www.antolog.mk
Сласни. Страсни. Расни. Бесни. Храбри... Храбри нови зборови од храбри нови автор(к)и!
збор: именка, женски род одважност, смелост, кураж
„BookStar“ e прв фестивал на европската литература во регионот, организиран од издавачката куќа „Антолог“, но со поддршка на повеќе културни оператори.
Во рамките на оваа манифестација, која започна во 2015 година, а се одржува секоја есен, се вклучени гостувања на странски и на домашни автори, Саемот на европската литература, разговори, промоции, дебати, филмски проекции, музички настапи и други настани од полето на културата. „BookStar“ осма година по ред ги објаснува културолошките промени преку книжевноста. Фестивал од социјално ангажиран карактер чија цел е да разбранува интерес кај пошироката јавност, нудејќи содржини што помагаат полесно да се разберат проблемите со кои се соочуваат литературата и општеството денес.
Clamorous. Strong. Calm. Live. Wild. New. Quiet. Loud. Filthy. Delicious. Passionate. Noble. Furious. Brave... Brave New Words by Brave New Authors!
Bravery
part of speech: noun courage, fearlessness, pluck
“BookStar” is the first festival of European Literature in the region, organized by the “Antolog”publishing house. This event, which started in 2015 and is held every autumn, includes guest appearances by foreign and domestic authors, the European Book Fair, conversations, promotions, discussions, film screenings, music performances and other cultural events.
The festival interprets cultural change through the prism of literature for eight years in a row. It is a socially engaged event that aims to stir the interest of the general public, offering content that helps to better understand the problems that literature and society face today.
Деница Стојкоска, дизајнер Стефан Танков, сениор дизајнер Весна Дамчевска, ПР и медиуми Александар Котевски, фотографија Ѓорѓе Јовановиќ, фестивалска анимација Јован Јон Настевски,
Aна
Волонтери
Тијана Милиќ Марина Додевска Ема Атанасовска Љубица
BookStar Festival Management
Publishing house “Antolog” Address: Gjorgji Pulevski 29 loc. 1 1000 Skopje, North Macedonia
2 3201
www.antolog.mk @bookstar_festival @antolog_mk
Staff
Žarko Kujundjiski
Irina Tumbovska
Valentina Kujundjiska
Boban Zdravkovski Andreevski
Ivana Božinovska
Matej Zlatanovski
Ivona Lauševikj, guest service
Denica Stojkoska, designer
Stefan Tankov, senior designer
Vesna Damchevska, PR and media
Aleksandar Kotevski, photographer
Gjorgje Jovanovikj, animation
Jovan Nastevski Jon, video
Ana Vasileva & Jane Božinovski, catalogue translator
Elena Gjoršeska, proofreading
Volunteers
Tijana Milikj Marina Dodevska Ema Atanasovska Ljubica Ristovska Dijana Velkovska
Verče Petruševska
Дирекција на Фестивалот „BookStar“ Книжевен центар „Антолог“ Адреса: ул. „Ѓорги Пулевски“ бр. 29 лок. 1 1000 Скопје, Македонија 02 3201 007 antolog.mk @bookstar_festival @antolog_mk @bookstar2017 @Antolog_Books АНТОЛОГ – Книжевен центар
+389
007
@bookstar2017 @Antolog_Books АНТОЛОГ – Книжевен центар Тим Жарко Кујунџиски Ирина Tумбовска Валентина Кујунџиска Бобан Здравковски Андреевски Ивана Божиновска Матеј Златановски Ивона Лаушевиќ, координатор за гости
видео
Василева и Јане Божиновски, превод на каталог Eлена Ѓоршеска, лектура на каталог
Ристовска Дијана Велковска Верче Петрушевска Бучни. Силни. Мирни. Живи. Диви. Мили. Нови. Тивки. Ровки. Јаки. Гласни. Гнасни.
Храброст Вид
1 2
Фестивалска програма
5
октомври
15:00 Кино „Фросина“
„За потеклата и случајностите што (не)
постојат“ (претфестивалски настан)
Видео разговор со авторот Саша
Станишиќ (Германија)
Модератори: Елена Конеска Светиева и
Саша Станишиќ
17:00 Џебно кино, МКЦ
Поткаст „Гол ручек“ со Душко Крстевски и
Ирса Сигурдардотир (Исланд)
18:00–Џебно кино, МКЦ
Поткаст „Гол ручек“ со Душко Крстевски и
Кристина Гавран (Хрватска)
19:00 BookStar фестивалски центар, МКЦ
Отворање на 8’ Саем на европската
литература Презентација на книжарницата на тркала
„Зборче“
Коктел и запознавање на гостите
19:30 Кино „Фросина“
Отворање на фестивалот „BookStar“ 2022 и почесно обраќање на Никола Маџиров (Maкедонија) „Тајните на животот,
мистериите на литературата“
Разговор со авторката Ирса
Сигурдардотир (Исланд)
Модератори: Јордан Коцевски и
Александар Маџаровски
20:30–Кино „Фросина“
„Нова бугарска книжевност“ Разговор со авторите Оља Стојанова
Џакова (Бугарија) и Петар Денчев (Бугарија)
Модератори: Владимир Јанковски
11:00–Скопје
„Кога писател шета писатели“ Неформална тура на Васко Марковски
15:00–Џебно кино, МКЦ
„Storytelling: раскажи ја приказната за себе“ Креативна работилница со Кристина Гавран (Хрватска)
17:00 Џебно кино, МКЦ
Поткаст „Гол ручек“ со Душко Крстевски и Петар Денчев (Бугарија)
18:00–Џебно кино, МКЦ
Поткаст „Гол ручек“ со Душко Крстевски и Надја Теранова (Италија)
19:00 Кино „Фросина“ „Наградата за литература на Европската Унија: Националниот наспроти меѓународниот книжевен контекст“ Разговор со EUPL авторите Даина Ополскаите (Литванија), Петар Андоновски (Македонија), Владимир Јанковски (Македонија) Модератори: Билјана Црвенковска и Александар Маџаровски
20:00–Кино „Фросина“ „V+V=W“
Разговор со авторот Игор Штикс (Хрватска) Модератор: Јелена Лужина
21:00 Кино „Фросина“
„Историјата како приказна, приказната како историја“
Разговор со авторите Кристина Гавран (Хрватска) и Богдан-Александару Станеску (Романија)
Модератори: Билјана Црвенковска и Александар Маџаровски
12:00
(Исланд), Петар Денчев (Бугарија), БогданАлександар Станеску (Романија), Кристина Гавран (Хрватска), Оља Стојанова Џакова (Бугарија), Игор Штикс (Хрватска), Даина Ополскаите (Литванија), Надја Теранова (Италија), Моника Компаникова (Словачка)
Домашни учесници: Јордан Коцевски, Снежана Стојчевска, Билјана Црвенковска, Петар Андоновски, Елена Филиповска, Владимир Јанковски, Елизабета Баковска, Жарко Кујунџиски Водител: Ана Голејшка Џикова
16:00–КСП Центар – Јадро „Активистичка литература“ Предавање на Игор Штикс (Хрватска)
17:00 Џебно кино, МКЦ Поткаст „Гол ручек“ со Душко Крстевски и Даина Ополскаите (Литванија)
18:00–Кино „Фросина“ Кино проекција на филмот „Петтиот брод“ (2017) Режија: Ивета Грофова
19:30 Кино „Фросина“ „Секое несреќно семејство е несреќно на свој начин“ Разговор со авторките Надја Теранова (Италија) и Моника Компаникова (Словачка) Модератори: Билјана Црвенковска и Александар Маџаровски
20:30–Кино „Фросина“ Претставување
3 октомври 4 октомври
3 4
и Душко Крстевски Влезот на сите настани е бесплатен. Организаторот го задржува правото за промени во програмата.
Градска библиотека „Браќа Миладиновци“ – Скопје Книжевно читање „Храбри нови зборови“ Странски учесници: Ирса Сигурдардотир
на наградата за најдобар превод „Драги“ Постхумно доделување на првото почесно признание на Драги Михајловски 21:00 Кино „Фросина“ Завршна манифестација „Војната нема женско лице“ – награда „BookStar“ 2022 Видео разговор со авторката Светлана Алексиевич (Белорусија) Модератори: Андреј Јованчевски и Лидија Танушевска
Festival programme
October 4
3:00 p.m.–Cinema “Frosina” “On Origins and Coincidences That Do(n’t) Exist” (pre-festival event)
Online conversation with author Saša Stanišić (Germany)
Moderators: Elena Koneska Svetieva & Saša Stanišić
5:00 p.m.–Small Cinema Hall, MKC
Podcast with Duško Krstevski & Yrsa Sigurdardóttir (Iceland)
6:00 p.m. Small Cinema Hall, MKC
Podcast with Duško Krstevski & Kristina Gavran (Croatia)
7:00 p.m.–BookStar Festival Center, MKC
Opening of the 8th European Book Fair Project presentation EIBNW & MEPD“Bookstore on wheels”
Cocktail & meeting with festival guests
7:30 p.m.–Cinema “Frosina”
Opening of “BookStar” 2022 and honorary address of Nikola Madžirov (North Macedonia)
“The Secrets of Life, the Mysteries of Literature”
Conversation with author Yrsa Sigurdardóttir (Iceland)
Moderators: Jordan Kocevski & Aleksandar Madjarovski
8:30 p.m.–Cinema “Frosina”
“New Bulgarian literature”
Conversation with authors Olja Stojanova Djakova (Bulgaria) & Petar Denchev (Bulgaria)
Moderators: Vladimir Jankovski & Duško Krstevski
11:00 a.m.–Skopje
“When a Writer Guides Writers”
Informal City Tour with Vasko Markovski
3:00 p.m. Small Cinema Hall, MKC
“Storytelling: Tell a story of YOU”
Creative workshop with Kristina Gavran (Croatia)
5:00 p.m.–Small Cinema Hall, MKC
Podcast with Duško Krstevski & Petar Denchev (Bulgaria)
6:00 p.m. Small Cinema Hall, MKC
Podcast with Duško Krstevski & Nadia Terranova (Italy)
7:00 p.m.–Cinema “Frosina”
“European Union Prize for Literature: The National vs. International Context of Literature”
Conversation with EUPL’ authors Daina Opolskaitė (Lithuania), Vladimir Jankovski (North Macedonia), Petar Andonovski (North Macedonia)
Moderators: Biljana Crvenkovska & Aleksandar Madjarovski
8:00 p.m. Cinema “Frosina” “V+V=W”
Conversation with author Igor Štiks (Croatia)
Moderator: Jelena Lužina
9:00 p.m.–Cinema “Frosina” “From History to Story and Vice Versa”
Conversation with authors Kristina Gavran (Croatia) & Bogdan-Alexandru Stănescu (Romania)
Moderators: Biljana Crvenkovska & Aleksandar Madjarovski
October 5
12:00 p.m.–Skopje City library “Miladinovci Brothers”
“Brave New Wor(l)ds” – book reading in the language of the originals
Guest writers: Yrsa Sigurdardóttir (Iceland), Petar Denchev (Bulgaria), Bogdan-Alexandru Stănescu (Romania), Kristina Gavran (Croatia), Olja Stojanova Djakova (Bulgaria), Igor Štiks (Croatia), Daina Opolskaitė (Lithuania), Nadia Terranova (Italy), Monika Kompaníková (Slovakia),
Host writers: Jordan Kocevski, Snežana Stojčevska, Biljana Crvenkovska, Petar Andonovski, Elena Filipovska, Vladimir Jankovski, Elizabeta Bakovska, Žarko Kujundjiski
Moderator: Ana Golejška Djikova
4:00 p.m.–KSP Centar–Jadro “Engaged literature” Lecture by Igor Štiks (Croatia)
5:00 p.m. Small Cinema Hall, MKC Podcast with Duško Krstevski & Daina Opolskaitė (Lithuania)
6:00 p.m.–Cinema “Frosina”
Screening of the film “Piata loď” / “She is the Harbour” (2017) Director: Iveta Grófová
7:30 p.m. Cinema “Frosina” “Еvery (Un)happy Family is (Un)happy in its Own Way” Conversation with authors Nadia Terranova (Italy) & Monika Kompaníková (Slovakia)
Moderators: Biljana Crvenkovska & Aleksandar Madjarovski
8:30 p.m.–Cinema “Frosina”
Presenting the “Dragi” Award for Best Translation The first Honorary Award posthumously to Dragi Mihajlovski
9:00 p.m. Cinema “Frosina” Closing Ceremony “War’s Unwomanly Face” – BookStar 2022 Award Online conversation with author Svetlana Alexievich (Belarus)
Moderators: Andrej Jovančevski & Lidija Tanuševska
The admission to all events is free of charge. The organizer reserves the right to make changes to the event programme.
October 3
5 6
ДНКDNA (THE LEGACY) КУКЛАТАBRUDAN (THE DOLL) ПРЕСМЕТКАSOGID (THE RECKONING) ОСЛОБОДУВАЊЕAFLAUSN (THE ABSOLUTION) КАРПА НА БЕСИЛКИТЕGATID (GALLOWS ROCK) ШТАМАTHOGN (THE FALLOUT) 7 8 Други книги на македонски јазик: „Студ“, „ Бегемот “, Скопје, 2015. „Tе паметам“, „Бегемот“, Скопје, 2015. „Украдени души“, „Антолог“, Скопје, 2017. „Последниот ритуал“, „Антолог“, Скопје, 2017.Other books translated on macedonian: “The Undesired“, “Begemot“, Skopje, 2015. “I Remember You”, “Begemot“, Skopje, 2015. “My Soul to Take”, “Antolog“, Skopje, 2017. “Last Rituals”, “Antolog“, Skopje, 2017. НОВО / NEW
ДНК
Превод: Моника Илкова / Ирина
Тумбовска
1987 година, три дечиња остануваат сираци и се разделени во различни семејства. 2015 година, две момчиња
бараат помош од соседите затоа
што се будат заклучени во својата соба, а мајка им ја нема. Убиена е на грозоморен начин, а единствениот сведок на убиството е едно немо девојче.
ПРЕСМЕТКА
Превод: Моника Илкова / Ирина Тумбовска
Малата Вака седи на студените скали пред своето ново училиште.
Ѝ
КУКЛАТА
Превод: Нина Рудиќ Требаше да биде тивко семејно
патување со риболов, можност за мајката и ќерката да разговараат, но тоа засекогаш ги менува нивните животи. Не уловуваат ништо освен скршена кукла што се заплеткува во мрежата. До следното утро мајката е мртва, а куклата исчезнува. ОСЛОБОДУВАЊЕ Превод: Нина Рудиќ Брилијантна и неизвесна приказна за мрачната страна на социјалните медиуми. Книгата ќе те натера да се запрашаш дали си објавил нешто за што можеби ќе зажалиш. Полицијата дознава за злосторството на ист начин како и сите други: преку „Снепчет“. Пронајдено
YRSA SIGURDARDÓTTIR
Yrsa Sigurdardóttir (b. 1963) is an awardwinning, no. 1 best-selling Icelandic crime fiction author. Sigurdardóttir made her crime fiction debut in 2005 with “Last Rituals”, the first installment in the Thóra Gudmundsdóttir series. She has since gone on to write a number of acclaimed stand-alone thriller novels, and is to date translated into more than 30 languages. With “The Legacy”, the first novel in the award-winning series about child psychologist Freyja and police detective Huldar, Yrsa Sigurdardóttir has consolidated her position as one of the finest crime writers of our time, and a master storyteller at the top of her game.
DNA (THE LEGACY)
Translation to Macedonian: Мonika Ilkova & Irina Tumbovska
A young woman is brutally murdered in her home in Reykjavik. The only witness is her seven year old daughter. When another woman is murdered shortly thereafter, the police are at a loss.
SOGID (THE RECKONING)
Translation to Macedonian: Мonika Ilkova & Irina Tumbovska
Twelve years after the rape and murder of a young girl in Hafnarfjörður, a time capsule is unearthed in Reykjavík. In the capsule are ten-year-old letters from school children, describing what they think Iceland will be like in 2016.
GATID (GALLOWS ROCK)
Translation to Macedonian: Elena Jošeska
A young and wealthy investor is found hanging by the neck at an old execution site in the Gálgahraun lava field. When his body is cut down it becomes apparent that this is no suicide.
BRUDAN (THE DOLL)
Translation to Macedonian: Nina Rudikj
A doll is caught in the net of a fishing boat. It’s covered in barnacles and worms after years in the ocean, but a woman onboard takes it home at the request of her young daughter. This simple act of kindness sets into motion a series of fateful events.
AFLAUSN (THE ABSOLUTION)
Translation to Macedonian: Nina Rudikj
A teenager is brutally beaten to death in the cinema where she works, her body dragged into the night by the masked killer. Clips of her begging for forgiveness are sent to her friends from her Snapchat account. When the body is finally found it is marked “2”.
THOGN (THE FALLOUT) NEW
Translation to Macedonian: Vesna Likar
On a cold day in Reykjavik, a baby goes missing from her pram. In her place, the father finds the body of a dead infant. The missing baby was born through a surrogacy agreement, one that started off well but quickly deteriorated.
Photo © Lilja Birgisdóttir
@yrsasig @yrsasigurdardottir Ирса Сигурдардотир (1963) е најпознатата и најнаградуваната исландска писателка на трилери. Започнала со пишување во 1998 година и тоа во два многу различни жанрови – криминалистички романи и книги за деца. Моментално работи како писателка и како градежен инженер. Живее во предградието на Рејкјавик заедно со сопругот и со двете деца. Покрај самостојните книги, авторка е и на два серијала – „Дора Гудмундсдотир“ и „Детската куќа“. Во 2021 година го започнува новиот серијал „Црниот мраз“. Крими-романите на Ирса се успешни на меѓународно ниво и се преведени на повеќе од 30 јазици. Два од нив се избрани од „Сандеј тајмс“ за трилери на годината. Има добиено огромен број награди за своето творештво. ИРСА СИГУРДАРДОТИР 9 10 ИСЛАНД
се придружува другарче, кое предлага да го искористи телефонот во нивниот дом, а потоа ќе одат да си играат кај Вака. Но, откако ќе влезе во нивната куќа, веќе никогаш нема да излезе. КАРПА НА БЕСИЛКИТЕ Превод: Елена Јошеска На едно мрачно вулканско поле во околината на Рејкјавик се наоѓа карпата на бесилките. Тоа порано било место на кое се вршеле егзекуции, а сега е туристичка атракција. Сè додека едно утро полицијата не најде обесен човек.
е телото и тоа е обележано со бројот 2. ШТАМА НОВО Превод: Весна Ликар Студен ден е во Рејкавик а едно бебе исчезнува. Родено е од сурогат мајка, договор што почнал добро но потоа тргнал во лоша насока. Единаесет години подоцна во автомобил пронајдено е обезглавено тело на непозната жена.
ДЕНЧЕВ
театри во Бугарија гостувале на различни фестивали во Србија, Црна Гора, Романија и Косово и оттогаш датира неговиот интерес кон земјите од поранешна Југославија. Автор е на збирката раскази „Приказни во минато време“ како и на експерименталниот роман „Тивкото сонце“.
објавувано во сите големи бугарски весници
како
американското
МАЛИОТ БОГ НА ЗЕМЈОТРЕСОТ НАСКОРО Превод од бугарски: Душко Крстевски „Малиот Бог на земјотресот“ претставува прекрасна приказна која проникнува во скриените односи на животот. Книгата започнува како и многу други: со разделба. Една жена го напушта својот маж без некоја посебна причина. Го прави тоа старомодно, со белешка напишана на рака. Тој не изгледа изненаден, дури на почетокот воздивнува
PETAR DENCHEV
https://peterdentchev.wordpress.com/ @peterdentchev
Petar Denchev is Bulgarian fiction writer & theatre director. Denchev’s first literary appearance was the short story “Malakoff, I Want to Grow Old”, which won Altera magazine’s contest Ecstasy in 2006. It was also later published in English in the American magazine “The Litter Box Magazine” (2010). In the meantime, Petar Denchev has won various poetry contests as the second place at the National Youth Poetry Contest “Vesselin Hantchev” in 2006 and 2010. His novel “Just like a Man Kisses a Woman He Loves” won the first place at the contest for Best New Bulgarian Novels “Razvitie” in 2007. The next year the same novel won the special prize of “Raiffeizen Bank” at South Spring National contest. In 2008 with his short novel “Simple Story” he wins the second place at Ciela’s Novel Prize Competition. Petar Denchev has published in various Bulgarian magazines. He is also author of “Stories from the Past” (2011) a short story collection, “The Silent Sun” (2012), novels “The little God of the Earthquake” (2019) and “Overwinding“ (2021). Denchev is also director of the theatre performances.
МАЛКИЯТ
(THE LITTLE GOD OF THE EARTHQUAKE) SOON
Translation to Macedonian: Duško Krstevski
A man, following the traces of a mysterious midnight disappearance, returns in the footsteps of his own and other people’s past - in his wardrobe, among the ruins of his father’s house, along the streets of Sofia, on the banks of the Danube, in the middle of the bazaar in Skopje. Surviving the breakup of his love relationship, in order to survive the aftermath of the lost, he places himself at the entrances and exits of the present. Is this intense search able to overcome the feeling of life as composed of fears and lacks? Is it possible for a personal god to stabilize the landslide of life, to slow the advance of the madness that turns men into ritual machines?
“The little God of the Earthquake” presents an amazing story that penetrates the hidden relationships of life.
Photo © Miglen Belev
со олеснување дека не ѝ се случило ништо лошо. Така навлегуваме во светот на еден нереализиран филозоф кој е сопственик на цвеќарница. Во обид да ја открие мистеријата на исчезнувањето на неговата сопруга, презема трауматично патување во минатото – во својот гардеробер, среде руините на татковата куќа, по софиските улици, на брегот на Дунав, среде чаршијата во Скопје. Преживувајќи го распаѓањето на љубовната врска, за да преживее по трагите на изгубеното, тој се става себеси на влезовите и излезите на сегашноста. Дали оваа интензивна потрага е во состојба да го надмине чувството за живот составено од страв и недостиг? Возможно ли е еден личен Бог да го стабилизира свлечиштето на животот за да го забави напредувањето на лудоста, која ги претвора луѓето во машини?
БОГ НА ЗЕМЕТРЪСА
11 12
Петар Денчев е бугарски писател и театарски режисер. Роден е во Варна во 1986 година. Во 2010 година дипломирал режија на НАТФИЗ „Крсто Сарафов“. Дебитира со раскази и поезија кои веднаш се наградени и номинирани на разни конкурси. Со книгата „Како што маж бакнува жена што ја сака“ победува на конкурсот за нов бугарски роман „Развиток“ во текот на 2007 година, а ја добива и наградата на „Рајфајзен банка“ на конкурсот „Јужна пролет“. Неговите театарски претстави поставени на сцените на големите
Има
и списанија
и во
„The Litter Box Magazine“ и на хрватскиот сајт „Критична маса“. Негови најнови дела се „Малиот Бог на земјотресот“ (2019), номиниран за наградата „Хеликон“ и „Превртување“ (2021). ПЕТАР
БУГАРИЈА НАСКОРО / SOON
раскази, една нефикциска книга, четири книги поезија, роман и книга драми. За поетската книга „Улицата Среќа“ ги освоила двете национални награди за најдобра поетска книга на годината „Николај Канчев“ и „Иван Николов“. За драмските текстови на претставите „Покана за вечера“ (Театар „Софија“) и „Бојата на длабоките води“ (Национален театар „Иван Вазов“) ја добила националната награда „Аксер“ за најдобар драмски текст во 2014, односно во 2018 година. Нејзини раскази, песни и драми се преведени на: шпански, германски, англиски, италијански, македонски, португалски, полски, српски, чешки, словачки, турски, арапски, руски, грчки и виетнамски.
DJAKOVA
Olja was born in 1977 and she is a writer, poet and playwright. She has a PhD in Journalism and Mass Culture from Sofia University “St. Kliment Ochridski”. She has won several awards from prestigious competitions in poetry, prose and drama. She is an author of nine books – two short stories collection, one non-fiction book, four poetry collections, one novel, and a collection with plays.
Olja’s poetry book – Street “Happiness” won in 2013 The National Award Nikolaj Kanchev for the poetry book of the Year and The National Award Ivan Nikolov 2013 for the poetry book of the Year. Her play “Invitation to dinner” (Theatre „Sofia“) won the National Award Askeer for the Best Dramatic Text of the Year 2014. In 2018 her play ‘The Color of Deep Waters’ (The National Theatre ‘Ivan Vazov’) won again the National Askeer Award in the category for Best Dramatic Text of the Year. Her short stories, poems and plays have been translated into Spanish, German, English, Italian, Macedonian, Portuguese, Polish, Serbian, Czech, Slovak, Turkish, Arabic, Russian, Greek and Vietnamese.
БУГАРИЈА
ОЉА СТОЈАНОВА ЏАКОВА OLJA STOJANOVA
13 14 Oља Стојанова Џакова е бугарска писателка, поетеса и драмска авторка. Родена е во 1977 година. Докторирала новинарство и масовна култура во Софија, Бугарија. Добитничка е на неколку награди на конкурси за поезија, проза и драма. Објавила девет книги – две збирки
и литература во гимназијата „Пилвишка Сантака“ во Вилкавишкис. Во 2000 ја добива наградата на Сојузот на литванските писатели за најдобра дебитантска книга. Во 2018 г., ја добива наградата за литература „Антанас Вајчиулајтис“, како и наградата „Јургис Кунчинас“ за кратки раскази. Станува позната со своите дела, раскази и романи за деца и млади. Во 2017 нејзиниот роман „Уште еднаш, Ричи“ е прогласен за книга на годината. Во 2019 објавена е нејзината збирка раскази „Пирамидите
DAINA OPOLSKAITĖ
ПИРАМИДИТЕ НА ДЕНОТ Превод: Душко Крстевски Тринаесетте раскази од оваа книга се занимаваат со размислувањата околу тоа што се менува во текот на времето во светот на протагонистите и на што му е судено вечно да трае. Се поставуваат прашања за човековото битие, љубовта, личната слобода, Бог и судбината, покрај кои животот на современиот човек се доживува како најголемо постигнување. Кратките раскази на Ополскаите започнуваат со приказ на односите во рамките на едно семејство: меѓу сопружниците, родителите и децата, браќата и сестрите, понекогаш меѓу блиските пријатели или љубовниците. Темите на предавството или гризењето на совеста се истражуваат преку јазикот, кој е нежен и богат. Еден соголен реализам на човековото постоење
Daina Opolskaitė Kovalčikienė was born in 1979 in Vilkaviškis. She graduated from Lithuanian University of Educational Sciences (former Vilniaus pedagoginis universitetas), where she studied Lithuanian philology, and now works as a teacher at a high school in Vilkaviškis. In 2000 she’s got Lithuanian Writers Union prize for the first book (Drožlės), in 2018 has won Antanas Vaičiulaitis and Jurgis Kunčinas literature awards for short stories. D. Opolskaitė is very prolific in youth literature written for teenagers as well (during 2015-2018 she wrote 3 novels). In 2016 writer was awarded by Children’s Literature Award. In 2017 her novel „Ir vienąkart, Riči“, became the book of the year. In Lithuanian press D. Opolskaitė published 30 short stories, reviews and essays.
DIENŲ PIRAMIDĖS (PYRAMIDS OF THE DAY)
Translation to Macedonian: Duško Krstevski
Opolskaitė’s short stories (a collection of thirteen in this book) usually start off with intimately observed close relations within a family: between spouses, between parents and children, between siblings; sometimes between close young friends or lovers. Themes of betrayal and long-standing sense of guilt are explored by means of a sensitive and exquisite literary language. Out of an ordinary level the situation is usually shifted onto something extraordinary; unexpected new aspects of the relationships emerge, the reader is offered a view from a fresh perspective. Within a net of entangled human relationships, we acquire an eye-opening unexpected dimension which also sheds new light on certain nuances of human predicament as such. Recepient of European Union prize for literature for 2019.
Photo © V. Juozaičio
ДАИНА ОПОЛСКАИТЕ
силно дејствува врз читателската фантазија, а некои елементи на мистика и фантастика одржуваат рамнотежа меѓу видливиот свет и магичниот реализам. Расказите се пишувани во период од осумнаесет години, период во кој добија највисоки оценки од книжевната критика. „Решетки“ во 2018 година ја освојува Нобеловата награда за литвански кратки раскази, а расказот „Дојди преку мразот“ е награден со наградата „Јургис Кунчинас“. Во 2019 година „Пирамидите на денот“ ја добива престижната Награда за литература на Европската Унија за 2019.
15 16 Даина Ополскаите Ковалчикиене е литванска писателка. Родена е во 1979 година во Вилкавишкис, Литванија. Дипломира на Литванскиот педагошки универзитет, каде што студирала литванска филологија, а сега работи како наставник по литвански јазик
на денот“ и истата година ја добива Наградата за литература на Европската Унија. Присутна е и во медиумите, каде што објавува кратки раскази, рецензии и есеи. ЛИТВАНИЈА
PETAR ANDONOVSKI
МАКЕДОНИЈА
2018) и „Лето во кое те нема“ (роман, 2020).
Награди и признанија:
- „Роман на годината“ на „Утрински весник“ за 2015 година за
Petar Andonovski (born 1987, Kumanovo) is mainly a prose writer. He has a degree in general and comparative literature from the Faculty of Philology in Skopje and has been a writer in residence in Austria, Bosnia and Herzegovina, Kosovo and Montenegro. Currently, he works for the Polica publishing house.
His novel “Телото во кое треба да се живее” (“The Body One Must Live In”) received the 2015 National Novel of the Year Award.
His other work includes “Ментален простор” (“Mental Space”, poetry collection, 2008), “Oчи со боја на чевли” (“Shoe-colored Eyes”, novel, 2013), “Лето во кое те нема” (“Summer without you”, novel, 2020).
FEAR OF BARBARIANS
Several days after the fall of the Berlin Wall, three foreigners (two men and a woman) arrive at the small southernmost Greek island of Gavdos, where an isolated community of villagers seems to be frozen in time and to have been forgotten by the world. The voices of two female narrators, the foreigner Oksana and the local Penelope, tell the story of this novel. Their interchanging narratives are emotional accounts of their lives and their experiences on the island. The newcomer Oksana speaks about her escape from the Chernobyl disaster and Ukraine, the death of her partner Evgeni on the island, and her lurking fears about her uncertain future. Fears about the future are shared by the young local woman Penelope, raised and educated in a monastery and then isolated and trapped in an unhappy marriage on the island. Otherness and alienation are the underlying themes of the novel, which questions the notions of construction and reality until its very end.
Photo © Natasha Atanasova
ПЕТАР АНДОНОВСКИ СТРАВ ОД ВАРВАРИ Неколку дена по падот на Берлинскиот ѕид, додека цела Европа е во исчекување што е следно, на најјужната точка на Европа постои еден остров каде малкуте луѓе кои останале таму живеат заборавени од сите. Нив историјата постојано ги одминува, ги одминале и лепрата и гладот, и таман кога ќе помислат дека и овој пат ќе ги одмине историјата, на островот пристигаат тројца странци. Двајца мажи и една жена. И ништо повеќе не е исто. „Страв од варвари“ ја добива престижната Награда за литература на Европската Унија за 2020.
17 18 Петар Андоновски (1987, Куманово) дипломирал на Катедрата за општа и компаративна книжевност. Автор е на книгите: „Ментален простор“ (поезија, 2008), „Очи со боја на чевли“ (роман, 2013), „Телото во кое треба да се живее“ (роман, 2015), „Страв од варвари“ (роман,
романот „Телото во кое треба да се живее“ - Награда за литература на Европската Унија за романот „Страв од варвари“ за 2020. - Признание Автор на годината на Македонската асоцијација на издавачи за 2020. - Pen translates Award за романот „Лето во кое те нема“ за 2022.
куќи. Има објавено шест книги: „Скриени желби, немирни патувања“ (2020), „Невидливи љубови“ (2015), „Вечно сегашно време“ (2010), „Лицата на невидливиот град“ (заедно со Иван Блажев, 2010), „Скопје со широко отворени очи“ (заедно со Иван Блажев, 2008) и „Огледало за загатката; разговори за Влада Урошевиќ“ (2008). За романот „Скриени желби, немирни патувања“ ја добил наградата „Роман на годината“ на „Фондацијата Славко Јаневски“, а за „Невидливи љубови“ наградата „Рациново признание“. Активно се занимава со книжевен превод. Објавил повеќе од 30 преводи на македонски јазик.
СКРИЕНИ ЖЕЛБИ, НЕМИРНИ ПАТУВАЊА
„Скриени желби, немирни патувања“ е мозаичен роман во кој приказните на педесетина луѓе од различни меридијани се комбинираат со приказните на четири лика што живеат во Скопје. Ова е роман за пресекот меѓу личното и надворешното, роман за начинот на кој атмосферата и ситуациите ги обликуваат нашите внатрешни пејзажи, роман за
Vladimir Jankovski (1977) has graduated General and Comparative literature at the Faculty of Philology „Blaže Koneski“ in Skopje. He worked as an editor in several publishing houses. He has published three novels: “Hidden Desires, Restless Travels” (2020), “Invisible Loves” (2015), and “Eternal Present Time” (2010). For the novel “Hidden Desires, Unrest Travels” he was awarded with the “Novel of the Year award” and for “Invisible Loves” he was awarded with “Racinovo Priznanie award” for the best prose book. “Hidden Desires, Restless Travels” and “Invisible Loves” were representatives of Republic of North Macedonian for international “Balkanika” award. He is active in the field of literary translations. For the translation of the novella “The Penelopiad” by Margaret Atwood he was awarded with “Zlatno pero”, award given by the Association of literary translators of North Macedonia.
„Роман на годината“ на Фондацијата „Славко Јаневски“ за 2020 година
- Македонски кандидат за наградата „Балканика“ за 2020 година
- Македонски кандидат за Наградата за литература на Европската Унија (EUPL) за 2022 година
- Признание Автор на годината на
HIDDEN DESIRES, UNREST TRAVELS
“Hidden Desires, Restless Travels” is a mosaic novel in which the stories of fifty people from different geographical meridians intersect with the stories of the four characters based in Skopje. The book is a mix of stories, intertwined among themselves, pictured in details, with specific atmosphere. This is a novel about the interaction between the personal and the external, about the way the atmosphere and situations shape our inner landscapes, about the need to tell stories and find the glow and the lie in them. The combination of an unbiassed camera view and personally colored storytelling creates an unusual tone, which causes the reader to be left in front of the open door of interpretation. Thematically, the book deals with some of the dominant themes in modern society: the relationship between the real and the virtual, the question of professional success and success in the art world, the relationship between external success and the search for oneself that has one form on the outside and another on the inside.
Photo © Sasho Dimovski
ВЛАДИМИР ЈАНКОВСКИ
потребата да се раскажуваат приказни и да се наоѓа блесокот и лагата во нив. Тематски, книгата се занимава со некои од доминантните теми на сегашниот миг: односот меѓу реалното и виртуелното, прашањето на професионалниот успех и успехот во уметничкиот свет, потрагата по себеси која има една надворешна, а можеби сосем поинаква внатрешна форма. - Награда
Македонската асоцијација на издавачи за 2022 година
VLADIMIR JANKOVSKI 19 20 МАКЕДОНИЈА Владимир Јанковски е роден 1977 година во Скопје. Дипломирал на Катедрата за општа и компаративна книжевност на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје. Работел како уредник во неколку издавачки
За преводот на новелата „Пенелопеја“ од Маргарет Етвуд, во 2013 година ја добил наградата „Златно перо“ на Здружението на литературни преведувачи на Р. Македонија.
IGOR ŠTIKS
Игор Штикс е роден во Сараево, во 1977 година. Живеел во Загреб, Париз, Чикаго, Единбург и во Белград. Докторирал на Institut d’Études Politiques de Paris и на Northwestern University, а подоцна работел и предавал во Универзитетот во Единбург, на универзитетите во Грац, Љубљана, Сараево, како и на Факултетот за медиуми и комуникации во Белград. Заедно со Џо Шоу ги уредиле збирките „Citizenship after Yugoslavia“ (2013) и „Citizenship Rights“ (2013), а со Среќко Хорват, „Welcome to the Desert of Post-Socialism: Radical Politics after Yugoslavia“ (2015). Со Владимир Арсенијевиќ ја уредува едицијата „Заедничка читална“. Во Југословенското драмско позориште, претставата „Столот на Елијах“, во режија на Борис Лијешевиќ, освоила Гран при на БИТЕФ во 2011 година. Со својата прва драма „Брашно во вените“ (2016), освои неколку регионални награди за најдобар текст, додека неговата драма „Зрењанин“ е изведена премиерно во Народниот театар во Зрењанин. Пишува проза, книжевна критика и есеи, за кои ги има добиено највисоките признанија. Неговите дела се преведени на 15 јазици. За своите книжевни и интелектуални достигнувања доделено му е престижното француско одликување „Витез на уметноста и книжевноста“. Во 2017 година Штикс ја потпишал петицијата за заеднички јазик меѓу Хрватите, Србите, Босанците и Црногорците.
Igor Štiks was born in Sarajevo, Bosnia-Herzegovina, in 1977. During the Yugoslav wars he fled to Croatia and currently lives in Belgrade, Serbia. He has also lived in Paris, Chicago, Edinburgh, and Graz. He earned his PhD at the Institut d’Études Politiques de Paris and Northwestern University and later worked and taught at the University of Edinburgh and the Faculty of Media and Communications in Belgrade. In his scholarly work, Štiks investigated the topic of citizenship and nationalism in Balkans. Along with Jo Shaw, he edited the collections Citizenship after Yugoslavia (2013) and Citizenship Rights (2013), and, with Srećko Horvat, Welcome to the Desert of PostSocialism (2015). Štiks was honored with the prestigious French distinction Chevalier des arts et des lettres for his literary and intellectual achievements. In addition to winning the Grand Prix of the 2011 Belgrade International Theater Festival for his stage adaptation of Elijah’s Chair, Štiks wrote two more plays, Flour in the Veins and Zrenjanin. All three plays were put on stage by one of the leading post-Yugoslav theater directors Boris Liješević. In 2017, Štiks signed the Declaration on the Common Language of the Croats, Serbs, Bosniaks and Montenegrins.
Photo © Vjekoslav Skledar
ИГОР ШТИКС
ХРВАТСКА
@igorstiks
21 22
WTranslation to Macedonian: Gjorgji Krstevski
Теса Симон. Двајцата се запознаваат еден со друг во куќата на Валтер, но ги запознаваат и мистериозната историја за Валтер, кој од левичар од 1968 година станал водечки десничарски мислител, како и неговиот пријател Владимир, највлијателниот лев милитант,
терористички ракопис секогаш се крие доза иронија и кој продолжува да ги инспирира сите млади бунтовници на денешнината. Приказната за Валтер и Владимир се отвора пред Игор и Теса како напнат политички трилер на современата историја
Европа кој нѐ води во сите делови на континентот. За да ги осознаат сите поединости и за да ги
тајните,
двајцата
град на Игор
Валтер, Сараево. Најновиот роман на
Штикс е книга што буквално не се испушта од раце. Напишана во манирот на најдобрите скандинавски трилери, преполн интриги и пресврти, „W“ ни дава пресек на последниот половина век на европската и светска левица, на нејзините борба, падови и застранувања. Овој роман кој во атмосферата потсетува на Пол Остер или Хавиер Серкас никого нема да остави рамнодушен.
Igor Štiks is a Parisian left-wing intellectual who, after more than twenty-five years, returns to the Adriatic to read the will of Walter Stickler, a conservative French philosopher who was murdered on a Dalmatian island under unexplained circumstances. There he meets the seductive activist Tessa Simon. In Walter’s house, the two slowly get to know each other and the secretive, tense and breakneck story about Walter, who went from being a leftist in 1968 to a leading right-wing thinker, and his friend Wladimir, the most influential left-wing militant, whose terrorist handwriting always exuded a touch of irony and who continues to inspire all the young rebels of today. Igor Štiks’ latest novel W is a book that literally cannot be put down. Written in the manner of the best Scandinavian thrillers and superb literary combinatorics, full of intrigue and twists, W gives us a cross-section of the last half century of the European and global left, its struggles, declines and impasses. This novel, whose atmosphere and style is reminiscent of Paul Auster or Javier Cercas.
СЕЧИЛИШТЕ Превод од хрватски: Јелена Лужина По дваесет и пет години, семејството конечно се собира во малото балканско гратче во кое некогаш владеела среќа и напредок, сѐ додека над нив не се надвила сенката на војната. Сега ненадејно се вратиле: најстариот син Владимир, истакнат професор по економија, снаата Хелена и внукот Давид. Бабата Надија и дедото Клемент одвај дочекале да ги видат. На семејната вечера се појавува и синот Игор, воен репортер, кој се обвинува себеси
REZALIŠTE (THE CUTS)
Translation to Macedonian: Jelena Lužina
One warm evening, after twenty-five years, it was time for the family to meet again in the small Balkan town from which the sons had left, where happiness and progress once reigned, until the shadow of war loomed over them. Igor Štiks’ butchery touches on all those cuts and wounds that war creates for people and for each other, deals with emotions and the impossibility of cutting the past and people from one’s own life with scissors.
23 24 W Превод од хрватски: Ѓорѓи Крстевски Игор Штикс е левичарски интелектуалец кој по повеќе од дваесет и пет години се враќа на Јадранот за читањето на тестаментот на Валтер Штиклер, конзервативен француски филозоф кој под неразјаснети околности е убиен во Далмација. Таму ја среќава згодната активистка
зад чиј
на
откријат
тие
мора да отидат во родниот
и
Игор
за семејната трагедија. Од аперитивот до дижестивот, Игор Штикс нѐ води низ напната и интересна семејна историја која секако дека е обременета со политиката на XX и XXI век. Во неа важна улога игра и прадедото Оскар, кој како млад австроунгарски војник учествувал во Октомвриската револуција, а на крајот завршил во логор во текот на Втората светска војна. Ноќ во која се откриваат долгопотиснатите тајни, во која се заменуваат судири и одмазди, во која станува очигледно дека минатото не може да се врати, но дека може од неговите стеги да се извлече со човечност и со непосредност. Ноќта завршува како и секоја друга, со изгрејсонце, но дали е тоа нов почеток или само уште едно ново разминување? „Сечилиште“ на Игор Штикс ги допира сите оние резови и рани кои војната ги остава кај луѓето а и тие меѓу себе, се занимава со емоциите и неможноста минатото и личностите од нашиот живот да се отсечат со ножици. Други книги на македонски јазик: „Столот на Елијах“, „Или-или“, Скопје, 2007.
BOGDAN-ALEXANDRU STĂNESCU
Богдан-Александру Станеску (1979) е романски писател, есеист, преведувач, издавач и претседател на Меѓународниот фестивал за литература од Букурешт (FILB). Дванаесет години бил уредник на престижната преводна едиција „Полиром“. Познат книжевен критичар на главните романски изданија. Во 2012 дебитирал како поет. Со свои кратки раскази застапен е во повеќе антологии. Добитник е на наградата за проза на списанието „Ateneu“, на наградата на фестивалот за прв роман во Шамбери, Франција, номиниран е за Наградата за литература на Европската Унија. Делата му се преведени на француски, хрватски, унгарски, бугарски и на македонски јазик. Ги превел од англиски на романски јазик: Албeрто Мангел, Џејмс Џојс, Тенеси Вилијамс, Вилијам Фолкнер, Сандра Њуман, Едвард Хирш и Пол Остер. Докторирал романска книжевност во 2012 година и предава на Универзитетот во Букурешт, на одделот за книжевност и креативно пишување. ДЕТСТВОТО НА КАСПАР ХАУЗЕР Превод од романски: Ермис Лафазановски Напишан од двојна перспектива на тинејџер и на возрасен човек, ова е роман за созревањето, но и за распаѓањето на човекот под притисок на сложениот семеен живот (во кој се вклучени отсуството на таткото и присуството на неколкуте очуви), но и општиот хаос што владее во Романија во 1980-тите и 1990-тите години. Момчето ја започнува својата приказна со јасен глас, обидувајќи се од најразличните настани што се случуваат во текот на неговото проблематично детство на периферијата од Букурешт да создаде за него една
трауматична
Born 1979, Bogdan has been the editor of prestigious literary translation collection Biblioteca Polirom for the last 12 years. He is a book reviewer for major Romanian publications, the founder and president of the independent international literary festival in Bucharest, FILB, and author of four books, 2 collections of essays, 2 poetry books, and contributor to five anthologies of short stories. He is also the translator of Tennessee Williams, James Joyce, Sandra Newman, Alberto Manguel, Edward Hirsch, William Faulkner, Paul Auster and Daniel Mendelsohn. Bogdan Stanescu won the Best Young Writer of the Year Award in 2015. He has a PhD in Romanian literature and teaches a seminar at the University of Bucharest, Faculty of Letters and creative writing.
“The Childhood of Kaspar Hauser” was:
- Winner Of The Thoreau Nephew Prize In Romania
- Winner Of The Radio Romania Cultural Award For Literature
- Laureate Of The Festival Du Premier Roman De Chambery
- Winner Of The Ateneu Magazine Prize For Prose
- Shortlisted For The European Union Prize For Literature 2019
COPILARIA LUI KASPAR HAUSER (THE CHILDHOOD OF KASPAR HAUSER)
Translation to Macedonian: Ermis Lafazanovski
Written from the double perspective of the child/teenager and the adult, “The childhood of Kaspar Hauser” is a coming-of-age novel as well as a novel about the degradation of a human being (the narrator) under the constant erosion of a complicated family life (involving the absence of his real father, the presence of successive step fathers) and that of the general chaos of Romania of the 1980s and the 1990s. The child starts telling the story with a very straightforward and sane voice, capturing sensations and images and trying to put them together into a coherent image of reality, but grows into a jaded human being, an alcoholic adult, lost in a seductive but shallow world. It is a puzzle-novel, a novel of stories, and an attempt to describe one of the darkest moments in recent Romanian history. The novel has gathered wide critical acclaim in Romania and had to be reprinted three times in only four months.
25 26
разбирлива слика за светот. Но, растејќи во нефункционално семејство и во друштво на насилни другари, млади отпадници, станува збунет самотник. Во вториот дел го среќаваме младиот човек како се претвора во скептична, но разумна личност подготвена да го прифати својот дел во напнатата и честопати
стварност на времето во кое живее. Роман загатка, составен од повеќе приказни, и обид книжевно да се опише еден од најмрачните моменти од поновата историја на Романија. Книгата доби позитивни критики во матичната држава и доживеа три изданија за неполни четири месеци од објавувањето, а била номинирана и за Наградата за литература на Европската Унија.
БОГДАН-АЛЕКСАНДРУ СТАНЕСКУ
РОМАНИЈА
KRISTINA
Кристина Гавран е родена во Загреб, 1987 година. Магистрирала драматургија на Академијата за драмски уметности. Предавала драматургија и била лектор на драмското студио „Тирена“, играла во претстави за деца и млади, водела различни семинари по пишување и пo драматургија. Две години пишувала за веб-порталот teatar.hr. Нејзината драма „Дедал и Икар“ била поставена во Академијата за драмски уметности. Ова дело било продуцирано и за Хрватското национално радио, а преведено e и на англиски јазик. Нејзини дела се изведувани на повеќе театарски фестивали. За „Ready“ ја добива наградата „Марин Држиќ“ (2012). Авторка е на дела за деца, за кои два пати добива награда за најдобра
„Еразмо“
студиски престој и соработка
„The Blue Orange Theatre“
Бирмингем.
2014 г., Кристина е избрана како авторка во подем за програмата „Foundry“ во „The Birmingham Repertory Theatre“, каде што работи на своето прво дело на англиски јазик. Со своите претстави учествува и на фестивалот „Pulse“ во Ипсвич. Во Англија се запознава со јавното раскажување приказни (storytelling) што станува нејзина пасија и настапува со групата „Flashlight Storytellers“. Заедно со Тина Хофман го основа театарскиот кружок „Notnow Collective“. Има објавено две книги: „Дожд во Индија, лето во Берлин“ (2016) и „Гитара од палисандер“ (2018). ГИТАРА ОД ПАЛИСАНДЕР Превод од хрватски: Владимир Јанковски Романот е фокусиран на пет женски судбини. Навидум оддалечени со векови, секоја во својот свет и во својата приказна, со своите затворени светови што еволуирале од митот и суеверието до современите обрасци на однесување и женска еманципација, на крајот на романот овие жени ќе бидат поврзани во голема
Kristina Gavran was born in Zagreb in 1987. She gained M.A. in Dramaturgy at the Academy of Dramatic Arts. She worked as a drama teacher and lecturer at the Tirena Drama Studio, performed in plays for children and young people, as well as lead various writing and drama workshops. Kristina has been a writer for teatar.hr, a theatre web portal, for two years. Her full length play ‘Daedalus and Icarus’ presented at the Academy of Dramatic Arts as part of a dramaturgy project DeSaDu 2012. The play was produced by Croatian National Radio and is translated in English. ‘Ready’ was awarded the first prize Marin Držić by the Croatian Ministry of Culture (2012). Kristina also writes plays for children. Two times she won Mali Marulić contest for best play for children.
In 2013 Kristina was granted an Erasmus scholarship for an internship at The Blue Orange Theatre in Birmingham for seven months. During her term she worked on various projects including the production of ‘Lady Chatterley’s Lover’. In 2014 she was chosen as one of the emerging writers for the Foundry program at The Birmingham Repertory Theatre where she is working on her first play in English. In England she discovered storytelling which became her passion and now she performs regularly with a Birmingham based group of storytellers called Flashlight Storytellers led by the nationally acclaimed Cat Weatherill. With her colleague Tina Hofman she started a theatre company Notnow Collective. Kristina has two books published: ‘Rain in India, Summer in Berlin’ (2016) and ‘The Palisander Guitar’ (2018).
GITRARA OD PALISANDRA (THE PALISANDER GUITAR)
Translation to Macedonian: Vladimir Jankovski
Novel is focused on five women’s destinies. Seemingly centuries apart, each in their own world and in their own story, with their own closed worlds that have evolved from myths and superstitions to contemporary patterns of behavior and female emancipation, at the end of the novel these women will be connected in a great story about the mysterious connections that exist between centuries , sometimes connected with invisible threads, and sometimes, as in this case, the guitar as the artifact of the big circle of life. In this novel, everything is in its place, the composition is reminiscent of great musical works and the way they were composed. Shortlisted for European prize for literature (2018).
Photo
Robert Anić
драма. Во 2013 ја добива стипендијата
за
со
во
Во
приказна за таинствените врски што се протегаат низ вековите. „Гитара од палисандер“ е роман во кој сè се наоѓа на своето место, кој со композицијата потсетува на големите музички дела и начинот на кој се компонирани. Гавран пишува како да компонира, плете мрежа од зборови и настани, внимава на темпото и лајтмотивите и успева да постигне одлични ефекти со суптилно изведено нијансирање. Одлично замислена, со спојувањето на просторите и времињата и впечатливо реферирање на бајката, нејзината приказна е и женска (на начин што нема врска со „женското писмо“) и музичка (не на прво, туку на длабинско структурално ниво) и, што е најважно, е севременска. „Гитара од палисандер“ била номинирана за Наградата за литература на Европската Унија. 27 28
КРИСТИНА ГАВРАН
GAVRAN ХРВАТСКА http://kristinagavran.com/ @kristinagavran
©
MONIKA
Моника Компаникова (1979) е една од најзначајните писателки на современата словачка литература. Завршила ликовна академија – отсек графика, а подоцна магистрирала и сликарство во Братислава. Своите први раскази ги објавува на страниците на книжевните списанија и антологии. За својата дебитантска книга
за најдобра книга за 2010 година.
ПЕТТИОТ БРОД Превод од словачки: Стојан Лекоски Роман за односот на децата и родителите во кој недостасува интимност и љубов. Приказната е пренесена преку перспективата на Јарка, дванаесетгодишно девојче кое живее со својата млада, но несозреана самохрана мајка и со својата незаинтересирана и дистанцирана баба. Во ова
јадро
Емоционално
среде
Monika Kompaníková is considered one of the most outstanding writers of contemporary Slovak fiction. She studied painting and graphic design at the Academy of Fine Arts in Bratislava. Her literary debut was the collection of short stories “Miesto pre samotu”, awarded the Ivan Krasko Prize. In 2006 her novella “Biele miesta” came out and was nominated for the Anasoft Litera Award. Human loneliness is one of her predominant themes, usually taking the form of one’s voluntary isolation from the outside world. Her characters are usually people living on the fringes of society with a past that is unclear or only hinted at. In 2008 she won the Tatra Banka Foundation Prize for young authors. Her novel “Piata loď” won the Anasoft Litera Award 2011 and has been translated into a number of languages. Various screenplays were based on the novel: short student films, a short animated film, theatre productions, a documentary film and the feature film “She is the Harbour”.
PIATA LOĎ (THE FIFTH BOAT)
Translation to Macedonian: Stojan Lekoski
The novel is the story of twelve-year-old Jarka, who lives in a suburb with her very young mother. The role of the mother is abhorrent to Jarka’s mother, as she was a teenager herself when she gave birth and has never shown her child any love or attention. Jarka must take care of herself; she spends long hours alone in the flat or wandering the streets. One day she notices a pram with six-month old twins in it. The children awaken the desire for a new life in Jarka, a purer and more beautiful life than she has thus far known. Together with eight-year-old Kristián, who has run away from home, they create their dreamed about “family.” The novel is a story of unhappy, abandoned, prematurely maturing children who have been hurt by their closest family and who therefore run away in order to create their own secret world. The fragility and vulnerability of the children is confronted with the inconsiderateness and insensitivity of adults. The primary subject of the novel becomes the relationship between the children and their parents, marked by the lack of intimacy, nearness and love.
29 30
ја добива наградата „Иван Краск“. Авторка е на четири романи, како и на пет книги за деца. Се занимава со разни активности од општествен и од социјален карактер. Нејзините раскази, романи и детски книги се одликувани со бројни награди и истите се преведени на петнаесет јазици. Работи како издавач и уредник за словачкото списание „Дневник“. За романот „Петтиот брод“ ја има добиено најпрестижната книжевна награда во Словачка, „Анасофт литера“, а прогласен е и
семејно
нема суштинска поврзаност ниту блискост.
запоставена и препуштена сама на себе
џунглата на бетонски згради во една населба во Братислава, Јарка мечтае за место каде што ќе се чувствува своја на своето. Нејзините постапки се трогателен и искрен детски обид да го поправи светот на возрасните и да биде дел од семејство какво што сонува да има. Инспирирана од вистински ликови, Компаникова напишала исклучително дело за односот на децата и родителите во современото општество. Според „Петтиот брод“ е снимен и филм, премиерно прикажан на Берлинскиот фестивал, каде што ја освојува првата награда во категоријата „филм за млади“.
МОНИКА КОМПАНИКОВА СЛОВАЧКА
KOMPANÍKOVÁ
а пишува и за радио. Од 2021 година има своја рубрика во списанието „Венити фер“. Истата година објавува и графички роман, илустриран од Лелио Бонакорсо, а била и член на програмата „Хоризонти“ на 78. Венециски филмски фестивал. ЗБОГУМ, СЕНИШТА Превод од италијански: Калина Јанева Ида има триесет и нешто години, живее со својот сопруг во Рим и работи за радиостаница. Тукушто пристигнува во Месина, својот роден град. Мајка ѝ планира да го реновира семејниот дом и да го продаде, па ја вика ќерка си да ѝ помогне при расчистувањето, да провери што сака да задржи. Опкружена со предметите
Nadia Terranova (1978) is an Italian writer and translator born in Messina. She graduated philosophy at the University of Messina, and received her PhD in modern history from the University of Catania. In 2003, he moved to Rome, where he began publishing children’s books. He debuted in 2012 with a children’s novel inspired by the life of Bruno Schulz. She collaborates with a number of newspapers and magazines, and also writes for radio. From 2021, he has his own column in the magazine “Vanity Fair”. In the same year, she published a graphic novel, illustrated by Lelio Bonaccorso. She was a member of the “Horizons” program at the 78th Venice Film Festival.
“Farewell, ghosts” was: Finalist, Premio Strega, 2019 Winner, Premio Alassio Centolibri Selected among the 10 Best Italian Books of 2018 by Corriere della Sera.
ADDIO FANTASMI (FAREWELL, GHOSTS)
Translation to Macedonian: Kalina Janeva
Ida is a married woman in her late thirties, who lives in Rome and works at a radio station. Her mother wants to renovate the family apartment in Messina, to put it up for sale and asks her daughter to sort through her things--to decide what to keep and what to throw away.
Surrounded by the objects of her past, Ida is forced to deal with the trauma she experienced as a girl, twenty-three years earlier, when her father left one morning, never to return. The fierce silences between mother and daughter, the unbalanced friendships that leave her emotionally drained, the sense of an identity based on anomaly, even the relationship with her husband, everything revolves around the figure of her absent father. Mirroring herself in that absence, Ida has grown up into a woman dominated by fear, suspicious of any form of desire. However, as her childhood home besieges her with its ghosts, Ida will have to find a way to break the spiral and let go of her father finally.
“Farewell, Ghosts” is a poetic and intimate novel about what it means to build one’s own identity.
31 32 Надја Теранова (1978) е италијанска писателка и преведувачка. Дипломирала филозофија на Универзитетот во Месина, а докторирала на тема од областа на современата историја на Универзитетот во Катанија. Во 2003 се преселува во Рим каде што почнува да објавува книги за деца, како и осврти посветени на детската литература. Дебитира во 2012 година со роман за деца инспириран од животот на Бруно Шулц. Во 2015 година ѝ излегува првиот роман за возрасни. „Збогум, сеништа“ бил финалист за наградата „Стрега“. Соработува со голем број весници и списанија,
од минатото, Ида е принудена да се соочи со траумата што ја има обележано. Дваесет и три години претходно исчезнал татко ѝ: едно утро просто си заминал и никогаш веќе не се вратил. Од неговото отсуство произлегува свирепиот молк кон мајката, идентитетот заснован врз неправилност, па дури и односот со сопругот, истовремено спас и бродолом. Отсликувајќи се во недостигот, Ида станува жена под силно влијание на стравот и на сомнежот кон секаков вид желба. Но сега, кога семејниот дом ја опседнува со своите сеништа, мора да најде начин да го прекине маѓепсаниот круг и да се ослободи од татко си. Поетичен и интимен роман за изградбата на сопствениот идентитет, кој е добитник на повеќе награди, а „Кориере дела сера“ го вброи на шестото место во изборот од десет најдобри романи за 2018 година.
НАДЈА ТЕРАНОВА NADIA TERRANOVA ИТАЛИЈА @nadiaterranova
БЕЛОРУСИЈА
ИваноФранкoвск (Украина) од татко Белорусин и мајка Украинка. Нејзините книги се преведени на повеќе од триесет јазици и биле основа на десетина драмски поставки и дваесетина филмски екранизации. Добитничка е на огромен број награди.
науките ѝ ја додели Нобеловата награда за литература во 2015 година. Алексиевич е творец на сосема нов, нефикциски жанр. Таа пишува „роман од гласови“. Градејќи го овој жанр, таа постојано ја усовршува естетиката на својата документаристичка проза, која се базира на стотици интервјуа. Ваквата нејзина вештина овозможила да го претвори оригиналниот глас на нејзините соговорници во уметничка кондензација на панорамата на душите. Во својата петтомна епопеја, за последните сто години од советско-руската историја, ги има документирано искуствата на неколку стотина луѓе со различен статус и опит во советскиот и постсоветскиот свет, во вид на орална историја. Во „Гласови на утопијата“, како што самата ја нарекува оваа епопеја, ги преиспитува границите на историографијата и литературата, создавајќи текст што не се совпаѓа со востановените жанровски канони, а сепак со својата моќност ги пробива границите на белетристиката и ја потврдува релевантноста на својата содржина како историски документ. Книгите на Алексиевич се отстранети од училишните програми во Белорусија, поради нејзината политичката активност.
SVETLANA ALEXIEVICH
http://alexievich.info/
Svetlana Alexievich was born in Ivano Frankivsk, Ukraine. Her father was Belarusian and her mother Ukrainian. Alexievich grew up in Belarus, where both her parents were teachers. She studied to be a journalist at the University of Minsk and worked a teacher, journalist and editor. In Minsk she has worked at the newspaper Sel’skaja Gazeta, Alexievich’s criticism of the political regimes in the Soviet Union and thereafter Belarus has periodically forced her to live abroad, for example in Italy, France, Germany and Sweden. Work Svetlana Alexievich depicts life during and after the Soviet Union through the experience of individuals. In her books she uses interviews to create a collage of a wide range of voices.
македонски јазик:
„Времето secondhand“, „Бегемот“, Скопје, 2016.
„Последните сведоци“, „Бегемот“, Скопје, 2017.
„Чернобилска молитва“, „Антолог“, Скопје, 2017.
„Цинковите момчиња“, „Бегемот“, Скопје, 2018.
ВОЈНАТА НЕМА ЖЕНСКО ЛИЦЕ НАГРАДА „BOOKSTAR“ ЗА 2022 ГОДИНА Превод од руски: Игор Станојоски „Војната нема женско лице“ е една од најпознатите книги за војната. За време на Втората светска војна, околу еден милион жени се бореле на страната на Црвената армија, но за нив никогаш ништо не
With her “documentary novels”, Alexievich, who is a journalist, moves in the boundary between reporting and fiction. Her major works are her grand cycle “Voices of Utopia”, which consists of five parts. Alexievich’s books criticize political regimes in both the Soviet Union and later Belarus. On 28 September 2020, Alexievich left Belarus for Germany, promising to return depending on political conditions in Belarus. Prior to her departure, she was the last member of the Coordination Council who was not in exile or under arrest. Following the 2022 Russian invasion of Ukraine, she commented that “providing a territory for an aggressor country is nothing but complicity in a crime” in relation to Belarusian involvement in the 2022 Russian invasion of Ukraine.
У ВОЙНЫ НЕ ЖЕНСКОЕ ЛИЦО (WAR’S UNWOMANLY FACE)
“BOOKSTAR” AWARD 2022
Translation to Macedonian: Igor Stanojoski
објавена во 1985 година. Авторката ја дополнила во 2002, преработувајќи ги деловите што биле цензурирани и додавајќи нови
This book is a confession, a document and a record of people’s memory. More than 200 women speak in it, describing how young girls, who dreamed of becoming brides, became soldiers in 1941. More than 500,000 Soviet women participated on a par with men in the Second World War, the most terrible war of the 20th century. Women not only rescued and bandaged the wounded but also fired a sniper’s rifle, blew up bridges, went reconnoitering and killed... They killed the enemy who, with unprecedented cruelty, had attacked their land, their homes and their children. Soviet writer of Belarussia, Svetlana Alexiyevich spent four years working on the book, visiting over 100 cities and towns, settlements and villages and recording the stories and reminiscences of women war veterans. The Soviet press called the book”a vivid reporting of events long past, which affected the destiny of the nation as a whole.” The most important thing is not so much the front-line episodes as women’s heart-rending experiences in the war. Through their testimony the past makes an impassioned appeal to the present, denouncing yesterday’s and today’s fascism...
Други дела на
Photo © Isolde Ohlbaum
се пишува. Оваа книга ги собира на едно место спомените на стотици жени – снајперистки, тенкистки, болничарки. Ова е приказна за жените во текот на војната. Што ним им се случувало, како таа ги променила? Од што се плашеле? Како научиле да убиваат? Овие жени – повеќето првпат во својот живот – ја раскажуваат нехеројската страна на војната, која најчесто не е присутна во сеќавањата на ветераните. Тие говорат за валканоста и за студот, за гладот и за сексуалното насилство, за проблемите и за сенката на смртта. Алексиевич дозволува овие гласови да се слушнат во нејзината трогателна книга, првпат
материјали што првично не било дозволено да се објават. 33 34 Светлана Алексиевич е белоруска писателка родена во 1948 година во
За нејзиниот полифоничен дискурс, споменик на страдањата и смелоста на нашето време, Кралската шведска академија на
СВЕТЛАНА АЛЕКСИЕВИЧ
SAŠA STANIŠIĆ
ГЕРМАНИЈА
прави книжевна ѕвезда.
ПОТЕКЛО
германски: Елена Конеска Светиева Вака стојат нештата: земјата во која сум се родил денес веќе ја нема. Додека постоеше, се сметав себеси за Југословен. Како и моите родители: татко ми – Србин, a мајка ми – од бошњачко муслиманско семејство. Бев дете на мултиетничка земја, плод и исповед на двајца луѓе што се сакале и кои југословенскиот melting pot ги ослободил од притисокот на различното потекло и религија.
Saša Stanišić is a Bosnian-German writer. He was born in Višegrad, Bosnia and Herzegovina as the son of a Bosniak mother and a Serbian father. In the spring of 1992, he fled alongside his family to Germany as a refugee of the Bosnian War. Stanišić spent the remainder of his youth in Heidelberg, where his teachers encouraged his passion for writing. After graduating from high school, he enrolled in the University of Heidelberg, graduating with degrees in Slavic studies and German as a second language. In 2006, Stanišić released his debut novel, published in English as “How the Soldier Repairs the Gramophone”. The book won multiple awards both in Germany and abroad and has been translated into 31 languages as of 2019. In 2019 he won the German Book Prize for his novel “Herkunft”. In his acceptance speech Stanišić expressed his disgust with the decision of the Nobel Committee to award the 2019 Literature Nobel Prize to the Austrian author Peter Handke.
HERKUNFT (WHERE YOU COME FROM)
Translation to Macedonian: Elena Koneska Svetieva
You find yourself in the strange, dimly lit cave of time. One passageway curves downward, the other leads upward. It occurs to you that the one leading down may go to the past and the one leading up may go to the future. Which one do you decide to take? Saša Stanišic’s Where You Come From is a novel about a village where only thirteen people remain, a country that no longer exists, a shattered family that is his own. Blending autofiction, fable, and choose-your-own-adventure, Stanišic explores a family’s escape during the conflict in Yugoslavia, and the years that followed as they built a life in Germany. He examines what it means to learn a new language, to find new friends and new jobs, to build an identity between countries and cultures. Thi novel is about homelands, both remembered and imagined. A book that bends form and genre with wit, heart, and exceptional craftsmanship to explore questions that lie inside all of us: about language and shame, about arrival and making it just in time, about luck and death, about what role our origins and memories play in our lives.
Photo © Daniel Reinhardt
35 36 Саша Станишиќ (1978) е босанско-германски писател. Роден е во Вишеград oд мајка Бошњачка и татко Србин. Во 1992 година пребегнуваат во Германија. Студирал славистички студии во Хајделберг. Со првата книга, „Како војникот го поправа грамофонот“, дебитира во 2006 година. За неа добива голем број награди и преведена е на триесетина јазици. За „Потекло“ ја добива најзначајната книжевна награда во Германија, што од него
САША СТАНИШИЌ
Превод од
ПОТЕКЛО е книга за моите потекла, за сеќавањата и откритијата. Книга за јазикот, работата на црно, штафетата на младоста и за многу, многу лета. Во својот трет роман Саша Станишиќ раскажува како од родниот Вишеград патува за Хајделберг, па се враќа назад во босанските планини кај баба си. Топол, близок, духовит и живописен роман кој ја плени германската публика. Вонсериско дело што ќе ве освои на прво, второ и на секое следно читање. Германска книжевна награда за 2019 година! Други книги на македонски: Како војникот го поправа грамофонот, „Готен“, Скопје, 2015.
@howtowaitforalongtime
October 3, 3:00 p.m. – Cinema “Frosina”
ON ORIGINS AND COINCIDENCES THAT DO(N’T) EXIST
Online conversation with Saša Stanišić (Germany), the author of the novel “Where You Come From”.
Saša Stanišić is a writer who was born in 1978 in Bosnia, and who won the most prestigious award in the German speaking area in 2019. He spent his childhood in Yugoslavia, both from a geographic and a temporal point of view. We’re talking about our common memory, made up of “our sea” (what all citizens of Former Yugoslavia called the Adriatic Sea), the “Crvena Dzvezda – Dresden” football match, Darko Pančev, the football star, the 1,000,000 dinar bills, the beans that were used by soothsayers and Commodore 64. But also a memory of war trauma, migration, bullets that kill close kin, horrific rapes, borders and doubts. In the story of his life and the story of him as a writer, he is joined by the translator and writer Elena Koneska Svetieva and his Macedonian namesake, the writer and film director Saša Stanišić.
3 октомври, 15:00 – Кино „Фросина“ ЗА ПОТЕКЛАТА И СЛУЧАЈНОСТИТЕ ШТО (НЕ) ПОСТОЈАТ Видео разговор со Саша Станишиќ (Германија), автор на романот „Потекло. Саша Станишиќ е автор роден 1978 година во Босна кој стигнал до највисоката награда во германското јазично подрачје во 2019 година. Детството го поминал во Југославија: и географски и временски. Тоа е таа заедничка меморија составена од „наше море“, Црвена ѕвезда : Дрезден, Дарко Панчев, банкноти од 1 000 000 динари, гравчиња кои прорекуваат судбини и комодоре 64. Но и меморија на воени трауми, преселби, куршуми што убиваат блиски роднини, ѕверски силувања, граници и сомнежи. Во неговата животна и писателска сага го придружуваат преведувачката и писателка Елена Конеска Светиева и неговиот македонски „имењак“, писателот и филмски режисер Саша Станишиќ.
39 40
October
FESTIVAL OPENING CEREMONY AND HONORARY ADDRESS BY NIKOLA MADJIROV
The Macedonian authors have always been in the focus at the BookStar Festival. This year we are introducing a new trend: each year, a renowned writer will officially launch the festival. Towards that end, each one of them will prepare a short, ceremonial speech that would shed a different light on their opus, but also draws a cross-section of the literary and societal context of the (un)fortunate circumstances we live in. This, of course, is done since the festivals give the writers a chance for their voice to be heard.
The first author that will address the Skopje audience is Nikola Madjirov, one of the most eminent Macedonian poets and essayists.
3 октомври, 19:00 – Кино „Фросина“ ОТВОРАЊЕ НА ФЕСТИВАЛОТ И ПОЧЕСНО ОБРАЌАЊЕ НА НИКОЛА МАЏИРОВ Македонските автори отсекогаш имале специјално место на Фестивалот за европска литература „BookStar“. Од годинава започнуваме новa практика: секоја година почетокот на фестивалот да биде свечено означен од страна на реномиран писател. За таа цел секој од нив подготвува кус пригоден говор во кој фрла поинаква светлина на сопственото творештво, но поставува и една вертикала на книжевниот и општествен контекст во (не)времето што го живееме. Бидејќи фестивалите се тука со цел да се слушне гласот на писателите. Првиот автор што ќе се обрати пред скопската публика е Никола Маџиров, еден од најистакнатите македонски поети и есеисти.
3, 7:00 p.m. – Cinema “Frosina”
41 42
October 3, 7:30 p.m. – Cinema “Frosina”
THE SECRETS OF LIFE, THE MYSTERIES OF LITERATURE
A conversation with Yrsa Sigurðardóttir (Iceland) and a presentation of six books in the Children’s House series.
Yrsa in Skopje. One of the premier literary events of the year – guaranteed! Join us in the conversation with the female author who is number one in the world of crime novels. We will discover what it is like to live and create in mystical Iceland, whether fantasy and writing have a (common) border, we will expound on the power to write for various audiences and various genres, and perhaps Yrsa will discover the secret sauce needed for somebody to become the “queen of Nordic noir”. The event will be moderated by the writer Jordan Kocevski and by Aleksandar Madjarovski, a poet and a literary reviewer.
3 октомври, 19:30 – Кино „Фросина“ ТАЈНИТЕ НА ЖИВОТОТ, МИСТЕРИИТЕ НА ЛИТЕРАТУРАТА Разговор со авторката Ирса Сигурдардотир (Исланд) и претставување на шест книги од серијалот „Детската куќа“ Ирса во Скопје. Дефинитивно – книжевен настан на годината! Придружете ни се на разговор со авторката што е број еден во светот на крими романите. Ќе откриеме како е да се живее и твори во мистичниот Исланд, дали фантазијата и творештвото имаат (заедничка) граница, ќе говориме за моќта да се пишува за различна публика и за различни жанрови, а можеби Ирса ќе ни го открие и тајниот пат до титулата „кралица на скандинавскиот трилер“ (nordic noir). Настанот ќе го модерираат Јордан Коцевски, писател и Александар Маџаровски, поет и книжевен рецензент.
43 44
October 3, 8:30 p.m. – Cinema “Frosina”
NEW BULGARIAN LITERATURE
A conversation with Bulgarian authors Olja Stojanova Djakova and Petar Denchev – a preview of the Macedonian edition of his novel “The little God of the Earthquake”.
Olja Stojanova Djakova and Petar Denchev are important representatives of the younger generation of Bulgarian writers. The discussion will be used as a platform to showcase their works, and it will also cover the most recent developments, the mainstream and the literary context in modern Bulgarian literature.
The event will be moderated by Vladimir Jankovski, a writer and a translator, and Dushko Krstevski, a translator from Bulgarian and a poet.
The event is organized in cooperation with Goten publishing from Skopje.
3 октомври, 20:30 – Кино „Фросина“ НОВА БУГАРСКА КНИЖЕВНОСТ Разговор со бугарските автори Оља Стојанова Џакова и Петар Денчев – најава за македонското издание на неговиот роман „Малиот Бог на земјотресот“ Оља Стојанова Џакова и Петар Денчев се значајни претставници на помладата генерација бугарски писатели. На разговорот ќе биде претставено нивното творештво, а ќе се разговара и за новите тенденции, главни текови и книжевниот контекст во современата бугарска литература. Настанот ќе го модерираат Владимир Јанковски, писател и преведувач и Душко Крстевски, преведувач од бугарски јазик и поет. Настанот е реализиран во соработка со издавачката куќа „Готен“ – Скопје. MADE IN EUROPE The po ersity
45 46
на регионалните соработки и вмрежувања и аспектите на преводот. Настанот ќе го модерираат: Билјана Црвенковска, писателка и уредничка на издавачката куќа „Чудна шума“ и Александар Маџаровски, поет и книжевен рецензент. Настанот е реализиран во соработка со European and International Booksellers Federation.
October 4, 7:00 p.m. – Cinema “Frosina”
EUPL: THE NATIONAL VS. INTERNATIONAL CONTEXT OF LITERATURE
A conversation with Daina Opolskaitė (Lithuania) – author of “Pyramids of the Day” and Macedonian writers Vladimir Jankovski, author of “Hidden Desires, Restless Travels” and Petar Andonovski, author of “Fear of Barbarians”.
EUPL was founded in 2009 in order to showcase the variety of modern European literature, to promote the exchange of literature within Europe and to pique the general interest for works coming from other literary settings. Among other things, it extends the opportunities for literary works in less used languages to go beyond the boundaries and limitations of the small national literary contexts. The event will be used to present the works of the participants, but also to discuss topics related to literary life in small literary settings, the national vs. the international literary context, the opportunities offered by regional cooperation and networking and some aspects of translation. The event will be moderated by Biljana Crvenkovska, a writer and the editor of “Chudna Shuma” Publishing and Aleksandar Madjarovski, a poet and a literary reviewer. The event is organized in cooperation with the European and International Booksellers Federation
4 октомври, 19:00 – Кино „Фросина“ EUPL: НАЦИОНАЛНИОТ НАСПРОТИ МЕЃУНАРОДНИОТ КНИЖЕВЕН КОНТЕКСТ Разговор со Даина Ополскаите (Литванија) – авторка на „Пирамидите на денот“ и македонските писатели Владимир Јанковски, автор на „Скриени желби, немирни патувања“ и Петар Андоновски, автор на „Страв од варвари“ Наградата за литература на Европската Унија (ЕUPL) е основана во 2009 година со цел да го насочи вниманието на разновидноста на современата европска литература, да ја промовира размената на литература во рамки на Европа и да го зголеми интересот за дела што доаѓаат од други книжевни средини. Со неа, меѓу другото, се дава поголема можност и на книжевностите кои доаѓаат од земјите во кои се пишува на помалку користените јазици. Освен што ќе бидат претставени делата на добитниците/номинираните автори за EUPL, на настанот ќе се разговара за теми поврзани со книжевниот живот во малите книжевни средини, за националниот книжевен контекст наспроти меѓународниот книжевен контекст, за можностите
47 48
October 4, 11:00 a.m. – Skopje
WHEN A WRITER GUIDES WRITERS
An informal City Tour, led by Vasko Markovski, for the participants of BookStar Festival.
The citizens of Skopje know Vasko Markovski as in the past he has participated in countless literary events as a poet, a storyteller, a versatile musician, a photographer, a translator, and even as a journalist. But now he’s generally known as someone who introduces the soul of Skopje to foreign tourists. And there is no one more suitable for that role than him. Because Vasko enjoys what he’s doing and he identifies with the things he likes. And Skopje is his personal obsession. As the author of the Urban Legends series, and as the editor-in-chief of the “Free Time Guide” – Macedonia monthly, he received the Best Promotor of Macedonia award in 2010. Vasko Markovski is an urban legend for the city which inspires him to tell stories. He has been an associate of BookStar since 2019.
4 октомври, 11:00 – Скопје КОГА ПИСАТЕЛ ШЕТА ПИСАТЕЛИ Неформална тура на Васко Марковски низ Скопје за учесниците на „BookStar“. Скопјани го знаат Васко Марковски како учесник на безброј книжевни настани во улога на: поет, раскажувач, сестран музичар, фотограф, преведувач, a порано и како новинар. Но сега главно како запознавач на странските туристи со душата на Скопје. И нема подобар за тоа. Бидејќи Васко е човек што ужива во нештата што ги прави и се поистоветува со нештата што ги сака. А Скопје е негова лична опсесија. Како автор на серијалот „Урбани легенди“ и во својство на главен уредник на месечникот „Free Time Guide – Macedonia“ во 2010 година e награден со признанието „Најдобар промотор на Македонија“. Васко Марковски е „урбана легенда“ на градот за кој ужива да прикажува. Соработката со „BookStar“ е од 2019 година.
49 50
јазик.
левичарски интелектуалец
личност што секогаш
October 4, 8:00
V+V=W
Igor Štiks is a writer, editor, playwright and a university professor.
Jelena Lužina– theatrologist, translator, critic and a retired university professor.
Igor Štiks was born in Sarajevo, but currently lives in Belgrade.
Jelena Lužina was born in Dubrovnik and, as she says herself, “Has been living in Macedonia since 1987, by choice”.
Igor Štiks creates and things in all manner of languages: Croatian, Serbian, English, French…
Jelena Lužina has signed a considerable number of pages in Macedonian, Croatian, Italian and English.
Igor Štiks – a leftist intellectual of European caliber.
Jelena Lužina – a person who always bluntly comments the latest developments.
Theatre life, literature, the phenomenon of 1968, Yugoslavia, the war trauma and nomadism are just a handful of pieces in the mosaic that will be touched upon in this must-see discussion.
A conversation with writer Igor Štiks (Croatia), author od novels “W” and “The Cuts”
4 октомври, 20:00 – Кино „Фросина“ V+V=W Разговор со писателот Игор Штикс (Хрватска), автор на романите „W“ и „Сечилиште“ Игор Штикс е писател, уредник, драмски автор и универзитетски професор. Јелена Лужина – театролог, преведувачка, критичарка и универзитетски професор во пензија. Игор Штикс е роден сараевчанец што моментално живее во Белград. Јелена Лужина – родена дубровчанка која, како што вели самата, „од 1987 година, по сопствен избор, живее во Македонија“. Игор Штикс создава и размислува на сите можни јазици: хрватски, српски, англиски, француски... Потписот на Јелена Лужина стои на импозантен број страници испишани на македонски, хрватски, италијански и англиски
Игор Штикс –
од европски ранг. Јелена Лужина –
без влакна на јазикот говори за појавите. Театарскиот живот, литературата, феноменот на 1968, Југославија, воените трауми, номадизмот се само мал дел од делчињата на мозаикот што ќе се допрат во оваа дискусија што не смее да се пропушти. MADE IN EUROPE The po ersity
p.m. – Cinema “Frosina”
51 52
October 4, 3:00 p.m.
Small CInema Hall, MKC
STORYTELLING: TELL A STORY OF YOU
Creative workshop with Kristina Gavran (Croatia)
Join us for a fun hour of exploring our memories, creating narratives out of the messiness of our own lives and telling true-life stories. In this workshop you will practice oral storytelling skills and explore connections between everyday personal objects and unique stories that they hold. The workshop is aimed at adults and no previous experience is needed. Language is English and the workshop will last 1 hour.
Dr Kristina Gavran is a writer and theatremaker from Croatia, living in England, where she gained a doctorate researching True-Life Storytelling performance.
Language: English
Duration: 60 minutes
Register at eibnw@antolog.mk by October 2, 2022.
4 октомври, 14:00 – Џебно кино, МКЦ STORYTELLING: РАСКАЖИ ЈА ПРИКАЗНА ЗА СЕБЕ Креативна работилница со Кристина Гавран (Хрватска) Придружи ни се на час во кој со забава ќе ги истражуваме нашите сеќавања, ќе создаваме приказни од хаосот на нашето секојдневие и ќе раскажуваме вистински животни настани. Во текот на оваа работилница ќе ја усовршиш вештината да раскажуваш усно и ќе ја истражиш поврзаноста меѓу секојдневните лични предмети и уникатните приказни што ги носат во себе. Работилницата е наменета за сите возрасти и не е потребно претходно искуство. Работниот јазик е англиски и работилницата ќе трае еден час. Д-р Кристина Гавран е писателка и драмски работник од Хрватска, која живее во Англија, каде што докторската тема ѝ била истражување на перформансот на раскажување животни настани. Јазик: англиски Времетраење: 60 минути Пријавете се на eibnw@antolog.mk најдоцна до 2 октомври 2022 година.
–
53 54
October 5, 4:00 p.m. – SCS Centar – Jadro
ENGAGED LITERATURE
A lecture by Igor Štiks (Croatia)
At the beginning of Igor Štiks’s novel W, the reader finds a quote by Jean-Paul Sartre: “Can a Communist write a novel? I am not convinced of it: he does not have the right to make himself the accomplice of his characters.” In this lecture the author will discuss the complicated, complex and risky relationship of artists with social and political engagement, including his own experience.
Language: English/Croatian
Duration: 45 minutes
The event was organized in cooperation with SCS Centar – Jadro.
5 октомври, 16:00 – КСП Центар – Јадро АКТИВИСТИЧКА ЛИТЕРАТУРА Предавање на Игор Штикс (Хрватска) На самиот почеток од романот „W“ на Игор Штикс, читателот ќе најде цитат од Жан-Пол Сартр: „Може ли комунист да напише роман? Не сум убеден во тоа: имено, тој нема право да стане соучесник на - своите ликови.“ На ова предавање авторот ќе зборува за комплицираниот, комплексен и ризичен однос помеѓу уметникот и општествениот и политички ангажман, тргнувајќи пред сè од сопственото искуство. Јазик: англиски/хрватски Времетраење: 45 минути Настанот е реализиран во соработка со КСП Центар – Јадро. MADE IN EUROPE The po ersity
55 56
Богдан создава моќен критички паноптикум за еден од најмрачните моменти од романското минато. Настанот ќе го модерираат: Билјана Црвенковска, писателка и уредничка на издавачката куќа „Чудна шума“ и Александар Маџаровски, поет
October 4, 9:00 p.m. – Cinema “Frosina”
HISTORY AS A STORY, STORY AS HISTORY
A conversation with Kristina Gavran (Croatia), author of “The Palisander Guitar” and Bogdan-Alexandru Stănescu (Romania), author of “The Childhood of Kaspar Hauser”.
Bogdan-Alexandru Stănescu and Kristina Gavran belong to the newest generation of established authors, for whom the Balkans has already become too cramped. The fact that both books that will be discussed at this event were shortlisted for the European Union Prize for Literature is merely a detail in a broader picture. The common thread in their works is the fact that they seek inspiration in history. However, at the same time, they are quite different. Kristina, in tune with music, is “composing” a novel about female emancipation, while Bogdan is creating a powerful critical panopticon about one of the darkest moments in Romanian history. The event will be moderated by Biljana Crvenkovska, a writer and the editor of “Chudna Shuma” Publishing and Aleksandar Madjarovski, a poet and a literary reviewer.
4 октомври, 21:00 – Кино „Фросина“ ИСТОРИЈАТА КАКО ПРИКАЗНА, ПРИКАЗНАТА КАКО ИСТОРИЈА Разговор со хрватската писателка Кристина Гавран, авторка на романот „Гитара од палисандер“ и со Богдан-Александру Станеску (Романија), автор на романот „Детството на Каспар Хаузер“ Богдан-Александру Станеску и Кристина Гавран припаѓаат на најновата генерација етаблирани автори за кои балканската рамка е веќе тесна. Фактот што и двете книги за кои ќе се дискутира на овој настан биле во потесен избор за Наградата за литература на Европската Унија е само детаљ од една поголема слика. Барање инспирација во историјата е она што ги спојува нивните дела. Но, истовремено, тие се многу различни. Кристина во дослух со музиката „компонира“ роман за женската еманципација,
и книжевен рецензент.
57 58
October 5, 12:00 p.m. – Skopje City library “Brakja Miladinovci”
BOOK READING “BRAVE NEW WOR(L)DS”
You will meet 8 European authors for the team of the guests and 8 Macedonian authors for the team of the hosts.
You will hear excerpts from around 15 important works. You will hear what they sound like in their original form, in dozen languages. You will get acquainted to the differences between the different genres and styles. We will experience the bravery of the word of the new literary voices. We will enjoy the pulses of energy of our one and only Ana Golejshka Djikova.
Guest writers: Yrsa Sigurdardóttir (Iceland), Petar Denchev (Bulgaria), BogdanAlexandru Stănescu (Romania), Kristina Gavran (Croatia), Olja Stojanova Djakova (Bulgaria), Igor Štiks (Croatia), Daina Opolskaitė (Lithuania), Nadia Terranova (Italy), Monika Kompaníková (Slovakia),
(Хрватска),
Џакова (Бугарија), Игор Штикс (Хрватска), Даина Ополскаите (Литванија), Надја Теранова (Италија), Моника Компаникова (Словачка)
За тимот на домашни учесници: Јордан Коцевски, Снежана Стојчевска, Билјана Црвенковска, Петар Андоновски, Елена Филиповска, Владимир Јанковски, Елизабета Баковска, Жарко Кујунџиски Настанот ќе го води поетесата Ана Голејшка Џикова. Локација: Спомен собата на браќата Миладиновци. Настанот е реализиран во соработка со Градската библиотека
Host writers: Jordan Kocevski, Snežana Stojčevska, Biljana Crvenkovska, Petar Andonovski, Elena Filipovska, Vladimir Jankovski, Elizabeta Bakovska, Žarko Kujundjiski
The event will be moderated by poetess Ana Golejshka Djikova.
Location: the memorial room of the Miladinovci brothers.
The event is organized in cooperation with the Brakja Miladinovci city library – Skopje.
5 октомври, 12:00 – Градска библиотека „Браќа Миладиновци“ КНИЖЕВНО ЧИТАЊЕ „ХРАБРИ НОВИ ЗБОРОВИ“ Ќе сретнете осум европски и осум македонски автори. Ќе бидат прочитани извадоци од петнаесеттина вредни дела. Ќе слушнете како звучат во оригинал на десетина јазици. Ќе ги запознаете разликите меѓу различните жанрови и стилови. Ќе ја доживееме храброста на зборот на новите книжевни гласови. Ќе уживаме во изблиците на енергијата на нашата една и единствена – Ана Голејшка Џикова. За тимот на странски учесници: Ирса Сигурдардотир (Исланд), Петар Денчев (Бугарија), Богдан-Александар Станеску (Романија), Кристина Гавран
Оља Стојанова
„Браќа Миладиновци“ – Скопје.
59 60
October 5, 7:30 p.m. – Cinema “Frosina”
“EVERY UNHAPPY FAMILY IS UNHAPPY IN ITS OWN WAY”
A conversation with Nadia Terranova (Italy) – the author of “Farewell, Ghosts” and Monika Kompaníková (Slovakia) – the author of “The Fifth Boat”.
Nadia Terranova and Monika Kompaníková bring us two family novels, written in a way that yet again proves the thesis that even though the family novel is one of the most frequently used sub-genres in literature, it will never be exhausted. “Farewell, Ghosts” by Terranova is a poetic, intimate work about rebuilding the family past and building one’s own identity based on a fragile past. Kompaníková’s “The Fifth Boat” is a novel about the relationship between children and parents that lacks intimacy and love. The event will be moderated by Biljana Crvenkovska, a writer and the editor of “Chudna Shuma” Publishing and Aleksandar Madjarovski, a poet and a literary reviewer.
5 октомври, 19:30 – Кино „Фросина“ „СЕКОЕ НЕСРЕЌНО СЕМЕЈСТВО Е НЕСРЕЌНО НА СВОЈ НАЧИН“ Разговор со Надја Теранова (Италија) – авторка на „Збогум, сеништа“ и со Моника Компаникова (Словачка) – авторка на „Петтиот брод“ Надја Теранова и Моника Компаникова донесуваат два семејни романи, напишани на начин кој уште еднаш ја докажува тезата дека иако семејниот роман е еден од најчесто користените под-жанрови во литературата, тој никогаш нема да ги исцрпи своите капацитети. „Збогум, сеништа“ на Теранова е поетично и интимно дело за реконструкцијата на семејното минато и за изградбата на сопствениот идентитет врз кршливото минато. „Петтиот брод“ на Компаникова е роман за односот на децата и родителите во кој недостасува интимност и љубов. Настанот ќе го модерираат: Билјана Црвенковска, писателка и уредничка на издавачката куќа „Чудна шума“ и Александар Маџаровски, поет и книжевен рецензент.
61 62
October 5, 6:00 p.m. – Cinema “Frosina”
SCREENING OF THE FILM “PIATA LOĎ” / “SHE IS THE HARBOUR” (2017)
Jarka is living with her mother, who is not yet ready for that role, and she spends most of her time alone. Driven by the desire for love and having a functional family, she will turn into the ‘mother’ of two babies.
Director: Iveta Grofova
Script: Iveta Grofova, Marek Lešcák
Starring: Vanessa Szamuhelova, Matus Bacisin, Katerina Kamencova, Johanna Tesařová
Production year: 2017
Duration: 90 minutes
Awards: Crystal Bear for best movie in the category: children and young people at the 67th Berlin International Film Festival
Subtitles: English
The movie is screened with the assistance of Stojan Lekoski, a writer and translator from Slovak.
5 октомври, 18:00 – Кино „Фросина“ КИНО ПРОЕКЦИЈА НА ФИЛМОТ „ПЕТТИОТ БРОД“ (2017) Јарка живее со мајка која сè уште не е подготвена за таа улога и најчесто времето го поминува сама. Водена од желбата за љубов и за функционално семејство, таа ќе се претвори во „мајка“ на две бебиња. Режија: Ивета Грофова Сценарио: Ивета Грофова, Марек Лешчак Играат: Ванеса Шамехулова, Матуш Бацисин, Катерина Каменцова, Јохана Тезерова Година: 2017 Времетраење: 90 минути Награди: Кристална мечка за најдобар филм во категоријата: деца и млади на 67. Интернационален филмски фестивал во Берлин Титл: англиски Филмот ќе биде прикажан со помош на Стојан Лекоски, писател и преведувач од словачки јазик.
63 64
October 5, 8:30 p.m. – Cinema “Frosina”
PRESENTATING THE “DRAGI” AWARD FOR BEST TRANSLATION
The first Honorary Award posthumously to Dragi Mihajlovski
On September 1, 2022, the teams of the Antolog publishing house and the BookStar Festival stepped forward for the introduction of the “Dragi” award for best translation into Macedonian langugage, which was wholeheartedly supported by Dragi Mihajlovski’s family. The common goal was, on the one hand, to help immortalize Dragi Mihajlovski’s life and opus, and on the other, to establish a new standard in valorizing translation.
The award will be officially presented every year as of 2023, at a competition open to all publishing houses and translators who have already published a translation. The judging panel, made up of renowned literary experts, will select a work that exhibits outstanding and specific translation-related knowledge and skills.
Dragi Mihajlovski (1951-2002) was a Macedonian writer, essayist, translator and university professor. He finished primary and secondary school in his hometown of Bitola, and he gained rest of his education, including his PhD, at the Blaže Koneski Faculty of Philology in Skopje, where he also worked since 1976. From 1992 he was a member of the Writers’ Association of Macedonia and PEN Macedonia, and in 1998 he also joined the Writers for Peace Association from Washington, the US. He has written cult-classic literary works that have received numerous awards. He will be remembered by the astounding 110,000 lines that he translated: 37 plays and 154 sonnets by Shakespeare, works by Milton, Shelley, Keats, Blake, Elliot, Milton etc. His work as a translator was reflected also in his teaching at the Faculty of Philology, where his lectures were loved by the students, and his work as a mentor was so appreciated that it got the nickname “Dragi’s translation school”.
In his honor, the best translation award will have his name, and the first, honorary award will be awarded posthumously to Dragi Mihajlovski himself.
5 октомври, 20:30 – Кино „Фросина“ ПРЕТСТАВУВАЊЕ НА НАГРАДАТА ЗА НАЈДОБАР ПРЕВОД „ДРАГИ“ Постхумно доделување на првото почесно признание на Драги Михајловски На 1 септември 2022 година тимовите на издавачката куќа „Антолог“ и на Фестивалот „BookStar“ дадоа иницијатива да се востанови наградата „Драги“ за најдобар превод на македонски јазик, во што семејството на Драги Михајловски ја даде својата безрезервна поддршка. Заедничката цел беше, од една страна, да се даде прилог кон овековечувањето на животот и делото на Драги Михајловски, а од друга страна, да се постави нов стандард во вреднувањето на преведувачката дејност. Наградата официјално ќе се доделува од 2023 година на годишно ниво на конкурс на кој ќе може да учествуваат сите издавачки куќи и преведувачи со веќе објавен превод. Жири комисија составена од реномирани книжевници ќе одбираат дело што ќе се одликува со врвни и специфични преведувачки знаење и вештина. Драги Михајловски (1951-2022) беше македонски писател, есеист, преведувач и универзитетски професор. Основното и средното училиште ги завршил во родната Битола, а остатокот од своето образование, сè до докторирањето, го стекнал на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје, каде што и работел од 1976 година. Од 1992 година бил член на Друштвото на писателите на Македонија и на ПЕН за Македонија, а од 1998 и на Асоцијацијата на писателите за мир во Вашингтон, САД. Автор е на култни и наградувани книжевни дела. Ќе остане запаметен по импозантните 110 000 препеани стихови: 37 драми и 154 сонети на Шекспир, дела од Милтон, Шели, Китс, Блејк, Елиот, Милтон итн. Неговата преведувачка дејност е одразена и преку образовниот аспект на Филолошкиот факултет, каде што неговите предавања се омилени меѓу студентите и се издигнуваат до ниво наречено „преведувачка школа на Драги“. Во таа чест и наградата за најдобар превод ќе го носи неговото име, а првото почесно признание постхумно ќе биде доделено токму на Драги Михајловски.
65 66
интерпукциски знаци,
“WAR’S UNWOMANLY FACE” – BOOKSTAR AWARD 2022
A video conversation with author Svetlana Alexievich (Belarus)
Svetlana Alexandrovna Alexievich is probably one of the most significant living persons of today, and her opus is among the most current in this turbulent stretch in history which we share.
Alexievich was born on the territory of the Soviet Union 74 years ago, in the city of Stanislav (today Ivano-Frankivsk) in the west of Ukraine. Her mother was Ukrainian, and her father was Belarusian. There she finished her primary and secondary education, and before graduating at the Belarus state university, she already began working as a journalist. She quickly rose to fame and became recognized.
During her lengthy career, she models her own, unique style, based on the personal experience of individuals. Still, these are not literal transcriptions – Alexievich (re) creates oral history. She “creates” a new genre, even though both “new” and “genre” should be put in inverted commas and taken with a grain of salt, justifiably so, as she does herself. Her “literary” opus (which can also be used with punctuation, because it exceeds the strict borders of the literary discourse) comprises “only” five books inspired by dramatic events in Soviet history: the Second World War, the war in Afghanistan, the breakup of the Soviet Union and the Chernobyl nuclear disaster.
In the course of her career in Belarus she was frequently accused of “defamatory” and “sacrilegious” language, and between 1992-1996 she was even taken to court.
Because of the extensive persecution against her, in 2000 she left her home country and lived in exile for a decade in Paris, Gothenburg and Berlin. In 2011 she returned to Minsk, but not for long. Because she was engaged at and participating in the antigovernment protests in 2020-2021 against president Lukashenko, on September 28 she was again forced to flee from Belarus to Germany, and her books were removed from the Belarus curricula. With the beginning of the Russian invasion on Ukraine, she continued criticizing the Belarus involvement.
Judging not so much by the personal (Ukrainian) sentiment, but by what she has achieved as an author and as a human being, there is no other person that, wholeheartedly, deserves this year’s slogan of the Festival – Brave New Wor(l)ds –more than Svetlana Alexievich!
Because of all of this and because of her monumental opus, we decided to award this year’s BookStar award to the first book of her five-volume epic – “War’s Unwomanly Face”.
Originally published in 1985, it has never stopped being in vogue: since that moment, around the world, and in Europe, there have always been wars in which children and older people get killed, in which women are involved unwillingly, in which the voice of the weak is suppressed, in which the wounds cannot be healed and in which the
5 октомври, 21:00 – Кино „Фросина“ „ВОЈНАТА НЕМА ЖЕНСКО ЛИЦЕ“ –НАГРАДА „BOOKSTAR“ 2022 Видео разговор со авторката Светлана Алексиевич (Белорусија) Светлана Александровна Алексиевич е веројатно една од најзначајните живи личности на денешнината, а нејзиното дело е меѓу најактуелните во оваа турбулентна историска делница на која сме заеднички современици. Алексиевич е родена на територијата на Советскиот Сојуз пред 74 години во градот Станислав (денешен Ивано-Франковск) на западот од Украина, од мајка Украинка и татко Белорусин. Семејството се преселува во Белорусија, каде што го завршува основното и средното училиште и пред да дипломира на Белорускиот државен универзитет веќе почнува да работи како новинар кој многу бргу станува успешен и препознатлив. Во текот на нејзината долгогодишна кариера се извештува да создаде авторски стил кој се базира на лични сведоштва. Сепак, тоа не се директни преписи, туку Алексиевич станува (ре)креатор на орална историја. „Создава“ нов жанр иако и „нов“ и „жанр“ сосема оправдано треба да се стават под наводници и да се прифатат со задршка, како што и самата прави. Нејзиното „книжевно“ творештво (кое исто така може да се стави под
бидејќи тоа ги надминува строгите граници на книжевниот дискурс) се состои од „само“ пет книги кои се инспирирани од драматични настани на советската историја: Втората светска војна, војната во Авганистан, распадот на СССР и нуклеарната катастрофа во Чернобил. Во текот на својата кариера во Белорусија честопати била обвинувана за „клевети“, „сквернавење“, па дури биле водени и судски процеси против неа во периодот од 1992-1996 година. Поради силниот политички прогон против Алексиевич, во 2000 година ја напуштила државата и една деценија живеела во прогонство во Париз, Гетебург и Берлин. Во 2011 се вратила во Минск, но не за предолго. Заради нејзиниот ангажман и учество на антивладините протести во 2020-2021 против претседателот Лукашенко на 28 септември 2020 повторно принудно ја напушта Белорусија и заминува во Германија, а нејзините книги се отстранети од белоруските училишни програми. Со почетокот на руската инвазија во Украина продолжува со критиките на белоруската вмешаност. Судејќи, не толку по личниот (украински) сентимент, колку по тоа што го направила како автор и човек, не постои друг што толку безрезервно го живее годинашниот слоган на Фестивалот – Храбри нови зборови – како што е тоа Светлана Алексиевич! Поради сето тоа и поради нејзиното монументално дело одлучивме годинашната награда „BookStar“ да ја доделиме на првата книга од нејзината петтотомна епопеја – „Војната нема женско лице“. October 5, 9:00 p.m. – Cinema “Frosina”
67 68
madness of war doesn’t care about one’s name and last name. That is precisely why we believe that the voice of Svetlana Alexievich is the one that leads the common person away from the chaos of the labyrinths of history and towards the rays of sunlight that they need to conquer. The brave word and works of Svetlana Alexievich are among the rare torches in the darkness that, (un)expectedly, looms over the 21st century. It gives us great honor to have the first female journalist who has received a Nobel literature prize and the author of books that have forever changed the course of history of literature as a guest at this year’s BookStar Festival.
Skopje, September 2022
Alexievich freely admits that her style has grown by reading Poles Hanna Krall and Ryszard Kapuściński, who merge journalism, publishing and literature in a similar vein as Alexievich. That is precisely why Lidija Tanushevska, professor of Polish literature who has translated Kapuściński into Macedonian language, and Andrej Jovanchevski, the translator and editor of couple of Svetlana Alexievich’s work, are the “ideal” “couple” that will moderate this inspiring conversation.
Оригинално објавена во 1985 година до денес таа не престана да зрачи со својата актуелност: во светот и во Европа оттогаш постојано владеат војни во кои гинат деца и старци, во кои жените се вклучени и без да сакаат, во која гласот на слабите е потиснат, во која раните се неизлечиви и во кои лудилото на војната не прашува за име и презиме. Токму затоа сметаме дека гласот на Светлана Алексиевич е гласот што го води обичниот човек од хаосот на историските лавиринти кон снопот животна светлина што треба да го освои. Храбриот збор и дело на Светлана Алексиевич е еден од ретките факели во темнината која (не)очекувано се надвиснува над XXI век. За нас е огромна чест што првата новинарка добитничка на Нобелова награда за литература и авторката на дела што засекогаш ја сменија историјата на литературата ќе биде годинашен учесник на Фестивалот „BookStar“ 2022. Скопје, септември 2022 година Алексиевич не се притеснува да каже дека нејзиниот стил созревал преку читањето на Полјаците Хана Крал и Ришард Капушќински, во чие дело исто како и кај Алексиевич се преплетуваат новинарството, публицистиката и литературата. Токму затоа професорката по полска книжевност и преведувачка на Капушќински на македонски јазик, Лидија Танушевска, и преведувачот и уредник на дел од делата на Светлана Алексиевич, Андреј Јованчевски се „идеалниот“ „пар“ што ќе го води овој инспиративен разговор.
69 70
BOOKSTAR AWARD
This award has been given since 2016. In the first two years, the most successful book in terms of sales between the two festivals received it, but since then it has been awarded to the most significant book in the course of the previous year. It consists of a plaque and a statue designed by Igor Delov.
Winners so far:
2022 – Svetlana Alexievich (Belarus), “War’s Unwomanly Face”
2021 – Miodrag Majić (Serbia), “Pelican Island”
2020 – Niccolò Ammaniti (Italy), “Anna”
2019 – Eugene Vodolazkin (Russia), “The Aviator”
2018 – Slavenka Drakulić (Croatia), “Invisible Woman and Other Stories”
2017 – Jussi Adler-Olsen (Denmark), “The Woman in the Cage”
2016 – Esmahan Aykol (Turkey/Germany), “Murder in Hotel Bosphorus”
AWARDS FOR „BOOKSTAR“
• Special recognition for a promoter of reading culture 2022 of the Macedonian Association of Publishers.
• Reader’s Choice Book Awards 2021 Award for Special Contribution in Publishing Sector.
8th EUROPEAN BOOK FAIR
During the BookStar Festival (October 3-5), exclusively for our readers, we are organizing the eighth European Book Fair.
Among other things, you will be able to purchase the books that have won the prestigious European Union Prize for Literature, along with other titles from the best European and Macedonian production.
You’ll also be able to socialize with Zborche (Wordy), your mobile bookstore available 24/7, which makes the best books available to readers from the entire country. Discounted prices will be available at BookStar Festival only, in the Youth culutural centre. Working hours: 2 p.m.-10 p.m.
НАГРАДА „BOOKSTAR“ Наградата се доделува од 2016 година. Првите две години беше наградувана најпродаваната книга помеѓу две фестивалски изданија, но потоа се доделува на најзначајната книга во текот на претходната година. Таа се состои од плакета и статуетка дизајнирана од Игор Делов. Досегашни добитници: 2022 – Светлана Алексиевич (Белорусија), „Војната нема женско лице“ 2021 – Миодраг Мајиќ (Србија), „Островот на пеликаните“ 2020 – Николо Аманити (Италија), „Ана“ 2019 – Евгениј Водолазкин (Русија), „Авијатичарот“ 2018 – Славенка Дракулиќ (Хрватска), „Невидлива жена и други раскази“ 2017 – Јуси Адлер-Олсен (Данска), „Жената во кафезот“ 2016 – Есмахан Ајкол (Турција/Германија), „Убиство во хотел Босфор“ НАГРАДИ ЗА „BOOKSTAR“ • Специјално признание за промотор на читачката култура за 2022 година на Македонската асоцијација на издавачи. • Награда за специјален придонес во издаваштвото од Reader’s Choice Book Awards 2021. #8 САЕМ НА ЕВРОПСКАТА ЛИТЕРАТУРА За време на Фестивалот „BookStar“ (3-5 октомври), специјално за нашите читатели го организираме осмото издание на Саемот на европската литература. Меѓу другото, ќе можете да ги набавите книгите добитнички на престижната Награда за литература на Европската Унија, но и други наслови од најдобрата европска и македонска продукција. Исто така, ќе може да се дружите и со Зборче, вашата секогаш достапна мобилна книжарница, која ги приближува најдобрите книги за читателите од целата држава. Акциските цени ќе важат единствено во Младинскиот културен центар, за времетрањето на Фестивалот, секој ден од 14:00 до 22:00 ч. MADE IN EUROPE The po ersity
71 72
Small Cinema Hall, MKC
NAKED LUNCH: LIVE – LITERARY PODCAST
Author: Duško Krstevski
During BookStar 2022, the hot seat of the Small Cinema Hall in MKC will host five European writers, who have a lot to say on a variety of literary and social topics. This is an opportunity to attend the recording of the new episodes of the oldest literary podcast in our country, including:
Yrsa Sigurðardóttir (Iceland) – October 3 – 5:00 p.m. Kristina Gavran (Croatia) – October 3 – 6:00 p.m. Petar Denchev (Bulgaria) – October 4 – 5:00 p.m. Nadia Terranova (Italy), – October 4 – 6:00 p.m. Daina Opolskaitė (Lithuania) – October 5 – 5:00 p.m.
Scan the QR code for all the previous podcasts are available on the Antolog youtube channel.
MADE N EUROPE Thepo ersity Џебно кино, МКЦ КНИЖЕВЕН ПОТКАСТ „ГОЛ РУЧЕК“: LIVE Автор: Душко Крстевски За време на „BookStar“ 2022 на сцената на Џебното кино во МКЦ на жешкото столче ќе седнат петмина европски писатели, кои имаат што да кажат на многу книжевни и општествени теми. Ова е можност во живо да присуствувате на снимањето на новите епизоди од првиот книжевен поткаст кај нас, и тоа: Ирса Сигурдардотир (Исланд) – 3 октомври, 17:00 часот Кристина Гавран (Хрватска) – 3 октомври, 18:00 часот Петар Денчев (Бугарија) – 4 октомври, 17:00 часот Надја Теранова (Италија) – 4 октомври, 18:00 часот Даина Ополскаите (Литванија) – 5 октомври, 17:00 часот Скенирајте го кодот и преслушајте ги сите претходни епизоди на youtube каналот на Антолог.
73 74
Организатор / Host www.antolog.mk Медиумски покровител / Main media supporter Пријатели на фестивалот / Festival friends Поддржувачи / Supporters