Machtsmisbruik
www.allesovermassage.nl
De afgelopen tijd werd het nieuws voor de verandering niet gedomineerd door omikron, maar door iets net zo ziekmakends: de talloze verklaringen van oud-kandidaten en medewerkers van The Voice of Holland, over seksueel overschrijdend gedrag door bandleider Jeroen R. en de coaches Marco en Ali B. (geen broers overigens). De inhoud van het door ruim 7 miljoen mensen bekeken YouTube-programma BOOS dendert nog voelbaar na. Na misstanden in de turnwereld, de #metoo-situaties in Hollywood en de angstcultuur bij de Nederlandse hockeysters is het duidelijk dat er ook bij The Voice sprake was van machtsmisbruik. Ik kan het ook omdraaien: overal waar machtsverhoudingen tussen mensen bestaan, ligt misbruik ervan op de loer. Tientallen jaren geleden werd de Nederlandse zorgsector opgeschrikt door een ernstig vergrijp. Een Nijmeegse gynaecoloog verdoofde patiënten om vervolgens seks met ze te hebben. Als reactie hierop kwam het Ministerie van VWS met een groen boekje voor alle zorgverleners met daarin de straffen en sancties bij seksueel misbruik in de zorg. Destijds had ik een patiënte met een enkelblessure in behandeling. Een achttienjarige die graag in discussie ging. Ook over machtsmisbruik door mannen in zijn algemeenheid had ze een duidelijke mening. “Daar ben je nog altijd zélf bij” en “Het zal mij nóóit gebeuren!” waren haar opmerkingen. Ik liet die sessie het onderwerp voor wat het was. Een week daarna vroeg ik haar de schoenen en sokken uit te
doen en op het aangedane been te gaan staan. “Probeer nu zo stabiel mogelijk te blijven staan”, ging ik verder. “Steek nu je beide wijsvingers naar het plafond en draai er rondjes mee. Heel goed, en breng nu alle vingers naar je duimen, en open je handen weer. Herhaal dit steeds. Let op dat je stabiel blijft staan!” Ik liet haar zo een half minuutje staan, totdat ik aan haar vroeg of ze dit niet een rare oefening vond. Terwijl ze een soort éénbenige vogeltjesdans deed, vroeg ze “Hoezo raar?” En ineens klonk er een vloek direct gevolgd door een schaterlach. Maar ze begreep ook mijn punt: als je een goed verhaal hebt, dan kun je iemand van alles laten doen. Dat is ook meteen wat me weleens beangstigt. Dat patiënten zich soms zo afhankelijk opstellen ten opzichte van hun zorgverlener. Als ik de lijst van medicijnen zie die mensen in de loop van de tijd ooit voorgeschreven hebben gekregen en nog steeds slikken, dan denk ik weleens: Heb je ooit gevraagd of deze pil nog wel werkt? Ik leg altijd uitgebreid uit waarom ik een bepaalde behandeling geef. In mijn vorige column heb ik het over het placebo-effect ervan gehad. Maar ik vind het ook prettig als patiënten me vragen wáárom ik juist die spier behandel of wáárom ik een bepaalde oefening geef. Het is een signaal dat er sprake is van een open communicatie. En een sfeer waarin mensen zélf betrokken zijn bij wat er gebeurt. Zonder te veel afstand van elkaar, zonder duidelijke machtsverhouding.
58
Overal waar machts verhoudingen tussen mensen bestaan, ligt misbruik ervan op de loer
Jeffrey Jansen
Jeffrey is sportfysiotherapeut en geeft scholingen voor het NGS. Als fysiotherapeut behandelt en begeleidt hij al jaren nationale en internationale topsporters. Hij houdt van sport en in zijn vrije tijd speelt hij basgitaar.
