از این قاره پهناور می‌توان شاهد كاخ‌های باشكوهی بود كه از اغلب آنها ویرانه‌ای بیش باقی نمانده است .اما هنوز كاخ‌های باشكوهی در كشورهای مختلف آسیا وجود دارند كه از گزند روزگار محفوظ مانده اند .نگاهی كوتاه به چند كاخ باشكوه آسیا.
كاخ شناور جال محل (هند) تصویر كاخ ش��ناور جال محل در نزدیكی ش��هر جایپور در ایالت راجس��تان هن��د ك��ه مهاراجه‌ه��ای س��ابق جایپ��ور ای��ن كاخ تابس��تانی را در میان دریاچه مان ساگار بنا كرده بودند.
كاخ سلطنتی تایلند (تايلند)
ج ه ا ن گ ر دي
گردآوري: محمدرضا ساختمانگر
كاخ امپراتوران (چين) تصویر یكی از دروازه های شهرممنوع ( كاخ امپرات��وران چی��ن) در شهر پكن .این كاخ كه در قرن پانزدهم میالدی احداث شد ،وسیع ترین كاخ جه��ان اس��ت كه 9999اتاق و سالن آن در محوطه ای به وسعت 720هزار متر مربع پراكنده هستند .این كاخ برای مدت 5قرن اقامتگاه رسمی امپراتوران چین بود.
كاخ سلطنتی ماندالی (برمه)
كاخ سلطنتی تایلند با 218هزار متر مساحت در اواخرقرن هجدهم در شهر بانكوك احداث شد. با اینكه خانواده سلطنتی تایلند دیگر در این كاخ اقامت ندارند ،اما معبد وات پهرا كائهو و بودای مروارید از باشكوه‌ترین بناهای این كاخ هستند كه بازدیدكنندگان زیادی دارند.
كاخ س��لطنتی ماندالی در اواس��ط قرن هجدهم میالدی توسط میندون پادشاه برمه ساخته شد .در جن��گ جهان��ی دوم ژاپنی‌ه��ا این كاخ را بمباران كردند ،اما با خاتمه جنگ بار دیگر كاخ مانداالی ،براساس نقشه‌های اولیه آن بازسازی شد.
كاخ سلطنتی كیونگبوك (كره)
كاخ سلطنتی كامبوج (پنوم پن)
كا خ س��لطنتی كیونگب��وك در ق��رن پانزدهم میالدی و در دوره سلسله پادشاهان «یی» با الگوبرداری از كاخ امپرات��وران چین در شهر سئول ساخته شد .این كاخ نیز مانند س��ایر بناهای تاریخی شهر سئول در قرن بیستم بازسازی شد.
تصو ی��ر كا خ سلطنتی كامبوج در اواسط قرن هجدهم میالدی در پنوم پن ساخته شد .ساختمان اصل��ی كاخ ب��ه روی عموم بس��ته اس��ت، اما بس��یاری از معابد كوچ��ك و ب��اغ های آن را مردم می‌توانند تماشا كنند.
سرگرمي
عالي قاپو
ای�ن كاخ ک�ه نمون�هي منحصر ب�ه فردی ا زمعماری کاخ‌های عهد صفوی است ،در ا وایل قرن یازدهم هجری به فرمان ش�اه عباس ا ول ساخته شد وشاه صفوی سفرا وشخصیت های عالی‌ق�در را در این کاخ به حضور می‌پذیرفته اس�ت .این کاخ دارای پنج طبقه اس�ت که هر طبقه تزئینات مخصوص دارد و در زمان ش�اه عباس دوم به بنای اصلی افزوده ش�ده اس�ت. شاه و میهمانانش از تاالر همین عمارت ،مناظر چ�وگان ،چراغان�ی ،آتش‌ب�ازی و نمایش‌های میدان�ی را تماش�ا می‌کردن�د .ای�ن قص�ر که (دولتخان�هي مبارکه‌ي نقش جه�ان) و (قصر دولتخانه) نام داشت .مینیاتورهای هنرمندانه رضا عباس�ی (نقاش معروف عهد شاه عباس)، نقاش�ی‌های گل و بوته ،ش�اخ وبرگ ،اش�کال وحوش و طیور و گچ‌بری‌های اتاق صوت ،باهدف آکوستیک طراحی واجرا شده‌اند ،تا نغمه‌ها و صداها به طور طبیعی و دلنشین شنیده شوند. عالی‌قاپو به دو صورت تلفظ گردیده که برای هر کدام وجه تسمیه‌ای است .آنچه بیشتر در مورد محاورات ومکاتبات متداول می‌باشد ،عالی قاپو اس�ت که مرکب از کلمه عالی و قاپوی ترکی، به معنی «در» می‌باشد .یعنی باب عالی و ُمراد این اس�ت .همانطور که در عثمانی باب عالی معمول بوده بین ایرانیان شیعه هم چنین بابی
وجود داشته که مانند باب عالی عثمانیه مورد احترام بوده اس�ت و از این‌رو ،کلیه‌ي کسانی که می‌خواس�تند واردعالی قاپوشوند باید خم شده آس�تانه را بوسیده و داخل شوند و حتی ش�اه عباس هم هن�گام ورود به این عمارت از اسب پیاده می‌شد. گذشته از این عالی قاپومحل تحصن مقصران و گناهکاران بوده که هر جانی وگناهکاری که وارد عالی قاپو شد ،کسی نمی‌توانست او را از آنجا بیرون بیاورد ،مگر به امرشاه صفوی .عالی قاپو همان احترامی را داشت که باب عالی ،در حكومت عثمانی داش�ت .اما ع�ده‌ای که آ نرا علی قاپو نوش�ته‌اند معتقدن�د که هنگامی که شاه عباس کبیر ،در نقره‌اي برای بارگاه حضرت امیرالمومنین (ع)به نجف برد و نصب کرد ،دری را که در پیش آنجا نصب شده بود برای تبرک آورد و در عالی‌قاپ�و نصب کرد و از این جهت آن را عالی قاپو و یا قاپی نامیده‌‌اند که این در منسوب به حضرت علی بن ابیطالب(ع)است و از این رو مورد احترام شاه و مردم بود و حتی تا چندس�ال پیش هم مردم در اطراف آن آش می‌پختند و نذوراتی می‌کردند ،و به زنجیر جلو در مزبور رشته‌هایی به عنوان دخیل می‌بستند و همان‌طورک�ه گفته ش�د در زمان سلاطین صفوی ،جای بس�ت نشس�تن گناهکاران بود.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
19 ارتف�اع آن 48مترو در 28متری دارای ایوان بزرگی اس�ت که درمیان ستون‌های آن حوض مس�ی ق�راردارد که آب از آن فوران داش�ت. گچ‌بری و نقاش�ی‌های عال�ی اطاق‌هاي متعدد آن ،هر بیننده را خیره می‌کرد .اکثر گچبری‌ها به ش�کل بطری و شیشه‌های شراب است .این کاخ درغرب میدان ش�اه است که عرصه‌ي آن 386متر طول و140متر عرض است .در مقابل عمارت عالی‌قاپو ،مس�جد ش�یخ لطف‌اهلل ،در شرق میدان واقع شده است .برای اینکه وضع کاخ مذبور در پایان قرن سیزدهم هجری معلوم گردد ،بهتر این اس�ت که نظری�ه مورخان آن زمان رانقل کنیم .مولف نصف جهان در تعریف اصفهان چنین گفته است :اما عمارت عالی‌قاپو که دروازه‌ي بزرگ عمارات دولتی برآن اس�ت و آن مثل س�ردری بر آن واقع شده محل نظر مهندس�ان و تمام معماران و غیره اس�ت و به وضعی س�اخته ش�ده که مای�هي حیرت جمع گشته اس�ت.عمارت به این ارتفاع ،قطر ،پایه و این اس�تحکام که از بنای آن تا کنون قریب به بيش از 400س�ال می‌گ�ذرد با وجود تواتر ش�لیک توپ و تفنگ ک�ه در آن میدان واقع اس�ت اصال خللی و تزلزل�ی در اصول و بنیان آن راه نیافت�ه ،مگر بعضي از کاش�یکاری‌هاي آن ریخته است.
سرگرمي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
20
م ع ر ف ي كتاب مسابقه رياضي كانگورو ( 2002 -2010دورهي راهنمايي) عنوان :مسابقه رياضي كانگورو ( 2002 -2010دورهي راهنمايي) مترجم :مهران اخباري‌فر ناشر :انتشارات فرهنگي فاطمي /انتشارات باشگاه دانش‌پژوهان جوان چاپ :اول 1389 مسابقات رياضي كانگورو به صورت جهاني و در پنج سطح برگزار ميشود. اين مس��ابقات از س��ال 1980در استراليا ،از سال 1991در فرانسه ،از سال 1995در ده كشور اروپايي بنيانگذار مسابقهي «كانگورو بدون مرز» و پس از آن در تمامي كشورهاي عضور برگزار مي‌ش��ود .كش��ور ما نيز از س��ال 2009با نمايندگي باشگاه دانش‌پژوه��ان ج��وان به عضويت اين مسابقه در آمده است. كتاب حاضر س��واالت 9سال اخير اين مسابقات را براي دورهي راهنمايي در بر مي‌گيرد و توسط سرپرس��ت كميت��هي علمي اين مس��ابقات نيز جهت آش��نايي با اين مس��ابقات و سطح آن توصيه شده است.
مباني اخترشناسي عنوان :مباني اخترشناسي نويسنده :فاطمه عظيم‌لو، منص��ور وصال��ي ،محس��ن ايرجي
همان‌ط��ور ك��ه از ن��ام كتاب برمي‌آيد خوانندگان مي‌توانن��د ب��ا خواندن اين كتاب با مباني اخترشناسي آش��نا ش��وند .اين كتاب با تاريخچ��هي نج��وم آغ��از ميشود و با شرح منظومه‌ي شمسي ،خورشيد ،سيارات دروني و بيروني منظومه‌ي شمس��ي و س��يارات كوتوله و س��يارك‌ها و دنباله‌دارها و خرده س��نگ‌هاي آس��ماني پايان مي‌يابد .نشر روان، عكس‌هاي مناس��ب ،ترتيب مطال��ب و جمع‌بندي نكات مهم از نقاط قوت اين كتاب اس��ت كه براي دانش‌آموزاني كه مي‌خواهند پا در راه المپياد نجوم بگذارند مناسب و مفيد خواهد بود.
نويسنده: سيد ابراهيم هاشم‌زاده
المپيادهاي نجوم ايران عنوان« :المپيادهاي نجوم ايران» نويسنده :فاطمه عظيم‌لو ،منصور وصالي ،محسن ايرجي چاپ :اول 1389 «ناب» نام مخفف بخشي از انتشارات فاطمي است كه وظيفه‌ي تامين منابع آموزشي مناسب براي نخبگان جوان و استعدادهاي برتر كشور را برعهده دارد. اين بخش از س��ري «منابع آموزشي براي مرحله‌ي اول المپيادهاي علمي» و براي گروه نجوم دو كتاب منتشر كرده است. مجموعه سئواالت آزمون المپياد نجوم از سال 82تا سال 88مطمئنا براي دانش‌آموزاني كه خود را براي المپياد نجوم آماده مي‌كنند منبع جذاب و مفيدي اس��ت ،مخصوصا كه جواب تش��ريحي سئواالت آن هم ضميمه باشد و نويسندگان اين پاس��خ‌ها هم از چهره‌هاي شناخته ش��دهي عرصه‌ي نجوم باشند! فكر مي‌كن��م الزم نباش��د اين كتاب را توصيه كنيم!
بخـش سوم
اينترنت بخــش ويژه
المپيادهاي نجوم ايران عنوان :شيمي با نگرش تحليلي ( 3جلد) مولف :هيات مولف ناشر :انتشارات فاطمي چاپ :اول 1389
هيات مولف اين كتاب آقايان غالمعباس پارسافر (دكتراي شيمي فيزيك) ،افشين شفيعي (دكتراي شيمي فيزيك) ،مهدي جاللي هروي (دكتراي شيمي تجزيه) ،علي پور جوادي (دكتراي شيمي آلي) و مجتبي باقرزاده (دكتراي شيمي معدني) همه از اعضايهياتعلميدانشگاهصنعتيشريف با كمك 8دبير و 2كارش��ناس آموزش و پرورش اين سه جلد كتاب را كه عناوين سرفصل‌هاي آن در جلدهاي اول و دوم و سوم به ترتيب با عناوين كتاب‌هاي درسي شيمي دوم و سوم دبيرستان و پيش‌دانشگاهي منطبق است به عنوان كتاب كمك درسي با هدف آموزش مفهومي و تحليلي درس شيمي تدريس كرده‌اند تا درس شيرين شيمي را براي دانشآموزان شيرين‌تر و جذاب‌تر كنند .اين سوال را كه توانسته‌اند يا نه؟ دانش‌آموزاني مي‌توانند پاسخ دهند كه اين كتاب را خوانده باشند.نويسندگان كتاب با افزودن بخش‌هايي به نام پرسش و كنكاش حس كنجكاوي خواننده را برانگيخته و جنبه‌ي پژوهشي كتاب را افزايش دهند تا خواننده به سطح آموزشي كتاب قانع نشده و در پي استفاده از مشاوره‌ي ديگران (پرسش) و جست‌وجو در منابع علمي (كنكاش) باشد.
تاريخچه اينترنت /محمود عادلي22 / ماهيت اينترنت چيست؟/سيدابراهيم هاشم‌زاده24 / تاملي درباره‌ي وب‌نوشت /علي مسعودي26 / زندگي الكترونيكي /عادل طالبي28 / تحقيق در اينترنت /اميد ونكي 32 / كتاب الكترونيك /حسين طوقي34 / ميزگرد اينترنت36 / گوگل ،جست‌وجو و بيشتر از آن /عادل طالبي40 /
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
22
تاريخچه اينترنت
محمود عادلي
سال ۱۳۷۱تعداد كمي‌از دانشگاه‌هاي ايران ،از جمله دانشگاه صنعتي شريف و دانشگاه گيالن، توسط مركز تحقيقات فيزيك نظري و از طريق پروتكل UUCPبه اينترنت وصل مي‌شوند تا با دنياي خارج ايميل رد و بدل كنند .در سال ۱۳۷۲ هجري شمسي ،ايران نيز به شبكه اينترنت پيوست. نخستين رايانه‌اي كه در ايران به اينترنت متصل شد مركز تحقيقات فيزيك نظري در ايران بود.
اينترنت نتيجهي افكار و روياهاي عده‌اي است كه بر ارزش بالقوه كارآيي كامپيوتر در رد و بدل كردن اطالعات تحقيقاتي و توسعه‌ي دانش در زمينه‌هاي اجتماعي ،صنعتي و نظامي آگاهي داشتند. در آن س��ال ،1960آمريكايي‌ها موسسه‌ي پروژه‌هاي تحقيقاتي پيشرفته “ ”ARPAرا به‌وجود آوردند .هدف از تاس��يس چنين موسسه‌اي ،پژوهش و آزمايش براي پيدا كردن روشي بود كه بتوان از طريق خطوط تلفني ،كامپيوترها را به هم مرتبط كرد .به طوري كه چندين كاربر بتوانند از يك خط ارتباطي مشترك استفاده كنند .در اصل ،شبكه‌اي بسازند كه در آن داده‌ها به صورت خودكار بين مبدا و مقصد (حتي در صورت از بين رفتن بخش��ي از مسيرها) جابه‌جا و منتقل شوند .هدف “ ”ARPAايجاد يك شبكه‌ي اينترنتي نبود و فقط يك اقدام احتياطي در مقابل حمله‌ي احتمالي موشك‌هاي اتمي‌دوربرد بود .هر چند اكثر دانش امروزي ما درباره شبكه ،به‌طور مستقيم از طرح آرپانت “ ”ARPPA NETگرفته شدهاست .شبكه‌اي كه همچون يك تار عنكبوت است و هر كامپيوتر آن از مسيرهاي مختلف بتواند با همتايان خود ارتباط داشته باشد واگر يك يا چند كامپيوتر روي شبكه يا پيوند بين آنها از كار بيافتد ،بقيه بتوانند از مسيرهاي تخريب نشده با هم ارتباط بر قرار كنند«لورنس رابرت» نظريه ارسال داده‌هاي «كالين راك» را ثابت كرد« .رابرتس» در سال ۱۹۶۶ به دارپا منتقل شد و نقشه اي را براي آرپانت گسترش داد .بايد بگوييم افراد مختلفي در تش��كيل اينترنت سهم داشتهاند.دانشمنداني كه در دوران جنگ سرد زندگي مي‌كردند و مي‌دانستند كه شبكه‌ي سراسري تلفن آمريكا توانايي مقابله با حمله‌ي اتمي ش��وروي را ندارد .مثال اگر رييس جمهور وقت آمريكا حمله‌ي اتمي‌متقابل را دستور دهد ،بايد از يك شبكه‌ي تلفني استفاده مي‌كرد كه قبال توسط روس‌ها منهدم شده بود .در نتيجه ،طرح يك سيستم مقاوم در مقابل حمله اتمي روس‌ها ،ريخته شد. طرح اوليه اينترنت كه پيش از اين به عنوان آرپانت ش��ناخته ميشد ،در س��ال ۱۹۶۹تحت قراردادي توس��ط آژانس پروژه‌هاي پيشرفته‌ي تحقيقاتي آرپا ( )ARPAبه وجود آمد و هسته‌ي تشكيل دهنده‌ي آن چهار كامپيوتر،
در چهار دانش��گاه مختلف بود كه يو.س��ي.ال.اي ،.اس��تانفورد ،يو.سي.اس.بي .و دانش��گاه يوتا را به هم وصل كرد.اينترنت طوري طرح‌ريزي و س��اخته شده بود كه مي‌توانس��ت ارتباط بين شبكه‌ها را حتي اگر بعضي از مكان‌هاي كامپيوتري تحت حمله‌ي بمب اتمي قرار مي‌گرفتند ،حفظ كند .به اين ترتيب كه اگر مسير مس��تقيمي براي برقراري ارتباط بين كامپيوترها در دس��ترس نبود ،كامپيوترها مي‌توانستند از طريق مسيرهاي ثانوي با هم ارتباط برقرار كنند .اينترنت ابتدا از س��وي متخصصين كامپيوتر ،مهندسان ،دانشمندان و كتاب‌داران در كتابخانه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گرفت .كامپيوتر وسيله‌اي نبود كه مردم بتوانند به راحتي از آن استفاده كنند.در سال ۱۹۷۲ايميل در آرپانت ،به وسيله‌ي ري تاملينسون ( )Ray Tomlinsonدرس��ت ش��د .او از عالمت @ كه يكي از عالمت‌هاي در دسترس روي ماشين تله تايپ بود استفاده كرد تا اسم و آدرس استفاده كننده‌ي اينترنت را به يكديگر ربط دهد. در همان سال زبان قراردادي تل نت نوشته شد و امكان دستيابي به كامپيوتر از راه دور فراهم گرديد .اين س��ند نخس��ت به عنوان درخواست Request for Comments-RFCمنتشر شد .از همان اوايل به وجود آمدن شبكه‌هاي اوليه اينترنتي ،وجود يك سلسله قراردادها و استانداردهايي كه بتواند امكانات جديدي براي توسعه‌ي اينترنت به وجود بياورد و تسهيالتي براي ارتباط برقرار كردن بين سيستم‌هاي مختلف را فراهم كند آشكار شد .در سالهاي هفتاد ميالدي ،يكي از قراردادهاي پيشنهادي ناظر بر نقل و انتقال بسته‌هاي اطالعاتي به نام TCP/ IPتدوين ش��د .معماري TCP/IPتوسط باب كان Bob Kahnدر B.B.Nو بعدها توس��ط وينت س��رف Vint serfو افراد ديگري توسعه پيدا كرد .در سال ۱۹۸۰در وزارت دفاع آمريكا نسخه‌ي كنترل شبكه اي ،جاي خود را به TCP/ IPداد و در س��ال TCP/IP ،۱۹۸۳استفاده‌ي جهاني پيدا كرد.در البراتوار‌هاي بل ،Bellنس��خه‌ي كپي يونيكس به يونيكس ( )UUCPاختراع ش��د .در سال Usenet ،۱۹۷۹بر پايه UUCPشروع به كار كرد .گروه‌هاي خبر در اينترنت كه به كاربران اجازه‌ي گفت‌وگو و تشريك مساعي را مي‌داد تا بر روي يك موضوع تبادل نظر مي‌كنند ،وس��يله‌اي براي ردو بدل اطالعات در دنيا ش��دند .با وجود
اینترنت اينكه Usenetبراي انتقال اطالعات از TCP/IPاستفاده نمي‌كند و به عنوان قسمتي از اينترنت شناخته نميشود، سيس��تم‌هاي يونيك��س را در دنيا به ه��م وصل مي‌كرد و سايت‌هاي اينترنتي از دسترس بودن اين گروه‌هاي خبري اس��تفاده مي‌بردند و اين مس��اله براي ساختن شبكه‌هاي اجتماعي در اينترنت ،مهم بود.در س��ال ،۱۹۸۶بنياد علوم جهاني ( )NSFبرروي تكنولوژي NSFNetسرمايه گذاري كرد .اين بنياد براي يك دهه ،عهده‌دار NSFNetش��د و مقرراتي براي استفاده‌هاي غير انتفاعي دولتي و تحقيقي به ثبت رساند .وقتي كه دستورالعمل‌ها (پروتكل) براي ايميل در زبان انتقال پرونده‌هاي الكترونيك يا اف تي پي ()FTP و تل نت ( )Telnetاستاندارد شدند ،براي كاربران بالقوه اي كه با الزامات تكنولوژي جديد آشنايي نداشتند ،يادگيري استفاده از شبكه‌ها آسان تر شد .در مقايسه با استانداردهاي امروزي ،بيست سال پيش ،استفاده از شبكه اينترنتي آسان نبود ،ولي استفاده از شبكه براي بسياري از مردم به خصوص دانشجويان دانش��گاه‌ها آسان‌تر شده بود .بخش‌هاي ديگر دانشگاهي نظير كتابخانه‌ها ،بخش‌هاي كامپيوتري ،فيزيك و مهندسي ،راه‌هايي را براي استفاده از شبكه‌هاي كامپيوتر ي با هدف ارتباط با همكارانش��ان در دنيا و براي ردوبدل كردن پرونده‌ها و اطالعات پيدا كردند. در س��ال ،۱۹۸۹نخس��تين تالش براي فهرست دادن ب��ه اطالعات اينترنتي ،غير از فهرس��ت كردن كتابخانه‌ها به وس��يله‌ي پيتر دوچ ( )Peter Deutschو همكارانش در دانش��گاه مك گي��ل( )Mc Gillدر مانترآل كانادا با به وجود آوردن يك سيس��تم بايگاني در سايت FTPبه اسم آرچي( )Archieانجام گرفت .اين نرم افزار به طور متناوب به همه‌ي سايت‌هاي FTPموجود دسترسي پيدا مي‌كرد، به‌طوري‌كه يك فهرس��ت قابل جس��ت‌وجو به وجود‌‌آورد. دستورالعمل براي جست‌وجو در آرچي از يونيكس سرچشمه گرفت و براي رسيدن به هدف به اطالعاتي از يونيكس الزم بود تا از آرچي ،با آخرين ظرفيتش براي اين كار اس��تفاده شود .در همين زمان ،بروستر كال Brewster Kahleكه در شركت ماشين‌هاي متفكر كار مي‌كرد ،وايس َ WAISرا ارائه داد كه مي‌توانست يك متن كاملي از پايگاه اطالعاتي را فهرست بدهد و به جست‌وجوي فايل‌هاي مورد درخواست امكان مي‌داد .اين امر باعث ش��د تا به س��رعت نسخه‌هاي متفاوتي با درجات مختلفي از پيچيدگي و توانايي توس��عه پيدا كردند و ساده‌ترين اين‌ها در دسترس عموم قرار گرفت. در اوج اين حركت ،ماشين‌ها و دستگاه‌هاي هوشمند به ۶۰۰ پايگاه اطالعاتي در نقاط مختلف دنيا متصل شدند و همگي به وس��يله‌ي وايس فهرس��ت داده مي‌شدند .اين اطالعات، در يك دس��تگاه كامل USENETدر قس��مت سواالت پرسيده شده مكرر و نسخه‌هاي كاري كاغذي مانند،RFC به وسيله‌ي برنامه‌هايي كه استانداردهاي اينترنت را توسعه مي‌دهند قرار گرفتند .اين نس��خه‌ها مانند آرچي قابل فهم نبودند و احتياج به تالش زيادي براي يادگيري داشتند تا بتوانند به خوبي استفاده ش��وند .در سال ،۱۹۹۱دانشگاه ي را گسترش مينه سوتا ،اولين مدل استفاده ساده اينترنت ي كرد تا يك فهرست ساده براي داد .دانشگاه مينه سوتا سع دستيابي به پرونده‌هاي الكترونيكي (فايل) و اطالعات موجود از طريق يك ش��بكه‌ي داخلي را به وجود آورد .مذاكراتي ي كه مي‌خواستند بين طرفدارن سيس��تم مركزي و كسان سيس��تم‌هاي كوچك‌تر اطالعات��ي را ارائه دهند ،به وجود
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 آمد .در ابتدا طرفداران سيس��تم مركزي مباحثه را بردند، ي طرفداران سيستم‌هاي كوچك‌تر اعالم كردند كه ي وقت ول مي‌توانند يك نمونه‌ي اوليه آزمايش��ي ارائه دهند ،به آنها اجازه داده شد تا سيستم خود را به آزمايش بگذارند. در سال ۱۹۸۹يك اتفاق مهم ديگري در ساده ساختن اينترنت اتفاق افتاد .در سرن ،Cernكه يك البراتور فيزيك ي به نام تيم بي‌لي Tim B هسته‌اي در اروپا است ،شخص Leeو همكاران��ش روش جدي��دي ب��راي توزيع اطالعات پيش��نهاد كردند .اين قرارداد در سال ۱۹۹۱شبكه پهناور جهاني ( )world wide webناميده شد كه پايه و اساس نمايشي سايت‌هاي اينترنتي است كه متن يك لينك را به متن ديگر وصل مي‌كنند .هر بار كه يك نفر لينكي را براي خواندن باز مي‌كند ،اين سيستم مورد استفاده قرار مي‌گيرد. با اينكه درست كردن اين سيستم قبل از گوفر شروع شده بود ،مدت بيشتري طول كشيد تا توسعه پيدا كند .از آنجا كه بودجه اينترنت از طرف دولت آمريكا تامين ميشد ،استفاده از اينترنت محدود به تحقيق ،تدريس ،و استفاده‌هاي دولتي بود .استفاده‌هاي تجاري از اينترنت ،مگر اينكه هدف‌هاي تحقيقي و تدريسي داشتند ،ممنوع بود .اين روش تا اوايل ي كه شبكه‌هاي تجاري مستقل شروع به سال ۱۹۹۰زمان كار كردند ،ادامه پيدا كرد .بعدها اطالعات مي‌توانستند از يك مركز تجاري از يك طرف كشور به مركز تجاري ديگري در نقطه ديگري از كشور ،بدون نظر دولت ،منتقل شوند. بزرگتري��ن جه��ش در وب در س��ال ۱۹۹۳ب��ا عرضه نرمافزار موزاييك mosaicكه نخستين برنامه مرورگر وب گرافيكي بود ،به وجود آمد .برنامه موزاييك محصول تالش دانش��جويان و اس��تادان بخش «مركز ملي كاربردهاي ابر كامپيوتر» در دانش��گاه ايلي‌نويز آمريكا بود .براي نخستين بار موزاييك ،امكانات اش��اره و كليك (به وس��يله موس) را فراهم كرد .كاربران مي‌توانستند صفحات وب ()web page ي��ا مجموعه‌اي از متن و گرافيك را كنار هم بگذارند ،تا هر كسي كه مي‌خواس��ت ،آنها را بتواند روي اينترنت ببيند. وقت��ي با موس روي كلمه‌ه��ا يا تصاوير خاصي كه hyper linkناميده ميشد كليك مي‌كردند ،برنامه موزاييك به طور خود كار ،يك صفحه‌ي¬¬ ديگر باز مي‌كرد كه به كلمه يا تصوير خاص و كليك شده اختصاص داشت .بهترين بخش اين سيس��تم آنجا بود كه hyper linkها مي‌توانستند به صفحاتي روي همان كامپيوتر يا هر كامپيوتر ديگر اينترنت ،با خدمات وب اشاره كنند .صفحات وب هر روز متولد مي‌شدند و مفهوم موج سواري يا surfingروي وب ،متولد شد .در ي علوم از زير حمايت ي بنياد جهان ماه مه س��ال ۱۹۹۵وقت اينترنت خارج شد و اينترنت به شبكه‌هاي تجاري متكي شد، محدوديت تجاري از اينترنت خاتمه پيدا كرد و شركت‌هايي نظير AOLو Prodigy، Compuserveبه وجود آمدند. از آنجا كه اس��تفاده تجاري از اينترنت رفته رفته گسترش پيدا كرد و موسسات آموزشي براي استفاده از اينترنت پول ي علوم پرداخت مي‌كردند ،عدم حمايت و ضمانت بنياد جهان از اينترنت ،تاثير محسوسي در هزينه اينترنت نداشت. تاريخچه اينترنت در ايران
س��ال ۱۳۷۱تعداد كمي‌از دانشگاه‌هاي ايران ،از جمله دانش��گاه صنعتي شريف و دانش��گاه گيالن ،توسط مركز تحقيقات فيزي��ك نظري و از طريق پروتكل UUCPبه اينترنت وصل مي‌شوند تا با دنياي خارج ايميل رد و بدل
كنند .در س��ال ۱۳۷۲هجري شمسي ،ايران نيز به شبكه اينترنت پيوست .نخستين رايانه‌اي كه در ايران به اينترنت متصل شد مركز تحقيقات فيزيك نظري در ايران بود .در حال حاضر نيز اين مركز يكي از مركزهاي خدمات اينترنت در ايران است.مركز تحقيقات فيزيك نظري و رياضيات ،به عنوان تنها نهاد ثبت اسامي‌قلمرو [ ].irدر ايران ،به رسميت شناخته مي‌ش��ود .اين قلمرو مشخصه ،تعيين شده براي هويت ايران در فضاي اينترنت است.س��ال ۱۳۷۳مؤسسه ندا رايانه تأس��يس ميشود .پس از راه‌اندازي اولين بولتن ب��ورد ( ،)BBSدر عرض يك س��ال نيز اولين وب س��ايت ايراني داخ��ل ايران را راه‌اندازي مي‌كن��د .همچنين ،اين مؤسسه روزنامه «همشهري» را به زبان فارسي در اينترنت منتشر مي‌كند ،كه اين اولين روزنامه رسمي‌ايراني در وب محسوب ميشود .در همين سال به دنبال اتصال به اينترنت از طريق ماهواره كانادايي «ك��د ويژن» (،)Cadvision مؤسسه ندا رايانه فعاليت بازرگاني خود را به عنوان اولين شركت خدمات سرويس اينترنتي ( )ISPآغاز مي‌كند .در سال ۱۳۷۴مجلس ايران ،تأسيس شركت «امور ارتباطات ديتا» ،تحت نظر شركت مخابرات ايران را تصويب مي‌كند و مسؤليت توسعه‌ي خدمات ديتا در سطح كشور را به طور انحصاري در اختيار آن ش��ركت قرار مي‌دهد.سال ۱۳۷۷ پروژه يونيكد در ايران با قرارداد شوراي عالي انفورماتيك و همكاري بنياد دانش و هنر واقع در انگلستان و با نظارت و مديريت فني دانشگاه صنعتي شريف ،تحت عنوان «فارسي وب» آغاز مي‌ش��ود .هدف پروژه اين است كه با گنجاندن كامل و جامع الفباي فارس��ي در اس��تاندارد يونيكد ،نشر فارس��ي در كامپيوتر ،مخصوصا اينترنت و وب ،استاندارد شود و اصوال مشكل قلم (فونت)هاي غير استاندارد موجود در نرم افزارهاي ايراني حل ش��ود.در سال 1389اينترنت با وج��ود تمام تالش‌ها براي محو كردن آن ،جاي خود را بين مردم باز كرد و برآورد ميشود ،بيش از 30درصد كل مردم ايران و بيش از 80درصد قش��ر تحصيل كرده و زير 40سال ،امكان استفاده از اينترنت را دارند.
23
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
24
و اطمينان در كارها مي‌باشد ،همانند خدمات اينترنت��ي بانكي و اطالعاتي كه س��ايت‌هاي گوناگون ارائه مي‌دهن��د .يا خدمات ارتباطي صوت��ي و تصويري كه در چت‌روم‌ها و س��اير فضاهاي ارتباطي مجازي ارائه مي‌شوند. از چاق��و مي‌توان در تهيه‌ي غذا اس��تفاده كرد ،يا با آن كس��ي را به قتل رساند .با آچار مي‌توان پيچي را باز كرد ،يا چيزي را شكست و ...آيا اين ابزارها مفيدند ،يا خطرناك و مضر؟ مي‌بيني��م كه ابزارها بس��تگي به ما و نحوه‌ي اس��تفاده‌ي به جا و عاقالنه‌ي م��ا از اين ابزار دارند.
ماهيت اينترنت چيست؟
سيدابراهيم هاشم‌زاده
از فضا همه گونه استفاده‌اي مي‌توان كرد، خوب و بد ،ميشود آن را هدر داد يا فضايي مطلوب براي استفاده‌هاي گوناگون ايجاد كرد .بستر و فضا به خودي خود كاركرد مستقيمي در زندگي ما ندارند و تنها امكان انجام كارهايي را براي ما فراهم مي‌كنند .به همين دليل است كه طرح بحث‌هايي همانند مزايا يا معايب اينترنت بي‌معني ميشود بلكه نحوه‌ي استفاده از اين بستر وسيع است كه مي‌تواند بد يا خوب باشد.
اینترنت
دوس��تان گفتند براي بخ��ش اينترنت مطلب��ي بنويس، پرسيدم چه موضوعي؟ گفتند :درباره‌ي تاريخچه يا استفاده از اينترنت يا مزايا و معايب و يا ...چون ديدم موضوع آزاد است، من هم تصميم گرفتم از آشنايي چندين ساله‌ام با كامپيوتر و ش��بكه‌ي گسترده‌ي اينترنت و ...استفاده كنم و آنچه را كه به دست آورده‌ام ،به عنوان دستاوردي كوچك ولي مهم ،در اختيار دوستان جوان و عزيزم قرار دهم تا آزموده را نيازمايند و چرخ را دوباره اختراع نكنند. الف :اينترنت به عنوان يك بستر شايد شنيده باشيد كه به اينترنت مي‌گويند فضاي مجازي! نمي‌دانم سعي كرده‌ايد اين مفهوم را متوجه بشويد يا نه! در فيزيك نور با مساله‌ي تصوير مجازي آشنايي داريد ،تصويري كه ديده مي‌ش��ود ،قابل اندازه‌گيري اس��ت ،ولي در آن‌سوي فضاي حقيقي ما قرار دارد و به طور مستقيم به آن دسترسي نداري��م .به فضاي اينترنت هم به طور مس��تقيم دسترس��ي نداريم ،ولي مي‌توانيم آن را اندازه‌گيري و محاسبه كرده و از آن استفاده كنيم ،به گونه‌اي كه گويي وجود دارد. از فضا ،همه گونه اس��تفاده از آن ممكن اس��ت .خوب يا بد! مي‌توان آن را هدر داد يا كيس��هي ذهن و ديده را پر از آشغال كرد! يا فضايي مطلوب براي استفاده‌هاي گوناگون به وجود آورد .بس��تر و فضا ،به خودي خود كاركرد مستقيمي در زندگ��ي ما ندارند و تنها امكان انجام كارهايي را براي ما فراه��م مي‌كنند .به همين دليل اس��ت كه طرح بحث‌هايي
همانند مزايا يا معايب اينترنت بي‌معني مي‌ش��ود ،بلكه نحوه‌ي اس��تفاده از اين گس��تره‌ي وسيع است كه مي‌تواند بد يا خوب باش��د .اثب��ات مزاياي اينترنت همانند اين اس��ت كه بخواهيم خ��وب بودن زمين يا مفيد بودن كت��اب را به طور كلي اثبات كني��م و تالش براي اثبات معايب آن هم به مانند تالش براي اثبات مضر بودن آن اس��ت .به دليل آلودگي‌هايي كه در برخي از آب‌ه��ا وجود دارد ،بايد به اينترنت به مانند يك بس��تر نگاه كرد كه فضاي كار ،تحقيق و ارتباطي ما را گس��ترده و فراگير مي‌كند و محدوديت بستر كارهاي ،تحقيقي و ارتباطي حقيقي موجود را ندارد.
ب :سرويس‌هاي (خدمات) اينترنت به مانند ابزار در اين فضاي مجازي (اينترنت) خدمات فراواني ارائه ميشود كه هر كدام با تكنولوژي‌هاي خاص خودش��ان خدماتي را ارائه مي‌كنند .انتقال و اش��تراك اطالعات (ديت��ا) مبناي كار كلي همه‌ي اين خدمات اس��ت كه مي‌تواند ش��امل اطالعات متني، ص��وت ،تصوير ،اطالعات بانكي و س��اير اطالعات ش��خصي يا عمومي باشد. س��اير ش��كل‌هاي خدماتي همانند وب‌س��ايت‌ها ،پورتال‌ها، وبالگ‌ه��ا ،چت‌روم‌ها و ...تركيبي از اين خدمات پايه‌ي انتقال اطالعات را براي ارائه خدمت (سرويس) مورد نظر به كار مي‌برند تا مشتريان خود را جذب كنند و همه‌ي اين خدمات به عنوان ابزارهايي براي رفع نياز مخاطبان طراحي مي‌ش��وند و همانند ابزارهايي براي س��رعت بخشيدن و آسان‌سازي و افزايش دقت
ج :خطر شيفتگي يك��ي از خطراتي ك��ه انس��ان‌ها را تهديد مي‌كند ،خطر ش��يفته ش��دن به اب��زار و فضا است .اين شيفتگي در صورت خفيف آن ،اگر نگوييم در همه ،در غالب ما وجود دارد .ما به خانه و مدرس��همان و ميز و صندلي و گوشي همراهمان و ساير وسايل شخصي و عمومي‌مان وابستگي و دلبستگي پيدا مي‌كنيم .در حدي كه به عنوان ابزار ،آنها را به ابزار ديگر ترجيح مي‌دهيم .چون با آنها انس و الفت داريم .ولي اگر آنقدر عاشق فضاي مدرسه و بودن در آن باش��يم كه فراموش كني��م براي چه كاري به اينجا آمده‌ايم ،فاجعه آغاز ميشود. وقتي در خريد يك آچار خوش‌دست براي منزل ،وسواس به خرج مي‌دهيم ،كار مطلوبي انجام مي‌دهيم .اما اگر به جاي رس��يدگي به كارهاي خانه س��عي در تميز نگهداشتن آچار داشته باش��يم ،يا به جمع كردن كلكسيون و مجموعه‌اي از آچارها بيافتيم ،آن‌جاس��ت كه قافي��ه را باخته‌ايم.ش��ايد مثال‌هاي باال كمي دور از ذهن باشد ،ولي يك مثال آشنا مي‌زنم: اتومبيل ابزاري اس��ت براي راحتي در هنگام جابه‌جايي و س��فر ،ولي همه‌ي ما كس��اني را ديده‌اي��م كه تا نايلون روي صندلي‌ها خودش كنده نشود آن را نمي‌كنند ،تا صندلي ماشين نو و تميز بماند! يا از كولر ماش��ين در گرماي تابستان استفاده نمي‌كنند و فشار به بدن خود را تحمل مي‌كنند ،چون مثال ،به موتور ماشين فشار مي‌آيد! يا استهالك دارد ،يا بنزين زيادي مي‌س��وزاند! اين يعني ش��يفتگي و اسير ابزار شدن!خالصه‌ي كالم اينكه اينترنت يك بستر گسترده و سرويس‌هاي خدماتي آن بي‌مانند و ابزارهاي مفيد و كارآمدي هستند .بكوشيم كه شيفته‌ي ابزار و فضا نشويم و از فضا و ابزارمان، نهايت استفاده را ببريم.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
25
Internet دانستني‌هاي اينترنت
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
26
ه وب‌نوشت ()Weblog تأملي دربار علي مسعودي
وبالگ‌نويسي را مي توان شروع جرياني تازه نيز دانست .بعد از وبالگ ما با ابزارها و شيوه‌هاي تازه‌اي براي تأكيد بر نگاه فردي در فضاي اطالعات روبه‌رو هستيم ،از جمله: پديده‌ي شهروندِ خبرنگار ،پادكست، شبكه‌هاي اجتماعي، گوگل‌خوان و...
وب‌نوش��ت برابرنها ِد فارسي واژه‌ي انگليسي وبالگ است. وبالگ ،يك سرويس اينترنتي است كه اجازه مي‌دهد هركس براي خود در اينترنت جايي پيدا كند .به‌اين معني كه وبالگ اين توانايي را به هر كدام از ما مي‌دهد كه احساسات و افكار خود را با ديگران به شراكت بگذاريم .در واقع وبالگ برآيند «دموكراتيزه شدن فضاي مجازي» است .يعني اينكه امروزه حض��ور فع��ال در اينترنت و توان داد و َدهِش (Send and )Receiveآزاد داده‌ها براي هر يك از افراد جامعه مي‌تواند فرصت��ي را ايجاد كند تا آزادانه افكار خود را ابراز كنند و در ش��كل گيري فرهنگ اجتماع سهمي داشته باشند .در واقع، اگر 10سال پيش فردي معمولي ،به‌عنوان يك شهروند ساده، مي‌خواست سخنش را در حد وسيعي منتشر كند ،ابزاري در اختيار نداش��ت .و تنها راه ممكن براي او استفاده از امكانات ديگر رس��انه‌ها (مانند تلويزيون‌ها ،روزنامه‌ها ،وب‌سايت‌هاي اينترنتي و )...بود .و اين يعني محدوديت! زيرا كه به هر حال صاحبان هر رسانه‌اي ،سليقه‌هاشن را به نويسندگان تحميل مي‌كنند ،اما با ظهور وبالگ ،اين محدوديت‌ها تا حد فراواني كاهش پيدا كرده است. اما در نگاهي عميق‌تر به مساله بايد گفت كه وبالگ‌نويسي از آخرين نش��انه‌هاي فراگير ش��دن «مدرنيته» است .اما به چه معنا؟ به‌واق��ع يكي از نتايج عصر مدرن ،فردگرايي اس��ت .يعني
اينك��ه در دوران مدرن ،حقوق ،عالي��ق و انتخاب‌هاي فردي هر انساني بس��يار بيشتر از دورههاي قبل مورد توجه است ،تا جايي كه حريم خصوصي و عمومي در نظام‌هاي قانوني كشورها از يكديگر جدا ش��ده اس��ت و همواره تالش مي‌ش��ود كه حق انتخاب افراد در حريم خصوصي‌ش��ان محفوظ بماند .نتيجهي اين فرآيند ،تالش براي قوت بخشيدن به افراد در برابر اجتماع يا توده‌هاس��ت .وبالگ و هرگونه ابزار ديگر ،به‌اش��تراك‌گذاري نتيجهي اين فرايند هستند. در نهايت اما وبالگ‌نويس��ي را مي توان ش��روع جرياني تازه نيز دانست .بعد از وبالگ ما با ابزارها و شيوه‌هاي تازه‌اي براي تأكيد بر نگاه فردي در فضاي اطالعات روبه‌رو هستيم ،از جمله: پديده‌ي ش��هرون ِد خبرنگار ،پادكست ،ش��بكه‌هاي اجتماعي، گوگل‌خوان و... اما اينكه انتهاي اين مسير كجاست ،هنوز مشخص نيست! تحولي در جهان اتفاق افتاده اس��ت كه نمي‌دانيم ما را به كجا خواهد برد؟ راه و‌رسم وب‌نويسي وبالگ چييست و وبالگ‌نويسي يعني چه؟
وب�لاگ يك يا چندين صفحه اينترنتي ش��خصي يا گروهي اس��ت كه در آن ش��خص يا گ��روه به نوش��تن مطالب متوالي (معم��وال روزانه يا چند روز در ميان) در موضوعات گوناگون و
اینترنت دلخواه خود مي‌پردازند .افكار ،عقايد ،خاطرات و دروني��ات ديگ ِر خ��ود را براي مطالعه عموم در آن ق��رار مي‌دهن��د .از آنجايي كه وبالگ در اينترنت نش��ر مي‌يابد ،مي‌توان آن را يك نش��ريه اينترنتي شخصي هم دانست .و حتي گاهي بعضي‌ها ،پا را از اين هم فراتر گذاش��ته و وبالگ را يك رس��انه‌ي اينترنتي مي‌نامند. وبالگ و وبالگ‌نويس��ي از پديده‌هاي نوين در دنياي پر راز و رمز اينترنت اس��ت .هم‌اكنون صده��ا ميليون نف��ر از مردم سراس��ر دنيا از تمام س��طوح اجتماعي و از تمامي قشرها به وبالگ‌نويسي روي آورده و نوشته‌هاي خود را با ديگران به اشتراك گذاشته‌اند. به عبارت فني‌تر؛ وب نوش��ت ،تارنوش��ت، تارن��گار ،وب�لاگ یا ب�لاگ ،نوع��ی صفحات اینترنتی است با محتوای شخصی که مطالب آن بر مبنای زمانی که ثبت ش��ده گروه‌بندی و به ترتیب از تازه‌ترین رخداد ،به قدیمي‌ترها ارائه می‌گردد .نویسنده‌ي وبالگ ،وب‌نویس یا تارنویس نامیده می‌شود و ممکن است بیش از یک نفر باش��د ،وب‌نویس به گزارش مداوم رویدادها ،خاطرات و یا عقاید یک ش��خص یا یک س��ازمان می‌پردازد .هر يك از مطالب در وب‌نوش��ت را پُس��ت مي‌نامن��د ،در حالی که واح ِد مطالب در وب‌گاه ( ،)Websiteصفحه می‌باشد .معموال در انتهای هر مطلب ،برچسب تاریخ و زمان ،نام نویسنده و پیوند ثابت به آن یادداش��ت ،ثبت می‌شود .فاصله‌ي زمانی بین مطالب وب‌نوشت ،لزوما یکسان نیست و زمان نوشته‌شدن هر مطلب به خواست نویسنده‌ي وب‌نوشت بس��تگی دارد .مطالب نوشته شده در ی��ک وب‌نوش��ت ،همانن��د محتویات یک وب‌گاه معمول��ی در دس��ترس کارب��ران قرار می‌گیرد .در بیش��تر موارد وب‌نوشت‌ها دارای روشی برای دسترسی به بایگانی یادداشت‌ها هس��تند (مثال دسترسی به بایگانی بر حسب تاریخ یا موضوع) .بعضی از وب‌نوشت‌ها امکان جستجو برای یک واژه یا عبارت خاص در میان مطالب را نيز ،به کاربر می‌دهند. واژه‌شناسی و واژه‌گزینی
واژه‌ي وبالگ اولین‌بار توسط یورن بارگر استفاده ش��د که تركيبي از دو واژه‌ي «وب» و «الگ» اس��ت .واژه‌ي الگ ،واژه‌ای‌ست از ریشه واژه‌ي یونانی لوگاس که در قرون وسطي به معنای دفتر گزارش س��فر کش��تی‌ها به کار
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 می‌رفته‌است .الگ در زبان تخصصی رایانه به پرونده‌هایی گفته می‌شود که گزارش رخدادها در رایان��ه را ثبت می‌کنند .بالگ نیز ش��کل کوتاه‌شده وبالگ است. انواع وب‌نوشت
به جز نوع نوشتاری وب‌نوشت ،با گسترش روزافزون فناوری‌های اینترنتی ،س��امانه‌های نوینی از وب‌نوشت نیز گسترش پیدا کرده‌است. در حال حاضر وب‌نوش��ت‌ها ب��ه صورت‌های مختلفی مانند فوتوبالگ (عكس‌نوشت) ،ویدئو بالگ ،فلش بالگ ،پادکس��ت و صدا بالگ نیز وجود دارند. تاریخ وب‌نویسی
نخستین وب‌نوشت دنیا SCRIPTING NEWSمتعلق ب��ه دیوید واینر بود .در آغاز سال ۲۳ ،۱۹۹۹وب‌نوشت در اینترنت وجود داش��ت و در ع��رض چند ماه تع��داد آنها به میلیون‌ها وب‌نوشت رسید که از نقاط مختلف جهان می‌نوشتند. در ایران نخس��تین وب‌نوش��ت را س��لمان جریری در ۱۶شهریور ۱۳۸۰ایجاد کرد و موج وب‌نویسی با انتشار راهنمای ساخت وب‌نوشت توسط حسین درخش��ان در ایران آغاز شد و در س��ال اول ،حدود ۱۰۰وب‌نوش��ت ایجاد شد و س��الهای بعدی با ایجاد سرویس‌های پرشین بالگ ،بالگ اسکای و بالگفا ،به ده‌ها هزار رسید. گرچه وبالگ‌نويس��ي در دنيا قبل از سال دو هزار ميالدي بوجود آمد ،اما فراگير ش��دن آن با ورود به قرن بيس��ت و يكم اتفاق افتاد. در ايران اما اين موضوع بر مي‌گردد به بيست و س��وم خرداد 1381كه اولين سرويس ارايه دهنده‌ي وبالگ ،يعني س��ايت پرشين بالگ ( )persianblog.irآغ��از ب��ه كار كرد و در
مدت كوتاهي به‌سرعت در ايران توسعه يافت، تاجاي��ي كه هم‌اكنون تعداد وبالگ نويس��ان ايراني از مرز يك ميليون گذش��ته و روز‌به‌روز در حال افزايش اس��ت .ضمنا در حال حاضر، وبالگ‌هاي فارس��ي‌زبان از نظر تعداد ،رتبه‌ي پنجم وبالگ‌نويسي در جهان را دارا هستند. برخي از سرويس‌هاي وبالگ‌نويسي ايراني جوان بالگ www.javanblog.com پرشین‌بالگ www.persianblog.ir بالگ اسکای www.blogsky.com بالگفا www.blogfa.com میهن بالگ www.mihanblog.com تارالگ www.tarlog.com برخ��ي از س��رويس‌هاي وبالگ‌نويس��ي غيرايراني وردپرس www.wordpress.com بالگر www.blogger.com براي مطالعه بيشتر:
س��ید مهدی موسوی و دیگران ،کشکولپارسی :گزیده وبالگ‌های «پارسی بالگ» در س��ال ،۱۳۸۳تهران :صبح صادق ،چاپ اول، .۱۳۸۴ وحید قاسمی ،وبالگستان ،شهر شیشه‌ای،تهران :ناقوس ،چاپ اول.۱۳۸۲ ، الهه طاهریان ریزی و دیگران ،آشنایی باوبالگ ،تهران :طاهریان ،چاپ اول.۱۳۸۳ ، داری��وش فرس��ایی ،راهنم��ای آس��انوبالگنویسی ،موسسه انتشاراتی آینده دیگر: نشر میرزایی.۱۳۸۲ ، احس��ان مظلومي ،کلید وبالگ ،ويراستدوم ،نشر توسعه آموزش.1386 ، وبالگ1. http://fa.wikipedia.org/wiki/ 2. http://blog-fa.com/ 3. http://liblog.blogfa.com/post-9. aspx
27
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
اینترنت
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
28
29
زندگي الكترونيك
در زمانهاي كه لحظه لحظه‌ي زمان ،براي ما ارزش پيدا كرده است ،روش‌هايي كه زمان بيشتري را در اختيار ما قرار مي‌دهند، اهميت بيش��تري پيدا مي‌كنند .به تدريج ،انجام امور به س��مت رايانه اي شدن پيش مي‌رود .اگر زماني براي خريد يك بليط قطار عادل طالبي بايد مدتها از وقت خود را در بهترين ساعات كاري روز ،ابتدا در مدير واحد انفورماتيك مجتمع ترافيك و بعد در صف خريد بليط طي مي‌كرديد و بعد اسكناس‌ها را بي��رون مي‌آورديد و پرداخ��ت مي‌كرديد ،حاال در عرض چند برخي خدمات را هم دقيقه ،هر س��اعتي از ش��بانه روز ،مي‌توانيد بليط خود را تهيه ميشود اينترنتي خريد .كنيد .ديگر الزم نيس��ت مسئول صدور بليط اخمو و بي حوصله مثال اشتراك برخي را كه براي راحت تر شدن كارش ،به تمام پرسش‌هاي شما جواب مجالت و روزنامه‌ها «نه» يا «موجود نيست» مي‌دهد ،تحمل كنيد .همه‌ي ساعت‌هاي حركت را از مبدا به مقصد ،با انواع قيمت‌ها در ساعت‌هاي مختلف (به خصوص نمونه‌هاي مي‌تواني��د ببيني��د و آن را كه مي‌خواهيد انتخاب مي‌كنيد و در خارجي و مجالت تخصصي) كه با پرداخت نهايت ،پولش را هم از طريق اينترنت پرداخت‌مي‌كنيد و بليط پول (معموال دالر يا يورو شما صادر ميشود .به همين راحتي سرعت. هرچن��د ،لذت ورق زدن كتاب‌ها در خيابان انقالب ،هنوز هم و از طريق كارت‌هاي خيلي‌ها را (مثل نويسنده) به خيابان انقالب مي‌كشاند و گاهي به پيش پرداخت Visa آنجا سر مي‌زنند ،ولي در ديگر مواقع ،سفارش دادن كتاب يا CD Cardيا Master يا نرم افزار خاص ،از طريق اينترنت بسيار ساده تر است و الزم )Cardمي‌توانيد نيست وقت گران‌بها را صرف اين كار كرد .در اين مطلب ،سعي هاي مشترك نسخه مي‌كني��م به اختصار ،برخي امكانات را كه «زندگي الكترونيك» الكترونيك ( )pdfآن در اختيار ما قرار مي‌دهد ،با هم مرور كنيم.
مجله بشويد.
خريد
خريد بليط قطار: اين يكي از اولين خريد‌هايي بود كه در ايران اينترنتي ش��د.
خريد كتاب:
بخش خريد بليط قطار «رجا» را مي‌توانيد به صورت مستقيم و با نشاني http://ticket.raja.irباز كنيد .ايجاد يك حساب كاربري نيز ساده است و طي 24ساعت حساب كاربري شما پس از بررسي اطالعات فردي فعال مي‌ش��ود و با زدن ك��د و رمز مي‌توانيد وارد سيستم شويد .از صفحه‌ي ساده طراحي شده دل‌زده نشويد .هيچ رنگ و عكس��ي هم اس��تفاده نشده اس��ت .در عوض سايت بسيار سريعي است (بجز شب عيد و خريد بليط‌هاي تعطيالت!) .برخالف بسياري از سايت‌هاي ايراني ،كارش را سال‌هاست كه خيلي خوب انجام مي‌دهد:
مي‌توانيد ببينيد كه چه قطار‌هايي با چه هزينه‌اي و با چه ساعت حركتي، باز هس��تند (گزينه‌هاي سبز رنگ) و هركدام را كه بخواهيد انتخاب كنيد و پرداخت را هم با كارت‌هاي بانكي انجام دهيد. خريد بليط هواپيما:
حاال ديگر اكثر شركت‌هاي هواپيمايي ،خريد اينترنتي دارند .با مراجعه به س��ايت آنها مي‌توانيد ثبت نام كنيد و خريد بليط خود را انجام دهيد. البته بر خالف قطار كه فقط يك سايت مشخص اين كار را انجام مي‌دهد، براي هر خط هواپيمايي بايد به س��ايت مربوطه مراجعه كنيد .البته برخي شركت‌ها كه به صورت چارتر عمل مي‌كنند ،ممكن است بليط هواپيماهاي خطوط هوايي مختلف را ارائه نمايند. خريد بليط اتوبوس:
كمي‌ديرت��ر از موارد باال ،ام��ا باالخره خريد اينترنتي بليط اتوبوس هم در حال عمومي‌شدن است .برخي شركت‌هاي حمل و نقل ،بليط اتوبوس را ب��ه صورت اينترنتي مي‌فروش��ند و برخي نيز اقدام ب��ه رزرو اينترنتي مي‌كنند.
اين يكي ،خيلي وقت اس��ت كه عمومي‌ش��ده! جالب ترين سايت فروش كتاب فعال در ايران ،سايت «آدينه» است كه يك كپي نسبتا تميز و مرتب از س��ايت آمازون اس��ت .امكان پرداخت آنالين و پرداخت هنگام تحويل توسط پست از امكانات خوب خريد اين سايت است ،به عالوه اينكه امكانات جست‌وجو و فيلتر كردن اطالعات را بر اساس پارامترهاي مختلف مانند ناشر، موضوع و ...دارد .نشاني اين سايت www.adinebook.comاست .سايت ديگري كه مي‌توانيد انواع كتاب را از آن بخريد سايت www.efeh.com اس��ت كه امكان ارسال فوري هم دارد كه با پرداخت مبلغي حدود 3هزار تومان ،سفارش شما را در كمتر از يك ساعت در تهران تحويل مي‌دهد كه امكان جالبي اس��ت .شما اگر بخواهيد تا انقالب برويد و برگرديد ،عالوه بر اينكه بايد كلي هزينه صرف كنيد ،حداقل دو ساعت هم در ترافيك مشغول خواهيد بود كه به اين هزينه‌ي ناچيز مي‌ارزد .از امكانات جالب اين سايت اين اس��ت كه فهرس��ت مطالب كتاب را مي‌توانيد مطالعه كنيد .همچنين بخش «توصيه‌هاي خريد» و «خريدهاي ديگران» در اغلب موارد كتاب‌هاي مناسب و مرتبط با كتابي كه در حال مشاهده آن هستيد را به شما معرفي مي‌كند .حتي بعضي از كتاب‌ها ،هديه‌ي ويژه هم دارند .مثال يك كتاب را سفارش مي‌دهيد و به صورت خودكار يك كتاب ديگر يا يك CDبه شما هديه داده ميشود كه امكان بسيار جالب توجهي است. خريد لوازم برقي و لوازم الكترونيك:
خريد گوش��ي موبايل و لپ‌تاپ و قطعات كامپيوتر ،بيشتر مرسوم است. هرچند امكان خريد اينترنتي يخچال و ماشين لباسشويي هم در اينترنت وجود دارد .تنها اش��كالي كه وجود دارد اين اس��ت كه بر خالف موارد باال كه ذكر ش��د (بلي��ط و كتاب) ،در بازار ايران قيمت مش��خصي براي لوازم برقي و الكترونيك وجود ندارد و مثال اگر قيمت رسمي‌يك گوشي موبايل 200هزار تومان است و در سايت‌ها هم همين قيمت را مي‌بينيد ،ممكن اس��ت با مراجعه به بازار همان گوش��ي تلفن همراه با همان گارانتي را با قيمت 180هزار تومان هم بتوانيد بخريد .دليل آن هم واضح است .گاهي برخي فروش��نده‌ها به دليل اينك��ه مي‌خواهند انبار گرداني كنند يا تعهد مالي دارند و الزم است كه هر چه سريعتر جنس خود را بفروشند ،حاضر مي‌ش��وند كاالي خود را حتي بدون س��ود بفروش��ند .اين موضوع درباره يخچال و ماشين لباسشويي و مانند آن هم صدق مي‌كند و گاهي اختالف
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
30
قيمت به بيش از 100هزار تومان هم مي‌رسد. به همين دليل ،نويسنده‌ي اين مطلب ،درباره‌ي خري��د اين‌گونه ل��وازم ،اغلب ترجي��ح مي‌دهد اطالع��ات خود را از س��ايت‌ها جمع آوري كند و روي م��دل خاصي نظر خود را متمركز كند و بعدا ب��ا مراجعه به بازار همان محصول را بخرد. يك مشكل ديگر نيز در اين گونه سايت‌ها وجود دارد و آن اين اس��ت كه اغلب آنها انبار ندارند. در واقع وقتي ش��ما سفارش مي‌دهيد ،مي‌روند از بازار يا واس��طه‌هايي كه دارند ،كاال را تحويل مي‌گيرند و بعد به شما تحويل مي‌دهند .اتفاقي كه مي‌افتد اين است كه شما سفارش مي‌دهيد، دو روز بعد به شما زنگ مي‌زنند و مي‌گويند آن كاال يا آن مدل خاص را نداريم ،در عوض ،مدل ديگري را پيش��نهاد مي‌كنن��د .همچنين چون قيمت‌ه��ا به روز تغيير مي‌كن��د ،اگر قيمت باال رفته باش��د ،به ش��ما زنگ مي‌زنند و طلب وجه بيش��تري مي‌كنند .اين اتفاق‌ها درباره كتاب و بليط ،خوشبختانه وجود ندارد. خريد خدمات:
برخي خدمات را هم ميشود اينترنتي خريد. مث�لا اش��تراك برخي مج�لات و روزنامه‌ها (به خصوص نمونه‌هاي خارجي و مجالت تخصصي) ك��ه ب��ا پرداخت پول (معم��وال دالر يا يورو و از طريق كارت‌هاي پيش پرداخت Visa Cardيا
)Master Cardمي‌توانيد مشترك نسخه‌هاي الكترونيك ( )pdfآن مجله بشويد .همچنين در اين رده ،سفارش سايت ،دامنه ،فضا و ...نيز قرار مي‌گيرند .در ايران ،به تازگي سيستم‌هاي ارسال انبوه پيام كوتاه نيز مرس��وم ش��ده و در همين دس��ته قرار مي‌گيرد .ش��ما اعتباري خريداري مي‌كنيد و يك خط ويژه كه با 1000يا 2000 يا 3000شروع ميشود و از آن طريق به افرادي كه مايل هس��تيد ،به صورت گروهي پيام كوتاه ارسال مي‌كنيد .شماره پيام كوتاه مجتمع عالمه طباطبايي هم اين است،3000044813664 : كه مي‌توانيد نظرات خود را به اين شماره ارسال كني��د و پيام‌هاي مجتمع نيز از اين طريق براي شما ارسال ميشود. خريد لوازم بهداشتي ،پوشاك ،لوازم ورزشي و...
درواق��ع ،خريد‌ه��اي جزء در اين دس��ته قرا مي‌گيرند :خريدهاي كوچك .فرق اين خريد‌ها ب��ا خريد لوازم برقي اين اس��ت كه چون هزينه كمي‌دارن��د معموال فروشندگان‌ش��ان كاالهاي س��ايت را در انبار خ��ود دارند .يك مثال خوب از اين س��ايت‌ها ،همان س��ايت www.efeh. comاس��ت كه انواع پوش��اك ،لوازم آرايش��ي و بهداش��تي (حتي مس��واك و خميرداندان!)، ،CDنرم افزار ،اس��باب بازي ،جواهرات بدلي،
تزئينات و ...را از آن طريق مي‌توانيد خريداري كني��د .يكي از محس��نات فروش��گاه‌هاي چند منظ��وره مانند www.efeh.comاين اس��ت كه از طريق يك س��ايت ،انواع محصوالت مورد نياز خود را مي‌توانيد يك جا س��فارش بدهيد. به اي��ن ترتيب ،مثال فرض كني��د كه وارد اين سايت مي‌ش��ويد و يك كتاب حقوقي سفارش مي‌دهيد ،يك تي ش��رت ه��م به نظرتان جالب مي‌رس��د ،آن را ه��م س��فارش مي‌دهيد ،يك خميردندان و يك مسواك مارك دار معتبر هم مي‌بينيد و سفارش مي‌دهيد و در آخر ،مثال يك ش��مع تزئيني هم مي‌بينيد و آن را هم سفارش مي‌دهيد و بعد ،همه‌ي س��فارش را مي‌خواهيد نيم‌س��اعته در منزل تحويل بگيريد ،با پرداخت هزينه‌ي 3هزار توماني ،سفارش خود را تحويل مي‌گيريد .خيلي از محصوالتشان هم تخفيفات 5تا 20درص��دي دارند .معموال در اين زمينه فروش��گاه‌هايي كه چند منظوره هستند ،براي خريد راحت‌تر هس��تند ،هرچند شايد برخي از آنها ،محصوالت خاص را نداش��ته باشند .مثال ممكن اس��ت يك كتاب خاص مرجع مربوط به يك ناش��ر خاص را نداشته باشند كه در چنين حالتي ،خريد از فروش��گاه‌هاي تخصصي ،مانند adineh bookامكان پذير است.
SECURITY شاید شما مطالب بسیار محرمانه و سری را بر روی رایانه‌ی شخصی خود نگهداری نکنید ولی حداقل فایل‌ها و عکس‌هایی دارید که به آنها عالقمندید و از پاک شدن یا تغییر یافتن ناخواسته و ناگهانی آنها اندوهگین می‌شوید و احتماالً دوست ندارید این فایل‌ها به دست غریبه‌ها بیفتد .راه‌های زیادی برای حفاظت از فایل‌ها و فولدرها بر روی رایانه‌های شخصی وجود دارد که در اینجا به شش روش مهم‌تر و عملی‌تر اشاره می‌کنیم: -1محافظت در برابر ویروس‌ها و ابزار جاسوسی
ویروس‌ها و ابزارهای جاسوس��ی از طریق ایمیل یا مرورگر وب منتقل می‌شوند. آنها می‌توانند انواع خرابی‌ها از تغییر و حذف فایل‌ها گرفته تا قرار دادن اطالعات در اختیار افراد سودجو را به بار بیاورند .برای مقابله با آنها الزم است یکی آنتی‌ویروس و یک ابزار ضد جاسوسی ( )Anti-Spywareرا بر روی رایانه‌ی خود نصب کنید و مرتب آنها را به روز رسانی کنید. -2نصب فایروال
اگ��ر معموالً آنالین هس��تید ،فایروال به ش��ما کم��ک می‌کند تا مان��ع از ورود مزاحمان و دسترس��ی آنها به رایانه‌تان شوید .در بیشتر سیستم عامل‌های ویندوز یک فایروال پیش فرض نصب ش��ده اس��ت ولی می‌توانید از فایروال‌های دیگری هم استفاده کنید. -3به روز رسانی نرم افزارها
زمانی که یک حفره‌ی امنیتی در نرم‌افزاری کشف می‌شود ،شرکت تولید کننده‌ی آن اصالحیه‌ای را منتش��ر می کند که اگر کاربران آن را دانلود کرده و نصب کنند،
مشکل حل می‌شود .لذا همواره نرم افزارهای خود را به موقع به روز رسانی کنید تا دچار مشکالت بعدی نشوید. -4تهیه نسخه‌ی پشتیبان
هر چقدر هم ش��ما مراقب باشید ممکن است اتفاق بدی برای رایانه یا فایل‌های شما رخ دهد لذا بهتر است عادت کنید مرتباً از فایل‌ها و فولدرهای مهم خود نسخه‌ی پشتیبان تهیه کنید .برای این کار راه‌های مختلفی وجود دارد ،مانند ریختن فایل‌ها بر روی CDیا ،DVDاستفاده از حافظه‌های فلش یا حتی استفاده از ذخیره سازی آنالین .هم چنین می‌توانید یک هارد دیس��ک خارجی خریده و اطالعات خود را به صورت موازی با هارد رایانه بر روی آن ذخیره کنید. -5استفاده از رمز عبور
در صورتی که فایل‌هایی دارید که نمی‌خواهید در معرض چشمان کنجکاو دیگران قرار بگیرد از رمز عبوری قوی برای نام کاربری خود استفاده کنید و عادت کنید زمانی که مقابل رایانه خود نیستید Log Offکنید. -6محافظت از فایل‌ها و فولدرهای شخصی
ابزارهایی وجود دارند که به شما امکان رمزگذاری بر روی فایل‌ها و فولدرهایتان را می‌دهند تا آنها را در برابر مشاهده و یا تغییر توسط دیگر کاربران محافظت کنند .برای مثال در نرم افزار Office2007شما می‌توانید با انتخاب منوی Officeو سپس کلیک بر روی گزینه Prepareو سپس Encrypt Documentبرای فایل خود سطوح دسترسی تعریف کرده و برای دیدن یا ویرایش آن رمزهای جداگانه تعریف کنید.
اینترنت خدمات بانكي در اي��ران ش��روع كنن��ده خدم��ات بانكداري الكتروني��ك ب��ا كيفيت و امنيت مناس��ب ،بانك س��امان ب��ود .در ادامه ،بانك‌هاي��ي مانند اقتصاد نوي��ن و جدي��دا بان��ك ملت نيز خدمات بس��يار خوب��ي را ارائه مي‌دهند .ديگر نياز نيس��ت براي حوال��هي پول به بانك مراجع��ه كنيد .قبض‌هاي خ��ود را از طريق خدم��ات الكتروني��ك بانك‌ها انجام مي‌دهيد .موجودي حس��اب خود را بررسي مي‌كنيد .واريز‌هايي كه به حساب شما انجام شده است را مشاهده مي‌كنيد و . ...امسال« ،حسابداري مجتم��ع» نيز از اين خدمات اس��تفاده كرد و در مواردي كه بايد پولي به حساب اوليا واريز ميشد، ب��ه جاي اينكه اولي��ا درگير روند وقت گير صدور چك و بع��دا نقد كردن چك ق��رار بگيرند ،فقط شماره حساب خود را اعالم مي‌كردند و ظرف مدت كوتاهي ،از طريق اينترنت مبلغ به حسابشان واريز ميشد كه رضايت اوليا را در پي داشت. آيا همه چيز در پول است؟ مگر زندگي معمولي فقط در پول و خريد كردن خالصه ميشود كه زندگي الكترونيكي فقط پول و خريد باش��د؟ بس��ياري از كاره��ا در اين زمان، الكترونيكي انجام مي‌ش��وند .مثال شما يك بسته پستي ارس��ال مي‌كنيد .كافيست به سايت اداره پس��ت برويد و كد مرس��وله را وارد كنيد تا دقيقا ببينيد كه مرس��وله ش��ما در چه وضعيتي است. تا همين چند س��ال پيش ب��راي گرفتن كوپن و دفترچه بسيج اقتصادي بايد ساعت‌ها وقت را در صف‌ها ه��در مي‌داديم .حاال اين ماجراي يارانه‌ها (كه به شكلي ،به نظر نويسنده ،همان كوپن مدرن است!) را راحت با پر كردن يك فرم و تحويل آن انجام داده ايم و اعالم ش��ماره حساب‌ها در سايت refahi.irكه چند دقيقه بيشتر طول نكشيد به راحتي امكان پذير بود .حتي در ش��هرداري‌ها هم پيگيري وضعيت پرونده به سادگي و با وارد كردن ش��ماره پرونده امكان پذير است .نويسنده‌ي اين مطلب ،چند ماه پيش مشكلي با مخابرات منطقه خود داشت .به سايت اصلي شركت مخابرات وارد ش��د و شرح ماجرا را در بخش مربوطه وارد كرد. چن��د وقت بعد از مخابرات منطقه تماس گرفتند و دعوت كردند با عذر خواهي مشكل حل شد .در صورتي‌كه اگر پنج س��ال پيش بود ،بايد تا ميدان امام‌خميني(ره) مي‌رفتيم و معلوم نبود آيا كسي جوابگو باشد يا خير! اصال چرا راه دور برويم؟ يكي از امكانات بالقوه اينترنت ك��ه در زندگي الكترونيك دانش آموزان مي‌تواند بسيار تجلي داشته باشد ،مسايل آموزشي است .دانش آموزان مجتمع مي‌توانند سه تا چهار
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
31
ساعت پس از برگزاري آزمون‌هاي جامع ،نتيجهي آزمون را در سايت مشاهده كنند و اصل پاسخ‌نامه اسكن شده خود را ببينند و الزم نيست دو سه روز منتظر نتايج چاپ شده باشند .مسئولين آموزشي هم مي‌توانند ليست‌ها و گزارشات تحليل آزمون را به همين سرعت در سايت مشاهده كنند. آموزش ،يكي از اركان زندگي است و اينترنت بس��تري مناس��ب ب��راي آن به حس��اب مي‌آيد. س��ايت‌هاي بس��يار عالي آموزش��ي حتي به زبان فارس��ي وجود دارند ،مانند سايت رشد به نشاني . www.roshd.irسايت‌هاي بسيار خوبي مانند س��ايت www.tebyan.netو س��ايت مجتمع (بخش مقاالت علمي‌و همچنين بانك س��واالت). بس��ياري س��ايت‌هاي ديگر نيز وج��ود دارند كه مي‌توانيد با جس��تجوي كوچك��ي در اينترنت به آنها دسترس��ي پيدا كنيد .دانش آموزان و اوليا مي‌توانند در جهت ارتقاء دانش و معلومات خود از اين سايت‌ها به نحو مطلوب استفاده كنند. بسياري از خدمات امروزه به صورت الكترونيك ارائه مي‌شوند .تنها ايراد اين است كه فهرست خوب و كاملي از آنها وجود ندارد .البته سايت www. iran.irبه تدريج ،در حال آماده كردن فهرس��تي از س��ايت‌ها و مراجع قابل دسترس��ي است كه تا حدودي به صورت مناس��ب اقدام به دس��ته‌بندي س��ايت‌هاي اينترنتي كرده اس��ت ،اما نمي‌توانيد متوجه شويد كه دقيقا چه خدماتي را از چه سايتي مي‌توانيد دريافت كنيد .ش��ايد مهمترين مشكل در حال حاضر اين باش��د كه راه حل جامعي براي راهنمايي درخواست كنندگان خدمات الكترونيكي وجود ندارد .يعني جايي كه به آن مراجعه كنيم و ببينيم براي فالن كار خاص ،به چه س��ايتي و چه بخش��ي بايد مراجعه كنيم .يعني مستقيم ما را به
آنجا هدايت كند .به عنوان مثال ،درباره‌ي خدمات دولتي بايد س��ايت‌هاي متفرقه كه در حال حاضر به صورت جزيره‌ه��اي اطالعاتي درآمده اند و هر ارگاني و هر سازمان ،يا وزارت‌خانه‌اي براي خودش سايتي با شكل و شمايل خاص خود دارد ،يكپارچه ش��وند .نمونه اين كار را شهرداري تهران به شكل نسبتا مناسبي انجام داده است .در سايت www. tehran.irمي‌توانيد مشاهده كنيد .نمونه‌اي ديگر هم س��ايت وزارت آموزش و پرورش اس��ت كه در حال يكپارچه سازي سايت‌هاي ادارات تابعه است كه مي‌توانند براي س��اير سازمان‌ها و نهاد‌ها مانند اس��تانداري‌ها ،شهرداري‌هاي ساير شهرها ،ادارات مي��راث فرهنگي و گردش��گري ،فدارس��يون‌هاي ورزش��ي و ساير س��ازمان‌ها و ارگان‌ها ،نمونه‌هاي ملموس��ي از تالش براي يكپارچه س��ازي باشند، تا سردرگمي‌مخاطبين كاهش يابد .هنوز كارهاي زيادي وجود دارد تا زندگي الكترونيك در كشور ما نمود عيني پيدا كند .اما تا همين حاال هم خيلي كارها انجام ش��ده اس��ت كه بنا به داليل متعدد، مانند عدم معرفي مناسب از سوي ارائه كنندگان خدمات ،و از سوي ديگر به دليل عدم جست‌وجوي مخاطبين اين خدمات ،هنوز در زندگي روزمره ما جايگاه خود را نيافته‌اند .خوش��حال مي‌شويم اگر خدمات بيش��تري را س��راغ داريد ،مطالب خود را به ص��ورت مقاله يا يادداش��ت ،تنظيم كرده و به ايميل نشريات مجتمع به نشاني mags@atcce. comارس��ال كنيد تا در شماره‌هاي بعدي به نام شما منتشر شود و ديگر دوستان شما هم از آنها مطلع ش��وند .همچنين اگر سايت‌هاي مناسبي را مي‌شناسيد ،در صفحه «ارسال پيام» سايت مجتمع به ما اطالع دهيد ،تا در بخش «پيوند‌ها»ي سايت مجتمع معرفي شوند.
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
32
تحقيق در اينترنت
بس��ياري از منتق��دان ،اينترن��ت را محيط��ي نامناس��ب براي دانشآموزان رده‌ي س��ني دبيرستان يا راهنمايي مي‌دانند ،اما بهتر است قبل از هر ابراز نظري ،تمام جنبه‌ها را در نظر بگيريم و سپس به انتقاد بپردازيم .در گذشته براي انجام يك تحقيق ساده‌ي دوران دبيرس��تان يا راهنمايي ،بايد ب��ه دنبال منابع زيادي در كتابخانه‌ها اميد ونكي مي‌گش��تيم و كتاب‌هاي زيادي را مطالعه مي‌كرديم! اما در دهه‌ي اخي��ر با آمدن دني��اي مجازي يا همان اينترنت ،ش��ما به خيلي از كتابخانه‌هاي مجازي دنيا دسترسي داريد؛ حتي زماني كه در منزل دنياي وب ،منبع عظيمي‌از اطالعات است پش��ت كامپيوتر شخصي خود نشسته‌ايد ،مي‌توانيد مقاالتي مرتبط با موضوع تحقيقي خود را به سادگي پيدا كنيد .شرط آن اين است كه روز به‌روز بر حجم كه با روش‌هاي جست‌وجو در موتورهاي جست‌وجو (مانند گوگل) آن افزوده ميشود .در آشنا باشيد .سوالي كه پيش مي‌آيد اين است كه موتور جست‌وجو حال حاضر ميلياردها چيست يا به چه دليل اين اسم براي سايت‌هايي در اين رده و دسته صفحه كه اطالعات انتخاب شده است؟ فراواني از موضوعات دنياي وب ،منبع عظيمي‌از اطالعات اس��ت كه روز به‌روز بر حجم مختلف را در بر دارند، آن اف��زوده مي‌ش��ود .در حال حاض��ر ميلياردها صفح��ه كه اطالعات بر روي سرورهاي فراواني از موضوعات مختلف را در بر دارند ،بر روي س��رورهاي مختلف ج��ا خوش كرده‌ان��د! اين در حالي اس��ت كه تولد س��ايت‌هاي جديد مختلف جا خوش و گس��ترش س��ايت‌هاي موجود نيز ب��ه طور فزاين��ده‌اي به حجم اين كرده‌اند! اين در حالي است كه تولد سايت‌هاي اطالع��ات مي‌افزايد .نرخ رش��د اطالعات تا به آنجا رس��يده كه امروزه مش��كل دسترس��ي به اطالعات ،جدي‌تر از نبود اطالعات است .امروزه جديد و گسترش چالش عمده‌ي اكثر كاربران ،دستيابي به اطالعات است .به عبارت ديگر، به نيز موجود سايت‌هاي اگر كاربري دنبال موضوعي خاص باش��د ،چگونه بايد آن را جست‌وجو طور فزاينده‌اي به حجم كن��د؟ در ميان اين تع��داد عظيم صفحات موجود ،كدامين صفحه نياز اين اطالعات مي‌افزايد .او را برآورده مي‌كند؟ اگر س��ايتي باشد كه به كاربران در پيدا كردن اطالعات كمك كند، قطعا مورد توجه خواهد بود .خوشبختانه چنين سايت‌هايي وجود دارند و ما آنها را با نام موتور جست‌وجوگر مي‌شناسيم.
موتور جس��ت‌وجوگر ،سايتي است كه براي كمك به كاربران در يافتن اطالعات موجود از س��ايت‌هاي ديگر طراحي ش��ده است .اين موتور‌ها ،با گرفتن كلمه‌يا عبارت كاربر ،ليستي از سايت‌هايي را كه طبق الگوريتم‌هاي برنامه‌ريزي ش��ده ،منطبق يا نزديك يا مرتبط با كلمه يا عبارت هس��تند، به كاربر نمايش مي‌دهند. به همين دليل بود كه موتورهاي جس��ت‌وجوگر ،آهس��ته آهسته جاي خ��ود را به طور كامل در دنياي وب تثبيت كردند ،به طوري كه بعضي از آنها به صورت كامال بي‌رقيب به كار خود ادامه مي‌دهند ،كه‌يكي از اين موتورهاي جست‌وجو ،وب سايت نام آشناي googleاست. برترين موتورهاي جست‌وجو در سال 2010ميالدي 2010
Google
!Yahoo
Bing
Ask
AOL Search
Total
28-08-2010
71.59
14.28
9.87
2.28
1.21
99.23
31-07-2010
71.43
14.43
9.86
2.32
1.19
99.23
26-06-2010
71.65
14.37
9.85
2.19
1.15
99.21
22-05-2010
72.00
14.58
9.20
2.18
1.06
99.02
08-05-2010
71.56
14.79
9.31
2.27
1.07
99.00
06-03-2010
71.07
14.46
9.55
3.01
0.98
99.07
06-02-2010
71.35
14.60
9.56
2.55
1.06
99.12
ش��ما ب��ا مرورگر خ��ود مي‌توانيد ب��ا مراجعه به اي��ن آدرس : ، WWW.GOOGLE.COMبه وب س��ايت گوگل دسترسي پيدا كنيد .اما كارايي اين موتور جست‌وجوي بي‌رقيب بسيار وسيع تر از جست‌وجو يك كلمه كليدي در نوار جست‌وجوي اين سايت است. ممكن اس��ت براي شما هم پيش آمده باشد كه براي دانشگاه و
اینترنت يا مدرسه به دنبال يك تحقيق و يا مقاله‌ي خاصي باشيد .مطمئنا اولين راهي كه براي انجام تحقيق مورد نظر به ذهنتان خطور مي‌كند استفاده از موتور جست‌وجوي گوگل است .اما آيا طريقه جست‌وجوي مقاالت و تحقيقات تخصصي با جست‌وجوي يك موضوع معمولي يكس��ان اس��ت؟ پاسخ منفي است ،چرا كه وب سايت گوگل، بخ��ش خاصي را براي جس��ت‌وجوي موضوعات تخصصي و مقاالت و تحقيقات در نظر گرفته اس��ت .بدين ترتيب ابتدا به آدرس باال رفته و در صفحه اصلي س��ايت، روي عبارت Advanced Searchكليك كنيد.در صفحه‌ي جديد و در قس��مت all these wordsكلمه كليدي جست‌وجو را بنويسيد. در قس��مت :this exact wording or phraseعبارت دقيق‌تر ،يا اصطالح خود را براي جست‌وجو وارد كنيد.در قسمت:one or more of these words مي‌توانيد كلمات بيش��تري را براي جس��ت‌وجو وارد كنيد ،تا راحت‌تر و سريعتر به نتيجه مطلوب برس��يد .در بخش :any of these unwanted wordsكلماتي را كه مي‌خواهيد در جست‌وجوي شما قرار نگيرد ،وارد كنيد. Need more toolsدر اي��ن بخ��ش مي‌توانيد نوع زبان جس��ت‌وجوي فرمت تحقيق را مشخص كنيد ،تا نتايج دلخواه‌تان را مشاهده كنيد و همچنين مي‌توانيد در بخش ،Search within a site or domainسايتي را وارد كنيد كه فقط جس��ت‌وجو در آن باش��د.در محلي كه موضوع مورد جس��ت‌وجو را وارد مي‌كنيد، مي‌تواني��د از عالمت‌ه��اي - ،+و '' '' نيز اس��تفاده كنيد .مث�لا اگر مي‌خواهيد كل يك عبارت دقيقا در يك صفحه وجود داش��ته باشد كه گوگل به دنبال آن بگردد، كل عبارت را در گيومه قرار دهيد .به عنوان مثال ،اگر عبارت :رياضيات مهندسي كارب��ردي را وارد كني��د ،تمام صفحاتي ك��ه كلمه «رياضيات» و «مهندس��ي» و «كاربردي» را دارند نمايش داده مي‌شوند. حاال همان عبارت را با گيومه جست‌وجو مي‌كنيم: مي‌بينيد كه «جست‌وجو» محدود تر شده است .همچنين مي‌توانيد از +و – هم
استفاده كنيد كه بگوييد حتما يك كلمه در نتيجه باشد يا نباشد .در بسياري موارد، وقتي ش��ما ش��ش يا هفت كلمه را وارد مي‌كنيد،گوگل صفحاتي را به ش��ما نشان مي‌دهد كه به طور مثال ،سه‌يا چهار كلمه از كلمات شما را داشته باشند .با اضافه كردن +قبل از هر كلمه‌يا عبارت (عبارت يك يا چند كلمه است كه داخل گيومه قرار گرفته باشد) ،به اين معني است كه حتما آن كلمات در نتايج نشان داده شده وجود داش��ته باش��ند .همچنين وقتي قبل از يك كلمه‌يا عبارت( - ،عالمت منها) را قرار دهيد ،گوگل فقط صفحه‌هايي را به ش��ما نش��ان مي‌دهد كه كلمات اول را داشته باشند و كلماتي كه منفي شده‌اند را نشان نمي‌دهد .در همان مثال باال ،اگر كلم��ه فيزي��ك را با منها وارد كنيم :اگر دقت كنيد ،از 10ميليون صفحه نتيجهي جس��ت‌وجوي قبلي ،حدود 3ميليون صفحه داراي عبارت فيزيك بوده‌اند ،كه در جست‌وجوي جديد حذف شده‌اند. چند نكته : براي باز كردن فايل‌هايي با فرمت ،PDFبه برنامه Adob acrobat readerنياز داريد. براي فايل‌هاي PPTبه نرم افزار ،Officeكه شامل Power Pointهست نياز داريد. براي فايل‌هاي Docبه برنامه ،Wordكه معموال روي كامپيوترها هس��ت نياز خواهيدداشت.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
33
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
34
ELECTRONIC BOOK
كتاب الكترونيك
حسين طوقي
پیدایش کتابهای الکترونیکی به سال ۱۹۷۱باز می‌گردد .کتاب الکترونیکی اولیه با به کارگیری المپ اشعه کاتدی تصاویری را بر روی پرده نمایش پدید میآورد که می‌توانست جایگزین چاپ و کاغذ شود .نخستین کتاب الکترونیکی دیجیتال، به نام Nuvomedia’s Rocketدر سال ۱۹۹۹ منتشر شد.
با توجه به تأثير رايانه در مسائل روزمره ،جهان با سرعت فزاينده‌اي به دنياي الكترونيك و ديجيتال تبديل ميشود .كتاب ،چاپ و نشر نيز از اين راه باز نمانده‌اند و ظهور نشر الكترونيك ،اين صنعت را دستخوش تحولي عظيم كرده است .كتاب الكترونيكي ،پديده‌اي كامال تازه در اين بين اس��ت و مي‌رود تا نظام آموزشي و اطالع‌رس��اني را با دگرگوني‌هايي اساسي مواجه سازد .با استفاده‌ي روزافزون از رايانه در كتابخانه‌ها ،به تدريج ش��كل سنتي خدمات كتابخانه‌ها ،رنگ مي‌بازد. تغييرات روي داده اجتناب‌ناپذير به نظر مي‌رسند ،زيرا انقالبي كه فناوري‌هاي جديد اطالعاتي به وجود آورده اس��ت ،پيامدهاي خويش را نيز به دنبال دارد. در واقع فناوري به ش��كل وس��يعي نحوه‌ي انجام پژوهش را تغيير داده است .از مهمترين محصوالت فناوري جديد ،اطالعاتي كه كتابخانه مجازي بر مبناي آن استوار مي‌گردد ،مدارك الكترونيكي اعم از كتاب ،مجله و ...مي‌باشد .تعداد كتاب‌ها و مجالت الكترونيكي با چنان سرعتي افزايش مي‌يابد كه مي‌توان آن را انقالب الكترونيكي ناميد .امروزه مكتوبات الكترونيك حوزه گسترده‌اي را در برگرفته‌اند، نگارش مطالب كتاب ،مجله و روزنامه در يك نقطه از جهان و چاپ كردن آن به صورت هم زمان در چند نقطه ديگر ،متداول شده است .در همين راستا سؤال‌هايي از قبيل؛ كتاب‌هاي الكترونيك چه نوع كتاب‌هايي هستند؟ چه محاسني دارند؟ انواع آنها از چه قرار است؟ آيا جاي كتاب‌هاي كاغذي را خواهند گرفت؟ و سر انجام چگونه و با چه نرم‌افزارهايي مي‌توان اقدام به تهيه كتاب‌هاي الكترونيكي نمود؟ ...مطرح مي‌باش��ند .كتاب‌هاي الكترونيكي صرفا نسخه‌هاي الكترونيكي مطالب مكتوب نيستند ،بلكه مي‌توانند عالوه بر متن ،صوت ،تصاوير و ...را نيز شامل شوند .درباره‌ي تعريف كتاب الكترونيكي ،توافق عمومي وجود ندارد ،در صنعت كتاب‌هاي الكترونيك مبحثی اساسی وجود دارد كه به چه چيزي مي‌توان كتاب الكترونيك گفت؟ در اين زمينه چند ديدگاه وجود دارد. ديدگاه اول
اين گروه بر اين باورند كه كتابي الكترونيك است كه بتوان آن را به وسيله دستگاه كتابخوان ( )eBook Readerمطالعه كرد .دستگاهي كه معموال ابعاد آن به اندازه يك كتاب معمولي اس��ت .بايد اضافه كرد ،كه اين دس��تگاه‌ها به
رايانه متصل نمي‌شوند و صرفا براي خواندن كتاب‌هاي الكترونيك به كار مي‌روند. اين دستگاه كوچك براي دانشجويان جذاب است ،چون دقيقا به اندازه يك كتاب با قطع ُرقعي است ،از نظر حمل و نقل هيچ مشكلي ايجاد نمي‌كند و حتي حمل آن راحت‌تر از رايانه‌هاي موسوم به «نت‌بوك» و «لپ‌تاپ» است .كتاب‌هايي كه به وسيله‌ي اين نوع دستگاه‌ها خوانده مي‌شوند ،كامال شبيه كتاب ديده مي‌شوند و حتي حروف آنها به گونه‌اي است كه به نظر مي‌رسد با ُمركب چاپ شده‌اند. دیدگاه دوم
گروه دوم كتاب‌هاي الكترونيكي را به ش��كل ديگري تعريف مي‌كنند .از نظر آنها كتاب‌هايي الكترونيك هس��تند كه به وس��يله‌ي نرم‌افزارهاي ويژه خوانده مي‌ش��وند ،نه به وسيله‌ي دس��تگاه کتابخوان .به عبارت بهتر ،در نگاه گروه دوم، كتاب الكترونيك با نرمافزار معنا مي‌يابد ،نه با سخت‌افزار .در اين گروه دو گرايش وج��ود دارد :گرايش اول از نرمافزار «مايكروس��افت» و گراي��ش دوم از نرمافزار «ادوبي» حمايت مي‌كنند. ديدگاه سوم
ديدگاه سوم به حرف و حديث‌هاي دو ديدگاهي كه مطرح شد ،كاري ندارد. ديدگاه سوم مي‌گويد هرچه را كه مي‌توان با «مرورگر» خواند ،كتاب الكترونيك است .پس بر اساس ديدگاه سوم ،هر صفحه‌اي كه داده‌هاي آن صفر و يك باشد، صفح��هاي از يك كتاب الكترونيك اس��ت .از نظر اين گ��روه ،مرورگرها ،مادران كتاب‌هاي الكترونيك هستند. ديدگاه چهارم
ديدگاه چهارم هم طبيعتا به سه ديدگاه ديگر كاري ندارد .طبق اين ديدگاه ،كتابي كه سود نياورد ،الكترونيك نيست! حرف اصلي اين گروه اين است كه اصلي‌ترين ويژگي كتاب الكترونيك بايد اين باشد كه قابل سرقت براي تكثير نباشد .آنها مي‌گويند چرا بايد كتابي را توليد كرد كه هيچ سودي نداشته باشد و هر كه خواست آن را تكثير كند؟ اين ديدگاه در واقع نگران نفوذگران رايانه‌اي (هكرها) هستند .كساني كه قفل
اینترنت برنامه‌ها و نرم‌افزارها و هر قفل ديگر ديجيتال را مي‌شكنند، تا حق مالكيت معنوي پديدآورندگان را پايمال كنند .از اين ديدگاه ،بحث «ايمني» بايس��تی جزو ويژگي‌هاي هر كتاب الكترونيك باشد.كتاب‌هاي الكترونيكي به شكل‌هاي مختلف ديگري نيز تعريف شده‌اند؛ مثال كتاب الكترونيكي اصطالحي است براي تك نگاشت‌هاي الكترونيكي كه به شكل حرفهاي ويرايش و براي جلوگيري از كپي شدن ،كد گذاري مي‌شوند. كتاب الكترونيكي دستگاهی است که خوانندگان ،متن‌هاي خ��ود را روي آن مي‌خوانن��د (کتاب خوان الکترونیکی) .و یا ذخي��ره‌ي اطالعات يك کتاب در قالب ديجيتالي به صورتي كه بتوان آن را روي صفحه رايانه مش��اهده كرد .كتاب‌هاي الكترونيكي را مي‌توان روي محمل‌هاي ديجيتالي ،نظير لوح فشرده ( ،)CDلوح فشرده ديجيتالي ( ،)DVDشبكه وب و ...منتشر كرد .مثال بسياري از منابع مرجع ،نظير دايره‌المعارف بريتانيكا ،فرهنگ وبستر ،فرهنگ آكسفورد و از اين قبيل ،عالوه بر قالب چاپي ،بر روي لوح فشرده و نيز شبكه جهاني «وب» قابل دسترسي هستند .بنابراين چنين كتاب‌هايي را نمي‌توان در جهان چاپي و كتابخانه‌هاي س��نتي يافت و از اين لحاظ، اين منابع منحصر به فرد به شمار مي‌آيند .براي مطالعه برخي از كتاب‌هاي الكترونيكي بايد همه‌ي متن كتاب را به رايانه‌ي شخصي خود انتقال داد و يا صفحه به صفحه ،يا فصل به فصل آنها را مطالعه كرد.سادگي اجرا ،سادگي جست‌وجو در متن، داشتن قالب زيبا ،منسجم بودن مطالب ،امكان عرضه يا فروش ساده‌تر و سريعتر ،داشتن قابليت افزودن امكانات مالتي مديا و... از جمله ويژگي‌هايي هستند كه كتاب الكترونيكي را به عنوان يك رسانه نوپا و رو به رشد ،از ساير رسانه‌هايی از اين دست ممتاز مي‌کند.نهادهاي بسيار زيادي با درك اهميت اين رسانه، به حمايت و گسترش اين پديده نوپا اقدام مي‌كنند كه قصد آنها توسعه هر چه بيشتر نشر الكترونيك و افزایش ارزش اين پديده است .براي مثال ،نمايشگاه كتاب فرانكفورت ۷ ،جايزه ساليانه براي كتاب‌هاي الكترونيكي برگزيده ،اختصاص داده است كه شامل جايزه‌اي ويژه مي‌باشد .اكنون سايت‌هاي فراواني را مي‌توان يافت كه از نويسندگان ديجيتال استقبال مي‌كنند. انتشارات تجاري Time Warnerاز وجود سايت www. ipublish.comخبر داد كه مس��ئوالن آن نويسندگاني را كه قصد دارند كتابشان در قالب الكترونيكي عرضه شود ،جلب و حمايت مي‌كنند.همچنين ،جنبش��ي تحت عنوان «پروژه گوتنبرگ» شكل گرفته است كه هدف آن تبديل كتاب‌هاي عادي به كتاب‌هاي الكترونيكي است .هزاران كتاب كه تا كنون در كتابخانه‌ها و يا كلكسيون‌هاي خصوصي موجود بودند ،اكنون در قالب ديجيتال ،در دسترس همگان قرار مي‌گيرند. تاريخچه ظهور كتاب الكترونيكي
پیدای��ش کتاب‌ه��ای الکترونیکی به س��ال ۱۹۷۱باز می‌گردد .کتاب الکترونیکی اولیه با به کارگیری المپ اشعه کات��دی تصاویری را بر روی پرده نمایش پدید میآورد که می‌توانس��ت جایگزین چاپ و کاغذ شود .نخستین کتاب الکترونیکی دیجیتال ،به نام Nuvomedia’s Rocket در سال ۱۹۹۹منتشر شد. مزايا و ويژگي‌هاي كتاب‌هاي الكترونيكي دسترسي از راه دور
كتاب‌ه��اي الكترونيكي قابليت بس��يار مناس��بي براي استفاده در آموزش مؤسسه‌هايي دارند كه تعداد كاربران از
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 راه دور آنها زياد مي‌باشد.
سهولت انتقال در عين يكپارچگي مطالب
اطالعات پردازش شده مي‌تواند به سرعت جابه‌جا شود. با توسعه ميكروچيپ‌ها ،فناوري «فايبر اپتيك» و اينترنت، ارتباط‌هاي ديجيتال مي‌تواند به س��هولت هرچه تمام‌تر و به ص��ورت بالدرنگ منتقل ش��ود .كتاب‌هاي الكترونيكي مي‌تواند به صورت downloadو يا به ش��كل ضميمه به ايميل ( ،)attachmentعرضه شوند و نيز قابل ذخيره در هر نوع ابزار ذخیره سازی دیجیتال مي‌باشند. انسجام مطالب و تنوع كاربرد
در حال حاضر ،مردم دسترس��ي بيش��تري به اطالعات دارند و مي‌توانند بر اساس آن تصميمات بهتري بگيرند .در مقايسه با قالب‌هاي رايج متني ،كتاب‌هاي الكترونيكي در عين دست ه بندي مطالب به صورت فهرست يا موضوعي ،به ص��ورت وحدت يافته ،تبادل مطالب با يكديگر را ،همراه با سهولت در جست‌وجو فراهم مي‌كند. تبادل بينا بين مطالب با يكديگر
ترغيب ش��دن بيش��تر براي ادامه‌ي خواندن ،س��هولت نگهداري و ياد س��پاري مطالب و توانايي بيشتر در كنترل مطال��ب ،از جمله موارد بس��يار مهم براي خواننده اس��ت. ي��ك كتاب الكترونيك��ي با امكاناتي مثل وج��ود فرا متن ( ،)Hyperlinkام��كان تبادل بينا بين مطالب و نيز مرور ه��م زمان آنه��ا با يكديگر را فراهم مي‌كن��د .اين راحتي جست‌وجو به ويژه براي افرادي كه با مطالب تحقيقاتي سر و كار دارند ،بسيار اهميت دارد.
است كه خواندن مطالب از طريق اين‌گونه نرم‌افزارها به دليل عدم تعبيه يا اجراي ساده فرامتن‌ها ( )Hyperlinksو نيز نبود تبادل بين مطالب به صورت بال درنگ ،براي خواننده بسيار خسته كننده خواهد بود .اما در يك كتاب الكترونيكي مطالب بسيار طوالني ،مثال نسخه‌ي كامل دایره‌المعارف را مي‌توان به صورت كليك روي فهرست‌ها و دسته‌بندي‌ها، به ساده‌ترين شكل مرور كرد. چگونگي ساخت كتاب‌هاي الكترونيك
برنامه‌های نرم‌افزاری بس��یاری براي س��اخت و عرضه يك كتاب الكترونيكي ارایه ش��ده‌اند ،اما برای تهیه کتاب الکترونی��ک به موارد ذيل احتياج اس��ت -1 :مطالب تايپ شده در فرمت متن -2برنامه Front Pageيا برنامه‌هاي مشابه ديگر با پش��تیانی از فرا متن -3نرم‌افزاري مناسب جهت تبديل مطالب به قالب الكترونيكي يكي از روش‌هاي رايج براي ساخت كتاب الكترونيكي، عرض��ه مطالب در قالب PDFاس��ت كه توس��ط كاربران مكينتاش نيز قابل خواندن است و براي كار با اين قالب و يا تبديل فايل‌هاي Wordبه PDFبايد مجموعه نرم‌افزاري Adobe Acrobatاز جمل��ه Reader ، Writerو Distillerو يا س��اير نرم‌افزارهاي كار با فايل‌هاي PDF
پشتيباني از امكانات مالتي مديا
كتاب‌هاي الكترونيكي حتي مي‌توانند اين امكان را داشته باشند كه به مطالب كتاب گوش دهيد! نرم‌افزارهايي چون Microsoft Readerاز امكانات بس��يار خوبي از جمله خواندن متون بر خوردار مي‌باشند .اين مطلب صرفا جالب است ،اما براي افرادي مثل نابينايان و يا كساني كه مشكل خواندن مطالب را دارند ،نويد بخش عصري تازه در آموزش و اطالع رساني است .هم چنين ،اين كتاب‌ها امكان خوبي براي بزرگ كردن مطالب ( )Magnifierدارند. سهولت كار و اجرا
افراد اغلب براي نوش��تن و يا خواندن مطالب از طريق رايانه ،از نرم‌افزارهايي چون Wordاس��تفاده مي‌كنند. يكي از مش��كالت نرمافزار Wordاين است كه مطلبي كه در يك نسخه آن مثل Word97و يا در يك ويندوز فارس��ي ساز نوشته ميشود ،به سادگي در نسخه‌ي ديگر اين نرمافزار قابل اجرا نيس��ت .به طوري كه اگر ش��ما آن را به رايانه‌ي ديگر كه داراي نس��خه ديگري است ببريد، به خصوص اگر آن مطالب به زباني غير انگليس��ي نوشته ش��ده باشد ،ممكن اس��ت به همان دقت اجرا نشود و نيز ممكن اس��ت بسياري از افراد براي خواندن مطلبي كه در قال��ب PDFدر اختيار دارن��د ،نرم‌افزارهاي ويژه اجراي PDFرا نداش��ته و حتي نام آنها را نيز نش��نيده باشند. اما كتاب‌هاي الكترونيكي كه در فرمت EXEهستند ،اين مش��كل را نيز حل كرده‌اند .يعني شما كتاب الكترونيكي خود را صرف نظر از نوع سيستم عامل و يا وجود نرم‌افزاري براي خواندن آن ،نه تنها ساده‌تر از ورق زدن يك روزنامه خواهيد خواند ،بلكه از امكانات بس��يار جالب ديگر آن نيز بهره‌مند خواهيد شد و حتي مي‌توانيد از درون كتاب براي نويس��نده آن ايميل بفرستيد!از جمله مشكالت ديگر اين
را در اختيار داش��ته باشيد .اما معموال مخاطبان كتاب‌هاي الكترونيكي قالب EXEيا خود اجرا را براي خواندن ،بيشتر ترجي��ح مي‌دهند .براي اين‌گونه فايل‌ها نيز نرمافزار وجود دارد .به طور كلي ،نرم‌افزارهاي كتاب‌س��ازي به دو دسته تقسيم مي‌شوند -1:نرم‌افزارهايي كه فايل‌هاي htmlو متني را به فرمتي غير از EXEتبديل مي‌كنند -2 .نرم‌افزارهايي ك��ه فايل‌ه��اي htmlرا به EXEتبدي��ل مي‌كنند .براي ساختن اين نوع فايل‌ها و اجراي آنها ،به نرمافزار Acrobat Readerنياز است .اين نرمافزار به صورت رايگان از سايت Adobe.comقاب��ل دريافت مي‌باش��د .فايل‌هاي PDF معموال س��ازگاري خوبی با دس��تگاه‌های چاپ دارند ،اما از نظر مرور مطالب ،خواننده شناوري الزم را ندارد .اما یکی از ويژگي بسيار برجسته آنها سازگاري با انواع مختلف ويندوز و رايانه‌ها است .هم چنين ،مفسر‌های الکترونیکی (كامپايلر) وجود دارند كه به يك پردازشگر نوشتار دروني مجهزند كه مي‌توان متن را به صورت مستقيم در خود كامپايلر نوشت. از جمله اين نرم‌افزارها به Neobook Professionalو Win Ebookمي‌توان اشاره كرد.
35
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
36
اينترنت تهديد يا فرصت
اينترنت ديگر يكي از نيازهاست .نيازي كه هر چند برخاس��ته از طبيعت نيست ،اما مانند بسياري ديگر از نيازهاي انس��ان امروزي مثل برق ،تلفن ،راه و ...تصور زندگي بدون آن دش��وار است .با توجه به جديد بودن اي��ن پديده– الاقل در جامعه‌ي ما -طبيعي اس��ت كه نحوه‌ي پذيرش آن از س��وي نس��ل جوان و نسلي كه اكنون به عنوان والدين هستند ،تفاوتي جدي دارد .نسل امروز وقتي در فرآيند رش��د با پديده‌هاي اطراف آشنا شده‌اند ،اينترنت را هم مثل بسياري از چيزهاي ديگر پيش روي خود ديده‌اند و با كنجكاوي حريصانه‌اي كه مقتضاي س��ن آن‌هاست با آن كلنجار رفته‌اند .اما اوليا كه هيجان آنها به داليلي مثل س��ن بيش��تر ،تثبيت جايگاه اجتماعي و اقتصادي و ...فروكش كرده اس��ت، تمايل چنداني ب��راي پرداختن به آن را ندارند .ضمن اينكه آموزش در اين مورد ،اغلب مس��تلزم اين است كه پاي درس كس��اني بنشينند كه از نظر سن و سال كوچك‌تر از خود آنها هستند و اين كمي خارج از عرف معمول اس��ت و مهم‌تر از آن ،زندگي در كالن‌ش��هرها وق��ت كافي و فراغت فكري الزم براي اين امر را نيز از آنها صلب كرده است .مشكل از جايي شروع ميشود ك��ه والدين متوجه مي‌ش��وند كنترل فرزندش��ان را از دس��ت داده‌اند .فرزند ،در دني��اي مجازي با چيزهايي آش��نا ميشود كه والدين از آن بي‌خبرند .ديگر اينكه خود رايانه و بيش��تر از آن اينترنت ،اعتيادآورند .صرف زمان بسيار زياد در هر شبانه‌روز توسط نوجوان ،او را از
تعامالت اجتماعي و رفتارهاي طبيعي و ضروري ديگر باز مي‌دارد .اين نگراني كه ناشي از مسئوليت‌پذيري و عالقه‌ي اوليا به فرزندان است ،طبيعي و حتي ضروري اس��ت .اما نحوه‌ي رفتار آنها بعد از اين نگراني متنوع است .يكي از راحت‌ترين كارها در قانون‌گذاري ،صلب و توقيف است ،اما مطمئنا بهترين كار نيست. ميزگردي كه با حضور دانشآموزان دبيرستان عالمه طباطبايي واحد جام‌جم برگزار شد ،اين نكته‌ي بارز را در خود داشت كه دانشآموزان نگراني اوليا را مي‌فهمند و به آنان حق مي‌دهند. شروع بحث با اين سوال آقاي سيدحبيب‌ا ...سعيدي (مش��اور روانشناسي) بود كه آيا اينترنت فرصت است ي��ا تهديد؟ و چه مصداق‌هايي براي جواب اين س��وال مي‌توان مطرح كرد؟ داوي�د رف�وآ (دانش‌آموز پاي�هي اول) :اينترنت در دنياي ما جايگاه خاصي كسب كرده ،به طوري كه اگر حذف شود ،خيلي از كارها با مشكل مواجه ميشود يا حتي ممكن اس��ت آن مورد خاص انجام نشود .امروزه حت��ي با كمك اينترنت مي‌ش��ود جان يك انس��ان را نجات داد .ش��ايد در مورد پزشكي از راه دور چيزهايي ش��نيده باش��يد .هنگامي كه يك پزشك نمي‌تواند در مط��ب يا اتاق عمل حضور داش��ته باش��د ،مي‌تواند از طريق اينترنت اقدام ب��ه انجام آن عمل كند .اينترنت ضررهاي��ي هم دارد .برنامه‌هاي مخرب مثل ويروس‌ها يا س��ايت‌هاي مخالف با اخالق و آموزه‌هاي ما مي‌تواند
بر روحيات بچه‌ها تاثير بگذارد .افراد سودجو مي‌توانند از طريق ابزارهاي اينترنتي مانند «چت» ،به بقيه ضرر بزنند .رايانه‌ها يا پست الكترونيكي كه اكثرا تحت عنوان ايميل شناخته ميشود از محسنات قابل توجه اينترنت است .اين ابزار مي‌تواند اموري را كه در حالت عادي به س��ختي و با صرف زمان نسبتا زيادي انجام مي‌شوند، آنه��ا را با زمان بس��يار كوتاهي و به س��ادگي كامل انجام دهد .براي پست عادي يك مطلب از طريق‌هاي قديمي ،ممكن است روزها ،هفته‌ها يا ماه‌ها طول بكشد. در صورت��ي كه با ايميل ،تنها در عرض چند ثانيه اين امكان فراهم ميشود. بردي�ا جامجو (دانش‌آموز پايه‌ي دوم) :همانطور كه دوس��تان گفتند اينترنت فواي��د و ضررهاي خودش را دارد .من تصور مي‌كنم االن مشكل در بخش اينترنت، اين است كه سرعت اينترنت در كشور ما خيلي پايين است .به طوري كه گفته ميشود ،سرعت دانلود در ايران رتبه‌ي 176ام را در بين 186كشور دارد و سرعت آپلود ما هم رتبه‌ي 168ام را دارد؛ كه كمي بهتر اس��ت .اگر ما بخواهيم از فوايد اينترنت به خوبي اس��تفاده كنيم، به سرعت بااليي نياز داريم .خوب سرعت موجود براي رفع بعضي نيازها كافي اس��ت ،اما خيلي از امكانات را فراهم نمي‌كند .من چند روز به وب‌س��ايت شركت اپل ( )Appleرفت��م كه به تازگي ي��ك لپ‌تاپ جديدي س��اخته و كنفرانس��ي كه در آن اين لپ‌تاپ را معرفي كرده‌اند و روي وب‌س��ايتش گذاشته بود ،منتها چون
اینترنت سرعت من پايين بود ،نتوانستم آن را بگيرم. دامون ربيع (دانش‌آموز پايه‌ي س�وم) :در پاسخ به اين سوال كه اينترنت يك فرصت است يا يك تهديد، نظر من هم‌چنان اين است كه هر دو مي‌تواند باشد .اما تصور مي‌كنم در جامعه‌ي ما بيشتر استفاده‌ي نادرست و خطا از اينترنت ش��ده اس��ت ،تا استفاده‌ي درست و الزم .غالب اينطور اس��ت كه وقتي كس��ي به اينترنت متصل ميشود ،در ابتداي امر معلوم نيست كه هدفش چيس��ت؟ حاال مي‌رويم در گوگل يك جس��ت‌وجويي مي‌كنيم و وب‌س��ايت‌ها را يك دوري مي‌زنيم تا ببينم به كجا مي‌رس��د؟ يا مثال ايميل‌ها را چك مي‌كنيم تا چند مورد سرگرمي ديده باشيم. م��ن در بس��ياري از كارها وقتي با مش��كلي مواجه مي‌ش��وم ،از طريق اينترنت اطالعات الزم را به دست مي‌آورم .به خص��وص در مورد خود كامپيوتر .وقتي با كوچك‌ترين مشكلي مواجه مي‌شوم با يك جست‌وجو در گوگل راه‌حل آن را پيدا مي‌كنم .مثال ،اخيرا مشكلي در خص��وص زيرنويس يك فيلم داش��تم كه نامرتب و ناخوانا ظاهر مي‌ش��د با يك جست‌وجوي اينترنتي ،در عرض 5دقيقه ،مشكلم را حل كردم .بحث وبالگ‌نويسي بحثي اس��ت كه به تازگي خيلي مورد توجه جامعه‌ي م��ا قرار گرفت��ه .در اين مورد نيز چ��ون افراد آموزش نديده‌اند ،همين‌طور بدون آگاهي پيش مي‌روند .همه چيز را امتح��ان مي‌كنند تا ببينند چه پيش مي‌آيد و چه چيزي به خواس��ته‌ي آنها نزديك‌تر است .خوب اي��ن روش وقت و انرژي زي��ادي از آنها مي‌گيرد .اما اگر درس��ت آموزش ببينند ،زودتر و بهتر به هدفشان مي‌رس��ند .نكته‌ي ديگر اين است كه خيلي‌ها اينترنت را خيلي محدود تصور مي‌كنند و هنوز به وس��عت آن پي نبرده‌اند. محمدعلي كاويان (دانش‌آموز پايه‌ي دوم دبيرستان):
اينترنت ،جنبه‌هاي خوب و بد دارد .از جمله جنبه‌هاي ب��د ،وابس��تگي زيادي اس��ت كه ممكن اس��ت ايجاد كند .اين وابس��تگي ممكن اس��ت خيلي بد باشد و اثر منفي قابل توجهي روي دانشآموزان داش��ته باشد .از جنبه‌هاي خوبش ،يكي امكاناتي است كه براي كارهاي تحقيقاتي فراهم مي‌كند و ديگر ايجاد امكان ارتباطات صوتي يا حتي تصويري با دوس��تان دور در يك كشور ديگر است .كسب اطالعات عمومي و موقعيت‌شناسي از ديگ��ر جنبه‌هاي خوب اينترنت اس��ت .من در حال تهيه‌ي ي��ك كار تحقيقي ب��راي درس دين و زندگي هستم .از طريق گوگل و مرورگر ASKمطالب خوبي جم��ع‌آوري كردم كه حاال بايد آنه��ا را مرتب كنم و سروسامان بدهم. در اين قسمت از بحث خواستيم تا همكاران حاضر در جلس��ه نظرشان را بيان كنند .جناب تميمي ،مدير محترم دبيرستان كه علي‌رغم مشغله‌هاي فراوان قبول زحمت كرده و در اين جمع دوس��تانه حاضر ش��دند، نظراتش��ان را ب��ه طور اجمالي بي��ان كردند و به دليل كارهاي جاري مدرس��ه ،جلسه را ترك كردند .حمايت ايش��ان از برگزاري اين ميزگرد و تامين خواس��ته‌هاي واحد نش��ريات ،باعث دلگرمي ما ش��د و صحبت‌هاي صري��ح و صادقانه‌ي ايش��ان ،ب��ا پش��توانه‌ي اعتبار و تجربه‌شان بسيار جالب توجه بود.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 آقاي علي تميمي (مدير دبيرس�تان) :هر وس��يله، هر كش��ف و هر اخت��راع جديدي مي‌توان��د منجر به اس��تفاده‌ي مطلوب و صحيح شود و مي‌تواند منجر به استفاده‌ي ناصحيح و مخرب گردد .تا حدي «شرايط» و «محيط» هس��تند كه امكان نوع استفاده را براي ما فراهم مي‌آورد .من ،جاي آموزش‌هايي براي اين موارد را در سرفصل‌هاي آموزش و پرورش ،به خصوص براي مقاطع دبيرس��تان و راهنمايي بس��يار خالي مي‌بينم. خيلي موارد هست كه براي آموزش آنها هنوز برنامه‌اي تدوين نش��ده و يكي از آنها همين موضوع استفاده از اينترنت اس��ت .البته ما در مجتم��ع عالمه طباطبايي مهارت‌ه��اي هفتگانهي ICDLرا آموزش مي‌دهيم. مقدم��ات را درباره‌ي اي��ن مهارت‌ها تدريس مي‌كنيم. اما در زمينهي مديريتي كه آقاي برزويي اشاره كردند، نتوانس��تيم وقت بگذاريم .نتوانس��تيم به دانشآموزان ي��اد بدهيم كه چگونه از اين وس��يله‌اي كه در اختيار ما هس��ت ،استفاده كنيم كه به ديگر شئون زندگي ما ضربه نزنند .اگر به اين امر به درستي پرداخته شود ،نياز نيس��ت دانش‌آموز دائما تحت نظارت و كنترل بيروني از سوي خانواده ،مسئول آموزش پايه و ديگران باشد، كه چرا وقت كافي براي درس‌هاي خود نگذاشته است
همه تعريف ميشود ،متفاوت است .در آن جامعه فرض بر اين اس��ت كه افراد عاقل و بالغ هستند و مسئوليت خير و صالح آنها به خودش��ان برمي‌گردد .اما در كار تربيتي ،فرض اول اين اس��ت كه معل��م ،مربي و اوليا كساني هستند كه در درجه‌ي اول خيرخواه نوجوان و دانش‌آموز هس��تند و در مرحله‌ي بعد خير و صالح او را بهتر از خود او مي‌دانند .اين فرض‌ها باعث مي‌ش��ود ك��ه بعضي «به ظاه��ر» آزادي‌ها را از دانش‌آموز صلب كنيم .بعضي مسائل غريضي از نوع جريان گرسنگي ،غذا خوردن و سير شدن نيستند ،بلكه از جنس نوشيدن آب شور و تشنه‌تر شدن است .اينترنت ،استفاده‌ي ناصحيح از بعضي معقوله‌ها را خيلي سهل كرده است و نوجوان به اقتضاي سنش كنجكاوي‌هايي دارد كه ممكن است باز به دليل همان اقتضاي سن و سالش ،تحمل اطالع
هر وسيله ،هر كشف و هر اختراع جديدي مي‌تواند منجر به استفاده‌ي مطلوب و صحيح شود و مي‌تواند منجر به استفاده‌ي ناصحيح و مخرب گردد .تا حدي «شرايط» و «محيط» هستند كه امكان نوع استفاده را براي ما فراهم مي‌آورد .من ،جاي آموزش‌هايي براي اين موارد را در سرفصل‌هاي آموزش و پرورش ،به خصوص براي مقاطع دبيرستان و راهنمايي بسيار خالي مي‌بينم .خيلي موارد هست كه براي آموزش آنها هنوز برنامه‌اي تدوين نشده و يكي از آنها همين موضوع اس�تفاده از اينترنت است .البته ما در مجتمع عالمه طباطبايي مهارت‌هاي هفتگانهي ICDLرا آموزش مي‌دهيم .مقدمات را درباره‌ي اين مهارت‌ها تدريس مي‌كنيم. و نياز نيس��ت كه در ايام امتحانات ،لپ‌تاپ دانش‌آموز ب��ه صورت فيزيكي توقيف ش��ود .چنين رفتارهايي به اين دليل اس��ت كه نتوانس��ته‌ايم دانش‌آموز را متقاعد كني��م كه از اي��ن ابزار و اين امكانات چه اس��تفاده‌اي بكن��د .اين توجيهات بايد ب��ه دانش‌آموز آموزش داده شود تا كنترل‌ها به صورت دروني درآيد ،به طوري كه فرد خودش به خير و صالحش واقف ش��ود و در غياب ه��ر كنترل‌گر بيروني نيز ،بهترين و منطقي‌ترين رفتار ممكن را داشته باشد. من ش��خصا به لحاظ فرهنگ��ي و مذهبي با اينكه اينترنت ،به صورت فعلي در اختيار نوجوان دانش‌آموز ما باشد ،موافق نيستم و با اين پديده مشكل دارم .درست اس��ت كه طبق نظر جناب آقاي برزويي ،آگاهي يافتن از هر مس��الهاي ،في‌نفس��ه مي‌تواند خوب باشد ،اما در روند تربيتي كودكان و نوجوانان ،مديريت آگاهي دادن حياتي است .به تناسب نيازها و سن و سال آنها بايد اطالعاتي در اختيارشان قرار گيرد .رها كردن آنها در فضايي كه خودشان بتوانند در هر زمينهاي كنجكاوي كنند ،به صالح خودش��ان نيست و ما به عنوان معلم، مربي ،ولي دانش‌آموز ،مكلف هستيم كه هدايت آنها را به بهترين نحو ممكن انجام دهيم .در اينجا ماجرا با يك جامعه‌ي وسيع و گسترده كه حقوق يكسان براي
داشتن از آنها را نداشته باشد ،به جز اين ،آن اطالعات در ح��ال حاضر ضرورتي ندارد و كمكي به او نمي‌كند، بلكه برعكس او را از روال عادي رش��دش و بچه بودن طبيع��ي خودش و پرداختن به تجربيات معمول درس و زندگي ،به س��مت و س��وي ديگ��ري مي‌چرخاند كه نهايتا منجر به تش��ويش ذهني و رفتاري‌اش ميشود. بل��وغ زودرس كه امروزه حادث ش��ده از نتايج چنين بي‌پروايي‌هايي است كه مطابق روال طبيعي رشد نيست و آسيب‌هاي خودش را دارد .به اين ترتيب من شخصا به تاكيد ،تاييد كننده‌ي فيلترينگ هستم .به قول مولوي: «آن يكي خر داشت پاالنش نبود /يافت پاالن ،گرگ خر را در ربود» .هر رفتاري يك زمان بهينه براي پرداختن دارد .نوجواني و جواني فرصت بسيار محدود و زودگذري اس��ت كه در آن مي‌خواهيم تمام زندگي بعد از آن را پايه‌گ��ذاري كنيم .در اين زمان مغتنم ،خواس��ته‌هاي متعددي به سراغ انسان مي‌آيد .عدل خداوند همين را ايجاب مي‌كند كه آن كس��ي كه از اين فرصت بهترين استفاده را در پايه‌ريزي زندگي‌اش انجام دهد ،در آينده كه زمان براي بسياري از تجربيات ديگر هست ،زندگي بهتري داشته باشد .شايد بتوان گفت ،فلسفه‌ي بهشت و دوزخ هم همين اس��ت .كسي كه كنترل و مديريت بهتري در پرداختن به خواس��ته‌هايش و اولويت‌بندي
37
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
38
درست و ارزش‌گذاري صحيح براي آنها داشته باشد، منطقا بايد آينده‌ي بهتري داشته باشد. من اينترنت را وسيله‌ي بسيار مناسبي مي‌دانم ،اما با توجه به نوع فعلي فضاي فرهنگي ،تربيتي جامعه‌ي ما و فضاي حاكم بر جامعه ،باالخص شرايط نگراني‌هاي اعتق��ادي ،تهديدهاي اينترنت را ب��راي دانشآموزان، بيشتر از فرصت‌هايش مي‌دانم ،اما براي سنين باالتر و دانشجويي به بعد ،خير .معتقدم فرصت‌هايش ،ارجحيت بر تهديدهايش دارد. آقاي احمد برزويي (مشاور پايه‌ي اول) :از نظر من در اين بحث اولين نكته‌اي كه بايد به آن توجه داشت كه ما توليد كننده‌ي اينترنت نبوده‌ايم .پس بر اس��اس نيازهاي ما طراحي نشده است .عالوه بر آن فرهنگ و نحوه‌ي استفاده از آن را دقيق ياد نگرفته‌ايم يا اينكه آن‌طور ك��ه طراحان اينترنت دوس��ت دارن��د ،دنبال بهره‌من��دي از آن نبودي��م .نكته‌ي دوم اين اس��ت كه يك��ي از مهمترين كاركرده��اي اينترنت آگاهي دادن است .به نظر من آگاهي يافتن از هر موضوعي سودمند اس��ت .معرفت پيدا كردن در عرصه‌هاي مختلف كاري شايس��ته اس��ت و به اين ترتيب اينترن��ت در مجموع براي من ابزاري مثبت اس��ت ،چرا كه آگاهي من را در
محمدعلي كاويان پايه‌ي دوم
مردم حرف منطقي ،مس��تدل و درست را مي‌پذيرند و در مقابلش تمكين مي‌كنند. آق�اي مهدي حس�ن‌زاده(معاون فرهنگ�ي) :من از اينترنت به عنوان يك دايره‌المعارف گس��ترده استفاده مي‌كنم .سطح پايين اين اس��تفاده ،كمك به كارهاي درس��ي پس��رم ،مثال براي يك كار تحقيقي يا انش��ا و مقاله‌نويس��ي است .يا استفاده براي خودم در تدريس، وقتي در موضوعي به بن‌بست برخورد مي‌كنم ،در اين زمينه ،اينترنت خيلي مي‌تواند كمك كننده باش��د .در م��وارد منفي آنچه كه در بچه‌هاي مدرس��ه ديده‌ايم و س��عي ك��رده‌ام گريبان‌گير خودم و فرزندم نش��ود، وابس��تگي و به نوعي اسير ش��دن به اينترنت است .به خصوص درگير ش��دن در بازي‌ه��اي اينترنتي ،وقت و انرژي فراواني صرف مي‌كنند .لذا س��عي كرده‌ام خيلي محدود در منزل از آن استفاده كنم. در ادامه ،آقاي طالبي از دوس��تان حاضر خواستند تا نظرشان را در خصوص فيلترينگ و نگراني‌هايي كه منجر به ترفند ميشود بيان كنند و نظرشان را در مورد تاثيري كه اين‌گونه كنترل‌ها خواهند داشت ،بگويند. دو مورد از آسيب‌هايي كه متوجه دانشآموزان است، يكي پرداختن به مسائل متفرقه‌اي است كه هيچ لزومي
دامون ربيع پايه‌ي سوم
آن زمينه‌هايي كه مورد عالقه‌ام هس��تند ،باال مي‌برد. س��ومين نكته ،تعبير فرمايش امام علي (ع) اس��ت كه «الن��اس اعداء بما جهل��وا» ،يعني مردم دش��من آن چيزي هستند كه نمي‌دانند .وقتي ما نسبت به چيزي آگاهي نداشته باشيم ،در مواجهه با آن اولين كاري كه مي‌كنيم موضع‌گيري است .در اين موضع‌گيري ،چون مي‌خواهي��م خودم��ان را و جايگاهمان را اثبات كنيم، ب��راي چيزي كه مقابل ماس��ت عيب‌جويي مي‌كنيم و دنب��ال نقاط ضع��ف آن مي‌گرديم و آن نقاط ضعف را براي خودمان پررنگ مي‌كنيم .اما در مورد اينترنت ،ما مي‌توانيم از آن به عنوان وسيله‌اي براي اثبات خودمان استفاده كنيم .وس��يله‌اي براي رساندن پيام خودمان به ديگران« .وبالگ‌نويس��ي» كه دانشآموزان عزيز به آن اش��اره كردند ،مي‌تواند وس��يله‌اي باشد كه تفكر و انديشه‌ي يك فرد را كه در كنج خانه‌اش نشسته است، به دورترين نقاط دنيا انتقال دهد تا ارتباطات موضوعي مناسبي با او برقرار شود .معموال هم اين‌چنين است كه
برديا جامجو پايه‌ي دوم
ندارند و صرفا سرگرمي هستند .اگر آمار درستي تهيه ش��ود كه دانشآموزان ،چند درصد از زمان استفاده از اينترنتشان به مسائل علمي و درسي مفيد مي‌گذرد و چند درصد وقت به مسائل سرگرمي اختصاص مي‌دهند و ب��ا وقت تلف كردن مي‌گ��ذرد ،تا حدي علت بعضي منع شدن‌ها معلوم ميشود .معموال كاربران اينترنت در انجمن‌ها يا سايت‌هايي عضو هستند كه از آن مرجع‌ها، ايميل‌هايي به ط��ور متناوب دريافت مي‌كنند .به نظر مي‌رس��د كه آمار گروهاي طنز و فكاهي و س��رگرمي ك��ه دانشآموزان عضو آنها هس��تند ،بس��يار فراتر از گروه‌هاي علمي و درس��ي و باالخره مفيد فايده باشد. مورد ديگر اين اس��ت كه وقتي در جس��ت‌وجوي يك موضوع از پيش تعيين ش��ده هستيم ،كلي موضوعاتي ك��ه به لحاظ ن��گارش يا ظاهري ش��بيه موضوع مورد توجه ما بوده‌اند نيز مش��اهده ميشود .غالبا تنوع اين موضوع��ات كاربر را جذب مي‌كند .به طوري كه حتي ممكن اس��ت به موضوع اوليه ك��ه هدفش بوده ديگر
نرسد .يا وقت زيادي از او صرف موضوعات ديگر شود. تواناي��ي مديريت برخورد ب��ا چنين مواردي نيز خيلي مهم است .آيا دانشآموزان ،اين توانايي براي مقابله با منحرف شدن از مسير اصلي را دارند؟ ربيع :به نظرم مي‌رس��د ،اين مش��كل است كه در جامع��هي ما نگاه خوبي به اينترن��ت وجود ندارد و به چشم وقت تلف كردن به آن نگاه ميشود .البته تا حدي همين‌طور هم هست .كار كردن متداول با ايميل ،عمدتا صرف رد و بدل كردن مطالب طنز ،سرگرمي و مطالب غيرضروري است .كمتر با ايميل پيغام رسمي و جدي فرستاده مي‌ش��ود .در صورتي‌كه كاركرد اصلي ايميل همين اس��ت كه پيغام‌ها را برس��اند .خوب خانواده‌ها هم با همين ديدگاه ،وقتي مي‌بينند دانش‌آموز س��راغ اينترنت رفته است ،بازخواست مي‌كنند كه چرا وقتت را تلف مي‌كني ،برو درس��ت را بخوان! به نظر من اين مش��كل به خاطر اين است كه آموزش صحيح نداريم. موضوع ديگر اين اس��ت كه اعتماد به اينترنت نداريم. مثال ،براي واريز پول به يك حساب از طريق اينترنت، اعتماد الزم وجود ندارد .حتي اگر روش‌هاي اقدام اين عمل را بلد باش��ند و همه‌ي كارها را هم درست انجام دهند ،باز مطمئن نيستند .فكر مي‌كنند يك جاي كار
داويد رفوآ پايه‌ي اول ممكن اس��ت اشتباهي پيش بيايد و چون يك شخص يا فرد عيني طرف حساب آنها نيست ،در صورت بروز مش��كل اطمينان ندارند كه بشود آن را پيگيري كرد. حاضرن��د در اي��ن ترافيك و آلودگي ه��وا و نبود جاي پارك و ...به يك بانك مراجعه كنند ،صف بايس��تند و پولشان را به يك فرد تحويل دهند و رسيد بگيرند ،تا خيالشان راحت باشد. در م��ورد فيلترينگ من ه��م موافقم كه ،عموما بد نيس��ت ،اما در بعضي موارد كه ضروري نيستند ،مثل س��ايت‌هاي ارتباطات اجتماعي ،خود فيلترينگ منجر به يك كنجكاوي‌هايي ميشود كه اگر نبود شايد اصال جل��ب توجه هم نمي‌كرد .خوب ،خود اينترنت توانايي استفاده از فيلترشكن را هم به سادگي فراهم مي‌كند، بنابراين فيلتر كردن مشكل را حل نكرده است .بعضي موارد هم بس��تگي به ش��خصيت اف��راد دارد .در مورد بعضي افراد ش��ما هر كاري هم بكنيد ،باالخره او راهي براي فرار پيدا مي‌كند .آموزش و فرهنگ‌سازي ،راه‌حل
اینترنت درست اين نگراني است. رف�وآ :فيلترينگ فق��ط جنبه‌ي بازدارن��ده دارد و جنبه‌ي هدايت‌كننده ندارد .وقتي والدين هم كسي را ب��ه زور از پاي اينترنت بلن��د مي‌كنند يا اينترنت را از او صل��ب مي‌كنند باز ه��م همين اتفاق مي‌افتد ،يعني هدايتي صورت نگرفته است .والدين بايد وقت بگذارند، اوال خودشان اين پديده را خوب بشناسند و بعد توضيح بدهند و دانش‌آموز را متقاعد كنند كه صرف وقت بيشتر از يك حدي ،باعث صدمه زدن به دانش‌آموز ميشود و همانطور كه گفته شد نيت والدين خير است و آنها صالح دانش‌آم��وز را مي‌خواهند .در مورد عضويت در گروه‌ها ،من ترجيح مي‌دهم در بسياري از گروه‌ها (البته، نه همه‌ي آنها) عضو باشم .اين كار حسنش اين است كه آدم از انزوا و تنهايي و بي‌خبري خالص مي‌ش��ود. گروه‌هاي علمي ،سطح اطالعات ما را باال مي‌برد ،باعث ميشود چيزهاي جديدي ياد بگيريم. جامجو :كار اشتباهي است كه والدين سيم كامپيوتر، كيب��ورد يا حتي ،خود آن را پنه��ان مي‌كنند .در بين دوس��تانم ،هستند كساني كه از زمانهاي عدم حضور والدي��ن اس��تفاده مي‌كنن��د و حتي به بازي‌هايش��ان مي‌پردازن��د .در صورتي‌ك��ه صحبت درس��ت ،با روش
مهدي حسن‌زاده معاون فرهنگي مناس��ب ،بچه‌ه��ا را متقاعد مي‌كند .البت��ه من بازي ك��ردن را باعث رفع خس��تگي نمي‌دانم ،چرا كه بازي كامپيوتري خودش خس��تگي مي‌آورد .اما كال با بازي مخالف نيستم. آقاي برزويي :در بين دانشآموزان هس��تند كساني كه وابستگي بسيار زيادي به اينترنت دارند و ساعت‌هاي بس��يار طوالني در هر ش��بانه‌روز را ب��ه آن تخصيص مي‌دهند كه به هيچ‌وجه قابل دفاع نيست ،اگر بتوانيم بر زمان و رفتار خودمان مديريت داش��ته باش��يم (كه خصوصا در سن نوجواني ،خيلي سخت است) ،اينترنت مي‌تواند خيلي سودمند باشد .بايد ما باشيم كه صفحات مختلف را ورق مي‌زنيم و تصميم مي‌گيريم چقدر وقت و ب��راي چه موضوعات��ي صرف كنيم .نه اينكه زمان و موضوع ،خارج از اراده‌ي ما باشد .يعني بايد ايده داشت. بدون ايده و هدف وارد عرصه‌هاي مختلف شدن ،منجر به سردرگمي ميشود و هر ابزار و امكانات مفيدي را به تهديد تبديل مي‌كند.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 ربيع :آموزش و اطالعات درس��ت ،بيشتر مشكالت را ب��ه بهترين نحوي حل مي‌كند .اگر والدين اطالعات كافي داشته باش��ند و بتوانند چيز مفيدي را كه براي بچه‌ها هم جذاب و لذت‌بخش است ،به جاي بازي‌هاي كه صرفا سرگرمي هستند ،جايگزين كنند ،دانشآموزان خود به خود ،به سمتي كه به نفع‌شان است مي‌روند .اين آموزش و اطالعات وس��يع داشتن ،بايد توسط مدارس يا اوليا صورت گيرد .نقش اوليا و مربيان مدرسه صرفا نبايد پاك كردن صورت مساله باشد .متاسفانه در بين اوليا و حتي بعضي معلم‌ها ،هس��تند كس��اني كه يك جست‌وجوي ساده در گوگل را هم خودشان بلد نيستند. خوب اين‌ها چگونه مي‌توانند يك جايگزين خوب پيدا كنن��د .حذف فيزيكي كامپيوتر يا منع كردن‌ها ،جواب نمي‌دهد .درس��ت اس��ت كه براي ما باالخره ICDL تدريس مي‌ش��ود و به نسبت خيلي مدارس از اين نظر جلوتر هس��تيم ،اما اين تدريس ب��ه عنوان يك درس مدرسه‌اي كه بچه‌ها سوال‌هاي آن را حفظ مي‌كنند و مثل بعضي دروس ديگر كه در امتحانات نهايي و كنكور موثر نيس��تند صرفا به فكر نمره گرفتن هستند .اگر به جاي اين مهارت‌ها ،اينترنت به ما آموزش داده شود و به مطالبي كه براي ما هم جالب و هم مفيد هس��تند
سيدحبيب‌اهلل سعيدي مشاور روانشاس
آقاي حسن‌زاده :به عنوان راهكار علمي پيشنهاد مي‌ده��م ،براي اين موض��وع ،در زنگ‌هاي فرهنگي برنامه‌ريزي داشته باشيم .بيشتر از اينكه كار كردن با اينترنت را آموزش بدهيم ،القاي فرهنگي براي اين منظور داشته باشيم. آقاي سعيدي :در تعاريف جديد ،اينترنت را مرگ فاصله‌ها و مسافت‌ها مي‌گويند .واقعيت اين است كه اينترنت محصول پنتاگون و به نوعي محصول جنگ سرد است .اينترنت سال 1969ايجاد شده و تا سال ،1973تنه��ا حدود 500نفر كاربر در دنيا داش��ته است .اما االن در سال ،2010تعداد كاربران اينترنت، از يك ميليارد نفر بيشتر شده و پيش‌بيني ميشود تا ده سال آينده ،نيمي از جمعيت دنيا را در بر بگيرد. حتي گفته ميشود در آينده كتاب و مطبوعات كنار مي‌رود و اينترنت جاي آنها و بس��ياري از چيزهاي ديگر را خواهد گرفت .پس اهميتش به حدي است كه نمي‌توانيم آن را ناديده بگيريم ،يا فقط از آن بد بگويي��م و از كنارش بگذريم .همين‌طور نمي‌توانيم در مورد اينترنت بگوييم كه يك چيزي است كه از طرف غرب آمده و هدفش ما هس��تيم و فرهنگ ما را نش��انه گرفته اس��ت .اينترنت باني خاصي ندارد.
احمد برزويي مشاور پايه‌ي اول
تدريس شود ،خوب بچه‌ها بيشتر به سمت اين مسائل مي‌آيند .در مورد بازي هم ،دوستان زيادي دارم كه سه ساعت در روز را حداقل به بازي مي‌پرداختند. آقاي برزويي :در مجتمع ما هم ،با وجود اينكه به لحاظ سايت اينترنتي و ثبت‌نام اينترنتي آزمون ورودي، كاره��اي عالي و خوبي صورت گرفت��ه ،اما هنوز جاي كار وجود دارد .ميشود تمام اتاق‌ها ،از مدير گرفته تا س��اير كاركنان مجهز به اينترنت باشد .من شخصا در منزل فرصت اينكه ايميل‌هاي دوس��تان را چك كنم، نخواهم داش��ت .اگر در مدرس��ه فضايي براي اين كار وجود داشته باشد و ارتباط كاري من به عنوان مسئول پايه با دانشآموزان از اين راه وجود داشته باشد ،بسيار مناسب خواهد بود .به خصوص كه ميزان و سايت‌هايي كه همكاران در اينترنت استفاده مي‌كنند ،قابل كنترل است .البته بعيد است نگراني مجتمع اين مساله باشد، اما هرچه كه هس��ت ،موجب شده كه اين امكان بسيار مفيد صلب شده است.
علي تميمي مدير دبيرستان
فضايي است كه همه به آن وارد مي‌شوند ،اطالعات مي‌دهند و اطالعات مي‌گيرند. دغدغه‌ي موجود درست است و موضوعيت دارد و تنها دغدغه‌ي ما نيس��ت .كشورهايي مثل آلمان، فرانسه و ژاپن هم الاقل از اين جهت كه زبان غالب اينترنت انگليسي است و زبان رسمي آنها را تحت ش��عاع قرار مي‌دهد ،اعالم نگراني كرده‌اند .اما انكار و فرار كردن از اينترنت ،چاره‌ي كار نيست .بايد آن را بپذيريم .آم��وزش صحيح در اين زمينه را جدي بگيري��م .به لحاظ كاركرد ،بر آن تس��لط پيدا كنيم تا بتوانيم براي دغدغه‌هاي موجود راهكار موثر پيدا كنيم و البته در قدم بعدي همانطور كه آقاي برزويي اشاره فرمودند ،در جهت استفاده‌ي بهينه از اين ابزار باشيم تا صداي‌مان را به گوش جهانيان برسانيم .در اين صورت به جاي اينكه چنين پديده‌اي و ابزاري، باعث نگراني باشد ،كمك شاياني براي پيشبرد اهداف اخالقي و انساني ما خواهد بود.
39
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
40
اینترنت ك��رده ايد ،لينك‌هاي جديد مربوط به موضوعات مورد توجه ش��ما را در زمان تعيين شده برايتان ارسال كند .جالب نيست؟ آن پيوند «Preview »resultsهم به شما كمك مي‌كند كه پيش نمايشي از آنچه قرار است براي شما ارسال شود ببينيد.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 http://www.google.com/Top/World/Persian سايت مجتمع عالمه طباطبايي نيز در صفحه فوق ،در بخش «مرجع»، بخش «آموزش» ،بخش «مدارس» قرار دارد:
جست‌وجوي وبالگ‌ها:
www.google.com www.google.com www.google.com گوگل ،جست‌وجو و بيشتر از آن عادل طالبي
مدير واحد انفورماتيك مجتمع
شايد خيلي از شما ندانيد كه گوگل، حاال ديگر فقط براي جست‌وجو نيست (هرچند ،هنوز پركاربرد ترين بخش گوگل ،موتور جست‌وجوي معركه‌ي آن است) .در اين مطلب قصد داريم برخي از اين خدمات را با هم مرور كنيم .طبيعي است كه «آشنا شدن» با اين خدمات ،منوط به اين است كه خود شما به بخش‌هاي معرفي شده مراجعه كنيد و به قول معروف« ،ته و توي كار را دربياوريد».
گوگل با جس��ت‌وجو ش��روع كرد .بعدا خدمات ايميل را هم راه اندازي كرد .حاال ،در سال ،2010گوگل با انوع خدمات كه در اختيار ش��ما قرار مي‌دهد (و تقريبا همه‌ي آنها هم رايگان هس��تند) ،يكي از پيش��تازان ارائه‌ي خدمات اينترنتي اس��ت. ش��ايد خيلي از ش��ما ندانيد كه گوگل ،ح��اال ديگر فقط براي جس��ت‌وجو نيست (هرچند ،هنوز پركاربرد ترين بخش گوگل، موتور جس��ت‌وجوي معركه‌ي آن اس��ت) .در اين مطلب قصد داريم برخي از اين خدمات را با هم مرور كنيم .طبيعي اس��ت كه «آش��نا ش��دن» با اين خدمات ،منوط به اين است كه خود شما به بخش‌هاي معرفي شده مراجعه كنيد و به قول معروف، «ته و توي كار را دربياوريد». وقت��ي ك��ه در Address Barتاي��پ مي‌كني��د www. ،google.comمعموال اين صفحه را مي‌بينيد:
كه آن پايين ،گزينه‌اي دارد با عنوان « »even moreو اگر روي اين گزينه ،كليك كرده باشيد ،اين صفحه را ديده ايد:
وقت��ي در جس��ت‌وجوي عادي گوگل ،عبارت م��ورد نظر خود را وارد مي‌كني��د ،همه چيز را دره��م مي‌آورد .اگر مي‌خواهيد فقط در وبالگ‌ها جس��ت‌وجو انجام شود ،اين بخش عالي است .نكته‌ي مهم اين است كه نتايج جس��ت‌وجو ،مرتب شده بر اساس تاريخ هستند و مي‌توانيد جديد ترين پست‌هاي وبالگ‌ها را در زمينهي مورد نظر خود ،مطالعه كنيد. گوگل كروم؟ ما هم داريم!
اينترنت اكسپلورر پير و فرتوت ،يواش يواش جايش را به فايرفاكس و كروم مي‌دهد .گوگل كروم را البته در ايران به صورت مستقيم نمي‌توانيد دانل��ود كنيد (آي پ��ي كاربران ايراني به دلي��ل تحريم‌ها براي بعضي از خدمات گوگل مانند دانلود كروم و همچنين دانلود نمونه س��ورس كد‌ها يا Google Appبسته است) .اما آخرين نگارش گوگل كروم (نسخه‌ي فارسي) را مي‌توانيد از سايت www.vatandownload.comدانلود كنيد .ما هم از گوگل كروم استفاده مي‌كنيم .نگارش 7.0آن كه جديدا بيرون آمده ،عالي است ،باور كنيد! فهرست گوگل :فقط سايت‌هاي بررسي و تاييد شده!
س��ايتي بود (و هس��ت) به نام dmoz.orgكه وقتي سايتي را در آن ثبت مي‌كنيد ،يك تعدادي بررسي كننده‌ي انساني ،آن سايت را بررسي مي‌كنند و اگر سايت مناسبي بود ،آن را در اين فهرست ثبت مي‌كنند .به اين ترتيب هر سايتي امكان بودن در اين ليست را ندارد .از طرف ديگر، هر چند وقت يك بار بررسي ميشود كه سايت‌هاي تعطيل شده يا تغيير كاربري داده شده حذف شوند .پس ....يك بخش مطمئن (اطمينان از نظر اعتبار نسبي سايت‌ها) براي اينكه بتوانيد سايت‌ها را پيدا كنيد ،اينجاست. Dmozمتعلق به گوگل اس��ت« .گوگل دايركتوري» يا فهرست گوگل، ليست سايت‌هاي ثبت شده در dmozاست .خوبي اين بخش اين است كه مي‌توانيد سايت‌ها را به صورت دسته‌بندي شده ،پيدا كنيد:
از باال ،از سمت چپ شروع مي‌كنيم. هشدار‌ها :هميشه آپ ديت باشيد!
آيا تا به حال ،روي « ،»Moreآن باال ،س��مت چپ كليك كرده ايد؟ اگر ،چنين كليكي روي داده باشد ،منويي را ديده‌ايد
اين يك امكان عالي است براي كساني كه مي‌خواهند به جاي اينكه خودشان دنبال مطالب مورد عالقه روزانه و جديد بگردند، گوگل بگردد و آنها را برايشان ارسال كند. به گوگل بگوييد كه چه چيزهايي مورد توجه ش��ما هس��تند و برايت��ان دنبال چه چيزي بگردد؟ « ،»Search termsدر چه چيزي (اخبار ،به روز رساني‌ها ،بالگ‌ها ،بحث‌ها و ،»Type« )... چند وقت يك بار اين كار را انجام دهد؟ (به محض رويداد ،روزي ي��ك بار ،هفته اي يك ب��ار) « ،»How oftenچه تعداد يا چه مقدار از اطالعات (همه ،فقط بهترين موارد) »Volume« ،و در آخ��ر ،ايمي��ل خود را وارد كنيد تا گوگل با ترتيبي كه مش��خص
به شاخص رتبه يا ،Rankكنار نشاني مجتمع عالمه طباطبايي كه عد 5از 10را نشان مي‌دهد توجه كنيد .سايت ما ،يكي از معدود سايت‌هاي ايران است كه داراي رتبه 5و باالتر است .در بين مدارس هم كه دو سه سالي هست ،هميشه اول بوده ايم. جست‌وجوي تصاوير :اين بخش را ديگر همه‌ي شما مي‌شناسيد! مگر نه؟
مي‌داني��م كه خوب اين بخش را مي‌شناس��يد .پ��س توضيح ديگري نمي‌دهي��م .فقط جديدا روش نش��ان دادن عكس‌ها در اين بخش تغيير كرده و صدها عكس را به يكباره نشان مي‌دهد كه در اينترنت‌هاي ُكند، ممكن است كمي‌اذيت كند .اگر مي‌خواهيد به حالت قبل برگرديد ،كافي اس��ت آن پايين صفحه(پايين ،پايي��ن) ،روي پيوند Switch to basic versionكليك كنيد. اخبار گوگل :خوراك پدر‌ها؟
نه! .اينطور نيست .قرار نيست اخبار فقط سياسي باشد .كلي خبر درباره علوم ،ورزش ،الكترونيك ،فناوري ،تفريحات ،بهداشت و سالمتي و ...در دنيا وجود دارد .ش��ما هم مي‌توانيد از آنها اس��تفاده كنيد .با مراجعه به اين بخش مي‌توانيد به صورت دس��ته بندي ش��ده بر اساس كشور ،زبان، موضوع ،منبع و ...به اخبار روز در هر زمينه اي كه بخواهيد دست پيدا كنيد ،يا در ميان آنها جس��ت‌وجو كنيد .مي‌توانيد ببينيد كه اين روزها چه خبرهايي بيشتر مورد توجه هستند و چه موضوعاتي ،خبرهاي بيشتري را پيرامون خود توليد كرده‌اند. پژوهش‌ها :جايي براي شما!
سايت‌هاي مربوط به ايران را مي‌توانيد در اين نشاني پيدا كنيد: http://www.google.com/Top/Regional/Middle_East/ /Iran سايت‌هاي فارسي را اينجا پيدا مي‌كنيد:
از اينك��ه وقتي يك موضوع خ��اص را تحقيق مي‌كنيد ،با انواع و اقس��ام صفح��ات به درد نخور و وبالگ‌هاي ب��ي محتوا ،يا كم محتوا و س��ايت‌هاي تبليغاتي صد تا يه غاز(!) و ...روبه‌رو مي‌شويد ،خسته شده‌ايد؟ اصل جنس را مي‌خواهيد؟ اينجا همان جاس��ت .جس��ت‌وجويي كه در اينج��ا انج��ام بدهيد فقط در منابع معتبر و به خصوص س��ايت‌هاي دانشگاهي و مراكز تحقيقاتي انجام ميشود و اغلب نتايج نيز به صورت فايل pdfو docهستند .جالب اينجاست كه اغلب مقاالت معرفي شده در اين بخش ،س��ال انتشارشان هم مشخص است و مي‌توانيد مستقيم به سراغ منابع مورد نظر خود برويد.
41
اینترنت
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
42
جست‌وجو :گوگل ،از هميشه تا هميشه!
همان صفحه جست‌وجويي را نشان‌تان مي‌دهد كه وقتي تايپ مي‌كنيد ،www.google.comمي‌بينيد. كد‌هاي گوگل:
يك منبع بي پايان براي برنامه نويس‌ها .اما ...اگر روي آن كليك كنيد اين را مي‌بينيد:
اینترنت
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
43
خواهند بود و الزم نيست كامپيوترتان هميشه در دسترس باشد .درباره استفاده از ،Google Docsمطلبي در شماره بعدي جوانه‌انديشه خواهيم داشت كه شما را با اين امكان جادويي گوگل ،بيشتر آشنا مي‌كند. گروه‌هاي گوگل :تجربه‌اي تكراري!
به اعتقاد نويس��نده ،تجربه‌اي شكس��ت خورده اس��ت (الاقل در باره گروه‌هاي فارس��ي ،اينطور به نظر مي‌رس��د) .تجرب��ه اي كه ياهو پيش از گ��وگل آن را آزم��وده بود .مي‌توانيد در گروه‌ها عضو ش��ويد تا مطالب گروه ،به صورت خودكار براي شما ارسال شود .توصيه‌ي ما اين است كه بخش‌هاي فارسي را ُكال «بي‌خيال شويد» .اما در بخش‌هاي تحقيقاتي و پژوهشي انگليسي زبان ،گروه‌هاي خوب و فعالي وجود دارند كه مي‌توانيد اطالعات مناسبي را از آنها دريافت كنيد. مترجم گوگل :هر چيزي را به هر چيزي ترجمه كنيد!
اصال نگران نباش��يد .فقط ما نيستيم كه س��ايت‌هاي آنها را برايمان فيلتر مي‌كنند! .آنها هم ما را فيلتر مي‌كنند .باور كنيد .اين صفحه هم همين را مي‌گويد :شما از جايي به اين سايت مراجعه كرده ايد كه اجازه دسترسي به اين بخش را ندارد (ترجمه اش ميشود IP :شما ،مربوط به كشور ايران است و ايراني‌ها مجاز به استفاده از اين بخش نيستند – دليل آن هم تحريم‌ها عنوان ميشود) .الزم نيست ناراحت شويد .اشكالي ندارد. انشاءاهلل روزي درست ميشود .اما ،در حال حاضر ،مي‌دانيم كه خودتان مي‌دانيد چطور اين مشكل را دور بزنيد و وارد اين صفحه بشويد:
آيا دوس��ت داريد سايت ياهو را فارس��ي ببينيد؟ يا يك سايت چيني را به زبان فارس��ي مش��اهده كنيد و ببينيد چه خبر است؟ يا يك سايت فرانس��وي را ،به انگليس��ي تبديل كنيد و ببينيد؟ يا نه ،يك متن فارسي را به انگليس��ي يا برعكس ،يا اصال از ه��ر زباني به هر زبان ديگر ترجمه كنيد؟ اينجا ،جايش است! البته ترجمه ماشيني اشكاالت متعددي دارد، اما تا حدودي كه قابل فهم باشد ،برايتان ترجمه مي‌كند .وارد اين بخش كه مي‌شويد ،اين را مي‌بينيد:
بخـش چهارم
عصرانه
در كادر اصلي ،يا متن مورد نظر را وارد كنيد ،يا نشاني وب سايت مورد نظر خود را و كليد Translateرا بزنيد .به همين سادگي. گوگل موبايل:
اگر از موبايل براي گردش در وب اس��تفاده مي‌كنيد ،از اين بخش اس��تفاده كنيد .اين بخش طوري طراحي ش��ده اس��ت كه جي ميل، نقشه‌ها ،جست‌وجو و ...در گوشي‌هاي تلفن همراه ،عالوه بر كم‌حجم‌تر بودن ،با س��رعت بيش��تر ،هزينه كمتر و به شكل مناسب‌تري نمايش داده شوند. مي‌توانيد عالوه بر يادگيري كلي مطالب درباره‌ي برنامه‌نويسي (به خصوص برنامه‌نويسي شبكه و اينترنت) ،يك عالمه ويدئوي آموزشي را هم ببينيد. مستندات گوگل :آفيس همراه شما!
اين بخش ،يكي از ش��اهكارهاي مهجور مانده گوگل اس��ت .مي‌توانيد فايل‌ها ،عكس‌ها ،متن‌ها ،جداول و ...خود را اينجا ذخيره كنيد .محيطي مانند آفيس دارد كه مي‌توانيد تقريبا بسياري از كارهايي را كه در آفيس انجام مي‌دهيد ،اينجا انجام دهيد .خوبي اش اين است كه اطالعات روي سرورهاي گوگل ذخيره ميشود و هر جاي دنيا كه برويد ،آنها در دسترس
پايان نامه:
در اين مطلب كوتاه! ،سعي كرديم به اختصار برخي از امكانات گوگل را كه كمتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند ،براي شما معرفي كنيم .در شماره‌هاي آينده مجله ،مطالبي خواهيم داشت با عنوان «گوگل و امكانات ناپيدا» ،كه برخي امكانات ديگر گوگل مانند AdWords، Calendar، iGoogle، Page Creator، Subscribed links، Website optimizer، Analytics، Custom Search، Talk، Book Search، Notebook، Sitesو Webmaster Toolsرا با هم مرور خواهيم كرد.
ورزش ،تندرستي و نشاط /جواد غفاري اصل44 / كنكور ،اضطراب ،موفقيت /عبدالوهاب فيروزي46 / دانستني‌هاي ورزشي /ابراهيم محسني48 / مهندسي هوافضا /داوود محمودي50 / شوك جاري52 /
عصرانه
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
44 44
ورزش ،تندرستي و نشاط جواد غفاري اصل /دبير ورزش دبيرستان واحد آبشناسان 1
در عصري كه تكنولوژي و زندگي يكنواخت و ماشيني ،انسان را از انجام فعاليت‌ها و حركات بدني مناسب كه براي ادامه‌ي حيات طبيعي او ضروري است ،بازداشته است ،كودكان و نوجوانان به علت زندگي در آپارتمان‌ها و عدم شركت در رقابت‌هاي ورزش��ي ،دچار ضعف بدني و عدم رش��د كافي مي‌شوند .اتومبيل‌ها ،آسانسورها و ساير وسايل خودكار، وظايفي را كه زماني عضالت انسان‌ها آنها را انجام مي‌داد به عهده گرفته‌اند و آلودگي هواي شهرهاي بزرگ ،تراكم جمعيت ،اعتيادات مخرب ،فش��ارهاي عصبي ،مصرف بي‌روي��هي مواد غذايي ،فقدان حركت و پيري زودرس همه و همه به طوري كه آمارها نش��ان مي‌دهد حاكي از دورنماي نگران كننده‌اي براي انس��ان معاصر هستند 40 .درصد از كس��اني كه به بيمارستان‌ها و پزش��كان مراجعه مي‌كنند در نتيجه كمبود حركت دچار اختالالت جسماني هستند. وج��ود چنين عوامل مخربي ،لزوم مبارزه مس��تمر و احياي صحي��ح نقش تربيت بدني را در جامعه به طور اعم و در مدارس به طور اخص مشخص مي‌كنند. آموزش صحيح تربيت بدني در مدارس ،مي‌تواند نقش به س��زايي در پرورش نس��لي س��الم و نيرومند ايفا كند. بايد فرصت ش��ركت در فعاليت‌هاي ورزش��ي براي همه‌ي دانشآموزان به صورت مطلوب فراهم شود تا دستگاه‌هاي قلب و گردش خون ،تنفس و عضالت و اعصاب و س��اير ابعاد جس��ماني آنها از رش��د كافي برخوردار گردد .آموزش فعاليت‌هايي كه در فضاهاي محدود قابل اجرا بود و در عين حال فش��ار كافي براي قلب و گردش خون در برداش��ته باش��د ،از اهميت برخوردار اس��ت و ضروري به نظر مي‌رسيد .تشريح فوايد منظم ورزش كردن براي دانشآموزان از اهميت ويژه‌اي برخوردار اس��ت .چرا كه تحقيقات نش��ان مي‌دهد كساني كه در ايام تحصيل به فعاليت‌هاي ورزشي گرايش داشتهاند ،در بقيه ايام زندگي نيز بيش از افراد ديگر به چنين فعاليت‌هايي پرداخته‌اند. تربيت بدني و ورزش امروزه صرفا يك علم نيست ،بلكه يك پديده‌ي مهم فرهنگي ،اجتماعي ،اقتصادي ،و حتي سياس��ي اس��ت كه با جاذبه‌اي فراوان جايگاه خاصي را در جوامع مختلف به خود اختصاص داده اس��ت .درك فوايد بهداشتي فرهنگي و اجتماعي تربيت بدني و ورزشي سبب شده است تا بسياري از مردم در گروه‌هاي مختلف سني، جايگاه ويژه‌اي را در برنامه‌ي روزانه‌ي خود به آن اختصاص دهند. نياز به حركت به طور فطري در وجود انس��ان و به طور غريزي در وجود حيوان نهاده ش��ده اس��ت .اگر چه در س��الهاي پاياني قرن بيس��تم صنعت و فن آوري به ميزان ير قابل باوري تحرك و پويايي انس��ان را كاهش داد ،اما آدمي به علت نياز به ورزش ،سعي دارد اين نياز فطري خود را به صورت‌هاي مختلف پاسخ دهد. به فرموده‌ي حضرت علي عليه السالم (سالمتي و تندرستي باالترين نعمت‌هاست) اصوال محدوديتي براي سالمتي وجود ندارد و هر فرد بايد در تقويت بدن و كسب سالمتي خود كوشش كند .چنين به نظر مي‌رسد كه دستيابي به سالمتي در دنياي كنوني كاري بس ساده است و تنها به شيوه زندگي بستگي دارد .سالمتي انسان تحت تاثير عوامل زيادي است .اين عوامل عبارتند از :ژنتيك ،محيط زيست، مراقبت‌هاي پزش��كي و باالخره ش��يوه‌يا سبك زندگي .زندگي ،مجموعهي خصوصيات ،الگوهاي عادتي و ويژگي‌هاي رفتاري انس��ان را ش��امل ميشود .شيوه‌ي زندگي يا روش‌هاي آموخته رفتاري ،اكتسابي است و تحت تاثير زمينهي خانوادگي ،فرهنگ و وضعيت اقتصادي و اجتماعي قرار دارد .س��بك زندگي در تمام ابعاد زندگي زيس��تي اجتماعي، اقتصادي و بهداشتي انسان قابل مشاهده است. يكي از مهم ترين مس��ائلي كه فكر بش��ر را همواره به خود مش��غول داش��ته ،حفظ تندرس��تي و رهايي از درد و رنج بيماري‌ها اس��ت .انس��ان در پي دس��تيابي به اين هدف ،با توجه به امكانات خود راه‌هاي گوناگوني را انتخاب و ابزارهاي مختلفي را به خدمت گرفته اس��ت ،تا با تكيه به آن بخش��ي از مش��كالت را در زمينه سالمت و بهداشت و رهايي از بيماري و درد و رنج حل و فصل كند .حفظ تعادل جسمي‌و رواني با سالمتي و تندرستي در زندگي امروز و آينده‌ي انسان از اهميت خاصي برخوردار است .با بياني خالصه و تخصصي‌تر ،بايد پرسيد چه دستورالعمل‌هايي براي دس��تيابي به س�لامتي و تندرستي وجود دارد؟ پژوهش‌هاي علمي‌نشان داده‌اند كه هر زمان كه تعادل به طور كامل
عصرانه برقرار باشد ،سالمتي و تندرستي در بهترين شرايط خود به وجود مي‌آيد .مهمترين عوامل موثر بر حفظ س�لامتي و تندرس��تي عبارتند از -1 :بهداشت -2كار -3خواب -4 تغذيه -5كنترل وزن -6نكش��يدن سيگار و عدم مصرف مايعات الكلي و ورزش منظم و تفريحات سالم. بيش��ترين س�لامتي ،در ارتباط ب��ا ورزش‌هاي فعالي چون ش��نا ،نرم دويدن و پياده روي طوالني پديد مي‌آيد. از بهترين نوع فعاليت‌ها ،تمرين‌هاي هوازي است .واژه‌ي ه��وازي به معني زندگي در هوا ،يا اس��تفاده از اكس��يژن توصيف شده است .معموال تمرين‌هاي هوازي ،دويدن در مس��افت‌هاي طوالني و با آهنگي آرام مي‌باشد .از آنجايي ك��ه فعاليت‌هاي هوازي بر دس��تگاه و نظام قلبي ،عروقي اثر مي‌گذارد ،پايه و اساس تعادل بدني محسوب ميشود. از اين رو تعادل جس��ماني ،حاص��ل از فعاليت دويدن در مس��افت‌هاي طوالني مدت است .بهترين مسافت دويدن براي رس��يدن به تندرستي ،مس��افتي حدود 18الي 28 كيلومتر در هر هفته ( هفته‌اي 3الي 5جلسه) مي‌باشد. در ميان افرادي كه به فعاليت جس��ماني پويا مي‌پردازند، مرگ مير كمتري وجود دارد. انواع ورزش‌هايي كه فعاليت بدني شديد ايجاد مي‌كنند، مثل دوچرخه سواري ،شناي سرعت ،دو و تنيس يك نفره، در افزايش تناسب و سالمتي مطلوب اثر دارد .در حالي‌كه ورزش‌هاي س��بك و هوازي مثل پي��اده روي و دوچرخه سواري آرام ،اثرات بهداشتي دارند و بدون هيچ محدوديتي براي افراد سالم و بيمار توصيه ميشود. به طور كلي مي‌توان اهميت آمادگي جس��ماني را در موارد زير خالصه كرد: -1تقويت سيستم عضالني در جذب و مصرف اكسيژن و داش��تن قابلي��ت و توانايي بيش��تر در ذخيره و مصرف گليكوژن ،همچنين افزايش در سوخت و ساز چربي‌ها. -2توانايي بيشتر در به كار بردن حداكثر نيرو ،يا عامل ديگري كه در مهارت‌هاي خاص نقش دارد. -3افزايش كارآيي سيس��تم عصبي تا توانايي آن براي تحري��ك و انقب��اض عض�لات عمل كنن��ده در مفصلي خاص ،زيادت��ر و براي تحريك و انقباض عضالت ،معضل كمتر شود. -4افزايش ظرفيت دس��تگاه قلبي ،عروقي براي انتقال هرچه بيشتر اكسيژن و تحويل آن به تارهاي عضالني. -5افزايش ظرفيت تهويه ريوي در جذب اكسيژن هوا و تبادالت گازي با سهولت هر چه بيشتر. -6پيش‌گيري و برطرف كردن ضعف‌هاي جسماني. -7تعادل رشد در كودكان و نوجوانان. -8تعادل و كنترل وزن. -9ايجاد هماهنگ��ي و تعادل نيرو بين عضالت موافق و مخالف. -10پيش‌گيري از بروز صدمات عضالني ،اس��تخواني،
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 مفصلي و بروز بيماري‌هاي قلبي-عروقي. -11يادگيري و اج��راي صحيح مهارت‌ها و تكنيك‌ها و فنون مختلف. -12خستگي كمتر. فعاليت‌هاي بدني نه تنها در تامين س�لامت جسماني بلكه در سالمت رواني نيز اثر دارد .مطالعات كلينكي نشان داده اس��ت كه اضطراب و افس��ردگي در اثر فعاليت بدني بهب��ود مي‌يابد .لذا به طور فزاينده‌اي به عنوان يك عامل حمايت��ي دردرمان بيماري رواني مورد قبول واقع ش��ده اس��ت .همچنين فعاليت‌هاي بدن��ي روي كيفيت زندگي هم تاثير مي‌گذارد. تندرستي خالقيت ،ش��ادابي ،نشاط ،اعتماد به نفس، بازدهي بيشتر در فعاليت‌هاي اجتماعي و روحيه‌ي خوب از ويژگي‌هاي افرادي است كه در طول روز به فعاليت‌هاي جسماني مختلف مي‌پردازند .تعادل هيجاني در اثر فعاليت بدني يا تمرين ورزش��ي مناسب ،رژيم غذايي و استراحت حاصل مي‌ش��ود (تعادل ،خود كليدي است براي گشودن دري كه آن را تندرستي مي‌نامند). نتيجه و خالصه اينكه فعاليت‌هاي بدني از طريق تاثير مثبت روي عملكرد بدني ،رواني و شناختي انسان ،موجبات بازده��ي بيش��تر و بهره وري در انج��ام كليه فعاليت‌هاي اجتماعي و اقتصادي مي‌ش��ود ك��ه در واقع همان هدف بهداشت براي همه مي‌باشد. براي سالمتي و تندرستي چه غذاهايي الزم است؟ تغذيه‌يك��ي از مهم ترين عوامل در پيش��رفت توانايي جس��مي‌و جلوگي��ري از صدمات ب��وده و همچنين عامل مهم��ي‌در بهبودي صدمات و بيماري مي‌باش��د .نيازهاي بدني هر يك از ما بر حس��ب س�لامتي يا بيماري ،س��ن، وزن ،نوع كار ،و ميزان فعاليت و ...متفاوت است .با توجه به اين عوامل است كه نوع غذاها و مقادير كافي ،محاسبه ميشود .اهميت مواد ضروري غذايي به اندازه‌اي است كه در صورت كمبود يا فقدان هر يك از آنها عارضه‌يا عوارضي پديد مي‌آيد كه جبران آن گاه بسيار دشوار است .كمبود م��واد غذايي معموال به دليل فقر اقتصادي يا نا آگاهي از ارزش م��واد و يا اختالف جذب ايجاد مي‌ش��ود .تغذيه و آمادگي جس��ماني دو موردي است كه در دهه‌هاي اخير بيش��تر مورد توجه بوده است .شروع اين توجه و عالقه از زماني آغاز گرديد كه بش��ر از نظر علمي پي برد كه س��وء تغذيه عامل بسياري از بيماري‌هاست و همچنين تغذيه‌ي مناسب منجر به پيشرفت در فعاليت‌هاي ورزشي و نهايتا شكستن ركورد ميشود .انرژي بدني از غداهاي دريافتي ك��ه حاوي مواد قن��دي ،چربي و پروتئيني اس��ت تامين مي‌ش��ود .مقدار انرژي مورد نياز هر يك از ما با توجه به كار و فعاليت روزانه و نيز موقعيت س��ني ،جنس��ي ،قد و وزن اندازه گيري ميشود. بيش��تر انرژي در طول فعاليت‌هاي جس��ماني مصرف
ميشود .انرژي موجود بين بندهاي شيميايي هيدرات‌هاي كربن ،چربي‌ها و پرو تئين‌ها در طول يك س��ري اعمال ش��يميايي پيچيده آزاد شده و در قالب يك جريان انرژي بنام ( ATPآدنوزين تري فس��فات) در اختيار س��لول‌ها ق��رار مي‌گيرد .تامين ان��رژي الزم و مواد غذايي ضروري بدن ،رابطه‌ي مس��تقيم با ش��دت و زمان فعاليت ،تامين سوخت(گلوكز) در حين ورزش يا فعاليت ،شرايط محيطي و ...دارد و تغذيه‌ي مناس��ب و متعادل از عواملي است كه در بهينه س��ازي فعاليت ورزش��كاران در سطوح حرفهاي نقش موثري بر عهده دارد. تغذيه‌ي مناس��ب و مطلوب و صحيح ،قادر به كاهش ميزان خس��تگي بوده كه امكان فعاليت براي مدت زمان طوالني‌تر يا بازيافت س��ريع‌تر ،در بين جلس��ات تمريني به منظور كس��ب آمادگي الزم براي مس��ابقه را مي‌تواند فراهم آورد. رژي��م غذاي��ي متعادل رژيمي‌اس��ت كه ان��رژي مورد ني��از بدن را به نس��بت‌هاي متعادل و متناس��ب از مواد مغ��ذي تامين كند ،يا به عبارتي ،رژي��م غذايي متعادل، تمامي‌نيازه��اي غذايي و ني��از به كالري روزانه را در افراد تامين مي‌كند و از آنجايي كه‌يك ورزش��كار پيوس��ته در حال مصرف كالري اس��ت غذايي كه الزم اس��ت مصرف كن��د بايد تامين كنن��دهي تمام نيازهاي او براي رش��د، و انرژي باش��د .غذاهاي ي��ك رژيم متعادل به چهار گروه تقسيم مي‌شوند: -1گروه گوشت:شامل گوشت قرمز ،ماهي ،پنير ،لوبيا، حبوب��ات ،تخم مرغ و بوقلمون .اين مواد منابع پروتئين و ويتامين و مواد معدني هستند. -2گروه شير:شامل شير ،ماست ،پنير محلي و بستني. در اين مواد پروتئين ،چربي ،كلسيم يافت ميشود. -3گ��روه مي��وه و س��بزي‌ها ،مناب��ع سرش��اري از كربوهيدارت‌ها و مواد معدني هستند. -4گروه نان و غالت :كه تامين كننده‌ي كربوهيدارت و مقاديري پروتئين و ويتامين و مواد معدني هستند. رژي��م غذايي متعادل ح��دود 1500كالري را در روز تامي��ن مي‌كند .در رژيم غذايي متعادل ،كربوهيدارت‌ها- م��واد قن��دي 50-55درصد ،پروتئي��ن 12-15درصد، چربي‌ه��ا 20-25درصد انرژي مورد نياز ورزش��كاران را تامين مي‌كند .نياز بدن ش��امل كربوهيدارت‌ها ،چربي‌ها، ويتامين‌ها و آب است .كربوهيدات‌ها و چربي‌ها بيشترين منب��ع انرژي را در بدن تش��كيل مي‌دهن��د ،در حالي‌كه پروتئين‌ه��ا اغلب براي تش��كيل بافت‌ه��ا و پروتئين‌هاي جدي��د به كار مي‌روند .ويتامين‌ه��ا و امالح در يك رژيم غذايي روزانه‌ي انسان بايد بدين ترتيب باشد. م��واد قندي و نشاس��ته 40درصد ،م��واد چربي 25 درص��د ،م��واد پروتئيني 25درص��د ،ويتامين‌ها و امالح معدني 10درصد.
45
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
46
كنكور ،اضطراب ،موفقيت
عبدالوهاب فيروزي
مشاور روانشناسي مجتمع
عصرانه همه مي‌گويند كنكور اضطراب زيادي بر دانش‌آموز و خانواده تحميل مي‌كند و همه را به ويژه در ماه‌هاي نزديك به تيرماه ،به حالت آماده‌باش در مي‌آورد! بگذريم از برخي دانشآموزان كه خيلي خودشان را درگير نمي‌كنن��د و بعضي‌ها هم مي‌گوين��د درس زياد نمي‌خوانند و اضطراب ه��م ندارند و در كنكور هم ش��ركت مي‌كنن��د و بعضي از اين بعضي‌ها خيلي اميدوارند كه قبول هم بش��وند و عجبا كه بعضي از اين بعضي‌ها قبول هم مي‌شوند! بگذريم. در حال دلش��وره و اضطراب و نگراني همراه با كمي اميد و اعتماد، طيف وسيعي از جامعه را درگير مي‌كند. حرف من اين اس��ت كه آيا مي‌ش��ود از نگاه ديگري به اين اضطراب نگاه كرد؟ آيا اضطراب حتماً و هميشه مخرب و غير مفيد است؟ مي‌خواهم به تبعيت از حافظ عزيز كه خود فرمود« :عيب مي جمله بگفت��ي هن��رش نيز بگوي» ،بگويم كه :در اين دلهره‌ها و دلش��وره‌ها و نگراني‌ه��ا و اضطراب‌ها فايده‌ها بس��يار اس��ت كه اغل��ب ناديده گرفته شده‌اند. نكته‌ي مهم اين اس��ت كه بدون اضطراب نمي‌ش��ود در رقابت‌هاي مه��م به موفقيت‌هاي بزرگ رس��يد.ديگر اين ك��ه اين اضطراب‌ها مثل آش خاله‌س��ت ،خ��ودش را تحميل مي‌كند و نمي‌توان��ي آن را ناديده بگي��ري و اگ��ر خيلي به او ب��د و بي‌راه بگويي ،آن وق��ت لج فرموده و بيشتر اذيت مي‌كند! بهترين راهي كه براي به شيش��ه كردن اين ديو ،در اين س��الهاي طوالني مشاوره با دانشآموزان پيدا كرده‌ام اين است كه اين ديو را به خدمت بگيريم .درست مثل حضرت سليمان كه بر ديوها حكومت مي‌كرد ما هم بتوانيم تا حدودي از آن ترفندهاي حكيمانه بهره ببريم و از ديو اضطراب كار بكشيم .اگر چنين كاري عملي باشد ،آن وقت همه به دنبال اضطراب خواهند گشت و از نبودن آن شكايت خواهند كرد! به دوس��ت جوان كنكوري بگويم كه اگ��ر اضطراب كنكوري داري، پس خوش به حالت! معلوم شد كه هم غيرتي هستي و هم اهل عمل و كار جدي! اين نسخه ما احتماالً به درد آدم‌هاي غيرتي مي‌خورد .هر چند ممكن است براي همه (غير از آدم‌هاي ك ً ال بي خيال) به درد بخورد. همي��ن جا يك توصيه مهم دارم و آن اين كه هيچ وقت فكر فرار از اين آقا ديوه به فكرت نزنه كه بدجوره عصباني مي‌شه و مجبور مي‌شه به ش��كلي پنهاني در كارهاي مهم روزم��ره‌ات خرابكاري كند.مث ً ال اگر خيلي او را ناديده بگيري مي‌بيني دچار حواس پرتي شده ،فراموشي‌هاي عجيب مي‌گيري ،درس را كه بلدي در آزمون‌ها فراموش مي‌كني و هزار بالي ناگهاني ديگري كه هم زير س��ر همين آقا ديوه است كه خوشش نمي‌آيد ناديده گرفته شود! به والدين هم يك توصيه دارم و آن اين كه مدام راه نرويد و به اين ج��وان كنكوري نگوييد :درس بخوان ،وقتت را هدر نده ،سرنوش��ت تو و آينده تو مهم اس��ت ،كه همه‌ي اين همه‌ها ( چه درس��ت چه غلط) اضطراب آور هستند و كمكي به درس خواندن نمي‌كنند. و بعدش هم نگوييد كه نگران نباش��ي ،چيزي نيست ،اين دوره هم تمام مي‌ش��ود ،تالش��ت را بكن ،موفق مي‌شوي ،اضطراب نداشته باش. مثل اين اس��ت كه به آب در حال جوش��يدن بگوييم:آرام باش اينقدر ُقل ُقل نكن ،چرا بي تابي مي‌كني! بهترين كار براي والدين گرامي‌اين اس��ت كه خودشان آرام باشند و بگذارند اين آب بجوش��د .بعد از خاموش ش��دن شعله‌ي گاز ،مدتي هم بي تابي كند و باالخره آرام شود! كليدهاي سحرآميز مهار اضطراب كنكور: -1لطفاً فرار نكن .اين ديو از آدم ترسو بدش مي‌آيد و اذيتش مي‌كند پس محكم بايست و از روبه‌رو به اضطراب نگاه كن! اگر تو محكم باشي و به او با قدرت نگاه كني ،نظر او درباره تو عوض ميشود! باور كن!
عصرانه -2از نس��بت‌هاي منف��ي و حرفه��اي منفي درباره او پرهيز كن ،چون خوش��ش نمي‌آيد و اگر بگويي اين اضطراب نمي‌گذارد من درست تمركز كنم ،اتفاقاً او هم همين كار را مي‌كند! نكته‌ي خيلي مهم اين است كه اين ديو از تو فرمان مي‌گيرد( به قانون جذب مراجعه كن). -3ب��ه او خوش آمد بگو و از حضور او اس��تقبال كن و ب��ه او بگ��و من به كمك تو احتياج دارم .ديو اضطراب اين برخورد را خيلي دوس��ت دارد و مشتاق ميشود كه دست از شرارت بردارد و واقعاً كمك كند. مي‌داني��م ك��ه ديوها خيلي قدرت دارن��د و كارهاي عجيب از دستشان بر مي‌آيد. -4از ديو اضطراب سؤال كن كه چه حرف‌هايي دارد؟ چه اشكالي در كار مي‌بيند؟ او بسيار نگران توست! پس اضطراب محصول سواالت بي‌جواب راه‌هاي ناشناخته و آينده نامعلوم و خطاها و اشتباهات و ضعف‌هاي ماست. پس با پذيرش اضطراب به مساله‌هاي ذهن و نگراني‌هاي او توجه كن و براي هر كدام راه حلي پيدا كن. پس هنر تو اين اس��ت كه در هر لحظه كه اضطراب حمله ك��رد بجاي فرار ،جا خالي دادن ،مخفي ش��دن، ناله ك��ردن ،دعوا كردن ،منفي ب��ازي در آوردن ،غرغر كردن ،منزوي ش��دن ....،پرخوري ،كم خوري .... ،بيايي يك كار خالقانه بكني و آن اين كه با ديو اضطراب وارد گفت‌وگويي كام ً ال دوستانه و منطقي بشوي و از او بپرسي كه اشكال كار در كجاست؟ و فورا ً به راه حل عملي درباره‌ي آنها برسي و اقدام كني .اين طوري انرژي (ظاهرا ً منفي) اضطراب به جريان عملي خالقانه تبديل ميشود. -5بگ��و من اضطراب دارم ،دلهره دارم و اين را قبول دارم و برايم مفيد است و از آن استفاده خواهم كرد .پس آرام و ساكت ،در جايي آرام سكوت كن و به درون ذهنت برو و پيام‌هاي دروني است را بشنو و اطاعت كن! -6عوامل توليد اين اضطراب را شناسايي كن ،يعني از خ��ودش بپرس.مث� ً لا به ت��و مي‌گويد:كارهاي عقب مانده ،آرزوهاي بزرگ و غير واقعي ،چشم و هم چشمي‌با ديگران ،تابلو شدن در خانواده و قبولي كنكور را وسيله افتخار در خانواده كردن ،بداخالقي ،بدخواهي،بدغذايي درگيري با دوستان ،دعوا با والدين.... ، خ��وب حاال بر ضد هم��هي اين‌ها قيام كن و همه را درست كن.حالت بسيار خوب ميشود. -7خبر داريد كه بعضي از دانشآموزان كه درس هم زي��اد نمي‌خوانند نمره‌هاي بهتري مي‌گيرند و بعضي از آنه��ا كه خيلي مي‌خوانند (و به آنها مي‌گويند بچه).... نمره‌ه��اي كمتر! چرا چون آن گروه اول به طور عادتي ياد گرفته اس��ت كه با اضطراب‌ها كنار بيايند و آرامش خودش��ان از دس��ت ندهند .بنابراين هم��ان اطالعات كمش��ان به دادشان مي‌رس��د چون پارازيت‌هاي ذهني ندارند يا كم دارند! -8يك��ي از مهم ترين عوامل چاق و چله ش��دن ديو اضطراب توجه خيلي زياد و اهميت دادن زياد به نتيجه امتحانات اس��ت.به صورتي كه هم ذهن اين دانش‌آموز و البت��ه خانواده‌اش را نتيجهي كنكور پر كرده اس��ت، حاصل اين روش نادرس��ت اين است كه زمان‌هايي كه بايد صرف كار و يادگيري و كشف خطا و جبران خطاها
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 بشود ،صرف فكر كردن درباره‌ي آينده ميشود و معلوم است كه چه ميشود! پس بهتر اس��ت هر چه به كنكور نزديك مي‌ش��ويد، فك��ر كردن به نتاي��ج آن را رها كنيد و به كار و مطالعه خود و فرآيند يادگيري توجه داشته باشيد و نتيجه را ( هرچه باشد بپذيريد! ). -9آقا ديوه ( منظور همان ديو اضطراب است) از عدم تحرك بدش مي‌آيد چون خودش خيلي هيجاني است . دوست دارد صاحبش تحرك و هيجان زياد داشته باشد، پس ورزش كن ،ورزش كن ،ورزش كن! هر روز نرمش، هرروز ورزش ،آخر هفته 2ساعت ورزش عرق‌ريز! -10هر چه فضاي خانه ش��ادتر باشد و افراد خانواده با هم صميمي‌تر باشند ،آقا ديوه‌ي اضطراب كنكوري‌ها تصميم‌هاي بد ش��ما را رها مي‌كند و خدمتگزار خوبي مي‌ش��ود.پس پدر مادرهاي گرامي‌توجه كنند كه الزم است حتماً «آرام آرام آرام آرام» باشند« .شاد شاد شاد ش��اد» باشند هر چند بسيار مشكل است ،ولي چاره اي نيس��ت.تنها راه آرام كردن آقا ديوه همين است.لطفاً به بخش‌ه��اي منفي اين آقا ديوه غ��ذا ندهيد! بداخالقي، اخموب��ودن ،عصبيت ،تذكر دايم��ي ،نصيحت تكراري، منت گذاش��تن ،تهديد ك��ردن و ...بحث‌هاي تكراري و ...ه��م وهمه اضطراب ب��د و منفي را تحريك مي‌كند . آن وقت از آقا ديوه ش��كايت نكنيد خودتان خوراك به او داده‌ايد! -11دوس��ت داري��د ديو اضطراب مثبت ش��ود و از ذهن بيايد بيرون؟ در شيش��ه كردن ديو در اينجا يعني او را روي كاغ��ذ ب��ه بند بكش .چون خوش��ش مي‌آيد نوش��ته و ديده ش��ود .پس دختر خوب و پسر عزيزم تا مي‌توانيد افكار و انديشه‌ها و خياالت و آرزوها و ترس‌ها و منفي‌هاي ذهنت را هر روز روي كاغذ بنويس و بارها بخوان و دوباره بنويس و دوباره بخوان ،تا او را از رو ببري ! معجزه ميشود باور كن! -12گوش��ت را در اختيار آدم‌هاي منفي باف ،خالي بند ... ،نده و با آنها بحث نكن .رهايشان كن و با آدم‌هاي مثبت ارتباط داشته باش. -13درب��اره اخبار منفي كنكور ( چه درس��ت و چه غلط) ميدان نده و وقتت را تلف نكن. -14تحليل آزمون‌ها را جدي بگير و تا مي‌تواني روي نقاط ضعف درسي‌ات با نظر كارشناس و مشاور آموزشي كار كن و اجازه بده كارت را با دقت ارزيابي كنند. -15از بدگويي پشت سر مدرسه و مدير و ...به شدت پرهيز كن (هر چند حق با شما باشد!) و نسبت به كارهاي مثبت آنها سپاسگزار باش. -16براي موفقيت رقيبانت حتما حتما دعا كن ،چون از انرژي مثبت ذهن آنها بهره‌مند خواهي شد! -17در كاره��اي من��زل حتما در اي��ن ايام ،كمك بيشتري به مامان بكن نگو درس دارم .آن كمك انرژي زيادي برايت ايجاد مي‌كند. -18اگر وقت داشتي و فقط اگر وقت اضافي داشتي، به دوستت كمك درسي بده. -19دوش آب گ��رم و س��رد را فرام��وش نكني .هر روز و هر روزه. -20هميش��ه دعا بخوان و نيايش دايمي با خداوند مهربان داشته باش.
47
علت قبول نشدن در کنکور!؟!؟ چون س��ال فقط 365روز اس��ت .در حالی كه: )1در سال 52جمعه داریم و می‌دانید كه جمعه ها فقط برای اس��تراحت اس��ت به این ترتیب 313روز باقی میماند. )2حداق��ل 50روز مرب��وط ب��ه تعطیالت تابستانی است كه به دلیل گرمای هوا مطالعه‌ی دقی��ق ب��رای یك فرد نرمال مش��كل اس��ت. بنابراین ۲۶۳روز دیگر باقی میماند. )3در هر روز 8ساعت خواب برای بدن الزم است كه جمعا 122روز می‌شود .بنابراین 141 روز باقی میماند. )4اما سالمتی جسم و روح روزانه 1ساعت تفریح را می‌طلبد كه جمعا 15روز می‌ش��ود. پس 126در روز باقی میماند. )5طبیعتا 2ساعت در روز برای خوردن غذا الزم است كه در كل 30روز می‌شود .پس 96 روز باقی میماند. 1 )6ساعت در روز برای گفت‌وگو و تبادل افكار به صورت تلفنی الزم است .چرا كه انسان موجودی اجتماعی اس��ت .ای��ن خود 15روز است .پس 81روز باقی میماند. )7روزه��ای امتحان 35روز از س��ال را به خ��ود اختصاص می‌دهند .پ��س 46روز باقی میماند. )8تعطیالت نوروز و اعیاد مختلف دس��ت كم 30روز در س��ال هس��تند .پ��س 16روز باقی میماند. )9در س��ال ش��ما 10روز را ب��ه ب��ازی می‌گذرانید .پس 6روز باقی میماند. )10در س��ال حداقل 3روز به بیماری طی می‌شود و 3روز دیگر باقی است. )11س��ینما رفتن و س��ایر امور ش��خصی ه��م 2روز را در بر میگیرند .پس 1روز باقی میماند. 1 )12روز باق��ی مان��ده هم��ان روز تولد شماس��ت .چگونه می‌ت��وان در آن روز درس خواند؟!!
عصرانه
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
48
دانستني‌هاي ورزشي ابراهيم محسني
معاونت تربيت بدني مجتمع فرهنگي
هيچ��گاه در خ��وردن غ��ذا زي��اده روي نكنيد زي��را زمانيكه در خ��وردن غذا زياده روي مي‌كنيم ،تنفس شكمي به علت فشاري كه به پرده ديافراگم وارد مي‌آيد مختل ش��ده و كمتر انجام ميپذيرد .در اين هنگام بهتر است با تنفس‌ه��اي آرام و عميق از روش تنفس صدري استفاده كنيم. ب��ا ورزش مي‌توان بر حجم مفيد عضالت و در نتيجه به قدرت آنها افزود. آيا مي‌دانيد كه :با ورزش كردن مي‌توانيم نه تنها ق��درت عضالت ،بلك��ه تحريكات و قدرت عصبي و سرعت انتقال را نيز در خود افزايش دهيم. مثال :س��رعت انتق��ال در رانندگاني كه
ورزشكار هس��تند به مراتب بيش��تر از غير ورزشكاران است ،لذا اين افرا معموالً با كمال س�لامت به مقصد رس��يده و در لحظه‌هاي حس��اس در رانندگي غافلگير نش��ده ،دچار تصادفات و بروز حادثه نمي‌شوند. نكته:
با تمرينات روزانه و متوالي مي‌توان قدرت عضالت بدن را در عرض دو ماه و شايد كمتر به دو برابر افزايش داد ،به شرطي كه هر روز بر قدرت و شدت تمرينات ،به مقدار مناسب افزوده شود(.اين مورد بيشتر در مورد افرادي كه تمرين نداشتهاند ،صدق مي‌كند) قابل توجه اولياء:
آيا مي‌دانيد درصد مقدار انرژي در جوانان و نوجوانان ،به مقتضاي دوران رشد فوق‌العاده
زياد اس��ت ،اگر اين انرژي بوس��يله ورزش، آزاد و هدايت شود ،بسياري از كج خلقي‌ها، بيقراري‌ها ،بي‌خوابي‌ها ،تنش‌ها و هيجانهاي روح��ي و عصبي در آن��ان كاهش يافته و به آرامش دست خواهند يافت. ورزش و سالمت فيزيكي: اگر حركات جس��مي شما كمتر از مقدار الزم باش��د ،سيستم بدني و طرز ايستادن و راه رفتن و نشس��تن و در واقع تمام حاالت رفتاري شما از تناسب خارج گرديده و دچار تغييرات نامطلوب خواهدشد .از سوي ديگر، انجام ورزش‌هاي س��نگين و نامناسب نيز به نوب��ه خود باعث صدمه زدن به هس��ته‌هاي اس��تخواني رش��د گردي��ده و رش��د طولي استخوان‌ها را دچار اختالل مي‌كند ،پس:
عصرانه همواره در ورزش كردن ،تناسب فعاليت ورزشي با شرايط فيزيكي بدن خود را در نظر بگيريد. از جمله مناسب‌ترين ورزش‌ها ،تمرينات ش��نا براي كليهي ك��ودكان ،نوجوانان و جوانان اس��ت كه بس��يار مفي��د و باعث رش��د مطلوب قد و هي��كل در اين گروه خواهد شد. در اف��زودن ب��ه مق��دار ورزش روزانه ب��ه ظرفي��ت و تأثيرپذي��ري فيزيك��ي و فيزيولوژيكي بدن خود توجه داش��ته و از افراط بپرهيزيد. آي��ا مي‌داني��د بهتري��ن س��ال ب��راي ش��روع قهرماني ( ورزش ج��دي ،منظم و ب��ا برنام��هاي ك��ه ورزش��كار را بزودي به اوج س��كوهاي افتخار برس��اند) از 12 سالگي مي‌باش��د ،پس شايسته است كه دانشآموزان عزيز در دورهي راهنمايي و بعد از آن به ورزش اهميت بيشتري داده و براي اين س��الهاي گرانبهاي عمر خود ارزش بيشتري قائل شوند. آي�ا مي‌داني�د اگ�ر :عض��وي دچ��ار شكس��تگي ،در رفتگ��ي و ضرب‌ديدگ��ي ش��ديد ش��د ،عضالت مربوط به آن عضو ضعيف و الغر ش��ده و استخوان عضو نيز مواد معدني نظير كلس��يم و فسفر خود را از دست مي‌دهد و به تدريج پوك ميشود. پس بايد پس از رفع خطرات طبي و براي دس��تيابي به بهبود كامل با ورزش ،عضو مربوطه را فعال كرد تا قدرت و توان خود اهميت اين كار بقدري است كه را باز يابدّ . حتي در علم پزش��كي از ورزش به عنوان يك عامل مهم درماني استفاده مي‌گرديده و براي آن اسباب خاصي نيز ساخته شده ك��ه از آن به عن��وان فيزيوتراپي (حركت درماني) ياد ميشود. كلسترول:
كلس��ترول ماده‌اي اس��ت كه در بدن ساخته ميشود و مقدار متعارف آن براي بدن مفيد است ،ولي ازدياد آن باعث ايجاد پالكت‌هايي در عروق خوني ،به ويژه عروق نازك خون‌رس��اني به قلب و مغز شده كه نتيجهي آن نرس��يدن خون كافي به قلب و مغز مي‌باشد و سبب سكته‌هاي قلبي و مغزي ميشود. نكت�ه :يك��ي از راه‌ه��اي جلوگيري از افزايش كلس��ترول خ��ون و پايين آوردن مقدار آن ،ورزش است. انسولين و ديابت (مرض قند):
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 آيا مي‌دانيد ورزش براي بيماران ديابتي (مبتاليان به مرض قند) امر مهم و با ارزش مي‌باشد .زيرا ،ورزش و فعاليت بدني قند خون را س��وزانده و مصرف كرده و مقدار آن را در خون كاهش مي‌دهد. البته بيماران ديابتي بايد از ورزش‌هاي سنگين خودداري كنند ،ولي دويدن‌هاي آرام و راه رفت��ن (پي��اده‌روي) براي آنها مفيد اس��ت ،زي��را حركت باع��ث ازدياد (تولي��د) انس��ولين در خ��ون مي‌گردد و ب��ه اين ترتيب قند خون ب��ه حد اعتدال نزديك ميشود. آي�ا مي‌دانيد كه:به وس��يله ورزش در زير نور خورشيد ،بدن انسان مقدار زيادي ويتامي��ن جذب مي‌كند كه اين ويتامين باعث جذب كلسيم و فسفر مي‌گردد و دو عنصر نامبرده ،استحكام استخوان‌هاي بدن را موجب ميشود. نكته:طبق تحقيقاتي كه انجام گرفته، س��كته در ميان كارگران و كشاورزان ،به خاطر فعاليت بدني‌شان ،كمتر از كارمندان و پشت‌ميز نشينان مي‌باشد. اخالق ورزشي:
وقتي كه ورزش در ش��كل و ش��يوه و به مق��دار صحيح به كار رود ،در انس��ان استقامت ،شجاعت ،صبر و انصاف را تقويت كرده و او را ياري مي‌كند كه با فروتني به قوانين و مقررات احترام بگذارد و با ديگران همكاري نمايد. ورزش باعث خوش��ي و شادماني شده ( از آنجا كه نقش مثبت و س��ازنده‌اي بر تنظيم كار و ترش��حات غ��دد درون ريز، نظير غدد ف��وق كليوي دارد) س�لامتي را تضمين مي‌كند و ش��خصيت انسان را ب��ه نحو مطلوب ترق��ي و تكامل مي‌دهد. ورزش باعث افزايش غيرت ،عزت نفس و جسارت انسان در لحظات حساس زندگي شده ،انسان را از تن پروري و قبول خواري و ذلت نجات مي‌دهد.مس��ابقات ورزشي، باي��د باعث تفاهم و تقويت دوس��تي‌ها و صميميت‌ها ش��ود ،نه باعث رقابت غرض آلود .مسابقات ورزشي بايستي باعث ايجاد برادري و دوستي شود ،نه خداي ناخواسته موجب دشمني و عداوت و كينه‌توزي. ورزش جس��م را س��الم و قوي ساخته و تحصي�لات درس��ي عق��ل را پ��رورش مي‌دهد .وقتي جس��م سالم شد ،تعليمات و تحصيالت علم��ي در چنين زمينهاي سالمي بهتر ثمر مي‌دهد.
49
عصرانه
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
عصرانه
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
50 50
51
Aerospace Engineering
مهندسي هوافضا
داوود محمودي
مسئول آموزش پايه سوم واحد آبشناسان 1 مهندسي هوافضا: صناي�ع هوافض�ا در دني�ا يكي از پيش�روترين زمينه‌هاي تحقيقاتي و پژوهش�ي است که همواره باعث پيشرفت و جهش در ساير رشته‌هاي مهندسي و علوم را فراهم س�اخته و در اين راستا بودجه‌ها و هزينه‌هاي فراوان و عظيم نظامي و غيرنظامي را به خود اختصاص داده اس�ت .با دقت در موضوعاتي از قبيل طراحي و ساخت هلي‌كوپتر ،هواپيماي بدون سرنشين ،بدون موتور ،عمود پرواز و يا هواپيماهاي جنگنده از يك طرف و س�اخت پايگاه‌هاي فضايي، س�فر به ُكرات ديگر براي جس�ت‌وجو و کشف آب و موج�ودات زنده و ...بي�ش از پيش متوجه اهميت باالي اين رشته‌ي علمي مي‌شويم.مهندسي هوافضا، مجموعه‌اي ازعل�وم وتوانايي‌هاي علمي وعملي در زمينه طراحي ،تحليل و س�اخت وسايل پرنده نظير هواپيم�ا ،چرخ‌بال ،گالي�در ،موش�ك و ماهواره‌ها اس�ت.به طور کلي مهندس�ي هوا فضا ،علمي است كه در آن از همه‌ي علوم از جمله مکانيک ،متالوژي، كامپيوت�ر و الكتروني�ك اس�تفاده مي‌ش�ود.مانند ديگر رش�ته‌هاي مهندس�ي ،طول متوسط دورهي تحصيلي براي دورهي کارشناس�ي ۴س�ال است و
مانند بس�ياري از رش�ته‌هاي مهندسي ،درس‌هاي اين مجموعه شامل درس‌هاي عمومي و پايه ،اصلي، تخصصي ،کارگاهي و کارآموزي است و زمينه‌هايي چون سازه‌ي هوايي ،آيروديناميک ،مکانيک پرواز و جلوبرنده‌ها درس‌هاي تخصصي اين رشته‌ي علمي را شامل مي‌شوند. گرايش‌هاي مختلف مهندسي هوافضا: اي�ن رش�ته ش�امل 4گراي�ش اصل�ي اس�ت: -1س�ازه‌هاي هوافضاي�ي -2آيرودينامي�ك -3 جلوبرندگي -4مكانيك پرواز در گرايش « س�ازه‌هاي هوافضاي�ي» به مطالعه و بررس�ي س�ازه‌هاي هواپيما و ديگر وسايل پرنده پرداخت�ه مي‌ش�ود و هدف آن طراحي س�ازه‌هايي اس�ت كه عالوه بر اس�تحكام كافي در برابر بارهاي آئروديناميك�ي و س�اير بارهاي اس�تاتيكي وارد بر وس�ايل پرن�ده ،حداق�ل وزن ممك�ن (وزن بهينه) را نيز داش�ته باش�ند .در گرايش « آيروديناميك» ب�ه مطالعه و بررس�ي جريان هوا ،محاس�به نيروها و گش�تاورهاي ناش�ي از آن ،بر روي جس�م پرنده مي‌پ�ردازد و مهندس هوا فضا با فراگيري اين علم، به تحليل جريان‌هاي پيچيده در اطراف اجسام پرنده
پرداخته و با به دست آوردن نيروهاي آئروديناميكي امكان بررس�ي پايداري و طراحي س�ازه در جس�م پرنده ،فراهم ميشود. در گراي�ش «جلوبرندگي» به مطالعه و بررس�ي سيستم‌هاي جلوبرنده ،اعم از موتورهاي پيستوني، توربيني ،راكت‌ها و نح�وه‌ي توليد نيروي رانش در آنها مي‌پردازد. در گرايش « مكانيك پرواز» به مطالعه و بررسي رفتار و حركات جس�م پرنده با استفاده از اطالعات آئروديناميكي ،هندسي و وزني مي‌پردازد و در واقع، علم مكانيك پرواز از «عملكرد» تش�كيل ميشود و «عملكرد» به بررس�ي بُرد ،مس�افت ،نشس�ت و برخاس�ت ،مداومت پروازي در سرعت‌هاي مختلف و پايداري و كنترل وسايل پرنده مي‌پردازد. براي طي کردن روند يک طراحي بايد يک گروه طراح ،طرح اوليه اي را براي وس�يله‌ي پرنده مورد نظر ارائه دهند .براي مثال ،بالک موش�ک را در نظر بگيريد .در ابتدا طرح ب�ه گروه آيروديناميک داده مي‌ش�ود تا بارهاي دراگ ( )Dragو ليفت ( )Liftرا روي س�ازه محاسبه کنند .با داشتن اين بارها گروه س�ازه ،يک سازه داخلي مقاوم در برابر اين بارها را
طرح و پيشنهاد مي‌دهند. در ادامه ،وزن س�ازه طراحي ش�ده را محاس�به مي‌کنند .اگر وزن محاسبه شده از وزن تخمين اوليه بيشتر شود ،الزم است طرح اصالح شود ،که اصالح آن ممکن است گروه‌هاي مختلفي رادر بر گيرد. گروه مواد ممکن اس�ت پيش�نهاد م�اده مرکب ( )compositeکه س�بک است را بدهد که مشکل هزين�ه را در ب�ر دارد و در نتيجه با محدوديت‌هاي طراح�ي مواجه مي‌ش�وند.طراحي اجس�ام پرنده، مبحث وي�ژه‌اي در رش�ته هوافضا اس�ت .طراحي يعني با اس�تفاده از تمامي‌مباح�ث تحليلي مربوط به سازه ،آئروديناميك ،كنترل و پايداري و موتور و ديگر علوم مربوطه محصولي را ارائه مي‌دهد كه اين محصول جسم پرنده‌ي مورد نظر( از جمله هواپيما، موشک و )...نام دارد.بعد از طراحي نوبت به تحليل مي‌رسد كه عبارت است از تقسيم مساله و طرح به قسمت‌هاي كوچك‌تر كه قابل تحليل وتجزيه باشند و هر كدام نقشي جداگانه دارند و هر يک از قطعات به طور جداگانه تحليل مي‌شوند. در انته�ا بايد قطعه‌اي که مش�خصات آن از قبل طراحي ش�ده و م�ورد تحليل قرار گرفته ،س�اخته
شود روش‌هاي متفاوتي براي ساخت قطعات وجود دارد ک�ه با توجه به اهميت و دقت مورد نياز قطعه، که خواس�ته‌ي طراح اس�ت ،روش مناسبي را براي توليد انتخاب مي‌کنند.در اينجا بايد نکته مهمي‌را يادآوري کنيم که در طراحي هواپيما ،آيروديناميک و در طراحي موشک ،پيش‌رانش حائز اهميت است و نقش غالب را ايفا مي‌کند. رشته‌ي تحصيلي نزديک به رشته‌ي هوافضا: رش�ته هوافضا در گذش�ته در مقطع کارشناسي از زيرش�اخه‌هاي مهندسي مكانيك بوده است ،در نتيجه داراي واحدهاي مش�ترك زيادي با رشته‌ي مهندس�ي مكاني�ك مي‌باش�د .و معم�وال ،ف�ارغ التحصيالن مکانيک ،اين رشته را براي ادامه تحصيل در کارشناسي ارشد انتخاب مي‌کنند. زمينه‌هاي شغلي: ب�ا توجه ب�ه مطالب گفته ش�ده مهمترين هدف صنع�ت هوافض�ا طراحي و س�اخت وس�ايل پرنده اس�ت .در نتيج�ه ،فارغ‌التحصيلان مهندس�ي هوافضا ،مي‌توانند در صنايع و موسسات تحقيقاتي هواپيماي�ي ،موش�كي و ماه�واره فعالي�ت كنن�د، همچنين در كليهي موسسات و سازمان‌هايي كه به
نحوي از وس�ايل پرنده استفاده مي‌كنند ،به عنوان كارش�ناس تحقيق در عمليات و تعمير و نگهداري خدمت كنند .عالوه بر اش�تغال در مراكز فوق ،يك مهندس هوافضا با تس�لط بر علوم طراحي س�ازه، آئروديناميك و روش‌هاي طراحي توربو ماش�ين‌ها، توانايي كار در ش�اخه‌هاي متعددي از مهندس�ي و پروژه‌ه�اي خارج از حيطه‌ي صناي�ع هوافضايي را نيز دارد .بايد ي�ادآوري کنيم که كاربرد زمينه‌هاي مطالعات�ي ي�ك مهن�دس هوافضا تنها ب�ه طراحي هواپيما و وسايل پرنده محدود نميشود .براي نمونه در حالت کلي ،بررس�ي س�ازه‌ي اتومبيل و كشتي، مش�تركات زيادي با بررس�ي س�ازه‌ي يك هواپيما دارد.آئروديناميك خودروهااز برخي جهات شباهت زي�ادي به آئروديناميك هواپيم�ا دارد و امروزه در اغلب صنايع خودرس‌هايازي با استفاده از تونل باد و عل�م آئروديناميك ،خودروه�اي كم مصرف‌تري، از لحاظ س�وخت براي رقابت با ديگر س�ازنده‌هاي خ�ودرو ،تولي�د مي‌کنند.بنابراين ،مي‌ت�وان گفت: فرصت‌هاي شغلي براي يك مهندس هوافضا عالوه بر شركت‌هاي هوافضايي ،در صنايع خودرس‌هايازي، نيروگاه‌ها و صنايع نفت و گاز نيز فراهم است.
عصرانه
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
52
شوک جاري هیچ پروازی نیست، برساند ما را به قطار دو هزار و به قرن دگران مگر اندیشه و علم مگر آیینه و صلح و تقال و تالش!... امواج کوبنده‌ي تحوالت هزاره‌ي س��وم ،نوید بخ��ش تمدن��ی اس��ت که ب��ر پای��هي دانایی و بهره‌مندی از اطالعات بنا ش��ده است .تمدن نه چندان نوپای هزاره‌ي سوم ،بسیاری از معادالت و تفکرات سنتی را تحت تأثیر قرار داده و فضایی را با خود به ارمغان آورده است که نه تنها شیوه‌ي استفاده از زمان و مکان را در زندگی آدمي‌تغییر می‌دهد ،بلکه ادراک را نیز دگرگون می‌س��ازد و
طرح ذهنی بش��ر را نسبت به زمان و مکان از نو ترسیم می‌كند .اذعان به اینکه تحوالتی که با آن مواجه هستیم ،انقالبی خواهند بود کافی نیست و قبل از اینکه بتوانیم آنها را مهار و هدایت کنیم، به ش��یوه‌ای تازه برای شناخت و تجزیه و تحلیل آنها نیاز داریم .بدون این ش��ناخت ،به طور قطع گم‌راه خواهیم شد. انس��ان از طبیعت آموخته اس��ت که باید در ش��رایط مختل��ف تغییر ک��رد .دایناس��ورها اگر چ��ه ب��زرگ و قدرتمند بودند ،اما به واس��طه‌ي نداشتن انعطاف تغییر در مقابل شرایط ،منقرض ش��دند .اکنون انس��ان به قرن 21رسیده است، ق��رن اطالعات ،قرن ارتباطات ،قرن ش��بکه‌های اجتماعی. آلوی��ن تافلر اندیش��مند معاص��ر در جمله‌ای
گردآورندهNoise :
تامل بر انگیز معتقد اس��ت :بی‌س��وادان س��ده 21کس��انی نیس��تند که نمی‌توانن��د بخوانند و بنویس��ند ،بلکه کسانی هس��تند که نمي‌توانند بیاموزن��د ،آموخته‌ه��ای کهن��ه را دور بریزند ،و دوباره بیاموزند. انس��ان قرن 21برای همگام شدن با تحوالت جهانی که با آن مواجه است ،ناگزیر به آموختن است .ناگزیر به فراموش کردن آموخته‌های کهنه و دوباره آموختن است .در قرن حاضر ،غنی کردن انسان‌ها با دانش و مهارتهای روز ،تبدیل به راز بقا شده است. آم��وزش در دنیای ام��روز به جای راهی برای پ��ر کردن مغز ،باید وس��یله‌ای ب��رای باز کردن مغز و نیروی اندیش��ه باشد ،در غیر این صورت، انسان‌های توس��عه نیافته ،دیر یا زود خود را در
عصرانه جامع��های خواهند یافت که به آن تعلق ندارند و ج��ز انقراض و یا منزوی ش��دن ،انتخاب دیگری باقی نمی‌ماند! جامعه شناس��ان توسعه معتقدند که نیروی انسانی اندیشمند ،اساس ثروت ملت- هاست و غنی سازی انسان‌ها ،مهمترین گام برای دست یافتن به توسعه می‌باشد. در گذش��ته ،بس��یاری از اس��تادان و دان��ش آموخت��گان بعد از طی مراح��ل مختلف علمی، خود را از آموختن بی نیاز می-دیدند .ش��اید به خاطر داش��ته باشید استادانی را که تدریس یک درس ،برای بیش از دو یا سه دهه را مایه مباهات خود می-دانستند ،چیزی که امروز به عنوان یک گناه فکری تلقی می‌شود .در دنیای امروز ،حتی استادان در فاصله‌های کوتاه زمانی نیاز به به‌روز ک��ردن دانش خود دارند ،چرا ک��ه دانش دیروز آنها ،برای امروز و تربیت انسان‌های فردا چندان اعتباری ندارد! س��رعت و حجم تولی��د اطالع��ات جدید به طرزی غیرقابل تصور باالست و این برای انسانی که آموختن را نیاموخته اس��ت ،به راستی نگران کننده است .انسانی که خود را با آداب آموختن غنی نساخته است ،نمی‌تواند باور کند که آموزش ج��زء الینفک زندگی اوس��ت .نمی‌تواند برای نو ش��دن و درک آنچه که پیرامون اوست ،آمادگی داشته باشد و اینجاست که احساس ناهماهنگی با سرعت تحوالت می‌کند. انسان غنی شده ،توسعه‌ي توانمندی‌های فردی و دانش خود را لذت بخش می‌داند و می‌آموزد که ب��ه هیچ آموخته‌ای دل نبندد! بیاموزد ،فراموش کند و باز بیاموزد! آموختن ،لذتی مداوم و پایدار! لذتی که متاسفانه کمتر آنرا تجربه می‌کنیم .با این همه انس��انی که می‌خواهد غنی ش��ود ،باید پیش از هر چیز ،غنی شدن را بیاموزد. در طبیع��ت نیز ،مجموعه ژن‌هایی که قابلیت تغییر نداشته باشند ،نمی‌توانند خود را با محیط و شرایط در حال تغییر وفق دهند .زمانی ممکن اس��ت ،خردی که به ص��ورت ژنتیکی به رمز در آمده اس��ت (نهادینه ش��ده) ،ب��ه حماقت مبدل گ��ردد و عامل نابود کنن��دهي حیات آن موجود گردد .فرآیند مش��ابهی میتواند در وجود ما ،به عنوان انس��ان ،رخ دهد .همگ��ی ما مجموعه‌ای غنی از ایده‌ها و مفاهیم در وجود خود داریم که بر پایه‌ي تجربیات گذشته‌مان شکل گرفته‌اند و ما را قادر می‌س��ازند تا زنده بمانیم و بدرخشیم. ول��ی اگر ما نیز خ��ود را برای تغییر مهیا نکنیم، ایده‌های معمول‌مان به مرور زمان کهنه می‌شوند و مزایای خود را از دست می‌دهند .نهایتا اینکه، در میدان رقابت از حریفان شکست می‌خوریم و از میدان بیرون می‌رویم.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 نقطه‌ي آغاز!
به اعتقاد بسیاری از پژوهشگران ،مدرسه ،نقطه‌ي آغاز و دانش‌آموز ،عنصری مناسب برای تحول است. دانش‌آموز برای عهده‌دار شدن مسئولیت‌های آینده، بایستی تفکر ،خالقیت ،نقادی و بینش علمي‌را یاد بگیرید .اين فرایند تنها در سايه‌ي انتقال اطالعات ب��ه ذهن ش��اگردان حاص��ل نمي‌ش��ود ،بلكه در برنامه‌هاي مدارس ،بايد روش‌هايي گنجانده ش��ود كه از طريق آنه��ا دانشآموزان قابليت‌هاي چگونه آموختن را از طريق نظم فكري بياموزند و در زندگي روزمره‌ي خود به كار برند .با توجه به نقش اساسي محيط‌هاي آموزشي و روش‌هاي حاكم بر آنها ،بايد به صورتي سازماندهي شوند كه دانشآموزان را به جاي ذخيره س��ازي حقايق علمي با مس��ايلي كه در زندگي واقعي با آنها مواجه مي‌ش��وند ،درگير سازند« .با دانش ديروز ،بچه‌هاي امروز را براي فردا نمي‌توان تربيت كرد» "مارش��ال مکلوهان" ()marshal mcluhan فیلس��وف و جامعه شناس مش��هور ژاپنی و نظریه پرداز دهکده جهانی مي‌گوید: " کودکان پیام‌هایی هستند که ما برای آیندگان می‌فرستیم". ماهيت و تعريف تفكر:
بسياري از دانش��مندان انسان را حيوان متفكر مي‌دانن��د و تفك��ر را فصل تمایز انس��ان و حيوان قرار مي‌دهند .با اين كه پاره‌اي از آزمايش‌ها نشان مي‌دهد كه تفكر در سطح پايين و ابتدایي در ميان بعضي از حيوانات ديده ميشود ،ولي تفكر اساسي، مخصوص انسان است و اين خصوصيت نيز انسان را از ساير حيوانات مشخص و ممتاز مي‌سازد. ج��ان ديويي در كتاب "چگون��ه فكر مي‌كنيم" درب��اره‌ي مفه��وم تفكر مي‌گويد :عملي اس��ت كه در آن موقعي��ت موج��ود ،موجب تايي��د يا توليد واقعيت‌هاي ديگر مي‌ش��ود ،يا روشي است كه در آن باورهاي آينده ،بر اس��اس باورهاي گذشته پايه گذاري مي‌گردد. ش��ريعتمداري در كتاب «روانشناسي تربيتي» خود تفكر را ،جرياني كه در آن فرد كوشش مي‌كند مشكلي را كه با آن روبه‌رو شده مشخص سازد و با استفاده از تجربيات قبلي خويش به حل آن اقدام نمايد ،تعريف مي‌كند. ادوارد دبونو اندیشمند معاصر؛ تفکر را به منزله‌ي نوعی مهارت که باید آنرا فرا گرفت ،معرفی کرده اس��ت و در این زمین��ه دو انتخاب را پیش رو قرار می‌دهد: -1فکر کردن مس��الهای اس��ت ک��ه به هوش ارتباط دارد و هوش نیز توس��ط ژن‌هایی که با آن زاده ش��ده‌ایم تعیین می‌شود .بنابر این همان‌گونه
که نمی‌توانیم رنگ چش��مان خود را تغییر دهیم، ق��ادر نخواهیم ب��ود نحوه‌ي فک��ر کردنمان را هم عوض کنیم. -2فکر کردن مهارتی است که می‌توان آن را با آموختن ،تمرین کردن و فرا گرفتن راه‌های درست انج��ام دادن آن ،بهبود بخش��ید .فکر کردن هیچ تفاوت��ی با مهارتهای دیگر ندارد و چنان‌چه قصد و اراده‌ي آن را داشته باشیم ،می‌توانیم آن را به وجه بهتری انجام دهیم. این دو نظریه‌ي مخالف را می‌توان به سادگی با یکدیگر ترکیب کرد! هوش ،شبیه قدرت یک اتومبیل است .این امکان وجود دارد که قدرت «هوش» ،یا الاقل بخش��ی از آن توس��ط ژن‌های ما تعیین شود .در این صورت نیز ش��واهدی وجود دارد که ثابت می‌کند استفاده از ذهن قادر است ترکیبات آنزیمي‌مغز ما را تغییر دهد .همان‌گونه که استفاده از عضالت بدن میتواند ویژگی‌های آن را عوض کند. عملکرد هر اتومبیل فقط به قدرت آن بس��تگی ندارد ،بلکه به مهارت راننده در راندن آن نیز وابسته است .بنابراین اگر هوش ،شبیه قدرت اتومبیل باشد، فکر کردن مهارتی است که توسط آن ،نیروی مزبور به مصرف می‌رس��د .هوش نیرویی بالقوه است ،در حال��ی که فکر کردن مهارت��ی برای بهره‌برداری از آن می‌باشد. اگ��ر الزم باش��د برای فکر ک��ردن تعریفی ارایه شود ،باید گفت: «فکر کردن ،مهارتی عملیاتی است که از طریق آن ،هوش بر مبنای تجربه عمل می‌کند». اگر مقایس��هي هوش با اتومبیل را قدری بیشتر ادام��ه دهیم ،ب��ه دو نتیجه مهم دس��ت خواهیم یافت: -1اگ��ر اتومبیلتان پر قدرت باش��د ،ش��ما نیاز خواهی��د داش��ت ک��ه مهارتت��ان را در رانندگ��ی بهبود بخش��ید .چنان‌چه نتوانید در جهت تکامل مهارت‌ه��ای رانندگ��ی خ��ود اقدام كني��د ،هرگز نخواهید توانست از نیرویی که در دسترس دارید، به طور کامل استفاده کنید .و چه بسا ممکن است، برای دیگران مخاطراتی نیز به وجود آورید. ب��ه همی��ن ترتی��ب ،اش��خاصی ک��ه از هوش فوق‌الع��اده‌ای برخ��ور دارن��د ،بای��د مهارت‌ه��ای اندیش��یدن خود را بهبود بخشند تا بتوانند از این نیروی فوق‌العاده استفاده کنند .در غیر این صورت، میزان زیادی از این نیرو به هدر خواهد رفت. -2اگر اتومبیل شما از قدرت کمتری برخوردار باش��د ،ناگزیر خواهید بود مهارت رانندگی خود را به حد اعال برس��انید تا از این طریق بتوانید کمبود توان اتومبیل خود را جبران کنید .بنابراین افرادی که خود را فوق‌العاده باهوش نمی‌دانند ،می-توانند
53
عصرانه
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
اینترنت
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
54
55
بخـش پنجم
چندبعدي‌ها با بهبود مهارت خود در فکر کردن ،عملکرد خویش را بهبود بخشند. با این تفاسیر حتی اگر نابغه نباشیم ،می‌توانیم از استراتژی‌های کسانی ،مثل ارسطو و انیشتین و ...برای تقویت قدرت خالقیت و اداره بهتر زندگی استفاده کرد. هشت راهبرد: در خاتم��ه 8اس��تراتژی مهم را ک��ه در الگوی اندیش��هي نواب��غ خ�لاق مش��ترک اس��ت ،بیان می‌کنیم: -1به مش��کالت از جوان��ب مختلف نگاه کنید، و دیدگاه‌های جدیدی را انتخاب کنید که کس��ان دیگری از آن استفاده نمی-کنند. لئون��اردو داوینچی عقیده داش��ت ک��ه برای به دس��ت آوردن علم در مورد یک مش��کل ،باید یاد بگیرید که چطور آن مشکل را به راه های مختلف بازس��ازی کنید .او می‌گفت همیشه اولین رویکرد او به یک مش��کل ،کمي متعصبانه بوده اس��ت .به همین دلیل س��عی داشت تا مشکالت را از جوانب مختلف بررسی کند. -2تجسم کنید! انیشتین وقتی به حل یک مشکل فکر می‌کرد، س��عی می‌ک��رد تا موضوع خ��ود را با اس��تفاده از نمودارهای مختلف ب��ه چند طریق ممکن فرموله کند .او راه حل‌ها را تجسم می‌کرد و عقیده داشت که کلمات و اعداد به آن شکل نقش مهمي‌در فکر
کردن در مورد راه حل یک مشکل ندارند. -3ایج��اد کنی��د! یکی از ویژگ��ی های متمایز نابغه‌ها ،استعداد تولیدی و زایایی آن‌هاست. توماس ادیس��ون 1093ثبت اختراع داشت .او با ارائه فکر و تدبیر ،س��ودمندی وس��ایل اختراعی خ��ود را تضمین می‌ک��رد .دین کِیت از دانش��گاه کالیفرنی��ا در مطالعه‌ی 2630مخت��رع تاریخ ،به اثبات رس��اند ک��ه بزرگترین دانش��مندان ،نه تنها آث��ار فوق-العاده‌ای می‌س��اختند ،بلکه آثار بد و به درد نخوری هم در کارنامه خود داشتهاند .آنها از شکست نمی‌ترس��یدند و آنقدر تالش کردند تا به موفقیت دست یافتند. -4ترکیبات جدید بسازید .افکار ،ایده‌ها ،تصاویر و اندیش��ه‌های‌تان را ترکیب کنید و دوباره ترکیب کنید و آنها را به صورت ترکیبات مختلف در آورید، هرچند که طبیعی و مناسب نباشند. قانون‌های توارث که علم جدید ژنتیک بر پایه‌ي آن قرار داده ش��ده است ،توسط راهب استرالیایی گریگور مندل مطرح شد ،که ریاضیات و بیولوژی را برای ایجاد یک علم جدید با هم ترکیب کرد. -5رابطه س��ازی کنید .بین موضوعات نامشابه ارتباط ایجاد کنید .داوینچی قادر بود بین صدای زن��گ و آب ارتباط ایجاد کند« .س��اموئل مورس» توانس��ت با مش��اهده ایس��تگاه‌های حمل و نقلی توسط اسب ،ایس��تگاه های تقویت کننده‌ای برای سیگنال‌های تلگراف اختراع کند.
-6متضاد فکر کنید. فیزیکدان معروف نیلز بوهر عقیده داشت که اگر متضادها را کنار هم بیاورید ،خواهید دید که افکار و اندیش��ه‌تان به مرحله‌ي جدید منتقل می‌ش��ود. توانای��ی او در تص��ور نور هم به عن��وان یک ذره و هم یک موج باعث شد به اصل تکمیل برسد .افکار معلق و مس��کوت می‌توانند به شما برای خلق یک شکل جدید کمک کنند. -7استعاری فکر کنید. ارس��طو اس��تعاره را یکی از عالمت‌ه��ای نوابغ می‌دانست و عقیده داشت که هر فردی که ظرفیت درک شباهت‌های بین دو قلمرو کامال مختلف باشد و بتواند آنها را به هم ربط دهد ،یک نابغه است. سهراب سپهری اس��تعاره‌های زیبایی در اشعار خود به کار برده اس��ت« .به سراغ من اگر می‌آیید، نرم و آهس��ته بیایید ،مبادا که ترک بردارد ،چینی نازک تنهایی من» -8خود را برای شانس آماده کنید. هرچه برای انجام کاری تالش کنیم و شکس��ت بخوری��م ،مش��غول کاری دیگر خواهیم ش��د .این اولین اصل تصادف خالقانه اس��ت .شکست زمانی میتواند س��ودمند باشد که ما به آن به عنوان یک نتیجه‌ي بی‌حاص��ل فکر نکنیم .به جای این ،روند کار ،مؤلفه‌های آن ،و طریقه‌ي تغییر آنها را تحلیل کنیم تا به نتیجه برسیم .نپرسید« :چرا من شکست خوردم؟» بپرسید« :چه کرده‌ام؟»
؟؟؟ /حسين داداش‌آذر56 / ؟؟؟ /نبيل اتحادي60 / ؟؟؟ /سهيل ساجدي64 / ؟؟؟ /علي واالمنش66 / ؟؟؟ /سيدمحمدصادق پرهيزگار67/ ؟؟؟ /روزبه اميري68 / ؟؟؟ /اميرحسين علي‌محمديان69 / در قاب تصوير دانش‌آموزي70 / ؟؟؟ /خشايار بقايي72 /
چند ُبعدي‌ها
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
56
چند ُبعدي‌ها * خودت را معرفي كن؟
حسين داداش آذر هس��تم .واحد آبشناسان ،2در س��ال 88مدال طالي رش��ته‌ي ش��يمي المپياد كش��ور و مدال نقره المپياد جهاني را به دست آوردم. *فك�ر مي‌ك�ردي روزي بتواني م�دال نقره جهاني را به دست آوري؟
ب��ا توجه به م��دال طاليي كه در مس��ابقات كش��وري به دست آورده بودم و سعي و تالشي كه در اين مدت داشتم ،تصور مي‌كردم كه اين م��دال را به دس��ت آورم و برايم دور از دس��ت رس نبود. *چقدر درس خوانده بودي؟
؟؟؟؟؟ بعد از المپياد رياضي ،پر سابقه‌ترين المپياد علمي جهان المپياد شيمي است .اولين المپياد شيمي در سال 1968با حضور سه کشور چکاسلواکي ،لهستان و مجارستان در پراگ برگزار گرديد .سالهاي بعد نيز اين المپياد به ميزباني کشورهاي بلوک شرق برگزار گرديد که به ترتيب کشورهاي لهستان ،مجارستان ،شوروي ،بلغارستان ،روماني، مجارس��تان ،آلمان ش��رقي ،چکاس��لواکي ،لهستان و شوروي ميزبان دورههاي مختلف بودند .در س��ال 1980اتريش به عنوان اولين کشور غربي ميزبان اين مسابقات بوده و کشور سوئد به عنوان دومين کشور بلوک غرب در سال 1982ميزباني اين مسابقات به عهده گرفت .با پيوستن کشورهاي مختلف اين المپياد از حالت منطقه‌اي خارج شده و اعتباري جهاني کسب نمود .به طوريکه در بيست و دومين المپياد جهاني شيمي که در سال 1990در کشور فرانسه برگزار گرديد 30کشور از سراسر جهان شرکت نموده و به رقابت علمي در زمينهي ش��يمي پرداختند .المپياد بيس��ت و س��وم در لهس��تان ،بيست و چهارم در آمريکا ،بيست و پنجم با شرکت 38کشور در ايتاليا ،بيست وششم با ش��رکت 42کش��ور در نروژ ،بيس��ت و هفتم در چين و بيس��ت وهشتم با شرکت 45کشور در روسيه برگزار گرديد .پس از آن نيز تا کنون (سال )2007که چهل دوره از اين آزمون برگزار گرديده است کشورهايي نظير کانادا ،آلمان ،آفريقاي جنوبي ،يونان ،تايوان ،کره جنوبي و روسيه ميزباني آن را به عهده داشتهاند .ايران در آخرين المپياد شيمي برگزار شده در روسيه به مقام دهم دست يافت اما در سالهاي بسياري جزو 5کشور برتر اين رقابتها بوده است.هدف از برگزاري اين مسابقات تبادل اطالعات بين کشورهاي مختلف و سنجش ميزان دانش واستعدادهاي جوانان سراسر جهان در رشته شيمي در قالب يک رقابت سالم و دوستانه مي‌باشد .تهيه سؤاالت به عهده کشور ميزبان بوده و کميته‌اي علمي از کشور ميزبان سؤاالت را در دو بخش عملي و تئوري طراحي مي‌نمايند .همچنين اين کميته دفترچه‌اي تحت عنوان دفترچه راهنما حاوي تعدادي سؤال در زمينه‌هاي مختلف علم ش��يمي و پاس��خ آنها تدارک ديده و به منظور آش��نايي کشورهاي ش��رکت کننده با سطح سؤاالت المپياد آن سال براي هر کشور ارسال مي‌نمايد. الزم به ذکر اس��ت که کش��ورهايي که تمايل به ش��رکت در المپياد جهاني و اعزام تيم دانش آموزي به اين مس��ابقات را دارند ،بايستي هر ساله دو نفر نماينده را به عنوان و به منظور آش��نايي با نحوه برگزراي مس��ابقات به کش��ور ميزبان بفرستند ،البته از دوره بيس��ت و پنجم اين نظارت براي دو سال متوالي انجام ميشود .حضور اين نمايندگان به منزله مجوز شرکت در مسابقات مي‌باشد .سؤاالت مسابقه روز قبل از مسابقه ابتدا در حضور داوران يعني سرپرستان تيمها مطرح شده و پس از شنيدن اظهار نظرهاي آنها، اصالح و بارم بندي شده به تصويب نهايي مي‌رسند .پس از تصويب سؤاالت براي ترجمه به زبان هر کشور در اختيار سرپرست اول تيم اعزامي آن کشور که در هيأت داوران نيز حق رأي دارد ،قرار مي‌گيرد و سرپرست موظف است سؤاالت ترجمه شده را تا 4ساعت قبل از شروع مسابقه پاکنويس شده در اختيار رئيس کميته برگزاري قرار دهد. محل اقامت سرپرست‌ها با محل اقامت تيم فاصله زيادي داشته و ارتباط تلفني مابين اين دو محل امکانپذير نيست.
براي اين المپياد حدودا از سال دوم دبيرستان داش��تم خودم را آماده مي‌كردم و در مرحله‌ي اول در مس��ابقات كش��وري ش��ركت ك��ردم و براي مس��ابقات جهاني حدود يك س��ال درس خواندم. *در مورد المپياد شيمي كمي توضيح بده.
بهتر اس��ت اول از خود المپيادها بگويم .يك س��ازماني در كشور هست به نام سازمان دانش پژوهان جوان كه متولي المپياد‌هاست كه هدف اصلي آن شركت در مسابقات جهاني است و هر كش��وري با توجه به ش��رايط خود ،المپيادهاي ملي‌اش را برگزار مي‌كند و از طريق آن تعدادي از دانشآموزان برتر براي رقابت در سطح جهاني كه بين تمام دانشآموزان دنيا برگزار مي‌ش��ود، انتخاب مي‌شوند .اين المپيادها براي رشته‌هاي علوم پايه مختلف مثل فيزيك ،رياضي ،شيمي و نجوم تش��كيل شده و به طور كلي يك آزمون علمي است براي اينكه دانشآموزان كشورهاي مختلف خود را از نظر علمي‌با س��اير كشورهاي دنيا مقايسه كنند. *رش�ته‌ي ش�يمي چه جذابيتي براي ش�ما داشته كه آن را انتخاب كرديد؟
چون ش��يمي رشته‌اي اس��ت بين فيزيك و رياضي ،يعني درس��ي است كه نياز به رياضيات و محاسبات خيلي سخت و پيچيده ندارد و درس كامال حفظي هم نيس��ت .درسي ميان رشته‌اي اس��ت كه ما ،از فيزيك ،رياضي و علوم زيستي اس��تفاده مي‌كنيم .به طور كلي به دليل كامل بودن و اس��تعداد و عالقه‌اي كه در اين رشته به كارهاي آزمايش��گاهي داشتم باعث شد شيمي را انتخاب كنم. *اين عالقه و استعداد از كي شروع شد؟
از س��ال دوم دبيرس��تان ب��ر اس��اس كاري كه مجتمع هميش��ه براي انتخاب رش��ته‌هاي المپيادي انجام مي‌دهد و تعدادي از دانشآموزان را بي��ن رش��ته‌هاي پايه كه اول رياضي اس��ت
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 انتخ��اب مي‌كند و بعد ب��ه طرح‌هايي كه دارند و اس��تعدادهايي كه در دانشآموزان شناسايي مي‌كنند ،بچه‌ه��اي را به گروه‌هاي المپيادهاي مختل��ف تقس��يم مي‌كنند .من هم س��ال دوم دبيرستان ابتدا خيلي آشنايي با شيمي و المپياد شيمي نداشتم ،اما با مشاوره‌ها و راهنمايي‌هايي كه مدرسه به من داد وارد المپياد شيمي شدم و بع��د از ي��ك س��ال كار كردن متوجه ش��دم مش��اوره‌هايي كه به م��ن داده بودند درس��ت بود و ش��يمي همان رش��ته‌اي بود كه من واقعا مي‌خواستم و به آن عالقه داشتم.
*پس استعداديابي را مجتمع براي شما انجام داده ،خانواده چقدر نقش داشتند؟
خان��واده‌ام از دور مراقب��ت مي‌كردند ،يعني دست من را باز گذاشته بودند تا من هر رشته‌اي را كه عالقه دارم انتخاب كنم ،بعد شرايط را برايم فراهم مي‌كردند تا من در رش��ته‌اي كه انتخاب ك��ردم موفق باش��م به طور مثال ش��رايطي كه خان��ه فراهم مي‌كردند ،آرامش به من مي‌دادند و توقعي از من نداش��تند كه در وظايف خانه به آنها كمك كنم و از من مي‌خواستند كه وقتم را براي درس‌هايم بگذارم ،چون المپياد شيمي نسبت به س��اير المپيادها كار بيشتري را طلب مي‌كند ،چون حجم كتاب‌هاي اين رش��ته زياد اس��ت و بايد بيشتر مطالعه كنيم ،كه خانواده‌ام اين زمان را به من دادند و از من حمايت كردند تا بتوانم كار كنم و موفق شوم. *روزانه چند ساعت درس مي‌خواندي؟
بين 3تا 6ساعت.
*تفريح�ي ه�م داش�تي ي�ا فق�ط درس مي‌خواندي؟
در ي��ك فاصله‌ي زماني بي��ن مرحله‌ي اول و دوم ،فش��ار كاري روي م��ا خيل��ي زياد بود و نزديك امتحان بود ،ما مجبور بوديم كه مقداري از زمان تفريح كم كنيم و بيشتر درس بخوانيم، ول��ي آن‌چنان نبود كه بخواهد در روحيه‌ي من تاثيري داش��ته باش��د يا من را اذيت كند .يك ب��ازه‌ي يكي دوماهه كه ش��رايط كمي س��خت ميشود ،ولي بقيه‌ي زمان‌ها اين وقت را داشتم كه آخرهفته‌ها با دوس��تان ورزش كنيم ،بيرون برويم و تفريحي داشته باشيم. *اين موفقيت چقدر برايت اهميت دارد؟
اول از همه آن تالش��ي كه داشتم و علمي را كه‌ي��اد گرفتم برايم مهم اس��ت ،چون زماني را گذاشتم و كتاب‌هايي را مطالعه كردم ،بيشتر از سطح دبيرستان اس��ت و در آينده در رشته‌اي براي دانشگاه انتخاب مي‌كنم ،برايم مفيد خواهد بود و چون خيلي تالش كردم اين موفقيتي كه به دست آوردم برايم شيرين است.
*چقدر باعث غرورت شده؟
اوايل خيلي باعث غرورم مي‌ش��د اما االن كه مدتي از آن گذشته فروكش كرده! *چه عواملي در اين موفقيت موثر بوده‌اند؟
اول از هم��ه كمك خدا ،بع��د تالش خودم، حمايت‌هاي مجتمع و خانواده .كالس‌هايي كه مجتمع برايمان گذاشت و شرايطي برايمان مهيا كرد كه ما بتوانيم مطالعه‌ي بيش��تري داش��ته باشيم و از اساتيدي كه بودند استفاده كينم. * بيشتر توضيح بده و از استادانت نام ببر.
مجتمع از بين دانشآموزان س��ابق خود كه قبال در المپياد ش��ركت كردند و مقامي‌كس��ب كردند و از رش��ته‌هاي مختلف دانشگاهي براي آم��وزش دانش‌آم��وزان خود انتخ��اب مي‌كند. مثال در رش��ته‌ي شيمي ،اساتيدي چون آقايان جعفري ،آقاياري و ش��اهي بودن��د كه براي ما تدري��س مي‌كردند و آن راهي را كه خودش��ان طي كرده بودند را به ما نش��ان مي‌دادند .چون در المپياد خيلي مهم است كه شما براي نمونه، شخصي را ببينيد كه در اين زمينه تالش كرده و موفق ش��ده .چ��ون در المپيادها تعداد خيلي كمي‌هستند كه شركت مي‌كنند و اگر شما آنها را نبينيد و با آنها صحبت نكنيد و راه را ندانيد براي ش��ما مساله‌ي ُگنگي مي‌ش��ود به همين دليل ،مجتمع براي ما اساتيدي را تعيين كرده كه خودشان قبال اين راه را با موفقيت پشت سر گذاشتند و مي‌توانند ما را به درستي راهنمايي كنند تا ما هم جا پاي آنها بگذاريم .اين اساتيد هم��ه از نظر روحي و هم از نظر علمي‌خيلي به ما كمك كردند. *مدرسه را دوست داري؟
بل��ه! مدرس��هي عالمه طباطباي��ي را خيلي دوس��ت دارم .حقيقتش ،وقت��ي من در آزمون ورودي مدرس��ه ش��ركت كردم ،رتب��ه‌ام حدود 1100ب��ود و تقريبا جزو نفرات آخري بودم كه در مجتم��ع عالمه قبول ش��دند و حاال كه فارغ التحصيل ش��ده‌ام ،يكي از نف��رات برتر مجتمع هس��تم! اين توان مجتمع را به رخ مي‌كش��د و نشان مي‌دهد كه مدرسه خيلي براي من تالش كرده وخيلي كمكم كرده و تصور مي‌كنم نسبت ب��ه ش��هريه اي كه به مدرس��ه پرداخت كردم، مدرس��ه خيلي بيشتر از آن را به من برگردانده، از اي��ن بابت نس��بت به مجتمع احس��اس دين مي‌كنم. *رون�د المپياد ش�يمي از ابت�دا تا مرحله‌ي جهاني چگونه است؟
المپياد شيمي هر ساله از بهمن ماه با شروع آزمون‌هاي مرحله‌ي اول آغاز ميشود .اين آزمون طي فراخواني كه مي‌دهند در سراس��ر كش��ور
57
چند ُبعدي‌ها
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
58
برگزار ميشود و تعدادي از دانشآموزان سراسر كشور در اين آزمون شركت مي‌كنند .حدود 600 نف��ر از آنها مجاز به ش��ركت در مرحله‌ي دوم مي‌شوند ،تا مرحله‌ي دوم همه چيز دست خود دانش‌آموز است ،يعني خودش مطالعه مي‌كند و در آزم��ون ش��ركت مي‌كند .در آزمون دوم از بين 600نفر 40نفر برتر انتخاب مي‌شوند .براي ش��ركت در دورهي تابستانه‌ي المپياد كشوري. اين دوره در تابس��تان از طريق باش��گاه دانش پژوهان جوان براي 40نفر برتر برگزار ميشود كه طول اين دوره حدود دوماه است .بعد از اين مدت بر اس��اس دو آزموني كه برگزار ميشود، مدال‌هاي كشوري توزيع مي‌گردد كه شامل 8 مدال طال ،تعدادي مدال نقره و تعدادي هم مدال برنز است كه بين دانشآموزان تقسيم ميشود و آن‌هايي كه مدال نقره و برنز را مي‌گيرند ،مجاز به ش��ركت در رقابت‌هاي جهاني نيستند و يك سري تسهيالت در اختيارشان مي‌گذارند ،ولي براي ادامه‌ي مسيرش��ان بايد در كنكور شركت كنند .ولي آن‌هايي كه مدال طال گرفتند ،چون باي��د تالش كنن��د و با هم رقاب��ت كنند ،براي شركت در المپياد جهاني ،باشگاه دانش پژوهان جوان اين امتياز را به آنها مي‌دهد كه از شركت در كنكور معاف مي‌گردند .دوره اي براي 8نفري كه مدال طال گرفتند با نام دورهي« 8نفر» برگزار مي‌ش��ود كه در اين دوره ،باشگاه دانش‌پژوهان، آموزش‌هاي��ي را كه ني��از دارند ب��ه آنها ارائه مي‌ده��د و در پاي��ان امتحاني برگزار مي‌كند تا تيم المپياد جمهوري اسالمي‌ايران را كه 4نفر هستند انتخاب كنند .زمان اين آزمون ،فروردين ماه سال بعد از آزمون اوليه است ،كه در بهمن ماه برگزار شد .يعني حدود يك سال بعد ،چهار نفري كه براي تيم ملي انتخاب مي‌ش��وند ،يك دورهي يكي دوماهه براي آمادگي‌هاي جزيي و حل تمرين را مي‌گذرانند .بعد در تابستان همان سال در مسابقات جهاني شركت مي‌كنند كه در كشورهاي مختلف برگزار ميشود. *المپيادي كه ش�ما ش�ركت كرديد در چه كشوري برگزار شد؟
ژاپن
*ش�رايط آنجا براي ش�ما چط�ور بود؟ فكر مي‌كردي بتواني مدال كسب كني؟
وقت��ي ما در المپي��اد ژاپن ش��ركت كرديم ش��ناختي از ديگر ش��ركت كنندگان و اينكه از نظر علمي‌در چه س��طحي هس��تند و ما چه امتيازاتي نس��بت به آنها داريم ،نداشتيم .ولي باتوجه به نتاجي كه تيم جمهوري اسالمي‌ايران در س��الهاي قبل گرفته بود ،مي‌توانس��تيم با مقايس��هي خود با تيم ايران در سالهاي قبل،
حدس‌هاي��ي بزنيم ك��ه تيم ايران امس��ال چه نتيجه‌اي مي‌تواند به دست آورد با اين مقايسه، اين توانايي را در خود مي‌ديديم كه نتايجي مثل آنها و چه بسا بهتر از آنها به دست آوريم. * آنجا اتفاق جالبي برايت افتاد كه بخواهي تعريف كني؟
مس��ابقات المپياد ش��يمي ،طي دو مرحله‌ي آزمون تئوري و آزم��ون عملي در طول دو روز مختلف برگزار مي‌ش��ود ك��ه اول آزمون عملي برگزار مي‌ش��ود و بعد تئوري .در آزمون عملي تيم ايران معموال ضعيف عمل مي‌كند ،چون اين آزمون كار در آزمايش��گاه است كه به طور كلي دانشآموزان در ايران خيلي كم در آزمايشگاه‌ها كار مي‌كنند و اين باعث يك نقص در تيم ايران شده اس��ت .وقتي من در آزمون عملي شركت كردم ،از ش��دت اس��ترس ،لرزش دست گرفته بودم و همين باعث شد كه ماده از دست بدهم و وقتي در اين مس��ابقات ماده از دس��ت بدهي ب��ازده‌ات پايي��ن مي‌آيد ،چون م��ا بايد چند تا م��اده را با هم تركيب مي‌كرديم و يك محصول جديدي حاصل مي‌ش��د و ما آن را با يك وزني به آزمايشگاه تحويل مي‌داديم و هر چقدر شما از ماده‌ي اوليه اي كه در اختيار داري از دس��ت بدهي از وزن محصول نهايي كاس��ته ميشود و در نتيجه نمره‌ي كمتري مي‌گيري و من چون به خاطر اس��ترس زيادم لرزش دست گرفتم و مقداري از ماده‌ي كاتاليزگر را از دس��ت دادم و اين باعث شد نمره ام از نمره اي كه براي مدال طال بايد مي‌گرفتيم ،كمتر شود.
*چ�را اي�ران در كار آزمايش�گاهي ضعيف است؟
در كشورهاي ديگر در تمام مدارس آزمايشگاه وجود دارد و بچه‌ها بعد از ورود به دبيرستان ،از همان س��ال اول و قبل از اينكه دروس تئوري خود را شروع كنند با آزمايشگاه آشنا مي‌شوند و هم ايجاد عالقه مي‌كند و هم كار عملي آنها ق��وت مي‌يابد .ولي متاس��فانه در ايران به دليل كمبود امكانات و نبود آزمايشگاه‌هاي استاندارد، بچه‌ه��اي تي��م ملي ايران تا قب��ل از اينكه در دورههاي تابستان شركت كنند ،اصال آزمايشگر نيس��تند و بلد نيستند آزمايش كنند! و با مواد و لوله‌هاي آزمايش��گاهي به آن صورت آشنايي ندارند .در ايران فقط چند مدرسه‌ي برتر كشور و يا مدارس تيزهوشان است كه آزمايشگاهي دارند و بچه‌ها به صورت كلي با آن آش��نا مي‌ش��وند، ولي آن هم به گونه‌اي نيس��ت كه باعث ش��ود دانشآموزان آزمايشگر شوند .اما در كشورهاي ديگر بچه‌ها چون از ابتدا با محيط آزمايشگاهي آش��نا هستند با پيش��توانه‌ي قوي در مسابقات
ش��ركت مي‌كنند .ولي بچه‌هاي تيم ايران يك سال محدود آن هم هفته‌اي يك‌بار در آزمايشگاه كار كردند و تنها آزمايشگاه خوب و استانداردي كه من در آن كار كردم و مواد و وس��ايل خوبي داشت ،همان آزمايشگاه باشگاه بود .دبيرستان‌ها در اي��ران به كارهاي عملي خيلي بها نمي‌دهند و آن ه��م ب��ه اين خاطر اس��ت كه جو كش��ور نمي‌طلبد ،چون هدف دانشآموزان فقط كنكور است و كنكور هم كه فقط تئوري است. *راهكارش چيست؟
اول اينك��ه به نظ��ر من ب��راي گزينش در دانش��گاه‌ها يك بخش��ي را هم ب��ه توانايي‌هاي عملي اختصاص دهند ،يا يك نمره‌ي آزمايشگاه موثري در كارنامه‌ي دبيرستان و پيش دانشگاهي دانش‌آم��وزان ارائ��ه دهند .چ��ون االن نمره‌ي آزمايشگاه خيلي تاثير گذار نيست و كتاب‌هايي مثل شيمي كه آزمايش دارند .خيلي آزمايشگاه را معرفي نمي‌كند و فقط چند آزمايش ساده و ابتدايي را ارائه كرده .به همين دليل اگر نمره‌ي آزمايشگاه در كنكور موثر باشد ،مدارس مجاب مي‌شوند كه آزمايشگاه‌هايشان را بهتر كنند. *قبل از اينكه وارد دانشگاه شوي ذهنيتي از آن داشتي ،چقدر دانشگاه به آن ذهنيت تو نزديك بوده است؟
كمي با شوك همراه بود ،چرا كه در دبيرستان دانش‌آموز هميشه احساس مي‌كند كه كسي را كنار خودش دارد كه راهنمايي اش كند و از او پش��تيباني كند ،در همان فضاي آموزش��ي كه هست .اما در دانشگاه فرد كامال مستقل ميشود و همه‌ي كارهايش را خودش بايد انجام دهد و از اين نظر كمي‌فضاي متفاوتي بود .ولي از نظر عمل��ي تقريبا همين تصور را داش��تم ،چون در المپياد كه شركت كردم ،اساتيدم همان استادان دانشگاه‌ها بودند. *اين ش�وكي ك�ه مي‌گويي مثبت اس�ت يا منفي؟
اولش كمي س��خت اس��ت ولي بعد كه كمي مي‌گذرد ،ف��رد مي‌بيند كه خيلي كمك كننده است ،اينكه دانشجو خودش شرايط درسي اش را تعيين كند و يا مس��ئوليت بيشتري احساس كند كه موفق‌تر مي‌ش��ود .ب��ه همين دليل بعد از چن��د ماه كه فرد روال كار دس��تش مي‌آيد، مي‌بيند كه چيز بدي نيست و مثبت است. *چه رشته‌اي مي‌خواني؟
مكانيك دانشگاه صنعتي شريف
*مكاني�ك و ش�يمي چقدر به ه�م نزديك هستند؟
خيلي كم!
*چرا مكانيك را انتخاب كردي؟
چند ُبعدي‌ها ما در دانشگاه رشته‌هايي داريم كه به شيمي خيل��ي نزديك‌ان��د مثل ،مهندس��ي ش��يمي و مهندس��ي نفت و يك س��ري رشته‌ها مثل برق و مكانيك ،كه از نظر رتبه‌ي دانش��گاه باالترند، ولي به شيمي خيلي نزديك نيستند .من چون با رش��ته‌هاي دانش��گاهي خيلي آشنايي ندارم، ترجيح دادم اول رشته‌ي باالتري مثل مكانيك را كه واحدهاي مش��ترك زيادي با مهندس��ي شيمي ،مهندس��ي نفت يا شيمي محض دارد، انتخ��اب كن��م و بعد در خود دانش��گاه تصميم بگيرم چه رشته‌اي را ادامه دهم. *پس احتم�ال دارد كه رش�ته ات را تغيير دهي ،چرا دو رشته‌اي نمي‌خواني؟
چون در المپياد ،ما تقريبا تا سطح كارشناسي ش��يمي خوان��ده ايم امكان دارد كه مهندس��ي شيمي ومهندسي نفت را همزمان بخوانم.
*نق�ش درس خوان�دن تيم�ي‌را در المپياد چطور مي‌بيني؟
ت��ا قب��ل از ورود ب��ه تيم مل��ي خيلي درس خواندن تيمي را تجربه نكردم و بيش��تر خودم درس مي‌خواندم ،اما وقتي وارد تيم ملي شدم، موفقيت به عنوان يك تيم مطرح بود ،به همين دلي��ل به ه��م كمك مي‌كردي��م و با هم درس مي‌خوانديم. *براي APPLYكردن اقدام كرده‌اي ؟
هن��وز ن��ه .اكث��را در اي��ران بع��د از دورهي كارشناس��ي اقدام مي‌كنند ،چون يكي مس��اله زبان است كه براي پذيرش گرفتن مشكل ايجاد مي‌كند و نكته‌ي مهم ديگر اين كه المپيادشيمي بودن به من اين محدوديت را مي‌دهد كه فقط بايد رش��ته‌ي ش��يمي را انتخاب كنم ،ولي من شايد بخواهم در آينده رشته‌ي مهندسي شيمي يا مهندس��ي نفت بخوانم .ولي فقط آن رشته‌ي خاص را مي‌توانيم انتخاب كنيم و شايد نتوانيم براي دانشگاه‌هاي خوب پذيرش بگيريم .اما اگر فرد در دانشگاهي مثل شريف كه اسم و رسمي دارد رش��ته‌ي را ك��ه مي‌خواه��د انتخاب كند، بعده��ا براي APPLYكردن به يك دانش��گاه بهتر ،خيلي راحت‌تر است. *در المپياد كه ش�ركت مي‌كنيد ،از خدمت سربازي معاف مي‌شويد؟
ن��ه! ول��ي به ص��ورت عادي هم ب��ه خدمت نمي‌رويم ،تسهيالتي به ما مي‌دهند كه مي‌توانيم طرح��ي تحقيقات��ي و ي��ا ي��ك كار علمي‌براي سازماني انجام مي‌دهيم ،ولي قبال مدال طالي جهاني از خدمت معاف ميشد. *سقف آرزوهايت در شيمي؟
سقف يك كار علمي اين است كه بتواني نوبل بگيري ،ولي اين خيلي سخت است .ولي همين
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 كه س��طح شيمي نسبت به ساير كشورها باالتر برود و با آنها هم سطح بشود ،فكر مي‌كنم هدف بهتري باشد كه يك كار تيمي را مي‌طلبد.
*چ�ه فعاليتي به ج�ز درس خواندن انجام مي‌دهي؟
س��ال اول دبيرستان ،بس��كتبال خيلي بازي مي‌ك��ردم ،اما ب��ه خاطر درس‌هاي��م آنرا كنار گذاش��تم ،االن هم گاهي از اوقات با دوس��تانم بسكتبال يا فوتبال بازي مي‌كنم.
*در بين سرفصل‌هاي شيمي كدام را بيشتر دوست داري؟كمي‌در موردش توضيح بده.
ش��يمي تجزيه را خيلي دوس��ت دارم كه در واقع علم اندازه گيري ش��يميايي اس��ت و براي
ش�ناخت بهتري نسبت به ش�يمي داشته باشد چه توصيه‌اي داري؟
به نظرم مقداري از مطالب سال دوم و سوم را در كتاب اول بگنجانند ،مثل مقداري از شيمي معدن��ي را .يا راهكار ديگر اينك��ه بچه‌ها را از ابتدا به آزمايشگاه‌هاي شيمي ببرند كه اين يكي خيلي بچه‌ها را عالقمند به اين رشته مي‌كند. *از چه هنري خوشت مي‌آيد؟
موسيقي (كالسيك).
*كتاب غير درسي هم مي‌خواني؟
بله! يك سالي هست كه اين فرصت را دارم كه كتاب غير درسي هم بخوانم .كتابي كه االن دارم مي‌خوانم به نام اسير گهواره ،نوشته‌ي كرستين
مدرسه‌ي عالمه طباطبايي را خيلي دوست دارم. حقيقتش ،وقتي من در آزمون ورودي مدرسه شركت كردم ،رتبه‌ام حدود 1100بود و تقريبا جزو نفرات آخري بودم كه در مجتمع عالمه قبول شدند و حاال كه فارغ التحصيل شده‌ام ،يكي از نفرات برتر مجتمع هستم! اين توان مجتمع را به رخ مي‌كشد و نشان مي‌دهد كه مدرسه خيلي براي من تالش كرده وخيلي كمكم كرده و تصور مي‌كنم نسبت به شهريه اي كه به مدرسه پرداخت كردم، مدرسه خيلي بيشتر از آن را به من برگردانده ،از اين بابت نسبت به مجتمع احساس دين مي‌كنم. اندازه گيري يك محل��ول يا ميزان غلظت يك محلول را نش��ان مي‌دهد .در آزمايشگاه خيلي كاربرد دارد ،ب��ه عنوان مثال ،براي تصفيه آب؛ يك س��ري آزمايش‌هاي مربوط به تجزيه روي آب انجام مي‌دهند PHو سطح ميكروب‌هايش را اندازه گيري مي‌كنند. *سوال‌هاي المپياد انگليسي بود؟
بل��ه ولي ما مترجم داش��تيم كه س��وال‌ها را برايمان ترجمه مي‌كرد.
*مترج�م به ش�ما براي حل مس�ائل كمك نمي‌كرد؟
در بعض��ي از دوره‌ه��ا اين اتف��اق افتاده كه مترج��م تيمش را براي حل مس��اله راهنمايي كرده بود و مايه‌ي آبرو ريزي آن كش��ور ش��د، ولي در تيم ايران چنين اتفاقي نيفتاده! ش��ايد مترجم ما سوال را به گونه‌اي ترجمه كرده باشد كه دركش آسان‌تر شود. *اگر مولفين كتاب ش�يمي اول دبيرستان از ش�ما بپرس�ند كه چه كار كنيم ك�ه دانش‌آموز
بوبر است يا مثال كتاب قبلي كه خواندم ،ضيافت افالطون بود. *چرا ضيافت افالطون؟
در يكي از سخنراني‌هاي آقاي الهي قمشه‌اي در م��ورد اين كتاب صحب��ت كرده بودند و من هم عالقمند شدم كه اين كتاب را مطالعه كنم و موضوعش در رابطه با عرفان و عشق است. *اهل شعر هم هستي؟
بل��ه .كت��اب گلش��ن راز را «ش��يخ محمود شبس��تري» هم خيلي دوس��ت دارم كه موضع آن هم عرفاني است. *در دورهي ش�ما چند نفر المپياد شيمي در مجتمع بودند؟
9نفر بوديم كه همه‌ي ما به مرحله‌ي دوم راه يافتيم ،ولي 2نفرمان مدال گرفتند. *حرف آخر؟
مي‌خواستم از زحمات اساتيدم درمجتمع آقايان جفعري ،آقاياري ،شاهي ،بخشايي ،خوشرويان تشكر كنم كه راه را به ما نشان دادند.
59
چند ُبعدي‌ها
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
60
چند ُبعدي‌ها 8نفرشان برق مي‌خوانند يك نفر فيزيك و يك نفر ديگر هم معماري.
اف��رادي كه در اين زمين��ه فعاليت مي‌كنند از كشور خارج مي‌شوند و اگر برمي‌گردند ،به آنها بهايي داده نميشود.
اتفاق��ا به اين موضوع هم فكر كردم ،منتهي دورش��ته خواندن ،خيلي س��خت است و تمام وقتم را مي‌گيرد و اعتقاد دارم كه انس��ان نبايد فقط در يك بعد رشد كند و بايد به ساير ابعاد هم بپردازد .من با همين يك رش��ته اي كه در دانشگاه شريف مي‌خوانم هم ،به ساير كارهايم نمي‌رس��م .دورش��ته‌اي هم خيلي س��خت‌تر و س��نگين‌تر است ،البته من هنوز براي دو رشته اي خواندن تا ترم س��وم فرص��ت دارم ،اما فكر نمي‌كنم اين كار ممكن شود.
در ايران چون روي اين رشته سرمايه‌گذاري نميشود ،زمينهي كاري هم به آن صورت ندارد. ف��رد يا بايد در پژوهش��گاه IPNكار كند كه تعدادش��ان انگشت شمار است و حتي به تعداد انگش��تان يك دست هم نمي‌رسد كه بخواهند فعالي��ت جدي انجام دهند ،ي��ا اينكه بخواهد معلم ش��ود .منته��ي يك پ��روژه‌اي جديد در ايران ،به نام پروژه‌ي رصدخانه‌ي ملي شروع به كار كرده كه يك مقداري اشتغال‌زاس��ت .اما به هرحال ،مدت محدودي اس��ت و يك روز تمام ميشود و تعداد معدودي در آن باقي مي‌مانند، ول��ي در نهايت ،ما امكانات زي��ادي نداريم كه بخواهيم زمينهي كاري داشته باشيم.
*چرا همزمان در دو رشته تحصيل نكردي، شما كه امكانش را داشتي؟
*براي ، APPLYاقدامي‌كرده‌اي ؟
يك بار قبل از اينكه به دانشگاه شريف بروم، براي دانشگاه امپرا كالج لندن اقدام كردم ،اما به دليل مشكالت سربازي اجازه ي خروج از كشور را ب��ه من ندادند .به بنياد ملي نخبگان مراجعه كردم،اول گفتند كه تس��هيالت در اختياراتان قرار مي‌دهيم كه برويد و بعد گفتند كه قانونش عوض ش��ده و تا زير ليس��انس ،دانشجويي كه س��رباز باشد ،حق خروج از كشور را ندارد .ولي قصدم اين اس��ت كه براي فوق ليسانس دوباره اقدام كنم.
؟؟؟؟ *اول خودت را معرفي كن؟
نبيل اتحادي هس��تم .از مدرس��ه ي عالمه طباطبايي واحد آبشناس��ان ي��ك .من تاكنون س��ه دوره در المپي��اد نجوم ش��ركت كردم كه اولين دوره س��ال 86ب��ود ،زماني كه من اول دبيرستان بودم ،آن موقع با نجوم و المپيادهاي نجوم خيلي آشنايي نداشتم ،ولي با كمك آقاي ايرجي و ديگر دوس��تان ،مدال برنز كشوري را به دست آوردم .بعد از كسب اين مدال تشويق شدم تا بار ديگر در المپياد شركت كنم و اين‌بار مدال طال را كسب كردم .اما سال دوم دبيرستان به دليل مش��كالتي كه داشتم در المپياد قبول نش��دم و بع��د از آن ديگر تصميم نداش��تم كه شركت كنم ،اما با صحبت‌هاي خانواده و آقاي ايرجي تصميم گرفتم كه مجددا در اين المپياد ش��ركت كنم و سال 1388س��وم دبيرستان، مدال طالي كش��وري را به دس��ت آوردم .بعد از آن براي مس��ابقات جهاني انتخاب شدم .ما در قالب دو تيم 5نفره ،شامل تيم ايران الف و
*آيا در ايران به همان گستردگي رشته‌هاي مهندس�ي ،زمينهي تحصيل استاد در رشته‌ي نجوم را هم داريم؟
ايران ب به مس��ابقات اعزام شديم كه من عضو تيم ب بودم و موفق ش��دم مدال برنز جهاني را به دست بياورم.
ايرج��ي تقريبا هم��ه كاره‌ي اين قضيه بودند و ايش��ان كس��ي بودند كه من را وارد اين رشته كرد و به موفقيت رساند.
از بچگي عالقه‌ي كمي به نجوم داشتم ،ولي آن قدر جدي و قوي نبود .س��ال تحصيلي -86 85كه ورودي من به مجتمع عالمه بود ،آقاي ايرجي صحبت‌هايي در رابطه با رش��ته‌ي نجوم و المپيادهاي آن با ما داش��تند كه خيلي روي من تاثير گذاش��ت و باعث شد آن عالقه اي كه از كودكي به اين رش��ته داشتم ،تقويت بشود و اين رشته را دنبال كنم.
رش��ته‌ي برق مي‌خوانم .اكثر المپيادي‌هاي نجوم رش��ته‌ي فيزيك را براي دانشگاه انتخاب مي‌كنند و به آن عالقه نشان مي‌دهند ،من هم به فيزيك عالقه داش��تم ،اما يك س��ري داليل خاص ،از جمله توجه كمي كه در كش��ور ما به رشته‌هاي علوم پايه ،مثل فيزيك و پژوهش‌هاي فيزيكي نسبت به رشته‌هاي مهندسي و پزشكي مي‌ش��ود ،به همين دليل ،م��ن برق را انتخاب كردم.البت��ه ي��ك جوي بي��ن خانواده‌ها و كال م��ردم وجود دارد كه رش��ته ي برق دانش��گاه ش��ريف خيلي خاص و متفاوت از ساير رشته‌ها و دانشگاه‌هاست .به هرحال من رشته‌ي برق را انتخ��اب كردم وخيلي راضي هس��تم .از آن ده نفري كه به همراه من در المپياد شركت كردند،
*پس همانطور كه خودتان اش�اره كرديد، عامل اصلي براي شركت در اين المپياد عالقه‌ي شما بوده ،اين عالقه از كجا نشات گرفته ،آيا از دوران كودكي به نجوم عالقه داشتيد يا عامل ديگري در آن دخالت داشت؟
*يعن�ي آق�اي ايرجي نق�ش اصل�ي را در موفقيت شما داشتند؟
اگر نقش خانواده را زير س��وال نبريم ،آقاي
*در دانش�گاه ،در چ�ه رش�ته‌اي تحصي�ل مي‌كني و علت انتخاب اين رشته چه بود.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
در اي��ران ب��ه طور كلي به رش��ته‌هاي علوم پايه توجه كمتري ميشود .به طور مثال ،هيچ ش��خصي در اي��ران روي علوم پاي��ه حاضر به سرمايه گذاري نيست .ولي روي علوم مهندسي سرمايه گذاري مي‌كنند .در مورد نجوم كه يكي از زير ش��اخه‌هاي علوم پايه است هم ،وضع به همين گونه است .وقتي به شاخه‌هاي علوم پايه توجه نمي‌ش��ود ،طبيعا به زير شاخه‌هايش هم توجهي نميشود .اما اخيرا يك سري اقداماتي صورت گرفته كه خيلي بهتر از گذش��ته است. مثال ،در پژوهش��كده‌ي IPNيا پژوهشكده ي فيزيك در رشته اي به عنوان كيهان شناسي كه يكي از شاخه‌هاي نجوم هست تحقيقات وسيعي صورت گرفته و در اين زمينه تالش مي‌كنند كه قابل تحسين است .در زمينهي نجوم آماتوري هم ،ما هرساله يك روزي را به عنوان روز نجوم در ايران داريم كه در تمام كش��ور برنامه‌هايي برگزار مي‌ش��ود كه مردم با نجوم آشنا شوند و نجوم آماتوري پيش��رفت خوبي داش��ته ،اما در زمينه ي نج��وم حرفهاي ،ما هنوز خالء داريم. چون روي آن س��رمايه گذاري نميشود و اكثر
*نجوم را در ايران چطور مي‌بيني؟
* كدام كش�ور ش�رايط ايده‌آل‌ت�ري براي كساني كه بخواهند نجوم را به صورت حرفهاي دنبال كنند دارد؟
برروي رش��ته‌هاي مختلف تحقي��ق مي‌كند تا به تكنولوژي منحصر به فردي دست پيدا كند و س��اير كشورها براي رسيدن به آن تكنولوژي به اين كش��ور نياز پي��دا كنند .اگر حيات روي كرات ديگر مثل مريخ كشف بشود ،اين مساله خيلي مهم خواهد بود كه فقط يك كش��ور به اين مس��اله پرداخته و روي آن تحقيق كرده و به اين تكنولوژي رس��يده .چن��د روز پيش در اخبار شنيدم كه اولين فرودگاه پرواز انسان به فضا در آمريكا افتتاح شده و اين نشان مي‌دهد كه انس��ان يك قدم به سفرهاي خارج از زمين نزديك تر شده و اگر شخصي عالقه داشته باشد به فضا س��فر كند ،بايد به آن كش��ور برود و از نظر اقتصادي براي اين كش��ور خيلي سودمند خواهد بود و از نظز علمي هم ،اگر بخواهيم به اين مساله توجه كنيم ،يك كشور مي‌تواند علم خود را به ساير كشورها بفروشد. *پس به نظر شما غير از جنبه علمي و اعتباري كه اين كشورها به دست مي‌آورند،دليل خاص ديگري مثل كنجكاوي ،علت س�رمايه‌گذاري
در ايران به طور كلي به رشته‌هاي علوم پايه توجه كمتري ميشود .به طور مثال ،هيچ شخصي در ايران روي علوم پايه حاضر به سرمايه گذاري نيست. ولي روي علوم مهندسي سرمايه گذاري مي‌كنند .در مورد نجوم كه يكي از زير شاخه‌هاي علوم پايه است هم ،وضع به همين گونه است .وقتي به شاخه‌هاي علوم پايه توجه نميشود ،طبيعا به زير شاخه‌هايش هم توجهي نميشود .اما اخيرا يك سري اقداماتي صورت گرفته كه خيلي بهتر از گذشته است. آمريكا كشوري است كه در اين زمينه خيلي فعاليت كرده و يكي از كشورهايي است كه در زمين��هي داده‌گيري ،يكي از كش��ورهاي برتر اس��ت .چون موقعيت جغرافيايي خيلي خوبي ب��راي رصد خانه دارد و رصد خانه‌هاي بزرگي در اين كش��ور وجود دارد كه در آن مشغول به كار هس��تند و حتي يك دانشمند از ايران هم داش��تيم كه در رصدخانه‌ه��اي آمريكايي كار مي‌كرد .از طرف ديگر س��ازمان فضايي ناسا در آمريكا ،كه يكي از بزرگترين شركت‌هايي است كه در زمينهي نجوم فعاليت مي‌كند و پروژه‌هاي بزرگي مثل رفتن انسان به كره ي ماه را داشته و به طور كلي ،آمريكا خيلي در اين زمينه سرمايه گذاري كرده و موفق بوده. *دلي�ل اين ش�دت فعاليت در اين كش�ور چيست و چه انگيزه اي باعث شده تا در رشته ي نجوم اينقدر سرمايه‌گذاري كند؟
به نظر من در دنياي امروز ،آن كس��ي برنده اس��ت كه علم و تكنولوژي بيش��تري نس��بت به بقيه داش��ته باش��د .به عنوان مثال ،آمريكا
آنها در اين زمينه خواهد بود؟
كس��ي كه در اي��ن زمينه س��رمايه گذاري مي‌كند ،اول ديد اقصادي به اين مس��اله دارد. ولي دانشمنداني كه در اين زمينه كار مي‌كنند ديد علمي و كنجكاوان��ه دارند.به همين دليل اس��ت كه كس��ي در اي��ران ،در اي��ن زمينه به صورت جدي فعاليت نمي‌كند .ما در ايران ذهن كنجكاو زي��ادي داريم ،ولي هزينه براي چنين تحقيقاتي بس��يار باالس��ت و ما سرمايه‌گذاري در اي��ن بخش نداريم و اين كنجكاوي‌ها هم به جايي نمي‌رسند. *برگرديم به المپياد،نقش المپياد را در روند توسعه‌ي علمي كشور چطور مي‌بينيد؟
مس��ئول برگ��زاري المپياد در واقع باش��گاه دانش پژوهان جوان اس��ت ،.م��ن مي‌توانم به ج��رات بگويم يكي از علم��ي ترين كانون‌هاي كش��ور اس��ت ،به دليل اينكه واقعا آن افرداي كه بايد شناس��ايي بشوند در كليه نقاط كشور شناس��ايي مي‌كنند .شايد كنكور نتواند به اين راحتي‌ها تمايز ميان اين افراد را مشخص بكند.
61
چند ُبعدي‌ها
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
62
در واق��ع ،نحوه‌ي انتخاب اين افراد در باش��گاه دانش پژوهان جوان واقعا ،شيوه‌ي درستي است. ح��اال اگر نگويي��م 100درصد ،ولي 90درصد آن درس��ت اس��ت .چون افرادي ك��ه بايد وارد باشگاه بش��وند ،در آنجا به فعاليت مي‌پردازند. اف��رادي كه مدال نقره و برنز مي‌گيرند مي‌روند سراغ زمينه‌هاي ديگر ،اما افرادي كه مدال طال مي‌گيرند ،يكس��ال در باش��گاه دانش‌پژوهان ج��وان دورهي المپياد جهان��ي را مي‌گذارنند. قبل از اعزام به كشور ميزبان هم افراد و اساتيد مختلف از اقس��ا نقاط دانش��گاه‌هاي كشور در آنجا حاضر مي‌ش��وند .مثال دكتر خرمي ،يكي از بزرگترين فيزيكداناني كه در حال حاضر در كشور داريم و يا دكتر اربابي يا دكتر حكيم پژو و يا خيلي از اساتيد دانشگاه شريف ،مثل دكتر جالل��ي .وقتي دانش‌پژوه با اين افراد س��روكله مي‌زن��د و از علم و تجربه ،به خصوص تجربه‌ي
اكتشافات داشته چه بوده؟
من اطالعات كافي در اين زمينه ندارم ،ولي ب��ه عنوان مث��ال ،در جش��نواره‌ي خوارزمي يا مسابقات ربوكاپ ،پيش��رفتهاي بسيار خوبي داشتيم .در قسمت المپياد هم اكثر المپيادي‌ها جزو نفرات اول دانشگاه‌ها هستند و بسيار موفق هستند و مي‌توانند باعث پيشرفت كشور شوند. به نظر من يك كش��ور زماني خودكفا ميشود ك��ه هم دانش��جو و هم س��رمايه‌گذار را با هم داشته باشيم. *روند المپياد نجوم از ابتدا تا جهاني شدن به چه صورت است؟
تا كنون 6-7دوره المپياد نجوم برگزار شده اس��ت و روند آن بسيار مثبت است و پيشرفت قابل مالحظه اي در اين زمينه داشته‌ايم .سال پيش كه المپياد در ايران برگزار ش��د ،تيم الف ايران مقام اول و تيم ب ايران مقام س��وم را به
دبيرستانم را خيلي دوست دارم و واقعا عامل موفقيتم ،بودن در اينجا بوده و در درجه‌ي اول آقاي ايرجي است .شايد اگر دبيرستان عالمه و تابستان 86نبود ،من اصال وارد المپياد نجوم نمي‌شدم .من اينجا را خيلي دوست دارم ،نه به صرف اينكه باعث موفقيت من شد ،بلكه من اينجا را به خاطر خودش دوست دارم .من به جرات مي‌توانم بگويم افرادي كه در دبيرستان عالمه طباطبايي هستند ،از نظر فكري يك سر و گردن نسبت به دبيرستان‌هاي ديگر و ديگر افراد جامعه باالتر هستند. اين افراد اس��تفاده مي‌كند ،باعث مي‌ش��ود كه بتواند درباره سرنوشت خود بهتر تصميم بگيرد و خودش آينده‌ي خودش را به وجود بياورد .نه در اين شرايط ،در كل مي‌توان باشگاه را باشگاه موفقي دانست ،چه در زمينهي كسب نتايج در المپيادهاي جهاني و چه از نظر پرورش انسان‌ها. نقش باشگاه در توسعه‌ي علم خيلي مثبت است، ولي كافي نيست ،باشگاه مشكالت زيادي دارد، به خصوص از لحاظ بودجه كه خيلي كم است. مديران باش��گاه عالقه دارند كه دانش پژوهان رشد كنند ،ولي مسئولين اهميتي به اين موضوع نمي‌دهند و خودمان با دست خودمان نخبگان را از كشور خارج مي‌كنيم .تا وقتي كه كشورند ب��ه آنها اهميت نمي‌دهند ،وقتي كه مي‌روند، مي‌گويند چرا رفتي؟ خود باشگاه تالش مي‌كند با بها دادن به دانش‌پژوهان آنها را متقاعد كند كه بمانن��د .منتهاي مرات��ب ،بودجه كمي كه اختصاص داده ش��ده خيلي از استعداد‌ها را از بين مي‌برد .مثال ما در المپياد نجوم قابليت اين را داريم كه دوتا تيم بفرس��تيم و هر سال يك تيم مي‌فرستيم .اما امسال تيم دوم هم البته با هزينه‌ي شخصي به مسابقات چين رفت.
*دستاوردي كه باشگاه در زمينه اختراع و
دست آورد.اين پيشرفت بسيار سريع و ناگهاني ب��ود ،به طوري كه خيلي‌ها عالقمند ش��دند و تعداد ش��ركت كننده بسيار باال رفت و مدارس اهميت بيش��تري به اين المپياد دادند.حاال اگر بخواهيم مراحل آن را از ابتدا تا جهاني ش��دن بگوييم ،به اين صورت اس��ت كه در مرحله اول 4هزار دانش آموز از كل كشور شركت مي‌كنند، ك��ه حدودا 400-500نفر از آنها به مرحله‌ي دوم راه مي‌يابن��د .از اي��ن تع��داد 30-40نفر انتخاب مي‌ش��وند و وارد باشگاه دانش پژوهان جوان مي‌ش��وند .در آن جا يك دوره فشرده 2 ت��ا 2/5ماه براي آنها برگزار مي‌ش��ود كه در اين دوره ،باشگاه به وسيله‌ي استاداني كه دارد، سعي مي‌كند س��طح علمي و آگاهي بچه‌ها را يكسان كند.بعد 4تا 5امتحان مختلف از دانش پژوهان گرفته مي‌ش��ود كه شامل سه قسمت اس��ت-1:تئوري -2تحليل داده و -3رصد (كه يك امتحان عملي است). امتحان تئوري مربوط به تئوري‌هاي اس��ت كه بچه‌ها آموخته اند و يك سري سوال مطرح ميشود و بچه‌ها بايد به آن پاسخ دهند. امتح��ان تحليل ،در اين امتحان يكس��ري داده در اختيار دانش پژوهان قرار مي‌گيرد و از
او مي‌خواهند آنها را تحليل كند ،مثل رس��م نمودار ،كارهاي تحليلي و آماري و... امتح��ان رصد هم امتحاني اس��ت كه در آن بچه‌ها مستقيما با نجوم درگيرند و شايد بتوان گفت كه قسمت‌هاي قبل ،فيزيكي هستند ،ولي اين قسمت كامال نجومي‌است .اين امتحان يك تمايز جدي بين المپياد نجوم و المپياد فيزيك ايجاد مي‌كند.باش��گاه براي اين امتحان ،بچه‌ها را يك شب به رصد مي‌برد .البته قبل از امتحان هم چند شب براي رصد به تمرين مي‌برد .شب امتحان ،چند امتحان مختلف گرفته مي‌ش��ود، مثل كار با تلس��كوپ ،صورت فلكي‌ها و از اين قبي��ل كارها و بعد از آن دانش پژوهان با توجه به نم��رهاي كه گرفتنه‌ان��د 10،نفر طال10،نفر نقره و 10نفر برنز و باقي دوس��تان هم ديپلم افتخار كس��ب مي‌كنند 10.نفري كه مدال طال مي‌گيرند ،در طي يك دورهي يكس��اله و يا 9 ماهه براي المپياد جهاني آماده مي‌شوند .اما باز در خ��ود اين دوره هم به روش قبل ،امتحاناتي گرفته ميشود كه 5نفر اول ،از 5نفر دوم جدا مي‌شوند تا تيم الف و ب تعيين شوند كه ما دو تيم داشته باشيم .حاال يا با هزينه‌هاي شخصي و يا با حمايت اسپانسر ،باالخره ولي هيچوقت، با هزينه‌هاي دولتي نرفتند.
*نق�ش درس خوان�دن تيم�ي‌در المپياد را چطور مي‌بينيد؟
اين قضيه بيشتر براي المپياد جهاني مطرح است .المپياد كشوري رقابت فشرده‌اي است و دوس��تان با يك نگاه غل��ط موفقيت خود را در گِرو ،موفق نشدن بقيه مي‌دانند .ولي در المپياد جهاني بچه‌ها يك تيم 5نفره هستند كه موفق ش��دن تيم ،بس��تگي به موفقيت تك‌تك افراد دارد .اين موضوع باعث ميشود كه افراد تيمي به قضيه نگاه كنند ،نه فردي .درس��ت است كه مدال‌ها ب��ه صورت فردي داده مي‌ش��ود ،ولي رتبه‌ي تيم را 3مدال‌آور اول مشخص مي‌كند. بخش رصد ،تيم ما ضعف مثال يادم هست كه در ِ داشت و با كار تيمي‌كه در باشگاه دانش‌پژوهان داشتيم توانستيم سوم شويم.
*قبل از اينكه وارد دانشگاه شريف بشوي ي�ك ذهنيتي داش�تي .چقدر اي�ن ذهنيت به واقعيت نزديك بود؟
كمي درباره‌ي سخت‌گيري‌ها در اين دانشگاه ش��نيده بودم ،ولي از نظر علمي فكر نمي‌كردم به اين صورت باش��د و ت��ا اين حد حرص نمره گرفتن در بچه‌ها باال باشد .البته منطقي است. چ��ون اكثرا قصد دارند ك��ه APPLYبكنند، بح��ث معدل ،بحث بس��يار جدي اس��ت .البته هنوز يك ترم نش��ده است كه من وارد دانشگاه
چند ُبعدي‌ها شده‌ام ،ولي به نظرم اساتيد ،سخت گيري‌هايي مي‌كنند كه بعضي از آنها واجب نيست و اين سخت گيري‌ها باعث مي‌شوند APPLYكردن براي دانشجوها س��خت شود .ولي به هر حال، مي‌ت��وان در اين دانش��گاه كار علمي كرد و به نتايجي هم رسيد.
*چرا دانشگاه شريف ،به سكوي پرتابي براي دانشجويان به خارج تبديل شده؟
دليل��ش را قبال در صحبت‌هاي��م گفتم .در كش��ور ما زياد براي علم بها و س��رمايه گذاري نمي‌ش��ود و ما خود را با خيلي چيزهاي ساده راضي مي‌كنيم .اگر كسي بخواهد كاري بكند، بايد با هزينه شخصي خود آن را انجام دهد كه اين افراد خيلي كم هستند كه توانايي اين كار را داشته باشند و به همين دليل دانشجو ترجيح مي‌دهد در خارج ادامه تحصيل بدهد و دانشگاه شريف به صرف دانشجويان و اساتيدي كه دارد براي دنيا كمي‌ش��ناخته شده است و به همين داليل به سكوي پرتاب تبديل شده است.
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 اين اس��ت كه در دانشگاه‌ها و مدارس خيلي از بچه‌ه��ا مطالب را فقط حفظ مي‌كنند و يا فقط ياد مي‌گيرند كه آن هم در س��طح بسيار پايين اس��ت .ولي در المپياد ،افراد هميش��ه به دنبال درك عميق از مطالب هستند و اين باعث تغيير دي��د فرد به علم مي‌ش��ود .حاال فرد اگر مدالي هم كسب بكند ،برايش به اندازه كسب آن علم ارزش ندارد و آن فرد هيچ وقت از اين مس��ير خارج نميشود. مدال گرفتن شايد يك موفقيت براي كشور باشد ،ولي براي فرد موفقيت نيست .بلكه اهميت مدال اين اس��ت كه فرد بداند در مسير درست قدم برمي‌دارد .براي من خوشحالي مدال فقط در حد يك ش��ب ب��ود و ف��رداي آن روز وارد دانشگاه شدم ،همه چيز را فراموش كردم. *حاال برگرديم به مدرس�ه ،نظرت راجع به
وارد المپياد نجوم نمي‌شدم. من اينجا را خيلي دوس��ت دارم ،نه به صرف اينكه باعث موفقيت من ش��د ،بلكه من اينجا را به خاطر خودش دوس��ت دارم .من به جرات مي‌توانم بگويم افرادي كه در دبيرستان عالمه طباطبايي هستند ،چه دانش‌آموز ،چه معلمان، از نظ��ر فك��ري ي��ك س��ر و گردن نس��بت به دبيرس��تان‌هاي ديگر و ديگر افراد جامعه باالتر هس��تند .از دل اين دبيرس��تان افرادي تحويل جامعه داده شده كه به راحتي نمي‌توان از اسم آنها گذش��ت .خيلي‌ها هستند كه از اينجا به دانشگاه تهران و شريف راه پيدا كردند و از آنجا به دانش��گاه‌هاي بزرگ دنيا .من اينجا را خيلي دوست دارم و بهترين دوران زندگي‌ام تا به امروز را ،در اينجا گذراندم. براي من همه چيز از همان تابس��تان و بعد
*آيا مراكزي براي كار رصد و ستاره شناسي و نجوم در ايران وجود دارد؟ اگر كسي عالقمند باشد شما كدام يك را توصيه مي‌كنيد؟
اگر بخواهيم بحث را به دو بخش آماتوري و حرفه اي تقسيم كنيم ،در بخش آماتوري مراكز مختلفي در تهران و شهرهاي ديگر هستند كه دوس��تان مي‌توانند به آنجا مراجعه كنند .مثل رصدخانه‌ي زعفرانيه و موسس��ه گيتاشناس��ي و ...البته نكته‌اي كه اهميت دارد اين اس��ت كه افراد وقتي وارد موسسه مي‌شوند ،چه كار بايد انجام بدهند .من براي كس��اني كه مي‌خواهند از صفر ش��روع كنند ،همين دو موسسه كه نام بردم را پيش��نهاد مي‌كنم .در اين رصد‌خانه‌ها، مثل رصد‌خان��ه زعفرانيه ،ما كالس‌هايي داريم براي گس��ترش نجوم ،كه راجع به رصد و نجوم آماتوري مي‌باشد و اساتيدي مانند آقاي الماسي و كوه‌كرم در آنجا هستند.در مجموع بحث نجوم آماتوري ،شرايط خوبي دارد. *كس�ب مدال برن�ز جهان�ي را چقدر مهم مي‌داني؟
من دوستي داشتم كه اتفاقا در زمان مسابقات جهاني همراهم بود .جمله‌ي خوبي گفت« :اين مدال نيس��ت كه به انسان ارزش مي‌دهد ،بلكه انسان است كه به آن مدال ارزش مي‌دهد» من خودم موفقيت را صرف گرفتن مدال نمي‌دانم، بلكه فكر مي‌كنم زمينه‌ساز موفقيت‌هاي بعدي من باشد .المپياد يك هدف نيست ،يك مسير است و تجربه نشان داده كسي كه در راه المپياد قدم برداش��ته ،خيلي موفق‌تر از كسي بوده كه در مس��ير كنكور قدم برم��ي‌دارد ،دليلش هم
مدرسه چيست؟مدرسه را دوست داشتي؟
م��ن به ج��رات مي‌توان��م بگوي��م ،بهترين دوران زندگيم س��ال سوم دبيرستان بود كه در دبيرستان عالمه طباطبايي بودم .معموال بچه‌ها س��ال پيش‌دانش��گاهي را با تمام سختي‌هاش بهترين س��ال مي‌دانند ،ولي من س��ال سوم را كه به ش��دت براي المپي��اد درس مي‌خواندم، بهترين مي‌دانم .دبيرس��تانم را خيلي دوس��ت دارم و واقعا عامل موفقيتم ،بودن در اينجا بوده و در درجه‌ي اول آقاي ايرجي اس��ت .شايد اگر دبيرس��تان عالمه و تابستان 86نبود ،من اصال
از آن ش��روع شد كه كالس‌هايي برگزار شد كه فكر نمي‌كنم در زمينهي نجوم هيچ دبيرستاني به اين جديت كار كند و عالمه هم مزد همين جديت را گرفته.شما نگاه كنيد ،در همين 5-6 دورهي اخي��ر المپي��اد نجوم عالمه بيش��ترين مدال‌ها را داش��ته .س��ال 88كه من مدال طال گرفتم ،از كل اس��تان 2نفر طال گرفتند كه هر دو هم از دبيرستان عالمه طباطبايي بودند .پس اين نش��ان مي‌دهد ،مدرس��ه در مسير درستي قرار دارد. * ممنون كه به اين مصاحبه آمدي.
63
چند ُبعدي‌ها
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
64
چند ُبعدي‌ها خيلي س��ختي بود .آن روز جو ورزشگاه ،به خصوص براي تيم ايران جو س��نگيني ب��ود .من در تايم اول 1-4از حريفم عقب افتادم ،خيلي برايم سخت بود، نمي‌توانستم اين نتيجه را بپذيرم ،مربي‌ام درخواست ي��ك تايم اس��تراحت داد و در آن زم��ان با صحبت كردن و يادآوري اينكه چه س��ختي‌ها و رنج‌هايي را متحمل ش��دم تا به اين مس��ابقه برسم و اينكه چه تمرينات س��نگيني را پشت سر گذاشتم ،باعث شد كمي به خودم بيايم و در تايم بعدي 2 ،ثانيه به پايان بازي نتيجه را 4-4مس��اوي كردم و در وقت اضافه، موفق ش��دم حريفم را شكست بدهم كه اين يكي از
ميدان و مدال * خودت رو معرفي كن؟
سهيل س��اجدي مقطع پيش دانشگاهي واحد آبشناس��ان دو هس��تم و 17سال سن دارم.
*چه ورزشي كار مي‌كني؟
كاراته-سبك شوتوكان
*تاحاال چند تا مدال به دست آوردي؟
مدال طالي جهاني مس��ابقات ژاپن در سال ،2008 مدال طالي مس��ابقات جهاني كره در س��ال 2009و مدال نقره‌ي مس��ابقات جهاني كره در سال ،2010 مدال طال در مس��ابقات بين المللي اوكراين ،مدال ط�لا در مس��ابقات بين‌المللي هامب��ورگ آلمان، مدال طالي مسابقات بين المللي تركيه .سه دوره مس��ابقات بين المللي در ايران برگزار ش��د كه مدال طال را در اين مس��ابقات هم به دس��ت آوردم .به طور كلي يك آرش��يو ماندگار در افتخارات ورزش��ي دارم ،ولي براي خودم هميش��ه اين‌گونه اس��ت كه وقتي باالي سكو هستم، فقط آن لحظه احس��اس غرور مي‌كنم و وقتي از سكو پايين مي‌آي��م ،همه چيز را فراموش مي‌كنم و اين باعث ش��ده كه هيچ موقع مغرور نش��وم و خيلي اين مساله در زندگي به من كمك كرده است. *از چه سني اين ورزش را شروع كردي؟
از پنج سالگي!
*چطور شد كه اين سبك را انتخاب كردي؟
خيلي اتفاقي از طريق يكي از آشناها ،با كاراته و اين سبك آشنا شدم. *پشيمان نيستي از اينكه وارد اين سبك شدي؟
نه اصال! اما بعضي از مربيان تيم ملي مي‌گفتند كه سبك‌هاي ديگر براي ش��ما خيلي بهتر بود ،ولي چون من از پنج سالگي اين س��بك را كار كردم ،به خاطر تعصبم و عش��ق به مربي و
همه‌ي چيزهايي كه در طي اين س��ال‌ها ياد گرفتم ،دوس��ت نداشتم كه تغييرش بدهم. *از اين سبك و تاريخچه‌اش حرف بزن!
كاراته يكي از مش��كالتي كه دارد ،سبك‌هاي زياد آن است كه در بين آنها 5-4سبك ارزش «تاكتيكي و تكنيكي» خيلي بيشتري دارند و انعطاف‌پذيرند كه از جمله‌ي آنها شوتوكان، شي توريا ،گوجاريا ،كه از سبك‌هاي اصلي كاراته هستند و بقيه س��بك‌ها زير مجموعهي اين 5-4سبك اصلي هستند .سبك شوتوكان ،توس��ط فردي ژاپني به نام «كاسويا» به وجود آمد كه بعدها در ژاپن نمايندگاني در جاهاي مختلف اين كشور به پرورش اين س��بك پرداختند و وقتي اين سبك در مسابقات جهاني به نمايش درآمد ،مورد استقبال قرار گرفت و در اروپا و آسيا گسترش يافت و االن ،جزء دو سبك برتر كاراته است. *در حال حاضر ،روزانه چقدر تمرين مي‌كني و چه مسابقاتي پيش‌رو داري؟
بع��د از مدال طالي جهاني و نايب‌قهرماني مس��ابقات كره، تمريناتم را به خاطر درس‌هايم كم كرده‌ام و فعال در مسابقات شركت نمي‌كنم ،ولي تصميم دارم دو سه ماه مانده به مسابقات جهاني ژاپن ،تمريناتم را شروع كنم و اگر بتوانم در آن مسابقات شركت كنم.
*اي�ن افت بدني كه به خاطر دوري تقريبا يك س�اله‌ات از تمرينات ايجاد ميشود را ،چطور جبران مي‌كني؟
از آنجايي‌كه به خودم اطمينان دارم ،فكر مي‌كنم از پسش بربيايم! هر چند كه مي‌دانم كار فوق العاده سختي است .چرا كه اين فاصله زماني افت شديدي به بدنم و همين طور شگرد‌هايي كه تمرين كردم و به آن مس��لط هس��تم وارد مي‌كند .البته با وجود درس‌هاي س��نگين ،همچن��ان دو روز در هفته تمرين مي‌كنم ،ولي كافي نيست! *از سخت ترين مسابقه‌اي كه داشتي بگو.
فينال مس��ابقات جهاني ژاپن در س��ال ،2008مس��ابقه‌ي
سخت‌ترين مسابقه‌اي بود كه داشتم.
*زيباترين فني كه تا حاال اجرا كردي چي بوده؟
در همان فينال ژاپن بود ،من يك شگردي داشتم كه خودم آن را ساخته بودم و در تمرينات معموال به صورت تفريحي و شوخي آن را انجام مي‌دادم .چندين بار هم مربي‌ام به شدت تاكيد مي‌كرد كه هيچ وقت اين فن را در مس��ابقه‌اي انجام ندهم ،چون ريس��ك خيل��ي بااليي دارد .در فين��ال آن روز وقتي بازي را مس��اوي كردم و به وقت اضافه كش��يده شد ،حسي ب��ه من مي‌گفت كه بايد اين كار را انجام بدهم ،من گاردم را باز كردم كه اين باعث شُ ��كه شدن حريف من ش��د كه من مي‌خواه��م چه كار بكنم كه گاردم را باز كردم و در نهايت باعث شد يك لحظه حريفم تمركزش را از دس��ت بدهد و شكس��ت بخورد .ولي مي‌دانس��تم كه اگر برنده نمي‌شدم ،مربي‌ام حسابم را مي‌رسيد. *بدتري�ن اتفاقي كه در مس�ابقات برايت افتاده چه بوده؟
مس��ابقات كره بود كه من در آن مسابقات خيلي آماده بودم و تمام حريفانم را به خوبي شكست دادم. در فين��ال حريفم از ويتنام ب��ود كه قد كوتاه‌تري از من داش��ت و اس��تيل بدني جالبي هم نداشت ،فكر مي‌كردم به راحتي بتوانم او را شكس��ت دهم ،چون نسبت به حريف قبلي‌ام اصال حريف سختي نبود .با اعتماد به نفس بااليي وارد تاتمي شدم ولي مسابقه را ب��ا نتيجهي بد 2-4باختم .بعد از مس��ابقه واقعا احساس بدي داش��تم ،حريفم فوق‌العاده سريع بود. وقتي بعد از بازي با او صحبت مي‌كردم گفت كه به خوبي من را آناليز كرده و روي نقطه ضعف‌هايم كار كرده بود و اين باعث ش��د خيلي راحت مرا شكست
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18 بده��د .نكت��هي جالبش اين بود ك��ه آن زمان رنك جهان��ي م��ن 3بود و رنك جهان��ي او 47بود و من اصال او را تا آن موقع نمي‌شناختم. *پس آن مسابقه را به غرورت باختي؟
بدون شك! چون مي‌توانستم شكستش بدهم ،اما خيلي او را دست كم گرفتم. *تا حاال در مسابقات آسيب جدي ديده‌اي؟
باز هم در مس��ابقات جهاني ژاپن بود كه در دور س��وم ،حريف فرانسوي روي من خطا كرد و بيني ام شكس��ت كه پزش��كي آنجا بود و به من كمك كرد كه به مس��ابقه برگ��ردم ،حريفم اخراج ش��د و من
برنده ش��دم كه اگر به بازي بر نمي‌گشتم و انصراف مي‌دادم او برنده مي‌ش��د .ولي كال آسيب زياد ديدم دست و پا و. . . *ايران ليگ كاراته هم دارد؟
بله! من امس��ال با تيم دانشگاه آزاد قرارداد دارم و 6تا بازي برايش��ان انجام دادم كه خدا را ش��كر خوب بودند.
*پيش�نهادي از باش�گاه‌هاي خ�ارج از كش�ور داشتي؟
بله! از امارات ،س��وريه و ونزوئال پيش��نهاد داشتم كه همه را رد كردم ،چون كال س��طح كاراته در اين كشورها خيلي پايين است. *چه مبلغي پيشنهاد كردند؟
ترجيح مي‌دهم در م��ورد مبلغش صحبت نكنم، ولي يك مبلغ ماهيانه پيش��نهاد كردند و مخصوصا كش��ور امارات با تمام ش��رايطي كه من داشتم براي تحصيل و ...موافق بودند و پيشنهادشان خيلي خوب بود ،ولي مي‌خواهم كه در ايران به كارم ادامه دهم. *آين�دهي ورزش كارات�ه را در اي�ران چط�ور مي‌بيني؟
خدا را شكر! كاراته وضعيت خوبي در ايران دارد و با آينده‌ي رو به پيش��رفت اگر كاراته را وارد المپيك كنند ،بهتر هم ميشود! *يك خاطره
در مسابقات جهاني ژاپن بعد از چند دور مسابقه و صعود به نيمه نهايي ،به حريفي از كش��ور ميزبان برخورد كردم .اين مس��ابقه ب��راي من حكم مرگ و زندگي را داش��ت! داور ب��ازي كه آمريكايي بود ،اين بازي را خيلي بد داوري كرد و اصال ابايي هم از اين نوع داوري نداش��ت و كسي هم اعتراضي نمي‌كرد و
به اعت��راض تيم ايران هم اصال توجه نمي‌كردند! به همين دليل بازي من به نوعي براي تيم ايران حيثيتي شده بود ،وقتي كه من آن مسابقه را بردم ،از شدت خس��تگي و خوشحالي كنار تش��ك مسابقه افتادم و نفس نفس م��ي‌زدم .در همين حين داور آمريكايي باالي س��ر من آمد و گف��ت« :اينجا مثل خانه‌ي‌تان نيس��ت كه ه��ر كاري بخواهيد انج��ام بدهيد» .اين كلمات من را خيلي آزار داد و يك جورايي احساس مي‌كردم به مليتم توهين ش��ده است .با خودم عهد بس��تم ،براي اينكه جواب محكمي به اين داور داده باشم ،در مس��ابقات قهرمان بشوم و با وجود اينكه
حريفم در فينال خيلي قوي بود و من هم تا حدودي از او مي‌ترس��يدم ،ولي به لطف خدا توانستم برنده‌ي مس��ابقه بشوم .آن داور آمريكايي فكر مي‌كرد با اين كارش م��را تخري��ب مي‌كند و روحي��هي مرا به هم مي‌ريزد ،ولي نمي‌دانس��ت اين كارش باعث شد در من انگيزه‌اي ايجاد ش��ود ك��ه در نهايت به قهرماني منتهي ش��د .اين براي من تجربه‌اي بود كه از تمام حرفهاي منفي كه مي‌شنوم ،سعي كنم موقعيت و انگيزه‌اي براي خودم ايجاد كنم. *حاال چند س�ؤال غير ورزش�ي! چه رشته اي را دوست داري در دانشگاه ادامه بدهي؟
رش��ته‌هاي صنايع ،مهندسي معماري و متالوژي، سه رشته‌اي هستند كه به آن عالقه دارم و بايد ببينيم خدا چه مي‌خواهد و خودم چقدر توانايي دارم. *چقدر اهل دعوا هستي؟
به هيچ وجه اهل دعوا نيس��تم! و اگر هم مشكلي پيش بيايد كوتاه مي‌آيم ،مگر اينكه مجبور بشوم كه بخواهم كاري بكنم و هميشه سعي مي‌كنم خودم را وارد دعوا نكنم ،چون آن را كار درستي نمي‌دانم. *اهل موسيقي هم هستي؟
خيلي نه ولي يك مدتي كيبورد كار مي‌كردم ،ولي االن با وجود درس و ورزش ،وقتش را ندارم. *آخرين كتاب غير درسي كه خواندي؟
رمان شيرين از كارهاي آقاي مودب پور. *حرف آخر؟
از شما تشكر مي‌كنم و همين طور از خانواده‌ام تشكر مي‌كنم كه كمكم كردند و اميدوارم كه بتوانم موفقيت‌هايم را هم در درس و هم در ورزش ادامه بدهم. *خيل�ي ممن�ون ك�ه در مصاحبه‌ي ما ش�ركت كردي.
65
چند ُبعدي‌ها
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
66
????? *ابتدا خودت را معرفي كن. علي واالمنش هستم.سال اول دبيرستان و حدود 6-7سال است كه بسكتبال كار مي‌كنم. *چرا بسكتبال را انتخاب كردي؟ پدرم زماني كه هم سن و سال من بود ،بسكتبال بازي مي‌كرد .ايشان به من پيشنهاد كرد كه اين ورزش را دنبال كنم و اگر خوشم آمد ادامه بدهم ،كه من هم عالقمند شدم. *قدت چقدر است؟ 192سانتي‌متر. *چه مقام‌هايي و با چه تيم‌هايي به‌دست آوردي؟ قهرمان كش�ور با تيم منتخب باشگاه‌هاي تهران در سال ،87مقام دوم با تيم منتخب آموزشگاه‌هاي تهران در سال 87و مقام اول در سال 88و همچنين مقام سوم باشگاه‌هاي تهران. *عضو كدام باشگاهي؟ باشگاه مهرام. *در چه پستي بازي مي‌كني؟ من بيشتر حالت آچار فرانسه را دارم ،ولي بيشتر فوروارد بازي مي‌كنم. *تا حاال به تيم ملي دعوت شدي؟ يك‌بار دعوت شدم كه در اردو حذف شدم. *فكر مي‌كني باز هم به تيم ملي دعوت شوي؟ بله! چون توانايي‌اش را در خودم مي‌بينم. *درست ،چطور است؟ چ�ون 15روز اول مه�ر در اردوي تيم ملي بودم. وضعيت خيلي س�ختي داشتم وخيلي از درس‌هايم عقب افتاده بودم كه دارم تالش مي‌كنم كم كم خودم را به شرايط ايده‌آل مدرسه نزديك كنم. *با توجه به اينكه شما وارد يكي از بهترين مدارس كش�ور شده‌اي ،چطور بين درس و ورزش هماهنگي ايجاد مي‌كني؟ س�عي مي‌كنم به تناسب ارزش هر كدام برايشان
وقت بگ�ذارم و اگر يك روز براي ورزش وقت بيش�تر گذاش�تم ،س�عي مي‌كنم كه آن را براي درس‌هايم هم جبران كنم .مثال بعضي ش�بها پيش مي‌آيد كه تا 12 شب مشغول درس خواندن هستم. * ب�ه خاطر جثه‌ات ،به هم‌س�ن و س�ال‌هايت زور مي‌گويي؟ نه ،تا حاال اين كار را نكردم. *از آن باال ،آدم‌ها را چطور مي‌بيني؟ شايدقدبلندترينسبتبههمسنوسال‌هايمداشته باشم ،ولي هيچ گاه خودم را باالتر از آنها نمي‌دانم. *بسكتبال برايت درآمدي هم داشته؟ چ�ون فعال قراردادي در كار نبوده ،به طبع درآمدي هم نداش�تم .ول�ي اگر ق�رارداد ببن�دم ،درآمدش بد نخواهد بود. *از باشگاه مهرام تا حاال پولي نگرفتي؟ نه! وقتي مربي‌ام وارد اين باش�گاه شد ،من هم با او رفتم و تنها براي اين باشگاه بازي كردم و هيچ قراردادي با باشگاه امضا نكردم. *اين درست اس�ت كه مي‌گويند بسكتبال ورزش پولدارهاست؟ ن�ه .اتفاقا ،كاپيت�ان تيم ملي بچه‌ي جنوب ش�هر است! *دوس�ت نداشتي به جاي بسكتبال ،رشته‌اي مثل فوتبال را دنبال مي‌كردي؟ نه به هيچ وجه ،چون فكر مي‌كنم فوتبال اشباع شده و همه سراغ آن مي‌روند. *بيشترين امتيازي كه در يك بازي گرفته‌اي؟ 20امتياز * داخل زمين دعوايت شده؟ خيلي كم پيش مي‌آيد كه عصباني بشم.
*بسكتبال ايران كجاي دنيا قرار دارد؟ اي�ران در حال حاض�ر در رده بندي فيبا در جايگاه بيستم است ،ولي خيلي جاي پيشرفت دارد. * دوست داشتي جاي كدام بسكتباليست بودي؟ كوين گارنتي! *روزي تو را در ليگ‌هاي حرفهاي خارج از كش�ور خواهيم ديد؟ اگر خدا بخواهد شايد. *اگر قرار به انتخاب باشد ،ورزش را ترجيح مي‌دهي يا درس را؟ هميشه س�عي مي‌كنم هر دو را در كنار هم داشته باشم. *بدترين خاطره‌ات در ورزش؟ در يك مسابقه بيني‌ام شكس�ت و دو ماه از ورزش دور شدم. *و بهترين خاطره؟ زماني كه قهرمان كشور شديم. *بهترين پرتابي كه تا حاال داشتي؟ يك بار در تمرينات از وسط زمين با چشم‌هاي بسته پرتاب كردم و ُگل شد! *آخرين كتاب غير درسي كه خواندي؟ بخش‌هايي از شاهنامه! *ميانه ات با موسيقي چطور است؟ خيلي عالق�ه دارم و زياد گوش مي‌كنم ،ولي خودم سازي نمي‌زنم. *چقدر از وقتت را پاي اينترنت صرف مي‌كني؟ روزي نيم ساعت ،فقط براي چك كردن ايميل‌هايم! *حرف آخر؟ از آقاي نصيري ،مدير محترم مدرسه به خاطر حمايت و همكاري كه با من داشتند ،بسيار تشكر مي‌كنم.
چند ُبعدي‌ها
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
*ابتدا خودت را معرفي كن؟ س�يد محمد صادق پرهيزگار هس�تم.در مقطع پيش دانشگاهي تحصيل مي‌كنم. *حرفه‌ي بازيگري را از كي شروع كردي؟ از س�ن 9سالگي ،سال سوم دبستان اين حرفه را آغاز كردم و يك گروه تئاتر تشكيل داديم كه تعداد اعضاي گروه به 24نفر رسيد و چون بي تجربه بوديم نتوانستيم برنامه‌اي داشته باشيم .سال پنجم با گروه تئاتر يك ميان پ�رده براي مدرس�ه اجرا كردي�م .در مقطع راهنمايي ي�ك تئاتر با موضوع جدي و يكي هم با موضوع طنز برگزار كرديم و در دبيرستان هم كه با آقاي عاشوري آشنا شديم. *عكس العمل تماشاگران از اولين اجرايت چه بود؟ بچه‌ها خيلي جذب شده بودند و همان عكس العملي را كه انتظار داشتيم، در جريان اجرا دريافت مي‌كرديم. *در مورد آقاي عاشوري توضيح دهيد و ايشون را معرفي كنيد؟ آقاي علي عاشوري در دوران كودكي يك بار به عنوان بازيگر برتر كشور ش�ناخته شدند و از س�ن 15سالگي كارگرداني تئاتر را شروع كردند و يك بار هم كارگردان برتر كشور شدند. *زماني كه شما با ايشان آشنا شديد چه راهنمايي‌ها و توصيه‌هايي براي شما داشتند و به طور كلي چطور شد كه شما را انتخاب كردند؟ ابتدا يك انتخاب اوليه براي تشكيل گروه تئاتر داشتيم كه هر كارگرداني اين كار را انجام مي‌دهد ،بعد براي انتخاب نقش‌ها هم تست انجام داديم كه سال اول نقش سياوش در تئاتر سياه و سفيد ،نوشته‌ي آقاي حسين پاكدل را اجرا كردم،س�ال دوم نقش حبيب آقا در تئاتر شام غريب ،نوشته‌ي آقاي حس�ين فدائي حسين را داش�تم كه آقاي عاشوري خيلي تاثير گذار بودند روي نقش‌هايي كه بازي كردم .به طوري كه بعد از بازي در نقش حبيب آقا، كه حدودا 50ساله بود ،و آنرا در منطقه اجرا كردم ،شناسنامه‌ي من را چك كردند كه ببيند آيا من واقعا دانش‌آموز هستم ،يا اينكه سنم بيشتر است. *چطور شد كه نقش يك آدم مسن را بازي كرديد؟ چون اين نقش اختالف سني زيادي با من داشت ،مي‌توانستم خودم رو به عن�وان يك بازيگ�ر در آن به خوبي محك بزنم و همين طور تجربه‌ي خيلي خوبي برايم بود .چون مي‌بايست خيلي متفاوت تر از خودم مي‌شدم ،هم از لحاظ س�ني ،هم بدني و حركتي و...اين نقش بيش�تر از من كار مي‌كشيد و بيشتر تجربه‌ي من را ارتقاء داد. *در مورد نوع كارت ،سبك نمايش و اينكه چه گزينه‌هايي را براي كارت داري و چطور هنرت را ارتقاء توضيح بدهيد. در حال حاضر تمام تالشم اين است كه تا جايي كه امكان دارد نقش‌هاي متفاوتي را انتخاب كنم .مثال نقش يك آدم بزرگتر از خودم يا كوچك‌تر از خودم ،يا كس�ي كه هم‌س�نم باشد ،اما شخصيتش متفاوت با من باشد.چون اين با عث ميشود كه هر چقدر متفاوت‌تر بازي كنم ،چيزهاي بيشتري ياد بگيرم و تجربه ام بيشتر شود. *چه چيزي باعث شده كه شما به اين نتيجه برسيد كه بايد در نقش‌هاي متفاوت بازي كنيد ،در اثر مطالعه بوده ،ش�ركت در كالس‌هاي بازيگري و يا
احيانا توصيه‌ي استادتان آقاي عاشوري؟ اين بررس�ي ش�خصي خودم در س�ينما و تئاتر بوده كه باعث ش�ده به اين نتيجه برس�م .چون ب�ه نظر من بازيگراني كه نقشه�اي متفاوتي بازي مي‌كنند ،بازيگران قوي تري هس�تند .مثال آقاي پرويز پرستويي كه تفاوت نقش�ش در فيلم مارمولك با فيلم بيد مجنون ،يا فيلم آژانس شيشه اي كه خيلي زياد اس�ت و قابل مقايس�ه نيست و همين طور بازيگران مطرح ديگر مثل آقاي كيانيان. *نوع رسانه هم تاثيرگذار است در نوع بازيگري .مثالي كه شما زديد ،در مورد سينما بوده و درسته كه اين دوستان تجربه‌ي تئاتر هم داشتهاند ،ولي فكر نمي‌كنيد كه هر رس�انه‌اي نقش خاص خودش را مي‌خواهد و يا شرايط ويژه‌اي دارد .در اين مورد توضيح بدهيد؟ ب�ه نظر من بازيگراني كه در س�ينما موفق ش�دند ،در عرصه‌ي تئاتر هم فعالي�ت داش�تند و در آنجا هم موفق بوده ان�د .وقتي ما بازيگري را در يك فيلم ارزيابي مي‌كنيم ،از پارامترهايي استفاده مي‌كنيم كه براي ارزيابي يك بازيگر تئاتر مورد بررسي قرار مي‌دهيم .ولي يك سري پارامترهاي متفاوت هم دارند ،مثال صداي خيلي رس�ا در تلويزيون خيلي مزيت نيس�ت ،اما در تئاتر خيلي مهم اس�ت ،صداي زيبا داش�تن و حركات بدن ،در هر دو مهم است ،ولي تسلط كامل روي متن و خسته نشدن در هر حالتي و داشتن بدن آماده در تئاتر خيلي مهم است. *ديگر تئاتر و سينما چه تفاوت‌هايي دارند؟ در تئاتر همان موقع بازي عكس العمل بيننده‌ها را دريافت مي‌كنند ،ولي در س�ينما اين طور نيست ،در تئاتر نتيجه كار را همان موقع مي‌بينند ،ولي در س�ينما اين اتفاق نمي‌افتد .در تئاتر وابستگي به بازيگر و تاثير گذاريش خيلي بيشتر از سينما است. * از ديدگاه بازيگري ،تفاوت سينما با تلويزيون چطور است؟ به نظر من تله فيلم‌هاي تلويزيوني با فيلم‌هاي س�ينمايي تفاوتي از نظر بازيگري ندارند ،اما در رابطه با سريال‌ها با فيلم‌هاي سينمايي ،تفاوت اصلي در اين باشد كه در سريال چون يك نقش در چندين قسمت به آن پرداخته ميشود ،بازيگر خيلي بيشتر بايد روي آن نقش دقيق شود و به جزئيات آن نقش بپردازد و به عبارتي امالء نوشته‌هايش بيشتر ميشود و به تبع آن امكان اش�تباه هم در آن بيشتر ميشود .به همين دليل ،به نظر من كار تلويزيوني از اين لحاظ حساس تر از سينماست. *آيا شما در سينما يا تلويزيون هم فعاليتي داشتيد؟ خير. *ش�ما چن�د بازيگر موفق ايران�ي را نام بردي�د ،از بازيگران موفق خارجي هم كه به نظرتان موفقند نام ببريد. آل پاچينو. از اينكه وقتتان را در اختيار ما قرار داديد متشكريم.
??????
67
چند ُبعدي‌ها
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
68 *ابتدا خودت را معرفي كن؟ روزبه اميري هستم .سال دوم دبيرستان. *در چه رشته اي فعاليت مي كني؟ هفت سالي ميشود كه تنيس روي ميز كار مي‌كنم. *تا حاال چه مقام هايي بدست آوردي؟ اول و دوم و سوم ،در سطح منطقه و استان و همين طور مقام دوم كشوري در سال 88و سوم كشوري در سال.89 *چرا اين رشته را انتخاب كردي؟ اول مي‌خواس��تم دنب��ال فوتب��ال ب��روم ،ول��ي يكي از آشناهايمان در منزلش ميز پينگ‌پنگ داشت و چون آنجا زياد بازي مي‌كردم كمكم به اين رشته عالقه‌مند شدم .در سال پنجم ابتدايي بودم كه مربي ورزشم متوجه تفاوت بازي من با بقيه بچه‌ها شد و مرا به مسابقات منطقه فرستاد. *نقش خانواده‌ات در انتخاب اين رشته چه بود؟ پ��درم مش��وق اصلي‌ام در انتخاب و ادامه‌ي اين رش��ته بودند .چون خودش��ان قبال پينگ‌پنگ بازي مي كردند كه البته بازي خوبي هم داش��تند ،ولي بنا به داليلي نتوانست آنرا به صورت حرفهاي دنبال كند. *آيا اين ورزش در ايران ليگ هم دارد؟ بله ليگ دسته يك و دسته دو دارد .كه من در اين ليگ شركت كردم و مقام سوم را به دست آوردم. *در چه تيمي بازي مي‌كني؟ تيم نوجوانان هيات قم. * مقامي هم با اين تيم آوردي؟ بله .مقام سومي را مشتركا با تيم غربدانه‌ي كردستان به دست آورديم ،كه در اين مسابقات تيم نفت‌وگاز گچساران اول و پتروشيمي بندرامام دوم شد. *بابت قراردادت درآمدي داشتي؟ ق��رار بوده كه وقتي مقام گرفتي��م مبلغي به ما بدهند، ولي هنوز كه چيزي ندادند .اما در مس��ابقات كه ش��ركت مي‌كني��م ،جايزه‌هاي��ي بوده و اگر بش��ود آن را درآم��د حس��اب ك��رد .پس درآمدزاي��ي ه��م داش��ته و همين‌ط��ور از نظر لوازم و وسايل ورزشي رسيدگي
مناسبي مي‌كنند. * پينگ‌پن��گ ه��م مثل بدمينتون بيش��تر يك ورزش تفريحي حساب مي‌ش��ود ،حاال اگر كسي بخواهد بصورت حرفهاي اين رشته را دنبال كند ،چه كار بايد كند؟ اتفاقا برعكس آن چيزي كه به نظر مي‌رسد ،ورزش خيلي سختي اس��ت و آمادگي جسماني بااليي مي‌خواهد .خيلي بايد تمرين كني تا بتواني موفق باشي .چون تعداد شركت كنندگان خيلي زياد است .پينگ‌پنگ در ايران بعد از چين كه 40ميليون نفر در اين رش��ته فعاليت مي كنند ،يكي از سخت ترين ورزش‌هاست .چون حدودا 500نفر بصورت حرفه اي در اين رشته فعاليت مي كنند و اگر كسي بخواهد به صورت آزاد در مسابقات شركت كند تا به ليگ دسته يك برسد ،خيلي مسابقه بايد بدهد. *معموال در يك روز ،چند تا مسابقه مي‌دهي؟ قب�لا بازي‌ها 3گي��م از 5گيم بود كه معموال بين 4تا 5ب��ازي در ي��ك روز بود ،به اين صورت كه در مس��ابقات كشوري صبح تا ظهر چند تا مسابقه مي‌داديم ،بعد مي‌رفتيم استراحت مي كرديم تا ساعت 6-5بعد از ظهر و بعد دوباره چند تا مسابقهي ديگر مي‌داديم .اما االن مسابقات 4گيم از 7 گيم است كه دو تا مسابقه در يك روز انجام مي‌دهيم. *از سخت‌ترين مسابقه‌اي كه تا حاال انجام دادي بگو؟ س��خت‌ترين مس��ابقات معموال مس��ابقات openآزاد كشوري هستند كه به صورت گروهي است و وقتي از گروه باال مي‌آيي معلوم نيست كه حريفت چه كسي است و چون تك حذفي است ،اگر يك بار ببازي حذف مي‌شوي. *در مورد مسابقات openآزاد توضيح مي دهي كه به چه صورت است؟ بعد از فراخوان عمومي در س��الن هاي ورزش��ي مطرح، كساني كه در آن رده هاي سني اعالم شده باشند ،مثال در رده‌ي نوجوانان ،امس��ال كساني كه سنشان از 74/11/10 به باال باشد مي تواند شركت كنند ،حتي اگر پينگ‌پنگ باز هم نباشند ،يك هزينه‌ي وروديه كه بين 5تا 10هزار تومان اس��ت را پرداخت مي كنند و مدارك شناسايي را چك مي كنند ،بعد در ابتدا ،كس��اني را كه در سطح استاني و كشور مقام داشتهاند و شناخته شده هستند را به عنوان سرگروه‌ها
انتخاب مي‌كنند و مسابقات را شروع مي‌كنند. *نحوه‌ي گزينش براي تيم ملي چگونه است؟ بعد از مس��ابقات openآزاد به دس��ته‌ي اول راه پيدا مي‌كنند ،يكسري مسابقات در ليگ دسته يك انجام مي‌دهند كه برندگان به دس��ته‌ي برتر راه پيدا مي‌كنند و از آنجا 16 نفري باقي مي‌مانند كه براي انتخابي تيم‌ملي بازي مي‌كنند و از بين آنها 4تا 5نفر براي تيم ملي انتخاب مي شوند. *تا حاال براي تيم ملي انتخاب شدي؟ پارسال كه آخرين س��الي بود كه مي‌توانستم در رده‌ي سني نوجوانان بازي كنم ،اين امكان برايم تقريبا ايجاد شده بود ،ولي به خاطر درسم نتوانستم وارد تيم ملي بشوم. *رابطه‌ات با ورزش هاي راكتي ديگر ،مثل بدمينتون و تنيس چطور است؟ در زمينهي تنيس كه فعاليتي نداش��تم ،ولي بدمينتون يك بار در راهنمايي مقام سوم تيمي در منطقه را به دست آوردم .ولي كال با اينكه همه‌ي اين ورزش‌ها با راكت انجام مي‌شوند ،خيلي ضد هم هستند و با هم خيلي تفاوت دارند. يعني كسي كه پينگ‌پنگ بازي مي‌كند ،بازي بدمينتون يا تنيس برايش خيلي سخت است و برعكس. *روزانه چقدر تمرين مي‌كني؟ از موقعي كه مدارس باز شداند نمي‌توانم هر روز تمرين كن��م ،ولي هفت��ه اي 4-3بار از بعد از ظهر تا ش��ب بازي مي‌كنم. *ب��ه ج��ز ورزش ،دنب��ال فعاليت جانب��ي ديگري هم رفتهاي؟ به موسيقي هم عالقمند هستم و حدود يك سالي است كه سنتور مي‌زنم. *درس��ت چطور اس��ت؟ يعني رتبه‌ات در آزمون جامع مجتمع چيست؟ در آخرين آزمون جامع 30ام مدرسه و 300ام مجتمع از 680نفر شدم. *حرف آخر؟ از پدرم تشكر مي كنم كه در اين ورزش مشوقم بودند و همين طور از استادان و مربيانم.
چند ُبعدي‌ها
گفت‌وگو با اميرحسين علي محمديان *ابتدا خودت را معرفي كن؟ من امير حسين علي محمديان هستم.، س��ال اول دبيرس��تان .از س��ال 83خ��ط تحريري را ش��روع كردم و بعد از چند سال فعالي��ت با پيش��نهاد اس��تادم وارد انجمن خوشنويسان ايران ش��دم ،در آنجا دورهي مقدمات��ي و متوس��طه را گذراندم .در حال حاضر در دوره ي ممتاز هستم. *از چند سالگي به طور جدي خطاطي را شروع كردي ؟ از دوم ابتداي��ي ب��ود كه متوجه ش��دم خطم نس��بت به بقي��هي بچه‌هاي كالس بهتر است و چون به اين هنر عالقه داشتم در منزل خيلي تمرين مي‌كردم و در نهايت ب��ا توصيه‌ي پدر و مادرم به طور جدي اين رشته را دنبال كردم. *با چه استادهايي كار كرده‌اي؟ استاد خط نستعليق من ،آقاي علي علي و اس��تاد خط تحريري خانم يوسفي بودند كه در انجمن خوشنويسان هستند. *خوش خط بودن در خانواده ي ش��ما ارثي است؟ بله! اكثر اعضاي خانواده ي ما خوش خط هستند ،ولي فقط من بودم كه به طور جدي اين هنر را دنبال كردم. *رابطه‌ي خوشنويسي با هنر موسيقي را
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
69
چطور مي‌بيني؟ اين دو با هم رابطه‌ي مستقيمي‌دارند و به نظر من تكميل كننده‌ي همديگر هستند. همچني��ن در كنار هم اش��تياق و انگيزه‌ي زيادي در آدم ايجاد مي‌كند. *در دورهي ممتاز شما بايد خط ديگري را هم كار كنيد ،ش��ما چه خطي را انتخاب كرديد؟ بله يكي خط كتابت هس��ت كه بايد ياد بگيريم ،ولي خطي ك��ه من انتخاب كردم خط نسخ مي‌باش��د كه براي نوشتن قرآن و احاديث از اين خط اس��تفاده مي‌ش��ود و من به دلي��ل عالقه ام به قرآن اين خط را انتخاب كردم. *خوشنويس��ي صبر و حوصله ي زيادي مي‌خواهد ،آيا ش��ما در همه كارهايت آدم باحوصله اي هستي؟ بله! *با توجه به اينكه امروزه تايپ جايگزين نوش��تن ش��ده و جدا از آن ن��رم افزارهاي خوشنويسي هم در بازار وجود دارد ،آينده‌ي خوشنويسي را چگونه مي‌بيني؟ به نظر من انس��ان‌ها با نوشتن مي‌توانند احساس خود را بيان كنند كه اين احساس در تاي��پ وجود ن��دارد .هم��ه مي‌توانند با نرم‌افزارهاي خوشنويسي ،مطلبي بنويسند، ولي هر كس��ي نمي‌تواند قلمش را بردارد و
متني را بنويسد. *در مسابقه‌اي هم شركت كرده‌اي؟ بله در چند مس��ابقه ش��ركت كردم كه يكي از آنها نمايشگاهي بود كه در خانه‌ي هنرمندان برگزار ش��د ،مسابقه در رابطه با شعر موالنا بود و من در آن اول شدم. * نمايشگاهي از آثارت برگزار كرده‌اي؟ نه! ولي در آين��ده مي‌خواهم اين كار را انجام دهم. *آيا هنر شما تاثيري روي هم‌كالسانت داشته؟ بله! خيلي از بچه‌ها به خط من عالقمند شدند ،از من خواستند كه برايشان بنويسم و به آنها ياد بدهم ،همين طور معلم‌هاي مدرس��ه از خط من خوششان آمده و حتي استاد هنرمان از من خواستند كه به بچه‌ها ياد بدهم * اي��ن توج��ه باع��ث نمي‌ش��ود كه به اصطالح جو گير بشوي؟ نه به هيچ وجه .ما بايد بيشتر ياد بگيريم ت��ا بهتر بتوانيم هنر خ��ود را ارائه بدهيم و بچه‌ها عالقمند بشوند و اين هنر گسترش پيدا كند. *حرف آخر؟ من به همه توصيه مي‌كنم كه بر اساس عالقه ي خودشان يك هنر را ياد بگيرند و آن را دنب��ال كنند و همين طور از زحمات پدر و مادرم تشكر مي‌كنم.
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
70
چند ُبعدي‌ها
چند ُبعدي‌ها
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
71
عكس :عليرضا اختري
عكس :شجاع‌الدين گياهي پارسا
عكس :نيما امين‌پور /راهنمايي واحد ميرداماد
در قاب تصوير دانشآموزان عكس :رضا جوكار
عكس‌ها :سيد احمديان
سايه‌ها
شاعر :اميررضا صفري لنگرودي دانش‌آموز پايه‌ي سوم دبيرستان واحد آبشناسان 2
سايه‌ها مي‌خوانند: مردمان شهر خاموشند در پ��س پنجره‌ه��ا نوري نيست! خانه‌ها خاموشند س��رد و تاريك است ،اين شهر غريب الله‌هايش مردند عاشقانش خفتند سايه‌ها مي‌خوانند: سايه‌ها مي‌دانند راز اين شهر غريب! عكس :عليزاده
عكس :آرمان ضميري /دانش‌آموخته مجتمع عالمه طباطبايي
چند ُبعدي‌ها
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
72
چند ُبعدي‌ها
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
73
كاراته ،دفاع در برابر حمله بخش ششم
گزارش داخلي *ابتدا خودت را معرفي كن؟
من خشايار بقايي هستم.سال دوم دبيرستان واحد آبشناسان 2 *در چه رشته‌ي ورزشي كار مي‌كني؟
كاراته –سبك شوتوكان.
*تا حاال چه مقام‌هايي به دست آورده‌اي؟
در مس��ابقات دانش‌آم��وزي ،دو ب��ار مقام اول كش��وري را در س��ال 86و 87به دست آوردم.در مس��ابقات قهرماني آس��يا در تاجيكستان در سال 2003مقام اول آسيا ،مسابقات جهاني ژاپن در سال 2005مقام چهارم و در مسابقات جهاني اوكراين در سال ،2007مقام دوم را كسب نمودم. *وضعيت اين رشته چطور است؟
متاسفانه نس��بت به تكواندو و جودو خيلي پايين‌تر اس��ت ،چون كاراته شاخه‌هاي زيادي دارد و مديري��ت ك��ردن اين ش��اخه‌ها و زير شاخه‌ها هم هزينه بر است و هم اينكه مديريت قوي مي‌خواهد .در صورتي‌كه تكواندو و جودو هر كدام يك ش��اخه هستند ،ولي به طور كلي نسبت به قبل خيلي پيشرفت داشته. *از چند س�الگي كاراته را ش�روع كردي و دليلت براي انتخاب اين رشته چه بود؟
از سال دوم ابتدايي شروع كردم و چون پدرم تكواندو و بوكس كار مي‌كردند به من پيشنهاد
دادند .من هم بعد از تحقيق و آشنايي با استادم به اين رشته عالقه‌مند شدم. *پس دليل اصلي انتخابت پدرت بوده؟
بله!
*دوست نداشتي رشته‌اي انتخاب كني كه در آن خشونت كمتري باشد؟
اتفاقا كاراته ورزش خش��ني نيس��ت و فقط دفاع در برابر حمله است. *زياد فيلم رزمي‌مي‌بيني؟
بعضي وقت‌ها و بيشتر فيلم‌هاي جكي جان و بروس لي را تماشا مي‌كنم. *اهل دعوا هستي؟
نه خيلي كم پي��ش آمده كه دعوا كنم! كه آن هم خيلي جدي نبوده. *چه برنامه ريزي براي آينده‌ي ورزشي‌ات داري؟
اگر خدا بخواهد مي‌خواهم تالش كنم تا به تي��م ملي بروم و از آنجا به مس��ابقات المپيك لندن راه پيدا كنم. *در منزل هم تمرين مي‌كني؟
بله! تمرين كاراته در خانه ،يكي از شرط‌هاي اصلي اين ورزش است و من با خواهرم تمرين مي‌كن��م ،به طوري ك��ه او هم مثل من كاراته ياد گرفته است.
*از سخت‌ترين مسابقه‌ات بگو؟
س��ال دوم راهنماي��ي بودم كه يك س��ري مس��ابقات بين رده‌ي س��ني اول راهنمايي تا دوم دبيرستان در باشگاه شيرودي برگزار شد و مس��ابقه طوري بود كه هر نيم س��اعت بايد مس��ابقه مي‌داديم و فرص��ت خيلي كمي‌براي استراحت داش��تيم .خيلي مسابقهي سنگيني بود .من تا يك هشتم باال آمدم ،اما يك اشتباه كوچك تكنيكي ،باعث شد كه حذف شوم. *شيرين ترين بردي كه تا حاال داشتي.
در مس��ابقات بندر لنگه بود ،با وجود اينكه تع��داد ش��ركت كنندگان كم ب��ود و حريفانم خيل��ي قوي بودند ،ب��ا اراده‌ي قوي رفتم و در آن مسابقات اول شدم. *آخرين كتابي كه خواندي؟
شاهنامه‌ي فردوسي.
*آخرين فيلمي‌كه ديدي؟
قهوه‌ي تلخ.
*حرف آخر؟
مي‌خواهم از خدا تش��كر كنم ،براي اينكه ب��ه من بدني س��الم داد تا بتوان��م اين ورزش را دنبال كن��م و همين طور پدر و مادري داد كه هميش��ه و در همه‌ي لحظات پشتيبان من بودند و هستند.
صداي هوش گياهان74 / آزمون‌هاي ICDLدر مجتمع75 / مسابقات عكاسي علمي76 / گزارش فعاليت هاي واحد پژوهش77 / نگاهي به بانك سواالت سايت مجتمع78 / مسابقات تربيت‌بدني80 /
گزارش داخلي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
74
گزارش داخلي
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
75
گزارش بازديد دانش آموزان پايه‌ي اول دبيرستان واحد آبشناسان 2 از «باغ ملي گياه شناسي ايران»
صداي هوش گياهان
آزمون‌هاي ICDLدر مجتمع
تهيه و تنظيم گزارش :اويس صديقي
روزي از روزهاي گرم تابستان ،1389ما ( دانش آموزان پايه‌ي اول دبيرس��تان آبشناس��ان ) 2به بازديد و تماشاي زيباترين و عجيب ترين جايي که به فکرتان مي‌رسد رفتيم. جايي که اگر مارابا چش��م‌هاي بس��ته به آن جا مي‌بردند و ناگهان چش��م‌هايمان را باز مي‌کردند ،واقعا نمي‌توانستيم باور کنيم که اين مکان شگفت انگيز و زيبا در گوشه اي از تهران قرار دارد؛ در همين نزديکي و ميان همين دود وگرد وغبار و سر وصدا... در ابتدا ،قبل از رس��يدن به باغ ،آقاي فتحي (مس��ئول محترم فرهنگي ) توضيحاتي در باره‌ي باغ به ما دادند .باغي که در دل خود چندين باغ و صدها گونه‌ي گياهي از سراسر جهان را جاي داده است.باغي که با ديدنش و گردش در باغ، «باغ‌هاي معلق بابل» (يکي از عجايب هفتگانهي نابود شده‌ي جهان) را به ذهن آدمي مي‌آورد.در باغ گياه شناسي ،هم مدل کوچکي از درياچه‌ي خزر هست ،هم گياهان رشته کوه‌هاي زاگرس ،البرز ،هيماليا و ...الزم نيس��ت که شما براي ديدن ي��ک باغ ژاپني راه دوري برويد ،اين جا ،در همين نزديکي، باغ بسيار وسيعي هست که براي شما بيشتر باغ‌هاي جهان را به ارمغان آورده اس��ت؛ باغ‌هاي ژاپني ،چيني ،اروپايي و آمريکاي��ي که در فضاي يک باغ ايراني جاي گرفته‌اند .آري طرح و نقشه‌ي «باغ ملي گياه شناسي ايران» ،بر اساس نقشه و معماري يک باغ ايراني ،ولي در ابعادو اندازه‌هايي بس��يار وسيع ساخته شده است. باغ گياه شناسي ايران را بهتر بشناسيم:
آن طور که اقاي فتحي در اتوبوس ودر مسير رسيدن به باغ توضيح دادند ،اين باغ در س��ال 1348با وسعتي بيش از 150هزار هکتار در پيکان ش��هر کرج تاس��يس شد .اين باغ درطول 40س��ال مجموعه‌اي شد وسيع ،کامل و غني از انواع گياهان بومي و غير بومي؛ گياهان دارويي ،صنعتي، وزينتي که از نواحي مختلف جغرافيايي و آب وهوايي جهان گردآوري شده است .در اين مجموعه ،حتي اغلب گياهان گونه‌ه��اي ناياب و در معرض انقراض جهان نيز وجود دارد که براي نس��ل‌هاي آينده حفاظت مي‌شوند( .البته خود ما ه��م تا به آن روز ،خيل��ي از آن گياهان را نديده بوديم!) با توجه به اين که باغ گياه شناسي شامل بخشي از گونه‌هاي مهم گياهي مناطق مختلف آب و هوايي جهان است ،سعي ش��ده با نظارت محققان و کارشناس��ان ،براي اين گياهان، اکوسيس��تم و آب وهواي متناس��ب ايجاد گ��ردد .گياهان مناطق صخ��رهاي ،مديترانه‌اي ،ژاپني ،چين��ي ،ايراني و... به ترتيب از لحظه‌ي ورود به باغ ،ش��مارا وارد جهان تو در
توي��ي مي‌کنندکه با عبور از بخ��ش آن انگار که از قاره‌اي به ق��اره‌ي ديگر قدم مي‌نهيد .در اين باغ درياچه‌ي خزر و گياهان ناحيه‌ي البرز در انتظار ش��مايند .گياهان ژاپني و چيني وگياهان مديترانه‌اي ،در فضاهايي با معماري خاص باغ‌هاي آن س��رزمين‌ها کاشته شده‌اند .اين فضاسازي‌ها با تاسيس سيستم‌هاي خاص آبياري ،بستر سازي زمين با وارد کردن خاک مناطق مختلف جهان ،با ايجاد صخره‌ها و تپه‌ها با سنگ‌هاي طبيعي ،آبشارهايي تا ارتفاع 14متر و برکه‌ها و درياچه‌ها و ...انجام شده است .باغ ملي گياه شناسي ايران زير مجموعه‌هاي «سازمان جنگل‌ها و مراتع» و در واقع يک مرکز تحقيقاتي – آزمايش��ي است.اين مرکز ،با جمعآوري انواع رستني‌هاي مهم نواحي خزر و زاگرس ،با ساخت ماکتي طبيعي از هيماليا ،با ايجاد صخره‌ها ،تپه‌ها و گياهان ويژه‌ي آن ناحيه ،رويايي ترين مکان را براي زيست و نگهداري آن گياه��ان و ارائه‌ي آنها به بازديد کنندگان به وجود آورده اس��ت.آن چنان که آقاي فتحي و نيز راهنماي باغ توضيح دادند ،اي��ن باغ با هدف تحقيق و آزمايش بر روي گياهان مناطق گوناگون و ارائه‌ي نتايج آزمايش‌ها به س��ازمان‌هاو مراکز کش��اورزي و صنعتي و...احداث شده است .در عين ح��ال محوطه‌ي باغ ،مکان مناس��بي براي انجام تحقيقات گياه شناسي دانش��جويان ودانش آموزان مي‌باشد.گفتني اس��ت که دراين باغ بي��ش از 3000گونه‌ي گياهي وجود دارد که بيش از 800گونه‌ي آنها ،از گياهان کمياب و رو به انقراض مي‌باشند. بخش‌هاي مختلف باغ گياه شناسي:
بخش گياهان مناطق مختلف کشورمان شامل گياهان جنگل‌هاي خزري ،زاگرس ،البرز و بيابان‌ها. گياهان مهم قاره‌هاي اروپا ،آمريکا و آسيا. بخش گياهان تخصصي شامل گياهان دارويي ،صنعتي، گياهان پيازدار ايراني و ميوه‌هاي ايراني. بخش‌هاي آموزش��ي – نمايشي شامل باغ‌هاي سنگي و صخره‌اي ،آبشارها و در ياچه‌ها. گلخانه‌ه��اي متناس��ب با آب و ه��واي مناطق مختلف گرمسيري ،معتدل و سردسيري. بخش نهالستان. فضاي سبز محوطه‌ي اداري و تحقيقاتي. در مراکز تحقيقاتي – آزمايشي باغ گياه شناسي ،برروي بذر انواع گياهان تحقيق و آزمايش ميشود ،تا ضمن رسيدن ب��ه راه‌هاي ايجاد اصالحات ژنيتيک��ي در بذرها ،روش‌هاي مناس��ب مبارزه با آفات گياهان نيز شناس��ايي ش��وند .به
همي��ن دليل 11 ،بخ��ش تحقيقاتي باغ گياه شناس��ي ،با مراک��ز مختلف جهان در ارتباطند و به مبادله‌ي اطالعات و محصوالت مي‌پردازند. در موزه‌ي گياهان خش��ک باغ گياه شناسي ،با گياهاني ناياب ،دوراز دسترس و شايد حتي فراموش شده‌اي روبه‌رو مي‌ش��ويم که م��ا را با خود ب��ه س��رزمين‌ها و دوران‌هاي گوناگ��ون مي‌برند .در اين موزه ،انواع سوس��ک‌هاي چوب خوارو پروانه‌هاي خشک شده و نيز انواع مارها ،در ظرف‌هاي مخصوص نگهداري مي‌شوند. گلخانه‌ه��ا اغل��ب محل نگ��ه‌داري و پ��رورش گياهان گرمسيري ،شامل انواع کاکتوس‌ها ،به خصوص کاکتوس‌هاي کمياب و بسيار زيبا مي‌باشند. آيا مي‌دانيد که بسياري از انواع صابون‌ها ،شامپوها ،کرم‌ها وپمادهاي سوختگي ،از اين کاکتوس‌ها تهيه مي‌شوند؟ درمراکز تحقيقاتي باغ ،عالوه بر تحقيق بر روي گياهان زنده و بذر آنها ،بر روي مکانيک چوب ،شيوه‌هاي تهيه‌ي چوب خش��ک ،روش‌هاي محافظت از چوب خش��ک ،تهيه ي چوب مواد سلولزي از چوب و به طورکلي ،تحقيقات شيم انجام ميشود. بخش گياه��ان دارويي با هدف اصالح بذر و توليد انواع گياهان دارويي مورد استفاده در صنعت گياه پزشکي تاسيس شده است و به کاشت و پرورش و حفظ انواع گياهان معطر، سمي ،صنعتي و ...مي‌پردازد. در باغ گياه شناس��ي ،براي ايجاد اکو سيس��تم مناسب گونه‌هاي گياهان از جانوران ،پرندگان و حشرات نيز استفاده شده است؛ خرگوش‌ها ،سنجاب‌ها ،روباه‌ها ،مارها وقورباغه‌ها تکميل کننده‌ي سيستم آب و هوايي و جغرافيايي گياهان هس��تند .پرندگان نيز در ميان شاخسار دلپذير درختان و درختچه‌ها در پروازند .حتي هدهد هم اينجاس��ت ،ش��ايد هدهد مرغ س��ليمان پيامبر(ع) اس��ت که از کوچه باغ‌هاي تاريخ به اين باغ آمده است. همراهي راهنماي متخصص باغ در توضيح وشناس��ايي گياهان وهمراهي همدالنه‌ي آقاي مهندس کريمي‌نوروزي، باعث ش��د که ما به اهميت حفظ گياهان ،زيست بوم‌هاي گوناگون پراکنده در سراسر زمين ،و به اهميت و ارزش ويژه‌ي گياهان در اکوسيستم ُکل سياره‌ي زمين ،که ما انسان‌ها نيز جزيي از آن هستيم ،پي ببريم. آن روز ما به تماشاي تمام باغ‌هاي جهان رفتيم ...چشم‌ها را در برکه‌ها ودرياچه‌هاي تمام جهان شس��تيم و آموختيم که جور ديگر بايد ديد.
نظر به لزوم کسب مهارتهای ITو ساماندهی اطالعات مخاطب��ان در راس��تای به��ره برداری صحی��ح و بهینه از کامپیوت��ر ،کارگزاران آموزش��ی مجتمع عالمه طباطبایی را بر آن داش��ت تا با نگاه مهارت محور به بررسی مباحث کاربردی در حوزه آم��وزش ICTبپردازند .با اولویت قرار دادن سرفصل‌های آموزشی قابل قبول و تأیید مراکز معتبر، نتیجه‌ي تحقیقات انجام ش��ده منجر به انتخاب استاندارد ICDLگردید .س��رفصل‌های ICDLضم��ن دارا بودن مباحث کاربردی ،از اس��تاندارد مناس��ب برخوردار اس��ت و م��ورد تأیی��د دفتر تکنول��وژی وزارت آموزش و پرورش نيز می‌باشد. ICDLدر ایران
در س��ال 1382به دنبال مکاتباتی که توسط سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش با بنیاد ECDLانجام گرفت ،مقدمات انعقاد قرارداد با بنیاد جهان��ی ECDLفراهم گردی��د .وزارت آموزش و پرورش ای��ران به عنوان متولی برنامه‌های بنیاد ICDL/ ECDL در منطقه خاورمیانه برگزیده ش��د .به موجب قرارداد ،در تاریخ 1383/4/31تمام حقوق و امتیازات ECDLجهانی در اختیار بنیاد ICDLایران تحت پوشش معاونت فناوری ارتباطات و اطالعات آموزشی سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت آموزش و پرورش قرار گرفت و بنیاد ICDLایران در تاریخ ،1383/11/11فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. ICDLدر مجتمع عالمه طباطبایی:
در س��ال 1384مجتم��ع فرهنگی ،آموزش��ی عالمه طباطبایی پس از کس��ب نمایندگی آم��وزش و آزمون از بنی��اد ICDLایران ،با بهره‌برداری از پتانس��یل موجود، اق��دام به پیاده‌س��ازی ط��رح آموزش‌ه��ای ،ITمطابق با سرفصل‌های بنیاد جهانی ICDLكرده است .از آنجا که هدف مجریان طرح ،آموزش مباحث کاربردی بر اساس سر فصل‌های بنیاد جهانی ICDLبوده است ،با سرمایه‌گذاری مناسب ،هر یک از مدارس تحت پوشش به سخت افزار و نرمافزارهای مناس��ب تجهیز و کالس‌های درس مبتنی بر ITراه اندازی گردید .البته با توجه به اینکه بنیاد ICDL ایران مباحث متعددی در زمینه دانش ICTمعرفی و ارایه مي‌كند .اما سیستم آموزشی مجتمع عالمه طباطبایی ،به استناد نتایج حاصل از نیاز سنجی ،تنها به آموزش مباحث مرتبط با س��رفصل‌های ICDL Coreپرداخته اس��ت. دریاف��ت گواهینامه ICDL Coreضمن تأمین نیازهای مهارتی مخاطبین ،میتواند پیش نیازی برای کس��ب سایر
مهارتهای حوزه ICTقرار گیرد .به طور کلی استاندارد ICDLمس��تقل از نرمافزار و سختافزاری خاص می‌باشد و اصوال مفاهیم فناوری اطالعات را هدف قرار می‌دهد .اما از آنجا که آزمون‌ها بر اس��اس مرسوم‌ترین و معمول‌ترین نرمافزارهای رایج برگزار می‌گردد ،سیستم آموزشی موجود هر یک از مهارت‌ها را به کمک نرمافزار مرتبط به شرح زیر آموزش داده و آزمون‌ها بر همین اساس برگزار می‌گردند. ضمن اینکه مباحث آموزش��ی هر س��اله همگام با بنیاد جهانی ICDLبازنگری و به روز رسانی می‌شوند. سرفصل‌های دریافت گواهینامه :ICDL Core
-1مفاهیم پایه‌ي فناوری اطالعات ( -2)ITبه کارگیری کامپیوت��ر و مدیریت فایل‌ها ( -3)Win XPواژه پردازی ( ) -4)Officeصفحات گسترده (-5)Excell2007 بانک‌ه��ای اطالعات��ی ( -6)Access2007ارای��ه مطلب ( -7)PowerPoint2007ارتباط��ات و اطالع��ات ()Internet گواهینامه ICDL Coreبرای کس��انی مناسب است که نیاز دارند مهارتهای خود را توس��عه دهند و نش��ان دهن��د که در اس��تفاده از کامپیوت��ر و برنامه‌های متداول کامپیوت��ری مه��ارت کام��ل دارند .افرادی ک��ه در برنامه ICDL Coreش��رکت می‌کنن��د از بخش‌های مختلف جامعه نظیر :دانشآموزان ،دانشجویان ،معلمان ،کارمندان و ...هس��تند .دالیل متقاضیان برای شرکت در برنامه‌های این بخش ممکن اس��ت متفاوت باش��د و ممکن اس��ت از مهارتهای کس��ب ش��ده به روش‌های مختلفی ،بسته به ش��رایط فردی یا حرفهای استفاده کنند .برنامه ICDL Coreبه عنوان یک گواهینامه ش��ناخته ش��ده در سطح بین‌المللی میتواند دورنمای ش��غلی را توسعه داده و افراد را مجهز کند تا در کار فعلی خود پیشرفت بیشتری داشته باشند .هم چنین میتواند یک بستر مناسب ایجاد کند که دواطلبان از طریق آن به آموزش‌های تخصصی‌تری از ICT روی بیاورند.سرفصل‌های ICDL Coreمباحث منحصر ب��ه فردی در اختیار داوطلب قرار می‌دهد که مس��تقل از تولید کننده می‌باش��د .ب��دان معنا که مهارتهای موجود در برنامه درس��ی ICDLمربوط به هیچ نرمافزار خاصی نیست .بنابراین ،داوطلبان انعطاف‌پذیری و آزادی الزم برای کسب مهارتهای ICTو استفاده از آنها در دامنه‌ای از محیط‌های نرم‌افزاری را خواهند داشت. اجرای برنامه آموزشی و برگزاری آزمون:
مدارس تحت پوشش مجتمع عالمه طباطبایی ،آموزش
مهارتهای ICDLرا با ارایه جزوات مربوط به هر مبحث و به کارگیری اس��اتید مجرب و برخورداری از سایت‌های کامپیوتری قابل قب��ول ،در اختیار دانشآموزان قرار داده اس��ت .هدف مجریان طرح ،دریاف��ت گواهینامه معتبر و م��ورد تأیی��د مراکز دولتی و خصوص��ی در زمینه ،ITدر کنار کس��ب گواهینامه دیپلم متوس��طه برای متقاضیان می‌باش��د .به همین منظ��ور ،واحد برگ��زاری آزمون‌های ICDLآزمون‌ه��ای رس��می را طبق برنام��ه و به صورت ماهیانه برگزار مي‌كند .دانشآموزان ش��رکت کننده ،پس از موفقی��ت در هفت مرحله‌ي آزمون ،که به تدریج و پس از آم��وزش مباح��ث ،صورت می‌گیرد ،موف��ق به دریافت گواهینامه بین‌المللی کاربری کامپیوتر خواهند ش��د .دارا بودن گواهینامه مذکور ،نش��ان دهنده خالقیت فنی افراد در استفاده از کامپیوتر و کاربردهای عمومی آن بوده و از اعتبار جهانی برخودار است. دریافت گواهینامه ICDL
در آم��وزش و آزمون مهارت‌ه��ای ICDLاز مجموعه نرمافزارهای Officeش��رکت مایکروس��افت بهره‌برداری می‌ش��ود و داوطلب بایستی به آنها تسلط یابد تا قادر به دریافت گواهینامه رسمی گردد .داوطلب می‌باید یک مرحله آزمون نظری و ش��ش مرحله آزم��ون عملی را با موفقیت س��پری كند و بتواند در مقابل ،حداقل 75درصد سواالت مطرح شده ،عملکرد مناسبی ارائه كند. بیالن کاری واحد برگزاری آزمون‌های :ICDL
هر ساله به دنبال فراخوان واحد برگزاری آزمون‌ها ،که در ابتدای سال تحصیلی صورت می‌گیرد ،حدود 80درصد دانشآموزان تازه وارد مقطع متوسطه در سطح مجتمع ،در آزمون‌های رسمی ICDLثبت نام كرده و به تدریج تا پایان دوره متوسطه ،هفت مهارت مربوطه را سپری می‌كنند .تا کنون 368نفر از فارغال‌تحصیالن مقطع متوسطه ،موفق به دریافت گواهینامه بین‌المللی کاربری کامپیوتر ()ICDL از این مرکز شده‌اند .البته برخی عزیزانی که پس از ثبت نام به دلیل حجم مطالب درس��ی و یا عدم احساس ضرورت، نتوانسته‌اند تمامی مهارتهای مورد نظر را در زمان پیش بینی شده سپری كنند .پس از فارغال‌تحصیلی و ورود به دانشگاه به ضرورت دریافت گواهینامه ICDLواقف گشته و با حفظ ارتباط با واحد ICDLمجتمع ،تا حصول نتیجه در آزمون‌های مربوطه شرکت مي‌كنند. حسين طوقي واحد برگزاری آزمون‌های ICDL
گزارش داخلي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
مسابقهي عکاسي علمي
گزارش داخلي
گزارش فعاليت هاي واحد پژوهش
در بهار 89بود كه در واحد پژوهش مجتمع فرهنگي ـ آموزشي عالمه طباطبايي تصميم گرفتيم مسابقه‌اي با هدف ايجاد فضايي براي رشد خالقيت آزاد دانشآموزان برگزار شود .به همين منظور فراخواني براي شركت دانشآموزان در مسابقه عكاسي علمي تهيه و در سطح مجتمع منتشر شد. خوشبختانه اين فراخوان مورد استقبال دانشآموزان مجتمع در همه‌ي سطوح قرار گرفت؛ حاصل اين توجه ارس��ال حدود 2000عكس به واحد پژوهش براي ش��ركت در مس��ابقه بود .با توجه به تعداد باالي عكس‌ها كار داوري از آنچه كه فكر مي‌كرديم بيش��تر به طول انجاميد اما در نهايت بر اس��اس س��ه معيار كادربندي ،زيبايي و محتواي علمي ،همه‌ي عكس‌ها مورد بازبيني و بررسي قرار گرفت و 5عكس برگزيده ش��د .با تش��كر از حضور گسترده دانشآموزان عزيز مجتمع در اين رويداد علمي ـ هنري اسامي برگزيدگان اين مسابقه به‌شرح زير اعالم ميشود: مقام اول :محمدحسين رزم‌آرا ،كالس دوم دبيرستان عالمه طباطبايي واحد خيابان كارگر مقام دوم :آرمان ضميري ،از دبيرستان عالمه طباطبايي واحد آبشناسان يك مقام سوم مشترك :الدن ذوالفقاري از دبيرستان دخترانه انديشه -سيد احمديان مقام چهارم :اسداهلل ارژنگ‌پور كالس دوم دبيرستان عالمه طباطبايي واحد مالصدرا برگزيده مدرسه راهنمايي :نيما امين‌پور كالس دوم از مدرسه راهنمايي ميرداماد
وب‌سايت پژوهش
دانشآموزان عزيز مجتمع فرهنگي ـ آموزش��ي عالمه طباطبايي مي‌دانند كه براي هر دانش‌آموزي كه مي‌كوشد درك عميقي نس��بت به علوم و فنون مختلف داشته باشد پژوهش‌هاي نظري و عملي امري ضروري اس��ت .از اين‌رو واحد پژوهش مجتمع عالم ه طباطبايي تالش دارد در اين راستا ياري‌گر و هدايت‌كننده‌ي دانشآموزان مجتمع بوده و فرصت‌هاي پژوهش��ي مختلفي براي آنها فراهم آورد .در همين زمينه برخي از مهمترين فعاليت‌هاي واحد پژوهش در ماه‌هاي گذش��ته را خدمت شما معرفي مي‌كنيم؛ باشد كه شما دانشآموزان محترم نيز با همكاري و توجه خود در گسترش فعاليت‌هاي پژوهشي در مجتمع عالمه طباطبايي با ما همراه شويد.
عكس‌هاي برگزيده
آماده‌سازي و راه‌اندازي وب‌سايت واحد پژوهش
عكس :محمدحسين آزرم
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
مدته��ا بود كه دغدغه‌ي س��امانمند كردن فعاليت‌هاي پژوهش��ي مدارس مختلف مجموع��هي عالمه طباطبايي بخ��ش مهمي از مش��غله‌ي ذهني م��ا را در واحد پژوهش ب��ه خود اختصاص داده بود .به همين دليل بر آن ش��ديم تا با تأس��يس پايگاه اينترنتي واحد پژوهش ،خبررساني و هماهنگ‌سازي فعاليت‌هاي پژوهشي را به صورت يكپارچه و منظم در يك جا جمعآوري كنيم .بر اين اساس بود كه با همكاري واحد رايانه وب‌سايت ما در مهرماه 89به صورت رس��مي آغاز به‌كار كرد .به‌طور قطع ،با كابردي شدن اين وب‌س��ايت در كليهي امور پژوهش��ي در تم��ام مدارس ما هدفمند ،به‌روز و سيس��تماتيزه خواهد شد .اين وب‌سايت داراي چهار بخش مختلف مي باشد كه در ادامه هر يك را معرفي خواهيم كرد:
عكس :آرمان ضميري
خبرها :در اين بخش كليهي اخبار جديد واحد پژوهش شامل اعالميه‌ها ،فراخوان‌ها ،پوسترها ،نشريه ديواري الف و ش آموزان خواهد بود. ...به‌صورت خبر در دسترس دان دانشآموزان :در بخش دانش‌آموزي سايت ،صفحه‌اي در اختيار هر يك از دانشآموزان خواهد بود كه در آن ايده‌ها ي خود را با واحد پژوهش مجتمع در ميان و عاليق پژوهش مي‌گذارند .در واقع اين صفحه كليهي اطالعات پژوهش��ي دانش‌آم��وزان را طبقه‌بندي ك��رده و برنامه‌هاي تحقيقاتي آنها را ساخت‌مند مي‌كند .تكميل دقيق اين صفحه توسط دانشآموزان به واحد پژوهش كمك مي‌كند كه با شناسايي دانشآموزان براي آنها برنامه‌ريزي بهتري داشته باشد. تماس :در بخش تماس مخاطبان وب‌سايت مي‌توانند به طور آزاد نظرات خود را با واحد پژوهش در ميان بگذارند. ش كتابخان ه مجازي بخ
(:)/http://www.atcce.com/research/library به دليل اينكه بخش كتابخانه مجازي وب‌سايت پژوهش داراي اهميت بس��يار ويژه‌اي ب��راي كل مجموعهي عالمه طباطبايي است آن را مفصل‌تر معرفي خواهيم كرد: کتابخانه مجازی ( )Virtual libraryکتابخانه‌ای است بدون دیوار .بدین معنی که منابع آن ،تنها بر روی وب موجود است و همه‌ی خدمات کتابخانه‌ای نیز در آن فقط و فقط از طری��ق وب و محیط مجازی انج��ام می پذیرد .بنابراین می توان نتیجه گرفت منابع این نوع کتابخانه‌ها ،از نوع کتابهای الکترونیکی ( )E-bookبر روی ش��بکه است .امروزه کتاب ه��ای الکترونیکی بخش نهادينه ش��ده‌اي از منابع مكتوب آرشيوهاي فرهنگي جهان را تشكيل داده و قطعا بخشی از
تشكيل تيم روبوكاپ تشكيل تيم ربوكاپ مجتمع عالمه طباطبايي
آزمون روبوكاپ در بين دانشآموزان پايه اول برگزار شد و 20نفر از ميان شركت‌كنندگان در آزمون براي تشكيل تيم روبوكاپ مجتمع انتخاب شدند .اين تيم كالس‌هاي خود را از آذرماه 89در محل دبيرستان عالمه طباطبايي واحد كارگر شمالي برگزار خواهد كرد .اين دانش‌آموزان‌پس از 18ماه آموزش براي مسابقات ملي روبوكاپ آماه مي‌شوند. برگزاري كالس‌هاي هفتگي كارگاه انديشه
عكس :الدن ذوالفقاري
عكس :سيداحمديان
عكس :نيما امين‌پور
كالس‌هاي هفتگي كارگاه انديشه در نيم‌سال اول سال كالس واحد پژوهش در 8جلسه تحصيلي 89-90در محل ِ برگزار ش��د .دور دوم كالس‌هاي هفتگي كارگاه انديشه از بهمن‌ماه 89آغاز خواهد شد.
رويدادهاي پژوهشي پيش رو: كارس��وق‌هاي ( )Workshopپژوهشي در رشته‌هاي هوافضا ،سازه‌هاي ماكاروني و... فراخوان ايده‌هاي پژوهشي دانشآموزان در سطح مجتمع تشكيل تيم‌هاي پژوهشي براي مسابقات خوارزمي و ديگر مسابقات رسمي كشوري برگزاري سخنراني علمي كالس‌هاي هفتگي كارگاه انديشه (نيم‌سال دوم) مسابقات برنامه‌نويسي و روبوتيك مدارس راهنمايي مسابقات سازه‌هاي ماكاروني مدارس راهنمايي مسابقات هوافضاي دانشگاه اميركبير مسابقات هوافضاي دانشگاه شريف
منابع کتابخانه‌های آینده را تشکیل خواهند داد .با استفاده از کتابهای الکترونیکی ،نه تنها می‌توان بخشی از متن مورد نظر خود را برای استفاده‌های بعدی ذخیره کرد ،بلکه امكان لکترونیکی جستجوي بسيار سريع در تمام منابع با روش هایی ا ِ بسيار سريع ميسر خواهد بود .با توجه به اين نكات بود كه در حدود يك سال پيش طرح كتابخانه مجازي به هيئت مؤسس محترم مجتمع عالمه طباطبايي تقديم شد .پس از تصويب اين طرح در هيئت محترم مؤسس ،واحد پژوهش با همكاي مستمر و ف��راوان واح��د رايانه اقدام به اجرايي كردن اين طرح نمود. اكنون پروژه كتابخانه مجازي آخرين مراحل آزمايشي خود را مي‌گذراند و به‌زودي در اختيار اعضاي محترم مجموعهي عالمه طباطبايي خواهد بود .از نكات قابل توجه و منحصر به فرد در اين طرح بايد به تعداد پرشمار كتاب‌هاي كتابخانه مجازي اشاره كرد كه حدودا به 5000جلد مي‌رسد .از نظر تنوع موضوعي و زباني كتاب‌ها به 4زبان و 20موضوع طبقه‌بندي شده‌اند .در واقع پس از اتمام بارگذاري كامل كتاب‌ها در وب‌سايت واحد پژوهش مي‌توان اين پروژه را افتخاري در س��طح ملي براي مجتمع عالمه طباطبايي تلقي كرد.
77
گزارش داخلي
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
78
نگاهي به بانك سواالت سايت مجتمع
گزارش داخلي گرفته است و در اين سه روز 1000 ،بار ديده شده ،باالتر از مطلبي كه‌يك ماه اس��ت در سايت بارگزاري شده و مثال 5000 ،بار ديده شده است قرار مي‌گيرد. البته فرمول اصلي كمي‌پيچيده تر اس��ت و نمودار توزيع بازديد به روز را نيز در نمايش مطلب در نظر مي‌گيرد .به طوري كه ليست مطالب مورد توجه ،به توجه بازديدكنندگان به مطلب واقعا نزديك هستند.
اديب علوي‌زاده /واحد انفورماتيك مجتمع يكي از امكانات س��ايت مجتمع فرهنگي -آموزش��ي عالمه طباطبايي آماده س��ازي و ارائه‌ي نمونه‌ي سواالت امتحاني هر سال تحصيلي جاري و گذشته به صورت جامع و به همراه پاس��خ تش��ريحي آنها مي‌باش��د كه اين تقسيم‌بندي، اوال دانش‌آموز را با الگوي سواالت ترمي‌آشنا كرده ،در نتيجه ذهن او با آرامش و آمادگي بيش��تري به درك س��واالت امتحاني مي‌پردازد .ثانيا ،سواالت جامع، ذهن دانش‌آموز را راجع به تمام مباحث درسي شكوفا و فعال مي‌كند .در نتيجه دانش‌آموز تسلط نسبت به درس خواهد داشت و در پايان مي‌تواند با مرور پاسخ نامه و جواب‌هاي صحيح سواالت ،در آزمون‌هاي بعدي موفق شود .پاسخ دادن به سواالت با توجه به وجود شرايط مناسب در منزل ،باعث باال رفتن اعتماد به نفس آنها شده و توان دانشآموزان در گذراندن آزمون‌هاي اصلي را افزايش مي‌دهد. زيرا دانشآموزان ،نه با نمونه‌ي سواالت يا سواالت مشابه ،بلكه با سواالت واقعي آزمون‌هاي قبلي روبه‌رو مي‌شوند مي‌بينند كه امتحاناتي كه پيش رو دارند ،آن طور كه ممكن است در ذهنشان نقش بسته باشد ،دشوار نيستند. بخش بانك س��واالت ،به آساني در دس��ترس دانشآموزان قرار دارد .والدين گرامي‌نيز مي‌توانند با نظارت بر عملكرد فرزندان خود ،راه‌گشا باشند. ابتدا در مرورگر اينترنت نشاني www.atcce.comرا وارد مي‌كنيم. براي استفاده از بخش بانك سواالت ،از گزينه (بانك سواالت) ،در منوي سمت چپ سايت استفاده كنيد. در صفحه اي كه نمايش داده ميشود (سمت راست وسط صفحه) ،پايه‌هاي مختلف تحصيلي را مشاهده مي‌كنيد:
بعد از اينكه وارد بخش مربوط به هر پايه در بانك س��واالت مي‌ش��ويد ،سه بخش را مش��اهده مي‌كنيد كه شامل «بخش‌هاي مرتبط»« ،جديدترين مطالب اين بخش»« ،مطالب مورد توجه بازديد كنندگان» است. در قسمت «بخش‌هاي مرتبط» ،نمونه سواالت مربوط به كل پايه‌ها را مشاهده مي‌كنيد ،در قسمت «جديدترين مطالب اين بخش» ،جديدترين مطالبي كه در س��ايت قرار داده شده‌اند را مي‌توانيد مشاهده كنيد و در قسمت «مطالب مورد توجه بازديدكنن��دگان» ،پربيننده‌ترين مورد به ترتيب توجه بازديدكنندگان از باال به پايين ليس��ت مي‌ش��ود و همچنين اين بخش شامل بخش ديگري به نام «قديمي‌تر‌ها» مي‌باش��د ،كه مطالب قديمي‌را با توجه به بازديد آنها ،از باال به پايين ليست مي‌كند. يكي ديگر از امكانات سايت اين است كه شما مي‌توانيد مسيري كه وارد آن شده‌ايد را ببينيد .مانند شكل زير
به عنوان مثال ،نمونه سواالت امتحاني اول راهنمايي را كليك مي‌كنيم.
سپس درس‌هاي مر بوط به اول راهنمايي را مشاهده مي‌كنيد.
يكي ديگر از امكانات س��ايت ،كليد مش��اهده ليست تمام مطالب اين بخش است .اين كليد بسيار مهم است و متاسفانه بسياري از والدين به هنگام مراجعه به بخش نمونه سواالت ،به آن توجه نمي‌كنند .نكته مهم اين است كه وقتي شما در بخش نمايش هر درس يا پايه هستيد ،فقط تعدادي از مطالب را با توجه به م��ورد توجه بودن مطالب ،يا جديد بودن آنها مش��اهده مي‌كنيد .اگر بخواهيد همه‌ي مطالب آن بخش را ببينيد ،بايد بر روي اين گزينه كليك كنيد. روش ديگر دسترسي به مطالب سايت ،جست‌وجو است .جست‌وجو در سايت مجتمع به سه روش انجام ميشود: جست‌وجوي يك عبارت در كل مطالب سايت. جست‌وجوي يك عبارت در بخش خاص. جس��ت‌وجو در بانك اطالعات گوگل با استفاده جست‌وجوگر مجتمع عالمه طباطبايي. در روش اول ،عبارت مورد جست‌وجوي خود را در كادر باالي صفحات سايت وارد مي‌كنيد:
در قسمت «جديدترين مطالب اين بخش» ،مطالبي كه مربوط به نمونه سواالت سال اول راهنمايي بارگذاري شده‌اند ،نشان داده ميشود. در قس��مت «مطالب مورد توجه بازديد كنندگان» ،پربيننده‌ترين مطالب ،با امتياز به صورت درصد به ش��ما نش��ان داده ميشود .البته« ،پربازديدتر» با يك فرمول محاس��به مي‌ش��ود كه در آن نسبت بازديد به مدتي كه مطلب در سايت قرار داده شده است سنجيده ميشود .مثال اگر يك مطلب سه روز در سايت قرار
روش سوم با توجه به رتبه ( )Rankباالي 5ما در گوگل ،اين سايت امكانات جست‌وجوي مناس��بي را روي س��ايت م��ا در اختيار ق��رار مي‌دهد .مي‌تواني��د عبارت مورد جست‌وجوي خود را در بخش مربوطه وارد كنيد و كليد «انجام جست‌وجو» را بزنيد .با اين كار ،جس��ت‌وجوي گوگل در تمام مطالب س��ايت با توجه به عبارت وارد ش��دهي ش��ما انجام ميشود .البته همه‌ي نتايج نش��ان داده شده از سايت مجتمع هستند. به عنوان مثال زماني كه شما درس عربي را تايپ مي‌كنيد و تكمه جست‌وجو را كليك مي‌كنيد ،تمام صفحاتي از س��ايت كه مربوط به درس عربي اس��ت ،از طريق موتور جست‌وجوگر گوگل نمايش داده ميشود.
البته بهتر است در اين قسمت ،عبارت‌ها را دقيق‌تر تايپ كنيد .مثال« :نمونه س��وال درس عربي دي ماه پايه اول راهنمايي» ،تا نتايج جس��ت‌وجو محدودتر شوند و راحت تر به مطلب مورد نظر خود برسيد.هنگامي كه صفحه مربوط به‌يك نمونه س��وال را باز مي‌كنيد ،در پايين صفحه ،بخش��ي به نام فايل‌هاي ضميمه وجود دارد .با كليك بر روي هر فايل ضميمه ،آن فايل باز ميشود .معموال براي سرعت بيشتر و راحتي كار نمونه سواالت را به صورت صفحه به صفحه و تصوير اسكن شده قرار داده‌ايم ،كه با كليك راست روي عكس و انتخاب گزينه ذخيره، مي‌توانيد عكس را در كامپيوتر خود ذخيره كنيد.
در روش دوم و سوم ،با استفاده از گزينه «جست‌وجوي پيشرفته» ،به صفحه‌اي هدايت مي‌شويد كه اين گزينه‌ها در آن وجود دارند:
روش دوم به عنوان مثال ،درس عربي را در جست‌وجوي عبارت ،در بخش خاص تايپ مي‌كنيد و در پايين آن ،شاخه‌ي مورد نظر را انتخاب مي‌كنيد ،به عنوان مثال، بانك سواالت را انتخاب مي‌كنيد و تكمه انجام جست‌وجو را كليك مي‌كنيد.در اين روش ،تمام مطالب در بخش بانك سواالت مورد جست‌وجو قرار مي‌گيرد.
به عنوان مثال ،اگر دانش‌آموزي در پايه‌ي اول دبيرستان مشغول به تحصيل است ،روي پيوند «نمونه سوال امتحاني پايه‌ي اول دبيرستان» كليك مي‌كند:
1388 پاییز 1389 55پاييز شماره 18
يك س��وال كه هميش��ه پرسيده ميشود ،اين است كه چرا نمونه سواالت را به صورت CDمنتش��ر نمي‌كنيد .دليل اصلي اين اس��ت كه سايت هر روز آپ‌ديت ميشود و CDيا DVDرا بايد هر شش ماه‌يك بار ،به روز رساني كنيم كه انجام چنين كاري هزينه‌هاي بس��يار بااليي دارد .عالوه بر اين كه ،دسترس��ي به جديد ترين سواالت از طريق سايت ،بسيار راحت تر است .سوال ديگر اين است كه چرا سواالت را PDFنمي‌كنيد .دو دليل وجود دارد .دليل اول ،دليل فني است .تعداد بازديدكنندگان س��ايت به خصوص در روزهاي امتحانات ،به بيش از بيس��ت هزار بازديدكننده مي‌رسد كه اگر فايل‌ها به صورت PDFباشند ،باعث ميشود Server سايت مجتمع از نظر خدمات دهي به همه‌ي بازديدكنندگان با مشكل مواجه شود. از سوي ديگر ،بسياري از بازديدكنندگان از ADSLو اينترنت پرسرعت استفاده نمي‌كنند و دريافت فايل‌هاي PDFكه معموال بين 1تا 3مگابايت حجم دارند، براي همه امكان پذير نيس��ت .ولي قرار دادن عكس به عكس (صفحه به صفحه، اسكن شده) براي همه امكان پذير است .به همين دليل ،با وجود اينكه قراردادن يك PDFبراي ما راحت تر از قرار دادن تعداد زيادي صفحه اس��كن شده است، براي راحتي بازديدكنندگان و رعايت مس��ايل فني ،كار بيشتري انجام ميشود تا نمونه سواالت صفحه به صفحه بر روي سايت قرار بگيرند.
79
1388 پاييز1389 55پاییز شماره 18
80
گزارش داخلي
مسابقات ورزشي هفته‌ي تربيت بدني
مجتمع عالمه طباطبايي به مناسبت هفته تربيت بدني ،يك دوره مسابقات ورزشي در دو رشته‌ي شطرنج و پينگ‌پنگ برگزار كرد .اين مسابقات در تاريخ 89/08/04به صورت جداگانه در هر واحد پيگيري شد كه نتايج تعدادي از آنها به شرح ذيل مي‌باشد: نتايج مسابقات دانشآموزان دبيرستان واحد آبشناسان :2 ش�طرنج به صورت سوئيس�ي -1 :پدرام شاه‌كرمي -2اميررضا آزرم‌نيا -3اميرحسين پيله‌وريان -4عليرضا طبرزدي تنيس روي ميز -1 :مهدي مرعشي -2نيما زارع -3شايان شفيعي -حسام مظفري (مشترك) دبيران ورزش :س��يدمجتبي چراغي -محمود س��جادي -مصطفي ش��كوهي -محمد آقاسي‌زاده نتايج مسابقات دانشآموزان دبيرستان واحد دكتر فاطمي: رشته‌ي طناب‌كشي:
پايه‌ي اول :علي واالمنش -نويد محمدي -علي جواهري -فرزام رياحي -محمدرضا فالح پايه‌ي دوم :مهدي كلهر -بزرگمهر بهارمست -پارسا تباري -علي محموداني -پارسا غيبي پايه‌ي س��وم :كيارش عديلي -محمدحسين سليمانپور -اردالن ناطقي‌فرد -اميرآرش
كاشف -اميرخشايار موسوي پيش‌دانش��گاهي :اميد ابراهيمي -اميرمس��عود اقبالي -امي��ن مظهري -طه احمدي- محمدعلي نصيري در نهايت تيم پايه‌ي دوم در كل مدرسه قهرمان مسابقات طناب‌كشي شد. شطرنج -1 :پويا محمدي -2حسن ده‌نمكي -3سهيل يميني تني�س روي مي�ز (نتايج ب�ه ترتيب پايه‌ي تحصيلي) :اش��كان سپهس��االري (پايه‌ي اول) -عل��ي بهبودي (پايه‌ي دوم) -محمدحس��ن عباس��ي (پايه‌ي س��وم) -طه احمدي (پيش‌دانشگاهي) دبيران ورزش��ي و فرهنگي :بهزاد ش��يرواني (دبير ورزش) -محمود فرشيدي (مسئول فرهنگي) -علي باري‌زاده نتايج مسابقات دانشآموزان دبيرستان واحد آبشناسان :1 ش��طرنج -1 :پرهام رحماني -2عرفان گرزين -3بنيامين بيدآبادي و محمدصبوري (مشترك) تنيس روي ميز -1 :سينا سليماني -2سعيد دهقاني -3محمدحسين خان‌محمدي- سيدمحمد مهدي امامي‌پور (مشترك) دبيران ورزش :جواد غفاري‌اصل -محمد پاك‌نژاد -محمد آقاسي‌زاده