HIT-MKB Magazine

JAARGANG 03 - NO. 7 - 2014

MAGAZINE U VERDIENT HET! DUITSLAND EN NEDERLAND ONLOSMAKELIJK VERBONDEN

CULINAIR KOKKELS, KREUKELS EN KRABBEN BIJ DE KROMME WATERGANG

DIT IS ÓÓK DUITS DESIGN FASHION, AUTO’S EN BIER TOPMODEL HEIDI KLUM

HIT-SPORTS

WK 2014, HOCKEY-TALENT ELLEN HOOG, WILLEM II & FC EINDHOVEN

FASHION, DESIGN MUSTHAVES

&

SEBASTIAN VETTEL

ONOVERWINNELIJK

DUITS DESIGN

Vloeivloeren Nederland BV Speldenmakersstraat 10d 5232 BG ’s-Hertogenbosch 073 644 42 00 WWW.VLOEIVLOEREN-NEDERLAND.NL

HIT VOORWOORD

MADE IN

GERMANY! Voor u ligt de zevende extradikke zomereditie van HIT-MKB Magazine. Deze zomer heeft u dus weer genoeg te lezen. We hebben er vol enthousiasme aan gewerkt om weer een prachtig magazine te verzorgen, waaraan u de komende maanden veel plezier kunt beleven.

Formule 1 coureur Sebastian Vettel. We brengen een bezoekje aan een van de meest bijzondere hotels van Berlijn, nemen een kijkje in M端nchen, en hebben katerns over Duitse mode en Duitse bieren. Ten slotte interviewden we topmodel Heidi Klum, ook een knap staaltje Duits design als u het ons vraagt.

HIT-MKB #7 staat in het teken van Duits design. Made in Germany is namelijk zeer gewild en Duits design is hot. Ook in Nederland groeit de bewondering voor Duitse degelijkheid en functionaliteit. HIT-MKB Magazine zet voor u fijntjes uiteen waarom Duitsland voorop loopt in Europa. Maar dan wel op haar eigen manier.

Verder staat HIT-MKB Magazine weer vol met andere bijzondere artikelen, zoals een interview met Edwin Vinke van het Zeeuwse sterrenrestaurant de Kromme Watergang, een mooie autospecial (van puur Duitse makelij) en nog veel meer. Ook HIT-Sports omvat weer diverse boeiende verhalen en interviews.

Want Duits design omvat veel. Heel veel. Dat merkte de redactie ook bij het maken van dit magazine. Zo leest u over de relatie tussen Nederland en Duitsland op economisch en wetenschappelijk gebied, maar vindt u tegelijkertijd een interview met

We zijn trots op deze editie van HIT-MKB Magazine. HIT-MKB gaat alsmaar door! We hebben in het afgelopen jaar weer weer een enorme groei doorgemaakt en er zijn inmiddels 4900 MKB-bedrijven op ons steeds groter wordende inkoopcollectief aangesloten. Daarmee mag HIT-MKB zich marktleider noemen als het gaat om collectief inkopen.

Wij houden u uiteraard graag op de hoogte van alle ontwikkelingen binnen HIT-MKB. Maar voor nu wensen we u vooral heel veel leesplezier!

JEROEN VAN GAAL EN COLAS VAN DE VALK

5

HIT INHOUD

INHOUD

34

24 18 08 HIT-MKB

18 INTERVIEW

U verdient het!

Het raadsel Sebastian Vettel

10 HIT-NIEUWS

22 DUITS DESIGN

De laatste nieuwtjes van leden

Van BMW tot Walter Gropius

14 OPENING

24 TRAVEL

Duitsland en Nederland zijn onlosmakelijk verbonden

Magistraal München

17 INTERVIEW Jacco Pekelder: ‘Nederland wordt graag door Duitsland over de bol geaaid.’

28 INTERVIEW Topmodel Heidi Klum over het moederschap

30 FASHION Sander, Lagerfeld, Plein en Boss

62

34 CULINAIR INTERVIEW Topkok Edwin Vinke van De Kromme Watergang

38 BUSINESS Interview met Alex Otten van Estate Internet

6

22

61

28

14

40

40 AUTO

50 INTERVIEW

60 VOETBAL

Deutsche gründlichkeit & ronde elegantie

Property Manager bij De Tuinen Marloes Hoffstetter-Slootmaker

Interview met operationeel directeur van FC Eindhoven Kees Lepelaars

44 AUTO

54 HIT-SPORTS

61 WK VOETBAL

De eerste BMW Serie Gran Coupé

Actualiteit

15 feiten over de FIFA World Cup 2014

46 EVENEMENT

56 VOETBAL

Oktoberfest: Geniet, maar drink met maßen

HIT-MKB interviewt Frank Brugel over zijn Willem II

48 TRAVEL

58 INTERVIEW

Hotel Adlon Kempinski`

Hollands hockeytalent Ellen Hoog

62 SHOPPING Dé musthaves van dit moment

COLOFON HIT-MKB www.hit-mkb.nl HIT-MKB Magazine is een uitgave van ASEGA Media en verschijnt vier keer per jaar.

ASEGA Media Goirkestraat 90, 5046 GN Tilburg, T 013 545 32 98 UN Studio (9th floor), Parnassusweg 819, 1082 LZ Amsterdam, T 020 820 39 76 www.asega.nl

Uitgever: Bob Oostelbos Hoofdredactie: Frank van Bergen Bladmanager: Esther van Loon Art Direction & vormgeving: Danielle Kool Redactie: Diana van Eynde, Charlotte Backx, Iris van Iersel, Robbert-Jan van IJzendoorn, Robbert Timmermans, Madelon Baeten, The Interview People, Anouk van Eeuwijk en Mark van Bergen.

Fotografie: Camiel Donders, Paul Bekkers, Design in Beeld, Ingrid Arnou, Hollandse Hoogte/ Corbis, XziXzi Fotografie, Maurice Jager, Peter-Paul de Meijer, Toin Damen.

Fotografie cover: Corbis

© 2014 ASEGA Media. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van de uitgever worden overgenomen.

7

HIT-MKB DIENSTEN

U VERDIENT HET! HIT-MKB IS EEN TOONAANGEVENDE INKOOPORGANISATIE VOOR GROOT- EN MKB BEDRIJVEN. HIT-MKB KOPPELT LEVERANCIER EN PRODUCENT MET GROOT- EN MKB-BEDRIJVEN EN ZORGT VOOR INKOOPVOORDEEL. DANKZIJ DE BUNDELING VAN KENNIS EN VOLUME STAAN WIJ SAMEN STERKER EN SLIMMER. INMIDDELS ZIJN ER 4900 BEDRIJVEN AANGESLOTEN OP HET INKOOPNETWERK VAN HITMKB. ZE BESPAREN DAARDOOR VEEL TIJD EN GELD EN WORDEN OP TAL VAN PRODUCTEN EN DIENSTEN ONTZORGD MET BETREKKING TOT HUN INKOOP. 8

INTERESSE? MAAK DAN SNEL EEN AFSPRAAK! zakelijk@hit-mkb.nl 013 571 99 13 www.hit-mkb.nl

HIT-MKB heeft over tal van producten en diensten raamovereenkomsten afgesloten met uitsluitend A-status gelabelde leveranciers en producten. Gezien de jarenlange ervaring en samenwerking tussen HIT-MKB en deze leveranciers en producenten zijn ze bereid gevonden messcherpe prijs- en leveringscondities te geven aan HIT-leden. Uiteraard niet ten koste van levering, service en kwaliteit.

Bent u nog geen deelnemer van HIT-MKB maar bent u wel nieuwsgierig naar wat wij voor u kunnen betekenen en besparen?

Neem dan contact op met ons en wij plannen op korte termijn een afspraak met een deskundige HIT-medewerker. Dit is geheel vrijblijvend en zonder enige verplichting, maar wel met gegarandeerde besparingen. In een half uurtje tijd geven wij ter plaatse een presentatie en maken wij vervolgens een totale scan op de diensten die HIT-MKB kan aanbieden.

DE DIENSTEN VAN HIT-MKB

DYNAMISCH ENERGIE INKOOP- EN ADVIESBUREAU

VERZEKERINGS INTERMEDIAIR

TOTALE ONTZORGING TELECOM

OFFICE SUPPLIER & ICT

RECHTSTREEKSE KORTING PRODUCENTEN VOOR DE HORECA

SPECIALISTEN IN AFVALBEHEER

PAYROLLING

DRUKWERK

9

HIT NIEUWS

SAMENSTELLING FRANK VAN BERGEN & LONNEKE VAN KNIJFF

HIT NIEUWS BRASSERIE TIVOLI

HISTORIE EN HEERLIJKHEID Dankzij de rijke historie, authentieke uitstraling en het prachtige tuinterras is Brasserie Tivoli een bijzondere plek voor een kop koffie, lunch, borrel of diner. Deze levendige ontmoetingsplek vond haar oorsprong in 1835, toen de Jezuïeten zich in het klooster vestigden.

Later werd het pand gebruikt als woonhuis voor de missionarissen van de heilige familie en de broeders van Saint Louis.

“Momenteel proberen wij samen met een groep enthousiaste vrijwilligers de koepel en kijker van de voormalige sterrenwacht Simon Stevin terug te krijgen”, vertelt eigenaar Sjoerd de Bot. “Die behoort op zijn oude plaats: onze brasserie.” www.brasserietivoli.nl

RMR INTERIEURBOUW

GET INSPIRED!

DOOR HET LUXUEUZE AMBACHT VAN RMR Van Noordwijk tot Knokke en van Marbella tot Curaçao, over de hele wereld vind je de op maat gemaakte inrichtingen van RMR interieurbouw. In de onlangs prachtig vernieuwde inspiratieruimten adem je de creativiteit, de passie en de kunst van het maken van dit familiebedrijf. Een trotse eigenaar Frank Rijnen vertelt: “Met een hecht team van vakmensen wordt er al 15 jaar vol vertrouwen van idee naar uitvoering gewerkt.” RMR maakt zelfs al je dromen waar. “Wij maken van uw idee, uw stijl, uw huis.” www.rmrinterieurbouw.nl 10

DE MUZERIJE

KUNST EN CULTUUR IN EEN HISTORISCH JASJE Onder de rook van de Sint-Janskathedraal in ‘s-Hertogenbosch staan de prachtige monumentale panden van Stichting De Muzerije. Het Bossche huis voor kunst en cultuur werd in 2009 en 2010 gerenoveerd.

“Door diverse elementen in ere te herstellen, heeft architect Hans van Heeswijk de panden werkelijk prachtig gerestaureerd”, vertelt Facility Manager Ronald Zaunbrecher vol trots.

Naast de mooie locatie en de historische panden, vindt er op cultureel gebied ook veel moois plaats bij De Muzerije. De organisatie biedt amateurcursussen en workshops aan op het gebied van theater, beeldende kunst, dans, muziek en literatuur. Daarnaast brengt De Muzerije cultuureducatie op scholen en in wijken en zijn de locaties te huur voor evenementen. Loop eens binnen of kijk op www.de-muzerije.nl.

RESTAURANT DE RUSTHOEK & HOTEL BLOEMENDAAL

HOTEL BLOEMENDAAL EN RUSTHOEK BAR & GRILL HERRIJST UIT DE AS Een heftige brand verwoestte in de nacht van 24 juni 2013 het hele interieur van restaurant De Rusthoek en het bovengelegen Hotel Bloemendaal. Eigenaren Ed en Mariëlle van Veen zagen hun levenswerk in rook opgaan. Afgelopen 21 maart heropenden zij de vanaf de grond opnieuw opgebouwde zaak.

Na dat ze de eerste klap verwerkt hadden, zetten Ed & Mariëlle de kansen voor de toekomst op een rijtje. Door het restaurant te moderniseren – met Big Green Egg- en het aanbod van kamers completer te maken worden nieuwe gasten aangesproken met behoud van de vaste klantenkring. De Rusthoek, al sinds 1906 een pleisterplaats tussen de Noordzeekust en Amsterdam, is uit de as herrezen en kan met een nieuw concept en bijbehorend interieur de toekomst in. www.hotelbloemendaal.nl 11

ZOETELIEF

PASSIE, PERFECTIE EN PLEZIER Bij Zoetelief is de passie te proeven! Gezellig en smaakvol dineren, een snelle zakelijke lunch of genieten van meerdere gangen in een sfeervolle, maar vooral ongedwongen ambiance.

In dit hippe restaurant gelegen in de leukste terrasstraat van Nederland vindt u naast heerlijk eten, ook een keur aan wijnen. Zo kunt u een gezellige winkeldag in Den Bosch afsluiten met een High Wine bij Zoetelief. “De sommelier vertelt u over de smaak en herkomst van de drie wijnen en laat u enkele lekkere amuses die uitstekend bij de wijn passen proeven”, vertelt eigenaar Roel Immens. En de eigenaar heeft nog een leuk nieuwtje: “Wij gaan verbouwen! Dan wordt het culinair genieten, in een nóg mooiere omgeving.” www.zoetelief.nu

GRAAFSTRA

VAN BLOEMBOLLEN TOT STALEN DEUREN Graafstra Oosterwolde is een echte duizendpoot. Het bedrijf profileert zich in een ruime markt van landbouwmechanisatie, bloembollenmechanisatie, staal, winkel, tuin & park.

Naast landbouwmechanisatie is de bollenmechanisatie een belangrijk onderdeel van Graafstra, dat ook internationaal wordt uitgedragen in landen als Chili, Nieuw zeeland en Frankrijk. De staalafdeling heeft zich naast de reguliere staalconstructies voornamelijk gespecialiseerd in stalen puien, ramen en brandwerende deuren. www.graafstra.nl

12

HMS

HMS CONTACT CENTERS VERZORGT EN ONTZORGT De 13 accountmanagers van HIT-MKB staan iedere dag klaar voor de ruim 4900 bij HITMKB aangesloten bedrijven; een behoorlijk drukke baan dus. Om hen te ontzorgen, heeft HMS Contact Centers de volledige agendaplanning overgenomen. Directeur en eigenaar van HMS, Robert Holterman: “Wij zijn erg verheugd over onze samenwerking met een professionele speler als HIT-MKB, waarbij kwaliteit en langdurige samenwerking centraal staan.” Dankzij de strakke planning van de HMS medewerkers, kunnen de accountmanagers hun tijd nu volledig besteden aan de afspraken met klanten. www.hmscontactcenters.nl

FRESH FOOD SERVICE

DE BELEVING VAN

N O VA C U R A

Het Fresh Food Service Experience Centre, het innovatieve ‘zorgcentrum van de toekomst’, heeft met de passende naam ‘Novacura’ haar deuren geopend. Een omgeving die u in staat stelt om in een inspirerende gastvrije omgeving ideeën te ontwikkelen en te implementeren.

Novacura is dé belevingsmakelaar! Er zijn dan ook tal van mogelijkheden om Novacura te beleven: kookworkshops, gastvrijheidstrainingen, wijn & spijs avonden, ontbijt & lunch vergaderingen en proeverijen. Samen met haar partners voorziet Novacura u in het ontzorgen op het gebied van totaalprojecten in de breedste zin van het woord. U heeft bij Novacura, net als bij Fresh Food Service, één aanspreekpunt die u volledig zal begeleiden. www.freshfoodservice.nl

COLUMN

WAT KOST EEN ONLINE CAMPAGNE? “A man who stops advertising to save money is like a man who stops a clock to save time”. Deze uitspraak van Henry Ford is nog steeds actueel. Maar de vraag is vervolgens, wáár moet ik dan adverteren? En hoe?

Met welk budget? Er is niet een eenduidig antwoord op deze vragen, maar er zijn wel hulpmiddelen in de vorm van strategieën. Daarbij beperk ik me even tot mijn eigen vakgebied, de online marketing. En nog specifieker, online mediaplanning.

Online wordt vaak gezien als ‘sales kanaal’. En offline is dan voor ‘branding’. Van dat stigma moeten we af. Je kunt offline ook uitstekend inzetten voor het genereren van directe omzet. En wat te denken van een gerichte YouTube campagne voor een merkintroductie of branding campagne? Online kun je ook merken bouwen!

Een mogelijke strategie om te bepalen hoe je je budget moet verdelen over de verschillende online kanalen is deze: De helft van je budget gebruik je voor conversies met een zo laag mogelijke kosten-per-conversie. De andere helft gebruik je om nieuwe klanten binnen te halen. Als je dat namelijk vergeet en je focus ligt alleen op een zo hoog mogelijke ROI, dan gaat dat uiteindelijk ten koste van het aantal orders of leads, dus van het volume.

En dan nu de meest gestelde vraag in gesprekken over online advertising: “Wat kost een online campagne”.

Die vraag kaats ik altijd direct terug met “wat zijn je doelstellingen?” en “wat is je budget?”. Online heb je namelijk bijna niet te maken met kortingen, staffels en acties. Je moet gewoon relevant zijn. De relevantie bepaalt je korting!

HLB VAN DAAL & PARTNERS

MIDDENIN HET BRABANTSE EN LIMBURGSE LEVEN

HLB Van Daal & Partners, Accountants & Belastingadviseurs, staat midden in het Brabantse en Limburgse leven, kent de regio en weet wat er belangrijk is. Dat houdt niet op bij de deur van het kantoor.

Contact met de klant en zijn omgeving is een belangrijke factor in de vertrouwensband. Daarom treft u hen op seminars, organiseren ze bijeenkomsten, zijn ze aanwezig op het voetbalveld en zijn ze sponsor van lokale verenigingen.

De afgelopen jaren heeft HLB Van Daal & Partners relatief veel ervaring opgedaan als financieel en juridisch partner van o.a. diverse Betaald Voetbal Organisaties en professionele golfbanen. Speciaal ingerichte quickscans maken de dienstverlening van HLB niet alleen toegankelijk voor topsportorganisaties, maar ook voor verenigingen en stichtingen binnen de complete Brabantse en Limburgse sport- en beweegsector.

Van de startblokken tot over de eindstreep, HLB Van Daal & Partners beweegt met u mee. www.hlb-van-daal.nl

Online worden de tarieven bepaald op basis van een veilingprincipe en je betaalt vaak per klik, per view (video) of weergave. Als de gemiddelde klikprijs bijvoorbeeld 1 euro is, dan heb je dus al een campagne (met één klik) voor 1 euro. Voor 5.000 kliks betaal je derhalve zo’n 5.000 euro en voor 100.000 kliks …. Afijn, ‘you do the math’

Pieter Voogt Directeur PauwR Internetmarketing, online marketing- en mediabureau. www.PauwR.nl

13

HIT DUITS DESIGN OPENING

NEDERLAND EN DUITSLAND

ONLOSMAKELIJK VERBONDEN DAT HET DUITSLAND RELATIEF GEZIEN VOOR DE WIND

GAAT, IS VOOR NEDERLAND EEN REDEN OM EENS WAT VAKER OVER DE GRENS TE KIJKEN. WANT WAT KUNNEN WE EIGENLIJK LEREN VAN ONZE OOSTERBUREN?

ECONOMIE

GROEI: DUITSLAND VS. NEDERLAND DUITSLAND LIET BEGIN DIT JAAR EEN ECONOMISCH GROEICIJFER ZIEN VAN 0.7 PROCENT, WAT UITEINDELIJK ZOU MOETEN RESULTEREN IN EEN ROBUUSTE GROEI VAN 1.8 PROCENT OVER HEEL 2014. NEDERLAND BLIJFT IETS ACHTER MET 1.2 PROCENT GROEI. DAT BLIJKT UIT CIJFERS VAN HET CENTRAAL PLANBUREAU, DIE ONLANGS BEKEND WERDEN GEMAAKT. Waar Nederland het goed doet op het gebied van het begrotingstekort, een sterke exportkracht heeft en bedrijven weer durven te investeren, blijven punten van zorg de hoge staatsschuld, stevige werkloosheid en de lage consumentenbestedingen.

Toch gaat het de goede kant op met het begrotingstekort. Nederland voldoet met haar 2.8 procent aan de Europese norm van maximaal drie procent en presteert hierin bijvoorbeeld beter dan Frankrijk (3.9).

Maar Nederland kan niet tippen aan Duitsland, waar het begrotingssaldo op de nullijn ligt. Nederland kan zich goed meten met Duitsland op het gebied van export. Vanwege de sterke export hebben Duitsland en Nederland een flink handelsoverschot. Bedrijven zien ook groei. Uit een maandelijkse peiling van het CPB onder inkoopmanagers in de industrie blijkt dat groeiperspectieven positief zijn, met zelfs 53 procent groei.

ANGELA MERKEL

14

Duitse huishoudens leveren echter wel een grotere bijdrage aan hun economie. De Nederlandse consument blijft hierin achter. In Nederland houden we massaal de hand op de knip om buffers op te bouwen voor onzekere tijden of om schulden af te bouwen. Op het gebied van werkloosheid scoort Nederland nog steeds minder goed, met 7,2 procent, waar Duitsland slechts 5,1 procent laat zien. BRON: Z24.NL

MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF

HIDDEN CHAMPIONS NIET ALLEEN DE GROTE CONCERNS SPELEN EEN BELANGRIJKE ROL IN DE DUITSE ECONOMIE. OOK KLEINE EN MIDDELGROTE BEDRIJVEN LEVEREN EEN BELANGRIJKE BIJDRAGE. VEEL VAN DEZE ONDERNEMINGEN ZIJN UITERMATE SUCCESVOL, MAAR VAAK ONBEKEND BIJ HET BREDE PUBLIEK. DAAROM WORDEN ZE DE ‘HIDDEN CHAMPIONS’ VAN DE DUITSE ECONOMIE GENOEMD. Hidden champions’ zijn kleine tot middelgrote bedrijven die minder dan drie miljard euro omzet behalen, maar binnen hun branche vaak marktleider op Europees gebied of zelfs wereldwijd zijn. Volgens de DNHK hebben deze bedrijven in de afgelopen tien jaar ongeveer een miljoen arbeidsplaatsen gecreëerd. Het belangrijkste concept van deze bedrijven is specialisatie: ze bieden minder producten aan dan grotere bedrijven, maar de producten die ze aanbieden zijn uitzonderlijk goed. Een voorbeeld van een ‘hidden champion’ is de firma Baader uit Lübeck. Baader levert visverwerkingsinstallaties en heeft een marktaandeel van 80 procent. Een ander voorbeeld is Schwan-Stabilo, dat één van de twee merken eyeliners ter wereld produceert. Dergelijke bedrijven richten zich bewust op een klein segment waarin ze tot de wereldtop proberen te behoren.

Kleine en middelgrote bedrijven in Duitsland zijn vaak familiebedrijven. Dat zorgt voor een continuïteit die bij grote bedrijven zeldzaam is. Familiebedrijven zijn gedurende decennia stukje bij beetje opgebouwd en doordat het bedrijf vaak door familieleden gerund wordt blijven managers gemiddeld 20 jaar aan de top, veel langer dan bij grote bedrijven.

DE FIRMA BAADER UIT LÜBECK VIEL IN DE PRIJZEN OP DE HIDDEN CHAMPION VERKIEZING 2013

Voor deze bedrijven is kennis en specialisme van het grootste belang. ‘Hidden champions’ bezitten veel patenten om hun specialisme te beschermen. Daarnaast investeren ze veel meer in onderzoek en ontwikkeling dan grotere concerns. Het personeel is over het algemeen ook hoger opgeleid. Volgens de DNHK heeft 20 procent van de medewerkers bij de Duitse ‘hidden champions’ een academische opleiding genoten. Deze bedrijven slagen er ook nog eens goed in om hun medewerkers vast te houden; het verloop van arbeidskrachten is uitzonderlijk laag.

MIDDEN- EN KLEINBEDRIJF

GOEDKOPER UIT DOOR DUITSE STROOM NEDERLAND BETAALT EEN STUK MINDER VOOR STROOM DAN DUITSERS. VIA GRENSOVERSCHRIJDENDE HOOGSPANNINGSVERBINDINGEN WORDT GOEDKOPE, STERK GESUBSIDIEERDE DUITSE STROOM GEÏMPORTEERD. DAT BLIJKT UIT EEN MARKTONDERZOEK VAN TENNET, DE BEHEERDER VAN HET HOOGSPANNINGSNET. Het prijsvoordeel geldt niet alleen voor consumenten maar ook voor Nederlandse bedrijven. Vorig jaar was het verschil ongeveer 30 procent in het voordeel van de Nederlandse consument. Duitsers betaalden omgerekend zo’n 280 euro per megawattuur (MWh); Nederlanders gemiddeld nog geen 200 euro. Dit komt met name door de stroomproductie van windmolens en zonnepanelen, waarop Duitsland sterk inzet. De marktprijs van elektriciteit ligt daardoor lager in Duitsland, maar de aanleg van al die windparken kost veel geld. De Duitse consument moet meebetalen aan de subsidies waarmee de Duitse overheid die projecten ondersteunt. Vanwege het marktprijsverschil wordt de goedkope Duitse stroom ook naar Nederland getransporteerd. Nederlanders die deze stroom uit hun stopcontact halen, hoeven niet mee te betalen aan de Duitse subsidies.

SAMENSTELLING FRANK VAN BERGEN & WIEBKE PITTLIK FOTO’S DUITSLANDWEB.NL MET DANK AAN DUITSLAND INSTITUUT AMSTERDAM (DIA), DUITSLANDWEB.NL

15

WETENSCHAP EN ECONOMIE

DUITSE INNOVATIEBELEID IS VOORBEELD VOOR NEDERLAND HET DUITSE INNOVATIEBELEID GELDT IN NEDERLAND ALS VOORBEELD. MINISTER BUSSEMAKER VAN ONDERWIJS HEEFT ZICH SAMEN MET EEN DELEGATIE NEDERLANDSE WETENSCHAPPERS ONLANGS IN BERLIJN LATEN INFORMEREN OVER HET DUITSE WETENSCHAPSBELEID. KNAW-PRESIDENT HANS CLEVERS EN VSNU-VOORZITTER KARL DITTRICH ZIJN ONDER DE INDRUK. “WAT JE OVERAL ZIET, IS HET DUITSE ONTZAG VOOR WETENSCHAP EN TECHNIEK.” MAAR HET DUITSE SYSTEEM HEEFT OOK NADELEN. “De Duitse buitenuniversitaire onderzoeksinstituten zijn ijzersterk.

Neem de Fraunhofer-Gesellschaft, waar ze toegepast onderzoek doen, en de Max-Planck-Gesellschaft, voor fundamenteel onderzoek. Daar worden Nobelprijzen gewonnen. Dat doen wij in Nederland al lang niet meer.” Aan het woord is Hans Clevers, president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). De hoogleraar moleculaire genetica, die onder meer aan de Harvard University werkte, hoort op zijn vakgebied darmonderzoek tot de wereldtop.

Clevers was in maart met minister Bussemaker, staatssecretaris Dekker en een delegatie vertegenwoordigers van de Nederlandse wetenschap in Berlijn. Ook Karl Dittrich, voorzitter van de Vereniging van Universiteiten VSNU, maakte deel uit van de delegatie.

De Nederlanders spraken met Duitse wetenschappers, beleidsmakers en vertegenwoordigers van het bedrijfsleven onder meer over het maatschappelijk draagvlak voor onderzoek en innovatie en over de manier waarop je continuïteit in wetenschapsbeleid kan creëren. Ook de rol van het Duitse bedrijfsleven bij wetenschap in Duitsland kwam aan bod.

INVESTEREN IN ONDERZOEK Zelf kijkt Dittrich ‘met een zekere jaloezie’ naar hoe goed in Duitsland de samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en wetenschappelijke instellingen is georganiseerd. De politicoloog werkte als wetenschapper en als bestuurder aan de Universiteit Maastricht. Als lid van onder meer de Europese koepel voor accreditatieorganisaties heeft hij jarenlang de kwaliteit van hoger onderwijs beoordeeld. “Het belang van onderwijs en onderzoek wordt tot op het hoogste Duitse regeringsniveau erkend. Daar speelt kanselier Merkel zelf een rol in. Op dat niveau wordt leiding gegeven aan die samenwerking.”

In Duitsland is een groter maatschappelijk draagvlak voor onderzoek en innovatie dan in Nederland. Clevers: “Over hoeveel de overheid investeert in onderzoek is in Duitsland geen discussie, vertelden de Duitsers ons. In Nederland moet je altijd weer uitleggen hoe belangrijk wetenschappelijk onderzoek is. In Duitsland vinden ze innovatie, de maakindustrie belangrijk. Wat je daar overal ziet, is het ontzag voor wetenschap en techniek.”

BETROKKENHEID BEDRIJFSLEVEN Het Duitse bedrijfsleven doet zelf veel onderzoek, voor bijna 2 procent van het BBP (Nederland: 0,82 procent). Daarnaast investe16

ren Duitse bedrijven in promotieonderzoek aan universiteiten. Ten derde subsidiëren Duitse bedrijven ook veel wetenschappelijk onderzoek waar ze niet direct profijt van hebben.

Zo investeert het ‘Stifterverband für die Deutsche Wissenschaft’, een initiatief van het Duitse bedrijfsleven, jaarlijks 150 miljoen euro in onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek.

Ten slotte is er een nauwere samenwerking tussen academisch onderzoek en het bedrijfsleven dan in Nederland. Zo wordt het Max-Planck-Gesellschaft voor 20 procent door het bedrijfsleven gefinancierd. Het Duitse bedrijfsleven vindt dat het zelf verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van het hele land. Wat Clevers in Duitsland ook is opgevallen is dat er meer bestuurders met wetenschappelijke achtergrond zijn. “Je ziet er meer wetenschappers in plaats van managers in de top.”

NEDERLANDSE BEZUINIGINGEN Clevers en Dittrich benadrukken de grote verschillen tussen de Nederlandse en de Duitse politieke, economische en wetenschappelijke cultuur. Daarom is het moeilijk om te zeggen wat Nederland van Duitsland zou kunnen overnemen. Maar Nederland zou in ieder geval meer moeten investeren in wetenschap in plaats van bezuinigen en een continu en samenhangend beleid moeten voeren.

Clevers: “Nederland heeft geen instituut voor fundamenteel onderzoek op topniveau met volledige vrijheid, zoals het Max-PlanckGesellschaft, waar geïnvesteerd wordt in lange-termijninnovatie.”

Bij TNO wordt wel toegepast onderzoek gedaan. In die zin is TNO vergelijkbaar met het Duitse Fraunhofer, zegt Clevers. “Maar TNO is minder ambitieus dan Fraunhofer, meer dienend aan de industrie. En van TNO is een kwart wegbezuinigd. Zo bouw je geen sterk systeem op waar goede wetenschappers willen zitten.”

ANGELA MERKEL & MARK RUTTEN

ACHTERGROND

‘NEDERLAND WORDT GRAAG DOOR DUITSLAND OVER DE BOL GEAAID’ DAT HET BEELD VAN DUITSLAND IN NEDERLAND IS VERANDERD, IS MEDE TE DANKEN AAN DE ENERGIE DIE BEIDE LANDEN DE AFGELOPEN 20 JAAR IN DE BETREKKINGEN HEBBEN GESTOKEN. DAT ZEGT HISTORICUS JACCO PEKELDER. HIJ SCHREEF EEN BOEK OVER HET ‘NIEUWE NABUURSCHAP’.

NIEUWE NETWERKEN Pekelder beschrijft in zijn boek ‘Neue Nachbarschaft’ - dat vorige maand verscheen - hoe Nederland en Duitsland vanaf 1993 de betrekkingen proberen te verbeteren. Directe aanleiding was een enquête van Instituut Clingendael in dat jaar, waaruit bleek dat Nederlandse jongeren zeer negatief over Duitsland dachten. “Het leidde tot verschillende initiatieven die meer nuance in het beeld van Nederlanders over Duitsland moesten brengen.”

Nederland en Duitsland organiseerden een reeks officiële bezoeken, journalistenuitwisselingen, en onderwijssamenwerking, vooral met Noordrijn-Westfalen. Er kwamen nieuwe instituten; in Nederland bijvoorbeeld het Centrum voor Duitslandstudies in Nijmegen en het Duitsland Instituut Amsterdam en in Duitsland het Haus der Niederlande in Münster.

‘NIET ZO GEÏNTERESSEERD’ “Het is moeilijk aan te tonen hoe groot het nut van al die initiatieven is geweest”, zegt Pekelder. “Maar ze hebben er wel voor gezorgd dat we ons er nu van bewust zijn dat de relatie met Duitsland belangrijk is. En dat het huidige Duitsland echt anders is dan het Duitsland van vroeger. Dat wisten we voor 1993 natuurlijk ook wel, maar daar gedroegen we ons niet naar. Nederlanders deden vaak lacherig en makkelijk over Duitsland”, aldus Pekelder.

“Dat is nu wel echt anders”, zegt Pekelder. “Zeker in de media is er veel belangstelling voor hoe het moderne Duitsland functioneert en er zijn veel meer verhalen die tegen de stereotype beelden ingaan. Daar heeft ook Berlijn veel voor betekend, het hippe beeld van de stad”, aldus Pekelder. “Dat paste niet in het conservatieve beeld van Duitsland dat er was. Journalisten die naar Berlijn gingen, kwamen zo ook met een ander beeld van Duitsland naar huis.”

ROOD-GROENE REGERING Pekelder wijst een aantal belangrijke momenten aan in de ontwikkeling van de Duitse beeldvorming in Nederland. “Het bezoek van kanselier Kohl in 1995 was er een van. Dat werd door de Nederlandse regering heel serieus aangepakt en dat bleek uiterst effectief.”

Er was gekozen voor een concreet gespreksonderwerp dat beide landen aanging: de invoering van de euro en het stabiliteitspact. “Daardoor was het gevoel in Nederland: Duitsland neemt ons serieus, ze vinden ons belangrijk”, aldus Pekelder. “Nederland wordt af en toe graag door Duitsland over de bol geaaid.”

“Ook het WK-voetbal in Duitsland in 2006 heeft bijgedragen aan een beter Duitslandbeeld in Nederland”, zegt Pekelder. “Duitsland heeft toen een heel slimme prcampagne gevoerd: ‘Die Welt zu Gast bei Freunden’.”

Toch is de belangrijkste factor voor het nieuwe Duitslandbeeld in Nederland het veranderde zelfbeeld van de Nederlanders, zegt Pekelder. “Omdat onze rol in Europa veranderde, zijn we anders naar onszelf gaan kijken”, zegt Pekelder. Door de eenwording van Duitsland, het einde van de Koude Oorlog en de uitbreiding van de EU is de Nederlandse rol in Europa kleiner geworden. “We zijn bescheidener geworden. Daardoor hebben we ook een genuanceerdere kijk op Duitsland.

Ik vond het bijvoorbeeld opvallend dat, toen in Duitsland aandacht kwam voor het leed van Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, daar in Nederland begrip voor was.”

Hoe het Duitslandbeeld van Nederlanders zich de komende jaren ontwikkelt, is mede afhankelijk van hoe Duitsland zich opstelt in Europa, denkt Pekelder. “Mocht Duitsland zich solistischer gaan gedragen en zich minder aan de EU gelegen laten liggen, zou het beeld negatiever kunnen worden. Al merk ik bij mijn Nederlandse studenten dat zij de machtige rol van Duitsland heel vanzelfsprekend vinden. Dat is anders dan bij mijn generatie (Pekelder is van 1967, red.), die een moeizamere relatie heeft met de macht van grote landen in Europa.”

Jacco Pekelder is historicus en universitair docent Geschiedenis van de internationale betrekkingen aan de Universiteit Utrecht.

Momenteel is hij gastprofessor aan de Universität des Saarlandes.

Pekelder was van 2002 tot en met 2007 onderzoekscoördinator aan het Duitsland Instituut Amsterdam.

17

HIT DUITS DESIGN INTERVIEW

TEKST DANIEL JOHNSON / THE DAILY TELEGRAPH / THE INTERVIEW PEOPLE FOTOGRAFIE GETTY IMAGES

18

SEBASTIAN VETTEL:

‘DE FORMULE 1 IS EEN GROTE SHOW’

SEBASTIAN VETTEL IS DUIDELIJK NIET GECHARMEERD VAN DE NIEUWE KOERS DIE DE FORMULE 1 VAART. OF DE

WERELDKAMPIOEN – DIE EEN JAAR NA HET MIDDELVINGERINCIDENT MET MARK WEBBER IN MALEISIË ARRIVEERT – REDEN HEEFT OM DE F1 LEUK TE VINDEN? HIJ DENKT DIEP NA. EN DAN NOG DIEPER. MAAR DAN, NA EEN EEUWIG LIJKENDE STILTE, ZEGT DE DUITSER BOT: “NEE.”

De ietwat mediaschuwe 26 jaar oude coureur is vaak terughoudend als het om andere zaken gaat dan racen, maar de laatste tijd is hij steeds vaker te betrappen op het delen van zijn ongezouten mening. Zo noemde hij het geluid van de nieuwe motoren onlangs nog ‘shit’. Vier keer kampioen worden heeft daarentegen niets ingeboet aan zijn jongensachtige charme, die vorig jaar dankzij het incident met Webber nog zo’n deuk incasseerde.

Terwijl hij nog steeds in de top van de wereld zit – iets dat velen in zijn tak van de sport weigeren te erkennen, ondanks de immer opstapelende prijzen, maar bovenal vanwege het feit dat hij nog nooit heeft gewonnen in een competitieve auto – wijkt Vettel niet af van zijn standpunt dat de Formule 1 een verkeerde afslag heeft genomen.

“De reglementen zijn dit jaar zeer, zeer complex”, vertelt de coureur. “De ingenieurs hebben moeite om alles te begrijpen, dus je kunt je voorstellen dat het voor de coureurs, de journalisten en de fans helemaal niet meer te volgen is. Per slot van rekening maken we hier met z’n allen een show, een spektakel. Dit is showbizz.

Ik kom om te racen, voor de sport, maar de Formule 1 moet bovenal spannend en spectaculair zijn. Er zijn externe zaken en nieuwe regels die ervoor zorgen dat het spektakel wat minder zal zijn dit jaar. Maar ik probeer altijd om zo uitdagend mogelijk te zijn en net wat beter mijn best te doen dan de anderen. Maar als je kijkt naar de prestaties, de kracht, de rondetijden; sneller kunnen we niet gaan.”

Hoewel Vettel niet pleit naar de dagen van weleer, toen de sport gevaarlijker was, zou hij toch wel wat meer spanning willen zien. De auto waarin gereden wordt moet de coureur uitdagen. “Het zou een beest moeten zijn, die je als coureur moet temmen.”

19

HET RAADSEL VETTEL: EEN GOEDLACHSE JONGEN, TOTDAT ZIJN VIZIER OMLAAG GAAT.

Collega Jenson Button zei onlangs nog dat racers die ontevreden zijn over de Formule 1 ‘moeten stoppen met jammeren’. Ze zouden maar ergens anders moeten gaan racen. Maar de Duitser heeft helemaal geen behoefte om ergens anders te racen. Integendeel.

Doodgewone jongen Vettel werd in 1987 geboren in het kleine Heppenheim, in Zuidwest Duitsland. Tegenwoordig woont hij in het Zwitserse dorp Walchwill met zijn vriendin Hanna Prater en hun dochtertje. Vettels vastbeslotenheid om te winnen en zijn, door anderen erkende, genadeloosheid komen in dit gesprek niet direct naar voren. Hij is naar eigen zeggen een doodgewone jongen, tot het saaie aan toe, en schuwt de bij andere coureurs zo populaire glamoureuze levensstijl.

Hij houdt van rust en houdt zich afzijdig van publiekelijke evenementen, behalve die georganiseerd worden door zijn sponsors.

Door de manier waarop hij zichzelf presenteert en bovenal, de manier waarop we hem kennen rondrijdend in zijn Volkswagen camper en groot fan

20

van Monty Python - komt de meest illustere racer uit de Formule 1 over als een haast schalkse jongen.

“Ik ben een normale jongen”, zegt Vettel er zelf over. “Mijn werk is misschien abnormaal, maar ik ben ermee opgegroeid. Ik werd verliefd op het werk en deze wereld toen ik klein was en ik ben dat nog steeds. Ik vind het belangrijk om tijd met vrienden door te brengen. Die tijd is schaars, dus wanneer we samen zijn, hangen we gewoon wat rond, drinken wat en hebben de grootste lol.”

Grootste wens: op stap kunnen “Mensen hebben altijd een bepaalde verwachting van mij. Ze zeggen dan: ‘Hij is een Formule 1 coureur, hij verdient veel geld, dus daarom leidt hij een bling-bling-leven’. Er zijn natuurlijk ook ontzettend veel mogelijkheden om jezelf te presenteren naar de buitenwereld. Ik heb daar helemaal geen zin in. Ik houd er niet zo van om mezelf op de voorgrond te plaatsen en ik houd al helemaal niet van een ‘bling-bling’- levensstijl. Ik ben pas gelukkig als ik met mijn vriendin en vrienden een leuke avond heb en mezelf kan zijn.”

In tegenstelling tot sommige van zijn concurrenten heeft Vettel geen privéjet. Hij liftte een paar jaar geleden vanuit China zelfs mee met Bernie Ecclestone en is niet voornemens een eigen vliegtuig aan te schaffen. En een museum, volledig gewijd aan zichzelf, zoals Fernando Alonso heeft, is al helemaal niet aan Vettel besteed.

Zijn grootste wens is om op stap te kunnen gaan en zichzelf als een idioot te gedragen, zonder dat iemand het in de gaten heeft. Dat dat praktisch

onmogelijk is geworden, vindt hij jammer. Het is de keerzijde van succes. Het is ook om die reden dat hij zijn privéleven zoveel mogelijk uit de schijnwerpers houdt. Hij probeert naar eigen zeggen een goede vader te zijn. “Het krijgen van een kind zorgde ervoor dat ik andere prioriteiten kreeg in mijn leven”, zegt hij. “Het is een compleet andere ervaring. Ik probeer het racen en privé zoveel mogelijk gescheiden te houden en daarom heb ik het er niet graag over.”

Het imago van de doodnormale huisvader, die houdt van een lolletje en kijkt naar zijn favoriete voetbalclub Eintracht Frankfurt, leverde ook kritiek op. Sommigen zien het als een toneelstukje, een doordachte façade, zorgvuldig opgebouwd om zijn ware racersinstinct te verbergen.

Maar misschien is dit gewoon het raadsel Vettel. Hij is ontspannen, een jongen met een fijne jeugd achter zich, goedlachs. Maar wanneer het vizier omlaag gaat, wordt hij een keiharde concurrent. Een jager, in de voetsporen van zijn held en inspiratiebron Michael Schumacher.

De donkere zijde van zijn persoonlijkheid, waaronder de meermaals opgestoken middelvinger naar concurrenten én collega’s, zorgde er ook voor dat hij bij sommige fans niet meer in de smaak valt. “Sommigen zijn nu eenmaal populairder dan anderen”, aldus zijn nuchtere reactie.

Boegeroep Afgelopen jaar in Sepang bereikte deze onpopulariteit een dieptepunt. Dat was overigens voordat hij negen zeges achter elkaar behaalde. Opmerkingen van Vettel over Mark Webber – ‘Hij moet weg, hij is te langzaam’ – stuitten op weerzin bij het publiek en zijn teamleden. Hoewel hem was opgedragen achter

zijn toenmalige Australische teamgenoot Mark Webber te blijven rijden, stootte hij toch door naar de eerste positie, waardoor hij de titel behaalde waarop hij, zo vond hij zelf, recht had. Het leverde hem een hoop boegeroep op bij diverse evenementen, maar Vettel heeft nergens spijt van.

“Op dat moment deed ik wat ik dacht dat juist was”, zegt hij. Desondanks gaf hij meerdere malen aan dat het boegeroep hem wel raakte. “Ik heb niet het gevoel dat ik iets moet bewijzen aan de hele wereld. Ik hoef enkel iets te bewijzen aan mezelf. Ik probeer gewoon de snelste te zijn. Ik wil niet tiende zijn, vijfde of tweede. Maar je kunt helaas niet altijd winnen.” Vettel keerde na Maleisië terug naar zijn Zwitserse huis en kon er in stilte genieten van een almaar groeiende prijzenkast.

Crème de la crème van de motorsport Red Bull gaf hem een nieuwe kans. En ondanks het feit dat de Formule 1 een groenere agenda heeft – dat blijkt uit de inferieure Renault Hybride motor waarmee Vettel rijdt - geeft dat aan dat hij houdt van zijn sport, ondanks de restricties die diezelfde sport hem oplegt.

Vettel wordt steeds volwassener. Hij geeft toe dat hij niet ‘politiek’ genoeg is om het teammanagement te verzorgen. Het racen is wat hem boeit.

Hij wil niets anders. “Het ligt er ook aan hoe je het hele circus bekijkt. Ik kijk ernaar en zie vooral het racen. Ik zie de beste coureurs die tegen elkaar rijden, in de beste auto’s ter wereld. Op dit moment klinken ze dan misschien niet zo goed, maar het blijft Formule 1. Het is de crème de la crème van de motorsport. Hier droomde ik van toen ik een kleine jongen was.

En het is alles waarop ik hoopte, beter nog zelfs.

Daar voegt hij snel aan toe: “En natuurlijk klaag ik graag, ik ben per slot van rekening Duits!”

21

HIT DUITS DESIGN VORMGEVING

DUITS DESIGN FUNCTIONALITEIT, EENVOUD EN TERUGHOUDENDHEID ZIJN EIGENSCHAPPEN DIE ALTIJD ALS KENMERKEND GEZIEN WORDEN VOOR DUITSE VORMGEVING. MAAR TEGENWOORDIG IS ER EEN ZEKERE LICHTVOETIGHEID EN SPEELSHEID BIJ HEDENDAAGSE DUITSE ONTWERPERS TE BESPEUREN. OOK IN ‘RANDGEBIEDEN’, ZOALS DE GEZONDHEIDSZORG EN MEDISCHE TECHNIEK, TREFFEN WE STEEDS VAKER GOED DESIGN “MADE IN GERMANY” AAN.

WALTER GROPIUS

HOCHSCHULE FÜR GESTALTUNG IN ULM

22

BAUHAUS SCHOOL VOOR ARCHITECTUUR IN DESSAU

In 1907 werd de ‘Deutsche Werkbund’ opgericht, een samenwerkingsverband van kunstenaars, industriëlen, intellectuelen en politici, die kunst, architectuur en vormgeving wilden afstemmen op de moderne industriële productie van goederen en op de moderne bouwtechnieken.

Onder leiding van Walter Gropius werd in 1919 het ‘Staatliche Bauhaus’ gesticht. De ontwerpen van het Bauhaus verenigden kunst en techniek en waren wereldwijd baanbrekend. Ondanks haar korte bestaan van 1919 tot 1933 en met niet meer dan ongeveer 1250 studenten, heeft het Bauhaus met zijn minimalistische ‘less is more’ en modernistische vorm en functie-filosofie een onbetwiste betekenis binnen de designgeschiedenis. Hetzelfde geldt voor de ‘Hochschule für Gestaltung in Ulm’, die door haar oprichters Inge Aicher- Scholl, Otl Aicher en Max Bill in de geest van het Bauhaus werd geleid.

Vooral de naam ‘Braun’ was vele jaren – met name in het buitenland - nauw verbonden aan het concept ‘Deutsches Design’. Het Braun-Design werd hoofdzakelijk bepaald door Dieter Rams. Zijn werk wordt in kunst- en designmusea overal ter wereld tentoongesteld en laat zien dat gebruiksvoorwerpen in al hun eenvoud mooi kunnen zijn. Ook andere Duitse bedrijven waren en zijn door

DIETER RAMS

hun producten stijlbepalend, bijvoorbeeld de meubelproducent Wilkhahn in Bad Münder Gaggenau of de firma Vitra in Weil am Rhein.

Een van de wereldwijd toonaangevende kenniscentra voor communicatie en kennisoverdracht op het gebied van design is de Duitse Raad voor vormgeving, die in 1953 bij besluit van het Duitse Parlement in het leven geroepen werd. De Duitse Raad voor Vormgeving wordt vandaag de dag gerekend tot een van de wereldwijd toonaangevende kenniscentra voor communicatie en kennisoverdracht op het gebied van design. In opdracht van het Ministerie voor Economie bekroont de Raad met de ‘Bundespreis Produktdesign’ elk jaar enkele internationaal toonaangevende voorbeelden van Duitse vormgeving. Met de Designprijs Duitsland kenmerkt de Raad voor Vormgeving internationale topprestaties van hoge ontwerpkwaliteit, die standards voor morgen bepalen.

Naast de Raad voor Vormgeving zijn er in Duitsland meerdere designinstellingen gevestigd. Tot de belangrijkste behoren het ‘Internationale Design Zentrum IDZ’ in Berlijn, het ‘Designcenter’ in Stuttgart en het ‘Designzentrum NordrheinWestfalen’ in Essen evenals ‘Bayern Design’ in München.

WILKHAHN STOEL

VITRA MUSEUM IN BASEL

23

HIT DUITS DESIGN TRAVEL

TEKST MILOU VAN ROON

ULTIEM UITZICHT

Het mooiste uitzicht over München heeft u vanaf de Sint-Petruskerk Vanaf de toren, die door de inwoners liefkozend Alter Peter wordt genoemd, kijkt u uit op de oude kern.

HIT TRAVEL

MAGISTRAAL

MÜNCHEN

BIJ EEN BEZOEK AAN MÜNCHEN HOEFT NIET AAN BIERPULLEN EN LEDERHOSEN GEDACHT TE WORDEN. DE ZUID-DUITSE STAD AAN DE RAND VAN HET ALPEN-MASSIEF HEEFT NAAST EEN INDRUKWEKKEND AANTAL BIERTUINEN EN OKTOBERFEST NAMELIJK OOK VEEL TE BIEDEN VOOR LIEFHEBBERS VAN DESIGN, CULTUUR EN GASTRONOMISCH GENIETEN. VIEL SPA !

CULTURELE GROOTHEID Met 61 theaters, vier grote orkesten en een staatsballet mag München een cultuurgrootheid heten. Meer mensen bezoeken wekelijks een cultuurevenement dan een wedstrijd van Bayern München. Ook de musea zijn van topniveau. Een bezoekje aan een van de Pinakotheken (Alte, Neue of Moderne) mag niet ontbreken.

PLEZIERIG PARK

Central Park in New York en Hyde Park in Londen hebben het nakijken: de Englischer Garten in München is met zijn 417 hectare groter dan die metropool-parken. De naam refereert naar de bouwstijl van het park: informeel, zoals de Engelsen hun parken graag zagen. In het park treft u naast de Chineser Turm ook een Japans theehuis, en in de zomer veel picknickende locals.

24

KLASSIEK KASTEEL Net buiten de stad halen geschiedenisliefhebbers hun hart op bij Slot Nymphenburg, een paleis in barokke stijl dat dienst deed als het zomeroptrekje van de Bavarische adel. Het slot, met een 200 hectare grote tuin, is makkelijk te bereiken met tram 17 vanuit München.

BIER MET EEN BEAT Midden in de gigantische Englischer Garten staat de Chineser Turm, een toren van vijf verdiepingen, gebouwd in pagodastijl. Deze biergarten heeft een zeer redelijk geprijsd restaurant, en kent in het weekend livemuziek. Op zonnige dagen is het de plek waar studenten van de dichtbij gelegen universiteit stoom komen afblazen.

DE BEJAARDE BARMAN Hij is een fenomeen in Duitsland: Charles Schumann, de 73-jarige eigenaar en barman van Schumann’s American Bar. Als hij niet achter de bar staat, klust hij bij als model, schrijver of designer. Alleen zijn cocktails hebben een grotere reputatie dan hij. Vraag naar de iconische ‘Swimming Pool’.

OP GROTE HOOGTE Daredevils die München vanaf de grond inmiddels kunnen dromen, wordt geadviseerd een tour te volgen over de top van het Olympiapark. Gezekerd aan touw, vertelt een gids over de architectuur van het Olympiapark. Op de achtergrond schittert de skyline van München.

GASTRONOMISCH

GENIETEN

25

DE MUNCHIES IN MÜNCHEN

STATIG SHOPPEN

Het neusje van de zalm op modegebied treft u in de Maximilianstrasse, een van de vier Koninklijke Straten van München.

Nergens in Duitsland is de huur voor winkeliers zo hoog als in deze straat, en dat laat zich ook wel zien aan de merken die er gevestigd zijn: Dolce & Gabbana, Louis Vuitton, Dior, Chanel en andere bekende designer namen.

SCHRANNENHALLE De mooie markthal Schrannenhalle is zeker een bezichtiging waard en ook erg leuk om een hapje te eten.

Het heeft veel open kraampjes waar u eten uit diverse landen kunt krijgen zoals Italiaans of Franse delicatessen. www.schrannenhalle.de

TANTRIS Al twintig jaar staat Tantris onafgebroken in de Top 50 beste restaurants ter wereld. Het restaurant heeft al sinds 1974 twee Michelinsterren. Mochten de Duitse klassiekers met twist niet voldoende zijn, dan gaat een wijntje uit de 35,000 flessen tellende wijnkelder er wellicht wel in.

ATELIER De definitie van ‘genieten’. Zo noemt vijfsterrenhotel The Bayerischer Hof Hotel haar eigen restaurant Atelier.

De kok serveert er klassiekers met een moderne invalshoek. Het restaurant wordt door bezoekers de hemel in geprezen.

MARK’S Een andere topper op hotelgebied van München, het Mandarin Oriental, kan qua kwaliteitsrestaurant niet achterblijven, en doet dat ook niet. Mark’s serveert de beste vis en zeevruchten van de stad. Geniet in de zomer op het terras van een geweldig uitzicht op de oude stad.

NOMIYA Nomiya combineert het beste van twee werelden: sushi en Duits bier uit Bavaria. De hippe fusionbar zit na werktijd bomvol met locals dus reserveren is gewenst. Het perfecte compromis voor als u de Duitse keuken niet meer kunt verdragen, maar het bier nog wel altijd vindt smaken.

26

Samen ondernemen

met DELTA Energy, leverancier van elektriciteit en gas

www.DELTA.nl/zakelijk

De SChoon(St) makerS van noorD-brabant!

Schoonmaken én schoonhouden van • Interieur en exterieur • Glasbewassing • Gevelreiniging • Levering sanitaire producten

CSS | schoonmaakdiensten Schijfstraat 25 | Oisterwijk | 013-5331985 | info@css-schoonmaak.nl | css-schoonmaak.nl

HIT DUITS DESIGN INTERVIEW

HEIDI KLUM:

‘IK HEB GEEN HOBBIES MEER, IK HEB VIER KINDEREN’ HET GAAT GOED MET DE DUITSE HEIDI KLUM. NA JAREN ALS TOPMODEL GEWERKT TE HEBBEN, IS ZE NU JURYLID BIJ AMERICA’S GOT TALENT. HET PROGRAMMA WAARIN ZE OP ZOEK GAAT NAAR HÉT AMERIKAANS TALENT VAN 2014.

NAAST JURYLID IS ZE ALLEENSTAANDE MOEDER VAN VIER KINDEREN. DAT MAAKT DAT HEIDI KLUM EEN DRUK LEVEN HEEFT. ZE PRAAT BIJ MET HIT-MKB MAGAZINE. TEKST PHIL THOMPSON / THE INTERVIEW PEOPLE / DIANA VAN EYNDE FOTOGRAFIE HOLLANDSE HOOGTE / CORBIS

28

HOE BLIJF JE MOOI? HEB JE WONDERMIDDELTJES? “Niet echt. Mijn moeder gaf me niet veel beautytips.

Haar motto was altijd: ‘Je beste accessoire is je lach.’

Ben gelukkig en maak de mensen om je heen gelukkig.”

WAT IS HET BESTE ADVIES DAT JOUW MOEDER JE HEEFT GEGEVEN OVER BEAUTY? “Ben gelukkig en ga lachend door het leven.”

MIJN ADVIES: ‘BEN GELUKKIG EN GA LACHEND DOOR HET LEVEN.’ HOE BEVALT HET LEVEN ALS ALLEENSTAANDE MOEDER? “Goed. Mijn kinderen doen het goed, op school, thuis en in het dagelijks leven.

Dat maakt mij een trotse moeder.”

GELUKKIG! WETEN JE KINDEREN AL OF ZE LATER IN JOUW VOETSPOREN WILLEN TREDEN? “Mijn kinderen zijn nog niet bezig met wat ze later willen doen. Nu gaan ze naar school, halen ze goede cijfers en helpen ze in huis. Ik ben er bijvoorbeeld dol op om ze te leren koken.”

VERTEL? “Ik vind het belangrijk om mijn kinderen te leren om goed te koken, zodat ze weten hoe ze een verantwoorde maaltijd op tafel kunnen zetten. En niet alleen kennis over voeding is belangrijk, ook sport. Ik ben daarom blij dat ze ook houden van voetbal en gymnastiek. Beweging is heel belangrijk voor kinderen.”

HEEFT EEN VAN JE KINDEREN TALENT VOOR HET SPORTEN? WAT ZOU JE DOEN ALS EEN VAN HEN MEE WIL DOEN AAN AMERICA’S GOT TALENT? “Nou, mijn dochter zegt dat ze mee wil doen met een kleine dansgroep, maar dat is voor een ander soort kinderen dan mijn dochter. Dat zijn kinderen met talent en zij starten vaak al met trainen als ze 3 jaar zijn. Voor mijn dochter is het meer een hobby. De kinderen in die groep willen echt professionele dansers worden. Zij hebben passie voor de sport. Sommige kinderen hebben dat nou eenmaal. Mijn kinderen hebben dat niet. Ze willen niet per se entertainen en in de spotlight staan. Liever niet zelfs. Wat ergens wel weer vreemd is, want ik en mijn ex-man zitten wel in die wereld. Mijn kinderen willen niet in onze voetsporen treden en ik vind dat prima. Ik ga ze niet pushen. Er zijn genoeg andere beroepen die zij kunnen doen.”

MAAR JE ZOU HET NIET ERG VINDEN ALS ZE JE ZOUDEN OPVOLGEN? “Ik zou er niet direct tegen zijn. Zolang mijn kinderen het niet aangeven, laat ik het zo. Het is immers wel een erg harde wereld.”

WAT TREKT JE HET MEEST AAN FASHION? “Dat het steeds verandert. Ik raak geïnspireerd door fashion. Het zorgt ervoor dat ik dingen steeds op een andere manier bekijk. Ik hou ervan om nieuwe dingen met fashion te proberen. Dat is onderdeel van de fun.”

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “Ik heb geen hobby’s meer. Ik heb vier kinderen en dus geen tijd voor hobby’s. Wel heb ik, voordat ik begon met modellenwerk, 15 jaar gedanst. Verder hou ik van schilderen. Maar, nogmaals, met kinderen is het moeilijk om een hobby uit te blijven voeren. Het is bijna onmogelijk.”

ZIJN ER DINGEN DIE JE MIST IN JE LEVEN? “Nee. Mijn kinderen zijn gezond en gelukkig. Ik hou van hen met heel mijn hart. Dat maakt mij zeer gelukkig.”

HOE REIS JE? JE HEBT IMMERS WEL VIER KINDEREN THUIS ZITTEN. “Ze gaan met me mee. Wanneer ik naar New York ga voor Project Runway, hebben mijn kinderen zomervakantie. Dus wanneer ze van school komen, gaan we voor drie maanden naar New York. Als ik America’s Got Talent doe, vlieg ik gewoon op en neer. Dat zijn altijd twee dagen, omdat we de liveshows op dinsdag en woensdag hebben. Dan vlieg ik dus naar New York en dan kom ik terug. De rest van de week ben ik dan gewoon thuis.”

HOUDEN JOUW KINDEREN WEL VAN REIZEN? “Ja, enorm! En ze zijn eraan gewend, ze weten niet beter. Ze reizen al mee sinds hun geboorte. Ze zagen New York al toen ze nog in de wieg lagen. Ik vind het dan ook geweldig dat Project Runway de datum heeft veranderd, zodat ik mijn kinderen mee kan blijven nemen. Soms vragen ze me: ‘Kunnen we niet een keer op een ander moment reizen?’ Maar dat kan niet. Ik ben er al enorm blij mee dat Project Runway verzet is naar de zomer. Ze kunnen het niet blijven verzetten.

En mijn kinderen ‘moeten’ mee. Ik kan ze niet zolang alleen laten.”

Heidi Klum is geboren in Bergisch Gladbach in Duitsland. Momenteel is ze 40 jaar oud en twee keer gescheiden. Heidi werd bekend als fotomodel toen ze in de Swimsuit Edition van Sports Illustrated kwam. Inmiddels heeft Heidi naast werk als fotomodel de presentatie van o.a. Germany’s Next Topmodel, America’s Got Talent en Project Runway gedaan.

IS ER EEN KLASSIEKE LOOK WAARVAN JE VINDT DAT DIE WEER IN DE MODE MOET KOMEN? “Ik weet het niet. Nee, ik zou toch proberen de ‘oude’ look net iets anders te maken.”

29

HIT DUITS DESIGN FASHION

1 1 Precios D 2 Topshop 3 Asos 4 Miss Selfridges

DUITS FASHION DESIGN SAMENSTELLING & TEKST SWINDA VAN DIJK

2 3 4

JIL SANDER

Jil Sander is bekend om haar strakke esthetiek. Het is minimalistisch, puur en ingetogen. Vandaag de dag staat ze bekend om haar beroemde androgyne look.

30

1 2

KARL LAGERFELD 1 mbyM 2 Zoe Karssen 3 Supertrash 4 Asos 5 River Island

4

De gelijknamige merknaam is de hit van dit moment. Karl staat bekend als uitblinker op het gebied van Mode en Cult. Zijn collectie is modern met downtown klassiekers, waaronder het bomberjack. Kenmerkend aan zijn eigen kledingstijl is het gebuik van veel zwart en wit. Ook voor zijn eigen label, maakt hij ruimschoots gebruik van zijn twee lievelingskleuren.

3

5 31

1

PHILIPP PLEIN

2 1 What’s about town 2 Kate Moss by Topshop 3 Acne 4 Dune

4

32

Philipp Plein onderscheidt zich dankzij zijn creaties voor mensen die intuĂŻtief kiezen voor de buitengewone dingen in het leven. Het merk staat bekend om zijn uitgesproken prints, speciale materialen en het gebruik van kristallen. Zijn beeldkenmerk is inmiddels het doodshoofd geworden.

3

1 Love stories intimate 2 Supertrash 3 Hunkydory 4 BZR 5 BZR 6 Karen Millen

3

2

HUGO BOSS 4

HUGO by Hugo Boss is de meer onconventionele lijn onder het Hugo Boss imperium. Deze lijn is fashion forward met een Europese look.

HUGO biedt net wat meer innovatieve designs. Het is een hele vrouwelijke collectie met een stoere touch. De collectie is voor zowel business als vrije tijd goed te combineren.

5 6 33

HIT CULINAIR

34

TEKST ROBBERT-JAN VAN IJZENDOORN FOTO’S DE KROMME WATERGANG

KOKEN MET KOKKELS, KREUKELS EN KRABBEN

EEN PAAR MINUTEN VAN BELGIË EN EEN PAAR UUR RIJDEN VAN ‘DE REST VAN NEDERLAND’ LIGT RESTAURANT DE KROMME WATERGANG. EEN DIJK IS AL WAT HET VOORMALIG SCHOOLGEBOUWTJE VAN DE WOESTE ZEE SCHEIDT. MIDDEN IN DE ZEEUWSE KLEI TOVERT CHEF-KOK EDWIN VINKE MET KOKKELS EN KREUKELS. ZO MAGISCH DAT MICHELIN ER TWEE STERREN VOOR OVER HEEFT. EDWIN: ‘WIJ ZIJN NOG ALTIJD EEN FAMILIERESTAURANTJE.’

NEDERLAND TELT MEER DAN HONDERD STERRENRESTAURANTS, HOE VAL JE OP TUSSEN AL DAT CULINAIRE MACHTSVERTOON? “Ik sta met mijn voeten nog in de zilte klei. Bijna alles wat we gebruiken komt uit eigen tuin en van kleine vissertjes, schelpjesrapers en boeren uit de omgeving.

We koken alles in zeewater, dus wat je hier proeft is de zee. We zijn al twintig jaar geworteld in het landschap.”

ZOU DE KROMME WATERGANG OOK IN ROTTERDAM OF AMSTERDAM KUNNEN BESTAAN? “Ik vind het heerlijk om naar Rotterdam of Amsterdam te gaan, maar ben altijd weer blij als ik hier terugkom. De rust die je hier hebt, de geur die je hier ruikt, mij krijg je hier van zijn leven niet meer weg. Dit is het paradijs.”

WORD JE ONRUSTIG ALS JE IN DE STAD BENT? “Ja, ik moet altijd de zee zien. Ik kom net terug uit het binnenland en dan word ik zenuwachtig. Ik ben hier vlakbij geboren en als kind opgegroeid op het strand.

Kinderen van tegenwoordig sluiten zichzelf binnen op om videospelletjes te spelen.

Wij waren altijd op het strand en in de duinen. Dan raapten we kokkels en vingen we kleine krabbetjes, die we daarna kookten en opaten.”

WILDE JIJ ALTIJD AL KOK WORDEN? “Van jongs af aan al. Het rare was dat niemand uit mijn familie iets met horeca te maken had, ik was een buitenbeentje. Mijn ouders stonden wel achter mijn keuze om te gaan koken, maar ze hebben het nooit begrepen. Zij zagen mijn gevecht de eerste tien jaar. Mijn vrouw Blanche en ik hadden ontzettend veel moeite om De Kromme Watergang op te starten. Je zit hier in the middle of nowhere en moet maar zien te zorgen dat het begint te draaien.”

35

ERWIN VINKE

HOE HEB JE DAT UITEINDELIJK VOOR ELKAAR GEKREGEN? “Door altijd te blijven vechten. Mijn ouders en schoonouders zeiden dat we er beter mee konden stoppen, maar wij zijn hard blijven doorwerken. Honderd uur per week, zonder een stap verder te komen. We hebben tien jaar lang als kunstenaars geleefd en alles bij elkaar moeten schrapen om het rond te krijgen.”

WILDE JE TOEN AL HET HOGE NIVEAU BEREIKEN WAAROP JE NU WERKT? “Ik had altijd die droom. In het begin was ik nog veel te jong, 24 jaar pas. Dan ga je teveel naar je klanten luisteren. Je wil het zo goed mogelijk doen voor je klanten, waardoor ik wel honderd keer met mijn kop tegen de muur ben gelopen. Mijn grootste fout was dat ik niet mezelf was. Op een gegeven moment stond ik iedereen in de keuken de huid vol te schelden. Tot mijn vrouw Gordon Ramsay op televisie zag en zei: ‘Vind je het niet belachelijk dat jij je net als die man op tv gedraagt?’.”

HOE REAGEERDE JE PERSONEEL OP DAT GESCHELD? “Ze zijn me gelukkig trouw gebleven. Ik was gewoon een driftkikker. Dat kwam voort uit onkunde en onmacht. Ik had iets in mijn hoofd, maar kreeg dat nog niet uitgewerkt. Op een gegeven moment hebben we al ons geld bij elkaar geschraapt en zijn we bij Gordon Ramsay in Londen gaan eten. Hij had destijds nog maar twee Michelinsterren. Ik heb na het eten wel een uur lang met hem gesproken, dat was echt fantastisch. Wat hij daar deed, wilde ik hier ook. Bij terugkomst hebben we heel het restaurant zwartgeverfd, wat in die tijd echt extreem was. Nu heeft iedereen het donker, maar tien jaar geleden nog niet.

We zijn ook onze eigen muziek gaan draaien en ik ben gaan koken wat ik zelf lekker vond.”

36

WAT KOOKTE JE DAARVOOR DAN? “Wat ik dacht dat mijn klanten lekker vonden. Het is goed om naar je klanten te luisteren, maar je moet op een gegeven moment wel je eigen stijl ontwikkelen. Ik gokte op het verkeerde clientèle, zonder nu minderwaardig te willen doen. We zaten op een niveau waar in België 101 restaurants van zijn. Nu we onszelf onderscheiden, krijg je gasten die het echt waarderen en die voor ons om willen rijden.”

IN 2005 WERD DE KROMME WATERGANG GEWAARDEERD MET EEN EERSTE MICHELINSTER, IN 2011 VOLGDE DE TWEEDE. BEN JE NA DIE TWEEDE STER GEWOON HETZELFDE BLIJVEN DOEN? “Ja, en dat doe ik nog steeds. Het grootste verschil is dat we zes jaar geleden met zijn vieren in de keuken stonden en nu met zijn tienen. Ik sta hier nu een stuk rustiger. Ben ook bezig met hele andere dingen. Iedereen staat op zijn plek, waardoor ik een soort van speler/coach ben geworden. Ik duik erin en trek me ook weer terug. Vroeger stond ik met oogkleppen op constant te stampen in de keuken. Robert Kranenborg zei ooit eens tegen me dat je niet altijd op het veld kunt staan, maar ook van de zijkant moet toekijken om te zien wat er speelt. Dat ben ik gaan doen en dat bevalt me prima.”

ER ZIJN GENOEG RESTAURANTS WAAR JE DE CHEF VAKER NIET DAN WEL ZIET. WAT VIND JIJ DAARVAN? “Ik probeer er altijd te zijn, omdat ik me nog goed herinner hoe ik als jonge kok bij Cas Spijkers ging eten en hij er niet was. Dat was zo’n teleurstelling. Daarbij is De Kromme Watergang nog altijd een soort familierestaurantje. Ze komen bij Edwin en Blanche eten, dat willen we er graag inhouden. Het grote nadeel is dat je dan wel een slaaf van je eigen zaak wordt. Ik probeer wel zoveel

TE DRINKEN

KREICHGAUER SPÄTBURGUNDER

VROLIJKE ZOMERWIJN Rheinhessen ligt in Zuid-West Duitsland, ongeveer 275km vanaf Maastricht.

Dit is een van de warmste plekken in Duitsland en daarmee een perfect wijngebied. Anke en Axel van Weingut Kreichgauer leven er voor en van de wijn. En niks vakantie: nur Wein machen. Het is namelijk een bijzondere uitdaging om gezonde rijpe druiven te oogsten en om er jaar in, jaar uit een goede en aantrekkelijke wijn van te maken.

Het gebalanceerde klimaat van Rheinhessen en de biologische manier van wijn maken geeft deze vriend zijn frisse, vrolijke, verleidelijk lichtrode karakter waar u direct van opfleurt. Met zo min mogelijk hulpstoffen maakt Kreichgauer maar liefst dertig verschillende wijnen, waarvan dit een heerlijk zomers voorbeeld is: Spätburgunder. Dat is Duits voor “pinot noir”: een delicaat druivenras, van oorsprong afkomstig uit de Bourgogne streek, dat met extra zorg dient te worden behandeld.

Dit is een lichtvoetige, elegante zomerwijn die u licht gekoeld (12-14°C) kunt serveren.

U proeft puur de smaak van de druif; er zijn geen houten vaten gebruikt om deze wijn in te laten rijpen.

mogelijk om niet alleen mezelf, maar mijn hele team in the picture te zetten.

Ik doe het niet alleen, maar samen met Blanche, Hendrik (sous-chef) en Mike (sommelier). Dat zijn allemaal belangrijke pilaren. Je kunt zeggen dat we met zijn vieren de zaak draaien. En dan al die jongens en meisjes eromheen natuurlijk, van de afwasser tot de tuinman.”

IS HET TEGENWOORDIG NIET NOODZAKELIJK OM ALS CHEF MET JE KOP OP TV TE KOMEN? “Is het niet veel mooier om duidelijk te maken dat een chef-kok niet een restaurant in zijn eentje draaiende kan houden? Ik heb een mooie vrouw die alles voor me doet en altijd op de zaak is en twee toppers die al zestien jaar voor me klaarstaan. Waarom zou ik dan alleen op een sokkel gaan staan?

Ik heb daar helemaal niets mee.”

Deze smaakvolle jongen, geboren in 2011, past zich gemakkelijk aan bij wat u op tafel zet. Ook zonder een hapje beleeft u met hem opbeurende momenten. Geef ‘m een koel en donker onderkomen en u beleeft nog veel plezier aan ‘m tot minstens eind dit jaar. � 10,95 per fles bij de betere wijnhandel.

DE KROMME WATERGANG BEHOORT TOT DE DUURDERE RESTAURANTS VAN NEDERLAND. ZIJN MENSEN ZICH ERVAN BEWUST WAAR DIE HOGE PRIJZEN VANDAAN KOMEN? “Niet altijd. De bedrijfsvoering die wij hebben, met twintig man in dienst, is eigenlijk passé. Fantastisch, maar achterhaald. Het moet allemaal snel tegenwoordig, terwijl wij ontzettend veel vraag krijgen om alsjeblieft te blijven doen wat wij al tien jaar doen. De Kromme Watergang is een plek waar je de hele middag of avond aan tafel kunt zitten, om op je gemakje een tien gangenmenu te eten met wijntjes erbij. Doordat de marges steeds kleiner worden, moeten we meer omzet draaien. Gelukkig hebben we de laatste vijf jaar telkens een goede plus gedraaid, maar dat was ook nodig om er zelf nog wat aan over te houden.”

MOET EEN GOEDE KOK EIGENZINNIG ZIJN? “Ja, natuurlijk. Je moet ook veel energie hebben en een beetje gek zijn. De jongens hier zeggen altijd dat je de chef geen koffie moet geven, want daar word ik helemaal gek van. Ik heb nooit rust, ben altijd bezig.”

TEKST FRANK VAN BERGEN

37

HIT INTERVIEW

TEKST IRIS VAN IERSEL FOTO CAMIEL DONDERS PHOTOGRAPHY

DRIE TIPS VAN ALEX OM ONLINE OPTIMAAL TE PRESTEREN 1. Weet waar je klanten zich bevinden.

Wat zijn hun online bezigheden?

2. Weet welke vragen jouw klanten hebben. Waar zoeken ze naar, wat willen ze precies weten?

3. Kies jouw kanaal en zorg ervoor dat antwoorden het nieuwe zenden wordt.

Weet je waar je welke boodschap moet brengen?

ALEX OTTEN

38

ALEX OTTEN VAN SERVICE INTERNETBUREAU ESTATE:

‘ANTWOORDEN IS HET NIEUWE ZENDEN’ HET IS EEN BEKENDE VALKUIL: UITSLUITEND EEN NIEUWE WEBSITE LATEN ONTWIKKELEN EN DAN SNEL WEER OVER TOT DE ORDE VAN DE DAG. HET NEDERLANDSE MKB KAN OP ONLINE GEBIED VEEL MEER KANSEN BENUTTEN, VINDT ALEX OTTEN, CONSULTANT EN DIRECTEUR VAN FULL SERVICE INTERNETBUREAU ESTATE. DOOR ZIJN JARENLANGE ERVARING WEET HIJ PRECIES HOE EEN WEBSITE OF APPLICATIE IN ELKAAR HOORT TE STEKEN. “OOK AL HEEFT EEN BEDRIJF EEN PRACHTIGE WEBSITE, ALS DE INHOUD NIET KLOPT, KLOPT HET GEHEEL NIET.”

GOOGLE ALS STARTPUNT “Veel ondernemingen in het MKB hebben vaak verouderde websites.

Daarnaast scoren ze ook onvoldoende op vindbaarheid. Volgens Otten is die vindbaarheid niet het meest belangrijke probleem. “Vroeger was het hot om bovenaan te staan in Google, maar Google is slechts een startpunt. Als bedrijf moet je niet alleen hoog bovenin Google willen staan, je moet willen dat de inhoud van jouw website relevant is en dat het de bezoeker verleidt datgene te doen wat bijdraagt aan de doelstellingen van de organisatie.”

KEN DE WEG DIE DE KLANT MAAKT Estate gaat uit van het AIDCAS principe, een variatie op het traditionele AIDA-model. Dit principe beschrijft de weg die de klant online maakt voordat hij overgaat op actie. AIDA staat voor Attention (attentie), Interest (gewekte interesse), Desire (verlangen) en Action (tot actie overgaan). De aanvullende letters, C en S, staan voor Convince (overtuigen) en Satisfaction (tevredenheid). Naast het kennen van de doelgroep en de weg die men aflegt, is het als onderneming belangrijk om die weg gemakkelijker te maken. “Gemak zorgt ervoor dat je succes hebt. De klant of bezoeker wil dat de informatie snel naar hem of haar toe komt.

Kijk maar naar Facebook. Zij zijn constant bezig met het gebruiksvriendelijker en makkelijker maken van hun website. De klant staat graag centraal: het gaat om de consument.”

ANTWOORDEN IS HET NIEUWE ZENDEN Social media kan een aanvulling zijn als een bedrijf zichzelf op de markt wil zetten. Maar heeft het echt zin om te investeren in social media en een mobiele applicatie? Ook bij het beantwoorden van deze vraag is

het belangrijk om bekend te zijn met de doelgroep.

Otten legt uit: “Het is absoluut niet noodzakelijk voor een bedrijf om een app te hebben. Het is noodzakelijk om te weten of een mobiele toepassing de klanten helpt. Datzelfde geldt voor social media. Alles draait uiteindelijk om je klanten: waar bevinden ze zich online, hoe maken ze gebruik van internet en wat hebben ze voor vragen? Het is enorm belangrijk om te weten waar je je boodschap moet brengen.

Antwoorden is het nieuwe zenden.”

OVER ALEX EN ESTATE INTERNET Estate Internet is een Full Service Internetbureau, dat de doelen van haar klanten realiseert. Estate Internet denkt mee, geeft vorm, ontwikkelt, onderhoudt en promoot. Dit doet zij door de online kennis en ervaring in te zetten, maar steeds op een manier die de verwachtingen overtreft. De specialisaties van Estate Internet zijn webtechnologie, businessoplossingen, financiële toepassingen, websites, intranetten, hosting en webapplicaties. Sinds de oprichting in 1996 luistert Estate goed naar haar klanten en alle creatieve wensen en ideeën die zij hebben. Mede hierdoor heeft Estate zich gericht op praktisch alle branches en producten. Vanuit Tilburg werken zij voor een grote variëteit aan opdrachtgevers. Estate Internet bestaat uit een team van dertig mensen met hart voor informatie- én communicatietechnologie. www.estate.nl

39

HIT DUITS DESIGN AUTO

DEUTSCHE GRÜNDLICHKEIT

& RONDE ELEGANTIE IN EEN MAGAZINE GEWIJD AAN DUITS DESIGN MAG DE TROTS VAN DUITSLAND NIET ONTBREKEN. DUITSLAND IS HET GEBOORTELAND VAN DE AUTO. NOG ALTIJD IS HET EEN VAN DE BELANGRIJKSTE AUTOPRODUCERENDE LANDEN TER WERELD. BINNEN DE DUITSE ECONOMIE NEEMT DE AUTO-INDUSTRIE EEN PROMINENTE PLAATS IN EN VORMT MEDE DE DUITSE IDENTITEIT. HIT-MKB ZET DE GROTE VIER VAN HET MOMENT OP EEN RIJ. SAMENSTELLING FRANK VAN BERGEN

NATUURLIJKE ELEGANTIE De BMW 4 Serie Gran Coupé combineert fascinerende esthetiek en de voor BMW kenmerkende performance met doordachte functionaliteiten. De BMW 4 Serie overtuigt met royale hoofd- en beenruimte, een grote bagageklep en bijzondere designelementen.

Lees meer op pagina 44.

40

NOG EVEN GEDULD Porsche heeft onlangs de viercilinder Macan gepresenteerd, het nieuwe instapmodel. Hoewel de auto op dit moment alleen voor de Chinese markt is bedoeld, is de kans groot dat hij binnenkort ook in Europa geĂŻntroduceerd zal worden. Yes please! De Macan heeft een tweeliter viercilinder met een turboblok dat 237 pk oplevert en 350 Nm. In 6,9 seconden naar 100 km/h is dus een makkie. Qua verbruik ligt hij, in theorie althans, op 7 liter per 100 km. Nog even wachten dus, op dit pareltje, maar het wachten vierdubbel waard!

WAARDIG AFSCHEID Op een waardige manier afscheid nemen, dat is wat Audi doet met de introductie van de R8 LMX. De tot 99 exemplaren gelimiteerde R8 LMX vormt het laatste hoogtepunt van Audi’s eerste supersportauto, de R8. Een van de hoogtepunten vormt de doorontwikkelde V10. Klap op de vuurpijl is de introductie van laser-grootlicht. De bestuurder profiteert hiermee van een duidelijk groter blikveld en dat komt de veiligheid sterk ten goede.

41

ALS OP EEN MOTOR De Mercedes-Benz S-Klasse Coupé wordt uitgerust met Magic Body Control, met curve tilting function. De Coupé leunt in bochten zoals een motorrijder of een skiër. De laterale acceleratie voor de inzittenden wordt net als bij een helling teruggebracht waardoor de inzittenden nog steviger in hun stoel zitten. Vooral op provinciale wegen belooft deze overhelfunctie in bochten meer comfort en rijplezier. Andere technische snufjes zijn de head-up display met touchpad en de expressieve koplampen, ieder met 47 Swarovski kristallen die zorgen voor een unieke verschijning.

42

PLEASED TO MEET YOU

P40 BMW 4 SERIE GRAN COUPÉ WWW.RENOVA.NL

P41 PORSCHE MACAN WWW.PORSCHE.COM/ NETHERLANDS

P41 AUDI R8 LMX WWW.AUDI.NL

P42 MERCEDES-BENZ S-CLASS COUPÉ WWW.MERCEDES-BENZ.NL

43

HIT DUITS DESIGN AUTO

BMW 4

De eerste Serie Gran Coupé

DE BMW 4 SERIE GRAN COUPÉ: NATUURLIJKE ELEGANTIE. DE BMW 4 SERIE GRAN COUPÉ COMBINEERT FASCINERENDE ESTHETIEK EN DE VOOR BMW KENMERKENDE PERFORMANCE MET DOORDACHTE FUNCTIONALITEITEN. DE BMW 4 SERIE OVERTUIGT MET ROYALE HOOFDEN BEENRUIMTE, EEN GROTE BAGAGEKLEP EN BIJZONDERE DESIGNELEMENTEN.

44

D

e dynamische rijeigenschappen van deze automobiel worden benadrukt door het optionele adaptieve M onderstel en de even krachtige als efficiënte TwinPower Turbo-motoren. Dat maakt de BMW 4 Serie Gran Coupé tot een perfecte combinatie van dynamiek, elegantie en comfort.

EXTERIEUR DESIGN Eén blik is voldoende om de onmiskenbare identiteit van de BMW 4 Serie Gran Coupé te herkennen – gekenmerkt door dynamiek en esthetiek is hij de belichaming van natuurlijke elegantie. Een indruk die zich in elke lijn manifesteert en die met name duidelijk wordt in het zijaanzicht: het toch al volmaakte coupésilhouet wordt door de langere daklijn nog slanker, eleganter en tegelijk atletischer. Samen met de vier portieren met sponningloze ruiten en de grote enkeldelige bagageklep benadrukken deze vormen het samenspel tussen praktische eigenschappen en sportieve expressiviteit.

In het zijaanzicht maakt de BMW 4 Serie Gran Coupé indruk met zijn stijlvolle silhouet. De langgerekte, naar achteren licht dalende daklijn, de vlakke vormgeving van de vensters en de expressieve lijnen monden uit in een bijzonder gespierde achterzijde.

De krachtige voorzijde, die zeer vlak en breed oogt, springt bij de BMW 4 Serie Gran Coupé direct in het oog – vooral in combinatie met het M Sportpakket.

Dat onderstreept de natuurlijke elegantie en vloeiende belijning met markante details en verleent de voorzijde een bijzondere dynamiek. Zo ontstaat een uniek spanningsveld tussen voorwaartse drang en aantrekkingskracht dat elke toeschouwer weet te fascineren.

De grote, enkeldelige bagageklep past naadloos in het elegante silhouet van de BMW 4 Serie Gran Coupé.

Niet alleen fraai vormgegeven, maar nog bijzonder

praktisch ook. Zijn ruime afmetingen in combinatie met de vlakke laadvloer maken de bagageruimte enorm veelzijdig. Voor extra comfort zorgt Comfort Access, waarmee u zonder aanraken de bagageklep kunt openen en sluiten. Mocht u geen hand vrij hebben, dan is een gerichte voetbeweging onder de achterbumper voldoende om de bagage comfortabel in of uit te kunnen laden.

Functioneel design: de vier portieren met sponningloze ruiten zijn niet alleen bepalend voor de fraai vloeiende belijning van de zijkant van de BMW 4 Serie Gran Coupé. De ideale proporties van de voorportieren vergemakkelijken namelijk ook het in- en uitstappen, met name in krappe parkeersituaties.

Van binnenuit gezien maken sportieve accentlijsten en sfeervolle contrasten tussen licht en schaduw het portier optisch langer en verlenen het interieur zo nog meer elegantie en ruimtelijkheid.

Voor de persoonlijke vormgeving van uw BMW 4 Serie Gran Coupé heeft u de keuze uit een groot aantal kleuren en wielen. Bovendien bieden het M Sportpakket, de Modern Line, Sport Line en Luxury Line talrijke uitrustingsvarianten.

ADAPTIEVE FULL-LED KOPLAMPEN Verbetert het zicht en maakt het rijden gemakkelijker: met de nieuwste technologie van de adaptieve full-LED-koplampen ziet u ook in het donker altijd elk detail. Want de helderwitte kleur van het licht lijkt op daglicht en zorgt voor een optimale, homogene verlichting van de rijbaan. Dat geeft beter zicht en meer concentratievermogen tijdens nachtelijke ritten. Bovendien wordt de lichtverdeling automatisch aangepast aan snelheid en stuuruitslag.

Zo ontsnapt ook in bochten niets aan uw aandacht en staat zelfs in het donker rijplezier altijd voorop.

De BMW 4 Serie Gran Coupé is vanaf 21 juni aanstaande te bewonderen in de showrooms van Renova.

Renova Tilburg Ringbaan Oost 102a, 5013 CD Tilburg, T (013) 542 21 33 Renova Waalwijk Van Andelstraat 9, 5141 PB Waalwijk, T (0416) 332 443 Renova Breda Huifakkerstraat 1, 4815 PN Breda, T (076) 522 35 49 www.renova.nl

45

HIT DUITS DESIGN EVENEMENT

OKTOBERFEST

HET GROOTSTE BIERFESTIVAL TER WERELD

TEKST MARK VAN BERGEN

Ieder jaar, half september begint in de Beierse hoofdstad München het zeer populaire Oktoberfest. De burgemeester slaat een koperen kraan in een houten biervat (O’zapft) en vanaf dat moment is het feest begonnen! Dit feest duurt 16 tot 18 dagen en wordt gehouden in verschillende (mega)tenten, net buiten het centrum van de stad en er is een erg grote kermis. Vele bezoekers kleden zich in traditionele kleding, waaronder de lederhose en dirndl. Het bier wordt geschonken in een Maß en er mag alleen worden gebrouwen door bieren van brouwerijen uit München.

Op dit moment zijn dit 6 brouwerijen. Dit jaar wordt het feest gehouden van 20 september tot 5 oktober.

FACTS&FIGURES

Het zijn statistieken waar je van staat te kijken. Na afloop van het jaarlijkse Oktoberfest neemt de gemeente München steevast de schade op. Na twee weken van feesten, bratworsten, bier en lederhosen, geven de statistieken van het evenement pas echt inzicht in enorme omvang van ’s werelds grootste bierfestival. Dit zijn de cijfers van 2013. Wij weten zeker dat u niet kunt wachten op de editie 2014.

BEZOEKERS

Het Oktoberfest trekt jaarlijks tussen de 5 en 7 miljoen bezoekers. 70% daarvan komt uit Beieren, 15% uit de rest van Duitsland en 15% uit andere Europese landen, de Verenigde Staten, Australie en Canada.

M FORMAAT Het festivalterrein op Theresienwiese omvat 31 hectare, dus 310.000 vierkante meter.

46

U

Z

I

E

K

In principe wordt er voornamelijk traditionele Beierse blaasmuziek gespeeld, maar ook andere Duitse hits en popmuziek passeren de revue. Het meest bekende lied is ‘In München steht ein Hofbräuhaus’, ‘Ich bin der Anton aus Tirol‘, ‘Marmor’ Stein und Eisen Bricht‘ en ‘Viva Colonia2’.

E

N

T

R

E

E

De entree is gratis. Ook voor de biertenten wordt geen entree gerekend. De bieren zelf kosten wel tussen de 8 en 10 euro per pul.

204 JAAR

Het eerste Oktoberfest werd in 1810 gehouden ter ere van de bruiloft van prinses Theresia van Saksen-Hildburghausen en kroonprins Lodewijk van Beieren.

VLEES Er worden omgerekend zo’n 104 runderen verorberd tijdens het Oktoberfest. Deze worden verwerkt in alle bratworsten en andere snacks.

B

I

E

R

Het bier op het Oktoberfest is een lager of ‘Märzenbier’, speciaal voor het festival gebrouwen door brouwerijen uit München. Het bevat 6 tot 7 procent alcohol en is iets lichter dan een normaal Duits bier.

BIERCONSUMPTIE Gemiddels wordt er tijdens het Oktoberfest zo’n 66.000 hectoliter bier genuttigd. Dat is 6,6 miljoen liter.

Het bier wordt geserveerd in de Maß, een grote pul waar 1 liter bier in past. Dat betekent dat er 6,6 miljoen pullen bier worden gedronken. Dat is zo’n 388.000 pullen bier per dag.

BROUWERIJEN

Duitsland telt op dit moment ruim 1340 brouwerijen, waarvan 623 in Beieren. Duitsland is een echt bierland, want maar liefst 40% van alle brouwerijen ter wereld komt uit Duitsland.

TE DRINKEN

DUITS BIER EEN WITBIERTJE. WELLICHT BESTELT U HET DIT IN DEZE TIJD VAN HET JAAR REGELMATIG. ZE ZIJN ZEER VERFRISSEND, VAAK WIT VAN KLEUR. ER BESTAAT ECHTER EEN WEZENLIJK VERSCHIL TUSSEN DE BIJ ONS BEKENDE WITBIEREN EN DE DUITSE WEIZENBIEREN/WEISSBIEREN. In Nederland zijn vooral de Duitse Pilsners en Weizenbieren bekend. Maar witbier is zeker geen weizenbier. Deze laatste soort wijkt op enkele aspecten toch echt af van het bij ons bekende witbier.

Het is een tarwebier waar meestal minder hop aan toegevoegd wordt en hierdoor minder bitter smaakt.

Ook worden er geen kruiden gebruikt, zoals vaak wel in de bij ons bekende Belgische en Nederlandse witbieren. De varianten van deze bierstijl zijn vaak seizoensgebonden, zoals Weizenbock, Festbier/ Märzenbier. Bekende Weizenbier Brouwerijen zijn: Weihenstephaner (de oudste brouwerij ter wereld), Schneider Weisse (de oudste Weizenbier Brouwerij van Beieren), Paulaner, Erdinger en Franziskaner.

De bij ons bekende herfstbokbieren hebben ook een Duitse oorsprong. Bokbier, of Bockbier is een verbastering van het Duitse plaatse Einbeck, waar dit bier al vanaf de 14e eeuw gebrouwen wordt. Einbeck lag op een belangrijke handelsroute en deze bieren werden vaak geëxporteerd. De bieren werden sterker gemaakt en bevatten wat meer alcohol en hop dan de gebruikelijke bieren, omdat de bieren soms lange reizen moeten maken.

Ze moeten allemaal wel voldoen aan het bekende Reinheitsgebot uit 1516. Bier mocht volgens deze regeling alleen water, hop en gemout graan bevatten. Er mogen geen kruiden of vruchten worden toegevoegd.

ECHTE DUITSE BIEREN PROEVEN? SCHNEIDER WEISSE UNSER ORIGINAL TAP 7: 5.4 vol% met toetsen van banaan en kruidnagel.

Vol van smaak.

SCHNEIDER MEINE HOPFENWEISSE TAP 5: 8,2 vol% met een geur van bloemen, doet denken aan ananas en ander tropisch fruit.

WEIHENSTEPHANER HEFEWEISSBIER: 5,4 vol% met een bloemig aroma en subtiele toesten van banaan en kruidnagel.

SCHNEIDER WEISSE UNSER AVENTINUS: een dubbelbock van 8,2 vol%. Rijpe banaan, rozijntjes.

ATTRACTIES Er zijn diverse vormen van entertainment, variërend van kermisattracties tot gokkramen.

47

HIT DUITS DESIGN TRAVEL

48

TEKST LONNEKE VAN KNIJFF FOTO’S RONPHILLIPSTRAVEL.COM

HOTEL ADLON KEMPINSKI

DE KLASSE VAN TOEN, DE LUXE VAN NU GELEGEN AAN HET BEKENDE PARISER PLATZ EN NAAST DE HISTORISCHE BRANDENBURGER TOR, VINDT U HET STATIGE ADLON HOTEL. DE ARTISTIEKE VORMGEVING, TECHNISCHE PERFECTIE EN LUXUEUZE UITSTRALING MAAKTEN DE GRAND DAME AL VANAF HET BEGIN IN 1907 ÉÉN VAN DE MOOISTE HOTELS TER WERELD. GROOTHEDEN ALS CHARLIE CHAPLIN, FRANKLIN D. ROOSEVELT EN ZELFS ONZE EIGEN PRINSES BEATRIX HEBBEN EEN NACHT IN HET VIJFSTERRENHOTEL DOORGEBRACHT. HISTORIE Maar zij vormden niet het begin van de beroemdheden in het Adlon, want bij de opening in 1907 was ook keizer Wilhelm II, de laatste koning van Pruisen, aanwezig. Helaas brandde het hotel op 3 mei 1945, op een zijvleugel na, helemaal af.

Het Russische leger had hun intrek genomen in de kelders van het hotel, waar zij ‘per ongeluk’ een grootschalige brand stichtten. De zijvleugel werd na de oorlog als restaurant gebruikt, maar werd in 1984 volledig afgebroken. Na De Wende in 1989 gaf de weduwe Hedda Adlon de verkooprechten aan Kempinski. De keten van luxueuze hotels herbouwde een moderne versie van het oude hotel. Hotel Adlon Kempinski staat vandaag de dag bekend als het meest luxueuze hotel van Berlijn.

bevindt zich ook de lobby bar, waar de champagne is ontkurkt.

Ook de high-tea is een aanrader, maar breng wel een goedgevulde portemonnee mee.

Hotel Adlon kent vier exclusieve restaurants. Zo heeft het Lorenz Adlon Esszimmer restaurant maar liefst 2 Michelinsterren.

Dit is het domein van chef-kok Hendrik Otto, bekend dankzij zijn expertise voor de Europese keuken. Verder is er het Quarré restaurant, waar ze doordeweeks een businesslunch serveren, Le Petit Felix met een Franse keuken en de meest recente naam: Sra Bua by Tim Raua. Deze exotische naam klinkt net zo spannend als de culinaire smeltkroes en de Aziatische gerechten van kok Tim Raua.

ALLE LUXE VAN BERLIJN ONDER ÉÉN DAK

LEKKERE LUXE Zodra u het hotel betreedt, waant u uzelf in een wereld van ongekende pracht en luxueuze verfijning. Al logeert u niet in het hotel, het is haast een must om de prachtige lobby een keer te aanschouwen. U wordt meestal vergezeld door live pianomuziek, dat u vanaf de eerste verdieping kunt beluisteren. Hier

KUNSTIGE KAMERS De 382 kamers zijn smaakvol ingericht met elegante en tijdloze meubelen en speciaal voor het Adlon ontworpen kunstwerken. Daarnaast heeft het hotel 80 suites, verdeeld over 6 etages en 13 categorieën. De kamers hebben een adembenemend uitzicht op de bruisende metropool en zijn voorzien van alle denkbare luxe. Er is zelfs een apart plekje voor uw paraplu.

SPA&WELNESS De elegante inrichting van 900 vierkante meter spa gedeelte, is ontworpen door binnenhuisarchitect Anna Maria Jagdfield die veelvuldig gebruik heeft gemaakt van natuurlijke materialen. Naast een groot zwembad met whirlpool, meerdere sauna’s, stoombad, solarium en een grote fitnessruimte is er ook een speciale yogaruimte. Qua massages is de keuze enorm: Zweeds, Balinees, de Lomi Lomi tempelmassage en als u lang gereisd hebt kunt u helemaal tot rust komen tijdens de Jet Lag massage.

BRUISEND BERLIJN De jonge geschiedenis van Berlijn heeft ervoor gezorgd dat de stad ongekend veel bezienswaardigheden kent. De stad is behoorlijk uitgestrekt en kent veel verschillende wijken. Naast de toeristische en historische bezienswaardigheden, is het alleen al heel leuk om door de straatjes en wijken te zwerven.

Het dichtstbijzijnde metrostation, Branderburger Tor, ligt slechts op 100 meter van het hotel. Maar met het stadcentrum op loopafstand is een strippenkaart haast niet nodig. De centrale locatie van het Adlon leidt u naar de belangrijkste plekken van Berlijn.

Naast het Pariser Platz en Branderburger Tor op een steenworp afstand, is ook het monument van de Berlijnse Muur hier in de buurt. Ontdek de bijzondere plekken in het bruisende Berlijn.

49

HIT INTERVIEW

TEKST CHARLOTTE BACKX FOTO’S INGRID ARNOU

TOSCAANSE TUINEN PROPERTY MANAGER BIJ DE TUINEN MARLOES HOFSTETTER-SLOOTMAKER IS OP BEZOEK IN HET ATELIER VAN BREGJE HORSTEN IN BERKEL ENSCHOT. MET FILE IN DE BENEN ZIT ZE RUSTIG AAN EEN KOPJE KOFFIE ALSOF ZE ALLE TIJD VAN DE WERELD HEEFT. EN DAT VOOR EEN VROUW DIE VERANTWOORDELIJK IS VOOR DE OPENING VAN VEERTIG NIEUWE DE TUINEN VESTIGINGEN IN NEDERLAND EN BELGIË ALLEEN AL DIT JAAR!

M

arloes kletst eigenlijk wel lekker en heeft er voor de gelegenheid een appelflap bij genomen. Geen dagelijkse kost, dat merk je meteen, want gepassioneerd spreekt ze met Bregje over het concept van De Tuinen waarin alleen natuurlijke producten passen. “Wanneer ik vroeger hoofdpijn had, nam ik een paracetamol en dat hielp dan voor geen meter. Sinds vijf jaar werk ik bij De Tuinen en heb ik al vele natuurlijke wondermiddelen ontdekt. Zo vertelde ik ooit aan een collega over die hoofdpijn en zij zei: ‘je hebt moederkruid nodig.’

Nou ja, een tablet en het trok weg. Sindsdien kijk ik voor iedere klacht eerst in ons assortiment, want natuurlijke producten kunnen echt een groot verschil maken.”

50

Bregje knikt goedkeurend en vertelt over haar voedingspatroon. Het lijkt wel een koffiekransje van twee dames die elkaar al jaren kennen. Structuur is er niet in aan te brengen, heerlijk kletsen ze door. Maar na een tijdje over superfoods te hebben gesproken, wordt het toch tijd voor actie en pakt Bregje haar kunstboeken erbij ter inspiratie voor het te maken schilderij. De kunstenares laat werken zien van onder meer John Chamberlain, maar dat vindt Marloes te abstract. “Ik moet wel iets in een schilderij kunnen zien. Al is het maar mijn eigen interpretatie.” Ook geeft ze aan heel erg van kleur te houden. Want hoewel zwart-wit gekleed en hooggehakt heeft Marloes ook een fleurig en vooral zeer kleurrijk PIP-tasje bij zich.

VOORTVAREND TE WERK Met een roller maakt marloes een eigele ondergrond.

Kleurrijk en vrolijk moet het worden, maar een idee van wat het straks moet uitbeelden heeft ze niet. Ze begint gewoon. Iets wat in haar functie niet zomaar kan. “Als vastgoedmanager maak ik op kantoor eerst een uitgebreide analyse: waar in het land hebben we nog een De Tuinen-loze spot, hoeveel inwoners heeft die plaats, hoe zit de stadsopbouw in elkaar, wat kan streetview me vertellen? Allemaal aspecten die ik onderzoek voordat ik met mijn netwerk aan makelaars contact opneem. Wanneer ik uiteindelijk zoek naar een pand moet het de juiste oppervlakten en verhoudingen hebben. Er zijn standaard richtlijnen voor onze vestigingen. Zo moet bijvoorbeeld iedere winkel zijn voorzien van drie kasten theeassortiment. Ik ga dus meestal heel berekenend te werk.”

In het atelier van Bregje laat ze dat echter helemaal los. Ze rolt er gewoon nog een kleur bij: groen. Hier en daar strijkt Marloes de verf over het doek terwijl ze gezellig doorpraat. We ontdekken dat ze helemaal nooit schildert ondanks dat het zo natuurlijk overkomt.

“Ik lees graag en in mijn vrije tijd doe ik leuke dingen met mijn vier kinderen en mijn man. Daarnaast studeer ik Italiaans voor de hobby. Dat is heel leuk en omdat het in de avonduren kan ook heel makkelijk. Mijn beste vriendin is geëmigreerd naar Italië en ik wilde weleens meepraten met haar vrienden daar, in plaats van continu mijn vriendin in te zetten als tolk. Nu ben ik drie jaar verder en versta en spreek ik Italiaans. Inmiddels lezen we tijdens de cursus ook Italiaanse boeken.”

51

BOERENVERSTAND Terwijl Marloes heerlijk blijft kletsen, wordt haar doek al een bonte verzameling aan kleuren. Ze mist nog wel een felle, contrasterende kleur geeft ze aan en Bregje knikt instemmend. Deze vrouw blijkt een natuurtalent. “Ik werk heel veel op mijn gevoel. Bij dit schilderinterview, maar ook in mijn werk. Wanneer een bedrijf zoals De Tuinen zo snel groeit en ontwikkelt, zijn processen onoverkomelijk, maar ik weet hier heel vrij in te bewegen. Mijn vader was ook ondernemer en zei altijd: ‘Marloes, gebruik gewoon je boerenverstand’. Dat doe ik. Ook heb ik door de jaren heen geleerd dat je bij twijfel er het beste een nachtje over kunt slapen. Dan voel je nog sterker wat wijsheid is.”

De kleur rood wordt aan het kleurenpalet toegevoegd en door de manier waarop Marloes het aanbrengt op haar schilderij lijkt er een veld vol klaprozen te ontstaan.

Terwijl we daar even met verwondering naar kijken, adviseert Bregje om twee bloemetjes te tekenen in de vorm van lijnen. “Dat maakt het schilderij wat spannender doordat er iets uitspringt”, legt ze uit. Marloes neemt kordaat de kwast ter hand en gaat direct aan de slag terwijl ze grapt: “Dat ik direct luister is uniek, hoor. Dat is namelijk niet mijn sterkste kant.”

‘IK WERK HEEL VEEL OP MIJN GEVOEL.’ 52

Hoe snel en gemakkelijk het tot nu toe ging voor Marloes, hoe lastig ze het nu vindt.

“Het leek zo eenvoudig maar nu moet ik nog nadenken ook. Ik mis nog iets aan de linkerkant en ik weet niet zeker of dat lichtgele vlak wel moet blijven bestaan.” In overleg met Bregje komt ze tot het aanbrengen van twee gele bloemen en dan lijkt ze klaar. “Ik vind het een positief en kleurrijk schilderij. De klaproos heeft zover ik weet geen helende krachten, zoals de natuurlijke producten die we bij De Tuinen verkopen, maar het is vast goed voor de geest. Het maakt mij althans heel vrolijk.”

Nog een laatste blik op het schilderij en we ontdekken dat Marloes een tuin heeft gemaakt, een toscaans landschap wellicht. Met klaprozen en tulpen en het paars zou zomaar lavendel kunnen voorstellen. “Ik wil het ophangen in mijn kantoor in Beverwijk. Sinds de verhuizing hebben mijn collega’s en ik een poster aan de wand hangen waar ik niet heel gelukkig van word. Een beetje op zijn boerenfluitjes is die lijst op onze muur gekomen, omdat er op die plek toevallig een spijker hing. Het hele team wilde hier al iets mee doen hoor, dus wellicht zijn zij ook heel blij met mijn werk.”

Advertentie

BREGJE HORSTEN

Bregje Horsten’s werk is te zien in musea en galeries in Amsterdam, Wenen, Marbella, Londen, New York en Los Angeles.

Haar schilderijen zijn geliefd door de verzoening van zeldzaam beoefende schilders traditie met hedendaagse flair.

WWW.BREGJEHORSTEN.COM

HIT-SPORTS ACTUALITEIT

HIT SPORTS WIN-WIN-WIN MET HIT-SPORTS

MARCEL VAN DE RANDE

HIT-Sports, onderdeel van HIT-MKB, is een toonaangevend inkoopcollectief voor grooten mkb-bedrijven en zet dit collectief in als loyaliteitsprogramma voor topsportorganisaties.

“We hebben afgelopen tijd niet stilgezeten”, vertelt Marcel van de Rande, directeur HIT-Sports. “Maar liefst zeven clubs werken inmiddels met ons loyaliteitsprogramma. We zijn nog in gesprek met drie eredivisieclubs. Daarnaast hebben we sinds kort een samenwerking met SportService Noord-Brabant en met De Grote Clubactie.”

Het programma van HIT-Sports is een “Win-win-win model” waarbij sponsoren significante kostenbesparing realiseren en de sportorganisatie een “nieuwe” inkomstenbron creëert.

IRRITATIE DOOR DEGRADATIE

TEKST ROBBERT TIMMERMANS

HET IS ALWEER EEN POOS GELEDEN DAT MAAR LIEFST DRIE CLUBS VAN DIVISIE WISSELDEN. VOOR PROMOVENDI WILLEM II, DORDRECHT EN EXCELSIOR EEN HEUGLIJK MOMENT. EREDIVISIEROUTINIERS NEC, RKC EN RODA JC ZULLEN HUN DEGRADATIE ALS EEN ZWARTE BLADZIJDE IN DE CLUBGESCHIEDENIS ERVAREN. ZO BLIJKT MAAR DAT DE TOP VAN DE JUPILER LEAGUE EN HET RECHTERRIJTJE VAN DE EREDIVISIE QUA NIVEAU ERG DICHT BIJ ELKAAR LIGGEN.

Wat betekent degradatie nu precies voor een club? Het is even slikken als je cluppie niet meer op het hoogste niveau mee mag doen. Natuurlijk is het vervelend als wedstrijden tegen topclubs als Ajax en Feyenoord wegvallen. Maar buiten dat, welke gevolgen heeft degraderen precies voor de organisatie van een club?

NEC vocht zich in 1994 weg uit de krochten van de Eerste Divisie. Niet zo’n wonder dat de teleurstelling in Nijmegen groot was toen de Nijmeegse Eendracht Combinatie dit jaar vaarwel moest zeggen tegen het hoogste Nederlandse podium. Het ziet ernaar uit dat er van de huidige selectie bijna geen speler meer overblijft. De fans morden al massaal, maar komen nu daadwerkelijk in opstand. En het enige geld dat er nog is, lijkt net genoeg om oud brood aan te schaffen. Ruud Brood welteverstaan. Directeur Algemene Zaken Bart van Ingen is nog steeds enthousiast. ‘We willen samen de degradatie te boven komen en zo snel mogelijk terugkeren naar de Eredivisie. Daarnaast denken we dat Brood als trainer past bij NEC. Hij maakt spelers individueel beter en zorgt voor het optimaal functioneren van een team.’, verklaart Van Ingen in het Parool.

54

VERSLAGENHEID BIJ RODA JC

WOLKSE WEEMOED RKC Waalwijk heeft wellicht een minder fabuleuze historie in de Eredivisie, maar laten we vooral niet vergeten dat het blauwgele leger drie jaar geleden kampioen werd in de Eerste Divisie. Meestal is dat een voorbode voor een jaar lang knokken tegen degradatie, maar RKC eindigde onder leiding van Ruud Brood (daar is ie weer), op de zevende plaats. Een mooie plek in het linkerrijtje. Daarmee evenaarde de selectie van Brood het beste resultaat uit de clubgeschiedenis. Dat RKC zich twee jaar na dat succes weer klaar mag maken voor de strijd in de Eerste Divisie is natuurlijk een pijnlijke waarheid. ‘Ik ga thuis een potje zitten janken’, verklaarde de zichtbaar geëmotioneerde aanvoerder Sander Duits na de nederlaag tegen Excelsior. Daar werd ter plekke het Eredivisiestokje overgedragen aan de Rotterdammers.

KLUNGELEND KERKRADE Roda JC degradeerde nog nooit uit de Eredivise. Rechtstreekse degradatie hing af van zelf winnen van Go Ahead Eagles en NEC moest verliezen bij Ajax. Dat eerste lukte, het tweede deel ging mis. NEC pakte een punt in de Arena en behield de zeventiende plek. Roda JC degradeerde daardoor rechtstreeks. Er volgde meteen een goed voorbeeld van wat een dergelijke teloorgang teweeg kan brengen; oud-sponsor Nol Hendriks wilde alleen nog geld in de club investeren als algemeen directeur Marcel van den Bunder de laan uit gestuurd zou worden. Zo geschiedde.

GROTE GEVOLGEN Het is meer dan alleen gezichtsverlies als een club niet langer deel uitmaakt van de beste achttien van het land. Er verandert veel meer en meestal niet in positieve zin.

Sponsoren worden huiverig, spelers worden weggekaapt, er moet flink bezuinigd worden en een groot deel van de supporters besluit andere plannen te maken in het weekend. Het personeelsbestand van NEC krimpt bijvoorbeeld met maar liefst veertig procent. ‘Dit scenario hadden we intern al besproken en er was snel duidelijk dat een groot deel van ons personeel overbodig wordt’, aldus Algemeen Directeur Van Ingen.

POVERE PINGELS Bij RKC Waalwijk zouden ze overigens in hun handjes klappen met de begroting van Roda JC. In de Eredivisie haalde de Waalwijkse formatie het niet eens bij de Eerste Divisie-begroting van hun Limburgse collega’s. In Waalwijk wordt flink gesneden en komt de nieuwe begroting ergens tussen de 3,5 en 4 miljoen te liggen. Bij NEC zal de begroting van 12, 8 miljoen naar schatting met veertig procent afnemen. Aan alle drie de clubs de nobele taak om zich met minder middelen zo snel mogelijk terug te knokken naar het hoogste niveau. Een hart onder de riem: het balletje kan raar rollen, alles is mogelijk, de bal is rond, je moet van je eigen kracht uitgaan en niets is zeker in het voetbal.

KNIKKENDE KNIETJES Doordat de bal niet lekker rolde, zal ook het geld minder hard rollen. In Kerkrade komt Roda van een koude kermis thuis. De begroting wordt het komende seizoen gehalveerd. Onder andere de dalende sponsorinkomsten en de vooruitzichten van een magere verkoop van seizoenkaarten, zorgen ervoor dat de club het met een magere begroting van 6,1 miljoen euro moet zien te redden. De losse kaartenverkoop zal naar schatting halveren en in plaats van 2,3 miljoen, moet de Limburgse club zich tevreden stellen met een nipte miljoen euro aan televisie-inkomsten. Het is dus duidelijk dat een club flink inlevert op het moment dat degradatie in zicht komt.

Geen wonder dat clubs in de gevarenzone met knikkende knietjes de toekomst tegemoet zien.

Stamping

Injection Moulding Assembly

Development and production of die-cutting tools and injection moulding tools

Andromedastraat 8 I 5015 AV Tilburg I T: + 31 13 53 66 111 I F: + 31 13 53 62 002 I E: info(@)vekotechnology.com

vekotechnology.com

HIT-SPORTS INTERVIEW

TEKST ROBBERT TIMMERMANS FOTO’S TOIN DAMEN

FRANK BRUGEL, COMMERCIËLE MAN BIJ WILLEM II:

‘BREDA, WE KOMEN ER WEER AAN!’ HET IS NIET DE EERSTE KEER DAT FRANK BRUGEL AAN HET WOORD KOMT IN HIT-MKB MAGAZINE. DE COMMERCIËLE MAN, VERANTWOORDELIJK VOOR SPONSORWERVING EN RELATIEBEHEER, NEEMT NIET SNEL EEN BLAD VOOR DE MOND. EN TERECHT, HIJ HEEFT SAMEN MET ZIJN WILLEM II HEEL WAT TE VIEREN GEHAD HET AFGELOPEN JAAR. ‘TEGEN HET EINDE VAN HET SEIZOEN WAREN WE EEN IJZERSTERK COLLECTIEF, DAT NIETS DAN ANGST ZAAIDE BIJ DE TEGENSTANDERS.’

56

Willem II heeft een droomseizoen achter de rug. Na een pijnlijke degradatie het seizoen ervoor, wist de Tilburgse formatie na een jaar knokken de kampioensschaal van de Jupiler League te bemachtigen. En eerlijk is eerlijk: meer dan terecht. Eerder sprak HIT al met Frank Brugel, toen nog in moeilijkere tijden voor zijn cluppie.

Frank blikt graag nog eens terug op het Eerste Divisie-avontuur, dat een dikke vette Willem II-stempel kreeg.

Frank: “Het is een prachtige prestatie die we geleverd hebben. Ik kan geen echte uitblinkers noemen en dat vind ik een mooi gegeven. De hele club, niet alleen de spelers, maar ook werknemers en uiteraard sponsors en supporters hebben zich voor meer dan honderd procent gegeven. De degradatie was pijnlijk en daarom is het des te knapper dat we meteen kampioen zijn geworden.

Willem II werd gewoon één collectief. Dat heeft de doorslag gegeven. De laatste fase is iedereen erachter gaan staan. Eén groot blok; dat heeft echt angst gezaaid bij de tegenstanders. We werden steeds machtiger, steeds groter. Je zag ons overal.”

DAT EEN JAAR NIET ALLEEN OVER ROZEN KAN GAAN, WEET JIJ OOK. ELKE STRIJD KENT ZO ZIJN MINDERE MOMENTEN, KUN JE DIE OPNOEMEN? “We hadden veel geïnvesteerd in een paar wedstrijden net voor en na de winterstop. Speciaal voor oud-sponsoren en potentiële sponsoren hadden we allerlei speciale activiteiten rondom de wedstrijden georganiseerd. Daar kwamen veel mensen op af.

Dan is het jammer als je net die wedstrijden onderuit gaat. Ik meen dat het over Excelsior, Jong FC Twente en VVV ging. Dat was echt een domper. Het is niet onlogisch dat het bij een nederlaag net wat lastiger wordt om relaties te enthousiasmeren om zich aan de club te verbinden.”

JAMMER DAT HET JUIST OP ZULKE MOMENTEN EVEN WAT MINDER LOOPT, MAAR DAT HEEFT HET EINDRESULTAAT GELUKKIG NIET MOGEN BEÏNVLOEDEN. DAN IS DE LOGISCHE VRAAG; HEEFT WILLEM II ÜBERHAUPT NOG LESSEN TE ONTTREKKEN AAN HET AFGELOPEN SEIZOEN? “Eerlijk is eerlijk, het was gewoon een heel goed jaar. Maar we proberen natuurlijk altijd beter en groter te worden. Vooral financieel willen we sterker staan. De schuld moet afnemen, we willen weer volledig gezond zijn. We gaan nu naar de Eredivisie, dus zullen er automatisch meer supporters komen, zal er een toename zijn in sponsoren en ontvangen we meer mediagelden. Daar staat wel tegenover dat de huishouding in de Eredivisie een stuk duurder is.

De begroting stijgt wel van 5,5 miljoen naar 7,5 miljoen euro. Daar-

‘WE WERDEN STEEDS GROTER. JE ZAG ONS OVERAL’

FRANK BRUGEL

naast willen we een aantal faciliteiten voor de supporters verbeteren. We willen bijvoorbeeld de entree moderniseren, maar ook de toegangscontrole intensiveren.”

NA HET GROTE FEEST OP DE TILBURGSE HEUVEL MOET ER VOORUITGEBLIKT WORDEN OP HET KOMENDE SEIZOEN. WAT MOGEN WE VAN WILLEM II VERWACHTEN? “Ja, dat feestje was helemaal top. Het centrum van Tilburg heeft niet vaak zoveel mensen gemobiliseerd gezien volgens mij.

Daarna zijn we met de spelers, het personeel en aanhang teruggegaan naar het stadion, daar hebben we nog tot een uurtje of één ‘s nachts doorgefeest. Volgens mij zijn er nog een paar jongens de stad ingegaan, maar ik niet. Je moet je voorstellen dat zo’n dag echt killing is. Toen we bij de allesbepalende thuiswedstrijd zeker wisten dat het goed zat, waren we afhankelijk van het resultaat tussen Den Bosch en Dordrecht. Onze wedstrijd was drie minuten eerder afgelopen. Dat waren de langste drie minuten van mijn leven. Nu is het inderdaad tijd om vooruit te kijken: Streppel is zich ongetwijfeld al flink aan het oriënteren op een paar ervaren spelers. Het doel is om boven de gevarenzone te eindigen. Elke wedstrijd wordt een finale voor ons, maar dat is ook wel mooi vind ik.”

ZIJN ER WEDSTRIJDEN WAAR JE SPECIFIEK NAARTOE LEEFT? “De toppers zijn altijd leuk. Dan doel ik op Feyenoord, Ajax en PSV, maar ook clubs als Vitesse en Groningen horen daarbij. Ik ben ook heel benieuwd hoe PEC Zwolle het komend seizoen gaat doen.

En uiteraard is iedereen blij dat dé derby weer terug is. Breda, we komen we er weer aan!”

TENSLOTTE NOG EVEN OVER HIT-MKB, VASTE PARTNER EN SPONSOR VAN WILLEM II. KUN JE ALS COMMERCIEEL KAPITEIN VAN WILLEM II IETS ZEGGEN OVER DIE SAMENWERKING? “Het mooie van samenwerken met HIT-MKB is dat we dankzij hen onze andere sponsoren net wat meer kunnen bieden. Als je samenwerkt met een inkoopcombinatie die echt voordeel kan bieden, is dat natuurlijk mooi meegenomen voor elke relatie.

Natuurlijk kiezen zij ervoor om zich te binden aan de club, maar als ze er dan ook nog eens wat geld mee kunnen terugverdienen, is dat natuurlijk mooi. Ik hoop dat deze vruchtbare samenwerking nog jaren blijft voortbestaan.”

57

HIT-SPORTS INTERVIEW TEKST IRIS VAN IERSEL FOTO’S DESIGN IN BEELD

‘WERELDKAMPIOEN WORDEN IS MIJN ALLERGROOTSTE DROOM’ ELLEN HOOG IS EEN VAN DE VASTE GEZICHTEN VAN HET NEDERLANDS DAMES HOCKEYTEAM. SAMEN MET HAAR TEAM WON ZIJ TWEE KEER OLYMPISCH GOUD. ALS ZE NIET AAN HET TRAINEN IS VOOR HET NEDERLANDS DAMES HOCKEYTEAM, TRAINT EN SPEELT ZE BIJ HAAR CLUB AMSTERDAMSCHE HOCKEY & BANDY CLUB (AH&BC) IN AMSTELVEEN. JARENLANG HARD TRAINEN BRACHT HAAR NAAR EEN TOPPOSITIE. ‘IK KREEG LANGZAAMAAN HET IDEE DAT HET MISSCHIEN WEL IETS KON WORDEN, DAT HOCKEYEN.’ HIT-MKB IN GESPREK MET EEN HOLLANDS TALENT. Ellen Hoog wordt op 26 maart 1986 in Overveen geboren. Op haar zevende begint ze met hockey bij SCHC in Bilthoven. Op haar zestiende wordt ze geselecteerd voor dames I van SCHC. Daarna rolt het balletje snel. Ze speelt twee jaar voor Nederlands B om vervolgens vervroegd naar Nederlands A door te worden geschoven.

In juli 2003 wordt ze vervolgens geselecteerd voor Jong Oranje en in 2004 maakt zij uiteindelijk haar debuut als aanvalster in de Nederlandse hockeyploeg. Momenteel heeft ze 127 interlands en 45 doelpunten op haar naam staan.

Als je Ellen vraagt om een gemiddelde dag uit haar leven, krijg je een antwoord waar je niet bepaald van opkijkt. Vanzelfsprekend zijn bijna alle dagen van Ellen gevuld met het beoefenen van ‘haar’ sport: hockey.

Véél hockey. “Ik vind het lastig om één dag uit mijn leven te beschrijven, want dat verschilt heel erg. Hockey staat wel centraal in mijn leven. Ik train zeven tot tien

58

keer per week. De helft van de trainingen zijn met het Nederlands elftal, de andere helft met Amsterdam. Je kunt je voorstellen dat ik dagelijks bezig ben met hockey. Op woensdag doe ik krachttraining voor mezelf. Zaterdag ben ik altijd vrij.”

“Ook al ben ik veel met hockey bezig, ik kan het ook wel naast me neer leggen als ik vrij ben. Je zult me dan ook niet op het veld vinden om even een kijkje te nemen. Een vrije dag staat vaak in het teken van leuke dingen. Ik heb ook wel vrienden buiten hockey om, dus het is fijn om het dan ook over iets anders te hebben. Toch houd ik hockey altijd in mijn achterhoofd, al geniet ik zoveel mogelijk van mijn vrije momenten. Op zaterdagavond ga ik bijvoorbeeld geen gekke dingen doen als ik zondag een wedstrijd moet spelen.”

Op haar zevende begon Ellen al met hockey. Hoewel ze nooit had durven dromen dat ze zo groot zou worden, zag ze wel in dat ze talent had. “Vroeger

had ik wel een beetje door dat ik wat beter was dan de vriendinnetjes waar ik mee speelde. Langzamerhand kreeg ik het idee van “hé, dit zou zomaar eens een succes kunnen worden.” Toch dacht ik niet meteen aan het Nederlands elftal. Ik was voornamelijk nog aan het genieten van het leven, ik was jong.”

OLYMPISCHE SPELEN In de jaren dat Ellen bekend werd als hockeyster, maakte ze veel bijzondere momenten mee. Haar mooiste moment neemt ons twee jaar terug in de tijd, naar de Olympische Spelen in Londen. “De Olympische spelen waren magisch. Dat is überhaupt het grootste toernooi dat je mee kunt maken. De hele weg er naartoe was heel vet. We hebben pieken en dalen met elkaar meegemaakt, maar waren vooral echt een vriendinnenteam. Het was zó ontzettend spannend allemaal!

Daardoor was de ontlading ook zo groot. We hadden er super hard voor gewerkt en goud was de mooiste beloning ooit. Alles klopte gewoon.”

Naast een succesvolle hockeyster is Ellen ook een prachtige verschijning, iets wat veel magazines niet onopgemerkt is gebleven. Ze stond onder andere in toonaangevende bladen als Sports Illustrated, JFK en Flair. Toch ziet Ellen een modellencarrière niet voor zich.

“Ik heb af en toe een fotoshoot, wat ik geweldig leuk vind om te doen. Toch ben ik geen model, zo zie ik mezelf absoluut niet. Ik kan er lekker van genieten om een dagje voor de camera te staan, maar uiteindelijk ligt de focus op het hockeyen.”

‘IK BENGEEN MODEL DE FOCUS LIGT OP HOCKEY’ SWIMSUIT MODEL Ook in de FHM-top 500 is Ellen te vinden op de 38e plaats, wat een hoge notering is voor een sportster.

Veel mannen zullen haar herkennen als de knappe hockeyster. Ellen blijft zelf erg nuchter onder de vele

complimenten en nominaties. “Ik hoop toch dat mensen me vooral als sporter zien. Een model staat elke maand in een ander blad, dat heb ik helemaal niet. Vaak hoort een fotoshoot ook bij een interview dat over mijn sportcarrière gaat. Ik vind dat prima, ik ben dan ook vooral bezig met sport. De ene keer dat ik me wel echt even model voelde, was bij de shoot voor het Amerikaanse sportblad Sports Illustrated.” Samen met collega-hockeyster Eva de Goede poseerde zij in Las Vegas voor de Swimsuit Edition 2013.

Hoewel hockey bijna een fulltime bezigheid is voor Ellen, schrijft ze ook graag.

Zo schreef ze voor de Nederlandse krant Metro en liep ze stage bij sportglossy Helden. Voor haar eigen website houdt ze een blog bij om mensen op de hoogte te houden van haar hockeyactiviteiten. “Ik vind het leuk om veel te schrijven. Ik schrijf voor veel uiteenlopende kranten, tijdschriften en websites.

Of ik daar verder mee wil, weet ik niet. Ik heb ook niet echt tijd om daar nu over na te denken, omdat ik op dit moment weinig tot geen tijd heb voor andere dingen dan hockey.”

‘DE SPELEN VAN 2016 WORDT MIJN EINDPUNT’ Na een zilveren medaille op het Europees Kampioenschap Hockey in Manchester, behaalde Ellen op 22 augustus 2008 de gouden medaille tijdens de Olympische Zomerspelen van Peking. In dit toernooi scoorde ze twee keer. Ook op de daaropvolgende Olympische Spelen behaalde Hoog opnieuw goud met haar team. Over twee jaar vinden de Spelen plaats in Rio de Janeiro. Voor Ellen hét ultieme doel om naartoe te werken. “Ik wil enorm graag naar Rio over twee jaar. Olympisch kampioen worden is mijn allergrootste droom op dit moment. Ik zou het fantastisch vinden om samen voor de derde gouden medaille te gaan.”

Als je tien keer per week traint, wedstrijden hebt én het wereldkampioenschap er aan zit te komen, denk je nog niet aan stoppen. Helaas is het voor veel sporters onmogelijk om tot op late leeftijd hoge prestaties te leveren. Iets waar Ellen Hoog sinds een tijdje ook bij stilstaat. “Ik denk er wel eens aan dat het voorbij kan zijn, ja. Ik heb wel gewoon gestudeerd (Media en Informatie Management aan de Hogeschool van Amsterdam, red.), dus ik heb iets om verder mee te kunnen. Toch ben ik ook weer niet zo’n planner dat ik constant denk aan de jaren die gaan komen. Ik heb wel veel interesses naast hockey, maar ik kan daar op dit moment nog even niets mee, omdat ik zo vaak op het veld sta. Ik wil de komende jaren nog een hoop meemaken, maar denk dat de Spelen van Rio de Janeiro in 2016 mijn eindpunt worden.”

59

HIT-SPORTS INTERVIEW

TEKST IRIS VAN IERSEL FOTO PETER TOPS

OPERATIONEEL DIRECTEUR FC EINDHOVEN KEES LEPELAARS:

‘REGEREN IS VOORUITKIJKEN’ EEN SAMENWERKING WAAR BEIDE PARTIJEN STERKER VAN WORDEN EN IETS AAN ELKAAR HEBBEN. DAT IS PRECIES WAAR HIT-SPORTS EN FC EINDHOVEN VOOR STAAN. ALS EERSTE BETAALDE VOETBALCLUB GINGEN ZIJ EEN SAMENWERKING MET HIT-SPORTS AAN. SAMEN MET OPERATIONEEL DIRECTEUR KEES LEPELAARS KIJKEN WE NAAR HET AFGELOPEN EN AANKOMENDE SEIZOEN. HOE KIJKT U TERUG OP HET VORIGE SEIZOEN? “We hebben sportief gezien een goed seizoen gehad. We zijn geëindigd op de zesde plek in de Jupiler League en hebben de 1e ronde playoffs gespeeld. Voor Eindhovense begrippen is dat gewoon goed. Toch ben ik van mening dat er uiteindelijk meer in heeft gezeten. Op financieel en commercieel vlak vertoont FC Eindhoven de laatste jaren een mooie groei.”

WAT VERWACHT U VAN HET AANKOMENDE SEIZOEN? “FC Eindhoven is een club met een bescheiden budget. Ondanks de budgettaire beperkingen lukt het ons wel om goed te concurreren met “grotere” clubs. Budgettair hoeven we, in tegenstelling tot verschillende andere BVO’s, komend seizoen geen stapje terug te zetten. Daardoor zal de concurrentiepositie van FC Eindhoven normaal gezien automatisch moeten verbeteren.”

FC EINDHOVEN IS DE EERSTE BETAALDE VOETBALCLUB DIE EEN SAMENWERKING AANGING MET HIT-SPORTS. WAT HEBBEN JULLIE AAN ELKAAR? “We zijn als het ware trotse pioniers van HIT-Sports. In het verleden hebben we ook te maken gehad met verschillende inkoopcollectieven, maar vaak was dat geen succes. Afspraken werden niet nagekomen of het bleef bij vage ideeën. HIT-Sports is anders en denkt over alles mee. Het gaat niet alleen om het genereren van zoveel mogelijk omzet, ze denken echt aan de andere partij- FC Eindhoven in dit geval. Die betrokkenheid is heel belangrijk voor ons en een unique selling point van HIT-Sports.”

KUNT U EEN VOORBEELD GEVEN VAN HOE HIT BETROKKEN IS BIJ FC EINDHOVEN? “Er zijn vaak mensen van HIT-Sports aanwezig bij netwerkactiviteiten en thuiswedstrijden van FC Eindhoven. Zij genereren potentiële samenwerkingen voor ons en dragen hierdoor bij aan versterking van de club. Andersom kunnen wij ook weer gebruik maken van het netwerk van HIT-Sports.”

HOE ZIET DE TOEKOMST ER UIT VOOR FC EINDHOVEN EN HIT-SPORTS? “We werken nu bijna twee jaar samen en dat bevalt uitstekend. In de toekomst willen we de samenwerking doorzetten, maar ook uitbreiden.

We zijn hier nu al mee bezig. Er zijn vanuit HITSports al een aantal ideeën en initiatieven boven tafel gekomen. Het fijne is dat HIT-Sports niet blijft hangen bij het product dat ze op de markt hebben gezet, ze kijken altijd vooruit.”

OVER FC EINDHOVEN FC Eindhoven is een Nederlandse voetbalclub die uitkomt in de Jupiler League.

De club, opgericht in 1909, kent een rijke historie en was in 1954 zelf landskampioen. Het stadion van FC Eindhoven is vernoemd naar een van de spelers van het kampioenselftal, en later zeer succesvol ondernemer, Jan Louwers.

De laatste jaren kent FC Eindhoven een opvallende groei van toeschouwers en sponsoren vanuit de profileringen ‘bouwen met talent’ en netwerken aan de Aalsterweg.” Sinds april 2011 is Kees Lepelaars actief voor FC Eindhoven, eerst als commercieel manager en sinds afgelopen seizoen als operationeel directeur.

60

HIT-SPORTS WK 2014

FINALE De finale wordt gespeeld in Rio de Janeiro.

Het Maracana stadion is het toneel van de wedstrijd.

15 FEITEN OVER DE

FIFA WORLD CUP 2014

MASCOTTE De mascotte van dit WK is Fuleco, een gordeldier die zichzelf kan oprollen tot voetbal. Het Braziliaanse bevolking heeft hiervoor gekozen.

DE HOST Het is de 2e keer dat Brazilië het gastland is van het WK voetbal. In 1950 werd het vierde WK voetbal ook door Brazilië gehost. Uruguay werd toen kampioen.

DEELNEMERS Er doen 32 landen mee aan het WK: Argentinië, Colombia, Ecuador, Chili, Uruguay, Costa Rica, Honduras en Mexico, Japan, Australië, Iran en Zuid-Korea, Nigeria, Ivoorkust, Kameroen, Ghana, Algerije, Nederland, Italië, België, Zwitserland, Duitsland, Rusland, Bosnië-Herzegovina, Engeland, Spanje, Griekenland, Portugal, Kroatië en Frankrijk.

RECORDAANTAL STEDEN De wedstrijden vinden plaats in 12 verschillende steden, een record. Manaus, Fortaleza, Natal, Recife, Salvador, Cuiaba, Brasilia, Belo Horizonte, Rio de Janeiro, Sao Paolo, Curitiba and Porto Alegre.

WEDSTRIJDBAL De officiële wedstrijdbal is de Adidas Brazuca.

Deze wordt overigens alleen gebruikt voor de finaleronden.

MINDER DOELPUNTEN Het aantal doelpunten lijkt met elk WK te dalen. In 2010 werden er 145 doelpunten gescoord, in 2006 147, in 2002 161 en in 1998 nog een indrukwekkende 171. Men denkt dat dit te maken heeft met een steeds strakkere organisatie, het inzetten van tactische trends en het algehele tragere tempo van de internationale wedstrijden.

GOUDMIJN HOGE TEMPERATUREN De temperatuur in de verschillende speelsteden lopen nogal uiteen. Zo is de gemiddelde temperatuur in het Noordwestelijke gelegen Manaus 30 graden celsius, terwijl dit in Porto Alegre ‘slechts’ 19 graden is.

TRAGISCH Tijdens het bouwen van het stadion in Sao Paulo zijn 2 medewerkers om het leven gekomen, toen een bouwkraan instortte.

Het WK is een ware goudmijn voor de FIFA. Sponsoren en partners betalen astronomisch hoge bedragen om zich te koppelen aan het evenement. Hun rechten worden daarom ook hevig beschermd.

Alcoholische dranken zijn doorgaans bijvoorbeeld verboden rondom Braziliaanse stadions; daar worden nu uitzonderingen voor gemaakt.

DUITSLAND IS HET BESTE TICKETS 3 Miljoen van de 6 miljoen tickets zijn inmiddels verdeeld onder de vele fans en bedrijven. Een ticket voor het WK zelf kost minimaal 350 euro. De meeste tickets (62%) zijn verkocht aan de Brazilianen zelf. De Verenigde Staten kochten 65.000 tickets, Engeland 22.000 en Duitsland 18.000.

VOORMALIGE KAMPIOENEN 8 voormalige kampioenen nemen dit jaar deel aan het WK: Italië (4x), Duitsland (3), Uruguay (2x), Argentinië (2x), Engeland, Frankrijk en Spanje.

Hoewel het een gevoelig onderwerp is en erg onderhevig aan talloze criteria, is Duitsland het topelftal van het WK. Zij behoorden twaalf keer tot de laatste vier, waarvan ze drie keer wonnen. Daarna volgen Brazilie (10), Italie (8) en Frankrijk (5). Mexico is het land dat het vaakst werd verslagen tijdens het WK. Maar dan nog steeds behoren ze tot de veertig beste landen ter wereld.

PRIJZENGELD TREKKING Bij de trekking van de groepen wordt ervoor gezorgd dat landen niet tegen landen uit dezelfde zone spelen, Europese landen uitgezonderd. Voorbeeld: Brazilië (CONMEBOL), kan wel tegen Engeland (UEFA), Japan (AFC) en de Verenigde Staten (CONCACAF) spelen, maar niet tegen Uruguay of Chili, omdat deze ook uit de CONMEBOL-zone komen.

Het winnen van het WK is natuurlijk de ultieme droom, maar er is nog een pluspuntje voor de winnaar. De prijzenpot voor 2014 is volgens de FIFA vastgesteld op 576 miljoen dollar. De winnaar krijgt 24,6 miljoen euro, de rest word verdeeld over de andere deelnemende naties.

61

HIT SHOPPING

MUST HAVES

1

3 2

4

4 2 1

OM JE POLS

Hartslagmeters zijn verleden tijd!

De Adidas MiCoach Smart Run meet je hartslag via een sensor in het horloge zelf. Met 3GB aan opslagruimte, een full-color touch screen en Bluetooth is dit een must op hardloopgebied.

Prijs: 400 euro www.adidas.com 62

TABLET TABLE

Bij het ontwerpen van deze bijzettafel is ontwerpersduo Osko Deichmann geïnspireerd door het vogelhuisje. Hun doel was het gebruik van een tafel combineren met nieuwe communicatiemiddelen die je gebruikt voor Social Media. Ook de naam van het ontwerp refereert hieraan: Tweet. www.oskodeichmann.com

3

FANCY FIRE

Radius Design tilt het traditionele haardvuur naar een hoger niveau! De ‘open haard’ wordt aan de muur bevestigd en geeft een strakke look aan de woonkamer. De Wall Flame werkt op ethanol en is verkrijgbaar in meerdere uitvoeringen.

Prijs: vanaf 799 euro www.radius-design.com

DISH WHISKEY

Echte mannen gebruiken geen fijne sopjes of afwasmiddel waar ze extra zachte handen van krijgen. Een beetje vent wast zijn vaat met Dish Whisky, afwasmiddel gerijpt in een vat en gefilterd door houtskool. Als John Wayne de afwas al zou hebben gedaan, dan zou hij dat gedaan hebben met dit door en door Amerikaanse spul.

Saddle up! Prijs: 15 euro www.uncrate.com

6

5

7

8

GEMAK IN HUIS 5

De nieuwe Siedle Scope is van alle gemakken voorzien! Zo kun je zien wie er voor de deur staat en functioneert het als vaste lijn. Daarnaast reguleer je ook het licht, de garagedeur en de jaloezieën met deze stijlvolle, draadloze videofoon. Via de Siedle App kan je iPhone of iPad nu ook de functies van het binnenstation van de Siedle Scope overnemen.

Prijs: vanaf 1100 euro www.siedle.com

7

BETER DAN BEST 6

Audio Physic komt nu met een Plus versie van de al bestaande High End lijn. Dit houdt in: een betere demping, bekabeling en geoptimaliseerde wisselfilters. Ook zit er keramisch schuim in het woofercompartiment. Afgebeeld is de Tempo 25 Plus+.

Prijs: 4650 euro www.audiophysic.de

DESIRE

‘DESIRE’ is een tweedelig boekwerk over het laatste jaar van restaurant Oud Sluis van Sergio Herman. In het eerste deel toont Sergio zijn belangrijkste creaties van het afgelopen jaar. Het tweede deel van ‘DESIRE’ is een verslag in dagboekstijl. Journalist Mara Grimm volgde en interviewde Sergio hiervoor een jaar lang. ‘DESIRE’ is verschenen in een beperkte oplage van 1600 exemplaren. www.desire-sergioherman.com

8

ELEGANTIE

Boss Jour Pour Femme, een geur ontwikkeld door de Duitse modeontwerper Hugo Boss.

Dit parfum is ontwikkeld om vrouwen te inspireren elke dag hun kansen te pakken en verhalen te creëren. De geur van witte bloemen en verkwikkende citrusnoten is gebouwd op drie belangrijke facetten van de vrouw: inspiratie, licht en elegante onverstoorbaarheid.

Prijs: vanaf 44,95 euro bij Douglas www.douglas.nl 63

Samenwerken zonder kleine lettertjes ...u verdient het!