HOOFDSTUK 1: De DeelnemerS

Van de stripmakers die meededen aan het onderzoek is het grootste gedeelte Nederlander, wonende in Nederland. Slechts 8 deelnemers zijn woonachtig in het buitenland.

Ondanks dat de enquête op Nederland gericht was, was er ook een aantal Belgen die de enquête heeft ingevuld. Dat toont maar weer aan dat de stripwereld eigenlijk geen harde landsgrenzen kent, vooral niet als het gaat om Nederland en Vlaanderen.

De cultuur en geschiedenis van de strip in België is erg anders dan die in Nederland en zodoende zijn er ook veel verschillen in de beroepspraktijk. Daarom zou gepleit kunnen worden om deze resultaten achterwege te laten. Maar gezien het kleine aantal Belgen dat heeft meegedaan (13), en het toch regelmatig overlappende werkveld, zullen ook deze resultaten worden meegenomen.

Kijkend naar de leeftijd van de deelnemers zijn er twee grote groepen te maken: De makers tussen de 25 en 45 jaar, en de makers tussen de 45 en 65 jaar. Deze twee groepen beslaan respectievelijk 41,8% en 45,5%.

Daarmee is het duidelijk dat de beroepsgroep van stripmakers alle leeftijden in zich heeft, van jong tot oud. Na de pensioengerechtigde leeftijd is er logischerwijs nog maar een klein aantal (13) stripmakers dat de enquête heeft ingevuld. Er zijn in die categorie immers ook minder werkenden.

In de leeftijdscategorieën onder de 18 en boven de 75 jaar hebben geen stripmakers meegewerkt aan dit onderzoek.

Op het internationale stripfestival van Angoulême, Frankrijk, vond in 2016 een rel plaats die zelfs het nieuws haalde: Onder de 30 genomineerde auteurs voor de Grand Prix bevond zich geen enkele vrouw. Er kwam een groot tegengeluid vanuit stripmakers wereldwijd. Het comité besloot dat jaar om het stemtraject van de prijzen drastisch om te gooien. Maar nog altijd zijn er in het meer dan 40-jarig bestaan van de prijs nog maar 3 vrouwen die wonnen. Zelfs al verschijnen er in Frankrijk meer dan 100 strips per jaar die getekend en/of geschreven zijn door vrouwen.

Over wat de achterliggende reden van dit debakel is, kan lang gediscussieerd worden. Is het opzettelijk seksisme, is het onzichtbaarheid, of zijn er daadwerkelijk minder vrouwen die strips maken?

De strip stond lange tijd bekend als een medium dat vooral mannelijke lezers en makers had. Pas door de opkomst van o.a. manga in de jaren ‘90 is de ongelijkheid langzaam aan het verdwijnen. Deze ontwikkeling werd nog verder voortgezet door het online webcomicplatform Webtoon. Webtoon werd in 2021 vooral geconsumeerd door vrouwen (58% volgens Forbes). De makers van Webtoon-strips zijn in 2021 eveneens grotendeels vrouw (66,5% bron: Statista). Dit is in de cijfers van deze enquête nog niet terug te zien.

Van de deelnemers aan de enquête is 27% vrouw en 67,2% man. Daarmee is de stripwereld hier nog altijd een “mannenwereld”. Opvallend is het aantal non-binaire deelnemers aan deze enquête. Dit percentage (4%) komt overeen met het landelijk gemiddelde (bron: kenniscentrum Rutgers).

Het overgrote deel van de stripmakers (71,7%) is ZZP’er. Dit toont aan dat de tijden waarin stripmakers in loondienst waren bij grote studio’s definitief voorbij zijn. Dit maakt de stripmakers ook een kwetsbare groep, met onzeker inkomen en weinig vangnet. In de praktijk werken stripmakers wel degelijk op regelmatige basis voor dezelfde klanten, zoals kranten, tijdschriften of studio’s. Toch is dit veelal in de hoedanigheid van freelancer en dus niet in loondienst.