2.8 buiTenLand

Aangezien de markt voor strips in Nederland klein is, komt het regelmatig voor dat stripmakers naar het buitenland uitwijken. De grootste afnemers van strips, Frankrijk en België, liggen slechts op enkele uren afstand van de Nederlandse grens. En tegenwoordig is de taalbarrière minder een probleem dan vroeger. Dit zien we terug in de cijfers over het werk in het buitenland.

Het grootste deel van de deelnemers werkt in eigen land (46,7%), maar meteen daarna komt België (20.1%). De grote uitgeefhuizen en tijdschriften in dit land openen zich steeds meer voor Nederlandse tekenaars en scenaristen. Bovendien zijn de salarissen voor stripmakers hoger, mede door de aanzienlijke markt. 11,4% van de makers publiceert wereldwijd (en/of online). Dat geeft aan dat Nederlandse stripmakers zich vaak internationaal profileren. Dit is wellicht de enige manier om de eindjes aan elkaar te knopen als stripmaker.

De deelnemers werd gevraagd om hun eigen beroepsgroep te beoordelen op de volgende categorieën:

- Professionaliteit

- Eensgezindheid

- Innovatie

- Samenwerking

- Diversiteit

- Gaat mee met de tijd

- Toekomstgerichte visie

- Aandacht voor fysiek welzijn

De meeste negatieve stemmen kwamen in de laatste categorie, waaruit blijkt dat hier nog best aan de weg getimmerd kan worden.Een andere negatieve uitschieter zien we bij de categorieën “Gaat mee met de Tijd” en “Toekomstgerichte visie”. Het is natuurlijk geen gemakkelijke opgave voor stripmakers om met een traditioneel medium (lijnen op papier, print) relevant te blijven in een wereld die vooral technisch veel verandert. Veel deelnemers maken zich zorgen over AI en de gevolgen ervan.

Vrij positief waren de deelnemers over de professionaliteit van de makers. Dit is in lijn met het beeld dat in de vorige hoofdstukken werd geschetst, over makers die internationaal werk leveren, in eigen beheer publiceren en grotendeels zelfstandig ondernemer zijn.

Opvallend: Hoewel uit de resultaten in Hoofdstuk 1 blijkt dat de stripwereld nog altijd een mannenbolwerk is, lijken de stripmakers daar zelf vrede mee te hebben: bij “Diversiteit” stemt het grootste deel op “Gemiddeld”. “Ondermaats” en “Prima” kregen hier ongeveer evenveel stemmen.

Enkele dwarsverbanden vallen op, kijkend naar de data over werk.

2.10.1 dwarSverbanden inKOmen, gesLacHT, uren

1. Van de deelnemers die minder dan € 25.000 bruto per jaar verdienen, zijn vrouwen oververtegenwoordigd. Daarboven zijn het de mannen.

2. Het grootste deel van de deelnemers die minder dan € 2.000 bruto per jaar verdienen, werken ook het minst aantal uren (0-8 uur).

3. Er is een groep deelnemers die meer dan 36 uur per week werkt, ondanks inkomsten onder de € 15.000 bruto per jaar. Minder inkomen betekent dus niet altijd minder werkuren.

4. Over werkuren gesproken: De grootste groep van de deelnemers die 40 uur of meer werken, verdienen ofwel € 30.000 - € 40.000 ofwel meer dan € 70.000 bruto per jaar.

2.10.2 dwarSverbanden inKOmen en OpLeiDinG

1. Van de deelnemers met een kunstopleiding verdiende 40% minder dan € 2.000 bruto per jaar met het maken van strips, terwijl dat bij degenen met een andersoortige opleiding slechts 32% was.*

2. Slechts 2% van de oud-kunststudenten verdient meer dan €70.000, terwijl dat bij andersoortige opleidingen 6% is.*

*Aantekening: een deel van de deelnemers zit in beide categoriën.

Iedere werknemer in Nederland van 21 jaar en ouder heeft recht op het minimumloon. Dit is het laagste bedrag dat een werkgever wettelijk verplicht is aan loon te betalen. Alhoewel zzp’ers niets met cao’s te maken hebben, kan dit inkomen wel een richtlijn geven.

Het minimumloon was in 2022 € 1.725,00 bruto per maand bij een volledig dienstverband. In 2023 was dat € 1.934,40 bruto per maand.

In beide jaren zou dit neerkomen op iets meer dan € 20.000 bruto per jaar. Dat betekent dat verreweg het grootste gedeelte van de deelnemers (maar liefst 72,2%) onder het minimumloon verdient.

(bron: CNV, ZZP-Nederland)

Het modale inkomen is het inkomen dat het meest voorkomt in een bepaald land of gebied. Het modaal inkomen in Nederland in 2022 was € 38.500 bruto per jaar. Dit bedrag is inclusief vakantiegeld. De deelnemende stripmakers zitten daar ver onder (77,6% van de deelnemers verdiende minder dan € 30.000 bruto per jaar).

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek verdienden zzp’ers in 2021 gemiddeld € 28.600 bruto per jaar. Het overgrote deel van de deelnemers (meer dan 70%) verdiende wederom minder dan dit bedrag (Aantekening: de resultaten van deze enquête zijn gebaseerd op 2022 / 2023).

(bron: CPB, Informer)