Editie 2024 - deel 2 by Anne Degraef

Op vakantie, en de hond mag mee

De familie-hond mee op reis geeft dubbel plezier ! Een praktische handleiding met veel tips, STAP-voor-STAP opvoedingsadvies om van uw hond een fijne reiskameraad te maken, en alles wat u moet weten voor een onbezorgde vakantie.

Editie 2024 – deel 2 : Uw hond moet ook leren om netjes mee te wandelen zonder te trekken aan de lijn

Anne Degraef

Op vakantie, en de hond mag mee

Anne Degraef

Op vakantie, en de hond mag mee De familiehond mee op reis geeft dubbel plezier ! Een praktische handleiding met veel tips, STAP-voor-STAP opvoedingsadvies om van uw hond een fijne reiskameraad te maken, en alles wat u moet weten voor een onbezorgde vakantie.

© 2024 Anne Degraef 1ste editie online als e-boek gepubliceerd op 22 oktober 2010 2de editie online als e-boek gepubliceerd op 6 augustus 2011 3de editie online als e-boek gepubliceerd op 8 februari 2012 4de editie ( deel 1 & 2 ) online als e-boek gepubliceerd op 6 november 2012 5de editie ( deel 1 & 2 ) online als e-boek gepubliceerd op 29 september 2013 6de editie ( deel 1 & 2 ) online als e-boek gepubliceerd op 13 september 2014 7de editie ( deel 1/2/3 & 4 ) online als e-boek gepubliceerd op 1 augustus 2015 8ste editie ( deel 1/2/3 & 4 ) online als e-boek gepubliceerd op 18 oktober 2016 9de editie ( deel 1/2/3 & 4 ) online als e-boek gepubliceerd op 10 oktober 2017 10de editie ( deel 1/2/3 & 4 ) online als e-boek gepubliceerd op 17 oktober 2018 11de editie ( deel 1/2/3/4 & 5 ) online als e-boek gepubliceerd op 3 november 2019 12de editie ( deel 1/2/3/3 & 5 ) online als e-boek gepubliceerd op 17 december 2022

Alle foto’s werden genomen door Anne Degraef en Walter Van Rompaey, op 2 na die zijn van de hand van onze dochter Kristien, een andere werd gemaakt door Eric Suykerbuyk *, ook mijn vader Henri Degraef ** nam er één voor zijn rekening en ook onze kleinzoon Mathieu *** nam verschillende foto’s. En ook de fokker van Aagje bedanken we voor een foto. Met dank aan Vincent voor het online zetten van alle edities. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en / of openbaar gemaakt door middel van druk, fotocopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever en auteur. http://annedegraef.weebly.com anne.degraef@telenet.be De uitgever en auteur zijn niet verantwoordelijk voor eventuele schade die is voortgekomen uit gebruik van de in dit boek genoemde materialen, methodes en middelen.

De beschrijving en info van de verschillende logementen dateert uit de periode dat wij met ons gezin en de hond(en) op die plaats verbleven. Gelieve voor up-to-date info u opnieuw in verbinding te stellen met het logement dat u op het oog heeft. Veel reisplezier !

Inhoud Inleiding 15 Wat vooraf ging 15

Deel 2 Netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn 21 Trekken aan de lijn op commando 22 De jonge hond en wandelen 26 -

Wat te doen met de overtollige energie van je viervoeter, wanneer het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn, nog niet op punt staat

Nog een goede reden om met je pup naar het hondenzwembad te gaan

En welke lange-termijn effekt had dit indoor zwemmen op onze viervoeters

Het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn, mijn visie. En tussendoor trainings-principes uitgelegd + hun effekt op het gedrag van de hond, up-to-date met de recentste bevindingen uit studies en wetenschappelijk onderzoek wereldwijd + alle voorbereidende oefeningen 38 -

Op te stellen lijst met TOP20 Beloningen

De aandachtsoefening, stap voor stap uitgelegd

De zit-oefening, stap voor stap uitgelegd

De oefening hierkomen, stap voor stap uitgelegd

Het commando “ Ga maar ! ” aanleren, stap voor stap uitgelegd

Het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn, stap voor stap uitgelegd 69 Verwacht je eraan dat elke nieuwe viervoeter die in je familie komt, anders voorbereid zal zijn ( door de fokker ), op een leven samen met jou 82 -

Echter, analyseer ook steeds je eigen gedrag ten opzichte van je hond

Hierna volgend neem ik enkele van de vele problemen, waarmee we bij Aagje geconfronteerd werden, onder de loupe. Ze moesten één voor één opgelost worden, vooraleer ze mee op vakantie kon 85 -

Deprivatie en traumata, uitgelegd

Wat je absoluut niet mag doen ! En toch wordt het nog steeds door heel wat hondentrainers aanbevolen = FLOODING

Het resultaat van maandenlange training op impulscontrole

Een extra commando dat tijdens de aangelijnde wandeling goed van pas komt is het commando “ Terug ! ” 95 Wil je de hond overal mee naartoe kunnen nemen, dan moet je hem zeker ook goed leren traplopen 98 -

Een wandeling met onverwacht veel trappen

Vooral trappen, onregelmatig uitgehouwen, in de rotswand kunnen bijzonder lastig zijn voor je hond

Uitkijktorens beklimmen, werkelijk fantastisch als je dat samen kan doen ( met ook je viervoeter )

Verrassende/ongewone constructies onderweg 112 Hindernissen ( letterlijk te nemen ) die je op reis tijdens een wandeling kan tegenkomen 116 Onverwacht ongewenst wandelgedrag op reis, hoe aanpakken en oplossen, stap voor stap uitgelegd 124 Andere onvoorziene omstandigheden tijdens de wandeling waarmee je liever niet geconfronteerd wordt 126 Het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn, uitgebreid naar bijzondere omstandigheden 130 -

De volg-oefening

Een onverwachte reisbelevenis 133 -

Onze ergste vakantie-blooper

Ik wil dit boek opdragen aan onze kinderen Vincent en Kristien, opdat zij als ze later ook een hond in hun gezin opnemen, het zouden kunnen gebruiken als handleiding om net zo onbezorgd op reis te kunnen gaan MET de hond als wij dat altijd deden en nog steeds doen.

Inleiding Wat ons betreft kunnen we alvast zeggen dat het meenemen van onze hond op reis altijd veel meer plezier en voldoening gaf dan de keren dat we zonder hond op reis gingen. Nochtans is dit niet altijd zo als vanzelfsprekend. Echter met een goede voorbereiding zal je hond reizen net zo plezierig vinden als jij. En, zeg nu zelf, wat is voor jou plezieriger, samen uit met je hond of dat nu in binnen- of buitenland is, aan het strand of in de bergen, op hotel of restaurant, te voet, met de fiets of in de auto… of alleen uit en je hond alleen thuis.

Wat vooraf ging In 1992, na de verhuis naar een eigen huis met tuin, beslisten we onze familie uit te breiden met een hond. Wat voor hond het zou worden wisten we op dat ogenblik nog niet. Maar één ding was voor ALLE gezinsleden duidelijk : Er komt een hond. Onze spannende zoektocht naar de juiste viervoeter die perfect bij ons gezin zou passen, zou ruim één jaar duren. Maar we waren niet gehaast. Immers ook in dit geval is haast en spoed zelden goed ! En we begonnen zoals waarschijnlijk iedereen begint. Namelijk met de aanschaf van een boek waarin 101 hondenrassen beschreven staan. Het was “ Het MOOISTE HONDEN boek van David Taylor ” met vooral heel veel prachtige foto’s. Maar eigenlijk wanneer we het nu terug doorbladeren, veel te weinig uitleg. We konden er samen met de kinderen uren in lezen. En elke keer weer was er één en hetzelfde hondenras waar we niet op uitgekeken raakten. Het was de Berner Sennenhond. Bij de beschrijving van het temperament stond dat het opgewekte en zeer zelfverzekerde honden waren, die ook prima met kinderen konden omgaan. Meer stond er niet. Onze kinderen waren op dat ogenblik 8 en 9 jaar oud. Dat onze toekomstige hond goed met kinderen moest kunnen opschieten stond als een paal boven water. Voor het overige waren we niet veeleisend. Of toch, een hond die huis en erf zou bewaken. Als onze toekomstige hond over die karaktereigenschap zou beschikken, zou dat mooi meegenomen zijn. Over andere eigenschappen bij de hond stelden we ons geen vragen. Ook de vraag of wij wel in staat zouden zijn om een hond naar behoren op te voeden kwam nooit in ons op. Er waren zoveel mensen die een hond bezaten, als dat bij hen goed ging zou dat bij ons ook wel goed gaan. We stelden er het volste vertrouwen in. Niemand van ons was opgegroeid met honden en we kenden ook geen vrienden of buren met honden, ook niemand in de familie bezat een hond. Eigenlijk hadden we totaal geen

ervaring met honden. Meer nog, we waren ons ook totaal niet bewust van het feit dat dit weleens heel fout kon aflopen ! Gelukkig gebeurde dat niet. Wat ontdek ik na meer dan 50 jaar…

… dat ik al van jongs af een heel grote hondenliefhebber was !!! Deze foto werd gemaakt door mijn vader Henri Degraef ** Eens het ras van onze keuze bepaald, louter op basis van de foto’s en uitleg in boven vermeld boek, moesten we op zoek naar een goede fokker. We bezochten geen hondententoonstellingen en contacteerden ook geen rasverenigingen. We gingen niet op bezoek bij hondenfokkerijen en we abonneerden ons ook niet op een hondenmagazine. Waarom niet ? Gewoonweg omdat we het hondenwereldje met alles erop en eraan nog niet kenden. Ook internet bestond toen nog niet. Als bij verrassing kregen we via iemand die we toevallig ontmoetten, en die zelf ook op zoek was naar een hond en al heel wat veldwerk had verricht, het adres van een volgens hem zeer betrouwbaar fokker. Met deze fokker zouden we contact opnemen. Bij de

eerste kennismaking hadden we al een heel goed gevoel. Maar de wachtlijst voor een pup was heel lang. Hoelang we ook moesten wachten, onze pup zou van deze fokker komen. In 1994 was het dan zover. De dekking was gebeurd en eens het nest geboren zou er zeker een pup voor ons bij zijn want ondertussen stonden we helemaal bovenaan op de wachtlijst. We stonden op de eerste plaats en kregen onverwacht de eerste keuze uit het nest. Voor ons was al snel uitgemaakt dat we voor een teefje zouden kiezen. In blijde verwachting vertelden we aan familie, buren, vrienden en kennissen dat ons gezin in de volgende maanden zou uitgebreid worden met een hond. We keken er echt naar uit. Maar de reacties van iedereen aan wie we het vertelden waren ronduit negatief. Neen, dat zag men niet zitten. Een hond bij ons in het gezin ? Wij die zo graag en ook zo veel reisden ? Dan kon een hond alleen maar een blok aan ons been zijn. Als we toch een hond wilden nemen, zouden we ons er moeten bij neerleggen dat reizen vanaf nu tot de verleden tijd behoorde. Neen, we zouden bij hen niet moeten komen jammeren als we toch tegen alle raadgevingen in voor een hond kozen. Wij begrepen niet waarom er zo negatief gereageerd werd. We zouden onze hond toch gewoon op reis meenemen. Echter, toen op een dag ook mijn echtgenoot Walter begon te twijfelen en zich liet ontvallen dat als ooit één reis niet zou kunnen doorgaan omwille van de hond, deze laatste buiten moest, werd ik compleet wakker geschud. De tijd van dromen over een hond in het gezin was voorbij. De hond was op komst en er mocht niets mis gaan ! Ook al hadden we geen enkele ervaring met honden, ik wist één ding. Ik zou alles in het werk stellen om de viervoeter, waar we met z’n allen zolang naar uitgekeken hadden, op te voeden niet alleen tot een gehoorzame familiehond, maar daarnaast ook tot een fijne reiskameraad zodat hij ons overal zou kunnen vergezellen. En zo werd Rudith, een Berner Sennenhond, onze eerste viervoeter. Enkele jaren later kwam Rembrandt, een Tervuerense Belgische herder, er als tweede bij. Evy, onze langharige Schotse Collie, maakte als derde viervoeter bijna 14 jaar deel uit van het gezin. En op dit ogenblik is Aagje, onze kortharige Schotse Collie, de vierde in de rij. Al onze honden kwamen als jonge pup in huis. En op de leeftijd van 4 maanden gingen ze voor het eerst mee op reis naar het buitenland. Dit bij wijze van test om te zien of de opvoeding al goed opgeschoten was. Hoewel elk van hen tot een ander ras behoorde en elk een totaal ander karakter had, hadden ze allemaal één ding gemeen, hun enorme voorliefde voor reizen. Was dat aangeboren ? Neen, dat was hen aangeleerd. Mee op reis gaan was voor hen als vanzelfsprekend geworden. Het was voor hen ondenkbaar dat we hen tijdens onze reizen zouden thuis laten. En wij dachten er net hetzelfde over. En hierover gaat dit boek.

Wij worden op onze reizen om de haverklap aangesproken op het onberispelijke gedrag van onze honden. Mensen vragen ons zo dikwijls om tips, opvoedingsadvies en nuttige informatie dat we de tijd er rijp voor achten om alles in een soort handleiding te bundelen, zodat we onze jarenlange ervaring in het reizen met honden kunnen delen met iedereen die ook van plan is de hond mee te nemen op vakantie maar niet goed weet hoe dat in de praktijk moet aangepakt worden.

Over de wandeling gesproken Uw hond moet ook leren om

netjes mee te wandelen zonder te trekken aan de lijn

Onze eigen ervaringen : Toen Rudith als kleine pup bij ons in huis kwam, wilden we zo snel mogelijk haar mee uit wandelen nemen. Dat een hond moest geleerd worden netjes mee te wandelen aan de lijn, daar waren we van overtuigd. Alleen dachten we dat we daarvoor terecht konden in de lokale hondenschool. We wilden een gehoorzame en welopgevoede hond. We vonden het dus als vanzelfsprekend om in te schrijven in een hondenschool en de lessen te volgen vanaf de puppyklas. Zo gezegd zo gedaan. Toen bij de inschrijving gevraagd werd met welk soort hond we zouden komen en we daarop antwoordden dat we met een Berner Sennenpup kwamen, kregen we volgend antwoord : “ Mevrouw, nu het nog kan, breng uw pup terug naar de fokker en koop een echte hond. Een Berner is alleen geschikt als vlees voor de soep ! ”. Onze pup terugbrengen naar de fokker daar was geen sprake van ! Eenmaal een pup in onze familie komt, blijft die in onze familie, voor altijd ! Dubbel gemotiveerd namen we deel aan de lessen, eerst in de puppyklas, nadien in de vervolgklassen. We slaagden voor alle proeven en behaalden vlotjes het brevet gehoorzaamheid. Maar neen, netjes mee wandelen zonder te trekken aan de lijn leerden we niet. We leerden er wel een volgoefening waarbij we een parcours al dan niet met hindernissen dienden af te leggen waarbij de hond netjes aan de voet moest lopen zonder te trekken aan de lijn. De oefeningen stonden in functie van een eventuele wedstrijddeelname later in de gehoorzaamheidsdiscipline. Met de realiteit had het weinig te maken. Op de hondenschool voerde onze Berner alle volg-oefeningen perfect uit maar eens buiten de hondenschool was het al trekken wat de klok sloeg. Buiten de hondenschool wilde ik wandelen met Rudith. Een volg-oefening is geen wandeling. We legden bewegwijzerde wandelingen af in een ongezien trektempo, meestal in de helft van de aangegeven wandeltijd. Zo kon het niet verder. Ik besloot zelf te proberen om Rudith het trekken af te leren. Maar dit lukte niet helemaal zoals ik dat wou. Akkoord, Rudith trok niet meer aan de lijn zoals voordien maar ontspannen wandelen was het ook niet. Ik moest constant een oogje op haar houden en erop letten dat de lijn ontspannen bleef. Deed ik dat niet dan ging ze na een tijdje terug in de fout. Wat wel moet gezegd zijn is dat Rudith voorbeeldig onaangelijnd meewandelde. Als zij vrij mocht wandelen liep zij altijd in mijn buurt en meestal zelfs netjes aan de voet ook al was dat niet nodig. Zij ging ook nooit verder dan 20 meter van mij vandaan. Als zij een haas of een konijn in het veld zag en die wilde achterna gaan, had ik maar een fluitsignaal te geven en dan stond ze ogenblikkelijk terug naast mij. Dus met Rudith werd voornamelijk vrij gewandeld, ook op reis.

Trekken aan de lijn op commando Wat ik anderzijds Rudith wel netjes kon aanleren was op het commando “ Ga ! ” zachtjes

aan de lijn te trekken en mij zo vooruit te trekken. Dit commando kreeg ze alleen te horen in bergachtige landschappen als we bergop wandelden. Bergaf moest er netjes zonder trekken aan de lijn gewandeld worden. Na een tijdje wist Rudith zeer goed wanneer het landschap bergop of bergaf ging. Bergop begon ze mij zachtjes vooruit te trekken en bergaf trok ze niet. En dit had zo zijn voordelen. Toen we tijdens onze zomervakantie ( augustus 1998 ) in Vernagt nabij Schnals ( Zuid-Tirol ) in Italië een hotelvakantie geboekt hadden, speciaal omdat er vanuit dat hotel onder leiding van ervaren gidsen bergwandelingen georganiseerd werden, was ik maar al te blij dat ik Rudith had geleerd op commando mij vooruit te trekken. De meest indrukwekkende bergtocht waaraan we deelnamen vanuit dit hotel dat gelegen was op een hoogte van 1.700 meter aan de rand van een stuwmeer was deze naar de vindplaats van Ötzi, de meer dan 5000 jaar oude ijsmummie die gevonden werd op 19 september 1991 op 3.200 meter hoogte in de Ötztaler Alpen. Onder leiding van een berggids vertrokken we voor zonsopgang met een grote groep deelnemers, incluis onze Berner. Op het middaguur zouden we de vindplaats van Ötzi bereiken om in de vroege namiddag alweer bergafwaarts te gaan. Het was de bedoeling voor zonsondergang opnieuw in het hotel aan te komen. Wat we vooraf niet wisten was dat we een hoogteverschil van 1.500 meter zouden overbruggen in slechts enkele uren tijd. We moesten dus een strak wandeltempo aanhouden. De tocht was vermoeiend maar meer dan de moeite waard. Het laatste stukje naar de vindplaats van Ötzi waarbij een gletsjer moest overgestoken worden ( zie de volgende foto ), was voor honden echt wel te gevaarlijk. Vandaar dat de deelnemers met een hond ( ik dus ) door de gids uitgenodigd om niet te zeggen verplicht werden om een lunchstop te nemen in de ginds boven gelegen gezellige berghut vanwaar je een prachtig uitzicht hebt op de gletsjer en de wijde omgeving. Voor meer info, ga naar : http://www.iceman.it/en/the-iceman/ En meer achtergrondinformatie vindt je op : https://historiek.net/otzi-de-ijsmummie-een-mummie-in-de-alpen/157059/

Wanneer u op zoek bent naar een actieve zomervakantie met je hond en houdt van wandelen dan kunnen wij u zeker Zuid-Tirol aanbevelen. U kan er bergwandelingen maken zoals in Zwitserland en Oostenrijk met dat verschil dat u zich wel ten zuiden van het Alpenmassief bevindt wat klimatologisch een groot verschil geeft. Zuid-Tirol is alom bekend om zijn mooi stabiel zomerweer. Wil je toch liever naar Zwitserland of Oostenrijk op vakantie, ga dan liefst na 15 augustus. Het weer is er dan meestal zonnig en warm. In juli kan het er dikwijls langdurig regenen.

Hoe bracht Rembrandt het ervan af met het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn ? Met onze Tervuerense Belgische herder wilde ik niets meer aan het toeval overlaten dus volgden we vanaf pupleeftijd een aantal lessen bij een professioneel hondentrainer. Ook hier kwam het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn aan bod. Rembrandt leerde inderdaad meewandelen zonder te trekken aan de lijn. Echter ook nu was dit geen echt wandelen maar opnieuw een soort volg-oefening waarbij de hond aangelijnd, netjes naast zijn baas moest leren lopen. Met het aanleren van de wandeling werd hier eigenlijk bedoeld, het meenemen van de hond van een punt A naar een punt B. Bijvoorbeeld om boodschappen te doen waarbij de hond moest leren netjes aan de lijn naast de baas te lopen. Ook nu was ik niet echt tevreden en mijn echtgenoot nog minder.

Wat is voor ons een wandeling ? Dat is erop uittrekken met z’n tweeën of met gans de familie en van de omgeving genieten. Keuvelen over van alles en nog wat en vooral, wat voor Walter héél belangrijk was en nog steeds is, is dat ik meer aandacht geef aan hem of aan de rest van de familie dan aan onze hond. Dat die hond braaf mee wandelt zonder dat het eigenlijk opvalt dat hij erbij is. Met andere woorden dat de aandacht die we aan onze hond moeten schenken slechts minimaal is. Echter daarbij wilde Walter graag zien en eigenlijk kon ik mij daar ook in vinden dat die hond ook DUIDELIJK genoot van de wandeling. Met andere woorden dat die hond ook de nodige vrijheid kreeg ondanks het feit dat hij aangelijnd was.

Dit was eigenlijk een voorwaarde die Walter stelde en waaraan moest voldaan worden wilde er nog een volgende hond ( Evy dus ) in huis bij komen. Wandelen met Rudith en Rembrandt was voor Walter NOOIT een ontspanning omdat hun mee wandelen zonder te trekken aan de lijn niet onberispelijk was. Ik had toen ook niet de kennis en ervaring. Ik moest tijdens de wandeling meer met hen bezig zijn dan ik aandacht kon geven aan Walter of aan de familieleden. Ik ging akkoord. Ik had niet veel keuze of het was geen volgende hond. Maar ditmaal zou ik zelf onze nieuwe viervoeter leren netjes mee te wandelen zonder te trekken aan de lijn. En het werd een voltreffer van formaat. Het resultaat was zo fenomenaal dat ik al mijn volgende honden op dezelfde manier het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn zal aanleren. Nooit was wandelen met de hond zo ontspannend ! Evy werd dus onze allereerste viervoeter die bewees dat wandelen puur genieten kan zijn, én voor de baasjes én voor de hond. Wij genieten van elke wandeling, ondertussen is dat met Aagje, terwijl ook zij zich elke keer opnieuw onberispelijk gedraagt. Te gek gewoon !

De jonge hond en wandelen Teveel wandelen met een opgroeiende hond is slecht, toch moet hij ook op jonge leeftijd reeds de nodige beweging krijgen wil hij zich goed kunnen ontwikkelen fysiek en mentaal. Bij onze Berner-pup gaf de fokker ons het advies om bij de dagelijkse wandelingen haar goed in het oog te houden. Wandelen is gezond voor je opgroeiende hond. Echter als je telkens wandelt tot hij gaat liggen, dan wijst dit erop dat je wandelingen te vermoeiend zijn. Het komt er bijgevolg op aan deze te doseren qua afstand en tijd.

Toen Rudith vier maanden oud was, ging ze voor het eerst mee op vakantie naar Frankrijk ( augustus 1994 ). Op reis gaan betekent voor ons steeds heel veel wandelen.

Dat kon nu even niet. Rudith wandelde zoals steeds fluks mee. Echter elke 30 minuten, ook al was er bij haar nooit een spoor van vermoeidheid te bekennen, rustten we dubbel zo lang uit. Bevonden we ons in een stadje dan wandelden de andere gezinsleden gewoon verder en pikten ze ons nadien terug op. Ik vond het niet zo erg om met Rudith achter te blijven. Later als ze groot zou zijn, zouden we nog genoeg de tijd hebben om met haar lange wandelingen te maken. Liep onze wandeling langs de kustlijn dan bleven we gewoon met z’n allen een uurtje op het strand. Tenminste als ook onze hond mee op het strand kon. Was dit niet het geval, dan bleef ik met haar op de dijk ( zie ook de foto op de vorige pagina ). Op de leeftijd van 18 maanden lieten we de officiële röntgenfoto’s van heupen, ellebogen en schouders maken. Rudith’s skelet was perfect in orde : HD-A, ED 0/0 en SOC 0/0. Vanaf nu konden we de wandelafstand echt beginnen opbouwen. Onze Berner Sennenhond wandelde later moeiteloos 25 km. mee. En als we ergens een strandwandeling maakten, liep zij steevast in het water.

Met Rembrandt is er eigenlijk nooit echt gewandeld. Al op heel jonge leeftijd vermoedden we heupdysplasie. En inderdaad, één heupgewricht was niet normaal gevormd. Toen op de leeftijd van 1 jaar ook nog de heupoperatie volledig mislukte was onze jongeman eigenlijk voor de rest van zijn korte leven gehandicapt. En toen kwam Evy. Omdat ik met haar niet onmiddellijk uit wandelen wilde gaan, zocht ik naar een andere ( tijdelijke ) uitlaatklep voor haar overtollige energie. Ondertussen had ik Rembrandt ingeschreven voor 10 lessen hydrotherapie. Maar zelfs zwemmen was voor hem niet haalbaar, ook niet met een zwemvest aan. Dus nam Evy, net 3 maanden oud, onder de deskundige leiding van Els Vermeulen en Christophe Vande Vyvere van AQUA-FUN met groot succes zijn resterende lessen over.

Evy keek zo uit naar die wekelijkse zwemlessen ( het leek wel of zij eraan verslaafd was ) dat deze al snel dé uitlaatklep werden voor haar overweldigende energie. Daarnaast had dit zwemmen nog heel wat extra voordelen. Enerzijds is het absoluut niet belastend voor de opgroeiende jonge hond ( de eerste maanden – tot aan de eerste loopsheid werd er uitsluitend met zwemvest gezwommen ) en anderzijds komt het de ontwikkeling van het hart, de longen en vooral het spierstelsel alleen maar ten goede. Dat Evy een super conditie kreeg namen we er met alle plezier bij. Na die eerste reeks zwemlessen kwam er een tweede reeks en een derde en een vierde en... Het was onze bedoeling om Evy te laten zwemmen tot de officiële rôntgenfoto’s van het skelet zouden genomen worden. Bij de Schotse Collie gebeuren die ten vroegste op de leeftijd van 12 maanden. Echter Evy zwom zo graag, ook in water met tegenstroming, dat ook na die officiële röntgenfoto’s van het skelet, genomen op de leeftijd van 18 maanden, met als resultaat HD-B, ED 0/0, SOC 0/0 en ook perfecte knieën, zij nog ruim 3 jaar lang wekelijks naar het hondenzwembad zou blijven gaan. Toen op een evenement een franstalige Schotse Collie-fokker naar ons toe kwam met de vraag of zij Evy even mocht betasten, riep deze verrast uit : “ Wat een spieren heeft die hond ! ”. Ja, dat was het resultaat van die wekelijkse hydrotherapie-lessen. Onverwacht werd het zwemmen een goed alternatief voor het wandelen en ondertussen konden wij

in alle rust het meewandelen zonder te trekken aan de lijn opbouwen. Nadien kwamen de zwemlessen er als extraatje naast het wandelen bij. Evy bleef haar hele leven lang een uitstekend zwemmer.

En wat het wandelen betrof : Evy wandelde, net als Rudith dat deed, moeiteloos 25 km. mee. En hoe zat het met onze Aagje ? Zouden we bij haar ook gebruik kunnen maken van hydrotherapie om haar energie in goede banen te leiden, immers Schotse Collies zouden absoluut geen zwemmers zijn ! En misschien was Evy hier echt wel een uitzondering op ? Maar neen ! Onze korthaar Collie was nog geen week bij ons of ze zwom al rond in onze grote natuurvijver, en dit in de winter ! Dat was toch even schrikken ! Dus werd er onmiddellijk een afspraak gemaakt, opnieuw bij Els Vermeulen en Christophe Vande Vyvere van AQUA-FUN. Indoor in water met een temperatuur van 32° C. mocht ze van ons wel zwemmen. Al bij de eerste zwemles bleek Aagje een echte waterrat. En nog straffer was het, dat zij net als onze langhaar Collie Evy, ook enorm genoot van het zeer warme water ( 40° C. ) in het bubbelbad ( voor de WARMING-UP en de COOLINGDOWN ) voor en na de eigenlijke zwemsessie. Wie had dat kunnen denken ! Onze korthaar Collie bleek ook al heel snel een echte kilometervreter. Op de leeftijd van 5 maanden, wandelde zij bijna dagelijks minstens 3 km. Op sommige dagen zelfs meer dan 5 km. Dit, weliswaar steeds aangelijnd wandelen ( lengte leiband 110 cm. ), was zo snel mogelijk omdat onze Aagje reeds op zeer jonge leeftijd begrepen had, dat niet trekken aan de lijn betekende dat er verder kon gewandeld worden ! Zij

hield er ook steeds een stevig wandeltempo op na. Pas vanaf de leeftijd van 7 maanden werd er overgeschakeld naar de flexilijn. En na de eerste loopsheid werd de wandelafstand geleidelijk opgebouwd. Toen ze 1 jaar oud was wandelden we tot 15 km. bij daguitstappen. Op de leeftijd van 18 maanden gebeurden de officiële RX-foto’s van heupen, ellebogen en schouders, met als resultaat : HD-A, ED 0/0 en SOC 0/0. Vanaf nu konden we de wandelafstand echt beginnen opbouwen naar 25 km. Aagje lijkt wel onvermoeibaar, en geen enkele wandeling is voor haar te zwaar.

Voor de officiële RX-foto’s bij onze viervoeters, maakten we steeds een afspraak aan de Diergeneeskundige Universiteit in Gent. We kozen telkens voor een combi-pakket. Dat wilt zeggen, men maakt de RX-opnamen van heupen, ellebogen en schouders tijdens één en dezelfde narcose. En de prijs voor dit combi-pakket is uiteraard ook voordeliger dan 3 aparte onderzoeken ( op verschillende ogenblikken ), met telkens weer een narcose.

Het zwemmen hebben we bij Aagje moeten opschorten. Het file leed dat we wekelijks voor de kiezen kregen, op weg naar het hydrotherapie centrum, en nadien terug naar huis, was niet meer te harden. Spijtig !

Gelukkig hebben we thuis nog de grote natuurvijver waarin ze zich kan uitleven.

Nog een goede reden om met je pup naar het hondenzwembad te gaan Wat voor mij bijkomend belangrijk is, en waarvoor ik zeker opnieuw met iedere volgende pup naar het hondenzwembad zal gaan, is enerzijds omdat zij er correct leren zwemmen ( voorpoten onder het wateroppervlak en de snuit op het wateroppervlak ), en anderzijds omdat zij er tegelijkertijd leren hoe zij in geval van nood, bijvoorbeeld als zij ergens in het water zouden vallen, er weer veilig uit kunnen geraken.

Onze grote natuurvijver is zo aangelegd dat dieren groot en klein er veilig in en uit kunnen. Er is voor gezorgd dat hij heel geleidelijk dieper wordt. Dus de eerste halve meter ( van de oever te beginnen ) is hij maar 10 cm. diep. De volgende halve meter is dat 30 cm. en zo verder… tot de maximale diepte van 1 meter, in het midden, daar waar de waterlelies groeien. Elke viervoeter groot en klein kan er bij gevolg heel gemakkelijk uit.

Echter, wat als je pup of volwassen hond ergens in het water zou vallen voor een verticale wand ? Waar hij dus niet op die plaats op eigen kracht er uit kan !

Tijdens de eerste zwemlessen bij Els en Christophe leerden onze viervoeters ( op pupleeftijd ) dat alleen via de schuine loopplank die van de kant tot diep in het water liep, dat alleen daar je op eigen kracht uit het zwembad kon geraken. Je ziet al vanaf de 2de zwemles dat ze dit begrepen hebben.

Maar hoe zie je dat je jonge viervoeter ook echt begrepen heeft dat hij ter hoogte van een verticale wand niet uit het water kan geraken ? Neem nu Aagje. De 1ste zwemles ( dan nog met een zwemvest aan ) zwom ze onmiddellijk in het water rond. Echter wanneer Christophe haar na een tijdje op de arm wou nemen, om haar te laten rusten, wilde ze dat niet. Ze kwam snel in mijn richting gezwommen. Ik zat op een bank naast het zwembad. En ze probeerde ter hoogte van de verticale wand van het zwembad eruit te geraken, om bij mij te zijn. Tja, ze kende Christophe natuurlijk ( nog ) niet. Echter op deze plaats eruit geraken was onmogelijk. Toch bleef zij ( net als alle andere viervoeters, ( ongeacht hun leeftijd ) die ik voor de 1ste keer naar het hondenzwembad zag komen ) in eerste instantie proberen om op die plaats uit het zwembad te geraken. Christophe leerde haar op dat ogenblik onmiddellijk dat dit niet de goede reflex was. Hij leidde onze pup weg van die verticale wand in de richting van de schuine loopplank. Daar voelde ze de plank onder de voeten, en zag zij ook onmiddellijk dat wanneer zij die plank naar hogerop volgt, zij uit het hondenzwembad geraakte, tot bij mij. Uiteraard moest zij zolang de zwemles duurde in het zwembad blijven. Of om rond te zwemmen of om op de schuine loopplank uit te rusten. Uiteraard mocht ze soms ook in Christophe’s armen uitrusten ( zie op de foto enkele pagina’s terug ). De 1ste les moest Christophe onze pup meermaals eraan herinneren dat zij ter hoogte van die verticale wand er echt niet uit kon, om bij mij te geraken. Maar onze pup leerde snel. Vanaf de 2de les zag je dat al. Onze viervoeter zwom in het water haar rondjes en probeerde niet meer om er ter hoogte van de verticale wand uit te geraken. Als door Christophe gevraagd werd om te gaan rusten, zwom onze Aagje telkens snel naar de schuine loopplank, om daar zolang als nodig op adem te komen. En als de zwemles ten einde was kwam ze er langs de schuine loopplank uit. Hooguit 3 zwemlessen had ze nodig om te beseffen dat ze er langs die verticale wand niet uit kon. Ze kwam vanaf dat ogenblik ook niet meer naar die verticale wand gezwommen om te proberen om er daar uit te geraken. Ze had duidelijk begrepen dat alleen ter hoogte van de schuine loopplank, waar ze een vaste ondergrond onder de voeten voelde, dat ze daar alleen er uit kon.

Wat gebeurt er wanneer je hond niet geleerd heeft dat hij op die plaats er niet uit kan, als hij in het water valt ter hoogte van een verticale wand ? Als een viervoeter, die dit niet geleerd heeft, ergens in het water valt, op een plaats waar er een verticale wand is, zal die blijven proberen om daar ter hoogte van die wand eruit te geraken. Het is de plaats waar hij in het water is gevallen, dus wil hij er op diezelfde plaats ook zo snel mogelijk weer uit. Hij zal niet rondkijken naar een andere mogelijkheid om uit het water te geraken, hij zal in paniek zijn en uiteindelijk van uitputting verdrinken. Een viervoeter die geleerd heeft dat hij ter hoogte van een verticale wand er niet uit kan, zal al zwemmend op zoek gaan naar een andere plaats, weg van die verticale wand, waar hij wel veilig aan land kan gaan. Hij zal op zoek gaan naar een plaats waar hij vaste grond onder de voeten voelt.

Dus daarvoor alleen al, vind ik 3 zwemlessen een absoluut minimum voor elke viervoeter, ook al zwemt hij van nature als de beste. Weet je niet of je hond kan zwemmen ? Geef hem dan een aantal zwemlessen cadeau. Het zal je heel wat gemoedsrust geven, als je weet dat in water hij niet direkt in paniek zal geraken.

Tip Toch is het aan te bevelen, om tijdens wandelingen in de buurt van waterpartijen, je viervoeter steeds aan te lijnen.

Welk onverwacht lange termijn-effect had het hondenzwembad op onze viervoeters Evy en Aagje ? Beide Schotse herdershonden waren ook als pup al enorme waterratten. En voor we naar het hondenzwembad gingen, sprongen ze te pas en te onpas in onze grote natuurvijver om er in rond te zwemmen.

Echter, met Evy gingen we 5 jaar lang wekelijks naar het hondenzwembad. Met Aagje daarentegen gingen we maar enkele keren. Hoewel beide ongelooflijk goede zwemmers waren en ook echt graag zwommen, genoot Evy tijdens een zwemles het meest van het warme water ( 40° C. ) in het bubbelbad bij de WARMING-UP en de COOLING DOWN. Voor haar kon dit nooit lang genoeg duren. Met als gevolg dat zij nadien nooit nog ergens een poot zette in koud water. Nooit sprong ze nog in onze grote natuurvijver, en als we tijdens wandelingen plassen op onze weg tegen kwamen, liep ze daar steevast in een grote boog omheen. Het ging zelfs zo ver, dat onze langhaar Collie wanneer ze dorst had en wat water uit onze grote natuurvijver wilde drinken, ze dit steeds deed vanop de vlonder, om toch maar geen natte voeten te hebben. En wij waren daar niet rouwig om, want zulk een lange vacht telkens weer droog krijgen, dat zou geen lachertje geweest zijn.

Aagje, onze korthaar Collie, daarentegen rent het liefst door ondiep water, ongeacht of dat plassen zijn, beken of ondiepe vijvers. Ongeacht of het zomer of winter is. Ze geniet enorm van opspattend water. Ook een watersproeier in de tuin betekent voor onze poppemie uren waterpret. Gelukkig heeft onze Smooth Collie een korte vacht wat maakt dat ze meestal vanzelf ook snel weer opgedroogd is. Maar nu terug naar het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn.

Het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn, mijn visie Wat was voor ons van in het begin héél belangrijk ? Eerst en vooral wilden we dat ook onze hond duidelijk genoot van de wandeling. Dus hij moest de nodige vrijheid krijgen om bijvoorbeeld links en rechts of voor en achter ons, als een interessante geur opdook, om daar te kunnen gaan snuffelen. Ten tweede wilden we tegelijkertijd dat onze hond braaf meewandelde zonder dat het eigenlijk opviel dat hij erbij was. Met andere woorden dat de aandacht die we aan hem moesten schenken slechts minimaal was. Wat daarbij héél belangrijk voor mij was en nog steeds is, is : -

Dat onze hond NIET trekt aan de lijn als hij voor ons loopt Dat hij ook niet te ver achter ons blijft hangen zodat er spanning op de lijn zou komen en hij ons ophoudt Dat bij snelbewegende voorwerpen naar ons toe en van ons weg, als wij dat vragen, hij onmiddellijk naar ons toe komt en aan de voet loopt al dan niet met oogcontact tot het snelbewegende voorwerp voorbij is of wij het gepasseerd hebben. En die snelbewegende voorwerpen kunnen zijn : Voorbij rijdende auto’s, fietsers of skaters, joggers, ruiters, loslopende kippen of heen en weer lopende, wild blaffende honden achter een omheining… Dat wanneer ik daarvoor de toestemming geef, hij een andere hond mag begroeten, maar wanneer ik dat vraag hij ook onmiddellijk die hond laat voor wat hij is en verder met ons meewandelt

Later zou ik op deze wandeling één variant aanleren. En die was dat onder bepaalde omstandigheden onze hond netjes naast mijn linkerbeen moest komen lopen al dan niet met constant oogcontact. -

Zonder constant oogcontact, als we met Mathieu of Finn ( onze kleinzonen ) in de kinderwagen of buggy op boodschappentoer gingen. Hier ging het inderdaad om een wandeling van een punt A naar een punt B. Het zo vlot mogelijk laten verlopen van de boodschappentoer stond hier centraal waarbij Mathieu of Finn in de kinderwagen op de eerste plaats kwam. Onze hond mocht mee onder voorwaarden, dus als hij netjes naast mijn linkerbeen meewandelde. Oogcontact was niet nodig. Met constant oogcontact, als ik ergens een poes of kater in het gezichtsveld kreeg om te voorkomen dat Evy die poes of kater in het vizier zou krijgen en plots in een brullende leeuw zou veranderen om te proberen de poes of kater zo ver mogelijk te verjagen. Ik vroeg onze hond dan om netjes naast mijn linkerbeen te komen lopen nog voor zij de poes of kater opgemerkt had, met constant oogcontact om op die manier zo vlot mogelijk voorbij haar vijand nr. 1 te ge-

raken ook al zat of liep die slechts op enkele meters van ons verwijderd. Deze variant kan je vergelijken met de klassieke volg-oefening uit de hondenschool of die je leert bij de meeste professionele hondentrainers. Hoe kwam ik op het idee om het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn op de hierna beschreven manier aan te leren. Zoals dikwijls het geval is, door een samenloop van omstandigheden. In de eerste plaats was er Walter die niet meer wou weten van de traditionele manier van wandelen met de hond. Enerzijds was er natuurlijk het feit dat ik ondertussen een degelijke basis aan kennis en ervaring in hondentraining had opgebouwd, anderzijds was er zoiets als mijn buikgevoel dat een heel belangrijke rol speelde. Er waren natuurlijk stukken in deze oefening die ik bij onze 2 eerste honden, Rudith en Rembrandt ook aangeleerd had maar waar het verhoopte resultaat uitbleef omdat ik die op het verkeerde moment in de oefening ingebracht had. En er was Evy die, omdat er tussen ons al heel snel een grenzeloos vertrouwen was gegroeid, van mij de nodige vrijheid kreeg en actief kon meewerken en zo op cruciale momenten mee zorgde voor een doorbraak zo dat alles plots in de plooi viel, alsof het altijd al zo had moeten zijn. Hier ons verhaal : Toen Evy op de leeftijd van 11 weken bij ons in huis kwam wist ik één ding. Ik wilde dat zij mijn eerste hond zou worden met wie we lange ontspannen wandelingen zouden kunnen maken zonder dat ik steeds weer er op zou moeten letten dat ze niet zou trekken aan de lijn. Echter toen ik de eerste keer een leiband aan haar halsbandje vastmaakte, stond ze nog voor ik één voet verzet had met een gespannen lijn voor me. Oei, had onze kleine pup soms bij de fokker al leren trekken aan de lijn ? Ik wilde geen risico nemen en riep Evy naar me toe. Ik maakte de leiband los en samen gingen we terug naar binnen. Neen dit was het niet, ik had bedenktijd nodig. Toen Rudith en Rembrandt bij ons in de familie kwamen wilden we hen zo snel mogelijk mee uit wandelen nemen. Toen Evy ( en Aagje ) bij ons in de familie kwam(en) wilde ik net het tegenovergestelde. Ik zou pas uit wandelen gaan als ik zeker wist dat de tijd daarvoor rijp was, anders niet. Dus begonnen we met eerst andere opvoedkundige aspecten op punt te zetten. Later bleken die de ideale voorbereiding geweest te zijn. In de eerst plaats ben ik begonnen om Evy te laten wennen aan alle mogelijke prikkels en situaties die we op de wandeling zouden kunnen tegenkomen en dit in de eerste plaats in onze onmiddellijke omgeving. Het was immers hier dat we met het aanleren van het meewandelen zonder te trekken aan de lijn zouden beginnen. Wij wonen vrij landelijk dus naast voorbij rijdende auto’s zouden we vooral landbouwvoertuigen kunnen tegenkomen. Ook wordt onze straat dagelijks bezocht door leerlingchauffeurs en hun begeleider, dit met een auto, moto of vrachtwagen. Ook moeten we rekening hou-

den met wielertoeristen, mountainbikers en joggers, alleen of in groep. Daar moest ik dus ook op voorbereid zijn. Je houdt het misschien niet voor mogelijk maar bij ons in de straat lopen op sommige boerderijen de kippen niet alleen vrij op het erf maar ook over de straat op weg naar het weiland aan de overkant. En dan mag ik ook Bobby niet vergeten, de heen en weer lopende, wild blaffende Mechelaar achter een omheining. Ook daar zou ik Evy goed aan laten wennen. En dan zijn er ook nog een aantal honden die vrij de straat op konden zoals Dumbo de Dwergpinscher en Toys de Border Collie. Honden die altijd gezien hadden wie er voorbij kwam en zeker een kijkje zouden komen nemen. De gewenning aan al deze prikkels gebeurde vanuit het mandje, achteraan op mijn puppy-socialisatie-fiets. Alvorens met de oefening netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn te starten, leerde Evy eerst drie commando’s perfect beheersen. Aagje later ook. Eerst en vooral leerde ik onze langhaar Schotse Collie dat als ik haar naam zei, ze onmiddellijk moest stoppen met wat ze bezig was, om met mij oogcontact te maken. Daarnaast leerde ze op een fluitsignaal onmiddellijk naar mij toe te komen. En op het commando “ Oeps ! ” leerde ik haar te gaan zitten.

Bij het aanleren van deze commando’s maakte ik gebruik van de clicker en voedselbeloningen. DE FUNCTIE VAN MARKEERSIGNALEN ZOALS DE CLICKER IS, DAT DEZE ZEER ACCURAAT DE INTENTIE TOT EEN BEPAALD GEDRAG KUNNEN MARKEREN ( ONDER SIGNAAL BRENGEN ). DAARBIJ MOET ECHTER OOK VOOR EEN JUISTE ( GEMOEDS- )STEMMING BIJ DE HOND GEZORGD WORDEN ( = POSITIEVE VERWACHTINGSHOUDING ). DIE VERKRIJGT MEN DOOR HET MARKEERSIGNAAL, IN DIT GEVAL DE CLICKER, ALTIJD TE LATEN VOLGEN DOOR EEN BELONING, EN LIEFST DOOR ZOVEEL MOGELIJK VERSCHILLENDE SOORTEN BELONINGEN. NA EEN TIJDJE ZAL DE AANWEZIGHEID VAN DE CLICKER EEN POSITIEVE VERWACHTING / INGESTELDHEID BIJ DE HOND CREËREN. BIJKOMEND ZAL DIT MARKEERSIGNAAL, OOK EEN SIGNAAL WORDEN TOT INTERACTIE MET MENSEN. De clicker is voor mij hét trainingsinstrumentje bij uitstek waarmee je duidelijk kan communiceren met je hond in trainingssituaties. Voor mij is er een verschil tussen trainingssituaties en opvoedingssituaties. Bij deze laatste gebruik ik geen clicker. Zo gebruikte ik bij het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn geen clicker. In de voorbereidende oefeningen die eerst getraind werden daarentegen wel. Een click van de clicker zegt aan je hond : “ Dat is wat ik wilde zien dat je deed, flink zo, kom je beloning maar halen. ” Uiteraard vraagt het gebruik

van de clicker enige ervaring echter oefening baart kunst ! Eens een oefening door mijn hond perfect gekend is en onder commando staat, bouw ik het gebruik van de clicker af. In de plaats daarvan komt het woordje “ Flink zo ! ” uiteraard ook ALTIJD gevolgd door een beloning. Elke keer een oefening perfect gekend is en ook het bijbehorende commando, en de clicker afgebouwd, neem ik DRIE weken de tijd om ze onder stimulus controle te zetten. Wanneer we kijken of een oefening onder stimulus controle staat wil dit zeggen dat je controleert of de hond een aangeleerd gedrag dat bij een aangeleerd commando past wel echt perfect kent. Intussentijd leer ik geen nieuwe oefeningen met de clicker aan. Dit geeft dat je oefeningen zo rotsvast gekend zijn dat je hond ze NOOIT meer zal vergeten en ze ALTIJD perfect zal blijven uitvoeren !

Tijdens een seminarie gegeven door Dr. Ute Blaschke-Bertold leerde ik nog een heel andere toepassing van de clicker kennen. En dit kwam als een geschenk uit de hemel, omdat ik op dat ogenblik tijdens het netjes meewandelen aan de lijn met Aagje, een probleem had waarvoor ik niet direkt een oplossing zag. Maar daarover later meer.

EEN MARKEERSIGNAAL, DAT KAN DE CLICKER ZIJN OF EEN WOORD, IS EEN GELEERDE VERSTERKER MET EEN POSITIEVE VERWACHTING. STUDIES EN WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK HEBBEN UITGEWEZEN DAT BIJ EEN POSITIEVE VERWACHTING ( IN DIT GEVAL EEN BELONING ONDER DE VORM VAN IETS HEEL LEKKER, MAAR DAT KAN EVEN GOED IETS ANDERS ZIJN ) DOPAMINE VRIJ KOMT IN DE HERSENEN. EN HET VRIJKOMEN VAN DOPAMINE GEEFT JE VIERVOETER EEN INSTANT GOED GEVOEL, ALSOF HIJ DE HELE WERELD AAN KAN. ONDERZOEK WEES OOK UIT DAT DE CLICKER EEN KRACHTIGER EFFECT TE WEEG BRENGT IN DE HERSENEN DAN GELIJK WELK ANDER MARKEERSIGNAAL. DAARNAAST BLIJKT DE CLICKER OOK HET IDEALE HULPMIDDEL TE ZIJN OM JE HOND TE HELPEN, OM MOEILIJKE SITUATIES DOOR TE KOMEN DUS SITUATIES WAARBIJ HIJ ZICH NIET GOED IN ZIJN VEL VOELT EN OP DAT OGENBLIK GEWENST GEDRAG DAT HIJ PERFECT KENT, NIET LAAT ZIEN HOEWEL GEVRAAGD. ALS JE DAN OP EEN BEPAALD OGENBLIK TOCH VOOR IETS KAN BELONEN ( GEBRUIKMAKEND VAN DE CLICKER, DUS DOOR CLICK + BELONING ) KAN JE HEM UIT DIE ONAANGENAME TOESTAND HALEN, EN TERUG VERDER. HIER GEBRUIK JE DE CLICKER OM EEN VERANDERING IN GEMOEDSSTEMMING TE BEKOMEN. GENIAAL TOCH !

Alles begon met Rudith. Onze Berner werd in de hondenschool eerst getraind in de volgens op dat ogenblik gangbare trainingsmethodes waarbij gebruik gemaakt werd van een ruk aan de lijn. Echter deze manier van werken lag ons niet. Vrij snel kwamen we in contact met nieuwe trainingsmethodes. Na een poosje de lokbeloningmethode uitgeprobeerd te hebben, ontdekten we de clicker. Dit was het beste wat ons kon overkomen ! Vanaf dat ogenblik werd trainen synoniem voor samen nieuwe dingen uitproberen en vooral heel veel plezier beleven. Rudith was wat men noemt een cross-over hond. Niet alleen voor haar maar ook voor mij ging een heel nieuwe wereld open. Een cross-over hond is een hond die in eerste instantie getraind is op de traditionele manier, gebaseerd op het corrigeren van fout of ongewenst gedrag door middel van een ruk aan de lijn en die daarna overschakelt naar clickertraining gebaseerd op het belonen van goed of gewenst gedrag en het negeren van fout of ongewenst gedrag. Bij de traditionele manier mag de hond geen initiatief of vrijwillig gedrag tonen, terwijl clicker-training juist gebaseerd is op initiatief of vrijwillig gedrag. Voor een cross-over hond is deze omschakeling in het begin best moeilijk doch zeker meer dan de moeite waard.

Na Rudith kwam Rembrandt. Hij werd mijn eerste volledig clickergetrainde hond. Rudith en Rembrandt gaven mij de kans om clickertraining volledig te leren begrijpen, met vallen en opstaan. Met Evy kon ik mij uitleven. Bij haar kon ik alles wat ik met de andere honden had geëxperimenteerd, in geperfectioneerde vorm toepassen. Het bracht ons samen op een ongekend niveau. Clickertraining was voor ons dan ook veel meer dan zo maar een andere manier van trainen, hoewel de grootste beloning voor Evy was, te mogen werken voor een click, of beter voor het goede gevoel dat het haar gaf. Al snel zaten we beiden zowel tijdens als buiten de trainingssessies op dezelfde golflengte in onze manier van denken. Dit maakte dat er tussen ons een grenzeloos vertrouwen ontstond. We spraken duidelijke taal voor elkaar. Dit had zo zijn weerslag op het leven van alledag. Plots kregen we ook een heel mondige hond. Immers die duidelijke wederzijdse communicatie stopte niet op het einde van een trainingssessie. Een onverwachte extra dimensie aan clickertraining.

Tip Echter, een tot in détail uitwerken hoe clickertraining werkt, en hoe je oefeningen opbouwt, zou ons te ver van het onderwerp “ Op vakantie, en de hond mag mee ! ” leiden. Immers de basisprincipes van clickertraining leg je niet in enkele pagina’s uit.

Daarom zou ik zeker aanbevelen om voor de training van je eerste pup te kiezen voor individuele lessen clickertraining gegeven door professionele hondentrainers. Je hond zal je er dankbaar voor zijn. Uiteraard zijn er ook hondenscholen die clickertraining aanbieden.

Een samenvatting van hoe wij te werk gingen : Elke oefening werd aangeleerd in een prikkelarme omgeving dus een omgeving waarin niets aanwezig was dat de hond kon afleiden. Dat kon binnenshuis zijn in de woonkamer, keuken of garage ( dan vooral in de winter ). Of dat kon buiten in de tuin zijn. De hond was NOOIT aangelijnd. Bij nagenoeg alle oefeningen werd vertrokken van operant of vrijwillig gedrag. De hond begon steeds zelf met de oefening of anders gezegd hij liet zelf, uit eigen beweging het gedrag zien dat ik wilde belonen. Dat vraagt soms wat geduld. Na de click volgt STEEDS een beloning. Bij voorkeur kleine stukjes voeding omdat hiermee het snelst kan gewerkt worden. Je geeft het aan de hond na een click of je gooit het op de grond. Je hond pakt het, slikt het in en is opnieuw klaar om verder te werken. Met spel is dat veel moeilijker. Dus zoek uit voor je begint te trainen welke de favoriete voedselbeloningen zijn voor je hond. Er werd ons vroeger geleerd steeds te werken met een hongerige hond. Dit zou volledig achterhaald zijn en zelfs af te raden ! Wetenschappelijk onderzoek wees ondertussen uit dat een viervoeter die goed gegeten heeft, veel meer impulscontrole / zelfbeheersing heeft. Hij zal veel beter kunnen nadenken voor hij iets doet, of niet doet ( als het niet mag ). Dus NIET werken met een hongerige hond. Immers dit geeft oa. een verhoogde nervositeit en een verminderde concentratie, wat we kunnen missen in training / sport of arbeid ! Daarbij geven we bij voorkeur zijn dagelijkse hoeveelheid voer verdeeld over twee maaltijden. Dit geeft niet alleen betere prestaties overdag, maar ook een beter lange termijn geheugen, en een beter slaappatroon ’s nachts. Geef zijn maaltijden ook niet op vaste tijdstippen. En voor training / sport of arbeid voorzie je hem van voldoende snel resorbeerbare koolhydraten. Dit geeft onmiddellijk een turbo-boost / verhoging van de concentratie.

Als eerstgeborene van zeven pupjes, met een geboortegewicht van slechts 165 gr. liet onze Evy letterlijk NIET de kaas van tussen haar boterhammetjes eten. Na drie weken woog ze al 800 gr. en op de leeftijd van 7 weken was er eigenlijk geen merkbaar verschil meer met de andere pupjes. Evy bleef gans haar leven een makkelijk eter en ze at ook echt ALLES !

Dit kon niet gezegd worden van Aagje. Onze korthaar Collie was eerder een moeilijke eter. En op alles werd minutenlang geknabbeld, hoe minuscuul het voedselbrokje ook was. Niet echt ideaal dus als je met voeding wilt belonen. Echter, na verloop van maanden, zagen we dit gedrag in de gunstige zin veranderen. Hoe meer lekkere dingen ze te proeven kreeg, hoe gretiger ze erop werd. Op de leeftijd van 1 jaar kon je haar werkelijk met om het even welke voeding belonen.

Tip Sommige honden hebben echt een absolute voorkeur voor bepaalde voedselbeloningen. Deze gebruik je dan steeds EN enkel en alleen tijdens trainingssessies. Ze zullen je hond nog meer motiveren om ervoor te werken.

Bij onze Berner en onze Schotse Collie Evy ( en later ook bij Aagje ) lag dit iets anders. Zij aten echt ALLES graag. Dit maakte dat ik bij trainingssessies steeds verschillende soorten voedselbeloningen klaar nam. Immers het verrassingseffect van steeds weer iets anders te kunnen verdienen motiveerde hen meer dan wanneer ik slechts één soort beloning gebruikte. Ik wisselde dan af tussen blokjes kaas of gekoote lever, stuk-jes gerookt paardenvlees of gedroogde vis… Echter de ene hond is de andere niet. Bij Rembrandt voedselbeloningen gebruiken was niet echt een goed idee. Onze jongeman was al van op prille pupleeftijd na elke maaltijd ziek. Eten stond gelijk met braken, heel veel braken, elke dag weer. Later ontdekten we dat een aangeboren zeer ernstig pancreasprobleem hiervan de oorzaak was. Bijgevolg moesten we iets anders vinden dat door onze Tervuerense Belgische herdershond ervaren werd als een beloning. Al snel zagen we dat Rembrandt heel speels was en dat hij een fenomenale neus had. Echter spel als beloning gebruiken vond ik niet echt ideaal. Nog op zoek naar wat voor hem de ultieme beloning kon zijn, gebeurde het volgende. Tijdens het aanleren van het speels apporteren had ik vastgesteld dat Rembrandt echt uit het dak ging als ik de tennisbal ergens verloren gooide. Dus op een plaats waar hij niet kon zien waar de bal lag. Hij wist dan wel in welke richting ik de bal ongeveer gegooid had, maar waar hij ergens was terecht gekomen niet. Juist dit, namelijk het feit dat hij mocht zoeken om zijn bal te vinden, onze Tervuerer had een geweldig goede neus en speurde zeer graag, maakte dat hij nog gretiger werd om deze apporteeroefening te mogen uitvoeren. En wees gerust, hoe lang hij ook moest zoeken, hij kwam ALTIJD met de bal terug. Deze gretigheid wilde ik ook zien bij het aanleren van oefeningen zoals zitten, liggen, hierkomen… of aandacht geven, op commando. Er nog niet helemaal uit hoe ik best te werk ging, kreeg ik het op een presenteerblad aangereikt door Rembrandt zelf. Ik begon met het aanleren van een eerste oefening, welke het juist was weet ik niet

meer. Op het moment dat onze pup het gedrag liet zien dat ik wilde zien, clickte ik en kreeg hij zijn voedselbeloning. Neen, ik gaf ze niet uit de hand, ik gooide ze ergens in mijn buurt op de grond. Rembrandt kon zo zijn neus gebruiken om de voedselbeloning te vinden. Eens het voedselbrokje gevonden, kwam hij snel terug om verder te werken. Doch op zeker moment in die oefening, nadat ik geclickt had omdat hij opnieuw het gedrag liet zien dat ik voor ogen had, wachtte hij niet tot ik het voedselbrokje weggegooid had om het te gaan zoeken, maar ging zijn neus direkt richting grond en begon hij al met zoeken. Ik vond dit wel straf ! Ik stond nog met de voedselbeloning in mijn hand. Ik had ze helemaal nog niet op de grond gegooid. Om hem te foppen, zonder dat hij het zag, hij was te druk bezig met zoeken, gooide ik het voedselbrokje over mijn schouder en viel het ergens achter mij op de grond. Ik dacht nog, omdat Rembrandt een eindje voor mij stond te zoeken : Dit vindt hij nooit ! Hij zal in het vervolg wel wachten met zoeken na de click tot hij ziet waar ik het voedselbrokje weggegooid heb. Maar wat had ik mij vergist ! Hij wist dat na de click het voedselbrokje ergens op de grond gegooid ging worden en als een stofzuiger was hij al maar begonnen met zoeken en zocht hij heel het gazon af in mijn buurt, en dit niet alleen voor mij maar ook achter mij. En tot mijn enorme verbazing vond hij het kleine voedselbrokje ook nog. Meestal gebruikte ik een klein stukje brood. Voor Rembrandt was de beloning die volgde op de click, het mogen speuren. Het uiteindelijk vinden en opeten van het voedselbrokje hoorde erbij en was het signaal om opnieuw naar me toe te komen om verder te werken, om opnieuw die click te kunnen verdienen en weer opnieuw te mogen speuren. Het creeërde een ongelooflijke gedrevenheid bij hem. Het was een plezier om hem te zien werken bij het aanleren van nieuwe oefeningen, en het was een al even groot plezier om te zien hoe hij genoot van dat speuren.

Ideaal is wanneer een viervoeter kan beloond worden met iets wat op dat ogenblik voor hem van allergrootste beloningswaarde is. Om dat te weten te komen, bestaat er een handig hulpmiddeltje ( geleerd van Dr. Ute Blaschke-Bertold ). Maak een TOP20 lijst, met ALLES wat je viervoeter een positieve emotie geeft. Dus een lijst met dingen die hij graag krijgt ( voeding of speeltje, of een aai of knuffel ) of die hij graag doet ( activiteiten alleen of met jou, of met andere honden ), en dit in alle mogelijke situaties ( thuis of tijdens de wandeling, of tijdens training… ). Deze TOP20 lijst is heel belangrijk, enerzijds omdat er eerst over nagedacht is. En anderzijds omdat hij je per situatie onmiddellijk eraan herinnert hoe je het krachtigst kunt belonen. Controleer regelmatig of deze lijst nog actueel is.

TOP20 BELONINGEN - Aagje Thuis, binnenshuis en als ze alleen is ( dus als er niemand van ons thuis is ) Op bed en sofa mogen slapen, iplv. in de bench opgesloten

Iets hebben om op te knabbelen ( vb. een vers kauwbeen ) De pluche poes kunnen pakken en er op haar eentje mee spelen

en als ze niet alleen is ( dus als wij ook thuis zijn ) Dicht tegen iemand van ons mogen liggen op het bed of de sofa Zachtjes geaaid worden Voedselbrokjes krijgen schijnbaar zo maar, of mee van de tafel mogen eten

Thuis, buitenshuis en als ze alleen in de tuin is ( als wij bijvoorbeeld binnen zijn )

Kunnen rennen in en rond de vijver Op een vers been mogen knabbelen De reiger mogen wegjagen Op de tuinrelax of op het ligbed mogen liggen om alles in ’t oog te kunnen houden Rollen in het gras

Thuis, buitenshuis en als ze niet alleen is ( als wij dus ook buiten zijn ) Een bal mogen apporteren, te land, te water of in de lucht Samen op het ligbed liggen, op een fleece deken Een trekspelletje doen Baloe haar beste vriend uitnodigen om te komen ravotten, of te zwemmen in de vijver

Onderweg tijdens de wandeling Spelen met Baloe Rennen met of zonder andere honden Een voedselbrokje krijgen schijnbaar zo maar Mogen snuffelen zo lang ze zelf wilt Kunnen rollen in hoog gras Vrij mee mogen wandelen

Tip Wist je dat het eetgedrag van je viervoeter heel wat zegt over hoe hij in training het gemakkelijkst te motiveren is ? Is hij een langzame eter, dan wil hij het liefst beloond worden met sociaal contact, knuffelen, spelen… Is hij eerder van het stofzuiger-type dan zal zijn hoogste motivatie, voeding zijn. Wist je, dat honden geen verzadigingsreceptoren hebben in de maag, en ter hoogte van de hypothalamus in de hersenen, wat maakt dat sommige onder hen ( als je ze laat doen ) zich letterlijk zouden dood eten !

Wetenschappelijk onderzoek onder leiding van Prof. Dr. Adam Miklosi heeft uitgewezen dat voor een viervoeter de ultieme beloning is : “ IETS ZELF KUNNEN OPLOSSEN ”. Dat is wat hem het meest voldoening zal geven ( + een boost voor het zelfvertrouwen ). Dus het komt erop aan je viervoeter steeds een opgave te geven die in eerste instantie voor hem moeilijk lijkt, maar waar hij toch succes kan hebben. Bij succes, geef je de volgende keer een iets moeilijker opgave. Echter SUCCES MOET ER ALTIJD KUNNEN ZIJN, anders leert hij niets ! De weg er naartoe zal zijn drijfveer / motivatie worden, in plaats van de voeding of bal. Het zelf voorspelbaar kunnen controleren van de omgeving is voor de hond veel meer belonend dan de beloning zelf. En het verhoogt enorm de trainbaarheid.

Of, om het met de woorden van Dr. Ute Blaschke-Bertold te zeggen : De waarde van de beloning ( voeding, speeltje… ) is afhankelijk aan wat er aan vooraf ging. Dus best ook

thuis dat zo aanbrengen. En situaties creëren waarbij je viervoeter iets zelf kan oplossen.

Indien je viervoeter de kans krijgt om zijn beloning zelf te kiezen, draagt dit bij tot een sterkere binding met jou. Bijvoorbeeld : Je viervoeter heeft een beloning verdiend. Laat hem uit een doos met verschillende kauwbenen ( een stuk gedroogde pens, een gedroogd oor van konijn met vacht, eentje zonder vacht, een mergpijp en een bullepees ) er één kiezen. Meer nog, als het op is, laat je hem nog een tweede kiezen. Daarna gaat de doos met beloningen weg. Een ander voorbeeld : Je beloond je viervoeter in de tuin met een apportspelletje, met een bal. Laat hem zelf kiezen met welke bal hij dat wilt doen. En laat hem ook zelf kiezen hoeveel keren je de bal wegwerpt. Uit studies en wetenschappelijk onderzoek weet men ook, dat het zelf controle kunnen hebben over het eigen gedrag, in dit geval zelf de beloning kunnen kiezen, meer serotonine-afscheiding geeft. Wat dus een groot tevredenheidsgevoel geeft.

Tip Geleerd van Dr. Ute Blaschke-Bertold : Heeft je viervoeter concentratieproblemen tijdens de training ? Leg dan een ( gesloten ) doosje met zijn beloningen in het zicht, of naast hem. Hij zal zich eerder concentreren op zijn doosje met beloningen, dan op de afleiding uit de omgeving, en zo geconcentreerder werken, en dus gemakkelijker een beloning kunnen verdienen.

Weet ook dat hoe langer het duurt voor de beloning komt ( het gaat hier dus om de tijd tussen het tonen van het gewenste gedrag en het verkrijgen van de beloning ), hoe minder waard ze is ! Dus om je viervoeter gemotiveerd te houden, moet de beloning onmiddellijk komen. En het gaat hier dan om een kwestie van seconden. Vandaar ook de introduktie van de clicker. De clicker maakt een uitgestelde beloning mogelijk. Door de click steeds onmiddellijk te laten volgen door een beloning, wordt de clicker een aangeleerde / geconditioneerde versterker. Met de clicker markeer je op het juiste ogenblik ( en dus niet 3 seconden later, wat te laat is ) een bepaald gewenst gedrag. En je viervoeter weet onmiddellijk dat dit het gedrag is dat je wilde zien, en dat de beloning komt. Op deze

manier voorkom je een waardevermindering van de beloning. Echter komt een verwachte beloning niet. Of is een beloning kleiner dan gedacht. Dan geeft dit frustratie. En frustratie is een functie van extinctie of uitdoving. Dus beloon steeds gepast ! En ongelooflijk belangrijk ! Na de click komt er ALTIJD een beloning. En leer je viervoeter ook wanneer er beloningen kunnen verdiend / verwacht worden, en wanneer niet. Lees daarover verderop de info over het belang van het aan- en uitzetten van je hond. Echter als je veel samen met je hond doet, en mekaar heel goed verstaat en samen plezier beleeft, dan groeit er niet alleen een hechte band tussen jullie beide maar dan wordt het samen dingen kunnen doen of dat nu spel is of training of andere zaken “ OP ZICH ” voor de hond iets waar hij enorm naar zal uitkijken. Die activiteit kunnen doen wordt zelfbelonend.

Het commando “ Flink zo ! ” en emoties In onze training zullen we op zeker ogenblik het gebruik van de clicker afbouwen. In de plaats daarvan komt het woordje “ Flink zo ! ”. Maar hoe moeten we dat woordje uitspreken, met emoties erin, of juist zonder ?

Onze ervaring met emoties bij Evy : In de eerste dagen na haar aankomst in onze familie wilde ik toch wel eens weten of onze pup eigenlijk apporteerde. Ik nam haar mee in de tuin, hurkte neer, gooide een eindje voor me uit een balletje weg en keek hoe ze hierop reageerde. Evy spurtte erachteraan, pakte het beet en bracht het onmiddellijk bij mij terug om het in mijn handen te leggen. Wat een flinke Evy ! Ik beloonde haar dan ook uitbundig met de stem maar moest op datzelfde ogenblik vaststellen dat zij daarop niet reageerde zoals ik verwachtte. Evy ging kompleet door het lint. Al snel kwamen we erachter dat onze Schotse Collie telkens we haar voor iets beloonden met de stem, hoe weinig emotie we daarbij ook toonden, ze elke keer weer letterlijk alle zelfcontrole verloor. Hier moesten we uiteraard zo snel mogelijk iets aan doen. We startten die eerste week nog, met korte trainingssessies basisgehoorzaamheid. Onze eerste oefening die we trainden was de aandachtsoefening. We gebruikten daarbij in eerste instantie de clicker om goed gedrag te markeren en beloonden met voeding. Later werd de clicker vervangen door het woordje “ Flink zo ! ”. Het gebruik van emotie hierbij was uit den boze, voorlopig al-

thans. Geleerde commando’s werden ook steeds op neutrale toon uitgesproken. Op die manier ging alles prima. Na verloop van tijd wilde ik opnieuw weten hoe zij zou reageren op emoties. Voorzichtig ging ik te werk. Het woordje “ Flink zo ! ” werd voorzien van de nodige gepaste dosis emotie. In het begin was dat matig, later uitbundig. Evy ging niet meer door het lint. Meer zelfs, op zeker ogenblik stelden we vast dat zij zeer goed het verschil in emoties bij het woordje “ Flink zo ! ” had begrepen. Afhankelijk van de manier waarop wij het uitspraken reageerde zij duidelijk verschillend. Uiteraard kon dit alleen doordat wij heel consequent hierop getraind hadden.

Hoe schakel je over van de clicker op het commado “ Flink zo ! ”

Bij onze viervoeters ging ik als volgt te werk : Mijn hond overschakelen van de clicker op het woordje “ Flink zo ! ” gebeurt steeds in enkele trainingssessies. Binnen de 3 dagen training is hij steeds overgeschakeld. Hoe doe ik dat ? Als mijn hond het gedrag laat zien dat ik voor ogen heb, zeg ik “ Flink zo ! ” onmiddellijk gevolgd door de click van de clicker, en ik beloon zoals steeds met wat voeding. Vervolgens ga ik de tijd tussen het woordje “ Flink zo ! ” en de click van de clicker opbouwen. Dus ik zeg “ Flink zo ! ” en wacht 2 seconden alvorens ik click. Uiteraard komt nadien de beloning. Je zal heel snel zien dat na wat oefening je hond na het woordje “ Flink zo ! ” op dezelfde manier zal reageren als op de click van de clicker, maar dit nog voor je de clicker gebruikt hebt. Op dat ogenblik weet je dat je de clicker kan weglaten, dat het woordje “ Flink zo ! ” nu voor je hond dezelfde betekenis heeft gekregen. Het gebruik van het woordje “ Flink zo ! ” zonder enige emotie, maakt dat je tijdens het ganse verloop van de trainingssessie je hond optimaal geconcentreerd houdt bij de oefening. En dat komt het aanleerproces alleen maar ten goede, want je hond zal veel sneller de oefening beet hebben. Uiteraard moeten zulk een trainingssessies kort gehouden worden, immers hoe geconcentreerder je hond werkt, hoe vermoeiender dat voor hem is, echter ook hoe interessanter. Een hond die steeds weer kan beloond worden omdat hij prima werkt, zal in volgende oefensessies ook veel gemotiveerder zijn. Nadien als de oefening perfect gekend is en onder stimulus controle staat, ga ik emotie aan dit woordje “ Flink zo ! ” toevoegen. En het zal vooral de moeilijkheidsgraad van de afleidende omstandigheden zijn, die bepaalt welke emoties de “ Flink zo ! ” zullen begeleiden. Wanneer onze Evy in echt moeilijke omstandigheden het gedrag dat ik vraag perfect laat zien, volgt er een uiterst uitbundige “ Flink zo ! ”. Uiteraard steeds gevolg door een beloning. En wees gerust Evy’s lichaamstaal straalt dan één en al tevredenheid uit. Evy weet heel goed wanneer ze flink gewerkt heeft en als ik dat dan ook bevestig met het woordje “ Flink zo ! ” + beloning, en toon hoe blij ik ben, dan is ze de gelukkigste hond op aarde. Maar neen, door het lint gaan is er niet meer bij.

De aandachtsoefening Het aanvangs-niveau : Evy is nog maar net bij ons in de familie gekomen. Bij

de fokker luisterde ze naar de naam Evelina. Wijzelf hebben onze pup slechts eenmaal gezien voor ze mee naar huis mocht en dat was op de leeftijd van 7 weken tijdens de puppytest uitgevoerd door de professionele hondentrainer. Wij willen onze Schotse Collie Evy noemen. Die naam kent ze dus nog niet. Wij moeten hem bijgevolg zo snel mogelijk aanleren. Omdat ik, als ik haar naam zeg, wil dat ze stopt met wat ze bezig is en naar mij kijkt, dus oogcontact maakt, besluit ik om aan haar naam ook het commando voor de aandachtoefening te koppelen. Wil je ook deze aandachtsoefening aan je hond aanleren maar kent je hond zijn naam al dan gebruik je gewoon een ander commando, bijvoorbeeld het woord “ Kijk ! ”.

Het eind-resultaat : Als ik onze Schotse Collie bij haar naam roep wil ik dat ze onmiddellijk stopt met wat ze bezig is en naar mij kijkt met oogcontact.

De criteria waarop een click + beloning volgde. Met andere woorden wat wilde ik achtereenvolgens zien bij onze pup dat ze een click verdiende en een beloning kreeg.

Onze pup kijkt toevallig naar mij met oogcontact, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot max. 3x per dag. In de loop van de volgende trainingssessies die dag begint onze pup duidelijk bewust naar mij te kijken. Onze pup kijkt bewust naar mij met oogcontact, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag. Al tijdens de eerste trainingssessie die dag geeft onze pup keer op keer onmiddellijk aandacht aan mij met oogcontact, click + beloning. Aanleren van het commando “ Evy ! ” op de intentie dat onze pup naar mij gaat kijken met oogcontact, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag. Nagaan of onze pup het commando kent. Op een ogenblik waarop de pup niet naar mij kijkt en niet verwacht dat ik iets tegen haar ga zeggen, zeg ik haar naam “ Evy ! ”. Kijkt ze onmiddellijk naar mij met oogcontact, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag. Eens onze pup het commando kent, willen we zien dat ze op commando langere tijd aandacht geeft met oogcontact en die duurtijd bouwen we geleidelijk aan op. Daarna gaan we het commando “ Flink zo ! ” introduceren in de plaats van de clicker. We oefenen zoals gewoonlijk maar nu zeggen we het commando “ Flink zo ! ” vlak voor de click + beloning. Na enkele trainingssessies komt de “ Flink zo ! ” in de plaats van de clicker, dus “ Flink zo ! ” + beloning.

Vanaf nu zet ik de oefening onder stimulus controle, dit gedurende DRIE weken. Ik controleer nu keer op keer of mijn pup het aangeleerde gedrag dat bij het aangeleerde commando past wel echt perfect kent. En dat gebeurt als volgt : -

Als ik het commando geef, moet mijn pup ONMIDDELLIJK het juiste gedrag laten zien. Mijn pup mag GEEN ANDER GEDRAG laten zien op dat commando. Als ik een ander commando geef, mag mijn pup dan ook dit gedrag NIET tonen. En mijn pup mag het gedrag NIET MEER geven zonder dat ik daartoe het commando gegeven heb.

En ik oefen met mijn pup onder alle mogelijke omstandigheden. Dus niet langer meer alleen thuis in een prikkelarme omgeving maar ook elders in omstandigheden met alle mogelijke prikkels.

Tip Misschien niet zo voor de hand liggend, maar tijdens onze uitstapjes met Aagje in de puppy-socialisatie-fiets oefenden we te pas en te onpas een variant op de aandachtsoefening. Dit specifiek als voorbereiding voor het ogenblik dat we met haar het wandelen zonder te trekken aan de lijn zouden beginnen oefenen, buiten de thuisbasis.

Hoe gingen we te werk : Telkens we tijdens onze fietsuitstap een prikkel tegenkwamen waarop ze later tijdens het inoefenen van het wandelen zou kunnen reageren ( 1 ) door er ( blaffend ) achteraan te gaan of ( 2 ) er nieuwsgierig naartoe te lopen om kennis te maken, hielden we halt. Ik wachtte tot Aagje de prikkel in het vizier kreeg en vroeg dan telkens om het oogcontact met deze prikkel te verbreken ( dus ervan weg te kijken ) om MIJ oogcontact te geven. Ik zei dan gewoon haar naam, keek ze weg om met mij oogcontact te maken, dan volgde een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. De allereerste keer bij een sterke prikkel, vb. een naderende jogger, fietser of motorrijder, een wandelaar met zijn hond die jullie gaat kruisen, kippen die de rijweg oversteken, een fazant die met veel lawaai wegvliegt, geef je je viervoeter voldoende de tijd om correct te kunnen reageren. Dus GEEN 25x zijn naam zeggen, zelfs geen 2x, maar in de plaats daarvan het nodige geduld hebben, én vertrouwen in je hond. En belonen bij de minste beweging tot wegkijken, om met jou

oogcontact te maken. Je moet immers een vertrekpunt hebben vanwaar je de oefening verder kan opbouwen. Nadien zal je viervoeter bij het opnieuw zien of horen van deze prikkel(s), als je zijn naam zegt steeds sneller en sneller correct reageren en jou oogcontact geven. Uiteindelijk na verloop van tijd en voldoende oefenen zal je hond gaan anticiperen en uit eigen beweging reageren, dus wegkijken van deze prikkel(s) om aan jou oogcontact te geven, en dat nog voor je iets gevraagd had. Dit is uiteraard de uiteindelijk doelstelling van deze oefening. Hier gebruikte ik geen clicker. De aandachtsoefening was reeds perfect gekend, weliswaar in prikkelarme omstandigheden, wat uiteraard de voorwaarde is. Deze variant op de aandachtsoefening maakt eigenlijk deel uit van de stimulus controlefase. En ze is eigenlijk niets anders dan de allereerste stap in het later terug roepen van je hond onder al die prikkels, waar hij het liefst van al op zou reageren door er achteraan te gaan. In het fietsmandje ( toch het type dat ik gebruikte ) was het onmogelijk om deze prikkels achterna te gaan, dus ideaal als voorbereidende oefening.

Tip Heb je geen puppy-socialisatie-fiets zoals wij, geen nood. Ter afwisselijk reden we meermaals met de auto tot in het dorp, en wel omstreeks het uur dat de school uit was. We parkeerden strategisch, op een plaats langswaar de meeste fietsers de school zouden verlaten, op weg naar huis. In ons geval was dat ook nog eens langs een heel drukke baan, met veel verkeer allerhande (niet alleen veel doorgaand verkeer, maar ook veel bussen, en heel veel vrachtverkeer ). Eenmaal stonden we zelfs vlak aan de bushalte geparkeerd. Ideaal wanneer men tegelijk de hond ook wil leren dat hij niet naar iedereen die op of af de bus stapt moet willen gaan, om te begroeten. Onze pup bevond zich gans de tijd in de laadruimte van de auto, aangelijnd. Ik zat naast haar en had de leiband goed vast. Met de kofferdeur volledig open sloegen we de drukte gade, daarbij hield ik vooral onze Collie-pup goed in het oog. Kwamen de eerste fietsers eraan, en zag zij hen naderen, dan zei ik haar naam. Reageerde ze correct met oogcontact naar mij, dan volgde een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. In het begin zei ik haar naam al als de fietsers nog tamelijk veraf waren. Nadien als ze wat dichter in onze buurt kwamen gefietst, en uiteindelijk terwijl ze op onze hoogte voorbij reden. Reageer je te laat ( dat gebeurd iedereen wel eens ) en wil je viervoeter een fietser achterna, zorg er dan voor dat dit niet mogelijk is. Dikwijls zie je bij deze oefening dat in eerste instantie je viervoeter staande alle verkeer in de gaten houdt, nadien zittend en uiteindelijk liggend, waarbij geen haar op zijn lijf er nog aan denkt, erachteraan te gaan. En dat is wat we uiteindelijk willen bekomen. Een viervoeter die zich van al die drukte niets aantrekt.

Het woordje “ Sorry ! ” en zijn betekenis Eens een oefening perfect gekend is en ook het bijbehorende commando en de clicker afgebouwd en alles onder stimulus controle gezet, introduceren we een nieuw commando, namelijk het woordje “ Sorry ! ”. Het betekent : Wat je nu aan gevraagd gedrag laat zien is niet goed genoeg voor mij, sorry. Hier valt niets te verdienen. Geen “ Flink zo ! ”, geen aai, geen spelletje, geen voedselbrokje… Je had maar beter moeten werken, je kan het gevraagde gedrag in alle omstandigheden perfect laten zien, dus met minder ben ik niet tevreden. Echter, ik geef haar wel onmiddellijk opnieuw de gelegenheid om het recht te zetten. Zo dat we de oefensessie positief kunnen afsluiten.

Onze ervaring bij Evy : Naast het woordje “ Flink zo ! ” kende onze Schotse Collie dus ook het woordje “ Sorry ! ”. Gelukkig moest ik dit slechts heel zelden gebruiken. Evy kreeg het te horen als ze een gevraagd gedrag niet helemaal perfect liet zien. Meestal was dat wanneer ze dat te snel of te enthousiast wou laten zien en daardoor de mist in ging. Helaas pindakaas, maar mijn antwoord was dan onverbiddelijk “ Sorry ! ”. Haar reactie was dan altijd dezelfde. Je zag de teleurstelling op haar gezicht. Wat had zij graag die “ Flink zo ! ” gehoord, die aai gekregen, dat spelletje kunnen spelen of dat voedselbrokje verdiend. Dit maakt dat je hond zeer snel leert om steeds weer het perfect uitgevoerde, gevraagde gedrag te laten zien. Uiteraard is de voorwaarde hiervoor dat je hond dit perfecte gedrag ook perfect kent, in alle omstandigheden. Het volgende overkwam mij enkele jaren geleden : Zo gaf ik Evy op zeker ogenblik het commando “ Mooi ! ” dat vraagt dat zij mooi gaat opzitten als een circusbeer ( zie verder in dit boek ). Echter, om dit te kunnen doen moet je hond het evenwicht perfect weten te bewaren en dat kan alleen als de achterpoten perfect onder het lichaam geplaatst zijn, anders lukt dit echt niet. De ondergrond waarop we stonden was afhellend. Dus het was best moeilijk om deze oefening perfect uit te voeren. Evy voelde dat haar achterpoten niet goed stonden en zij zo nooit deze oefening perfect zou kunnen uitvoeren. En nog voor ik “ Sorry ! ” gezegd had, keek ze mij aan met een blik van : “ Momentje zo kom ik er niet ”. Waarop ze terug met de 4 poten op de grond ging staan en onmiddellijk opnieuw begon. En wees gerust, zeer zelfverzekerd herpakte ze zich en ging ze perfect mooi opzitten als een circusbeer, ondanks die aartsmoeilijke ondergrond. Evy wil maar één ding, altijd weer, bij gelijk welke oefening. Zij wil die “ Flink zo ! ” horen, dat zie je heel duidelijk in heel haar lichaamstaal als je haar bezig ziet.

De zit-oefening Het aanvangs-niveau : Ik zie dat Evy regelmatig gaat zitten, ik ga op zulk een moment beginnen met het aanleren van deze oefening.

Het eind-resultaat : Als ik het commando “ Oeps ! ” zeg, wil ik dat onze pup onmiddellijk gaat zitten.

De criteria waarop een click + beloning volgde. Met andere woorden wat wilde ik achtereenvolgens zien bij onze pup dat ze een click verdiende en een beloning kreeg.

Onze pup gaat toevallig zitten, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot max. 3x per dag. In de loop van de volgende trainingssessies die dag begint onze pup duidelijk bewust te zitten om de click te horen. Onze pup gaat bewust zitten, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag. Al de 1ste dag gaat onze pup keer op keer zeer snel bewust zitten, click + beloning. Aanleren van het commando “ Oeps ! ” op de intentie dat onze pup gaat zitten, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag. Nagaan of onze pup het commando kent. Op een moment waarop de pup niet zit, zeg ik het commando “ Oeps ! ”. Gaat ze onmiddellijk zitten, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag. Eens onze pup het commando kent, willen we zien dat ze op commando onmiddellijk gaat zitten en blijft zitten en die duurtijd bouwen we geleidelijk aan op. Daarna gaan we het commando “ Flink zo ! ” introduceren in de plaats van de clicker. We oefenen zoals gewoonlijk, maar nu zeggen we het commando “ Flink zo ! ” vlak voor de click + beloning. Na enkele trainingssessies komt de “ Flink zo ! ” in de plaats van de clicker, dus “ Flink zo ! ” + beloning. Vanaf nu zet ik de oefening onder stimulus controle dit gedurende drie weken. Echter vanaf nu kan ik ook het eerste geleerde commando namelijk haar naam mee in de stimulus controle oefening brengen. Met andere woorden, zeg ik haar naam moet ze reageren met onmiddellijk aandacht met oogcontact, zeg ik het commando voor de zithouding moet ze onmiddellijk gaan zitten. En ik oefen met mijn pup onder alle mogelijke omstandigheden. Dus niet langer meer alleen thuis in een prikkelarme omgeving maar ook elders in omstandigheden met alle mogelijke prikkels.

Op deze foto zie je Evy die op commando onmiddellijk ging zitten en bleef zitten met constant oogcontact, dit naast één van de watervallen aan het begin van de populaire Koningsroute in Björkliden ( een wandelpad van 440 km. ), 200 km. boven de noordpoolcirkel in Zweeds Lapland ( juni 2006 ) : https://visitsweden.nl/te-doen/natuur-buitenleven/wandelen/kungsleden-dekoningsroute-het-noorden/

En toen we, zoals je op de volgende foto kan zien, deze weegschaal tegenkwamen, op één van de uitstappen tijdens onze vakantie in Portugal ( juli 1999 ), vroegen we Rudith om erop plaats te nemen. Het was eigenlijk een te kleine plaats voor zulk een grote viervoeter, maar toch deed ze wat haar gevraagd werd. Heel geconcentreerd bleef ze zitten met constant oogcontact. Flinke Rudith ! En tegelijk zagen we wat het gewicht van onze Berner op dat ogenblik was. Best handig !

Tip Beslis voor je aan deze zit-oefening begint, hoe je wilt dat je hond gaat zitten. Ja zeker, hij kan op 2 totaal verschillende manieren gaan zitten. Eerst en vooral kan je hond de zithouding aannemen door ( 1 ) NAAR ACHTER TE BEWEGEN. Hij zal dan door de achterhand zakken en de voorpoten naar achter bijtrekken. Wie de hond leert zitten door hem in de zit-houding te lokken, ( door de hand met voeding over de snuit en shet hoofd van de hond naar achter te bewegen ), krijgt altijd deze manier van zitten. Maar er is nog een andere manier, waarbij de hond de zithouding zal aannemen door ( 2 ) NAAR VOOR TE BEWEGEN. Hij zal de voorpoten ter plaatse houden en de achterhand bij trekken. Aan u de keuze. Of beter : Denk vooruit welke eventuele sportieve activiteiten u met de hond wilt beoefenen. Voor de balans- en coördinatie- oefeningen bij de fitnesstraining voor pups, onder leiding van Inge Dillen van NIMBLE-K9, was het alvast noodzakelijk dat de zit-houding aangeleerd werd volgens ( 2 ). Bij onze korthaar Collie moesten we dit niet meer aanleren, dat was al bij / door de fokker gebeurd. Voor meer achtergrond informatie over de zit-oefening : http://www.turid-rugaas.no/sit.html?fbclid=IwAR3GjcVi-qwAoqAyjmYORT06kFdTyE487982KYqjcZ01UO_5BrRTQME1nI

De oefening hierkomen Het aanvangs-niveau : Evy ( en later ook Aagje ) komt regelmatig naar mij toe gelopen, ik ga op zulk een moment beginnen met het aanleren van deze oefening.

Het eind-resultaat : Op een fluitsignaal wil ik dat onze pup onmiddellijk naar mij toe komt.

De criteria waarop een click + beloning volgde. Met andere woorden wat wilde ik achtereenvolgens zien bij onze pup dat ze een click verdiende en een beloning kreeg.

Onze pup loopt toevallig in mijn richting, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot max. 3x per dag. In de loop van de volgende trainingssessies die dag begint onze pup duidelijk bewust naar mij toe te lopen om de click te horen. Onze pup gaat bewust naar mij komen gelopen, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag. Al heel snel gaat onze pup keer op keer zeer snel naar mij toe komen lopen, click + beloning. Aanleren van het fluitsignaal op de intentie dat onze pup naar mij toe komt gelopen, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag.

Nagaan of onze pup het commando kent. Op een moment waarop de pup niet bezig is met oefenen geef je het fluitsignaal. Komt de pup onmiddellijk naar je toe, click + beloning, herhaal enkele keren, oefen tot 3x per dag.

Daarna gaan we het commando “ Flink zo ! ” introduceren in de plaats van de clicker. We oefenen zoals gewoonlijk, maar nu zeggen we het commando “ Flink zo ! ” vlak voor de click + beloning. Na enkele trainingssessies komt de “ Flink zo ! ” in de plaats van de clicker, dus “ Flink zo ! ” + beloning.

Vanaf nu zet ik de oefening onder stimulus controle dit gedurende drie weken. Echter vanaf nu kunnen we ook de drie oefeningen onderling met elkaar afwisselen. Nu eens geef je het fluitsignaal dan weer vraag je aandacht met oogcontact, om af te wisselen met het commado “ Oeps ! ”. En ik oefen met mijn pup onder alle mogelijke omstandigheden. Dus niet langer meer alleen thuis in een prikkelarme omgeving maar ook elders in omstandigheden met alle mogelijke prikkels.

Tijdens een trainingssessie kan het gebeuren dat je pup / hond in de oefening waarmee je bezig bent, plots gedrag laat zien dat al ver vooruit is op je planning. Deze buitengewone prestatie moet je extra belonen. Je geeft hem dan een zogenaamde JACKPOT, een super beloning. De jackpot moet

steeds een “ ongewone ” beloning zijn waaraan je viervoeter zich niet verwachtte. Belangrijk bij de jackpot is het verrassingseffekt ! Hij komt plots, onverwacht. Dat doe ik bijvoorbeeld door mijn pup / hond te laten eten uit het zakje of tasje waarin al mijn voedselbeloningen voor die trainingssessie zitten en hij mag ze ook allemaal opeten. Een oefensessie duurt bij mij nooit langer dan 10 herhalingen bijgevolg heb ik nooit meer dan 15 tot 20 voedselbeloningen in het tasje of zakje zitten. Het plots krijgen van een ongewoon grote hoeveelheid voedselbeloningen werkt super als jackpot. Wat ik ondertussen geleerd heb dat niet werkt, dat dus geen jackpot-effekt heeft, is het volgende : Heb ik mijn tasje of zakje toevallig vol voedselbeloningen, dan laat ik mijn pup / hond daar niet uit eten maar geef ik hem een opeenvolging aan voedselbeloningen. Dus je geeft ze niet in één keer maar één voor één. Dit wordt door een viervoeter dus niet ervaren als jackpot, volgens Karen Pryor ! Nog heel belangrijk om te onthouden ! Een jackpot gebruik je uitsluitend, enerzijds om een onverwachte super prestatie die VOOR HET EERST GETOOND wordt te markeren en te belonen. Echter de tweede en volgende keren dat je viervoeter dit gedrag opnieuw toont komt er geen jackpot meer. En anderzijds om in een oefening een moeilijke stap die voor de eerste keer overwonnen wordt, te markeren en te belonen. Dus ook hier geldt dat alle volgende keren dat deze stap probleemloos genomen wordt, er geen jackpot meer volgt. Bij het instandhouden van gekend gedrag wordt nooit een jackpot gebruikt. Algemeen genomen, is een jackpot iets wat slechts uitzonderlijk verkregen wordt. Normaal gezien betekent het krijgen van de jackpot, het einde van de oefensessie. De redenering daarachter is dat als je hond plots een grote voedselbeloning heeft gekregen, en je stopt dan met oefenen, hij bij de volgende trainingssessie SUPER GEMOTIVEERD zal zijn en nog harder gaat werken om weer een buitengewone prestatie neer te zetten. Daar-naast gaat een grote voedselbeloning uiteraard zijn effect hebben op het hongergevoel van de hond. En een pup / hond die verzadigd is gaat niet echt gemotiveerd zijn om te werken voor voeding omdat hij toch geen honger meer heeft. Maar ja, de ene hond is de andere niet.

Opgepast ! Onlangs leerde ik het volgende : Sommige mensen belonen hun viervoeter ALTIJD, UITSLUITEND MET EEN JACKPOT-BELONING. Dit geeft dat hun hond leert / verwacht dat er ook altijd een jackpot zal volgen als er geoefend wordt. Als er dus gewerkt

wordt of zal worden, zal je viervoeter enorm opgewonden zijn, want hij verwacht die jackpot beloning. Echter, gebeurt dit niet, dan zal het effekt van een verwachte hoge beloning / jackpot die niet komt, frustratie zijn. Dit niet krijgen van die verwachte hoge beloning die ALTIJD kwam, staat op dat ogenblik gelijk met negatieve straf ! Afhankelijk van het type viervoeter, zijn frustratie-tolerantie en de mate waarin hij al dan niet heeft leren omgaan met frustratie( -afbouw ), maakt dat dit aanleiding kan geven tot agressie, gericht naar de eigenaar !

Bij Rembrandt werkten we niet met voeding als super beloning. Als hij de jackpot verdiend had, gooide ik de tennisbal verloren. Dan ging hij helemaal uit het dak, zeker als er eerst hindernissen moesten overwonnen worden alvorens hij de bal te pakken kreeg. Bij onze Tervurense Belgische herder betekende de jackpot steeds einde oefensessie. Ook bij Rudith gebruikten we geen voeding voor de jackpot. Haar ultieme beloning na een super prestatie was een trekspelletje met een knopentouw. Zelfs als er bij regenweer binnenshuis getraind werd, ging er niets boven een trekspelletje in het midden op de grote eeuwenoude oosterse tapijt in de woonkamer.

Een onverwachte ervaring met de jackpot : Bij Evy overkwam ons het volgende. De eerste weken dat we trainden met de clicker had de jackpot ook echt een jackpot effect. Echter naarmate we meer trainden en onze band hechter werd en we mekaar ook beter gingen verstaan, werd het mij duidelijk dat eigenlijk de grootste beloning voor Evy was, samen dingen kunnen doen ongeacht of dat spel was of training. Toen we op zekere dag een trainingssessie begonnen en Evy onmiddellijk een enorme vooruitgang liet zien, beloonde ik deze super prestatie met de jackpot. Tot dan toe stond het krijgen van de jackpot steeds gelijk met einde oefening. Ik gaf haar nadat ze de super beloning had opgegeten het commado “ Genoeg ! ”. “ Genoeg ! ” betekent einde trainingssessie. Ik verliet de oefenplaats en ging naar binnen om verder te doen met wat ik voor de trainingssessie bezig was. Maar wat gebeurde : Evy werd heel boos ! Zij wilde helemaal niet stoppen met trainen. We waren nog maar net begonnen en nu was het al gedaan. Ze had een super prestatie laten zien en dat stond dan gelijk met stoppen met trainen. Dit kon voor haar duidelijk niet. Dit maar zo kort kunnen trainen bleek voor haar bijna een straf. Sindsdien gebruikte ik nog wel de jackpot als super beloning voor een super prestatie maar neen het betekende niet meer per definitie, einde trainingssessie. Alleen als de jackpot al meer naar het einde van een trainingssessie kwam en ik aanvoelde dat Evy er geen bezwaar zou tegen hebben dat de trainingssessie beëindigd werd, kwam na de jackpot toch het commando “ Genoeg ! ” wat dus betekende, einde training.

Wanneer je met de pup / hond gaat trainen, dan is het belangrijk dat deze weet wanneer een trainingssessie begint EN wanneer deze eindigt. Als je steeds zoals wij in trainingssessies de clicker gebruikt is dat vrij eenvoudig. Telkens je de clicker klaar neemt weet de hond dat er dan een trainingssessie volgt. Het gaat je hond als het ware AANZETTEN. Bij Evy zie je dat heel duidelijk. Ziet ze dat ik de clicker vast heb dan springt ze letterlijk een gat in de lucht. Zo van joepie we gaan oefenen. En reken maar dat ze onmiddellijk heel geconcentreerd is en de training voor haar niet snel genoeg kan beginnen. Op het einde van een trainingssessie moet je de hond kunnen UITZETTEN. Je moet hem dus zeggen dat de trainingssessie gedaan is. Dat kan je doen door het commando “ Genoeg ! ” aan te leren. Je zegt het commando, stopt met trainen en legt de clicker weg om je met andere zaken bezig te houden. En dan is er ook het commando “ Vrij ! ”. Als een oefening gedaan is leert men de hond het commando “ Vrij ! ”. Het wilt zeggen, de oefening is gedaan, maar NIET de trainingssessie. De hond leert heel snel het verschil tussen “ Vrij ! ” en “ Genoeg ! ”. Het eerste commando betekent : “ De zojuist getrainde oefening is nu gedaan, ontspan even maar weet dat er zo direkt nog verder geoefend wordt. ”

Het kan daarnaast gebeuren dat tijdens een trainingssessie je viervoeter iets niet wilt doen. Dat hij eigenlijk liever wilt pauzeren. Zoek dan uit wat er scheelt :

er is teveel afleiding hij is te moe hij is heel onzeker er is teveel frustratie opgebouwd

Wanneer hij dan in de plaats van ongewenst gedrag, een alternatief gedrag toont, hem belonen en de trainingssessie beëindigen.

Alvorens met het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn te beginnen, was er nog een commando dat Evy, Rembrandt trouwens ook, en ook Aagje, goed kende en dat was het commando “ Ga maar ! ”. Het was een commando dat eigenlijk onbewust aangeleerd was. Het betekende : Ga maar, ik volg wel. Het zou in het aanleren van het netjes meewandelen aan de lijn een heel belangrijk commando worden. Hoe leerde ik het aan.

Het commando “ Ga maar ! ” aanleren Zoals voor onze kinderen toen die heel jong waren, hadden we ook voor onze honden een bedtijd uur en dat was en is nog steeds 22.oo uur. De honden worden dan een laatste keer uitgelaten in de tuin. Toen Evy nog een heel kleine pup was sliep zij samen met Rembrandt op het gelijkvloers in de hal, elk op hun eigen hondenkussen. Maar omdat Rembrandt’s gezondheidstoestand met tussenpozen heel snel achteruit ging en wij ook ’s nachts een oogje in het zeil moesten kunnen houden, maakte dit dat beide honden mee naar boven gingen en elk in een eigen binnenhuiskennel sliep die toen in onze slaapkamer stond. Als de honden na het laatste plasje terug binnen kwamen gingen we samen naar boven. Aan onze slaapkamer gekomen opende ik de deur, zei het commando “ In ’t nestje ! ” en dan liepen ze naar binnen elk in hun binnenhuiskennel waar ze een beloning kregen alvorens het deurtje dicht ging. Soms gebeurde het dat één van de honden iets sneller terug binnen was, bijvoorbeeld als de andere hond zich nog wilde ontlasten. En omdat die bedtijdroutine toch perfect gekend was, stuurde ik de eerste hond al met de woorden “ Ga maar ! ” naar boven. Ik wist toch met 100% zekerheid dat die naar boven liep en bovenaan de trap op mij zou wachten om te zien of ik volgde om de deur van de slaapkamer open te doen. En zo werden de woorden “ Ga maar ! ” uiteindelijk een commando. Later als ik bijvoorbeeld in de tuin wandelde en helemaal achteraan naar de bank aan de vijver ging dan wist Evy dit zo goed, dat ze steeds een eindje voor mij uit liep. Na een tijdje als we samen naar de bank wandelden en Evy liep naast mij, en ik zei “ Ga maar ! ” dan liep ze vooruit naar de bank terwijl ze regelmatig omkeek om te zien of ik nog wel volgde.

Het commando “ Ga maar ! ” kwam enorm van pas bij het aanleren van het netjes mee wandelen zonder te trekken aan de lijn. In de beginfase gebruikte ik een gewone standaard leiband ( lengte : 110 cm. ). Toen dit heel goed ging schakelde ik over op de flexielijn ( totale uitrollengte : 8 m. ). Echter Evy was zo gewoon om dicht in mijn buurt te blijven, met een leiband van 110 cm. kon dat ook niet anders. Ik moest haar duidelijk maken dat ze verder weg mocht gaan en dat kon ik met het commando “ Ga maar ! ”. Toen onze korthaar Collie Aagje 4 maanden oud werd, mocht ze zelf de trap op lopen, als we ’s avonds naar boven naar de slaapkamer gingen. Van het ogenblik dat dit vlot ging, werd er onmiddellijk het commando “ Ga maar ! ” aan gekoppeld. Het commando “ Ga maar ! ” wordt gegeven wanneer we willen dat onze viervoeter voor ons gaat lopen. Bijvoorbeeld als we op stap gaan en ik wil dat zij voor mij door de deuropening naar buiten gaat. Op die manier kan ik ondertussen het alarm in werking stellen en nadien als laatste naar buiten gaan. Ik vind dit een heel praktisch commando dat we eigenlijk heel veel gebruiken. Het kan even goed zijn, zoals op de volgende foto, dat wij vragen onderweg tijdens een wandeling om voor ons op het vlonderpad te lopen.

Het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn Wat hebben we nodig : We hebben de keuze, of ( 1 ) Een gewone halsband en in de beginfase een gewone standaard leiband ( lengte : 110 cm. ) later schakelen we over naar een harnas of tuigje met een flexilijn ( totale uitrollengte : 8 m. ) of ( 2 ) Van in het begin een harnasje of tuigje maar wel in de beginfase met een gewone standaard leiband ( lengte : 110 cm. ), om later over te schakelen naar een flexilijn ( totale uitrollengte : 8 m ). En we hebben ook voedselbeloningen nodig.

1ste fase : Inschatten van de vertreksituatie De eerste week dat een pup bij ons in huis is gekomen, kijken we na in hoeverre hij al gewend is om een halsbandje te dragen. In de meeste gevallen is de pup een halsbandje reeds gewend. Zo ook met onze pups, Rudith, Rembrandt, Evy en Aagje. Het volgende wat we doen is kijken of hij ook al een leiband gewoon is. Dat was het geval bij Rudith, Rembrandt en Evy. Echter bij Aagje, zagen we dat zij hevig reageerde : -

( 1 ) als we de leiband wilden vastklikken aan de halsband, dan beet ze in onze handen ( 2 ) en als we de leiband bij het uiteinde vast namen ( om te wandelen ), dan beet ze constant in de lijn.

Hier was dus extra voorbereidend werk aan de winkel. Ik nam voedselbeloningen ( piep kleine stukjes kaas ) klaar en legde die opzij. Ik hield ze dus niet klaar in de hand. Als ik Aagje naar me toe riep, kon ik de halsband aanraken, zonder dat ze reageerde. Ik zei “ Flink zo ! ” en ze kreeg een voedselbeloning. Vervolgens riep ik haar weer naar me toe en pakte ik de halsband met één hand goed vast. Ook nu reageerde ze niet, dus “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. Dit herhaalde ik vele malen, waarbij ik telkens iets steviger de halsband beet pakte. Ging dit goed dan volgde een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. Einde oefensessie. In een volgende sessie, nog diezelfde dag, herhaalde ik ( om te beginnen ) de laatst geoefende stap uit de vorige, om als dat opnieuw goed ging, snel verder te gaan. Nu zou ik telkens de halsband stevig vast pakken en deze kort heen en weer bewegen. Zo wilde ik onze viervoeter leren dat een plots vastgrijpen van de halsband niets is om bang voor te zijn. Ging ook dit goed dan volgde een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. Herhaal dit voldoende. Einde oefensessie.

Na een poosje oefenen, zal je vaststellen dat je je viervoeter niet meer telkens naar je toe moet roepen, maar dat hij ( na het opeten van zijn voedselbeloning ) snel zelf naar je toe zal komen opdat je zijn halsband snel zou vastgrijpen en heen en weer bewegen, zo dat je zijn flink gedrag snel zou belonen. In een laatste sessie nog diezelfde dag, wisselde ik af door nu eens met de linkerhand en dan weer met de rechter de halsband vast te grijpen en stevig heen en weer te bewegen. Soms greep ik hem met beide handen vast. Verliep dit naar wens, dan volgde een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. Herhaal een aantal keren. Einde oefensessie. Dit kan je gemakkelijk op één dag oefenen. In een volgende oefensessie een dag later klikte ik de leiband vast aan de halsband. Kwam er geen reactie, dus geen bijten in mijn handen, dan zei ik “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. En ik klikte de leiband terug los van de halsband. Dit herhaalde ik een aantal keren. Ging dat goed dan konden we weer een stapje verder. Dan nam ik na het vastklikken van de lijn aan de halsband, de lijn vast bij het uiteinde. Kwam er geen reactie, dus geen bijten in de leiband dan zei ik “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. En ik klikte de leiband terug los van de halsband. Dit herhaalde ik een aantal keren. Einde oefensessie. Vervolgens ging ik verder met na het aanlijnen de leiband zachtjes heen en weer te bewegen onder de snuit van de hond. De eerste maal slechts minimaal. Ging dit goed dan volgde een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. Herhaal dit voldoende. Einde oefensessie. In een volgende oefensessie, na het aanlijnen van de leiband, ging ik enkele stappen vooruit. Werd er niet in de leiband gebeten dan volgde een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. Herhaal dit voldoende. Einde oefensessie. En de wandelafstand werd opgebouwd waarbij regelmatig de leiband heen en weer werd bewogen onder en voor de snuit. Werd er ook nu niet in de leiband gebeten dan volgde een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning. Herhaal dit voldoende. Einde oefensessie.

Tip Ondertussen kwam ik tot de vaststelling dat bij onze korthaar het hoofd echt heel veel smaller was dan de nek. Bij zulk een honden gebruik je beter geen halsband waaraan je de leiband vastklikt, maar veel beter een harnasje / tuigje. Dus werd er een gepast gekocht. Onze voorkeur ging uit naar het Zwitserse merk CURLI. Zowel heel kleine als heel grote viervoeters vinden er hun gading. Ga naar : https://shop.mycurli.com

Elk harnasje van dit Zwitserse merk is voorzien van een identificatienummer. Na aankoop log je ( gratis ) in op hun website, registreer je het ID-nr. te samen met je gegevens, zo dat indien je viervoeter zou als vermist opgegeven worden, de vinder hem via dit IDnr. aan jou kan terug bezorgen.

En dan kon het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn beginnen. Hierna volgend beschrijf ik eerst hoe ik bij Evy het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn aanleerde. Daarna komt Aagje aan de beurt. Ook bij haar werkte ik op dezelfde manier. Echter elke viervoeter is anders. Aan bod komt dan ook uitgebreid wat bij Aagje niet direkt lukte, en waarom dat zo was. En uiteraard de oplossing. Omdat ik met Evy niet wou mislukken in het aanleren van de wandeling duurde het nog een tijdje voor ik er ook echt aan begon. Tijd brengt raad, zegt het spreekwoord. En ik had tijd nodig om na te denken hoe ik het aan boord zou leggen zonder al te veel vallen en opstaan. Ik had zes maanden de tijd voor onze eerste echte wandelvakantie met haar eraan kwam. Het eerste waarmee ik begon was het volgende : Met Evy ging ik naar onze woonkamer, wat een prikkelarme omgeving is. Ik lijnde haar aan, nam zelf het andere uiteinde van de leiband vast en keek wat er gebeurde. Evy stond gewoon rustig naast mij. Dan begon ik in VERTRAAGD TEMPO te wandelen, en ik hield Evy goed in het oog. Zolang ze mee volgde bleef ik verder wandelen echter ging ze een richting uit ongeacht de welke en ging ze zo ver dat de leiband onder spanning zou komen te staan dan stopte ik met wandelen nog VOOR er spanning op de lijn kwam en ik wachtte. Kwam Evy terug wat in mijn richting dan wandelde ik opnieuw verder uiteraard weer in vertraagde pas maar nu in een andere richting. Tijdens die eerste wandelsessie zag ik dat wanneer ik stopte omdat Evy te ver van mij weg liep en er zeker spanning op de lijn zou komen, op het moment er spanning op de lijn zat, Evy telkens stopte. Ze had dus NIET geleerd om op dat ogenblik te beginnen trekken.

2de fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt Ik ging met Evy naar de tuin wat nog steeds een prikkelarme omgeving is en lijnde haar aan. Ik had ook voedselbeloningen op zak. En ik begon te wandelen in GEWOON TEMPO, dus niet te snel maar ook niet te traag waarbij ik Evy uiteraard constant in het oog hield. Bleef ze in mijn buurt, iets voor mij of iets achter mij, zonder dat er spanning op de lijn ging komen dan was dit prima. Ging Evy te ver vooruit en met zulk een gewone standaard leiband van 110 cm. ben je al snel te ver vooruit, dan stopte ik nog VOOR er

spanning op de lijn kwam. Op het moment dat er spanning op de lijn zat, stopte Evy automatisch. En ik wachtte tot ze omkeek naar mij. Op dat moment zei ik “ Flink zo ! ” en mocht ze bij mij een voedselbeloning komen halen. En ik gaf ook het commando “ Vrij ! ”. En ik wandelde opnieuw verder en Evy met mij. Het was niet de bedoeling dat ze naast mijn linker- of rechterbeen zou wandelen. Als ze maar in mijn buurt bleef zonder dat er spanning op de lijn kwam, dan was dit prima. Ging Evy opnieuw te ver vooruit dan stopte ik opnieuw ALTIJD VOOR er spanning op de lijn kwam. Op het moment dat er spanning op de lijn zat, stopte Evy automatisch. Ik wachtte tot ze omkeek naar mij. Op dat moment zei ik “ Flink zo ! ” en mocht ze bij mij een voedselbeloning komen halen. En ik gaf haar ook nu weer het commando “ Vrij ! ”. En ik wandelde opnieuw verder en Evy met mij. Deze fase hebben we toch een aantal wandelsessies herhaald, tot Evy steeds sneller en sneller ging omkijken en al in mijn richting kwam terug gelopen nog voor ik “ Flink zo ! ” zei. .

3de fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt en naar mij terug komt Ik herhaal de wandelsessie zoals in de 2de fase echter ging Evy opnieuw te ver van mij weg dan stopte ik opnieuw VOOR er spanning op de lijn kwam. Op het moment dat er spanning op de lijn zat, stopte Evy zoals steeds automatisch. Ik wachtte niet alleen tot ze omkeek naar mij maar ook tot ze uit eigen beweging naar mij terug kwam. Op dat moment zei ik “ Flink zo ! ” en mocht ze bij mij een voedselbeloning komen afhalen. Echter stond ze voor mij om de voedselbeloning te krijgen, dan leidde ik haar met mijn hand met de voedselbeloning naast mijn linkerbeen tot ze netjes naast mij stond met de neus in de wandelrichting en daar kreeg ze de voedselbeloning. En ik gaf Evy het commando “ Vrij ! ”. Ook deze fase werd in een aantal wandelsessies herhaald tot Evy na het terugkomen al uit eigen beweging begon naast mijn linkerbeen te komen.

4de fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt, naar mij terug komt, EN naast mijn linkerbeen komt staan En ik herhaal de wandelsessie zoals in de 3de fase, echter ging Evy opnieuw te ver van mij weg dan stopte ik opnieuw VOOR er spanning op de lijn kwam. Op het moment dat er spanning op de lijn zat en Evy stopte, omkeek naar mij, uit eigen beweging naar mij terug kwam en naast mijn linkerbeen ging staan op dat moment zei ik “ Flink zo ! ” en

onmiddellijk gaf ik de voedselbeloning terwijl ze nog steeds netjes aan mijn linkerbeen stond. In deze fase gebruik je NIET meer je hand met een voedselbeloning om je hond in de juiste positie te brengen. Nadat de voedselbeloning opgegeten is zeg ik telkens het commando “ Vrij ! ”.

Als je ergens in training je hond wil leiden met je hand met voeding, dan moet dat gebruik van die hand met voeding binnen de drie trainings-sessies afgebouwd zijn. In de praktijk ziet dat er in de training van mijn eigen honden als volgt uit : Ik gebruik slechts uitzonderlijk voeding in de hand om mijn hond te leiden omdat ik verkies van indien mogelijk ALLES operant of op basis van vrijwillig gedrag te trainen. Echter als ik toch ergens in een oefening voeding als hulpmiddel gebruik, bouw ik dat als volgt af. Ik doe bijna steeds drie trainingssessies per dag, dus voor de eerst volgende trainingssessie de volgende dag is bij mij het gebruik van de hand met voedsel steeds volledig afgebouwd.

En ik oefende verder met Evy. Na een aantal wandelsessies waarbij op zeker moment als er spanning op de lijn zat ( ik was uiteraard zoals steeds iets vroeger gestopt met wandelen, dus steeds vlak voor er spanning op de lijn ging komen ) en Evy stopte, omkeek naar mij, uit eigen beweging naar mij terug kwam en naast mijn linkerbeen ging staan, wachtte ik met te belonen. Ik wandelde eerst enkele stappen verder, zei dan “ Flink zo ! ” en gaf Evy AL WANDELEND de beloning en terwijl zij de voedselbeloning op at, gaf ik het commando “ Vrij ! ” terwijl we gewoon verder wandelden

5de fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt, terug komt, naast mijn linkerbeen komt staan en netjes met me meewandelt ( op regelmatige basis “ Flink zo ! ” + voedselbeloning ) Ik herhaal de wandelsessie zoals in de 4de fase echter ging Evy opnieuw te ver van mij zodat er zeker spanning op de lijn zou komen dan stopte ik VOOR er spanning op de lijn kwam. Op het moment dat er spanning op de lijn zat en Evy stopte, omkeek naar mij, uit eigen beweging naar mij terug kwam, naast mijn linkerbeen kwam staan en meewandelde op het moment dat ik enkele stappen vooruit wandelde dan zei ik “ Flink zo ! ” en kreeg Evy een voedselbeloning. Ik beloonde tijdens het meewandelen en terwijl Evy de beloning op at zei ik het commando “ Vrij ! ” en wandelden wij gewoon verder. We herhaalden deze fase gedurende een aantal wandelsessies, daarbij werd de wandel-

afstand in het begin vrij constant gehouden alvorens te belonen met een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning, uiteraard op voorwaarde dat alles naar wens verliep. Wat ik tijdens de opbouw van dit netjes meewandelen aan de lijn vaststelde was dat Evy ging anticiperen. Als de leiband BIJNA onder spanning kwam te staan ( dus op het moment waarop ik normaal zou stoppen met wandelen, omdat er zo goed als zeker spanning op de lijn ging komen, en Evy eerst naar mij moest terugkomen om netjes aan mijn linkerbeen verder mee te wandelen alvorens ze weer vrij mocht ) ging zij plots uit zichzelf, dus spontaan iets trager wandelen zodat de leiband losser kwam te hangen. Het resultaat was dat er langer en verder gewandeld kon worden.

En dat is uiteindelijk ook wat ik wilde zien. Namelijk dat het mogen mee wandelen zonder naast mijn linkerbeen te moeten blijven, en uiteraard ook zonder dat er spanning op de lijn zou komen, met daarbij ook de nodige vrijheid om links en rechts te snuffelen, dat dit meer belonend zou worden dan de voedselbeloning.

6de fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt, terug komt, naast mijn linkerbeen komt staan en netjes met me meewandelt ( op onregelmatige basis “ Flink zo ! ” + voedselbeloning ) Ik herhaal de wandelsessie zoals in de 5de fase. Ging Evy te ver weg van mij zodat er zeker spanning op de lijn zou komen dan stopte ik VOOR er spanning op de lijn kwam. Op het moment dat er spanning op de lijn zat en Evy stopte, omkeek naar mij, uit eigen beweging naar mij terug kwam naast mijn linkerbeen en meewandelde, vanaf deze fase werd de wandelafstand vooraleer er een “ Flink zo ! ” + voedselbeloning zou komen ( uiteraard alleen als alles naar wens verliep ), gevarieeerd. We herhaalden deze fase gedurende heel wat wandelsessies.

Echter voor mij blijft een “ Flink zo ! ” ALTIJD zijn oorspronkelijke betekenis behouden. Met andere woorden : de “ Flink zo ! ” die in de plaats van een click van de clicker kwam, blijft betekenen : “ Dat is wat ik wilde zien dat je deed, flink zo, kom je beloning maar halen. ” Een “ Flink zo ! ” blijft dus ALTIJD gevolgd door een beloning.

In onze tuin verder oefenen wordt nu minder interessant voor onze hond want ze kent er elk hoekje en alle geurtjes. Vanaf nu gaan we echt op wandel in de straat met zijn vele interessante hoekjes en geurtjes. Ondertussen was Evy 4 maanden oud geworden ( september 2003 ) tijd om een eerste keer mee op reis te gaan. Echter al onze vakanties waren achter de rug. Toch wou ik testen in hoeverre de socialisatie en de opvoeding al waren opgeschoten. Het toeval wou dat er een DogFrisbee-evenement was in het noorden van Duitsland. De weersvoorspellingen waren schitterend, waarom dan niet er een weekendje uit van maken. We boekten een hotelkamer in Dangast, nabij Varel in Ost-Friesland ( Duitsland ). Het hotel lag vlak aan de Noordzeekust en keek uit op de Jadebussen waddenzee. Vlak voor het hotel lag op de dijk een wandelpad dat voerde langs de vele gezellige eet- en drankhuisjes aan het strand en de kleine jachthaven. Evy kon op dat ogenblik alleen nog maar in onze tuin meewandelen zonder te trekken aan de lijn, dus onze wandelingen in Dangast zouden niet veel langer duren dan de wandelsessies thuis. We hebben bijgevolg heel veel eet- en drankhuisjes aan het strand bezocht tussen de wandelsessies in. Evy was aangelijnd met een gewone standaard leiband. Ik had voedselbeloningen bij me en de kleine wandelingen werden uitgevoerd zoals in de 5de fase van het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn. Er werd dus één fase teruggegaan omdat nu de omstandigheden waarin we wandelden veel moeilijker waren dan thuis. Ontspannen wandelen was het natuurlijk niet maar dat nam ik er voor dat weekend gerust bij. Evy’s gedrag onderweg, en zowel in als buiten het hotel, en op restaurant was voorbeeldig en daar was het mij dat weekend om te doen. ’s Nachts was het ook mogelijk om onze pup uit te laten, via een zij-ingang van het hotel. Echter dat bleek niet nodig, Evy was perfect zindelijk. In het hotel sliep onze pup ’s nachts in een binnenhuiskennel. Ook de autorit onderweg verliep vlekkeloos. Terug thuis kon er verder geoefend worden aan het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn. Echter voor het verdere verloop gingen we de straat op. We wonen in een relatief rustige straat. Voetpaden zijn er niet. Als er dus iets of iemand aan komt en voorbij wil moeten we opzij gaan en in de graskant wachten om nadien weer verder te wandelen. Het oefenen van de wandeling gebeurde ook nu nog steeds met Evy aangelijnd aan een gewone standaard leiband. En we namen uiteraard ook een zakje met voedselbeloningen mee.

De wandeling zonder trekken aan de leiband aanleren zoals hierboven beschreven, staat gelijk aan zeer intensief oefenen. Het vergt mentaal heel veel van je jonge hond, want hij moet op heel veel dingen ( die weliswaar vooraf eerst aangeleerd zijn, en perfect gekend ) tegelijk letten. Onderschat dit niet ! Een goed afsluitend ritueel is om na zulk een wandeloefensessie ( of andere inspannende activiteit ) thuis eerst nog wat te spelen met je viervoeter ( om hem te ontspannen ), gevolgd door een knuffel-sessie

waarbij je de pup heel rustig aanraakt. Door klassieke conditionering zal je jonge viervoeter heel rustig worden en nadien in slaap vallen. Tijdens de rustfase of het slapen verwerkt hij alles wat hij geleerd heeft.

7de fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt, terug komt, naast mijn linkerbeen komt staan en netjes met me meewandelt, daarnaast zal ik als er een snelbewegend voorwerp zoals een auto of fietser in onze richting komt, Evy naar mij terugroepen en laten zitten Ik herhaal de wandelsessie zoals in de 6de fase. Echter op het moment dat ik een snelbewegend voorwerp vanuit de verte in onze richting zag komen en dat kon zijn een auto of een fietser, riep ik Evy bij haar naam zodat ze stopte met wat ze bezig was en naar mij keek, ik gaf het fluitsignaal waarop ze naar mij toe kwam en ik zei het commando “ Oeps ! ” waarop ze ging zitten met constante aandacht met oogcontact voor mij. Was er een moment waarop ze geen oogcontact gaf dan had ik maar haar naam te zeggen en dan had ik onmiddellijk opnieuw alle aandacht door middel van oogcontact. Op het moment dat het snelbewegend voorwerp ons voorbij kwam, zei ik “ Flink zo ! ” en kreeg ze een voedselbeloning. Ik gaf het commando “ Vrij ! ” en we wandelden verder. Elke keer ik in de verte een snelbewegend voorwerp opmerkte werd dit scenario herhaald en na een tijdje wandelden we terug naar huis.

Vanaf deze fase in de opbouw van het wandelen zonder te trekken aan de lijn, beloonde ik alleen nog systematisch bij correct reageren op de verschillende snelbewegende voorwerpen die we op onze weg tegenkwamen. Als er af en toe toch nog eens een onderbreking in het wandelen was, omdat er spanning op de leiband kwam, dan werd er niet meer met voedsel beloond. De grootste beloning voor Evy was op dat ogenblik, zo snel mogelijk terug verder kunnen wandelen.

Door de pup / hond vlak naast of voor jezelf te laten zitten en constant oogcontact te vragen en te wachten met belonen tot het snelbewegend voorwerp op jullie hoogte is en nadien zich van jullie verwijdert, voorkom je dat hij onder dit snelbewegend voorwerp

zou kunnen lopen en verongelukt. Alleen zo heb je een perfecte controle over het gedrag van je hond op straat.

8ste fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt, terug komt, naast mijn linkerbeen komt staan en netjes met me meewandelt, daarnaast zal ik als er een snelbewegend voorwerp zoals een auto of fietser in onze richting komt, Evy naar mij terugroepen en laten zitten, en ik breid de oefening uit naar boerderijdieren die ons voorbij komen of die wij voorbij gaan Ik herhaal de wandelsessie zoals in de 7de fase. Echter we konden ondertussen al een heel eindje in onze straat wandelen. Soms moest ik nog eens stilstaan als Evy te ver dreigde te gaan en er spanning op de lijn zou komen, maar die keren werden ondertussen zeldzamer. Evy wandelde heel graag en begreep al heel snel dat als er GEEN spanning op de lijn kwam er niet gestopt werd. Nu we verder konden wandelen, kwam een volgende grote afleidende prikkel aan de beurt. Bobby, de heen en weer lopende, wild blaffende Mechelaar achter een omheining. En de vrij op de straat lopende kippen van de boerderij verder op. En de wandelsessie begon zoals steeds met Evy die netjes in mijn buurt meewandelde zonder te trekken aan de lijn. Slechts af en toe moest ik nog stoppen. En als een snelbewegend voorwerp naderde had ik Evy perfect onder controle zoals aangeleerd in de vorige fase. En dan kwamen we voorbij Bobby. Bobby had ons natuurlijk al van ver zien aankomen. Hij was dus al een tijdje in actie met luid blaffen en wild heen en weer lopen achter de omheining. De omheining bevond zich op ongeveer zes meter van de straat dus we moesten er niet rakelings voorbij. Evy kende Bobby al van tijdens onze vele fietstochtjes in het fietsmandje. Van zijn wild gedoe was ze al lang niet meer onder de indruk. Ter hoogte van Bobby hield ik halt. Nu Evy te voet mee was wilde ik toch wel eens zien hoe ze zou reageren. Dus ik wachtte even af. Evy keek naar Bobby om iets later mij uit eigen beweging oogcontact te geven, hierop reageerde ik onmiddellijk met een “ Flink zo ! ” en een voedselbeloning. En we gingen verder, nu kwamen de loslopende kippen aan de beurt. Evy zag ze lopen, keek ernaar en iets later uit eigen beweging maakte ze oogcontact met mij, dat verdiende een “ Flink zo ! ” en een voedselbeloning. En we keerden terug huiswaarts. Onderweg moesten we uiteraard terug langs Bobby en ook nu gaf Evy mij heel snel spontaan oogcontact, “ flink zo ! ” en een voedselbeloning volgde. We wandelden verder en ik gaf Evy het commando “ Vrij ! ”. Deze fase werd nog een hele tijd herhaald.

9de fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt, terug komt, naast mijn linkerbeen komt staan en netjes met me meewandelt, daarnaast zal ik als er een snelbewegend voorwerp zoals een auto of fietser in onze richting komt, Evy naar mij terugroepen en laten zitten, en ik breid de oefening verder uit, naast boerderijdieren die ons voorbij komen of die wij voorbij gaan, naar contacten onderweg met loslopende honden en met wandelaars met hun hond Ik herhaal de wandelsessie zoals in de 8ste fase. Op zeker moment tijdens onze wandeling zagen we Dumbo, de Dwergpinscher al van ver afkomen. Wij wandelden gewoon verder tot Dumbo en Evy vlak voor elkaar stonden. Ze maakten even kennis met elkaar. Ik gaf het fluitsignaal voor het hierkomen. Evy liet Dumbo onmiddellijk voor wat ze was en kwam spoorslags naast me staan, “ Flink zo ! ” en een voedselbeloning volgde. En we wandelden opnieuw verder terwijl ik Evy het commando “ Vrij ! ” gaf. Ook bij Toys, de Border Collie werd dit scenario herhaald. Als we onderweg een andere wandelaar met zijn hond tegen kwamen riep ik Evy naar me terug, ik liet haar op het commando “ Oeps ! ” zitten en vroeg oogcontact. Op het moment dat de wandelaar met zijn hond ons voorbij ging werd Evy beloond met een “ Flink zo ! ” en een voedselbeloning en we wandelden verder. In een later stadium zou Evy, als de andere wandelaar met zijn hond dat goed vond, mogen kennismaken op het moment dat ze op onze hoogte kwamen en uiteraad nadat ik Evy daartoe toestemming had gegeven. Ik besliste ook hoelang de kennismaking duurde. Dan gaf ik het fluitsignaal voor het hierkomen en wees gerust dat Evy steeds onmiddellijk de hond liet voor wat hij was en spoorslags naar me terug kwam om verder te wandelen. Ook deze fase werd nog lange tijd herhaald. Bij ALLE snelbewegende voorwerpen liet ik aanvankelijk Evy eerst zitten, dicht in mijn buurt, om van zodra het snelbewegende voorwerp op onze hoogte ons voorbij kwam haar te belonen met een “ Flink zo ! ” + een voedselbeloning.

10de fase : Ik wil dat Evy, op het moment dat ik gestopt ben omdat er spanning op de lijn ging komen, uit zichzelf, dus uit vrije wil naar mij kijkt, terug komt, naast mijn linkerbeen komt staan en netjes met me meewandelt, daarnaast zal ik als er een snelbewegend voorwerp zoals een auto of fietser in onze richting komt, of als boerderijdieren ons voorbij 78

komen of wij die voorbij gaan, of bij contacten met wandelaars met hun hond(en), niet meer stoppen met wandelen om Evy te laten zitten nadat ik haar terug geroepen heb, en wachten op oogcontact. Ik zal gewoon verder wandelen en kijken hoe Evy reageert Ondertussen stonden we zover dat Evy bijna nooit meer te ver van mij weg was zodat er spanning op de lijn zou kunnen komen. Als ik nu op onze wandelsessie in de verte een snelbewegend voorwerp zag opduiken, dat kon zijn voor ons, maar ook achter ons, dan riep ik Evy bij me terwijl ik bleef verder wandelen. Evy kwam netjes naast mijn linkerbeen meewandelen met oogcontact en verwachtte het commando “ Oeps ! ” om te gaan zitten. Maar dit kwam niet. Dit maakte dat Evy bleef meewandelen aan mijn linkerbeen terwijl ze mij ook constant oogcontact bleef geven. En op het moment dat het snel bewegende voorwerp op onze hoogte ons voorbij ging, zei ik “ Flink zo ! ” en volgde een voedselbeloning. We wandelden gewoon verder en ik gaf haar “ Vrij ! ”. We deden net hetzelfde bij Bobby, bij wandelaars met een hond die ons pad kruisten, bij fietsers, joggers, spelende kinderen met een go-cart… Evy wandelde echt voorbeeldig mee. En dan staat onze eerste wintervakantie in Hasliberg nabij Meiringen ( Zwitserland ) voor de deur ( januari 2004 ).

Wij zijn geen skiërs en ook geen snowboarders. Wij gaan elk jaar een week op wintervakantie om er heerlijk lange wandelingen in de sneeuw te maken. Echter ginder met een korte lijn met Evy wandelen zag ik niet zitten. Evy kreeg bijgevolg een harnas aan met een flexielijn eraan bevestigd. En we keken hoe zij daarop reageerde. Met zulk een flexielijn leek het wel of er altijd spanning op de lijn zat. Evy bleef constant naast mij lopen wat natuurlijk niet de bedoeling was. Op het commando “ Vrij ! ” reageerde zij in deze omstandigheden niet. Tot ik op het idee kwam om eens te proberen van het commando “ Ga maar ! ” te geven. En inderdaad Evy durfde nu wat meer weg te gaan van mij. Het gebeurde wel eens dat zij zo ver weg was van mij , dat de flexielijn ( totale uitrol-lengte : 8 m. ) bijna helemaal afgerold was, waardoor er spanning op de flexielijn zou komen maar dan stopte ik ( nog voor de flexielijn helemaal ten einde was ) en Evy kwam dan steeds snel terug naast mij meewandelen. Het gebruik van deze flexielijn was nieuw voor Evy. Dus het was logisch dat zij eerst moest ondervinden hoe dit materiaal werkte. Al snel zagen we dat wanneer Evy bijna op het einde van de flexielijn liep zij vertraagde om spanning op de lijn te vermijden. En nu met die flexielijn kon ze uitgebreid snuffelen, overal. Wij, van onze kant, wij stapten gewoon verder. Als Evy achter ons ergens stond te snuffelen en ik voelde aan de flexielijn dat die ver ten einde ging lopen, dan gaf ik Evy gewoon het fluitsignaal voor het hierkomen en dan liet zij onmiddellijk het snuffelen voor wat het was en kwam ze netjes naast me mee wandelen. Op dat ogenblik zei ik het commando “ Ga maar ! ” en kreeg ze weer alle vrijheid, binnen de grenzen van de flexielijn uiteraard. Zo hadden we nog nooit met één van onze honden kunnen wandelen. Wat een verademing ! Dit was pure ontspanning voor de baasjes EN de hond.

Terug thuis moest er niet meer op de wandeling geoefend worden. Echter wat we niet konden vermoeden was dat er ons nog meer verrassingen te wachten stonden. Wanneer we uit wandelen gingen kreeg Evy steeds het harnas aan en gebruikten we de flexielijn. En wat bleek : Evy liep zelden tot het einde van deze lange lijn. En van de lijn onder spanning zetten was al helemaal geen sprake. Dus we konden fier zeggen dat trekken aan de lijn Evy nooit was aangeleerd. Meer nog als er tijdens een wandeling een snel bewegend voorwerp opdook of een andere wandelaar met een hond of loslopende dieren, was het steeds Evy die ze eerst had opgemerkt en die al uit eigen beweging naast mijn linkerbeen kwam lopen MET oogcontact en dit bleef volhouden tot dit snel bewegend voorwerp, of wandelaar met een hond of loslopend dier op onze hoogte was. Ik schrok mij haast een bult de eerste keer dat ik dit zag gebeuren. Dit verdiende een jackpot ! Maar ik had geen voedselbeloningen bij me. Ik zei “ flink zo ! ” en zocht in onze rugzak naar iets om Evy mee te belonen want dit was zulk een SUPER prestatie. Gelukkig stak er een banaan in onze rugzak. Sindsdien maak ik er wel een gewoonte van erop te letten dat ik ALTIJD voedselbeloningen bij me heb tijdens wandelingen. En op onregelmatige basis werd en wordt er nog steeds beloond. En als we eens een wandeling geen voedselbeloningen bij hebben dan kan dat geen kwaad.

Nadat Evy perfect meewandelde in omstandigheden waarbij slechts af en toe een snel bewegend voorwerp of wandelaar met een hond of loslopend dier opdook, zochten we wandelgebieden op met meer zulk een prikkels. Toen we de eerste keer met Evy in Antwerpen gingen wandelen gewoon bij wijze van oefening om te zien hoe ze hier tijdens het wandelen zou reageren op al die prikkels die van overal tegelijk kwamen, stelden we vast dat hoewel Evy een harnas droeg en we de flexielijn gebruikten, Evy constant naast ons linkerbeen bleef wandelen zolang er auto’s, fietsers en brommers ons voorbij kwamen. In wat rustiger straten kon ze al eens aan een boom staan snuf-felen maar hoorde ze in de verte een auto dan kwam ze onmiddellijk uit eigen beweging naast mij lopen. Evy is bijna 14 jaar oud geworden en elke wandeling was een fantastische ervaring. Dat dit het effect zou zijn van onze puur op experimenteren gebaseerde wandelsessies had ik nooit durven dromen. Te gek gewoon ! En ook na Evy, met Aagje, kunnen we op dezelfde ontspannen manier wandelen, hoewel we bij onze korthaar Collie aanvankelijk met heel veel problemen geconfronteerd werden. Problemen die niets met het wandelen op zich te maken hadden, maar wel met het feit dat onze poppemie bij de fokker niets aan socialisatie meegekregen had. En dat was echt geen cadeau !!! Naarmate de band met je hond intenser wordt, zal je opmerken dat de voedselbeloningen bijzaak worden. Samen uit wandelen gaan wordt puur genieten waarbij er een enorm samenhorigheidsgevoel aanwezig is tussen jou en je hond. Daarbij komt nog, als gevolg van de manier waarop de wandeling aangeleerd werd, dat er een enorme rust uitgaat van beide partners ( baasje en hond ). Het wederzijds vertrouwen, oa. door de

voorspelbaarheid van elkaars gedrag, is zo groot dat NIETS deze rust kan verstoren, zelfs niet in moeilijke omstandigheden.

Verwacht je eraan dat elke nieuwe viervoeter die in je familie komt anders voorbereid zal zijn ( door de fokker ), op een leven samen met jou

En dit heeft zo zijn gevolgen op hoeveel werk je zal hebben om je pup klaar te stomen om samen de wijde wereld in te trekken. Eens hij bij jou thuis is aangekomen, zal heel snel duidelijk worden hoeveel tijd de fokker besteed heeft aan de voorbereiding op zijn leven samen met jou. In geval je pup een optimale voorbereiding / socialisatie, onder de

vorm van een prikkelrijke omgeving - conform de leeftijd, meegekregen heeft, zal je tijdens de opvoeding en training van je jonge hond weinig echte problemen mogen verwachten. Echter, heeft de fokker helemaal niets met je pup gedaan en is hij opgegroeid in een prikkelarme omgeving, dan mag je je aan het ergste verwachten. Daarbij stelt zich niet alleen de vraag, hoe je al de problemen die je zal tegenkomen moet oplossen, maar ook of al de problemen die je tegenkomt wel op te lossen zijn. Evy, onze langhaar Collie, kreeg bij de fokker een optimale voorbereiding / socialisatie. Haar opvoeding en training verliepen vlekkeloos. Aagje, onze korthaar Collie, had bij de fokker niets aan voorbereiding gekregen. Of toch, ze had geleerd om heel lang in een bench te blijven, ze kende muziek en reed graag mee in de auto… maar dat was het dan ook ! Haar opvoeding en training verliepen bijgevolg heel moeizaam… en met heel veel problemen onderweg. Maar uiteindelijk sleepten we ons erdoor !

Voor een optimale socialisatie ( in het algemeen ) bestaat een optimaal tijdsvenster, dus een optimale leeftijdsperiode bij je pup, waarin dit het gemakkelijkst gaat. Nadien zal het ook nog gaan, maar het zal je ongelooflijk veel moeite kosten. Hoe langer het duurt vooraleer met de socialisatie kan begonnen worden, hoe groter de problemen zullen zijn die je tegen komt ( tengevolge van het niet gebeurd zijn van de socialisatie op het optimale tijdstip ), en hoe moeilijker ze zullen zijn om op te lossen, als ze nog kunnen opgelost worden !

Zolang je met een jonge hond in een gekende of prikkelarme omgeving blijft, zal het dikwijls nog meevallen. En een prikkelarme omgeving zal voor elke hond anders zijn. Het is een omgeving waarin hij zich op zijn gemak voelt. Pups die optimaal gesocialiseerd zijn, voelen zich eigenlijk van in het begin zo goed als overal op hun gemak, wat natuurlijk alle opvoeding en training nadien heel gemakkelijk maakt. Dat was onze ervaring met Rudith en Evy. Pups die bij de fokker niet of te weinig gesocialiseerd werden op omgevingsfactoren, zoals Rembrandt en Aagje, voelden zich van in het begin zo goed als nergens op hun gemak. Je merkt dat snel. Ze kunnen heel moeilijk ontspannen, zijn steeds op hun hoede voor mogelijk gevaar, en bij het minste reageren ze. Hoe ze reageren zal bij elke hond verschillend zijn, afhankelijk van zijn temperament. Bij Rembrandt was dat met grommen, bij Aagje was dat met wegvluchten zo ver ze kon, als een kip zonder kop. Om dit te veranderen heb je heel veel tijd en geduld nodig ! Je zal hen stap voor stap moeten bijbrengen, al dat gene wat ze in die gevoelige periode voor socialisatie op die omgevingsfactoren gemist hebben. Uiteraard stonden onze honden er niet alleen voor. Het is bij zulk een viervoeter ook heel belangrijk om zo snel mogelijk een vertrouwensrelatie tot stand te brengen. Je moet je pup laten voelen dat hij er niet alleen voor staat, dat hij altijd veilig is bij jou en altijd op jou kan rekenen als het erop aan komt. De opvoeding en training mag uiteraard niet vergeten worden, ook al komt ze bij zulk een honden niet op de eerste plaats.

Onze ervaring met Aagje : Bij onze korthaar Collie hebben we tijdens de opvoeding heel veel aandacht moeten besteden aan prikkelgewenning en impulscontrole. Dit om ongewenst reageren op de meest normale dingen, blijvend onder controle te krijgen. We moesten alle prikkels en situaties waarop zij ongewenst reageerde, één voor één opzoeken en de negatieve emotie die het bij haar opriep ombuigen tot een positieve. Wat de training betrof, was er één iets dat voor mij absolute prioriteit had en dat was, gezien het feit dat wij graag en veel reizen… met de hond, het aanleren van het netjes mee wandelen zonder te trekken aan de lijn.

In prikkelarme omstandigheden stond dit, wonder boven wonder, sneller op punt bij onze korthaar Aagje dan bij onze langhaar Evy. Echter bij onze Rough Collie was het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn nog gebaseerd op veel uitproberen. Er stond nog niets concreets op papier, alleen de grote lijnen. En omdat ik niet wilde mislukken, moest ik heel veel voorbereidend werk verrichten, dat nadien in heel kleine stapjes moest uitgeprobeerd worden. Het was één groot experiment ! Maar wat voor één ! Ik denk achteraf gezien dat ik dit alleen met Evy kon realiseren. Gewoon omdat wij elkaar zo goed aanvoelden. Natuurlijk wist ik op dat

ogenblik niet of mijn werkwijze zou kunnen toegepast worden op al onze volgende viervoeters. Echter, onze Smooth Collie Aagje bewees alvast, ondanks alle problemen die eerst moesten uit de weg geruimd worden, dat ook zij heel snel begreep wat er van haar gevraagd werd.

Echter, analyseer ook steeds je eigen gedrag ten opzichte van je hond Besef dat je viervoeter jouw gedrag ziet ! Bijvoorbeeld : Ben jij iemand die met veel ergernis elke vlieg of mug in huis achterna zit, en met een mep van een krant doodt ? Werk dan eerst, voor je een pup in huis neemt, aan je eigen impulscontrole ! Immers jouw hond observeert niet alleen jouw gedrag, er zal ook een negatieve koppeling in zijn hersenen gebeuren, met later een zeer grote kans dat hij angst ontwikkelt voor vliegende en stekende insecten, wat zo goed als onbehandelbaar is. Hetzelfde bij reactief gedrag van je viervoeter wanneer iemand aanbelt aan de voordeur. Meestal heeft hij in het verleden steeds weer gezien hoe zijn baasje sneller dan gewoonlijk en met meer stress naar de voordeur liep, wanneer er aangebeld werd. Dit stressgedrag van baasje wordt opgeslagen in de hersenen en later in dezelfde omstandigheden geimiteerd ! Dus wees je bewust van je eigen gedrag en emoties ! Dit imiteren van jouw gedrag én jouw emotie noemt “ social learning “ ! Het is de snelste manier waarop honden iets leren ! Wil je meer hierover lezen ? Ga dan op zoek naar meer info over de “ Do as I Do ! ” trainingsmethode ontwikkeld door de Italiaanse Dr. Claudia Fugazza, ethologe en voormalig hondentrainer : https://www.doasido.it

Hierna volgend neem ik enkele van de vele problemen, waarmee we bij Aagje geconfronteerd werden, onder de loupe. Ze moesten één voor één opgelost worden, vooraleer ze mee op vakantie kon Eén van de moeilijkste en lastigste problemen die we bij onze korthaar Collie moesten oplossen, was haar enorme angst voor andere honden, naast het feit dat ze waarschijnlijk nooit buiten geweest is bij de fokker, want de eerste weken wilde ze bij ons thuis gewoon NIET naar buiten. Het spreekt voor zich dat we dus veel buiten waren met

haar, eerst op de arm, daarna in het fietsmandje en later gewoon te voet. Eens ze het buiten min of meer gewoon was ( en dat was pas na vele weken ), zagen we dat ze een enorme jachtpassie aan de dag legde. Alles werd achterna gezeten, van het kleinste vogeltje, tot joggers, fietsers, auto’s en moto’s… werkelijk alles wat bewoog triggerde bij haar najaag-gedrag. En daar kwam nog bij… Aagje en andere honden, het leek een onoverkomelijk probleem. Toen onze pup bij ons in de familie kwam, wilden we haar vanaf de eerste week goed socialiseren op soortgenoten. Dat dit zoveel voeten in de aarde zou hebben, hadden we totaal niet verwacht. Nog maar het horen blaffen van een soortgenoot ( ongeacht hoe ver of dichtbij deze zich bevond en zonder dat onze pup deze kon zien ) deed haar onmiddellijk weg vluchten ( naar binnen ), zo ver ze kon. In de praktijk was dat tot onder de trap in de hal, waar ze bibberend als een riet weggedoken zat. Arme Aagje ! We gingen op zoek naar de mogelijke oorzaken van dit onverwachte gedrag. Enerzijds was er de reeds eerder vermelde controversiële “ VERERBTE RUDELSTELLUNGEN ” -hype, met haar uiterst nefaste gevolgen op het mentale welzijn van zowel pups als volwassen honden. Hadden we hier bij onze pup te doen met deprivatiesymptomen ? Anderzijds kwam daar nog bij dat, eenmaal met Aagje thuis van bij de fokker, we ( nog diezelfde dag ) ter hoogte van de bovenste deel van de staart, aan weerszijden, heel wat korsten ontdekten. Waren dit bijna genezen bijtletsels ? En een witte staartpunt die “ verdwenen ” was ? Wat was er toch gebeurd met onze pup ? De fokker wilde onze korthaar Collie voor zichzelf houden, voor de fok. Het was haar favoriete pup uit het nest. En het was de bedoeling dat onze Aag zou samen leven met één welbepaalde Smooth-teef bij de fokker ( dit conform de “ VERERBTE RUDELSTELLUNGEN ” -ideologie ). Echter, omdat dit samenleven niet verliep zoals gepland, ( wat er juist mis is gegaan is ons niet verteld ) werd er na een tijdje beslist om voor Aagje een nieuwe thuis te zoeken. Toen wij definitief voor Aagje als onze nieuwe pup gekozen hadden, zei de fokker ( zo maar uit het niets ) dat wanneer we vonden dat zij een 2de keuze pup was, we niet verplicht waren om haar te nemen ? Ik begreep toen niet wat de fokker hiermee bedoelde. Een 2de keuze pup ? Was dit, achteraf gezien, omdat er bij onze Smooth Collie op dat ogenblik al zoveel onherroepelijk fout gelopen was ?

In ieder geval, na een seminarie over deprivatie en traumata gevolgd te hebben in Duitsland ( februari 2020 ), konden we haar toenmalige reactie ( bij ons thuis ) op het horen blaffen van een andere hond ( zonder dat zij die hond kon zien ), het best omschrijven als panische angst. In dit geval zouden we dan te doen hebben met een trauma ! Daarnaast herinnerde ik mij ook dat de fokker ons had gezegd, dat hoewel zij ALTIJD haar pups leerde om bij bezoek netjes voor hen te gaan zitten en te blijven zitten ( wat alle andere aanwezige pups ook heel voorbeeldig deden ), dit bij Aagje onmogelijk leek om aan te leren. Onze Smooth gedroeg zich bij bezoek ( dus ook toen wij bij de fokker waren ) als een ongeleid projectiel, met constant een ongecontroleerd opspringen tegen iedereen. De fokker twijfelde eraan of dit ooit nog in orde te krijgen was. We hebben er lang ons hoofd over gebroken. Want onze Smooth bleef maar tegen iedereen die haar pad kruiste opspringen als een kip zonder kop, ongeacht of dat thuis was of elders. En ze

deed het dikwijls ook op ogenblikken en in omstandigheden waarin we het totaal niet verwachtten. Bijvoorbeeld als zij voorbeeldig meewandelde zonder te trekken aan de lijn. Onze jongste kleinzoon Finn ( 4 jaar oud toen onze pup in de familie kwam ) is heel lang bang geweest voor haar, gewoon omdat ( als ze de kans kreeg ) ze hem elke keer weer onderste boven sprong, je zou denken om hem te begroeten. Echter, ik heb nooit de indruk gehad, dat dit opspringen iets met begroeten te maken had. Pas toen onze Aagje 5 jaar oud was, ( en Finn 9 jaar oud ), stopte dit ongecontroleerde opspringen van de ene dag op de andere, en herinnerde ze zich blijkbaar dat ze als pup geleerd had, bij bezoek, netjes voor hen te gaan zitten en te blijven zitten. Dit deed ze echter alleen bij personen die ze zeer goed kende. En Finn werd prompt haar beste vriend. Bij onbekende personen, of mensen die ze alleen af en toe zag, bleef dit ongewenste opspringen bestaan. Vanwaar kwam toch dit gedrag ? Want als ze opsprong tegen iemand was ze totaal niet aanspreekbaar. In het bovenvermelde seminarie ( februari 2020 ), Aagje was toen 3 jaar oud, kwamen we onverwacht te weten dat zulk een gestoord opspringen tegen werkelijk iedereen, één van de typische kenmerken is bij een trauma voor mensen ! Ook leerden we dat wanneer hevige angstsymptomen langer dan 4 weken aanhielden, je dan te maken had met een POST-TRAUMATISCH STRESS-SYNDROOM. We beseften op dat ogenblik dat er bij Aagje, als heel klein pupje, waarschijnlijk heel wat mis gelopen moest zijn. Dat vonden we absoluut niet leuk !

Deprivatie en traumata veroorzaken angst bij de hond Ofwel is de hond ( op jonge leeftijd ) niet of te weinig gesocialiseerd. Hij is niet of te weinig in contact gebracht met allerhande prikkels om eraan te kunnen wennen. En nu is hij bang voor al deze nieuwe prikkels ( = deprivatie ). Ofwel is hij ( ongeacht de leeftijd ) ergens enorm van geschrokken, en is hij sindsdien bang in vergelijkbare situaties ( = trauma ). Weet ook dat wanneer je te doen hebt met een extreem angstige viervoeter dit nooit alleen kan veroorzaakt zijn door deprivatie. Er zullen altijd nog andere factoren meespelen, zoals bijvoorbeeld een trauma. Een angstreactie bij een viervoeter kan heel verschillend zijn, gaande van overactief tot heel passief. En hoe jonger de hond, hoe ingrijpender de gevolgen !

DEPRIVATIE Tijdens het seminarie over deprivatie en traumata ( februari 2020 ), gegeven door Dr. Maria Hense, leerde ik oa. dat als een pup in de welpentijd niet gesocialiseerd is zoals het hoort ( = deprivatie ), hij in heel veel gevallen ( echter helaas niet in allemaal ) nadien toch nog laattijdig kan leren wennen aan al deze voor hem onbekende / beangstigende prikkels. Echter het zal nooit hetzelfde effekt hebben, als was het in de socialisatie-

periode gebeurd ! Immers, gemiste fasen in het leven van de jonge hond, laten zich heel moeilijk inhalen / corrigeren. Een individuele aanpak is hier absoluut noodzakelijk, met als doelstelling : Je viervoeter terug mentaal sterker belastbaar te maken. Hem terug plezier te geven in het leven. En hem te leren hindernissen te overwinnen, eventueel met de hulp van een andere viervoeter, zo dat hij er zich kan naar oriënteren en eventueel diens gedrag zal copiëren. Dus moet er vooraf goed nagedacht / overlegd worden, hoe je het gaat aanpakken. Om een zo goed mogelijk effekt te bekomen, moet je uitzoeken op welke positieve en stressvrije manier je je viervoeter aan de onbekende / voor hem beangstigende prikkel zal laten wennen. Ideaal is wanneer je kan starten vanuit een situatie die de hond als aangenaam ervaart. Zoek dus uit wat je viervoeter zoal graag doet. En gebruik dat ! Uiteraard alleen wanneer dit in die situatie mogelijk is.

Een 1ste voorbeeld : Voor honden die graag hun neus gebruiken / speuren of apporteren Men kan dan in de nabijheid van de angstveroorzakende situatie of prikkel, zoek- of speurspelletjes uitzetten. Dit om de hond op een positieve manier aan de omgeving te laten wennen. Hij zal dan in de eerste plaats, zeer geconcentreerd, met het zoeken of speuren bezig zijn, en in veel mindere mate letten op de omgeving. Nadien is de kans groot dat hij, ook zonder afleiding ( = zoek- of speurspelletjes ), geen angst meer zal tonen in diezelfde omgeving.

Onze ervaringen met Aagje : Toen onze Smooth nog een pup was, hadden we dit seminarie over deprivatie en traumata nog niet gevolgd. Eerlijk gezegd, ik had nooit gedacht het nodig te hebben. Wat hebben wij gedaan om te proberen Aagjes angst voor het naar buiten gaan in de tuin, te verminderen. Al heel snel ontdekten we dat onze korthaar gek was op apporteren. Niets gaf haar meer plezier dan een apporteerspelletje, waarbij ze alle zorgen vergat, en dus ook het feit dat ze eigenlijk heel bang was in de tuin. We deden dagelijks apporteerspelletjes, aanvankelijk alleen binnenshuis, nadien op het terras. En nog later, op het gras naast het terras. Om het apporteren wat moeilijker te maken, gingen we verder weg van het terras, de tuin in. Het te zoeken voorwerp werd dan over hagen en in struiken gegooid. En Aagje, die had een reuze pret ! We stonden er nooit bij stil dat dit de optimale therapie was geweest, om haar angst voor de tuin te laten verdwijnen. Je kan in de plaats van een favoriet spelletje, ook een oefening die je hond goed kent, laten doen. Als het maar iets is dat hij heel graag doet, en waaraan hij heel veel plezier beleeft om het te mogen doen.

Een 2de voorbeeld : Voor hopeloze gevallen Wanneer zowat niets functioneert, zo leerde ik, kan je je viervoeter voeding laten zoeken. In principe is dit iets dat alle honden zouden moeten kunnen. Je neemt voer in je hand. De hond komt naar je toe, en op dat ogenblik laat je, voor je voeten, wat voer vallen. Je viervoeter komt, vindt het voer en eet het op. Herhaal zolang als je hond er plezier aan beleeft. Gaat dit goed, dan ga je een stapje verder. Vanaf dat ogenblik ga je de afstand van weggooien van de voeding opbouwen, eerst op 0,5 m. dan op 1 m. nadien 1,5 m. en verder weg. Je laat je hond de voeding zoeken, vinden en opeten. Het is de bedoeling dat je viervoeter zo geconcentreerd op zoek gaat naar de voeding + eens gevonden deze ook mag opeten, dat hij de situatie of prikkel die hem bang maakte vergeet, of op zijn minst uit het oog verliest / er dus niet op reageert.

Echter als in de gegeven situatie de hond weigert om voer te zoeken ( hoewel hij dat normaal heel graag doet ), of zelfs weigert om een voedselbeloning uit de hand aan te nemen, weet dan dat dit er meestal op wijst dat hij zich op dat ogenblik heel angstig voelt. In zulk een gemoedstoestand kan je niet werken met je hond. Begin op een later ogenblik, eventueel op een andere locatie, opnieuw. Een belangrijke voorwaarde om te slagen in je opzet, is dat je viervoeter zich in “ een open gemoedstoestand ” moet bevinden. Hij moet aanspreekbaar zijn. In “ een gesloten gemoedstoestand ” zal hij niet alleen, niet geïnteresseerd zijn in voeding, hij zal jou zelfs niet horen. Het enige wat hij op zulk een ogenblik wil, is : Weg gaan uit die beangstigende situatie. Doe dat dan ook zo snel mogelijk ! Voor je later ergens anders begint te oefenen, geef je hem ( bij wijze van test ) enkele stukjes voer uit de hand. Neemt hij die aan, dan weet je dat hij zich in “ een open gemoedstoestand ” bevindt, klaar om te oefenen. Gebruik steeds voeding waar hij dol op is ! Het zal hem des te meer motiveren !

Uiteraard zal men voor verschillende honden, verschillende strategiën moeten bedenken. Weet ook dat bij deprivatie een viervoeter veel stressgevoeliger is geworden, en veel alerter op wat er gebeurt in zijn omgeving.

Ondertussen heeft men uit studies vastgesteld dat, hoe minder hulp en hoe meer vrijheid je viervoeter krijgt om iets zelf op te lossen, hoe beter en hoe sneller men tot een oplossing van het probleemgedrag zal komen.

Tip Om het zelfbewustzijn bij je viervoeter te verhogen, wat de levenskwaliteit vergroot, zorg je ervoor dat hij vrienden kan maken. En ga dan samen wandelen ( echter niet op een hondenwei ). Weet ook dat wanneer iets een routine is geworden, dit het zelfbewustzijn niet langer opbouwt. Daarom moet je erover waken dat je hond steeds weer nieuwe avonturen kan beleven. Liefst ook met nieuwe vrienden.

WAT JE ABSOLUUT NIET MAG DOEN !!! En toch wordt het nog steeds door heel wat hondentrainers aanbevolen ! Toen ik ooit met onze eerste hond naar de hondenschool ging ( 1994 ), werd in de puppyles gezegd aan mensen die een viervoeter hadden die bang was voor bepaalde prikkels, dat zij hun hond een lange tijd aan deze prikkels moesten blootstellen, tot hun viervoeter er niet meer op reageerde. En dan, zo werd gezegd, zou het probleem voorgoed opgelost zijn. Deze manier van werken noemt FLOODING. Echter, vele jaren later leerde ik, in seminaries bij wetenschappers, dat dit absoluut NIET waar is. Dat je absoluut geen gebruik mag maken van FLOODING, omdat dit in tegenstelling tot wat vroeger beweerd werd, het probleem helemaal niet oplost, maar in de meeste gevallen juist 100x verergerd ! Het resultaat van FLOODING is in de meeste gevallen, een trauma. Om een voorbeeld te geven van FLOODING : Stel, je bent bang voor slangen Als in vroegere jaren FLOODING als behandeling zou aanbevolen geweest zijn, dan zag dat er in de praktijk als volgt uit : Men zou je opsluiten in een kamer vol slangen. Men ging er immers van uit dat als je lang genoeg in die kamer bleef je angst voor slangen helemaal weg zou zijn ( = FLOODING ). Echter ondertussen is wetenschappelijk bewezen dat, in dit geval, je angst voor slangen dan 100 x erger zou zijn. Je zou getraumatiseerd uit die kamer komen.

TRAUMA Na een trauma kan het gebeuren dat je viervoeter om niets plots massief zal reageren. De reden hiervan is, dat hij na zo’n ingrijpende traumatische gebeurtenis het moeilijk heeft om met stress om te gaan.

Onze ervaringen met Evy en haar angst voor katten : Zo kwam onze langhaar Collie Evy ( zonder dat wij dit wisten ) van bij de fokker met een gigantisch trauma voor katten. Het heeft haar heel haar leven achtervolgt. En op elke vakantie probeerden we zoveel als mogelijk, onverwachte contacten met poezen te vermijden, wat niet altijd lukte. Lees meer hierover in deel 2 onder de titel : Onverwachte stress op de gekozen vakantiebestemming. Hoe een mooi vakantieverblijf onverwacht in een voor de hond foute omgeving kan liggen of Haut-de-Cagne, een kattenbastion aan de Côte d’Azur ( F ). En verder in dit deel, onder de titel : Nog maar eens een onverwachte reisbelevenis : Een ontspannen stadsbezoek aan Spoleto eindigde met drie musketiers ( katten ) die een aanval plannen op Evy. Allemaal één voor één zeer stressvolle situaties, die je liever vermijdt, omdat je viervoeter telkens weer het voormalige trauma herbeleeft ( ook al gebeurde er nu niets ). Nu vele jaren later ( maart 2020 ) weten we dat ook onze langhaar Collie Evy te maken had met een POST-TRAUMATISCH STRESS-SYNDROOM.

Onze ervaringen met Aagje en haar angst voor andere honden : Echter bij onze korthaar Collie Aagje hadden we in dit geval geluk :-) Niet dat wij zoveel gedaan hebben, Aagje deed het allemaal zelf. Wij hebben alleen de omstandigheden een beetje gestuurd ;-) En zo kon haar panische angst voor honden omgebogen worden. Inmiddels verheugt onze korthaar zich telkens weer op contacten met andere viervoeters. Hoe gingen wij te werk bij onze Smooth : Het eerste wat we probeerden, was door wekelijkse contacten met Ottje, de Sheltie en Jezebel, de Aussie, om onze pup vertrouwd te maken met soortgenoten. Aagje wende aan de aanwezigheid van Ottje en Jezebel, maar interacties waren er niet. Ook wanneer Clifford, de Whippet op bezoek kwam, bleef Aagje op ruime afstand van hem. Op de leeftijd van 6 maanden hadden we nog niet veel vooruitgang geboekt. Het tij keerde toen Baloe de jonge Boerenfox Terrier ( die 6 maanden ouder dan onze korthaar was ) regelmatig op bezoek kwam. Om een lang verhaal kort te maken :

1ste bezoek : Aagje vluchtte weg in huis wanneer Baloe in de tuin afgelijnd werd. En toen ik haar weer buiten zette, kroop ze bang onder de tuintafel op het terras. Baloe wilde met haar spelen, luid blaffend nodigde hij haar uit. Maar onze jonge Collie, die bibberde als een riet, zag dit absoluut niet zitten. Ik vroeg aan Louise om Baloe naar zich toe te roepen, we zouden enkele dagen later opnieuw proberen.

2de bezoek : Tegen alle verwachtingen in, toonde onze korthaar totaal geen angst

meer voor Baloe. Van in het begin werd er mooi samengespeeld. Soms ging het er hevig aan toe, en moesten we een time-out inlassen, om hen terug op adem te laten komen, waarna ze onmiddellijk weer met elkaar door de tuin renden.

Toen onverwacht Smokey, de langharige Duitse herder, zich aanmeldde, reageerde Aagje ook nu weer in eerste instantie met wegvluchten, op zoek naar een veilig plekje ver weg van buiten. Ik haalde haar binnenshuis van onder de trap in onze hal en zette haar weer buiten. Na enige tijd vermande onze kleine meid zich, en voorzichtig en uiterst onderdanig kwam ze ( uit eigen beweging ) met Smokey kennis maken. Tijdens dit tweede bezoek heeft Aagje echt haar grenzen verlegd !

3de bezoek : Beide viervoeters ( Aagje & Baloe ) leken onafscheidelijke vrienden

geworden. Ze keken uit naar elkaars bezoek ( wekelijks ), en speelden prachtig samen. Het was alsof ze elkaar al jaren kenden.

De weken die erop volgden : Tijdens gezamelijke wandelingen, mochten

Baloe en Aagje voor het eerst vrij over de velden rennen. Een risico, maar een berekend. Naar voorbij rijdende fietsers of auto’s keken ze wonderwel niet, ze wilden samen spelen en vooral hard rennen. En dat hielden ze ruim een uur vol. En als ik Aagje tussentijds terug riep, kwam ze onmiddellijk naar me toe. Dat ging de goede kant op. Echter, na verloop van tijd gaf dit aanleiding tot een heel ander probleem ! Daar waar Aagje in het begin bang was van elke hond die we onderweg op wandelingen tegen kwamen, wilde

ze nu overenthousiast naar hen toe… vermoedelijk om wild te spelen zoals ze met Baloe deed. Haar gedrag ten opzichte van honden, was nu van het ene uiterste naar het andere geëvolueerd. Tijd voor een nieuwe aanpak.

Om Aagje’s over-enthousiasme in goede banen te leiden, zat er niets anders op dan tijdens wandelingen ( zonder Baloe ) constant te oefenen op impulscontrole ( zoals we zeer succesvol gedaan hadden met snel bewegende voorwerpen zoals joggers, fietsers, auto’s… ). Dus als er een viervoeter in het vizier kwam, vroeg ik Aagje om naar me toe te komen en te gaan zitten. Dat deed ze prima. Echter nu moest ze blijven zitten, liefst met oogcontact naar mij, tot de andere hond op onze hoogte voorbij kwam. Dat was een hele, hele moeilijke oefening. In het begin kon ze niet blijven zitten en sprong ze direkt recht, om als ik de lijn niet kort hield, naar de andere viervoeter te stormen. Maar geleidelijk aan, werd de tijd dat ze bleef zitten, langer en langer. Tot ze uiteindelijk gans de tijd bleef zitten, tot de andere hond op onze hoogte ons voorbij kwam. Ook het aandacht geven aan mij met oogcontact tijdens deze impulscontrole oefening, ging vlotter en ze kon ook al langere tijd dat oogcontact volhouden zonder tussentijds al te veel te moeten wegkijken, om te zien of die andere hond er nog wel was, en waar hij al was. In het begin moesten we elke kleine stap aan gewenst gedrag belonen. Nadien kon dit uitgesteld worden, tot ze uiteindelijk correct het totale gewenste gedrag kon laten zien. Op dat ogenblik was onze korthaar ruim een jaar oud. En toen wist ik dat als we nog even bleven volhouden, dit probleem volledig van de baan zou zijn. Op de bovenstaande foto zie je Aagje met Jezebel de Aussie en Ottje de Sheltie, in onze tuin. Tijdens de eerste wintervakantie, in Davos ( Zwitserland ) ( maart 2018 ), wandelde Aagje echt voorbeeldig. En als er viervoeters in het zicht kwamen, en ik vroeg haar netjes aan mijn voet te zitten met oogcontact ( liefst constant ), ging dat SUPER. Tijdens deze

wandelingen kon ze ook heel regelmatig, als we andere viervoeters tegenkwamen ( en tijdens deze week kwamen we dikwijls dezelfde tegen ), vrij mee wandelen, rennen en spelen met hen. Ze had een super wintervakantie ! Maar dan plots, ongeveer een maand later, was dit voorbeeldig aan de voet komen zitten met oogcontact wanneer er een viervoeter met zijn baasje ons pad kruiste ( tijdens onze dagelijkse wandelingen thuis ) vergeten ??? Als ik onmiddellijk, bij het opmerken van een viervoeter, haar vroeg om naar me toe te komen, leek het wel of er bananen in de oren zaten. We kregen terug het ongewenst trekken aan de lijn, en het kost wat kost bij de andere viervoeter willen geraken gedrag, te zien. Was dit puberen ? Of waren het de vele aangename contacten met andere honden in Zwitserland die dit veroorzaakt hadden ? Het was voor ons wel onmiddellijk duidelijk dat Aagje een enorme behoefte had, naar contacten met soortgenoten. Maar op deze manier kon dit niet. In ieder geval, we wisten wat ons opnieuw te doen stond : En dat waren opnieuw impulscontrole oefeningen.

En dit is een mooi voorbeeld van :

Impuls-controle Op terugreis van onze wintervakantie in Davos ( Zwitserland ) ( april 2019 ) overnachtten we in Offenburg ( Baden-Württemburg ) in Duitsland. Voor we ’s anderdaags verder reden naar huis maakten we nog een ochtendwandeling door het centrum. Het was zaterdag en marktdag. Dus heel druk. Op zeker ogenblik zat ik op een bank te wachten terwijl mijn echtgenoot een boekenwinkel was binnen gegaan op zoek naar interessante lectuur. Toen ik zag hoe ontspannen Aagje zat te wachten naast mij, terwijl heel veel fietsers, baasjes met hun hond, spelende en roepende kinderen… vlak naast haar voorbij kwamen zonder dat ze erop ( emotioneel ) reageerde, zocht ik vlug mijn GSM om alles op de gevoelige plaat vast te leggen. Immers, ooit was het anders. Maar er is dan ook lang aan gewerkt. En anno 2022, tijdens onze vakantie in Zuid-Tirol, bezochten we op een regenachtige dag Brixen. Het was er op dat ogenblik een drukte van jewelste. Het minder goede weer die dag lokte heel veel toeristen weg uit de bergen naar deze gezellige stad in het dal. Een goede test voor onze korthaar Collie, want door Covid-19 waren we in 2020 en 2021 niet naar het buitenland geweest. Hoe zou zij het nu doen in deze drukte ? Wel… zij deed het voorbeeldig. We hadden een mooi terras uitgekozen, vlakbij de dom. Zie de volgende foto ( juni 2022 ). Er stonden marktkramen die lokale specialiteiten verkochten, en heel veel terrassen, die afgeladen vol zaten met toeristen nippend aan een expresso of een wijntje. Aagje zat braaf naast ons, en keek ontspannen naar wie er allemaal voorbij kwam. Fietsers, heel veel mensen met een hond en als we dan vroegen om oogcontact te maken met ons, gebeurde dat onmiddellijk. Goed zo, Aagje !

Een extra commando dat tijdens de aangelijnde wandeling goed van pas komt is het commando “ Terug ! ” Tijdens een wandeling met je hond waarbij hij aangelijnd is, kan het gebeuren dat obstakels zoals bijvoorbeeld een verlichtingspaal of een boom letterlijk in de weg staan. Begrijp dit als : Jij gaat rechts voorbij het obstakel en je hond links. Was de hond niet aangelijnd dan was er natuurlijk geen probleem, maar nu aangelijnd houdt het obstakel

jullie tegen. Om samen verder te kunnen wandelen kan jij zelf natuurlijk op je stappen terug keren en ook links het obstakel voorbij gaan. Echter wij hebben al onze honden geleerd dat als wij daarom vragen ZIJ op hun stappen terug keren en mee aan onze kant van het obstakel verder wandelen.

Het commando “ Terug ! ” aanleren Je hond wandelt netje mee aan de standaard lijn ( of aan de flexielijn ) waarbij hij de vrijheid heeft links en rechts of voor en achter je te snuffelen aan interessante geurtjes, dit zonder dat er ook maar enig moment is dat er spanning op de lijn komt. Echter op smalle wandelpaden in bosrijk gebied of smalle voetpaden naast druk verkeer kan het gebeuren dat tijdens het wandelen je hond links een obstakel voorbij gaat en jij rechts ( of omgekeerd ). Als het om een groot obstakel gaat zoals een boom of verlichtingspaal moet één van jullie beide op zijn stappen terug keren, zo dat jullie beide aan dezelfde kant van het obstakel verder kunnen wandelen. Immers wanneer jullie een verschillende kant kiezen zal al heel snel de lijn door het obstakel onder spanning komen te staan en zullen jullie verhinderd worden om verder te wandelen. Dit commando hebben wij onze honden nooit apart aangeleerd, dus vooraf thuis in prikkelarme omstandigheden. We leerden het hen gewoon aan tijdens onze wandelingen op het moment dat wij in zulk een situatie terecht kwamen. Dit commando “ Terug ! ” werd aan Rudith, Rembrandt en Evy geleerd in de fase dat er nog uitsluitend met de standaard lijn ( 110 cm. ) werd gewandeld, dus voor er gebruik gemaakt werd van de flexielijn. Bij Aagje, die veel sneller met de flexielijn kon wandelen, werd het pas aangeleerd tijdens wandelingen met de flexielijn. Hoe gingen wij te werk met onze Berner Sennenhond Rudith : Het snelst aangeleerd zal dit commando in situaties waarbij je telkens te doen hebt met een relatief breed obstakel, zoals bijvoorbeeld een boom met een dikke stam. Om het bij dit voorbeeld te houden. Als jullie beide zulk een boom voorbij gaan, elk aan een verschillende kant, zullen jullie omdat de leiband vrij kort is, opgehouden worden / tot staan gebracht worden nog voor jullie de boom goed en wel voorbij gewandeld zijn. In zulk een situatie volstaat het dikwijls om gewoon even te blijven staan en af te wachten. Immers in veel gevallen zal je hond heel snel zelf uitvinden dat het zich omkeren, en rond de boom gaan om zo aan jouw kant te komen, het enige alternatief is om verder te kunnen wandelen. Dat was in ieder geval onze ervaring met Rudith. Op de intentie van de hond om rond de boom te gaan om zo aan de juiste kant te komen om samen met jou verder te kunnen wandelen, geef je het commando “ Terug ! ”. Op het ogenblik dat hij aan de juiste kant van de boom naar je toe komt, zeg je “ Flink zo ! ” en volgt er een

voedselbeloning. En je wandelt samen verder. Telkens we in een gelijkaardige situatie kwamen, gingen we op een zelfde manier te werk. Rudith leerde razend snel de betekenis van dit commando, vandaar dat we deze werkwijze ook bij onze andere honden behouden hebben. Wat ik mij ook herinner is dat we pas bij het overschakelen naar de flexielijn, dit commando “ Terug ! ” uit zijn oefenfase haalden.

Onze ervaring met Evy en Aagje : Als tijdens een wandeling Evy bij wijze van spreken de verkeerde kant van een obstakel koos, ook al was dat op enige afstand van mij, dan tegelijkertijd bleef ik staan en zette ik de flexie “ op slot ”. Dus in die stand dat hij niet verder kon afrollen. Doordat het leek alsof de flexie ten einde was, bleef onze Schotse Collie die nooit heeft leren trekken aan de lijn onmiddellijk staan. Het volgende wat ze heel snel deed was oogcontact met mij maken en op dat ogenblik gaf ik dan het commando “ Terug ! ”. En dan telkens draaide ze zich om en kwam ze op haar stappen terug, om rond het obstakel te gaan en aan mijn kant mee verder te wandelen. In deze fase werd geen gebruik meer gemaakt van voedselbeloningen. Het terug kunnen verder wandelen en links en rechts en voor en achter kunnen snuffelen was hier voor haar een veel grotere beloning. Bij onze korthaar Collie Aagje gingen we op dezelfde manier te werk.

Wil je de hond overal mee naartoe kunnen nemen, dan moet je hem zeker ook goed leren traplopen Op je wandeluitstappen kan je altijd trappen tegenkomen. Denk niet dat dit alleen bij stadswandelingen kan gebeuren. Ook tijdens uitstapjes in natuurgebieden kom je ze tegen. Bereid je viervoeter hierop voor, zo dat een trap geen onoverkomelijke hindernis voor hem wordt. Vooral in Scandinavië kom je de volgende trapjes ( zie foto ) tegen. De naast gelegen poortjes, als die aanwezig zijn, zijn zo goed als altijd op slot. Deze trapjes laten je toe over weilanden te wandelen zonder dat het vee kan ontsnappen. Toch moet gezegd dat ze meestal allemaal vrij steil zijn, wat het extra moeilijk maakt voor onze viervoeters. Dus leer thuis je hond goed traplopen.

Bij het leren traplopen zijn, de leeftijd ( fysiek en mentaal ), de grootte ( algemene bouw en gewicht ), en de algemene conditie ( spieropbouw en de beweeglijkheid van de gewrichten ) van de hond, bepalend voor het tijdstip waarop men met het traplopen kan beginnen.

Onze ervaringen met Rudith, Rembrandt en Evy : Oefening baart kunst, zegt het spreekwoord. En dat geldt ook voor traplopen. Toch waren onze viervoeters niet echt jong meer, toen we hen voor het eerst toelieten een trap op en af te lopen. Als kleine pup mochten onze honden niet uit eigen beweging naar boven of beneden de trap op of af. Een hekje ter hoogte van de onderste trede verhinderde dit. Onze eerste honden Rudith en Rembrandt sliepen beneden in de hal, dus boven hadden ze niets te zoeken. Rudith is zelfs nooit boven geweest, Rembrandt daarentegen had zulk een slechte gezondheidstoestand, dat het vanaf zeker ogenblik ook nodig was dat hij ’s nachts onder toezicht stond. Vanaf dan sliep hij in onze slaapkamer. ’s Avonds ging hij mee naar boven en ’s morgens weer naar beneden. Op andere ogenblikken kwam hij niet boven. Ook zonder hekje onderaan de trap gingen Rudith en Rembrandt nooit op eigen initiatief naar boven. Echter bij Evy lagen de kaarten anders. In Duitsland is het bij heel veel Collie-fokkers de gewoonte, dat de fokker in de ruimte waar de moeder en de pupjes zich bevinden, ook blijft slapen. Dit vooral om te voorkomen dat de moeder zich uitgesloten zou voelen uit de gezinsroedel en onnodig gestresseerd zou zijn, wat dan weer een negatieve invloed heeft op de ontwikkeling van haar pups. Je gaat mij niet zeggen dat die fokker gedurende al die weken dat hij bij moeder en kinderen sliep, nooit eens een pup in bed heeft genomen om te knuffelen. In ieder geval, toen Evy bij ons in huis kwam was het alvast heel duidelijk dat het bed haar favoriete slaapplaats

was. In het kader van de zindelijkheidstraining sliep onze Schotse Collie de eerste nachten boven in onze slaapkamer. Als we naar boven of beneden gingen, werd ze op de arm gedragen. Eens ze ’s nachts bij Rembrandt in de hal sliep, stond er beneden aan de trap, ter hoogte van de onderste trede, weer een hekje. Dit was absoluut nodig. Want eenmaal zag onze kleine pup de mogelijkheid om ongezien naar boven te gaan, en toen vonden we haar slapend op ons bed. Dus het poortje moest er ALTIJD staan en het moest ALTIJD gesloten zijn. Toch leerden we op jonge leeftijd onze honden wennen aan een trap. We zochten buitenshuis naar trappen met weinig treden. Vlakbij de ingang van het gemeentehuis vonden we wat we zochten. Een trap met 7 lage treden, die eigenlijk alleen maar naar het hoger gelegen gazon achter het gemeentehuis liep. Dat moest kunnen vonden we. En daar gingen we regelmatig oefenen. Zo leerden onze honden toch op jonge leeftijd treden goed op en af gaan. Die trappen met weinig treden vind je overal, als je goed rond kijkt. In het gemeentelijk park, op het dorpsplein, aan de bibliotheek… je vindt er vast in jouw buurt. Pas na de officiële RX-foto’s van het skelet ( heupen, ellebogen, schouders en eventueel knieën ) mochten onze viervoeters ook echt traplopen. Misschien dat het gerust vroeger kon, echter wij wilden niet het risico lopen op blessures bij onze honden en wachtten lang genoeg.

De minimum leeftijd waarop de officiële RX-foto’s van het skelet bij de hond mogen genomen worden verschilt ras per ras. Informeer u bij de dierenarts wanneer bij jouw hond deze mogen genomen worden.

Na de officiële RX-foto’s bij Evy verdween het hekje onderaan onze trap. Het op en af lopen van een echte trap moest niet eerst aangeleerd of geoefend worden. Dat ging vanzelf. Ook bij onze andere honden verliep het echte traplopen na de officiële RX-foto’s steeds zonder problemen.

Tip Toch is het belangrijk om zoveel mogelijk verschillende soorten trappen te oefenen. Je hebt gesloten en open trappen, rechte trappen en draaitrappen. Je hebt steile trappen en luie trappen ( deze laatste is een trap met een hellingsgraad van minder dan 45° ). Daarnaast zal je trappen tegen komen, gemaakt in heel wat verschillende soorten materialen, zoals hout, steen, metaal… Een hond in goede conditie zal weinig problemen ondervinden met traplopen.

100

Onze ervaring met Aagje :

Toen Aagje bij ons in de familie kwam, werd ze, zo lang ze niet te zwaar woog, naar boven gedragen, als we gingen slapen. Nadien mocht ze zelf de trap op en af lopen. Tijdens onze vakantie in Leutschach ( augustus 2018 ) in de Oostenrijkse deelstaat Stiermarken, stond er in onze vakantiewoning een open trap. Deze vormde voor onze korthaar Collie totaal geen probleem. Zie op de foto op de vorige pagina. En hierna volgend een trap waarbij elke trede indirekt verlicht was. Wij vonden hem op de terugweg naar huis na onze wintervakantie in de Alpen ( april 2019 ), toen we met Aagje overnachtten in Hotel Liberty te Offenburg, in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg.

101

102

Sommige trappen zijn gewoon te moeilijk voor de meeste honden Tijdens onze vakantie in Noorwegen ( juni 2008 ) kwamen we op een wandeling de volgende hindernis tegen. Is dit nog een trap te noemen ? Ik vond het meer weg hebben van een ladder. Onze langhaar Collie Evy echter zag deze hindernis niet zitten. Ik ben dan maar eerst over de ladder geklommen. En Walter die nog aan de andere kant stond, heeft Evy opgepakt en boven het muurtje doorgegeven in mijn armen. En zo was deze hindernis ook overwonnen.

103

Een wandeling met onverwacht veel trappen Het beloofde een warme en zonnige dag te worden ( juni 2013 ). We verbleven op dat moment op het wondermooie ongerepte eiland Rügen aan de Duitse Oostzeekust. Een uitgelezen dag voor de hoge-oever wandeling in het Jasmund nationaal park.

Deze wandeling loopt boven op de krijtrotsen die zo typisch zijn voor dit eiland. Op regelmatige afstanden kan je afdalen tot op het strand. Zowel boven als beneden wachten je spectaculaire uitzichten. Echter daarvoor moet je telkens vele houten trappen, weliswaar in perfecte staat, op en af. Op sommige plaatsen is de krijtkust wel 117

104

m. hoog en heb je een trap met meer dan 400 treden te nemen, eerst naar beneden en nadien uiteraard ook terug naar boven. Als je boven blijft, de wandeling loopt daar de ganse tijd door sprookjesachtige bossen met beuken die dateren uit de 13de eeuw, wachten je onderweg ook heel wat trappen. Ze overbruggen kleine valleitjes. Nergens zagen we zoveel trappen tijdens één en dezelfde wandeling als hier. Voor wandelaars en viervoeters in goede conditie vormen die uiteraard geen probleem. Onze Schotse Collie was weliswaar niet meer van de jongste met haar 10 lentes, toch stapte zij gezwind en enthousiast alle trappen op en af ( zie bovenstaande foto ). Echter om Evy niet te overbelasten beslisten we om de wandeling niet heen en terug te lopen ( 16 km. ). Dus namen we de wandelbus terug naar ons beginpunt. Het Jasmund nationaal park krijgt jaarlijks miljoenen toeristen op bezoek. Echter laat je niet afschrik-ken, slechts weinigen doen deze schitterende, maar tegelijk vermoeiende wandeling. Meer uitleg en een route-beschrijving vind je in deel 3 bij Hotel Cêres am Meer ( D ).

Ook in Frankrijk kom je zulke trappen tegen

Deze foto werd genomen in de buurt van Boulogne ( Nord Pas de Calais ). Deze trap was de kortste weg vanaf de parking op de klippen naar het strand.

105

Vooral trappen, onregelmatig uitgehouwen, in de rotswand kunnen bijzonder lastig zijn voor je hond

106

107

Zo werden we in de Tolminka kloof in het Triglav Nationaal Park in het noordwesten van Slovenië ( september 2013 ) tijdens onze wandeling onverwacht geconfronteerd met heel veel, echt moeilijk begaanbare, in de rotswand uitgehouwen trappen. Akkoord, op sommige plaatsen was men met de heraanleg begonnen, maar bij het overgrote deel was het constant oppassen geblazen, zowel voor baasje als viervoeter. Niet alleen had de tand des tijds de ( dikwijls veel te hoge ) treden zo goed als weg gesleten, ook de constant hoge luchtvochtigheid maakte alles gevaarlijk glad. Gelukkig konden we langs een andere weg terug naar ons beginpunt. Echter, de wandeling brengt je langs het prachtigste natuurschoon. Dus zeker een aanrader, op voorwaarde dat ook je viervoeter over een goede conditie beschikt. Het water in de Tolminka-rivier is glashelder :

Op de volgende website, vind je een beschrijving van de wandeling : http://www.tnp.si/assets/Obiscite/Aktivnosti/Parkovne-pespoti/Dokumenti/LTOSotocje-Tolminska-korita-SLO.pdf Op de foto’s die ik heb genomen zie je eerst een trap zoals de meeste erbij liggen, en vervolgens eentje welke heraangelegd is. Meer uitleg vind je in deel 3 bij Hotel Kendov Dvorec ( SLO ).

108

En wat vindt je van deze metalen constructie ? Wij kwamen deze wenteltrap tegen in het Duitse stadje Bad Kreuznach ( Rheinland – Pflaz ) toen we vanuit het historische centrum wilden afdalen naar de rivier om langs de schaduwrijke oevers verder te wandelen ( juni 2022 ).

109

Uitkijktorens beklimmen, werkelijk fantastisch als je viervoeter mee naar boven kan ! Zoals deze Rauher Kulm in Neustadt am Kulm ( Duitsland ). Evy, ruim 11 jaar oud, stormde als een losgelaten berggeit de trap op ( 110 treden hoog ), in het pikdonker.

110

Boven gekomen, genoten we van het schitterende 360° panoramisch uitzicht. Echter niet alle uitkijktorens beklommen we samen met onze viervoeter, zoals bv. deze in Tsjechië, de Rozhledna Havran, met zijn 127 treden in geperforeerde traanplaat.

Meer uitleg vind je in deel 3 bij Hotel Burg Wernberg ( D ).

111

Verrassende / ongewone constructies onderweg Tijdens één van onze eerste vakanties met onze Berner Rudith, het was in de Loirestreek in Frankrijk ( april 1995 ), moesten we op één van onze wandelingen een rivier oversteken via grote stapstenen in het water ( zie foto ).

Hoewel Rudith nooit eerder over zulk een stapstenen gelopen had, konden we met wat aanmoediging toch gedaan krijgen dat ze ons volgde van de ene steen naar de andere. En zonder problemen konden we onze wandeling aan de overkant verder zetten.

Tip Leer je viervoeter op pupleeftijd wennen aan omstandigheden in de buurt van water. Ga langs traag en snel stromende riviertjes en vergeet niet met hem over bruggetjes te wandelen. Wij oefenden met onze eerste pup, met Rudith dus, alleen in het gemeentelijk park met zijn vele waterpartijen en bruggetjes. Wij dachten dat deze voorbereiding

112

voldoende was, echter tijdens de eerste reis, naar de Bretoense kust in Frankrijk ( augustus 1994 ), stelden we al snel vast dat in de vele vissershaventjes, zij heel bang was om op de kade dicht tegen de waterkant te wandelen. Echter oefening baart kunst. We respecteerden in eerste instantie de afstand tot het water waarop ze moeiteloos meewandelde, en al gauw zagen we dat die afstand kleiner en kleiner werd, en zij uiteindelijk nog diezelfde reis op de kade vlak naast het water durfde te lopen, soms zelfs gevaarlijk dicht, maar we lieten haar begaan. We hadden er het volste vertrouwen in dat ze niet in het water zou vallen. Nadien was water nooit nog een obstakel voor haar. Echter bij al onze volgende viervoeters werd op pupleeftijd veel meer aandacht besteed aan wandelen langs en over waterpartijen. Zo ontdekten we dat door te wandelen over bruggen waarop ook auto’s reden, de pup ook moest leren wennen aan de trillingen die deze laatste veroorzaakten op het brugwegdek. En de ene pup reageerde daar al gevoeliger op dan de andere. Een prima oefening is ook een klein sluizencomplex. Neem je pup op de arm mee langs en over de sluisdeuren. Hij zal zich veilig voelen in je armen en moeiteloos aan geluid en beweging van het water wennen. Bij Evy gaf dit als resultaat, dat zij nadien zeer zelfverzekerd met zulke situaties omging. Onderstaande foto werd genomen tijdens onze eerste vakantie in Zweden ( juni 2005 ) ter hoogte van één van de 58 sluizen op het Gota-kanaal dat 190 km. lang is en de westkust verbindt met de oostkust.

113

En in Spaans Baskenland ( juni 2014 ) kwamen we op onze wandelingen met onze Schotse Collie Evy, wanneer we door een weiland met vee moesten, steeds weer de volgende constructie tegen.

Tip Je viervoeter hoeft echt geen top-getrainde sporthond te zijn om vlot over zulk een constructie te geraken. Echter, toch is het aan te bevelen, om hem op jonge leeftijd vertrouwd te maken met activiteiten die zijn motoriek en coördinatievermogen optimaliseren. Uiteraard zullen er altijd honden zijn wiens formaat het niet toelaat, dat zij er op eigen houtje over geraken. In die gevallen zal je hen erover moeten dragen.

En tijdens onze eerste vakantie in Groot-Brittanië ( juni 2018 ) met onze korthaar Collie Aagje, maakten we op onze wandelingen kennis met allerhande soorten poortjes en andere constructies, als een wandelpad doorheen weilanden met vee liep ( en dat konden koeien zijn, schapen, pony’s of ezels ), en deze natuurlijk niet mochten kunnen ontsnappen. En vooral deze laatste constructies waren soms niet echt gemakkelijk om voorbij te geraken. Noch voor ons, noch voor onze viervoeter. En dan mochten we nog blij zijn, dat onze Aagje aan de slanke kant was. Want hoe mensen met een grotere hond voorbij zulk een obstakel moesten geraken, was ons een raadsel.

114

Toen we het volgend obstakel een 1ste maal op een wandeling tegenkwamen, dachten we dat we onze Aagje erover moesten dragen, wat we ook deden.

Echter, toen ik de foto op ons logies wat aandachtiger bekeek, zag ik dat er voor viervoeters een doorgang kon gemaakt worden. Dus, toen we een volgende keer zulk een hindernis tegenkwamen, wisten we hoe we Aagje gemakkelijk er voorbij kregen.

115

Hindernissen ( letterlijk te nemen ) die je op reis tijdens een wandeling kan tegenkomen Wij zijn actieve mensen en hebben gekozen voor actieve honden. Het liefst van al maken we lange wandelingen op onbekend terrein. Op reis gaan vinden we super spannend ! Echter nooit kan je alles voorzien. Onze ervaring met Evy : Het was ergens begin september 2014 tijdens onze vakantie in oostelijk Duitsland. We waren in de deelstaat Beieren op weg naar het stadje Wunsiedel voor een bezoek aan het Geopark Luisenburg waar zich het grootste Europese labyrint van rotsen bevindt. Je kan er de prachtigste wandelingen maken tussen de meest bizarre rotsformaties in graniet, die meer dan 200 miljoen jaren oud zijn. En tussendoor krijg je de mooiste panoramische uitzichtpunten cadeau. Het hoogste punt ligt immers op 785 m. hoog. Wat we NIET wisten was dat je in dit park, niet alleen heel veel ( steile en enge ) trappen moet lopen, maar daarnaast ook dikwijls over rotsen moet klauteren of zich tussen granietformaties moet murwen. Op zich best spannend… maar niet ongevaarlijk als je ook een 11-jarige viervoeter meeneemt. Voor enkele mooie foto’s van de wandeling : http://www.kubische-panoramen.de/index.php?id_id=2173&tag=Felslandschaft&p=i Klik bij elke foto in de linker bovenhoek op “ FLAT ” om het totaalplaatje te zien te krijgen. We parkeerden onze auto op de ruime parking. Het was er bijzonder druk die dag. Er stond aangegeven dat honden dienden aangelijnd te zijn. Aan de infobalie / kassa gekomen, vroegen we of er ook voor onze voervoeter moest betaald worden. Niet dus. Nog voor we onze tickets gekocht hadden, vroeg een gids / ranger of we geinteresseerd waren in een rondleiding langs de mooiste plekjes, de tocht duurde 2 tot 3 uur, dit afhankelijk van onze conditie. We legden de gids / ranger uit dat we twijfelden of dit met onze 11 jarige viervoeter nog wel mogelijk zou zijn. We kenden immers het parcours niet. Uiteindelijk beslisten we op eigen houtje het park te verkennen. Dit gaf ons de mogelijkheid om indien nodig op onze stappen terug te keren. En we kochten nog snel een gedétailleerde wandelkaart. Echter we waren nog maar net vertrokken of we stonden al voor een eerste onoverkomelijke hindernis. Na een voor onze Schotse Collie eigenlijk veel te steile metalen trap, met treden in wel een heel apart type van geperforeerde traanplaat ( zie volgende foto ), wat het extra onaangenaam maakte om er als viervoeter over te lopen, moesten we door een opening in de rotswand kruipen, waarna de wandelweg onmiddellijk opnieuw overging in een smalle en veel te steile trap, toch voor onze ruim 11 jarige viervoeter. Zulk een loodzwaar wandelparcours vonden

116

we veel te risicovol voor Evy. Dus keerden we op onze stappen terug. Onderweg nam ik nog vlug een foto van het overzichtsplan en teleurgesteld verlieten we de site. Terug in het hotel bekeek ik nog eens alle foto’s, die ik tijdens ons korte bezoek aan dit prachtige natuurpark genomen had. En wat las ik tot mijn grote verbazing op de foto met het overzichtsplannetje, onderaan, in veel te kleine lettertjes :

Ik vertaal : Het labyrint is omwille van zijn talrijke trappen en grid-roostertreden niet voor honden geschikt. Er geldt aanlijnplicht. En dit zijn die grid-roostertreden waarvoor gewaarschuwd werd.

117

Akkoord, de gekartelde structuur aan de bovenzijde van deze treden in geperforeerde traanplaat geven de bezoeker veel grip onder de wandelschoenen, zeker bij regenweer. Echter je hond doe je er geen plezier mee. Tenzij misschien wanneer hij wandelschoentjes ter bescherming van de voetzoolkussentjes zou kunnen dragen. Waarom is ons daarover niets gezegd, niet door de dame aan de infobalie / kassa, en ook niet door de gids / ranger ? Enfin, we zijn op tijd terug gekeerd, en dat bleek dus maar goed ook ! Geloof je mij niet ? Bekijk dan volgend filmpje dat door een bezoeker gemaakt werd. En te zeggen dat wij net diezelfde wandeling wilden maken ( met de blauwe pijlen ) : https://www.youtube.com/watch?v=dXXG-OLJ9os En toch willen we hier zeker nog terug komen met een viervoeter ! Maar dan wel met eentje die veel jonger is dan Evy nu was. En voorzien van geschikt schoeisel niet alleen voor ons, maar ook voor onze hond ! Voor meer uitleg en een overzichtskaartje : http://www.bayern-fichtelgebirge.de/luise/4.htm

Nog meer ervaringen met Evy : Tijdens onze vakantie in het Franse departement Vaucluse, in de regio Provence-Alpes / Côte d’Azur ( juni 2004 ) informeerden we in een lokaal bureau voor toerisme naar wandelingen in de streek met een gids. Uit het aanbod kozen we voor een interessante dagtocht. Ook honden mochten mee. We schreven ons in met onze Schotse Collie Evy. Op de ochtend van het vertrek verzamelden we op de afgesproken plaats. Het was een mooie zomerse dag, iedereen had er zin in. De gids leidde ons langs de mooiste plekjes. Op zeker ogenblik liep de wandeling over een op dat moment uitgedroogde rivierbedding. We gingen een kloof in die smaller en smaller werd, tot plots we oog in oog stonden met een onverwacht obstakel. Een muur van opeengestapelde rotsblokken versperde de doorgang. Om verder te kunnen moesten we erover klauteren. Maar hoe moest dat met Evy ? Het werd al snel duidelijk dat onze viervoeter op geen enkele manier zelf over deze hindernis zou geraken. En het was ook niet mogelijk dat wij Evy er zelf zouden over dragen. De rotsblokken waren zo groot en zo steil op elkaar gestapeld dat ook wij onze handen vrij moesten hebben om erover te kunnen klimmen. Er zat dus maar één ding op. Iedereen van de groep zette zich verspreid op de opeengestapelde rotsblokken. Evy werd door Walter in de lucht gestoken, en doorgegeven. Eerst aan mij, en van mij naar de volgende... tot uiteindelijk de laatste van de groep achter de hindernis onze hond weer op de grond kon zetten.

118

119

Evy werd in een mum van tijd over deze rotsformatie getild. Voor ons was dit als vanzelfsprekend. Toch denk ik dat niet iedere hond zich zo gewillig zou laten manipuleren. Cruciaal in het vlotte verloop van deze handeling was dan ook Evy’s ongelooflijk vertrouwen in mensen. Zij voelde zich op elk moment ( letterlijk ) in veilige handen.

Enkele jaren later, tijdens onze vakantie in Zweeds lapland, in de provincie Kiruna ( juni 2006 ). We verbleven enkele dagen in Björkliden, dat 200 km boven de noordpoolcirkel ligt, aan het Torneträsk-meer. Omwille van de warme golfstroom geniet deze regio een aangenaam klimaat. Tijdens ons verblijf klommen de temperaturen tot ver boven de 25° C. We besloten ook hier deel te nemen aan georganiseerde dagtochten onder leiding van één of meerdere gidsen. De eerste dag liep onze tocht tot hoog in de bergen. Onze Evy was in haar nopjes en genoot van de wandeling, ook al was die bijzonder vermoeiend. De volgende dag besloot ik in laatste instantie om onze vievoeter een rustdag te geven. Walter zou alleen met de groep vertrekken. Er stond een dagtocht op het programma waarbij een nieuwe wandeling zou uitgeprobeerd worden. Achteraf bleek het een goede beslissing om niet met Evy deel te nemen. Immers halverwege, toen de ganse groep een rivier bereikte en die wilde oversteken, bleek de brug nog naast de rivier te liggen en niet erover. Het is in het Hoge Noorden de gewoonte om wandelbruggen na de zomer ( na 15 augustus ) naast de rivier te leggen, en na de winter ( na 15 juni ) er terug over. Er zat voor de deelnemers niets anders op dan door het ijskoude, wildstromend water te waden, alleen zo kon de tocht verder gezet worden. Of ons dat met onze Schotse Collie zou gelukt zijn, weet ik niet. Evy is weliswaar een uitstekend zwemmer, ook in water met tegenstroming, echter of dat ook zo zou zijn in ijskoud water dat wist ik natuurlijk niet, en of dat verantwoord zou geweest zijn dat wisten we al helemaal niet. Van thuis had ik een zwemvest voor honden mee, maar die hadden we natuurlijk nooit op onze wandeling meegenomen. Gelukkig stelde het probleem zich niet, maar voor hetzelfde geld waren we wel voltallig mee en dan denk ik toch dat we dik in de problemen hadden gezeten.

Vee hoeft niet steeds een hindernis te zijn tijdens wandelingen. Toch is het onze ervaring dat je hen beter uit de weg gaat. Interessante informatie over wat je moet doen, wanneer je tijdens een wandeling oog in oog komt te staan met vee, of met de kudde-bewakers die het vee moeten beschermen, of met wolven of beren : https://www.suisse-rando.ch/fr/randonner/chemin-faisant/animaux Volgende dieren kwamen wij onverwacht op onze wandelingen tegen :

120

121

122

123

Onverwacht ongewenst wandelgedrag tijdens onze wintervakantie in de Alpen en hoe ik dit aanpakte ter plaatse Help, Evy wil tijdens de wintervakantie in de Alpen elke voorbij vliegende skiër, snowboarder of sleeër achterna rennen om hem vervolgens luidblaffend tot stilstand te brengen. Groot was onze verbazing toen tijdens onze derde wintervakantie met Evy in de Alpen ( januari 2006 ) zij bij het zien van de eerste skiër, snowboarder en sleeër wild blaffend als een halve gek te keer ging in een poging om deze sportievelingen achterna te rennen en tot staan te brengen. Wie op wintervakantie gaat in de bergen weet dat je niet af en toe een skiër, snowboarder of sleeër tegenkomt. Meestal komen hele groepen je in volle vaart, dikwijls onverantwoord dicht, voorbij gevlogen en dit de hele dag door. Je zou als hond voor minder reageren ! Onze wintervakantie ging voorbij. Terug thuis kwam Evy zoals steeds tijdens de wandeling wanneer ze nog maar het vermoeden had van in de verte een jogger, auto, fietser, ruiter of heen en weer rennende luid blaffende hond achter een omheining te zien onmiddellijk aan de voet lopen met constante aandacht voor ons. De volgende wintervakanties in de Alpen hadden we weer prijs. Maar omdat onze kleinzoon Mathieu ook mee was ( januari 2007 ) als babytje van zes maanden oud en een jaar later ( januari 2008 ) als peuter van anderhalf jaar, had ik echt niet de tijd om mij met Evy bezig te houden. Echter de daarop volgende wintervakantie ( januari 2009 ) vond ik het welletjes ! We waren nu alleen met ons drietjes op wintervakantie ( Walter, ikzelf en Evy ). Ik wilde proberen of ik dit probleem zou kunnen oplossen. En het probleem werd opgelost in slechts enkele dagen tijd ! Ook hier droeg Evy steeds een harnas en gebruikten we de flexielijn.

Hoe gingen we te werk ? Het begin In de bergen, bij het zien of horen van een skiër, snowboarder of sleeër dit nog voor Evy hem opmerkte riep ik haar bij mij en liet ik haar op commando zitten. Ik hield haar onder appél. Er was constant oogcontact tussen ons en op het moment dat de wintersporter in volle vaart op onze hoogte ons voorbij kwam, beloonde ik Evy met de stem gevolgd door een voedselbeloning. Ik gaf haar vrij maar hield haar scherp in het oog omdat ik met 100% zekerheid wist als ik haar liet begaan, ze nog op deze zich van ons verwijderende wintersporter zou blaffen om hem nadien achterna te rennen in een poging hem tot stilstand te brengen. Echter vooraleer ze er ook maar aan dacht om te

124

blaffen, zei ik haar naam en als ze onmiddellijk naar me keek, dus oogcontact verbrak met het zich snel verwijderende voorwerp, dit zonder te beginnen blaffen, beloonde ik haar opnieuw met de stem en met een voedselbeloning. Dit laatste herhaalde ik tot de wintersporter ook echt uit het oog was verdwenen. Tijdens de wandeling herhaalde ik deze procedure zo dikwijls als er wintersporters voorbij kwamen. En er kwamen er honderden voorbij ! Je kan begrijpen dat ik als voedselbeloning Evy’s maaltijd gebruikte en dat is op reis droogvoer.

Het vervolg Als alles zoals hier boven beschreven op punt staat, ga je als volgt verder. Terug in de bergen bij het zien of horen van een skiër, snowboarder of sleeër dit liefst voor Evy hen opmerkte of eventueel gelijktijdig maar dan mag je hond uiteraard nog niet geblaft hebben, riep ik haar bij mij en liet ik haar op bevel zitten. Ze mocht gerust naar de wintersporter die in onze richting kwam geskied, gesnowboard of gesleed kijken echter zonder te blaffen. Ik hield haar wel goed in het oog. En wat bleek : Al heel snel gaf ze spontaan oogcontact op de moment dat de wintersporter in volle vaart op onze hoogte ons voorbij kwam. Ze maakte niet de minste aanstalten meer om te blaffen. Telkens beloonde ik haar met de stem, gevolgd door een voedselbeloning. Dit was vrij snel aangeleerd echter iets moeilijker was het om haar bij het vrij geven ervan te weerhouden om opnieuw te blaffen naar de zich van ons verwijderende sporter om vervolgens er achteraan te willen gaan om hem tot staan te brengen. Maar een goede timing voor het verbreken van het oogcontact op dat moment en dit keer op keer maakte dat zij heel snel spontaan het oogcontact met de zich verwijderende sporter verbrak om naar mij te kijken. Dit werd uiteraard beloond, eerst met de stem daarna met voeding. Tijdens de wandeling herhaalde ik deze procedure zo dikwijls als er wintersporters voorbij kwamen. Als het begin van je wandeling toevallig parallel loopt met een druk bezochte skipiste moet je natuurlijk constant oefenen. Maar oefening baart kunst ! Af en toe zal je uiteraard eens te laat zijn met het opmerken van een wintersporter en zal je hond nog in de gelegenheid zijn om te blaffen. Maar dan zij het zo, niemand is perfect. Zorg er wel voor dat je hond niet achter hem aan kan rennen.

Het resultaat In deze fase begon Evy zelf, bij het opmerken van een wintersporter ( andere dan wandelaars, daar was ook nooit een probleem mee ) dikwijls nog voor ik hem opgemerkt had mij aandacht te geven door middel van oogcontact dit zonder aanstalte te maken om te blaffen. Ik beloonde haar telkens met de stem en met een voedselbeloning. Als ze op dat moment niet direkt in mijn buurt stond beloonde ik haar met de stem en mocht ze bij mij een voedselbeloning komen halen. Dikwijls was ondertussen de wintersporter al uit het gezichtsveld verdwenen. Indien de wintersporter toch nog te zien was in de verte, ging Evy nadat ik haar vrij gegeven had opnieuw heel snel uit

125

eigen beweging mij aandacht geven door middel van oogcontact zonder geblaf. Ook dit werd beloond met de stem en met een voedselbeloning. Een volgende stap was dat Evy na het verbreken van het oogcontact met de wintersporter om mij aandacht te geven, indien ze wat uit mijn buurt was, spontaan naar me toe kwam gelopen om naast mij netjes aan de voet mee te lopen nog steeds terwijl ze mij onophoudelijk oogcontact gaf. Dit uitermate gewenste gedrag werd uiteraard beloond. Geleidelijk aan bouwde ik het aantal keren aandacht geven voor een beloning op, en dit op variabele basis. En voor we het goed en wel wisten, was dit vervelend reageren op skiërs, snowboarders en sleeërs uit de wereld geholpen. Een jaar later ( januari 2010 ) en weer op wintervakantie in de Alpen was ik echt benieuwd hoe Evy nu op voorbij komende skiërs, snowboarders en sleeërs zou reageren. Zou ze hervallen in haar oude gedrag of mocht ik hopen dat het nieuwe gedrag toch nog gekend was. Rekening houdend met de korte periode van drie dagen waarin en met de manier waarop ik het onverwachte, ongewenste gedrag had opgelost, wist ik niet wat ik mocht verwachten. En ja gewoon te gek ! Bij het zien van de eerste skiër, snowboarder en sleeër kijkt ze onmiddellijk ervan weg om oogcontact te maken met mij, werkelijk te gek !!!!! Ik had nooit verwacht op de gevolgde manier en in die kleine tijdsspanne dit onverwachte, ongewenste gedrag zo te kunnen ombuigen in een blijvend gewenst gedrag. Drie werf hoera !!!!

Andere onvoorziene omstandigheden tijdens de wandeling waarmee je liever niet geconfronteerd wordt Zo ervaarden we tijdens onze wintervakantie in Zwitserland ( januari 2011 ) hoe brutaal sommige wintersporters ten opzichte van honden kunnen zijn. Al zeven jaar op rij brengen we onze wintervakantie door in Hasliberg, Berner Oberland. We kennen er ondertussen alle wandelwegen. Toch liep het dit jaar de allereerste dag na onze aankomst al fout. Het was een prachtige winterdag met een staalblauwe hemel. Er lag een dik pak sneeuw. Ideaal voor een eerste grote wandeling. In Hasliberg zelf valt er weinig te wandelen. Echter hoog in de bergen boven het dorp ligt een fantastisch mooi gebied met geruimde winterwandelwegen. Al vroeg in de morgen gingen we op pad. En we waren niet alleen. Uit ervaring wisten we dat op zulk een prachtige weekenddag heel wat dagjesmensen van heinde en verre ook naar hier zouden afzakken om hoog in de bergen te genieten van de zon, de sneeuw en de prachtige omgeving. Aan het kabelbaanstation op 5 minuten wandelen van ons appartement was het bijgevolg al ongelooflijk druk. Iedereen wilde zo snel mogelijk naar boven. Skiërs, snowboarders, sleeërs, wandelaars en ook wij met Evy. De gondel bracht ons op 1700

126

meter. Van hieruit zouden we terug naar het dorp wandelen, 700 meter lager. Aan het begin van deze wandelweg, stond een bord met daarop vermeld : Prioriteit voor wandelaars ! Waarom dit bord hier stond werd al snel heel duidelijk. We merkten dat we als wandelaar niet alleen op deze wandelweg waren. Van achter ons kwamen sleeërs, de ene al roekelozer dan de andere ons voorbij gevlogen. Opzij van de weg blijven staan tot ze allemaal voorbij waren bleek geen optie, het waren er gewoon veel te veel dit weekend. Dus moesten we voorzichtig verder wandelen en dit zo dicht mogelijk tegen de bergkant, met Evy voor ons. Naast ons kon niet dat was veel te gevaarlijk. Ook voor de vele andere wandelaars was het constant uitkijken. Neen, ontspannen wandelen was het niet. De wandelweg was nochtans meer dan breed genoeg. In de zomer was het een gewone geasfalteerde weg langs waar de verschillende bergstations bevoorraad werden. Maar nu raasden sleeërs, de ene al meer ervaren dan de andere, de vele wandelaars voorbij. Zolang ze aan de linkerkant van de weg bleven was het voor ons nog OK. En toen ging het fout, goed fout. Walter liep iets achterop met Mathieu onze kleinzoon aan de hand toen hij plots een sleeër van links naar rechts zag zwenken en recht op ons af zag komen. Hij maakte ons onmiddellijk attent op het naderende gevaar. Ik riep Evy bij haar naam en gaf het commando voor het hierkomen. Ze draaide op datzelfde moment rechtsom, en wilde naar mij toekomen, toen de sleeër brutaal op haar rechter achterhand inreed. De klap was enorm. Evy stond daar, trillend als een riet, in shock. Terwijl ik haar onderzocht op letsels, stond de sleeër, een Amerikaanse toeriste, te klagen dat haar huurslee stuk was. Naar Evy keek ze niet eenmaal. Ja, het was maar een hond. Evy’s rechterheup gloeide, hier had zich waarschijnlijk onmiddellijk een enorme bloeduitstorting opgehoopt. Voor de rest leek ze OK. Ondertussen was de partner van deze Amerikaanse ook toegekomen. Samen jammerden ze erop los. Van de lage plastic slee waarmee vrouw- of vriendin- lief op Evy was ingereden was zowel de stuurkolom als het ijzeren onderstel volledig afgebroken. De man beschuldigde ons ervan dat onze hond in de weg liep en hij de oorzaak was van dit ongeval. De waarheid was echter dat de vrouw totaal geen controle had over haar slee en aan onverantwoord hoge snelheid de bergweg afraasde en daarbij onze hond die netjes rechts van de weg liep, zonder enige poging om haar te ontwijken, aanreed. Zelfs het remsysteem op de slee had ze niet gebruikt. Ik werd nu wel heel boos. Excuses kwamen er niet. Dat ze een hond aangereden had die gewond was, dat interesseerde hen geen moer. En terwijl wij onze Schotse Collie verder onderzochten, maakten ze zich snel uit de voeten. Er zat voor ons niets anders op dan onze hond zo snel mogelijk naar het appartement te brengen.’s Anderdaags vermeed Evy de rechter achterpoot te moeten gebruiken. Gebroken was hij niet maar wel fiks gezwollen. Een dag later keerden we naar huis terug. Thuis gekomen gingen we met haar onmiddellijk in hydrotherapie om eventuele restletsels tot een minimum te beperken.

Echter ook met Rudith, onze Berner Sennenhond, maakten we een gelijkaardig voorval mee. Het komt dus meer voor dan je zou vermoeden.

127

September 1995. Het was een prachtige nazomerdag in het weekend, ideaal voor een grote wandeling aan onze Belgische kust. Wij met het ganse gezin, incluis onze Berner daarheen. Het was enorm druk aan de kust. Heel wat wandelaars zochten, net als wij, het strand op voor een fikse wandeling. Op zeker ogenblik doken in de verte heel wat zeilwagens op. We sloegen er aanvankelijk geen acht op, tot ze steeds dichterbij kwamen. Meer nog, ze kwamen zo dicht, dat de vele wandelaars bijna verplicht werden op een rij aan de eb / vloedlijn te lopen. Nochtans was het strand op dat moment maximaal want het was eb / laagtij, er was dus meer dan plaats genoeg voor en zeilwagens en wandelaars. Echter één van de bestuurders van zulk een zeilwagen dacht daar anders over. Hij kwam steeds weer gevaarlijk dicht voorbij de wandelaars scheuren. De mensen voor en achter ons, sommige met kleine kinderen aan de hand, waren er net zoals wij niet over te spreken. Wat bezielde die bestuurder toch ! We besloten rechtsomkeer te maken. Maar die man begon ons te viseren. En toen gebeurde het. Plots kwam hij recht op Rudith afgestormd. Onze Berner liep aangelijnd aan de flexielijn, iets voor ons uit, en net zoals iedereen vlak op de eb / vloedlijn. Veel te dicht bij Rudith wilde de bestuurder zijn zeilwagen bruusk rechtsomkeer laten maken. Wilde hij haar soms aan het schrikken maken ? Ja, dan kende hij onze Berner niet ! Zij was de meest stressbestendige Berner Sennenhond die je kon tegenkomen. Een hond die zich door niets uit het lood liet slaan. Rudith wandelde gewoon verder alsof er niets aan de hand was. Tot overmaat van ramp verloor de roekeloze bestuurder de controle over zijn wagen. Op volle snelheid raakte hij met een achterwiel Rudith’s achterhand. Wij waren verbijsterd hoe zo iets kon gebeuren, de wandelaars, die getuige waren, gechoqueerd. De man met de zeilwagen maakte zich haastig uit de voeten en verdween al vlug uit het gezichtsveld. Wij bleven achter met een aangereden hond.

Dus waar ook je met je hond uit wandelen gaat, of dat nu in binnen- of buitenland is, hou je omgeving steeds goed in de gaten, er zijn meer mensen dan je denkt die echt geen respect hebben voor een hondenliefhebber en zijn netjes opgevoede hond.

En helaas, ook met onze korthaar Collie Aagje, hadden we een nare ervaring tijdens een strandwandeling, ditmaal in Nederland ( april 2019 ). Het was het laatste weekend in het voorjaar dat viervoeters nog vrij mee konden wandelen op het strand. Aagje genoot van de vele contacten met soortgenoten. Zag ze een viervoeter, liep ze er op een drafje naar toe, om eerst rustig kennis te maken en deze nadien uit te nodigen om samen een potje te rennen op het strand. Het was een plezier om te zien hoe gelukkig dit haar maakte. Toen we in de loop van de namiddag op onze stappen terugkeerden, was er één dramatisch contact met een wel heel onvriendelijke Aussie / Duitse herder kruising. Toen onze korthaar deze grote hond naar haar toe zag komen, nodigde ze hem onmiddellijk uit om samen te rennen over het strand. Echter, deze viervoeter zag dit helemaal

128

anders. Hij probeerde duidelijk Aagje in te halen, wat niet lukte. Het renspelletje werd bitsiger. Het zag er naar uit dat hij onze korthaar wilde te pakken krijgen. Dit was geen onschuldig rennen meer. En toen op zeker ogenblik onze poppemie halt hield, plofte hij met zijn enorme gewicht op onze viervoeter. Aagje zakte in elkaar en jankte. Op dat ogenblik riep het baasje zijn hond terug. Ze maakten zich snel uit de voeten. Wij controleerden onze Smooth Collie op eventuele letsels, maar konden niets vinden. We vervolgden onze weg over het strand naar onze auto. Als we nog viervoeters onderweg tegenkwamen, zag je Aagje aarzelen. Zou ze er nog naartoe gaan, om hen uit te nodigen om samen te rennen. Neen, Aagje bleef dicht bij ons mee wandelen. Contacten met andere honden hoefden plots niet meer.

129

Nog even terugkomen op het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn Later zou ik op deze wandeling één variant aanleren. En die was dat onder bepaalde omstandigheden onze hond netjes naast mijn linkerbeen moest komen lopen al dan niet met constant oogcontact. -

Zonder constant oogcontact, als we met Mathieu of Finn in de kinderwagen of buggy op boodschappentoer gingen. Hier ging het inderdaad om een wandeling van punt A naar punt B. Het zo vlot mogelijk laten verlopen van de boodschappentoer stond hier centraal, waarbij Mathieu of Finn in de kinderwagen op de eerste plaats kwam. Onze hond mocht mee, onder voorwaarden. Dus als zij netjes naast mijn linkerbeen meewandelden. Oogcontact was niet nodig. Met constant oogcontact, als ik ergens een poes of kater in het gezichtsveld kreeg om te voorkomen dat Evy die poes of kater in het vizier zou krijgen en plots in een brullende leeuw zou veranderen om te proberen de poes of kater zo ver mogelijk te verjagen. Ik vroeg onze hond dan om netjes naast mijn linkerbeen te komen lopen ( nog voor zij de poes of kater opgemerkt had ) met constant oogcontact om op die manier zo vlot mogelijk voorbij de poes of kater te geraken ook al zat of liep die slechts op enkele meters van ons verwijderd.

Deze variant kan je vergelijken met de klassieke volg-oefening uit de hondenschool of die je leert bij de meeste professionele hondentrainers.

Geleerd tijdens een seminarie van : Dr. Ute Blaschke-Bertold Wat we zoveel zien : Een hond die alleen kan / mag wandelen : -

aangelijnd, aan de korte of lange lijn aan de voet

Dit is zeer ongezond voor de hond, zeer psychisch belastend en heeft niets te maken met ontspanning.

130

De volg-oefening Het aanvangs-niveau : Evy wandelt netjes mee zowel aan de gewone standaard

lijn als aan de flexielijn. Zij krijgt daarbij de nodige vrijheid om links en rechts op onderzoek te gaan en te snuffelen waar interessante geurtjes waargenomen worden zolang dit maar geen spanning op de lijn geeft. En ze komt uit eigen beweging naast mijn linkerbeen mee wandelen als er snel bewegende voorwerpen of wandelaars met een hond, loslopende dieren… ons pad kruisen.

Het eind-resultaat : Op het commando “ Kom mee ! ” wil ik dat Evy aan de voet, naast mijn linkerbeen mee wandelt al dan niet met constant oogcontact.

Werkwijze Op zeker ogenblik werd onze kleinzoon Mathieu geboren ( september 2006 ). Hij kwam heel regelmatig bij ons als zijn mama en papa uit werken waren. Op zekere dag wilde ik met Mathieu in de kinderwagen naar de bakker in het naburig dorp, ongeveer een 2,5 km. van ons vandaan en ik wilde Evy meenemen. Hoe moest ik dat aanpakken ? Immers ik kon nu Evy niet de vrijheid geven die ze anders had. Ik wilde dat ze gans de tijd netjes naast mijn linkerbeen meewandelde. Dus zonder gesnuffel links en rechts. Ik deed Evy een gewone standaard lijn aan. En ik nam opnieuw voedselbeloningen mee. Mathieu zat in de kinderwagen. En we vertrokken. De eerste 500 meter moest ik regelmatig stoppen omdat Evy te ver vooruit liep. Niet dat ze trok aan de lijn, maar ik wilde niet dat ze naast de kinderwagen liep. Ik wilde dat ze erachter bleef en netjes naast mijn linkerbeen meewandelde. Telkens ze naast de kinderwagen kwam stopte ik, en ik wachtte. Evy kwam telkens onmiddellijk uit eigen beweging terug om mooi naast mijn linkerbeen te staan. Ik zei telkens “ Flink zo ! ” en ze kreeg telkens een voedselbeloning. Na een tijdje als Evy weer te ver vooruit was en ik stopte, en Evy onmiddellijk uit eigen beweging terug mooi naast mijn linkerbeen kwam staan, wandelden we eerst enkele meters verder alvorens ik “ Flink zo ! ” zei en ze een voedselbeloning kreeg. Terwijl ze de voedselbeloning op at wandelden we gewoon verder. En we bouwden die afstand op. Slechts een 500 meter hadden we nodig voor Evy de oefening door had en ze niet meer naast de kinderwagen ging lopen maar netjes meewandelde naast mijn linkerbeen. Bij dit meewandelen vroeg ik geen oogcontact. Deze wandeloefening naast mijn linkerbeen werd op verschillende dagen herhaald. Na een tijdje bracht ik ze onder het commando “ Kom mee ! ”. Het commando “ Kom mee ! ” betekende voor Evy dat we gingen wandelen maar dat ze constant naast mijn linkerbeen moest blijven, ongeacht of ik een gewone standaard lijn gebruik of ze een harnas draagt en ik een flexielijn gebruik. Deze volg-oefening werd op een paar dagen tijd aangeleerd. Al snel stelde ik vast dat telkens we met de buggy buitenkwamen Evy onmiddellijk uit eigen beweging naast mijn linkerbeen mee-

131

wandelde. Het commando “ Kom mee ! ” was in deze situatie overbodig geworden. Het zien van de buggy zei haar al dat ze naast mijn linkerbeen moest blijven en dit ongeacht of ik een gewone standaard lijn gebruikte of de flexielijn. Soms gebruikte ik dit commando “ Kom mee ! ” ook tijdens de wandeling waarin ze alle vrijheid kreeg binnen de aangeleerde grenzen. Als Evy bijvoorbeeld tijdens een grote boswandeling op een afstand meewandelde en links en rechts stilstond om te snuffelen zonder dat er spanning op de lijn kwam en we kwamen bijvoorbeeld aan een drukke baan die overgestoken moest worden, dan zei ik Evy het commando “ Kom mee ! ”. En dan kwam ze onmiddellijk naast mijn linkerbeen lopen en bleef ze daar ook lopen zodat we samen de drukke baan konden oversteken. Op het moment dat ik het commando “ Ga maar ! ” gaf wist ze dat ze terug vrij kon meewandelen en kon snuffelen zolang er maar geen spanning op de lijn kwam. Echter er waren omstandigheden waarbij ik tijdens dit meewandelen aan mijn linkerbeen wilde dat Evy constant oogcontact maakte. Zoals ik al eerder schreef had onze Schotse Collie een gruwelijke hekel aan alle katten, op één uitzondering na. We vermoedden dat Evy reeds op prille pupleeftijd een trauma voor katten had opgelopen. Immers van de fokker wisten we ondertussen dat zij ooit bij de voerbak van de kater des huizes geraakt was en deze wilde leeg eten, net op het moment dat de kater ook kwam eten. Had deze haar soms een onvergetelijk lesje geleerd ? Het had er in ieder geval alles van weg. Dus als wij op wandel waren en ik kreeg in de verte een poes of kater in het vizier, dan zei ik eerst, voordat Evy haar vijand nummer 1 gezien had, het com-mando “ Kom mee ! ” waarbij ze onmiddellijk naast mijn linkerbeen kwam wandelen, en dan haar naam waarbij ze mij onmiddellijk aandacht zou geven door middel van oogcontact. En zo wandelden we verder. Dikwijls was na enkele ogenblikken de poes of kater al uit het gezichtsveld verdwenen echter was dit niet het geval bijvoorbeeld omdat deze op een vensterbank zat en daar gewoon bleef zitten, dan kon ik met Evy zonder probleem voorbij wandelen. Eens we de poes of kater een aantal meters voorbij gegaan waren zei ik dan “ Flink zo ! ” en kreeg Evy zowiezo steeds een voedselbeloning. Echter niet altijd had ik als eerste elke poes of kater die ons pad kruiste gezien.

Onze ervaring bij Aagje : Bij onze korthaar Collie gebruikten we eigenlijk nooit een standaard leiband. Bijgevolg leerden we bij de volg-oefening, naast het commando “ Kom mee ! ” ( dat in dit geval betekende : Kom onmiddellijk dicht bij mij lopen, naast mijn linker- of rechterbeen ), ook aan, dat een flexielijn op slot ( dus die niet verder kon afrollen ), op dezelfde manier gebruikt kan worden als een standaard leiband. Dus loopt ze aan de flexielijn links en rechts te snuffelen tijdens een wandeling, en ik vraag haar op het commando “ Kom mee ! ” om naast mij te lopen. Dan zal ik eens ze naast mijn linker- of rechterbeen loopt, al dan niet met oogcontact, de flexielijn op slot zetten, waarbij de leibandlengte gelijk is aan deze van een standaard lijn. En dan zie je haar onmiddellijk reageren met een netjes naast mij BLIJVEN wandelen, al dan niet met oogcontact, waarbij de lijn van de flexie netjes doorhangt ( dus niet aangespannen is ) tot ik haar vrij geef en de flexielijn weer

132

in variabele lengte zet. Dan voelt ze opnieuw de flexielijn aanspannen wat betekent dat ze weer vooruit mag lopen en links en rechts snuffelen.

Ben je op zoek naar een professionele hondentrainer of hondenschool omdat je hulp wilt bij het aanleren van het netjes meewandelen zonder te trekken aan de lijn, vergewis u er dan eerst van hoe men zelf met de eigen viervoeters wandelt !

Nog maar eens een onverwachte reisbelevenis Een ontspannen stadsbezoek aan Spoleto eindigde met drie musketiers die een aanval plannen op Evy. Tijdens ons verblijf in Umbrië in Italië ( juni 2010 ) besloten we met Evy een stadswandeling te maken in de historische stad Spoleto. We parkeerden onze auto in de benedenstad vlak aan de rivier. Om de middaghitte te trotseren zochten we eerst de schaduw op van een gezellig terras waar Evy een kom fris water voorgeschoteld kreeg en wij een lekkere lunch. Vandaaruit gingen we te voet de verschillende monumenten bezoeken. Op weg naar de romaanse Duomo Santa Maria Assunta, in één van de vele autovrije winkelstraatjes waar we doorwandelden, verstijfde Evy als was ze plots een standbeeld geworden. Haar blik ging in de richting van een winkelportaal. Ik keek in dezelfde richting en zag in het winkelportaal op slechts enkele meters van ons verwijderd een kat zitten, ook verstijfd als een standbeeld. Ik hoopte dat Evy nog gewoon verder mee zou wandelen maar dit was ijdele hoop. Als een briesende leeuw ging ze te keer. Maar de kat was niet bang voor Evy. Ik legde mijn hand over Evy’s snuit, kwestie van het geluid dat eruit kwam al lichtjes te dempen. Ik draaide haar hoofd weg, weg van haar vijand nummer 1, ik ging tussen beide staan om Evy te kalmeren en verplichtte haar van te gaan liggen in de hoop dat de rust zou wederkeren. Voorbijgangers die eerst dachten dat Evy een agressieve hond was, lachten toen ze de kat zagen weglopen. Eens de kat weg was, was Evy terug de rust zelve. We konden onze wandeling voortzetten en bezochten de dom, het romeinse theater, het fort, de reusachtige aquaduct die 80 meter hoog en 230 meter breed is met zijn 10 romeins aandoende bogen om uiteindelijk terug af te zakken naar onze auto. Echter de kortste weg terug was opnieuw langs dat nauwe winkelstraatje waar die kat had gezeten. Ik was er toch niet geheel gerust in. Het stadsplannetje liet zien dat er eigenlijk geen andere weg terug naar de benedenstad was tenzij eentje met een reusachtige omweg. Voor Walter bestond er geen twijfel. We zouden gewoon terug dat nauwe winkelstraatje nemen, die kat moest nu toch al lang weg zijn. Ik was er echt niet gerust in. Om mij een plezier te doen, ging Walter eerst polshoogte nemen. Waar ik toch mee bezig was. Met een kat die in de weg

133

zou zitten van Evy, tijdens onze namiddagwandeling in het historische centrum van Spoleto. Walter was snel terug en wat bleek hij gezien te hebben ? Dat die ene kat intussen de hulp had ingeroepen van twee soortgenoten zodat er nu op dezelfde plaats drie katten Evy zaten op te wachten. Ja, die katten wisten waarschijnlijk maar al te goed dat er eigenlijk slechts één weg leidde van de benedenstad naar de belangrijkste monumenten boven. Ze hadden waarschijnlijk ook direkt gezien dat we toeristen waren en gingen er dus vanuit dat we hen terug moesten voorbij komen. We waren verbijsterd. Er zat dan ook niets anders op dan de stoffige buitenwijken met een bezoek te vereren, op zoek naar onze auto. Echter kan je geloven dat een kat zelfs niet fysiek aanwezig moet zijn om je wandeling te bederven. Wij maakten het mee. Dan heb je een hond die onberispelijk meewandelt, die super gehoorzaam is en zich altijd netjes gedraagt in alle omstandigheden zowel thuis als elders op vakantie. Nu ja zolang er geen kat in het gezichtsveld komt. En dan gebeuren er toch nog onverwachte toestanden.

Onze ergste vakantie-blooper Evy brengt ons in verlegenheid En wij konden daar absoluut NIET om lachen Ik had zoveel moeite moeten doen om een kamer gereserveerd te krijgen in dit Noorse hotel omdat we een hond meebrachten. Zonder hond was er geen probleem. En toen gebeurde het volgende. Dit bijzonder exclusieve hotel gelegen op het eiland Jeloy ten zuiden van Oslo in Noorwegen weet al meer dan 250 jaar zijn gasten te verwennen. Hoewel het er in eerste instantie op leek dat gasten met een hond helemaal niet welkom waren, bleek ter plaatse het tegendeel. We verbleven op dit overnachtingsadres zowel onze eerste nacht in Noorwegen, als onze laatste. Het was juni 2008. En zowel die eerste als die laatste overnachting ging het fout. Wat er die eerste nacht gebeurde lees je zo meteen verder. Op de laatste dag in Noorwegen kwamen we nog naar dit hotel terug. We kregen een uiterst luxueuze kamer toegewezen met fraaie kunstwerken aan de muur. Het was onmiddellijk meer dan duidelijk dat dit het gevolg was van Evy’s onberispelijke gedrag tijdens de eerste overnachting. Meer nog, toen we een tafeltje voor twee vroegen in het uitstekende restaurant van het hotel, reserveerden ze voor ons de mooiste plaats met het mooiste uitzicht op de fjord. Dit was te mooi om waar te zijn. Onze avond kon niet meer stuk. Dat dachten we toch, tot Evy roet in het eten gooide. Voor het diner maakten we zoals steeds met Evy nog een grote avondwandeling, in dit geval was dat langs het strand. Op de terugweg vlak naast het hotel, Evy liep aangelijnd aan de flexielijn mee, rook ze aan een berg zand en liet ze zich vallen om zich duchtig in iets te rollen. Het zag

134

er onschuldig uit. Op het eerst gezicht leek het gewoon maar een gewone berg zand. Echter toen we Evy bij ons riepen, vielen we bijna flauw van de stank !!!! WAT WAS DAT ! Zulk een ongelooflijke stank dat was nauwelijks te harden ! We konden alleen maar aannemen dat dit de urine van een poes of kater moest geweest zijn waarin Evy zich gerold had. Jongens wat een stank ! Maar hoe moest dat nu verder ? Zo kon Evy niet mee naar de hotelkamer ! We moesten vlug een oplossing zien te vinden. Ik stuurde Walter alvast naar de hotelkamer om zich klaar te maken voor het diner. Hij moest zich vooral NIET haasten. Ondertussen ging ik vlug met Evy naar de auto. Ik had bij het inpakken thuis, ergens een flesje ontsmettingsvloeistof in de bagage gestoken. OK, dat had ik snel gevonden. Ik goot wat ontsmettingsvloeistof in een 1/2 gevuld flesje mineraalwater, schudde goed, pakte enkele handdoeken uit de valies en hoopte dat ik hiermee Evy’s vacht op zijn minst iets stankvrij zou krijgen maar dat lukte niet echt. Dan maar Evy in de auto zolang mogelijk laten luchten dus met alle ramen en deuren open in de hoop dat een briesje die vreselijk geur zou meenemen. En dan kwam Walter. Die was klaar voor het diner. We lieten Evy in de auto achter met zoveel mogelijk verluchting. Dus volledig dak open, alle ramen een beetje open met het risico op inbrekers. Zouden we haar na het diner stankvrij mee op de kamer kunnen nemen ? Dat waren zorgen voor later. Ik spurtte naar de hotelkamer, snel het bad in en mooie kleren aan en dan klaar voor het diner. Maar ontspannend was de avond niet echt. Het diner was subliem, het kader betoverend, maar onze hond in de auto... een nachtmerrie ! Decennia lang tot op de dag van vandaag is dit hotel de place-to-be voor koningen en keizers. Je zou het hotelmanagement bijna gelijk geven als ze honden zouden weigeren. Maar op zich was er uiteraard niets mis met Evy. Ze gedroeg zich in het hotel onberispelijk, was netjes, alleen er hing een geurtje in haar vacht. Na het diner gingen wij terug flink wandelen. Ons diner was daarmee zo goed als verteerd en hop zo snel we konden, eens aan het hotel, vlug voorbij de balie en recht de kamer in, met Evy direkt in de binnenhuiskennel. We sliepen uiteraard met open raam. ‘s Anderendaags morgens vroeg sprong ik als eerste uit bed. Nog voor ik een douche nam liet ik Evy uit en zette ik haar in de auto. Na het ontbijt, rekenden we af aan de balie en reden we huiswaarts. Op zich had Evy niets gedaan wat niet mocht in het hotel. En wij hadden ons strikt aan de afspraken in verband met het meebrengen van een hond gehouden. De kamer hebben we even netjes achtergelaten als we gekregen hadden. Er was van Evy niet één haartje op het vast tapijt te vinden. Maar ze zullen de kamer wel goed moeten verluchten hebben. En terug thuis werd Evy uitgebreid gebaad.

135

136

Lees verder in Editie 2024 – deel 1 : Hoe begin ik eraan ? Editie 2024 – deel 2 : Uw hond moet ook leren om netjes mee te wandelen zonder te trekken aan de lijn Editie 2014 – deel 3 : Nog meer praktische informatie voor wie goed voorbereid wil zijn ! Editie 2024 – deel 4 : Alles wat je moet weten ivm. de vakantiebestemming + uiterst hondvriendelijke overnachtingsadressen A - L Editie 2024 – deel 5 : Alles wat je moet weten ivm. de vakantiebestemming + uiterst hondvriendelijke overnachtingsadressen M - Z Editie 2024 – deel 6 : Onze ervaringen onderweg !

137

138

De auteur

Anne Degraef heeft haar passie voor honden nooit onder stoelen of banken gestoken. Je kon haar in het verleden aan het werk zien als instructrice in de puppyklassen in de lokale hondenschool. Geen enkele interessante opleiding, lezing of workshop over hondse aangelegenheden laat zij voorbij gaan. En ook als stichter en promotor van DogFrisbee in ons land kwam je haar overal te velde tegen. Met de eigen honden nam ze deel aan wedstrijden in diverse hondensportdisciplines. Waarschijnlijk is zij ondertussen alweer druk bezig met het plannen van een volgende reis, uiteraard met de honden.

139

Hét boek voor de hondenliefhebber die graag de familiehond OVERAL mee naartoe neemt. Van de zowat twee miljoen honden in België en Nederland gaan er jaarlijks 36%, dat zijn er ongeveer 720.000 met hun baasje mee op vakantie ( Persbericht : 20/1/2007 ). Ben jij zoals de auteur ook vastbesloten je hond overal mee naartoe te nemen dan is dit het perfecte boek voor jou. Gebaseerd op 30 jaar reiservaring met de eigen honden, wordt in dit boek uitgelegd hoe van je viervoeter een fijne reiskameraad te maken. Immers met een goede voorbereiding krijg je dat je hond reizen net zo plezierig gaat vinden als jij dat vindt. Echter alles begint met een goede pup. Hoe bonafide fokkers van malafide onderscheiden. Hoe een juiste pup kiezen. STAP-voor-STAP opvoedingsadvies. Dit alles specifiek naar reizen toe. Heel veel practische tips in verband met het meenemen van je hond op vakantie, voor je vertrekt, onderweg en op je vakantiebestemming. Goede logeeradressen in gans Europa waar de hond welkom is. Zij werden door Rudith, Rembrandt, Evy en Aagje, de honden van de auteur getest en goedgekeurd. Spelletjes met de hond, en kunstjes die je tijdens je vakantie kan aanleren. En nog zoveel meer. Dit boek is een handleiding voor iedereen die net zo onbezorgd op reis wil kunnen gaan met de hond als de auteur dat deed en nog steeds doet.