Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία / Μάρτιος, Απρίλιος 2023

ΤΕΥΧΟΣ 03 | ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2023 | agrotypos.gr

ΤΙΜΗ 1,50€

• Αντιδράσεις κλάδου γαλακτοπαραγωγής για νομοσχέδιο

ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ

• Απολογισμός από Διεπαγγελματική Βάμβακος

• To φυσικό εμβόλιο κατά του ωιδίου και του περονόσπορου

ΜΗΝΙΑΙΟ περιοδικό του ΑγροΤύπου για τον αγρότη!

ΈΡΈΥΝΑ ΓΙΑ ΑΠΑΙΤΗΣΈΙΣ ΨΥΧΟΥΣ

• Αξιόπιστη προστασία από σημαντικές ασθένειες εδάφους

• Ολοκληρωμένες λύσεις υδρολίπανσης

• Καινοτόμος βιοδιεγέρτης

ΤΕΧΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ

ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

ISSN 1105-2465, Κωδικός: 013155

Ιδιοκτησία: ΑγροΤύπος ΑΕ

Β. Ηπείρου 31, 151 25 Μαρούσι

Τηλ. 210-6142550 & 8064002

Fax 210-6125141

www.agrotypos.gr

E-mail: advert@agrotypos.gr

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ:

Γ Γιαννοπολίτη georgia@agrotypos.gr

Έ Χυδεριώτου public@agrotypos.gr

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ:

Ν.Κ. Γιαννοπολίτης advert@agrotypos.gr

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: advert@agrotypos.gr info@agrotypos.gr

Σ. Παϊσιάδης

ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΑ, ΣΤΟΙΧΕΙΟΘΕΣΙΑ - DTP: Π Κ. Γιαννοπολίτη

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ, ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ: Μ. Κατσίκη sales@agrotypos.gr

ΕΚΤΥΠΩΣΗ, ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: PressiousArvanitidis Απαγορεύεται κάθε

Agriculture

CROP & ANIMAL HUSBANDRY

ISSN 1105-2465, Code: 3155

The Greek Review of Science, Technology and Business in Agriculture

V. Epirou 31, 151 25 Maroussi, Greece

Tel. +302106142550 & +302108064002, Fax. +302106125141 www.agrotypos.com

ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗ

Γεωτεχνικοί - αγρότες 36€

Δημ. Oργανισμοί, βιβλιοθήκες, επιχειρήσεις 80€

Κύπρος 100€

Τράπεζα Πειραιώς: 6853 126196 509

GR 12 0171 8530 0068 5312 6196 509

Τράπεζα Eurobank: 0284 02 0010 9734

GR 020 260 284 00000 40 200 109 734

Τράπεζα Εθνική: 72500 222 178

GR 800 110 7250 0000 72500 222 178

Πού βρίσκω το περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία;

1. Στα περίπτερα το τελευταίο Σάββατο κάθε μήνα με 1,50€

2. Στη διεύθυνσή μου, κάθε μήνα, με ετήσια συνδρομή 36€

3. Στο agrotypos.shop με ετήσια ηλεκτρονική συνδρομή 14,99€

Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα να χρησιμοποιούνται με

ασφαλή τρόπο. Να διαβάζετε πάντα την ετικέτα και τις

πληροφορίες σχετικά με το προϊόν πριν

Αρχές λίπανσης του αμπελώνα. Αναλύσεις εδάφους, φύλλων και νερού άρδευσης,

διαχείριση της

καλλιεργητική αξία, εξάπλωση (Κ. Καζαντζής)

ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ

Κρίσιμη φέτος η διαχείριση της παραγωγής

Αγγλική έκδοση: agrotypos.com

Φυτοπροστατευτικά: fytofarmaka.net

Ηλεκτρονικό κατάστημα: agrotypos.shop

Ενίσχυση ζητούν οι ντοματοπαραγωγοί για τον ιό της καστανής ρυτίδωσης

Στην συνάντηση των διοικήσεων των Αγροτικών Συλλόγων Γαργαλιάνων και Φιλιατρών με τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γεωργαντά, που έγινε τον Μάρτιο, συζητήθηκε το θέμα των ζημιών στην καλλιέργεια

τομάτας από τον ιό της καστανής ρυτίδωσης. Ο κ. Άγγελος Κοροβίλας, παραγωγός θερμοκηπιακών καλλιεργειών

και πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Φιλιατρών, δήλωσε

ότι «στην περιοχή της Τριφυλίας η καλλιεργούμενη έκταση

στα θερμοκήπια ανέρχεται σε 2.800 στρέμματα περίπου. Η

καλλιέργεια γίνεται σε δύο καλλιεργητικές περιόδους. Η 1η αρχίζει Δεκέμβριο και ολοκληρώνεται Ιούλιο και η 2η αρχίζει Ιούλιο και ολοκληρώνεται Δεκέμβριο. Η καλλιεργούμε-

νη έκταση της πρώτης καλλιεργητικής περιόδου ανέρχεται

σε περίπου 1.300 στρέμματα και στη δεύτερη καλλιεργη-

τική περίοδο περίπου σε 1.100 στρέμματα. Τα τελευταία

χρόνια οι ζημιές από τον ιό της καστανής ρυτίδωσης των

καρπών της τομάτας είναι πολύ μεγάλες. Ο ιός προσβάλλει

τα φύλλα και προκαλεί χλώρωση, μωσαϊκό και κατσάρωμα.

Προσβάλλει τους καρπούς και προκαλεί καστανές περιοχές, ρυτίδωση, παραμορφώσεις, ανομοιόμορφη ωρίμανση

και τους καθιστά μη εμπορεύσιμους. Τα ασθενή φυτά παρουσιάζουν μειωμένη ανθοφορία και καρπόδεση με αποτέλεσμα να έχουμε μείωση της παραγωγής έως και 70%. Η μείωση της παραγωγής ξεπέρασε το 50% για το 2022 στην περιοχή μας. Επιπλέον προέκυψε υποβάθμιση της ποιότητας και μείωση της εμπορικής αξίας του προϊόντος. Το κόστος παραγωγής είναι αυξημένο, κατά 50%, λόγω αύξησης της τιμής των λιπασμάτων, των φυτοπροστατευτικών

προϊόντων, της ενέργειας και των εργατικών. Τα έσοδα από τις πωλήσεις μειωμένα κατά 50% εξαιτίας της υποβάθμισης της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και της

μείωσης της παραγωγής. Η προσβολή της καλλιέργειας

από τον ιό και οι επιπτώσεις από την έλλειψη εργατικών χε-

ριών, την αύξηση της τιμής των εισροών και της ενέργειας,

έχουν μειώσει το εισόδημα των παραγωγών σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Η οικονομική ενίσχυση είναι αναγκαία για να στηριχθεί το εισόδημα των παραγωγών και να συνεχιστεί η τροφοδοσία της διατροφικής αλυσίδας».

Συνεργασία ΕΛΑΝΚΟ ΕΛΛΑΣ με Servalesa του ομίλου De Sangosse H ΕΛΑΝΚΟ ΕΛΛΑΣ είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσει τη νέα συνεργασία της με την εταιρεία Servalesa του ομίλου De Sangosse. H εταιρεία Servalesa ιδρύθηκε το 1980 με βασική της αρχή: «Σε έναν κόσμο όπου οι καταναλωτές ενδιαφέρονται όλο και περισσότερο για την ποιότητα της διατροφής τους, σκοπός μας είναι να διασφαλίζουμε στους αγρότες ασφαλή, αειφόρα και κερδοφόρα αγροτική παραγωγή». Το 2016 εντάχθηκε στον όμιλο εταιρειών της De Sangosse που αποτελεί ηγετική δύναμη στα προϊόντα βιολογικής γεωργίας. Στην παλέτα των προϊόντων της Servalesa περιέχονται βιοδιεγέρτες προσανατολισμένοι στην ενίσχυση της φυσικής άμυνας των φυτών, μικροοργανισμοί και εξειδικευμένα προϊόντα θρέψης. Η εταιρεία Servalesa δραστηριοποιείται με τα προϊόντα της σε περισσότερες από 50 χώρες και στόχος της είναι μέχρι το 2030 να συνεχίσει την δυναμική της ανάπτυξη στα βιοδραστικά προϊόντα διατηρώντας την ηγετική της θέση.

Απαράδεκτα τα 65 και 80 ευρώ αποζημίωσης στα πυρηνόκαρπα

Απαράδεκτα τα 65 και

80 ευρώ το στρέμμα

αποζημίωσης θεωρούν

οι συνεταιρισμοί της Ημαθίας. H Κοινοπραξία Συνεταιρισμών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας διαμαρτύρεται για τις

αποζημιώσεις που ανακοίνωσε το ΥπΑΑΤ τα τάξης των 65 και 80 ευρώ το στρέμμα για τις περυσινές βροχοπτώσεις σε ροδάκινα (επιτραπέζια

και μεταποίησης), βερίκοκα και νεκταρίνια. Ζητά επαναφορά του ύψους της αποζημίωσης στα αρχικά εξαγγελθέντα ποσά των 135 και 150 ευρώ, χωρίς συμψηφισμούς με την οικονομική ενίσχυση των 72 ευρώ. «Είναι εξευτελιστικό για τον παραγωγικό κόσμο της περιοχής μας να ζητιανεύει την ελεημοσύνη του de minimis κάθε φορά, λόγω της επανειλημμένης άρνησης των υπηρεσιών του ΕΛΓΑ να εντάξουν τις εν λόγω ζημιές στις αποζημιώσεις του Οργανισμού, παρά τις προβλέψεις του νομοθετικού πλαισίου και τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις που έχουν εκδοθεί από το 2017», τονίζει.

Εγκαίνια των νέων εγκαταστάσεων

της εταιρείας ΓΑΙΩΓΝΩΣΗ

Τα εγκαίνια των νέων εγκαταστάσεων της εταιρείας ΓΑΙΩΓΝΩΣΗ πραγματοποιήθηκαν, την Παρασκευή (17 Μαρτίου 2023), στην Μεταμόρφωση.

Η εταιρεία ΓΑΙΩΓΝΩΣΗ είναι ο αποκλειστικός

αντιπρόσωπος του σποροπαραγωγικού Ολλανδι-

κού οίκου BEJO ZADEN στην Ελλάδα. Όπως δήλωσε ο κ. Βασίλειος Βελισσάρης, Γεωπόνος και μέλος της διοίκησης της εταιρείας, «με τα εγκαίνια των νέων γραφείων κάνουμε μια νέα αρχή.

Η εταιρεία ιδρύθηκε το 2014 και εμπορεύεται

υβρίδια κηπευτικών. Διαθέτουμε ευρύ κατάλογο

υβριδίων καρότου, παντζαριού και κρεμμυδιού, που είναι ήδη καθιερωμένα στην ελληνική αγορά.

Εκτός από αυτά διαθέτουμε και πιο εξειδικευμέ-

να προϊόντα, όπως ραντίτσιο, kale κ.α. Tα υβρίδιά

μας διατίθενται σε όλη την Ελλάδα από τους κατά τόπους συνεργάτες μας, όπως είναι γεωπονικά

καταστήματα και φυτώρια».

Λύση στο πρόβλημα με τα ανόργανα λιπάσματα

ζητά ο ΣΠΕΛ

Τη νομοθετική ρύθμιση των Εθνικών Ανόργανων Λιπασμάτων

ζητά ο ΣΠΕΛ (Σύνδεσμος Παραγωγών και Εμπόρων Λιπασμά-

των) με επιστολή του στο ΥπΑΑΤ. Όπως υποστηρίζει ο ΣΠΕΛ, «δεν υπάρχει καμία εξέλιξη στο θέμα της θέσπισης νέας νομοθετικής εθνικής ρύθμισης για τα ανόργανα λιπάσματα, που υπήρχαν στον ΕΚ 2003/2003”. Μετά από ομόφωνη απόφαση του ΔΣ, απέστειλε νέα επιστολή στην Αρμόδια Υπηρεσία και στην Πολιτική Ηγεσία. Όπως αναφέρεται στην επιστολή “ ο κλάδος των λιπασμάτων είναι εγκλωβισμένος σε ένα αναχρονιστικό και άκρως γραφειοκρατικό εθνικό νομοθετικό πλαίσιο που έγινε πριν 20 χρόνια. Η νέα ΚΥΑ έληξε στις 16/12/2022 και δεν έχει ανανεωθεί. Οπότε τώρα ισχύει η παλιά ΚΥΑ του 2002. Οι άδειες ενός νέου προϊόντος μπορούν να δοθούν είτε με την εθνική νομοθεσία είτε με την ευρωπαϊκή αλλά και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει γραφειοκρατικό πρόβλημα. Και μιλάμε για τα ανόργανα λιπάσματα, που αντιπροσωπεύουν το 85% της αγοράς λιπασμάτων».

Η ΠΑΥΛΟΣ Ι. ΚΟΝΤΕΛΛΗΣ Α.Ε.Β.Ε στην ΑGROTHESSALY 2023

Την Κυριακή, 12 Μαρτίου 2023, ολοκληρώθηκε η ΑGROTHESSALY 2023. Φέτος η Πανελλήνια Έκθεση για τη Γεωργία και την Κτηνοτροφία φιλοξένησε 766 εκθέτες και δέχθηκε πάνω από 46.000 επισκέπτες. Το παρόν έδωσε όλος ο κλάδος των εισαγωγέων αγροτικών μηχανημάτων. Η εταιρεία «ΠΑΥΛΟΣ Ι. ΚΟΝΤΕΛΛΗΣ Α.Ε.Β.Ε.» είχε για άλλη μία φορά δυναμική παρουσία, ήρθε σε επαφή με παλιούς πελάτες και πρόσθεσε στο πελατολόγιό της νέους, οι οποίοι την εμπιστεύτηκαν για την αγορά του γεωργικού τους μηχανήματος. Σε περίοπτη θέση ήταν οι γεωργικοί ελκυστήρες T7.315 Heavy Duty και T8.410 Genesis της NEW HOLLAND, όπως επίσης και οι γεωργικοί ελκυστήρες PUMA 200 και OPTUM 300 CVXDrive της CASE IH. Μεγάλη προσέλευση είχε και ο χώρος με τους δενδροκομικούς και αμπελουργικούς ελκυστήρες GOLDONI, οι οποίοι αρχίζουν να κερδίζουν έδαφος στην προτίμηση των αγροτών. Φυσικά από το περίπτερο της εταιρείας δεν θα μπορούσαν να λείψουν και τα παρελκόμενα όπως: άροτρα, λιπασματοδιανομείς, καταστροφείς, ψεκαστικά, μηχανήματα χορτονομής, χορτοδετικές και θεριζοαλωνιστικές των εργοστασίων NEW HOLLAND, CAFFINI, BOA, GL1, ERMO, IRTEM που προωθεί η εταιρεία στην ελληνική αγορά και καλύπτουν όλα τα στάδια της προετοιμασίας του εδάφους. Σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για συστήματα GPS υψηλής ακρίβειας, ψεκαστικά drones, αισθητήρες φυλλοδιαγνωστικής αναγνώρισης της AUGMENTA, μετεωρολογικούς σταθμούς, αισθητήρες χαρτογράφησης εδάφους και πολλές ακόμη καινοτομίες.

Ακριβό το ενοίκιο γεωργικής γης στην

Ελλάδα

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, που δημοσιεύθηκαν

τη Δευτέρα (20 Μαρτίου 2023), η Ελλάδα είναι μεταξύ

των χωρών της ΕΕ με τις υψηλότερες τιμές ενοικίου καλ-

λιεργήσιμης γης. Τα πρόσφατα ευρήματα δείχνουν ότι

οι ετήσιες τιμές ενοικίασης ενός εκταρίου (δηλαδή 10 στρεμμάτων) γεωργικής γης διαφέρουν σημαντικά μεταξύ χωρών και περιφερειών. Η ενοικίαση ενός εκταρίου καλλιεργήσιμης γης ή και μόνιμου βοσκοτόπου για το 2021 κυμαίνεται από την χαμηλότερη που ήταν στα 62

ευρώ στη Σλοβακία έως την υψηλότερη που ήταν στα

836 ευρώ στην Ολλανδία. Οι χαμηλότερες τιμές ενοικίασης γεωργικής γης σε επίπεδο χώρας, μετά τη Σλοβακία, καταγράφηκαν στην Κροατία (74 ευρώ ανά εκτάριο), τη

Μάλτα και τη Λετονία (και οι δύο 83 ευρώ ανά εκτάριο). Η

Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ των χωρών με τις υψηλές τιμές

ενοικίασης (459 ευρώ ανά εκτάριο). Μεταξύ των περιο-

χών της ΕΕ, η ενοικίαση ενός εκταρίου γεωργικής γης

ήταν πιο ακριβή, για το 2021, στην ολλανδική περιφέρεια

της Flevoland (1.721 ευρώ ανά εκτάριο), ακολουθούμενη

από τα Κανάρια νησιά στην Ισπανία (1.119 ευρώ ανά εκτάριο) και την Αττική στην Ελλάδα (927 ευρώ ανά εκτάριο).

Αντίθετα, οι τιμές ενοικίασης ήταν χαμηλότερες στις περιοχές του Mellersta Norrland και Φvre Norrland (και στα

δύο 25 ευρώ ανά εκτάριο) της Σουηδίας, ενώ ακολουθεί

το Vύchodnι Slovensko (42 ευρώ) στην Σλοβακία.

Οικονομική στήριξη στους μελισσοκόμους

Στο πλαίσιο της ουσιαστικής στήριξης της ελληνικής μελισσοκομίας, ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων κ. Σίμος Κεδίκογλου, ανακοίνωσε την ενίσχυση του κλάδου με το ποσό των 12 εκατ. ευρώ, ώστε να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Η ενίσχυση αφορά τους επαγγελματίες μελισσοκόμους και τους μη κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμους, που έχουν στην κατοχή τους 110 κυψέλες και άνω. Δίνεται για πρώτη φορά ενίσχυση, σε ποσοστό 50% σε σχέση με τους επαγγελματίες, στους μη κατά κύριο επάγγελμα μελισσοκόμους. Δηλαδή από το συνολικό ποσό των 12 εκατ. ευρώ τα 10 εκατ. - όπως είχε ανακοινωθεί

εξ αρχής στο ΣΕΦ - αφορούν τους επαγγελματίες (8 ευρώ ανά κυψέλη) και τα υπόλοιπα 2 εκατ. τους ετεροεπαγγελματίες άνω των 110 μελισσιών (4 ευρώ ανά κυψέλη).

Προβλέψεις παραγωγής καλαμποκιού σε Αργεντινή και Βραζιλία Οι νεότερες προβλέψεις για την παραγωγή καλαμποκιού στην Αργεντινή κατά την περίοδο 2022/2023 αναφέρουν ότι είναι της τάξης των 40 εκατ. τόνων, εμφανίζοντας μια μείωση σε ποσοστό 19% σε σχέση με πέρυσι. Οι στρεμματικές αποδόσεις παρουσιάζονται μειωμένες κατά 14%. Αυτό οφείλεται στο ότι είχαμε καθυστερήσεις στη φύτευση (στα 2/3 των εκτάσεων) λόγω των υψηλών θερμοκρασιών και της ξηρασίας με αποτέλεσμα να πάει πίσω η καλλιέργεια. Επίσης η ξηρασία του Φεβρουαρίου και οι θερμοκρασίες άνω των 35 βαθμών Κελσίου δημιούργησαν ζημιές στην παραγωγή. Η κρίσιμη περίοδο για την ανάπτυξη της καλλιέργειας είναι μεταξύ Ιανουαρίου - Μαρτίου και η συγκομιδή ξεκινά από τα τέλη Μαρτίου. Αντίθετα αυξημένη αναμένεται

να είναι η παραγωγή καλαμποκιού στη Βραζιλία που εκτιμάται ότι θα ανέλθει στους 125 εκατ. τόνους. Οι εκτάσεις καλλιέργειας είναι αυξημένες κατά 4%, ενώ και οι αποδόσεις κυμαίνονται στους 5,5 τόνους ανά στρέμμα (αυξημένες κατά 3% σε σχέση με πέρυσι και κατά 6% σε σχέση με τον μέσο όρο της τελευταίας 5ετίας).

Αύξηση παραγωγής και

εξαγωγών ρυζιού στην Ινδία

Αύξηση αναμένεται να έχει το 2022/2023

η παγκόσμια παραγωγή ρυζιού, η οποία

κυρίως οφείλεται στην αύξηση της ινδικής

παραγωγής, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του

USDA. Η Ινδία είναι ο δεύτερος μεγαλύτε-

ρος παγκόσμιος παραγωγός ρυζιού μετά

την Κίνα. Για την περίοδο 2023 (Οκτώβρι-

ος 2022 - Σεπτέμβριος 2023) η ινδική πα-

ραγωγή αναμένεται να φτάσει στους 132

εκατ. τόνους, αυξημένη κατά 7% λόγω της

αύξησης των στρεμμάτων καλλιέργειας.

Είναι η έβδομη συνεχόμενη χρονιά που η

παραγωγή της χώρας εμφανίζει αύξηση.

Ρεκόρ όμως αναμένεται να έχει η Ινδία και

στις εξαγωγές ρυζιού, οι οποίες προβλέ-

πεται να ανέλθουν στα 22,5 εκατ. τόνους.

Αυξημένες προβλέπεται να είναι οι ινδικές

εξαγωγές προς την Κίνα, τη Νιγηρία και το Βιετνάμ. Πάντως παρά την αύξηση των

εξαγωγών το USDA προβλέπει ότι θα υπάρξει αύξηση των ινδικών αποθεμάτων λόγω μεγάλης παραγωγής.

Μείωση κατανάλωσης και αύξηση αποθεμάτων στο βαμβάκι Μείωση της παγκόσμιας κατανάλωσης βάμβακος προβλέπει το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA). Μειωμένη ζήτηση

αναμένεται να έχει το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές λόγω των προβλημάτων που υπάρχουν με το υψηλό κόστος ενέργειας. Επίσης ο σεισμός της Τουρκίας δημιούργησε ζημιές στα κλωστήρια της χώρας με αποτέλεσμα να μην μπορούν να λειτουργήσουν για κάποια χρονικά διαστήματα. Οι εισαγωγές στην Ινδονησία αναμένεται να μειωθούν σε επίπεδο κάτω από το αρνητικό ρεκόρ που είχαν σημειώσει το 1990. Το παγκόσμιο εμπόριο αναμένεται να μειωθεί κατά περίπου 800.000 μπάλες σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα και να ανέλθει σε 39,6 εκατομμύρια μπάλες, που είναι χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι ετών. Τα παγκόσμια αποθέματα αναμένεται να αυξηθούν και να φτάσουν στα 91,1 εκατομμύρια και κυρίως λόγω των αποθεμάτων στην Κίνα. Η προβλεπόμενη μέση τιμή στις ΗΠΑ παραμένει σε επίπεδα των 83 σεντς ανά λίβρα.

ΔΗΜΟΣΙΕΎΘΗΚΕ

Η ΠΡΟΚΗΡΎΞΗ ΤΟΎ ΎΠΟΜΕΤΡΟΎ 4.1.5

ΣΧΕΔΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ

Τα βασικά σημεία του προγράμματος

Δημοσιεύτηκε από το ΥπΑΑΤ η πρόσκληση της Δράσης 4.1.5: «Υλοποίηση επενδύσεων με στόχο την ανθεκτικότητα, τη βιωσιμότητα και την ψηφιακή οικονομική ανάκαμψη των γεωργικών εκμεταλλεύσεων» - Σχέδια Βελτίωσης. Στο συγκεκριμένο άρθρο ο κ. Γιάννης Φλωρίδης (ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΗ ΑΙΓΑΙΟΥ) μας επισημαίνει τα κυριότερα σημεία της πρόσκλησης που θα πρέπει να προσέξουν οι ενδιαφερόμενοι προς ένταξη γεωργοί και κτηνοτρόφοι.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ Δημοσιογράφος στον ΑγροΤύπο

Ερ: Υπάρχουν κάποιες αλλαγές στη νέα προκήρυξη;

Απ: Χωρίς θεαματικές αλλαγές

αλλά με πολύ μικρό προϋπολογισμό ανά

Περιφέρεια προκηρύχθηκε η δράση με

τίτλο «Υλοποίηση επενδύσεων με στόχο

την ανθεκτικότητα, τη βιωσιμότητα και

την ψηφιακή οικονομική ανάκαμψη των γεωργικών εκμεταλλεύσεων» του Υπομέτρου 4.1. Ο νέος τίτλος δίνει την κατεύθυνση και τους στόχους της δράσης οι οποίοι είναι η επίτευξη ανθεκτικής, βιώσιμης και ψηφιακής οικονομικής ανάκαμψης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις υφιστάμενες αλλά και τυχόν μελλοντικές συνέπειες της πανδημίας ή όποιου άλλου κινδύνου προκύψει στο μέλλον. Για την επίτευξη των ανωτέρω στόχων παρέχεται στήριξη για επενδύσεις ανέγερσης, επέκτασης, εκσυγχρονισμού, αναδιάρθρωσης, μείωσης κόστους παραγωγής και δημιουργίας οικονομιών κλίμακας, οι οποίες στοχεύουν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων καθώς και επενδύσεις αξιοποίησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ιδία κατανάλωση.

Ερ: Πότε είναι επιλέξιμοι προς ένταξη στο πρόγραμμα;

Απ: Τα φυσικά πρόσωπα θα πρέπει:

♦

Να έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος

της ηλικίας τους, να μην έχουν υπερβεί το 63ο έτος της ηλικίας τους.

♦ Να έχουν υποβάλλει παραδεκτή Ενι-

αία Αίτηση Ενίσχυσης για το έτος 2022. Να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμεροι. Να είναι εγγεγραμμένοι στο ΜΑΑΕ ως επαγγελματίες

αγρότες ή να είναι νέοι γεωργοί του

υπομέτρου 6.1 για τους οποίους δεν έχουν περάσει τέσσερα έτη από την απόφαση ένταξής τους στο μέτρο.

Τα νομικά πρόσωπα του εμπορικού δικαίου, θα πρέπει:

♦ Να έχουν υποβάλλει παραδεκτή Ενιαία Αίτηση Ενίσχυσης για το έτος 2022. Να είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερα και να έχουν διάρκεια τουλάχιστον μέχρι τις 31.12.2033.

Να έχουν ως κύρια δραστηριότητα

την άσκηση της γεωργίας

♦ Οι εκμεταλλεύσεις με βάση την Ενιαία

Αίτηση Ενίσχυσης του 2022, έχουν ελάχιστο μέγεθος παραγωγικής δυναμικότητας (εκφρασμένη ως τυπική απόδοση) μεγαλύτερη ή ίση των:

♦ Δώδεκα χιλιάδων ευρώ (12.000 €)

για την ηπειρωτική χώρα, την Κρήτη και την Εύβοια.

♦ Οκτώ χιλιάδων ευρώ (8.000 €) για όλα τα νησιά της χώρας πλην Κρήτης και Εύβοιας.

♦ Οκτώ χιλιάδων ευρώ (8.000€) για τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις που αξιοποιούν τουλάχιστον 109 κυψέλες.

Ερ: Ποιες επενδύσεις ενισχύονται μέσω του προγράμματος;

Απ: Ενισχύονται οι εξής επενδύσεις:

1. Ίδρυση, μετεγκατάσταση, ανέγερση, επέκταση και εκσυγχρονισμός γεωργικών κτιρίων και κατασκευών.

2. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση καινούργιου μηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού.

3. Αγορά γης.

4. Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση πολυετών φυτειών των οποίων η εγκατάσταση δεν γίνεται με τη χρήση σπόρου.

5. Περίφραξη και διαμόρφωση αγροτεμαχίων και την περίφραξη φυτειών

6. Αγορά καινούργιου αυτοκινήτου με ψυκτικό θάλαμο για την εξυπηρέτηση εκμετάλλευσης παραγωγής ανθέων ή μανιταριών.

7. Αγορά καινούργιου φορτηγού αυτοκινήτου για τη μεταφορά κυψελών (μελισσοκομικό φορτηγό).

8. Αγορά και εγκατάσταση Η/Υ και λογισμικού διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης, εξοπλισμού επικοινωνιών και γραφείου.

9. Επενδύσεις που συμβάλλουν στην αξιοποίηση ΑΠΕ.

10. Γενικές Δαπάνες, στις οποίες περιλαμβάνεται κάθε δαπάνη λήψης υπηρεσιών που συνδέονται άμεσα με την υλοποίηση του επενδυτικού σχεδίου και δεν δύναται να συγχρηματοδοτηθεί από άλλα μέτρα του ΠΑΑ.

Ερ: Ποιος είναι ο επιλέξιμος προϋπολογισμός;

Απ: Για όλες τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις ως όριο αιτούμενου προϋπολογισμού, ορίζονται τα 150.000 ευρώ. Ωστόσο ο ανώτατος αιτούμενος προϋπολογισμός δύναται να αυξηθεί έως και τις 250.000 ευρώ με την προϋ-

Ο ΧΡΟΝΟΣ

ΥΠΟΒΟΛΉΣ ΕΊΝΑΊ ΛΊΓΟΣ

ΚΑΊ ΘΑ ΠΡΕΠΕΊ ΝΑ ΔΟΘΕΊ ΠΑΡΑΤΑΣΉ ΓΊΑ ΤΉΝ

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΉ ΤΩΝ ΔΊΚΑΊΟΛΟΓΉΤΊΚΩΝ

Πίνακας 1

Ο δικαιούχος κατά τη στιγμή υποβολής

της αίτησης α) δεν έχει υπερβεί το

41ο έτος της ηλικίας, διαθέτει επαρκή

επαγγελματικά προσόντα και ικανότητες

και εγκαθίσταται για πρώτη φορά σε

γεωργική εκμετάλλευση ως υπεύθυνος

της εκμετάλλευσης αυτής την τελευταία

πενταετία ή β) έχει ενταχθεί ως

δικαιούχος μέτρων Νέων

Ìε πληèυσμό

ÌÉÊÑΑ ÍÇÓÉΑ ΑÉÃΑÉÏΥ ΠΕËΑÃÏΥÓ ΑÍΑÔÏËÉÊÇ ÌΑÊΕÄÏÍÉΑÈÑΑÊÇ & ÇΠΕÉÑÏÓ

έως 3.100 Ìε πληèυσμό

πόθεση ότι η τυπική απόδοση της εκμετάλλευσης, σύμφωνα με την Ενιαία Δήλωση Εκμετάλλευσης του έτους 2022, ανέρχεται τουλάχιστον στο 20% του αιτούμενου προϋπολογισμού. Η Δημόσια Δαπάνη της πρόσκλησης ανέρχεται σε 180.000.000 ευρώ και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ). Μετά την αξιολόγηση των αιτημάτων πληρωμής θα κατανεμηθεί επιπλέον ποσό 50.000.000

ευρώ ως υπερδέσμευση έτσι ώστε η συνολική δημόσια δαπάνη της πρόσκλησης

να ανέρθει στα 230.000.000 ευρώ.

Η ένταση (%) της παρεχόμενης στήριξης εμφανίζεται στον Πίνακα 1:

Ερ: Ποια είναι η διαδικασία υποβολής

των αιτήσεων και ποιες οι υποχρεώσεις των δικαιούχων ;

Απ: Οι ενδιαφερόμενοι που επιθυ-

μούν να ενταχθούν στη Δράση 4.1.5 πρέ-

πει να υποβάλλουν (οριστικοποιήσουν) μία αίτηση στήριξης ηλεκτρονικά, μέσω του Πληροφοριακού Συστήματος Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) που λειτουργεί στον

άνω των 3.100

κατοίκων

ÈΕÓÓΑËÉΑ, ÄΥ Ô. ΕËËΑÄΑ, ÊΕÍ. ÌΑÊΕÄÏÍÉΑ, ÉÏÍÉΑ ÍÇÓÉΑ, ΠΕËÏΠÏÍÍÇÓÏÓ & ÊÑÇÔÇ

ÓÔΕÑΕΑ ΕËËΑÄΑ & ÄΥ ÔÉÊÇ ÌΑÊΕÄÏÍÉΑ ΑÔÔÉÊÇ

ιστότοπο http://www.ependyseis.gr κατά το διάστημα έως 16/5/2023 και ώρα 13:00. Φυσικά ο χρόνος υποβολής είναι μικρός και βασικά δικαιολογητικά είναι αδύνατον να συγκεντρωθούν από τους ενδιαφερόμενους, πράγμα που καθιστά επιτακτική την ανάγκη κάποιας παράτασης. Υποχρεώσεις δικαιούχων Ο δικαιούχος αναλαμβάνει τις παρακάτω δεσμεύσεις καθώς και τις επί μέρους χρονικές προθεσμίες επίτευξής τους που αφορούν στα ακόλουθα.

1. Από το έτος υφιστάμενης κατάστασης του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου να μην προβεί σε ενέργειες που έχουν ως αποτέλεσμα η βαθμολογία της πρότασης να υπολείπεται της βαθμολογίας της αίτησης που συγκέντρωσε τη μεγαλύτερη βαθμολογία αλλά δεν καλύφθηκε από τις πιστώσεις της Περιφέρειας

2. Από το έτος υφιστάμενης κατάστασης του επενδυτικού σχεδίου και μέχρι την ολοκλήρωση των μακροχρό-

υποχρεώσεών του να υποβάλει

Αίτηση Ενίσχυσης κατ΄ έτος 3. Κατά τη διάρκεια των μακροχρονίων υποχρεώσεων να διατηρήσει την τυπική απόδοση σε επίπεδο τουλάχιστον ίσο με την τυπική απόδοση που έχει δηλωθεί στη μελλοντική κατάσταση.

4. Ολοκλήρωση του φυσικού αντικειμένου και υποβολή του τελικού αιτήματος πληρωμής μέχρι τις 15/10/2025.

Βαèμολογία

Για την αξιολόγηση των αιτήσεων στήριξης φυσικών προσώπων & νομικών προσώπων του εμπορικού δικαίου, οι αρχές κριτηρίων της αξιολόγησης, είναι οι παρακάτω

1. Προσανατολισμός της εκμετάλλευσης

2. Οικονομικό μέγεθος

3. Δυναμική της εκμετάλλευσης

4. Επενδυτικές δαπάνες που καθιστούν ανθεκτική την εκμετάλλευση στους εξωγενείς κινδύνους

5. Εισαγωγή/χρήση καινοτομίας

6. Συμμετοχή σε κλάδους που αναδεικνύονται στο πλαίσιο των ιδιαιτεροτήτων και αναγκών της κάθε Περιφέρειας

7. Επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις πυρόπληκτων περιοχών.

Από τα πρώτα δεδομένα προκύπτει ότι ανά Περιφέρεια δημιουργούνται διαφορετικές προϋποθέσεις ένταξης στη δράση και με δεδομένο ότι τα χρήματα του προϋπολογισμού είναι λίγα, σε σχέση με τον αριθμό των ενδιαφερομένων, είναι λογικό ότι η βαθμολογίες ένταξης θα κυμανθούν σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με την προηγούμενη πρόσκληση.

Με δεδομένη την βαθμολογική κατάσταση της κάθε εκμετάλλευσης η οποία μπορεί να υπολογιστεί από την υφιστάμενη κατάσταση και το είδος των επενδύσεων που σχεδιάζει ο ενδιαφερόμενος, πρέπει να προβληματίσει ολους όσους θέλουν να καταθέσουν πρόταση στο Μέτρο αν τελικά είναι στους τυχερούς που θα λάβουν έγκριση. n

VIXERAN®: ΔΏΣΕ ΔΎΝΑΜΗ ΣΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΟΎ

Περισσότερο άζωτο, για αυξημένη σοδειά

Πρωταρχικός στόχος σε κάθε αγροτική επιχείρηση, ανεξάρτητα από τιμές προϊόντων, εφοδίων, ενέργειας και συνθηκών

εμπορίας, ήταν και παραμένει η αύξηση της απόδοσης των καλλιεργειών και η υψηλή (αντ)αποδοτικότητα των εισροών

της γεωργικής εκμετάλλευσης. Στο επίκεντρο της προσπάθειας κάθε παραγωγού, είναι η αύξηση της σοδειάς του. Όλο και πιο επιτακτική, όμως, γίνεται πλέον η στοχευμένη και αποτελεσματική χρήση των πόρων (εισροές) που αποφασίζεται να επενδυθούν σε μια καλλιέργεια, με όρους παραγωγικούς, αλλά και, πρώτιστα, οικονομικούς. Προϊόντα που ενισχύουν την

αποτελεσματική χρήση θρεπτικών στοιχείων θα αποτελέσουν βασικά εργαλεία της γεωργίας στο άμεσο μέλλον.

ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΚΏΣΤΙΚΑΣ

Τ

ο VIXERAN® είναι ένα αποδεδειγμένα υψηλής αποτελεσματικότητας

προϊόν, που ενισχύει

τη θρέψη των καλλιεργειών. Δεσμεύοντας

άζωτο από την ατμόσφαιρα, αυξάνοντας

την προσρόφηση των αζωτούχων λιπασμάτων, αλλά και διεγείροντας λειτουργίες των φυτών και των μικροοργανισμών του εδάφους, επιτυγχάνει την αύξηση της παραγωγής και περιορίζει τις απώλειες στην επένδυση, που γίνεται στην καλλιέργεια.

Ενίσχυση με άζωτο από την ατμόσφαιρα

Το Azotobacter salinestris έχει μελετηθεί για περισσότερα από 100 χρόνια, σε ό,τι αφορά τις αζωτοδεσμευτικές του ικανότητες. Η φυλή CECT9690, που είναι το συστατικό του VIXERAN®, αποικίζει το φυτό, δεσμεύοντας άζωτο από την ατμόσφαιρα, ακόμα και παρουσία οξυγόνου. Ενισχύει, έτσι, τη χρήση αζώτου από το φυτό, πέραν της λίπανσης που εφαρμόζεται στην καλλιέργεια, βοηθώντας την καλύτερη ανάπτυξη και, τελικά, την παραγωγικότητα.

Βελτίωση στην πρόσληψη

αζώτου από τη λίπανση

Σημαντική είναι η επίδραση του VIXERAN®

και στην καλύτερη πρόσληψη του αζώτου από το έδαφος. Αποικίζοντας τη ρίζα εσωτερικά, αλλά και τη ριζόσφαιρα, βοηθά στην αποτελεσματικότερη μεταφορά του αζώτου προς το φυτό, πε-

ριορίζοντας την έκπλυση ή την εξάτμισή του. Ταυτόχρονα, παράγει ουσίες (π.χ. αυξίνες, γιβεριλλίνες, εξωπολυσακχαρίτες), που λειτουργούν ως βιοδιεγέρτες, βελτιώνοντας την ανάπτυξη του φυτού, αλλά και τη διαχείριση της διαθέσιμης υγρασίας του εδάφους. Προσφέρει, ακόμα, στα κύτταρα αντοχή στη γήρανση, αλλά ενεργοποιεί και τους μικροοργανισμούς του εδάφους, βελτιώνοντας τη σύνθεση και τη δομή του. Τέλος, κινητοποιεί και άλλα στοιχεία, όπως ο Σίδηρος και το Κάλιο.

Με ευκολία στη χρήση και την εφαρμογή

Το VIXERAN® προσφέρει σημαντική ευκολία, όσον αφορά τη χρήση του, καθώς εφαρμόζεται κατ’ αρχάς στο φύλλωμα, τόσο στις εκτατικές καλλιέργειες, όσο και στα κηπευτικά και τα δέντρα. Στις δύο τελευταίες κατηγορίες μπορεί να τοποθετηθεί και με ριζοπότισμα. Έχει τη δυνατότητα να συνδυάζεται με τα περισσότερα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, επιτρέποντας την ταυτόχρονη εφαρμογή του μαζί με άλλα σκευάσματα, αποτρέποντας επιπλέον έξοδα. Είναι ανθεκτικό σε μεγάλο εύρος θερμοκρασιών (5-45οC), ενώ απλά αδρανοποιείται εκτός του συγκεκριμένου φάσματος. Η UV ακτινοβολία δεν καταστρέφει το μικροοργανισμό, ο οποίος είναι ανθεκτικός τόσο σε αλατούχα (NaCl), όσο και σε ασβεστούχα (CaCO3) εδάφη. Προσφέρει, δηλαδή, στον παραγωγό τη δυνατότητα να το εφαρμόσει χωρίς πρόβλημα, ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες, χωρίς να επηρεάζεται η αποτελεσματικότητά του.

Για αυξημένη παραγωγή, χωρίς επιπλέον εισροές Μέσα από πληθώρα πειραμάτων σε όλη την Ευρώπη, το VIXERAN® έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό στη δέσμευση αζώτου και επιτυγχάνει αύξηση της παραγωγής σε πολλές καλλιέργειες, εκ των οποίων βασικότερες είναι τα χειμερινά σιτηρά, το καλαμπόκι, το ρύζι, το βαμβάκι, αλλά και πολλές καλλιέργειες δέντρων και κηπευτικών. Απευθύνεται σε παραγωγούς που επιζητούν:

9 Αποτελεσματικότερη χρήση της αζωτούχου λίπανσης

9 Ενισχυμένη θρέψη

9 Λιγότερη επιβάρυνση στο περιβάλλον, με τον περιορισμό της έκπλυσης του αζώτου

9 Αυξημένη παραγωγή

9 Καλύτερη οικονομική ανταποδοτικότητα των εισροών που επενδύουν στις καλλιέργειές τους n

ΕΝΑΕΡΙΑ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΨΕΚΑΣΜΟΥ (SPRAY

DRONES)

Ποιες δράσεις είναι αναγκαίες για την αποτελεσματική και ασφαλή

εφαρμογή φυτοπροστατευτικών προϊόντων;

Στο συγκεκριμένο άρθρο αναφέρονται σκέψεις, απόψεις και προβληματισμοί, σχετικά με την ασφαλή και αποτελεσματική

εφαρμογή φυτοπροστατευτικών προϊόντων μέσω της χρήσης μη επανδρωμένων εναέριων συστημάτων ψεκασμού. Ειδικότερα, σχολιάζονται οι παράγοντες και οι πιθανοί λόγοι της μη ευρείας υιοθέτησής τους στη χώρα μας και διεθνώς, παρά την εξαιρετικά μεγάλη τεχνολογική εξέλιξη κατά τα τελευταία χρόνια και την πολύχρονη προσπάθεια ερευνητών και κατασκευαστών.

ΗΛΊΑΣ Γ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΊΝΟΣ Ομότιμος καθηγητής Α.Π.Θ.

Μέλος Ελληνικής Γεωργικής Ακαδημίας, Εξωτερικό μέλος Συμβουλίου Διοίκησης Γ.Π.Α.

Ηπρώτη μη επανδρωμένη εναέρια

εφαρμογή Φυτοπροστατευτικών

Προϊόντων (ΦΠ) έγινε στην Ιαπω-

νία το 2001 με ελικόπτερο τύπου UAV Model Rmax, ενώ τα «Μη Επανδρωμένα Εναέρια Συστήματα Ψεκασμού (Μη-ΕΕΣ, Unmanned Aerial Spraying Systems)» με πολλούς ρότορες, γνωστά και ως «Συστήματα μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών για Ψεκασμούς (Spray drones)», άρχισαν να χρησιμοποιούνται στην Κίνα το 2010 (Zhang κ.ά., 2021). Βέβαια, η χρήση τους παγκοσμίως, με εξαίρεση την Κίνα, την Ιαπωνία, την Κορέα, την Αυστραλία και την Ελβετία, είναι ακόμη σε πιλοτικό στάδιο ή γίνεται παράνομα ή εγκρίνεται σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. έλεγχος κουνουπιών, προστασία δασών). Ειδικότερα στην Ευρώπη, αν και απαγορεύεται η χρήση των Μη-ΕΕΣ σε εφαρμογή ΦΠ (128/CE/2009), γίνεται

κατά παρέκκλιση της απαγόρευσης μετά

από χορήγηση ειδικής άδειας, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και τη Βραζιλία, η χρήση τους βρίσκεται ακόμη υπό εξέταση, παρά το γεγονός ότι στις χώρες αυτές υπάρχει μεγάλη εμπειρία

από τη χρήση επανδρωμένων αεροσκαφών για ψεκασμούς. Η μη ευρεία υιοθέ-

τηση της χρήσης των Μη-ΕΕΣ οφείλεται

στην απουσία αξιόπιστων και συγκρίσιμων δεδομένων αποτελεσματικής και ασφαλούς εφαρμογής των ΦΠ εξαιτίας της μη αξιολόγησής τους βάσει κοινών πρωτοκόλλων δοκιμών (Chen κ.ά., 2022;

OECD, 2021a,b). Η διαπίστωση αυτή αποτέλεσε τον κυριότερο λόγο συγγραφής αυτού του άρθρου, όπου σχολιάζονται αρχικώς οι παράγοντες που επηρεάζουν την ορθή εφαρμογή των Μη-ΕΕΣ (ομοιομορφία εφαρμογής στην επιφάνεια-στόχο και μειωμένη διασπορά σταγονιδίων εκτός στόχου) μέσω της χρήσης Μη-ΕΕΣ, ενώ στη συνέχεια αναφέρονται τα αναμενόμενα οφέλη και οι ενδεχόμενες επιπτώσεις για τις καλλιέργειες, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Ακο-

λούθως, επισημαίνεται η αναγκαιότητα δημιουργίας κοινών πρωτοκόλλων δοκιμών για την αξιολόγηση της δυνατότητας χρήσης των διαφόρων τύπων Μη-ΕΕΣ παγκοσμίως ως εναλλακτικά ή συμπληρωματικά μέσα των επίγειων εξοπλισμών ψεκασμού ΦΠ. Τέλος, προτείνεται η διοργάνωση προγραμμάτων εκπαίδευσης - κατάρτισης για την πιστοποίηση των χειριστών Μη-ΕΕΣ και τη χορήγηση άδειας επαγγελματία ορθολογικής χρήσης ΦΠ.

ΜΗ ΕΠΑΝΔΡΩΜΕΝΑ

Παράγοντες που επηρεάζουν την ορθή εφαρμογή ΦΠ με Μη-ΕΕΣ

Η ομοιόμορφη εναπόθεση σταγονιδίων στα φυτά ή στους επιβλαβείς οργανισμούς των φυτών και η ταυτόχρονη μείωση της διασποράς σταγονιδίων (ψεκαστικού νέφους) αποτελούν τους επιδιωκόμενους στόχους της ορθής εφαρμογής των ΦΠ με Μη-ΕΕΣ, διότι συμβάλλουν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και την ελαχιστοποίηση

των αρνητικών τους επιπτώσεων στις καλλιέργειες, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Οι κυριότεροι παράγοντες

που επηρεάζουν την προσέγγιση αυτών των στόχων είναι:

1) Ο τύπος των Μη-ΕΕΣ (δύο, τέσσερις, έξι ή οκτώ ρότορες-έλικες),

2) Ο τύπος ακροφυσίων-σχήμα πατέντας

ψεκασμού (ριπίδιο, κοίλος κώνος, πλήρης κώνος), η γωνία ψεκασμού

και η διάταξη (σε ιστό-μπάρα ψεκασμού ή κάτω από κάθε ρότορα),

3) Η ταχύτητα, το ύψος και η κατεύθυν-

ση πτήσης (πρόσθια, οπίσθια, κάθετη, παράλληλη) των Μη-ΕΕΣ,

4) Η επιτάχυνση ή η επιβράδυνση των

Μη-ΕΕΣ κατά την εναλλαγή λωρίδων

ψεκασμού,

5) Η μεταβαλλόμενη καθοδική ροή

αέρα από τον ρότορα (ες) λόγω του

συνεχώς μειούμενου φορτίου κατά

τον ψεκασμό,

6) Ο όγκος ψεκαστικού υγρού,

7) Η πίεση ψεκασμού,

8) Ο ρυθμός παροχής ακροφυσίων,

9) Το μέγεθος και ο αριθμός σταγονιδίων, 10) Ο τύπος σκευάσματος (υδατικό διάλυμα, γαλακτωματοποιήσιμο συμπύκνωμα, συμπυκνωμένο αιώρημα, αιωρηματοποιήσιμοι κόκκοι κ.ά.) και οι φυσικοχημικές ιδιότητες των ΦΠ, 11) Η προσθήκη επιφανειοδραστικών ή άλλων ουσιών, 12) Τα χαρακτηριστικά της καλλιέργειας (μέγεθος και σχήμα κόμης, πυκνότητα και διάταξη φύλλων, τρόπος εγκατάστασης και στάδιο φυτών),

13) Οι καιρικές συνθήκες (ταχύτητα και κατεύθυνση ανέμου κατά τον ψεκασμό, θερμοκρασία και σχετική υγρασία ατμόσφαιρας), καθώς και

14) Η ικανότητα του χειριστή (Chen κ.ά., 2021; Da Cunha κ.ά., 2021; Hu κ.ά., 2022; OECD, 2021b; Shan κ.ά., 2022; Subramanian κ.ά., 2021; Wang κ.ά., 2019a,b).

Η ομοιόμορφη εναπόθεση σταγονιδίων ψεκασμού ΦΠ στην επιφάνεια - στόχο με Μη-ΕΕΣ είναι εξαιρετικά δύσκολη λόγω της χρήσης μικρού όγκου νερού (0,75-4,0 lit/στρέμμα, ενώ ο αντίστοιχος των επίγειων εξοπλισμών ανέρχεται σε 15-80 lit/στρέμμα) (Shan κ.ά., 2022; Subramanian κ.ά., 2021; Wang κ.ά., 2019). Αυτό οφείλεται στην αδυναμία του μικρού όγκου ψεκαστικού υγρού να καλύψει πλήρως τα φυτά, η οποία, σε συνδυασμό και με τη μειωμένη διείσδυση σταγονιδίων στα κατώτερα μέρη των φυτών λόγω της από αέρος εφαρμογή των ΦΠ, έχει ως συνέπεια τη μη αποτελεσματική αντιμετώπιση όλων των εντόμων, ακάρεων

και μυκήτων που απαντώνται εντός της καλλιέργειας. Αυτό τεκμαίρεται από τα δεδομένα της έρευνας των Shan κ.ά. (2022), τα οποία δείχνουν ότι η μείωση του όγκου ψεκαστικού υγρού από 3,0 σε 2,25, 1,5 και 0,75 lit/στρέμμα, κατά την εφαρμογή εντομοκτόνου με Μη-ΕΕΣ σε καλλιέργεια αραβοσίτου, μείωσε την αποτελεσματικότητά του εναντίον του εντόμου Spodoptera frugiperda από 85% σε 84%, 72% και 60%, αντίστοιχα. Βέβαια, ο μικρός όγκος νερού κατά την ανάμειξη των ΦΠ για ψεκασμό, εκτός από τα προβλήματα της μειωμένης αποτελεσματικότητας, έχει και μεγαλύτερη πιθανότητα πρόκλησης τοξικότητας σε ορισμένες καλλιέργειες (περίπτωση ζιζανιοκτόνων με οριακή εκλεκτικότητα) ή σε οργανισμούς μη στόχους (π.χ. μέλισσες). Αυτό οφείλεται στη μεγαλύτερη περιεχόμενη συγκέντρωση των ΦΠ στα λιγότερα σταγονίδια ψεκασμού με Μη-ΕΕΣ (λόγω ανάμειξης με μικρότερο όγκο νερού) σε σύγκριση με τη μικρότερη συγκέντρωση των περισσότερων σταγονιδίων (λόγω ανάμειξης με μεγαλύτερο όγκο νερού) που ψεκάζονται από σύγχρονους επίγειους εξοπλισμούς.

Η ομοιομορφία εναπόθεσης σταγονιδίων ψεκασμού ΦΠ με Μη-ΕΕΣ είναι ιδιαίτερα δύσκολη σε δενδρώδεις καλλιέργειες που είναι εγκατεστημένες σε επικλινείς περιοχές (Liu κ.ά., 2020; OECD, 2021b; Sinha κ.ά., 2022), Αυτό οφείλεται

1) Στην αδυναμία ομοιόμορφης και πλήρους κάλυψης της πλούσιας κόμης των δένδρων εξαιτίας του χρησιμοποιούμενου μικρού όγκου ψεκαστικού υγρού,

2) Στην αύξηση της διασποράς σταγονιδίων λόγω της αύξησης του ύψους πτήσης των Μη-ΕΕΣ από το έδαφος εξαιτίας των υψηλόσωμων δένδρων,

3) Στο συνεχώς μεταβαλλόμενο ύψος πτήσης λόγω της κλίσης του εδάφους, και

4) Στη μειωμένη δυνατότητα διείσδυσης των σταγονιδίων στα κατώτερα μέρη των φυτών (όπου υπάρχουν έντομα και μύκητες) λόγω της πυκνής και πλούσιας κόμης των δένδρων.

Ειδικότερα για την κόμη των δένδρων, αυτή αποτελεί τον κυριότερο λόγο εφαρμογής εντομοκτόνων και μυκητοκτόνων σε οπωρώνες με μεγάλο όγκο ψεκαστικού υγρού και μεγάλη πίεση ψεκασμού, διότι αναμφίβολα συμβάλλουν στην πληρέστερη κάλυψη των δέντρων και στην ως εκ τούτου βελτίωση της αποτελεσματικότητας των ΦΠ. Επίσης, ο μεγάλος όγκος ψεκαστικού υγρού είναι αναγκαίος για τα περισσότερα εντομοκτόνα και μυκητοκτόνα, διότι είναι επαφής και όχι

διασυστηματικά, πράγμα που σημαίνει μειωμένη δυνατότητα μετακίνησης από τη θέση εφαρμογής-φύλλα-βλαστοί κορυφής στα κατώτερα μη ψεκασμένα μέρη των φυτών.

Η αδυναμία πλήρους και ομοιόμορφης κάλυψης των φυτών από εφαρμογή ΦΠ με Μη-ΕΕΣ έχει ως συνέπεια τη μείωση της αποτελεσματικότητας των

ΦΠ σε σύγκριση με αντίστοιχες εφαρμογές με επίγειους εξοπλισμούς. Αυτό επιβεβαιώνεται από την έρευνα των Lou et al. (2018), οι οποίοι βρήκαν ότι ο έλεγχος αφίδων και τετρανύχου σε καλλιέργεια βαμβακιού, μετά από ψεκασμό εντομοκτόνου και ακαρεοκτόνου με Μη-ΕΕΣ, ήταν 63,7% και 61,3%, αντίστοιχα, ενώ ο αντίστοιχος έλεγχος με επίγειο εξοπλισμό ήταν 90% και 68%. Η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του επίγειου εξοπλισμού ψεκασμού, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οφειλόταν στην

κατά 45% και 30% μεγαλύτερη ποσότητα εντομοκτόνου και ακαρεοκτόνου που εναποτέθηκε στα κατώτερα φύλλα του βαμβακιού, αντίστοιχα. Παρόμοια αποτελέσματα αναφέρονται από τους Wang κ.ά. (2019a), οι οποίοι βρήκαν ότι η αποτελεσματικότητα ενός εντομοκτόνου εναντίον αφίδων σιταριού ήταν 71% μετά από ψεκασμό με Μη-ΕΕΣ, ενώ η αντίστοιχη με επίγειο εξοπλισμό ήταν 90%. Η μειωμένη αποτελεσματικότητα του Μη-ΕΕΣ οφειλόταν στη χειρότερη ποιότητα ψεκασμού (μέγεθος σταγονιδίων 124 μm, 28 σταγονίδια/cm2, επιφάνεια κάλυψης 2,2% και συντελεστής παραλλακτικότητας κάλυψης 87%) σε σύγκριση με τον επίγειο εξοπλισμό (μέγεθος σταγονιδίων 270 μm, 68 σταγονίδια/cm2, επιφάνεια κάλυψης 38% και συντελεστής παραλλακτικότητας 32%).

Επίσης, οι Sarri κ.ά. (2019) βρήκαν ότι η κάλυψη της επιφάνειας των φύλλων της

αμπέλου από ψεκασμό με Μη-ΕΕΣ ήταν σημαντικά μικρότερη (3,8%) σε σύγκριση με τον επινώτιο ψεκαστήρα (7,1%) ή το πιστόλι ψεκασμού (59,5%). Η διαφορά αυτή οφειλόταν στον μικρότερο αριθμό σταγονιδίων/cm2 που εναποτέθηκε στα μεσαία και κατώτερα φύλλα των φυτών μετά από εφαρμογή με Μη-ΕΕΣ. Συγκεκριμένα, ο αριθμός σταγονιδίων στα ανώτερα, μεσαία και κατώτερα φύλλα των φυτών της αμπέλου ήταν 58, 33, 28/ cm2 μετά από ψεκασμό με Μη-ΕΕΣ, ενώ οι αντίστοιχες τιμές για τον επινώτιο ψεκαστήρα ήταν 90, 109, 117/cm2 και για το πιστόλι ψεκασμού 122, 142, 215/cm2 Η εφαρμογή ΦΠ με Μη-ΕΕΣ πρέπει να αποφεύγεται όταν οι καιρικές συνθήκες είναι αντίξοες. Ειδικότερα, η εφαρμογή αποφεύγεται όταν η θερμοκρασία είναι μεγαλύτερη από 30 οC (επιταχύνει την εξάτμιση του νερού και μειώνει το μέγεθος των σταγονιδίων), η σχετική υγρασία του αέρα είναι μικρότερη από 55% (μειώνει το μέγεθος των σταγονιδίων λόγω διάχυσης υγρασίας στον ξηρό αέρα), η ταχύτητα του ανέμου μεγαλύτερη από 3,33 m/sec (αυξάνει τη διασπορά-μετατόπιση σταγονιδίων), καθώς και όταν τα φυτά καλύπτονται από σταγόνες δρόσου που προκαλούν αραίωση των σταγονιδίων και απορροή από τα φύλλα (Da Cunha κ.ά., 2016).

Η διασπορά σταγονιδίων εκτός στόχου από ψεκασμό των ΦΠ με Μη-ΕΕΣ επηρεάζεται σημαντικά από το ύψος πτήσης των Μη-ΕΕΣ και την ταχύτητα του ανέμου. Αυτό τεκμαίρεται από τα διεθνή δεδομένα (OECD, 2021b) που δείχνουν ότι, για ύψος πτήσης 2,5 m και ταχύτητα ανέμου 1,14–2,82 m/sec, τα σταγονίδια ψεκασμού διασπείρονται έως και 8–10 m, ενώ, για ύψος πτήσης 3,5 m και ταχύτητα ανέμου 2,02–3,59 m/sec, η διασπορά σταγονιδίων μπορεί

να φτάσει τα 34–47 m. Η προαναφερθείσα μειωμένη διασπορά, λόγω μείωσης του ύψους πτήσης (1–2,5 m), δεν συμβαίνει πάντα στην πράξη εξαιτίας του μεγαλύτερου ύψους ανάπτυξης ορισμένων καλλιεργειών (π.χ. αραβόσιτος, δενδρώδεις), το οποίο αυξάνει το πραγματικό ύψος πτήσης από το έδαφος σε 3–10 m και τον ως εκ τούτου αριθμό, χρόνο και απόσταση μετακίνησης των σταγονιδίων ψεκασμού.

Η διασπορά σταγονιδίων, εκτός από το ύψος πτήσης των Μη-ΕΕΣ και την ταχύτητα του ανέμου, εξαρτάται από το μέγεθος και τον αριθμό σταγονιδίων, τον τύπο ακροφυσίων και την πίεση ψεκασμού. Ειδικότερα για τα σταγονίδια, τα μικρού μεγέθους (<100 μm) είναι επιρρεπή για μετατόπιση-διασπορά εκτός στόχου, ενώ τα μεγαλύτερου μεγέθους (>400 μm) απορρέουν από τα φύλλα των φυτών στο έδαφος (Hu κ.ά., 2022). Σύμφωνα με τους Srinivasarao κ.ά. (2021), το κατάλληλο μέγεθος σταγονιδίων ψεκασμού για μυκητοκτόνα, εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα επαφής είναι 226-325 μm, για διασυστηματικά ζιζανιοκτόνα είναι 326-400 μm, ενώ για εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα εδάφους είναι 401-500 μm. Όσον αφορά τον κατάλληλο αριθμό σταγονιδίων/cm2 για αποτελεσματική εφαρμογή διαφόρων ΦΠ, σύμφωνα με τη Syngenta Crop Protection AG (Basel, Switzerland), αυτός είναι 20–30 σταγονίδια/cm2 για εντομοκτόνα ή προφυτρωτικές εφαρμογές ζιζανιοκτόνων, 30–40 σταγονίδια/cm2 για μεταφυτρωτικές εφαρμογές ζιζανιοκτόνων και 50–70 σταγονίδια/cm2 για εφαρμογές μυκητοκτόνων (Wang κ.ά., 2019b). Σχετικά

με τον τύπο ακροφυσίων και την πίεση ψεκασμού, τα διεθνή δεδομένα δείχνουν ότι η επιλογή κατάλληλων ακροφυσίων (ανάλογα με τη διάταξη), σε συνδυασμό με τη μείωση της πίεσης ψεκασμού, περιορίζουν σημαντικά τη διασπορά σταγονιδίων. Αυτό όμως που χρήζει ιδιαίτερης μνείας είναι ότι, παρά τη μεγάλη σπουδαιότητα της διασποράς των σταγονιδίων ΦΠ εκτός στόχου, η τρέχουσα έρευνα σχετικά με την επίδρασή τους στη δημόσια υγεία, στο περιβάλλον, στην αποτελεσματικότητά τους εναντίον

των εχθρών των καλλιεργειών και στην τοξικότητα σε καλλιέργειες και οργανισμούς

μη στόχους είναι περιορισμένη και εξακολουθεί να γίνεται χωρίς συγκεκριμένα και διεθνώς αποδεκτά τεχνικά πρότυπα-πρωτόκολλα.

Τα όσα προαναφέρθηκαν δείχνουν ότι η ανομοιομορφία κάλυψης της επιφάνειας-στόχου και η διασπορά σταγονιδίων εκτός στόχου από ψεκασμό των ΦΠ

με Μη-ΕΕΣ είναι αναμφίβολα μεγαλύτερη από εκείνη των περισσότερων επίγειων ψεκασμών και επηρεάζεται από τον τύπο του εναέριου εξοπλισμού και τους παρακάτω παράγοντες που σχετίζονται με τις τεχνικές εφαρμογής των ΦΠ

1) Τύπος Μη-ΕΕΣ,

2) Τύπος και διάταξη ακροφυσίων,

3) Ρυθμός και γωνία παροχής ακροφυσίων,

4) Πίεση ψεκασμού,

5) Ογκος ψεκαστικού υγρού,

6) Μέγεθος σταγονιδίων,

7) Αριθμός σταγονιδίων,

8) Ύψος και ταχύτητα πτήσης,

9) Ταχύτητα ροής καθοδικού αέρα,

10) Καιρικές συνθήκες (ταχύτητα και κατεύθυνση ανέμου, θερμοκρασία, σχετική υγρασία)],

11) Φυσικοχημικές ιδιότητες των ΦΠΠ (δυνατότητα ανάμειξης με μικρό όγκο νερού), και ικανότητα χειριστή (Bourodimos κ.ά., 2019; Chen κ.ά., 2021; Da Cunha κ.ά., 2021; Hu κ.ά., 2022).

Οφέλη και επιπτώσεις από

τη χρήση Μη-ΕΕΣ

Η εξαιρετικά μεγάλη ανάπτυξη των Μη-ΕΕΣ για εφαρμογή ΦΠ κατά τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα (Chen κ.ά., 2022; Hu κ.ά., 2022; OECD, 2021a,b), οφείλεται στα αναμενόμενα οφέλη της τεχνολογίας

που σχετίζονται με τη δυνατότητα για

1) Επακριβή εφαρμογή ΦΠ κατά θέσεις ή κατά ζώνες εντός του αγρού,

2) Ευκολότερη εφαρμογή σε καλλιέργειες δύσβατων περιοχών (π.χ. αμπελώνες σε επικλινείς εκτάσεις) ή υπό κατάκλιση (εφαρμογή μυκητοκτόνων σε ορυζώνες) ή βαμβακιού (εφαρμογή αποφυλλωτικών) ή αραβοσίτου (εφαρμογή εντομοκτόνων),

3) Εφαρμογή κατά τη νύχτα, όπου επικρατούν ευνοϊκότερες συνθήκες ψεκασμού (μικρότερη ταχύτητα ανέμου, χαμηλότερη θερμοκρασία, υψηλότερη σχετική υγρασία) σε σύγκριση με την ημέρα,

4) Εφαρμογή χωρίς μηχανική βλάβη σε φυτά καλλιεργειών,

5) Εφαρμογή χωρίς συμπίεση του εδάφους,

6) Μείωση χρόνου εφαρμογής,

7) Μείωση νερού ψεκασμού,

8) Μείωση δόσης εφαρμογής των ΦΠ (χρήζει τεκμηρίωσης),

9) Μείωση κόστους εφαρμογής (χρήζει τεκμηρίωσης), και

10) Μείωση εκπομπής αερίων θερμοκηπίου λόγω αντικατάστασης καυσίμων από ηλεκτρική ενέργεια.

Η χρήση όμως Μη-ΕΕΣ κατά την εφαρμογή των ΦΠ, εκτός από τα προαναφερθέντα οφέλη, ενδέχεται να έχει και επιπτώσεις που σχετίζονται με την ανομοιομορφία ψεκασμού των ΦΠ και τη μειωμένη κάλυψη της επιφάνειας-στόχου, αλλά κυρίως με τη διασπορά σταγονιδίων εκτός στόχου. Οι επιπτώσεις αυτές έχουν ως συνέπεια

1) Τη μειωμένη αποτελεσματικότητα εναντίον εντόμων, ακάρεων, μυκήτων και ζιζανίων,

2) Την τοξικότητα σε καλλιέργειες,

3) Τη ρύπανση του περιβάλλοντος,

4) Την έκθεση χειριστή και παρακείμενων, 5) Τη διατροφική έκθεση από κατανάλωση προϊόντων-τροφίμων ή νερού με υπολείμματα ΦΠ, και

6) Την τοξικότητα σε οργανισμούς μη στόχους.

Σχετικά με την έκθεση των χειριστών σε ΦΠ, αυτή είναι αναπόφευκτη κατά την προετοιμασία ψεκαστικού υγρού, διαχείριση κενών συσκευασιών και καθαρισμό των Μη-ΕΕΣ από σταγονίδια ΦΠ που απελευθερώνονται και συσσωρεύονται κατά τη διάρκεια του ψεκασμού. Επίσης, εξίσου σημαντική είναι η ρύπανση του περιβάλλοντος από τη διασπορά σταγονιδίων ψεκασμού εκτός στόχου. Τέλος, ο τρόπος αντιμετώπισης ορισμένων υπολειμματικών ΦΠ στο περιβάλ-

λον χρήζει διερεύνησης για την απευκταία περίπτωση ατυχήματος πτώσης

του Μη-ΕΕΣ κατά τον ψεκασμό.

Δημιουργία κοινών πρωτοκόλλων αξιολόγησης των

Μη-ΕΕΣ

Η παραδοχή της επίδρασης των προαναφερθέντων παραγόντων στην αποτελεσματική και ασφαλή χρήση των ΦΠ καθιστά αναγκαία τη διεθνή συμφωνία δημιουργίας και αποδοχής ενός συνόλου κοινών πρωτοκόλλων δοκιμών για την αξιολόγηση όλων των Μη-ΕΕΣ ως προς την αποτελεσματικότητα εφαρμογής όλων των ΦΠ, τη διασπορά σταγονιδίων ψεκασμού εκτός στόχου και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις τους στις καλλιέργειες, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον. Η διαδικασία αυτή αποτελεί μονόδρομο για όλες τις χώρες, οι οποίες, λόγω της φύσης των καλλιεργειών, της διαθέσιμης υποδομής και των νομικών απαιτήσεων, έχουν διαφορετικά συμφέροντα και απαιτήσεις που σχετίζονται με τη χρήση των Μη-ΕΕΣ

στην εφαρμογή ΦΠ. Η αναγκαιότητα αυτή ενισχύεται και από το ότι ελάχιστες από τις 242 δημοσιευμένες εργασίες σε έγκυρα διεθνή περιοδικά κατά την περίοδο 2000-2022 έχουν στοιχεία αποτελεσματικότητας ΦΠ μετά από

εφαρμογή με Μη-ΕΕΣ (https://www. webofscience.com/wos/woscc/basicsearch, February 2023).

Τα κοινά πρωτόκολλα δοκιμών πρέπει να αποσκοπούν στην παροχή ποιοτικών, αξιόπιστων και συγκρίσιμων δεδομένων, τα οποία θα συμβάλλουν στην πληρέστερη κατανόηση της επίδρασης

του τύπου των Μη-ΕΕΣ, του τύπου και της διάταξης ακροφυσίων, της πίεσης ψεκασμού, της ταχύτητας και του ύψους πτήσης, της ταχύτητας και της κατεύθυνσης του ανέμου, του όγκου ψεκαστικού υγρού, των φυσικοχημικών ιδιοτήτων των ΦΠ, της προσθήκης επιφανειοδραστικών ή άλλων ουσιών, καθώς και του μεγέθους και του αριθμού σταγονιδίων στην ομοιομορφία ψεκασμού της επιφάνειας-στόχου αλλά και στη μείωση της διασποράς σταγονιδίων εκτός στόχου. Η εκ νέου αξιολόγηση όλων των ΦΠ ως προς τη δυνατότητα ανάμειξής τους με μικρό όγκο νερού (δυνατότητα σχηματισμού διαλύματος ή αιωρήματος ή γαλακτώματος) και εφαρμογής από αέρος είναι αναγκαία εξαιτίας:

1) Της απουσίας οδηγιών από τις ετικέτες όλων των σκευασμάτων ΦΠ,

2) Της μεγάλης επίδρασης στην αποτελεσματικότητά τους εναντίον των εντόμων, ακάρεων, μυκήτων και ζιζανίων, και

3) Της ενδεχόμενης τοξικότητας σε καλλιέργειες και οργανισμούς μη στόχους. Η επίδραση ορισμένων βοηθητικών (επιφανειοδραστικών) ουσιών στη μείωση της διασποράς σταγονιδίων και στη βελτίωση της ανάμειξης των ΦΠ με μικρό όγκο νερού είναι εξίσου σημαντική για να μελετηθεί.

Η ΕΕ και ειδικότερα η χώρα μας, βάσει των αποτελεσμάτων που θα προκύψουν από την εκ νέου αξιολόγηση των ΦΠ, πρέπει να θεσπίσει σαφές και απλοποιημένο νομικό πλαίσιο οδηγιών που θα συμβάλλει στην αποτελεσματική και ασφαλή εναέρια εφαρμογή των ΦΠ με Μη-ΕΕΣ. Επίσης, όλες οι χώρες πρέπει να διοργανώσουν προγράμματα εκπαίδευσης - κατάρτισης των χειριστών Μη-ΕΕΣ προκειμένου να πιστοποιηθούν και να αποκτήσουν άδεια επαγγελματία ορθολογικής χρήσης ΦΠ. Αξίζει να αναφερθεί ότι η DJI (Da-Jiang Innovations) το 2020, μετά από μακρόχρονη διαπίστωση ότι η εφαρμογή ΦΠ με Μη-ΕΕΣ στην Κίνα συνδέεται με:

1) Διασπορά σταγονιδίων ΦΠ στο περιβάλλον,

2) Τοξικότητες ΦΠ σε καλλιέργειες που ψεκάζονται με χαμηλές ή υψηλές θερμοκρασίες, καθώς και

3) Τοξικότητες σε χειριστές Μη-ΕΕΣ, αποφάσισε να συνεργαστεί με τις 12

κατασκευαστικές εταιρείες Μη-ΕΕΣ και να ξεκινήσουν από κοινού σχέδιο δράσης με τίτλο «Safe Aerial Application Proposal (πρόταση ασφαλούς εναέριας εφαρμογής)», μέσω του οποίου οι χειριστές Μη-ΕΕΣ θα εκπαιδευτούν-καταρτιστούν

σε θέματα που σχετίζονται με τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας της εναέριας εφαρμογής ΦΠ (Anonymous, 2023).

Συμπεράσματα

Τα όσα προαναφέρθηκαν επιτρέπουν την εξαγωγή των παρακάτω συμπερασμάτων:

1) Η χρήση των Μη-ΕΕΣ παγκοσμίως είναι περιορισμένη, αν και η εξέλιξή τους κατά τα τελευταία χρόνια είναι εξαιρετικά μεγάλη.

2) Τα αναμενόμενα οφέλη της εφαρμογής ΦΠ με Μη-ΕΕΣ είναι πάρα πολλά, αλλά και οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι για τις καλλιέργειες, τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον είναι εξίσου σημαντικοί εξαιτίας της αναπόφευκτης διασποράς σταγονιδίων εκτός στόχου.

3) Η απόκτηση ειδικών προσόντων-μέσω κατάρτισης εκ μέρους των γεωργών και των φορέων χρηστών των Μη-ΕΕΣ (πιστοποίηση και χορήγηση άδειας επαγγελματία ορθολογικής χρήσης ΦΠ με Μη-ΕΕΣ) είναι αναγκαία για την ασφαλή και αποτελεσματική εναέρια εφαρμογή των ΦΠ. 4) Η τεχνολογική βελτίωση των Μη-ΕΕΣ ως προς την ομοιομορφία ψεκασμού και τη μείωση της διασποράς σταγονιδίων εκτός στόχου είναι απαραίτητη για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των ΦΠ, την προστασία των ψεκαζόμενων και των γειτνιαζουσών

καλλιεργειών, την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και την ασφάλεια των χειριστών και των άλλων οργανισμών μη στόχων.

5) Η παροχή τεχνικών πληροφοριών σχετικά με τον κάθε τύπο Μη-ΕΕΣ, σε συνδυασμό με την άμεση ανάπτυξη κοινών πρωτοκόλλων δοκιμών για την απόκτηση αξιόπιστων και συγκρίσιμων δεδομένων ασφαλούς και αποτελεσματικής χρήσης τους, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιδιωκόμενη τεκμηρίωση των αναμενόμενων οφελών και των ενδεχόμενων επιπτώσεων της εναέριας εφαρμογής ΦΠ, αλλά και για την επιβεβαίωση της αναγκαιότητας της

χρήσης των Μη-ΕΕΣ ως βιώσιμης εναλλακτικής ή συμπληρωματικής μεθόδου των επίγειων ψεκασμών. Ευχαριστίες

Ευχαριστώ θερμά την κα Φραντζέσκα Ύδραίου, Γεωπόνο, MSc, Γενική Διευθύντρια του Ελληνικού Συνδέσμου Φυτοπροστασίας (Ε.ΣΎ.Φ.), για τη συμβολή της στη βελτίωση του άρθρου.

H σχετική βιβλιογραφία βρίσκεται στη διεύθυνση : bibliography.agrotypos.gr, έτος 2023, τεύχος 3. n

Μια νέα αειφόρος πρόταση για την καταπολέμηση των

παθογόνων εδάφους

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία έξαρση σημαντικών εδαφογενών ασθενειών των κηπευτικών και καλλωπιστικών

καλλιεργειών, όπως η σκληρωτινίαση, το πύθιο και η φουζαρίωση. Η διατάραξη της ισορροπίας των οικοσυστημάτων λόγω της συσσώρευσης τοξικών ουσιών στο έδαφος καθώς και η απόσυρση αρκετών απολυμαντικών εδάφους, κάνει επιτακτική

την εύρεση αξιόπιστων λύσεων ενάντια στα παθογόνα εδάφους, με όσο το δυνατόν μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

ΝΟΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ

Technical consultant FARMA CHEM, Γεωπόνος M.Sc. Τριπλή δράση κατά των παθογόνων

HFARMA CHEM, ακολουθώντας τις ανάγκες της σύγχρονης αλυσίδας τροφίμων για πράσινα προϊόντα, καθώς και μια ολιστική αντιμετώπιση των ασθενειών των καλλιεργειών, λανσάρει

στην ελληνική αγορά φυτοπροστασίας

το Τ34, ένα προϊόν 15ετούς έρευνας της BIOCONTROL TECHNOLOGIES, μιας spin-off εταιρείας του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, το οποίο περιέχει σε υψηλή συγκέντρωση το στέλεχος Τ34 του είδους Trichoderma Asperellum (αποξηραμένα σπόρια - κονίδια 1x109 cfu/g, 12% β/β).

1. Είναι φυσικό προϊόν

To T34 απομονώθηκε από ένα φυσικό κομπόστ που καταστέλλει το φουζάριο (Fusarium oxysporum). Το κομπόστ αποτελείται από απορρίμματα πόλεων, ιλύς λυμάτων και υγρά απόβλητα.

2. Είναι εγκεκριμένο στη βιολογική γεωργία

Αποτελεί κατάλληλη λύση για την προώθηση ορθών περιβαλλοντικών και κοινωνικών πρακτικών.

3. Χωρίς MRL Είναι απαλλαγμένο από υπολείμματα. Δημοσιευμένο σε EU and EPA (USA).

Εγκεκριμένες καλλιέργειες Φάσμα Δράσης :

Τομάτα (Θ),Πιπεριά (Θ), Μελιτζάνα (Θ), Κολοκυθάκι (Θ), Κολοκύθα (Θ), Αγγούρι (Θ), Πεπόνι (Θ), Καρπούζι (Θ), Γαρύφαλλο (Θ), Μαρούλι (Υ), Λυκοτρίβολο (Υ), Σκαρόλες (πικρίδα) (Υ)/πλατύφυλλα αντίδια (Υ), Κάρδαμο (Υ) & άλλα βλαστάρια & φύτρες (Υ), Γαιοκάρδαμο (Υ), Ρόκα (Υ), Κόκκινο σινάπι (Υ), Καλλιέργειες νεαρών φύλλων (συμπεριλαμβανομένων ειδών κράμβης) (Υ), Σπανάκι (Υ), Ανδράκλα (Υ), Σέσκουλα (Υ) / φύλλα τεύτλων (Υ) αμπελόφυλλα και παρεμφερή είδη, Νεροκάρδαμο (Υ), Ραδίκια witloof (Υ), Φραγκομαϊντανός (Υ), Σχοινόπρασο (Υ), Φύλλα σέλινου (Υ), Μαϊντανός (Υ), Φασκόμηλο (Υ), Δενδρολίβανο (Υ), Θυμάρι (Υ), Βασιλικός (Υ) και βρώσιμα άνθη (Υ), Μέντα η πιπερώδης (Υ), Δάφνη (Υ) / δαφνόφυλλα (Υ), Δρακόντιο (Υ) / Εστραγκόν (Υ).

Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα να χρησιμοποιούνται με ασφαλή τρόπο.

Να διαβάζετε πάντα την ετικέτα και τις πληροφορίες σχετικά με το προϊόν πριν από τη χρήση, καθώς και τις προειδοποιητικές φράσεις και σύμβολα.

Αριθμός Αδείας Διάθεσης στην Αγορά (ΑΑΔΑ): T34 BIOCONTROL 61060 /16.02.2022 n

4. Χωρίς

κίνδυνο ανθεκτικότητας

Κατάταξη FRAC: Group BM (Βιολογικά με πολλαπλό τρόπο δράσης).

Μετά την εφαρμογή του σκευάσματος, ο μύκητας Trichoderma asperellum στέλεχος Τ34, δημιουργεί αποικίες στο έδαφος και στη ριζόσφαιρα των φυτών, οι οποίες ανταγωνίζονται τα παθογόνα σε θρεπτικά στοιχεία και χώρο. Επίσης δρα με παρασιτισμό των σκληρωτίων και ενεργοποιεί την συνολική αντίσταση του φυτού. Η εφαρμογή του T34 BIOCONTROL είναι προληπτική, πριν τον αποικισμό των φυτοπαθογόνων μυκήτων στη ριζόσφαιρα των φυτών.

Τ34 – ΑΞΙΟΠΙΣΤΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

ΑΠΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

ΕΔΑΦΟΥΣ

Τεχνική τοποθέτηση

Διπλή δράση στα φυτά

ΤΟ ΚΕΝΟ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ

ΑΓΟΡΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥ ΤΗΚΕ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΓΓΟΥΡΙ

46% πάνω οι εξαγωγές μέσα σε ένα χρόνο

Η αναταραχή στις ευρωπαϊκές αγορές που έφερε ανατιμήσεις στην ενέργεια, όπως αρκετοί προέβλεπαν, φαίνεται

να μείωσε τις καλλιεργηθείσες εκτάσεις με αγγούρια στη Βόρεια Ευρώπη κι όχι μόνο. Όλο αυτό δημιούργησε κενό

στην αγορά, το οποίο εκμεταλλεύτηκε για αρκετούς μήνες το ελληνικό αγγούρι, επιτυγχάνοντας μάλιστα και ρεκόρ εξαγωγών, αλλά το κυριότερο, φέροντας και καλές τιμές στους παραγωγούς. Προβλήματα καλλιεργητικά δεν αναφέρθηκαν, ενώ η παρατεταμένη καλοκαιρία έφερε την παραγωγή πιο μπροστά και αύξησε εν τέλει και τις στρεμματικές αποδόσεις.

Η μείωση της καλλιέργειας

στην Ευρώπη ευνόησε το

ελληνικό αγγούρι

Ο κ. Φώντας Δουλούμης, ταμίας στον Συνεταιρισμό Ανατολή τόνισε μιλώντας

στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία τα

εξής: «τον Δεκέμβριο οι τιμές παραγω-

γού στο αγγούρι δεν ξεπέρασαν τα 52

λεπτά το κιλό, αλλά στις 15 Ιανουαρίου

έφτασαν μέχρι και τα 2,50 με 2,70 ευρώ

το κιλό. Στα μέσα Μαρτίου η τιμή παρα-

γωγού ήταν στα 90 λεπτά. Ένας μέσος

όρος για το αγγούρι πρώτης ποιότητας

ήταν πάνω από 1,30 ευρώ ανά κιλό. Η

χρονιά είχε και υψηλές αποδόσεις λόγω

της καλοκαιρίας. Όμως πιστεύω πως η

συγκυρία με τις αυξήσεις στο φυσικό

αέριο μείωσε τις εκτάσεις που καλλιεργήθηκαν στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα, να μην υπάρχει επάρκεια στο προϊόν και το ελληνικό προϊόν να καταστεί περιζήτητο. Στην Ιεράπετρα δεν αναμένονταν πολλές δεύτερες φυτεύσεις για παραγωγή το καλοκαίρι, καθώς ο κόσμος είναι επιφυλακτικός».

Καθοριστικές οι συμφωνίες για εξαγωγή

Ο κ. Γιώργος Χαλκιάς, πρόεδρος στον ΑΣ Παραγωγών Κηπευτικών Κουντούρας επισημαίνει τα ακόλουθα: «οι περισσότερες φυτεύσεις στην περιοχή μας όσον αφορά στο αγγούρι έγιναν τον Οκτώβριο, αλλά με την παρατεταμένη

καλοκαιρία, η παραγωγή ήρθε πιο γρήγορα. Αυτό δεν είναι κατ’ ανάγκη καλό. Στα θετικά της χρονιάς ωστόσο ήταν οι πολύ ικανοποιητικές στρεμματικές αποδόσεις, αλλά και οι τιμές παραγωγού. Οι τιμές έφτασαν και στα 1,50 ευρώ το κιλό και με τις καλές συμφωνίες για εξαγωγή σε Γερμανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η σεζόν αποτιμάται με θετικό πρόσημο. Οι τελευταίες κοπές εδώ αναμένονταν στα τέλη του Μαρτίου. Ορισμένοι παραγωγοί προσανατολίζονται

να ξανακάνουν και μετά φύτευση στο αγγούρι ώστε να έχουν προϊόν το καλοκαίρι, λόγω των καλών τιμών».

Πέφτουν τα στρέμματα σε

Δυτική Ελλάδα-Ήπειρο

Ο κ. Θανάσης Παλούκης είναι έμπειρος

παραγωγός κηπευτικών από την περιοχή

της Βόνιτσας και εμπορεύεται το προϊόν του στις λαϊκές της ευρύτερης περιοχής.

Όπως λέει ετοιμάζεται να κάνει φύτευση αγγουριού, ώστε να έχει προϊόν σε 40-50

ημέρες από σήμερα, δηλαδή με το άνοιγμα της τουριστικής περιόδου. Σύμφωνα με τον κ. Παλούκη, τα στρέμματα με αγγούρι θα είναι λιγότερα φέτος στην ευρύτερη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας και της Πρέβεζας, οι δε τιμές παραγωγού έως και τα μέσα Μαρτίου τουλάχιστον ήταν ικανοποιητικές.

Νωρίτερα ολοκληρώνονται οι κοπές

Ο υπεύθυνος αγοράς στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Παραγωγών Κηπευτικών Άρβης Ηρακλείου, κ. Σταύρος Πετράκης, δήλωσε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία τα εξής: «το 80% των θερμοκηπίων της περιοχής παράγουν αγγούρια. Οι τιμές παραγωγού φέτος κυμάνθηκαν σε καλά επίπεδα, αν και είχαμε μια παράλληλη αύξηση του κόστους παραγωγής. Πάντως τον περασμένο Φεβρουάριο η μέση τιμή παραγωγού στα αγγούρια έφτασε στα 1,80 ευρώ το κιλό, ενώ και στις αρχές Μαρτίου έχει κρατηθεί πάνω

από 1 ευρώ. Οι καιρικές συνθήκες είχαν ως αποτέλεσμα να έχουμε γρήγορες κοπές κι όσοι ξεκίνησαν να συγκομίζουν από τον Νοέμβριο, να ολοκληρώσουν τη συγκομιδή τους γύρω στο Ορθόδοξο Πάσχα και πολλοί λίγοι θα συνεχίσουν μετά από αυτό. Δεν ξέρουμε ωστόσο πως θα εξελιχθεί η αγορά τον Απρίλιο».

Στροφή σε καλλιέργειες

μειωμένου κόστους

Ο κ. Γεώργιος Αλεξανδρόπουλος, πρόεδρος της ομάδας παραγωγών «Φιλιατρών Γαία», ανέφερε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία τα ακόλουθα: «από τα μέσα Μαρτίου στην Τριφυλία είχαμε το τοπ της συγκομιδής. Οι φυτεύσεις έχουν μειωθεί λόγω αύξησης του κόστους (κατά 70% σε σχέση με πέρυσι) και έχουν πάει πίσω λόγω αύξησης της ενέργειας και πυρηνόξυλου (έφτασε φέτος στα 1,60 έως 1,70 ευρώ ο τόνος, μια αύξηση κατά 100% σε σχέση με πέρυσι). Η εικόνα αυτή έχει αναγκάσει πολλούς παραγωγούς να στραφούν σε καλλιέργειες κηπευτικών μειωμένου κόστους, όπως είναι τα φασόλια, κολοκυθάκια, πιπεριές κ.α. Ο κύριος όγκος της παραγωγής μας εξάγεται, γιατί η εγχώρια ζήτηση είναι πολύ μειωμένη».

Η οψίμιση στην Ευρώπη

βοήθησε τις τιμές

Όπως ανέφερε από την πλευρά του, ο κ. Ασημάκης Ντεμερούκας, γεωπόνοςπαραγωγός και πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Γαργαλιάνων: «έχουν ολοκληρωθεί οι σπορές κι έχουμε συγκομιδές στα αγγούρια. Πάντα, τα αγγούρια πήγαιναν για εξαγωγή, αλλά αυτή την περίοδο (μέσα Μαρτίου) υπάρχει αυξημένη ζήτηση από τις αγορές του εξωτερικού. Εξαγονται κυρίως στις βαλκανικές χώρες και η μέση τιμή τους κυμαίνεται από 1,50 έως 1,70 ευρώ το κιλό. Φέτος στην Ολλανδία και στις άλλες χώρες της Κεντρικής Ευρώπης είχαμε μια οψίμιση της παραγωγής λόγω καιρικών συνθηκών και εμφανίστηκε μια έλλειψη, την οποία εκμεταλλεύτηκαν οι ελληνικές εξαγωγές». n

ΣΤΗΝ

ΙΕΡΆΠΕΤΡΆ ΛΙΓΆ ΆΝΆΜΕΝΕΤΆΙ

ΝΆ ΕΙΝΆΙ ΤΆ

ΚΆΛΟΚΆΙΡΙΝΆ ΆΓΓΟΎΡΙΆ

ΔΟΚΙΜΑΖΟΝΤΑΣ ΥΒΡΙΔΙΑ

Οι παραγωγοί αξιολογούν και επισημαίνουν

Οκ. Φώντας Δουλούμης, καλλιεργεί θερμοκηπιακά 10 στρέμματα με αγγούρι στην περιοχή

Κεντρί της Ιεράπετρας. Όπως αναφέρει

στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία

«φέτος αποφάσισα να δοκιμάσω ένα

νέο υβρίδιο το Romeos της Syngenta.

Έκανα δοκιμαστική φύτευση σε 5 στρέμ-

ματα στις 25 Οκτωβρίου. Η συγκομιδή ξεκίνησε σε 40 - 45 ημέρες (αρχές Δεκεμβρίου) και μέχρι σήμερα κάνω κοπές. Το συγκεκριμένο υβρίδιο το παρακολουθώ εδώ και 3 χρόνια μέσα σε άλλα θερμοκήπια της περιοχής. Κάθε υβρίδιο αγγουριού έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Το Romeos δίνει μια

καλή παραγωγή μέχρι 15 Φεβρουαρίου

που είμαστε στο τοπ των εξαγωγών. Είναι ένα μακρύ αγγούρι που είναι πολύ πιο πράσινο σε σχέση με τα ανταγωνιστι-

κά υβρίδια. Επίσης δεν κάνει παραμορφώσεις στον καρπό κάτι που έχει μεγάλη σημασία για την αγορά».

Η κα Κατερίνα Κρουσανιωτάκη, από

την Ιεράπετρα της Κρήτης, καλλιεργεί 10 στρέμματα θερμοκηπιακά με αγγούρια. Όπως επισημαίνει στον ΑγροΤύπο «τα τελευταία δύο χρόνια καλλιεργώ το καλοκαίρι το Aegeas, ένα υβρίδιο της Syngenta. Η σπορά γίνεται στις 20

Μαΐου και από τις 10 Ιουλίου ξεκινά η συγκομιδή που διαρκεί μέχρι 10 Σεπτεμβρίου. Είναι ένα καλό υβρίδιο που διατηρεί την υψηλή του ποιότητα ακόμα και στις υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού. Έχει σταθερό μήκος καρπών 30-34 εκατοστά. Διαθέτει συνεχές δέσιμο τόσο στον κεντρικό βλαστό όσο και στους πλευρικούς. Έχει ανθεκτικότητα

στο ωίδιο και στην ίωση του αλευρώδη (CYSDV). Κάνουμε ολοκληρωμένη διαχείριση καλλιέργειας και πραγματοποιούμε μόνο διαφυλλικούς ψεκασμούς.

Το έχω δοκιμάσει και σας λέω ότι είναι μια εύκολη καλλιέργεια για το καλοκαίρι. Επίσης είναι ένα αγγούρι που το ζητά η εγχώρια αγορά».

Να μην γίνεται σπατάλη στα τρόφιμα

Ο κ. Νίκος Επιτροπάκης, από την Ψαρή Φοράδα της Κρήτης, μας μιλά για το μακρύ αγγούρι Romeos και το νέο αγγούρι LC192399 της Syngenta. Όπως επισημαίνει στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία, «καλλιεργώ το υβρίδιο Romeos εδώ και 3 - 4 χρόνια και είμαι πάρα πολύ ευχαριστημένος. Η φύτευση γίνεται 10 έως 20 Οκτωβρίου και οι κοπές ξεκινούν μετά από 30 - 35 ημέρες γιατί η περιοχή μας είναι πρώιμη. Ουσιαστικά πρόκειται

για ένα νέο υβρίδιο που έχει μεγάλη γκάμα ανοχών στις ιώσεις, κάτι που σημαίνει ότι δεν έχει ανάγκη από μεγάλο αριθμό ραντισμάτων με φυτοπροστατευτικά. Ανταποκρίνεται σε όλα τα πρότυπα της αγοράς. Έχει σκούρο πράσινο χρώμα και ομοιόμορφες ραβδώσεις που το κάνουν να ξεχωρίζει στο ράφι. Έχει μικρό λαιμό, κάτι που ζητούν οι καταναλωτικές οργανώσεις γιατί βοηθά να μην γίνεται σπατάλη στα τρόφιμα. Έχει αρχίσει να περνά στους καταναλωτές η ιδέα ότι θα πρέπει να αγοράζουν τις ποσότητες που καταναλώνουν και να μην μένουν αναξιοποίητα τα τρόφιμα και καταλήγουν στα σκουπίδια. Επίσης κάτι που έχει μεγάλη σημασία για τον παραγωγό είναι ότι ακόμη στο τέλος της συγκομιδής διατηρεί τα ίδια ποιοτικά χαρακτηριστικά που είχε και στην αρχή της. Το υβρίδιο LC192399 είναι πιο πρώιμο από το Romeos. Και αυτό έχει πολύ καλές προδιαγραφές και καλή ζήτηση για εξαγωγή. Κρατά και αυτό τα ποιοτικά και γευστικά χαρακτηριστικά μέχρι το τέλος της συγκομιδής. Είναι σημαντικό ένα αγγούρι που το γνώρισε ο τουρίστας όταν ήρθε στην Κρήτη να μπορεί να διατηρήσει την γεύση του ίδια και όταν το βρίσκει στο ράφι της πατρίδας του. Στην περιοχή μου οι αποδόσεις για αυτά τα υβρίδια κατά μέσο όρο κυμαίνονται πάνω από 20 τόνους το στρέμμα».

Aegeas Syngenta

Romeos Syngenta

Makedon Syngenta

Χρονιά ρεκόρ για εξαγωγές αγγουριών

Ο κ. Γιώργος Κρουσταλάκης, καλλιεργεί

θερμοκηπιακά 16 στρέμματα με αγγούρια στην Ψαρή Φοράδα του Ηρακλείου.

Όπως δηλώνει στο Περιοδικό Γεωργία

- Κτηνοτροφία, «καλλιεργώ μακρύ αγγούρι που πάει κατά 90% για εξαγωγή.

Φέτος είναι μια χρονιά ορόσημο για τις

εξαγωγές αγγουριών. Υπάρχει μια αυξη-

μένη ζήτηση γιατί δεν υπάρχουν ποσό-

τητες. Δεν είχαμε πολλές φυτεύσεις ή

καθυστέρησαν να γίνουν επειδή υπήρξε αυξημένο κόστος ενέργειας σε χώρες

της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά καλλιεργώ το υβρίδιο Romeos της Syngenta. Έχει καλή ποιότητα, ομοιομορφία και έντονο χρώμα. Αυτά τα ποιοτικά χαρακτηριστι-

κά τα διατηρεί μέχρι το τέλος της συγκομιδής. Επίσης έχει τραγανή σάρκα και ιδιαίτερη γεύση που την ζητά ο καταναλωτής. Το υβρίδιο Makedon είναι ένα υβρίδιο που προέρχεται από το γενετικό

πρόγραμμα της Syngenta στην περιοχή

της Κρήτης, οπότε είναι πλήρως προσαρμοσμένο στις ελληνικές συνθήκες

και στις ανάγκες του Έλληνα παραγωγού. Η φύτευση γίνεται 15 - 20 Οκτωβρίου και η συγκομιδή διαρκεί μέχρι αρχές Μαΐου. Είναι η έκτη συνεχόμενη χρονιά

που το καλλιεργώ. Όπως και το Romeos

είναι και αυτό χειμερινό αγγούρι. Έχει

και αυτό έντονο χρώμα και καλά ποιοτικά χαρακτηριστικά. Η εξαιρετική ποιότητα του καρπού και το σταθερό μήκος, ικανοποιούν το σύνολο της εφοδιαστικής

αλυσίδας, από τον τοπικό έμπορο μέχρι τις απαιτητικές αγορές του εξωτερικού».

Οι καιρικές συνθήκες του χειμώνα βοήθησαν την παραγωγή

Ο κ. Νίκος Μαρουλάκης, πρόεδρος ομάδας παραγωγών και συνεταιρισμού της Ψαρής Φοράδας, αναφέρει στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι «φέτος δεν είχαμε βαρύ χειμώνα και αυτό βοήθησε την καλλιέργεια και είχαμε μια καλή ποσοτικά και ποιοτικά παραγωγή αγγουριών. Ο συνεταιρισμός κάνει εξαγωγές σε χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης. Ανταγωνιστές μας είναι οι Ισπανοί και οι Ολλανδοί που φέτος δεν είχαν καλή παραγωγή και αυτό καταφέραμε να το εκμεταλλευτούμε. Γενικότερα το δίμηνο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου που αποσύρονται από την αγορά οι Ισπανοί και ακόμη δεν έχουν ξεκινήσει την παραγωγή οι Ολλανδοί, πάνε καλά οι ελληνικές εξαγωγές. Ένα μεγάλο ποσοστό των μελών του συνεταιρισμού χρησιμοποιεί τα υβρίδια αγγουριών της Rijk Zwaan Forada και Αisopos. Το Forada είναι το πρώτο υβρίδιο αγγουριού με ανεκτικότητα στο Fusarium. Έχει καρπό μακρύ με σκούρο πράσινο χρώμα. Είναι ιδανικό για καλλιέργεια όλο τον χρόνο με γρήγορη συγκομιδή και ανάπτυξη πλάγιων βλαστών. Το Αisopos παρουσιάζει συνέχεια στην παραγωγή, χωρίς έντονες διακυμάνσεις. Έχει

ΚΆΛΗ

ΚΆΙ ΤΟ ΚΆΛΟΚΆΙΡΙ ΛΟΓΩ

ΤΟΎΡΙΣΜΟΎ

σκούρο πράσινο χρώμα και μήκος 30-33 εκατοστά. Είναι ανθεκτικό στις ιώσεις και στο ωίδιο. Επίσης χρησιμοποιούμε το νέο υβρίδιο Insula, που είναι ένα εύρωστο και δυνατό φυτό με υψηλής ποιότητας καρπούς, καλές αποδόσεις και σταθερότητα στην συγκομιδή, καθώς και το Litoral που δίνει υψηλή παραγωγή με διάρκεια, καρπούς με ράβδωση, χωρίς λαιμό και μήκος 30-34 εκατοστά. Όλα τα παραπάνω υβρίδια τα χρησιμοποιούμε για φθινοπωρινή και χειμερινή καλλιέργεια. Φέτος πάντως είχαν πολύ καλή ζήτηση και στην εγχώρια αγορά».

Ο κ. Γεώργιος Πολυχρονάκης, ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Incofruit - Hellas, μας ανέφερε τα ακόλουθα: «οι εξαγωγές αγγουριών, κατά την περίοδο από 1/9/2022 έως 10/3/2023, γίνονται με ρυθμούς ρεκόρ και ανέρχονταν σε 46.947 τόνους, έναντι 32.184 τόνων την αντίστοιχη περίοδο 2021/2022, καταγράφοντας μια άνοδο της τάξης του 46%. Αυτό οφείλεται σε έλλειψη που παρατηρείται για το προϊόν, στην ευρωπαϊκή αγορά. Οι πρώιμες παραγωγές λόγω των καιρικών συνθηκών είχαν μια καθυστέρηση. Ωστόσο προβλέπω ότι από αρχές του Απριλίου θα αρχίσουν να βγαίνουν οι παραγωγές στις ανταγωνιστικές χώρες της ΕΕ και αναμένεται να έχουμε αύξηση της προσφοράς με αποτέλεσμα να αρχίσουν να υπάρχουν «πιέσεις» στις τιμές». n

ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ

ΠΆΡΆΓΩΓΟΙ ΆΝΆΜΕΝΟΎΝ

ΖΗΤΗΣΗ

Litoral RZ

Forada RZ

Aisopos RZ

ΜΕ GAVRIEL!

Νο 1 στην υδρολίπανση δε γεννιέσαι, γίνεσαι!

Στην υδρολίπανση απαιτούνται λύσεις ακριβείας, με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, τα οποία προσαρμόζονται στις απαιτήσεις των φυτών, επιτυγχάνοντας άμεσα αποτελέσματα στη θρέψη. Τα προϊόντα που προτείνει η GAVRIEL είναι εξειδικευμένα, άριστης ποιότητας και υψηλής καθαρότητας, για να μπορούν να καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες των φυτών, να μεγιστοποιούν τις αποδόσεις τους και να βελτιώνουν την ποιότητά τους, γρήγορα και οικονομικά. H GAVRIEL παρέχει ολοκληρωμένες λύσεις θρέψης με μεγάλη γκάμα σε uδατοδιαλυτά NPK λιπάσματα για κάθε στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας, υδατοδιάλυτες πρώτες ύλες FERTIPLANT, χηλικά ιχνοστοιχεία κ.α.

Η

εταιρεία Gavriel μετρά πάνω από 50 χρόνια παρουσίας στον αγροδιατροφικό κλάδο και κατέχει ηγετι-

κή θέση στον χώρο της θρέψης φυτών. Η εταιρεία GAVRIEL παραμένει προσηλω-

μένη στο στόχο της. Επιμένει να αναζητά, βρίσκει και προωθεί προϊόντα προηγμένης τεχνολογίας, υψηλής αποδοτικότη-

τας που εγγυημένα αυξάνουν τη σοδειά

των παραγωγών και μεγιστοποιούν το κέρδος τους, εξασφαλίζοντας την βιωσιμότητά τους, πάντα με αμέριστο σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον.

Πλήρης κάλυψη αναγκών θρέψης

Η εταιρεία Gavriel, διαθέτει εξειδικευμένο εργοστάσιο παραγωγής υδατοδιάλυτων κρυσταλλικών NPK λιπασμάτων στο Άργος και παράλληλα όλα τα προϊόντα υδρολίπανσης παράγονται αποκλειστικά εκεί. Η δυναμική της εταιρείας Gavriel αποτυπώνεται και στο εύρος των προϊόντων . Διαθέτει πλήρη γκάμα υδατοδιάλυτων προϊόντων, καλύπτοντας τρέχουσες ανάγκες καλλιεργειών καθώς και ανάγκες παρατεταμένου stress. Το σύνολο των προϊόντων είναι κατάλληλα για όλες τις καλλιέργειες, τόσο για θερμοκηπιακές και υπαίθριες καλλιέργειες, όσο για αροτραίες και δενδορκομία.

Εγγυημένη ποιότητα

προϊόντων

Η εταιρεία Gavriel ξεχωρίζει για την σταθερή και υψηλή ποιότητα των προϊόντων θρέψης που παρέχει. Συνοδοιπόροι στην καθημερινή επίτευξη των στόχων της εταιρείας Gavriel αποτελούν οι ισχυρές συνεργασίες με τους μεγαλύτερους οίκους παραγωγής λιπασμάτων παγκοσμίως, όπως τις εταιρείες U.B.E., Alexfert, Uralchem, Yara, Ameropa, I.C.L. Group, Indagro, Adob, Agrolinz, Koch Agronomic Services LLC. κ.α. εξασφαλίζοντας κατά αυτόν τον τρόπο,

σταθερά, την άριστη ποιότητα των τελικών προϊόντων που διακινεί η ίδια. Η εξασφάλιση υψηλής ποιότητας πρώτης ύλης και η παράλληλη λειτουργία του υπερσύγχρονου και εξειδικευμένου εργοστασίου του Άργους προσδίδουν στα προϊόντα θρέψης της Gavriel μοναδικά πλεονεκτήματα.

Υπεροχή Gavriel στην Υδρολίπανση!

Οι Fertiplant υδατοδιάλυτες πρώτες ύλες και τα NPK κρυσταλλικά λιπάσματα υπερέχουν σε βασικά σημεία ευνοώντας την ποιότητα και την απόδοση της παραγωγής.

Διαθέτουν άριστη ποιότητα

9 Δεν περιέχουν χλώριο, νάτριο και βαρέα μέταλλα.

9 Είναι υψηλής καθαρότητας και χαμηλής αγωγιμότητας.

9 Οι υπερσύγχρονες γραμμές παραγωγής της GΑVRIEL εξασφαλίζουν τέλεια ανάμιξη και σταθερότητα σε όλες τις φάσεις παραγωγής των υδατοδιαλυτών NPK λιπασμάτων.

9 Όλοι οι τύποι κρυσταλλικών NPK περιέχουν χηλικά ιχνοστοιχεία Active Idha, τα μόνα άμεσα βιοδιασπώμενα.

Είναι 100% υδατοδιαλυτά

9 Διαλύονται άμεσα και γρήγορα στο νερό και είναι άμεσα αφομοιώσιμα από τα φυτά.

9 Είναι κατάλληλα για υδρολίπανση, χωρίς προβλήματα απόφραξης του δικτύου.

9 Η καθαρότητα των FERTIPLANT πρώτων υλών, αλλά και όλων των κρυσταλλικών NPK τα καθιστούν ιδανικά και για διαφυλλικές εφαρμογές.

Προσφέρουν άριστους

συνδυασμούς θρεπτικών συστατικών

9 Παρέχουν μεγάλη γκάμα σε τύπους με διαφορετικούς συνδυασμούς σε άζωτο, φώσφορο, κάλιο και μαγνήσιο.

9 Δίνουν τη δυνατότητα για στοχευμένη λίπανση, προσαρμοσμένη στο κάθε στάδιο ανάπτυξης της καλλιέργειας, χωρίς σπατάλες.

Παράγονται τύποι «κατά

παραγγελία»

9 Υπάρχει η δυνατότητα για την παραγωγή, εκτός των standard τύπων των κρυσταλλικών NPK, οποιουδήποτε τύπου κατά παραγγελία, για την κάλυψη και της πιο απαιτητικής ανάγκης θρέψης. n

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

ΥΔΡΟΛΙΠΑΝΣΗΣ

Marketing Manager Gavriel

ΑΡΧΈΣ ΛΊΠΑΝΣΗΣ ΤΟΥ ΑΜΠ Έ ΛΏΝΑ

Αναλύσεις εδάφους, φύλλων και νερού άρδευσης, οδηγούν

στην ορθολογική λίπανση

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, στη σύγχρονη αμπελοκομική τεχνική, παρουσιάζουν το άζωτο, το κάλιο και το μαγνήσιο, η έλλειψη ή περίσσεια των οποίων συναντάται συχνά στους αμπελώνες της χώρας μας. Η λίπανση πρέπει να γίνεται κατά περίπτωση ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες ενός αμπελώνα. Προτείνονται επομένως τρόποι για την παρακολούθηση

των αναγκών της αμπέλου σε θρεπτικά στοιχεία και η κάλυψη αυτών με την κατάλληλη λίπανση.

Το άζωτο στην άμπελο

Το άζωτο είναι κυρίαρχα δομικό στοιχείο, συστατικό μεγαλομορίων και μικρομορίων [αμινοξέα, αμίδια, αμίνες, πεπτίδια, πρωτεΐνες (δομικές και ένζυμα), νουκλεϊκά, συνένζυμα, συστατικά μεμβρανών, προϊόντα δευτερογενούς μεταβολισμού, αυξητικοί παράγοντες, χλωροφύλλη, βιταμίνες]. Οι μεγαλύτερες ποσότητες αζώτου συγκεντρώνονται στα φύλλα και πιο συγκεκριμένα στους χλωροπλάστες των κυττάρων. Η συγκέντρωση του αζώτου στις ρίζες είναι μικρότερη αυτής των φύλλων.

Η άμπελος απορροφά και τις δύο ανόργανες μορφές αζώτου, αμμωνιακή (NH4+) και νιτρική (NO3-) από το εδαφικό διάλυμα. Μεγάλο ποσοστό του απορροφηθέντος ανόργανου αζώτου

αφομοιώνεται στις ρίζες με αποτέλεσμα στο ανιόν ρεύμα, στα αγγεία του ξύλου, μεγάλο ποσοστό του αζώτου να βρίσκεται σε οργανική μορφή. Το ποσοστό αφομοίωσης του αζώτου στις ρίζες εξαρτάται κυρίως από το υποκείμενο, τη μορφή και την ποσότητα του αζώτου και την εποχή. Στην πρώτη περίοδο του ετήσιου κύκλου, της αύξησης των βλαστών και της ανάπτυξης των ταξιανθιών, τα πρέμνα χρησιμοποιούν τα δικά τους αποθέματα αζώτου (αποταμιευμένα από

την προηγούμενη χρονιά) με την κινητοποίηση του οργανικού αζώτου (κυρίως αργινίνης) από τις ρίζες και τα μόνιμα μέρη του πρέμνου. Η απορρόφηση αζώτου από το έδαφος ξεκινά ουσιαστικά λίγο πριν την άνθηση.

Το δεδομένο αυτό παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον και μπορεί να αξιοποιηθεί στην εφαρμογή των αζωτούχων λιπάνσεων στον αμπελώνα. Στον Πίνακα 1 δίνονται τα κύρια χαρακτηριστικά των φάσεων της αζωτούχου θρέψης στην άμπελο. Η έλλειψη αζώτου στην άμπελο μειώνει

την παραγωγή. Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της έλλειψης είναι η χλώρωση των κατώτερων φύλλων, λόγω της μετακίνησης του αζώτου, σε συνθήκες έλλειψης, από τα παλιά φύλλα στα νεώτερα. Σε πολλές περιπτώσεις έλλειψης αζώτου παρατηρείται μείωση της παραγωγής πριν ακόμη εμφανιστούν συμπτώματα χλώρωσης. Η προσθήκη αζώτου στα πρέμνα αυξάνει τη ζωηρότητα των βλαστών και τη γονιμότητα των λανθανόντων οφθαλμών. Επίσης αυξάνει την οξύτητα των σταφυλιών, ενώ μειώνει την περιεκτικότητα σε σάκχαρα και χρω-

στικές. Προσθήκη υπερβολικής ποσότητας αζώτου δίνει μεγάλη αύξηση της βλάστησης και μείωση της παραγωγής καθώς και της γονιμότητας των λανθανόντων οφθαλμών λόγω σκίασης των βλαστών την εποχή σχηματισμού των ανθικών καταβολών. Η συνεχής προσθήκη αζώτου σε συνθήκες επάρκειας οδηγεί σε αύξηση της βλάστησης και δεν συσσωρεύεται με την έννοια της αποθήκευσης στις ρίζες και τα μόνιμα μέρη των πρέμνων της αμπέλου.

Το κάλιο στην άμπελο

Το κάλιο δεν είναι δομικό στοιχείο, δηλαδή δεν ενσωματώνεται στις οργανικές

ενώσεις, αλλά βρίσκεται με τη μορφή ιόντος (K+). Ρυθμίζει το υδατικό δυναμικό

και διατηρεί τη σπαργή στα κύτταρα και

κατά συνέπεια στους ιστούς και ενεργοποιεί τη μεταφορά και το μεταβολισμό

των σακχάρων. Συγκεκριμένα ενεργο-

ποιεί τα ένζυμα μεταφοράς των σακχά-

ρων μέσω των κυτταρικών μεμβρανών

από τα φωτοσυνθέτοντα κύτταρα των

φύλλων στον ηθμό και από εκεί στα κύτ-

ταρα αποδέκτες των σακχάρων δηλαδή

στις ράγες των σταφυλιών και τους παρεγχυματικούς αποταμιευτικούς ιστούς των σακχάρων στις ρίζες και τα μόνιμα μέρη του πρέμνου.

Ρυθμίζει τη μεταφορά ιόντων από το εδαφικό διάλυμα στο εσωτερικό των κυττάρων της ρίζας και από εκεί στα όργανα των βλαστών, μέσω της ενεργοποίησης των ενζύμων μεταφοράς των ιόντων και της διατήρησης του δυναμικού της κυτταρικής μεμβράνης. Επίσης ρυθμίζει τη λειτουργία των στοματίων και συμμετέχει στην αποδόμηση των κυτταρικών τοιχωμάτων.

Από τα παραπάνω αποδεικνύεται ο εξαιρετικά σημαντικός ρόλος του καλίου στη διατήρηση της σπαργής των κυττάρων και της ωρίμανσης των ραγών.

Η μεγαλύτερη ποσότητα καλίου απορροφάται από το έδαφος στο χρονικό διάστημα από την άνθηση μέχρι την ωρίμανση των ραγών και το μεγαλύτερο ποσοστό αυτού συγκεντρώνεται στις ράγες. Οι παράγοντες που επηρεάζουν

τη συγκέντρωση του καλίου στις ράγες είναι τα επίπεδα του καλίου στο έδαφος, το υποκείμενο και η ποικιλία που καλλιεργούνται, το φορτίο και το μικροκλίμα στα πρέμνα.

Η έλλειψη καλίου έχει αποτέλεσμα τη μείωση της συγκέντρωσης των σακχάρων στις ράγες, καθυστέρηση στην ωρίμανση των σταφυλιών, μικροκαρπία

και ανισοραγία με ανομοιομορφία στην ωρίμανση. Στα φύλλα εμφανίζεται περι-φερειακή και μεσονεύρια χλώρωση η οποία σε σοβαρές περιπτώσεις εξελίσσεται σε νέκρωση και συστροφή της περιφέρειας των φύλλων τους προς τα κάτω. Επίσης η έλλειψη καλίου προκαλεί μείωση της παραγωγής, της γονιμότητας των λανθανόντων οφθαλμών καθώς και πρόωρη ωρίμανση του ξύλου.

Το μαγνήσιο και τα άλλα

θρεπτικά στοιχεία

Συχνή είναι η περίπτωση ανταγωνισμού

στην πρόσληψη του μαγνησίου από το κάλιο στην άμπελο, ιδίως σε εδάφη φτωχά σε μαγνήσιο. Η προσθήκη στο έδαφος μεγάλης ποσότητας καλίου είναι δυνατόν να προκαλέσει τροφοπενία μαγνησίου. Έλλειψη μαγνησίου προκαλεί την φυσιολογική πάθηση «ξήρανση της ράχης». Στην έλλειψη μαγνησίου εμφανίζεται περιφερειακή και μεσονεύρια χλώρωση των μεγαλύτερων σε ηλικία φύλλων.

Ο φώσφορος συμβάλλει στην ανάπτυξη του ριζικού συστήματος και ευνοεί την ωρίμανση των σταφυλιών. Έλλειψη του φωσφόρου έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της φωτοσύνθεσης στα πρέμνα καθώς και τη μείωση της καρπόδεσης και της παραγωγής. Έλλειψη φωσφόρου δεν παρατηρείται συχνά στην άμπελο. Σε αυτό συμβάλλει σημαντικά η προσθήκη φωσφόρου κατά τη βασική λίπανση στην εγκατάσταση του αμπελώνα. Η έλλειψη βορίου εμφανίζεται στα νεότερα φύλλα με χλώρωση, παραμόρφωση και ασύμμετρη ανάπτυξη αυτών. Στους βλαστούς εμφανίζεται βραχυγονάτωση, μειωμένη ανάπτυξη και έντονη έκπτυξη ταχυφυών. Στις ανθοταξίες παρατηρείται μειωμένη καρπόδεση ενώ τα σταφύλια παρουσιάζουν ανισοραγία και αραιοραγία.

Πίνακας

Φάσεις του κύκλου της αζωτούχου θρέψης στην άμπελο Φάση Περίοδος του ετήσιου κύκλου Ειδικά χαρακτηριστικά της πρόσληψης του Ν

Α Από την έκπτυξη των λανθανόντων οφθαλμών μέχρι την άνθηση.

Β Από την άνθηση μέχρι την επίσχεση της αύξησης των βλαστών.

Γ Από την επίσχεση της αύξησης των βλαστών μέχρι τον περκασμό.

Δ Από τον περκασμό μέχρι τον τρυγητό.

Ε Από τον τρυγητό μέχρι την φυλλόπτωση.

Η αύξηση της νέας βλάστησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αποταμιευμένο Ν της προηγούμενης περιόδου.

Πρόσληψη του Ν από τις ρίζες. Η ποσότητα του Ν που προσλαμβάνεται είναι επαρκής για τις ανάγκες της νέας βλάστησης.

Τα φύλλα και οι ταξικαρπίες είναι οι σημαντικότεροι αποδέκτες του Ν που προσλαμβάνεται.

Η πρόσληψη από τις ρίζες μπορεί να μειωθεί. Οι ταξικαρπί-

ες είναι ο κυριότερος αποδέκτης του Ν το οποίο ανακατα-

νέμεται από τις ρίζες, τους βλαστούς και τα φύλλα.

Ενεργοποίηση της πρόσληψης από τις ρίζες. Ανακατανομή

του Ν από τους βλαστούς και τα φύλλα στα μόνιμα μέρη

του πρέμνου.

Οι μέσες ετήσιες ανάγκες των πρέμνων σε άζωτο και κάλιο έχουν προσδιοριστεί σε 75 και 83g ανά πρέμνο, από τα οποία απομακρύνονται με τον τρυγητό 30 και 45g αντίστοιχα. Οι ανάγκες σε μαγνήσιο και φώσφορο είναι πολύ μικρότερες (τουλάχιστον 5 φορές), με αυτές του μαγνησίου να υπερτερούν του φωσφόρου. Η άμπελος συγκρινόμενη με άλλα καλλιεργούμενα φυτά είναι περισσότερο απαιτητική σε κάλιο και μαγνήσιο. Οι ανάγκες αυτές διαφοροποιούνται σημαντικά επηρεαζόμενες κυρίως από τους κλιματικούς παράγοντες όπως η θερμοκρασία και η ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας, τις ιδιότητες του εδάφους, το υποκείμενο, την ποικιλία, την πυκνότητα της φύτευσης, το σύστημα μόρφωσης και το κλάδεμα καρποφορίας.

Οι αναλύσεις εδάφους, φύλλων και νερού άρδευσης οδηγούν στην ορθολογική λίπανση του αμπελώνα Είναι εύκολα κατανοητό ότι στη σύγχρονη αμπελουργία δεν έχουν θέση οι εμπειρικές λιπάνσεις ούτε η χρησιμο-

1.

2. Προτεινόμενες τιμές επάρκειας θρεπτικών στοιχείων στο έδαφος αμπελώνα

Θρεπτικό στοιχείο Συγκέντρωση στο έδαφος, ppm

Έλλειψη Επάρκεια

Άζωτο (N-NO3–) <1 10

Φώσφορος <20 20 - 50

Κάλιο <80 150-250

Ασβέστιο <700 >2500

Μαγνήσιο <100 150 - 250

Σίδηρος >5

Βόριο <0,5 0,5 - 1,5

Μαγγάνιο <1,5 2 -- 4

Ψευδάργυρος <1 1-- 2 Χαλκός <0,1

ποίηση λιπασμάτων με τυποποιημένες αναλογίες θρεπτικών στοιχείων. Η ορθολογική λίπανση, αυτή δηλαδή που διαμορφώνεται με βάση τους παραπάνω παράγοντες, θα διασφαλίσει την ικανοποιητική παραγωγή τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Για τη διενέργεια ορθολογικών λιπάνσεων είναι απαραίτητες οι αναλύσεις εδάφους, φύλλων και νερού άρδευσης. Η ανάλυση εδάφους προσφέρει πολύ χρήσιμες πληροφορίες για τις ιδιότητες και τη γονιμότητά του. Η ανάλυση εδάφους είναι απαραίτητο να γίνεται:

α) Πριν την εγκατάσταση του αμπελώνα σε δύο βάθη (0-30 cm και 30-60 cm). Η ανάλυση δίνει όλες τις βασικές πληροφορίες για την καταλληλότητα του εδάφους καθώς και για τη γονιμότητά του.

Πίνακας 3. Προτεινόμενες τιμές επάρκειας των θρεπτικών στοιχείων στο μίσχο των φύλλων απέναντι από την ταξιανθία στη διάρκεια της άνθησης στην άμπελο

Θρεπτικό στοιχείο Συγκέντρωση στους μίσχους φύλλων

Με τα δεδομένα της ανάλυσης θα σχεδιαστεί η βασική λίπανση, δηλαδή ποια θρεπτικά στοιχεία και σε τι ποσότητες πρέπει να ενσωματωθούν στο έδαφος (με την απαραίτητη τεχνική) πριν τη φύτευση των μοσχευμάτων. β) Στη διάρκεια της καλλιέργειας σε βάθος 0-30 cm. Γίνεται κάθε τρία με τέσσερα χρόνια για την παρακολούθηση της γονιμότητας του εδάφους. Οι τιμές επάρκειας των θρεπτικών στοιχείων για το έδαφος αμπελώνα δίνονται στον Πίνακα 2 Στην ίδια κατεύθυνση οι αναλύσεις φύλλων δίνουν πολύ καλή εικόνα της θρεπτικής κατάστασης των πρέμνων, δηλαδή αν οι ποσότητες των θρεπτικών στοιχείων βρίσκονται σε ικανοποιητικά επίπεδα ή όχι (επάρκεια ή έλλειψη του θρεπτικού στοιχείου). Η ανάλυση πραγματοποιείται στο μίσχο των φύλλων τα οποία βρίσκονται στον ίδιο κόμβο με την ταξιανθία στη διάρκεια της άνθησης και συγκεκριμένα στο μέσον αυτής. Ανάλυση φύλλων μπορεί να γίνει και αργότερα, στην έναρξη ωρίμανσης, γίνεται δε με τη χρησιμοποίηση του ελάσματος του φύλλου. Οι αναλύσεις των φύλλων γίνονται κάθε χρόνο και αποσκοπούν στην παρακολούθηση της καλλιέργειας και τη διόρθωση, αν αυτό απαιτείται, των επιφανειακών λιπάνσεων. Στην ανάλυση των φύλλων προσδιορίζονται οι συγκεντρώσεις των ανόργανων μακροστοιχείων και αν απαιτείται του σιδήρου και κάποιων από τα ιχνοστοιχεία. Στον Πίνακα 3 δίνο-

νται οι τιμές επάρκειας των θρεπτικών στοιχείων στο μίσχο των φύλλων στη διάρκεια της άνθησης.

Η ανάλυση του νερού άρδευσης είναι απαραίτητη σε αρ-δευόμενους αμπελώνες για να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος αύξησης της αλατότητας στο έδαφος μετά από τη συχνή χρήση νερού με αυξημένη συγκέντρωση αλάτων (κυρίως νατρίου).

Μορφές λίπανσης

Η προσθήκη των λιπασμάτων στον αμπελώνα γίνεται ως εξής:

α) Βασική λίπανση. Η βασική λίπανση

αμπελώνα είναι η προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων φωσφόρου, καλίου, μαγνησίου και ασβεστίου, στο έδαφος

πριν την βαθιά άροση και αποτελεί μέρος της διαδικασίας προετοιμασίας του εδάφους για την εγκατάσταση του αμπελώνα. Η βασική λίπανση είναι πολύ σημαντική στην ομοιόμορφη και σωστή ανάπτυξη των νεαρών πρέμνων, την αύξηση του ριζικού συστήματος, βοηθώντας στην αποφυγή τροφοπενιών αυτών των μακροστοιχείων για πολλά χρόνια

και μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος των επιφανειακών λιπάνσεων στη διάρκεια της καλλιέργειας.

Στην περίπτωση έλλειψης φωσφόρου χρησιμοποιούνται τριπλά υπερφωσφορικά λιπάσματα και στις περιπτώσεις έλλειψης καλίου ή μαγνησίου χρησιμοποιούνται οι θειικές μορφές των στοιχείων, θειικό κάλιο ή θειικό μαγνήσιο αντίστοιχα. Η έλλειψη ασβεστίου σε εδάφη με pH 6,5 και πάνω αποκαθίσταται με την προσθήκη θειικού ασβεστίου (ορυκτός γύψος). Σε πολύ όξινα εδάφη πρέπει να προστίθεται ασβέστιο σε αν-θρακική μορφή. Τα λιπάσματα εφαρμόζονται σε όλη την επιφάνεια του υπό εγκατάσταση αμπελώνα και ενσωματώνονται μέχρι βάθους 80 cm με την χρησιμοποίηση μονόυνου.

Για την αύξηση της οργανικής ουσίας στο έδαφος μπορούν να χρησιμοποιηθούν καλά ζυμωμένη κοπριά αιγοπροβάτων καθώς και φυτικά υπολείμματα φύλλων ελιάς, στέμφυλων και ζυμωμένου πυρηνόξυλου.

β) Επιφανειακές λιπάνσεις στο έδαφος του αμπελώνα κάθε έτος. Η προσθήκη των λιπασμάτων γίνεται σύμφωνα με τις ανάγκες των πρέμνων σε θρεπτικά στοιχεία (για ένα συγκεκριμένο φορτίο και με τους υπόλοιπους παράγοντες δε-δομένους) και οι οποίες προσδιορίζονται από τις αναλύσεις του εδάφους και των φύλλων.

Σε ξηρικούς αμπελώνες η επιφανειακή λίπανση μπορεί να γίνει με χύδην εφαρμογή των στερεών λιπασμάτων στην επιφάνεια του εδάφους με ή χωρίς ενσωμάτωση αυτών στα επιφανειακά στρώματα του εδάφους, ανάλογα με τα χρησιμοποιούμενα λιπάσματα. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να διασφαλιστεί η διαλυτοποίηση των λιπασμάτων. Στην περίπτωση αρδευόμενων αμπελώνων εφαρμόζονται υδρολιπάνσεις. Στις επιφανειακές λιπάνσεις χρησιμοποιούνται απλά λιπάσματα όπως θειικό αμμώνιο, θειικό κάλιο, θειικό μαγνήσιο και υπερφωσφορικά λιπάσματα. Αν υπάρχει ανάγκη μπορούν να χρησιμοποιηθούν νιτρικό αμμώνιο, νιτρικό κάλιο και φωσφορική αμμωνία.

γ) Διαφυλλικές λιπάνσεις οι οποίες γίνονται μόνο όταν επιδιώκεται η άμεση διόρθωση διαπιστωμένης τροφοπενίας

κυρίως σιδήρου και ιχνοστοιχείων.

Κάλυψη του εδάφους αμπελώνα

Η κάλυψη του εδάφους στον αμπελώνα συνίσταται στην εφαρμογή οργανικής ουσίας στις γραμμές των πρέμνων σε πλάτος τουλάχιστον 50 και πάχος 7 εκατοστών, χωρίς ενσωμάτωση στο έδαφος. Η τεχνική αυτή εφαρμόζεται σε πολλές αμπελουργικές χώρες, εδώ και πολλά χρόνια, με πολύ μεγάλη επιτυχία. Οι ωφέλειες της τεχνικής αυτής στην αμπελοκαλλιέργεια είναι πολλές. Ενδεικτικά αναφέρονται η διατήρηση της εδαφικής υγρασίας (μείωση των αρδεύσεων), η αύξηση του πορώδους του εδάφους (σε συνεκτικά εδάφη), η διατήρηση της θερμοκρασίας του εδάφους στην ριζόσφαιρα των πρέμνων στα επιθυμητά επίπεδα, η απελευθέρωση θρεπτικών στοιχείων με αποτέλεσμα την αύξηση της διαθεσιμότητας θρεπτικών στοιχείων για τα πρέμνα (μείωση της εφαρμογής λιπασμάτων) και ο έλεγχος των ζιζανίων (μείωση της εφαρμογής ζιζανιοκτόνων).

Επανέκδοση από το τεύχος 3/2016 του περιοδικού Γεωργία - Κτηνοτροφία.

Εις μνήμην του Δρ. Γεωπόνου Χαράλαμπου Συμινή n

ΜΕ FYTOSAVE

To φυσικό εμβόλιο κατά του ωιδίου και του περονόσπορου

Για τον όμιλο Elton ο πρωτογενής τομέας αποτελεί δομικό πυλώνα των αναπτυξιακών προοπτικών της Ελλάδας. Για το λόγο αυτό βρίσκεται στο πλευρό του καλλιεργητή με επιστημονικά εξειδικευμένο δυναμικό, καινοτόμα προϊόντα και κοινωνικήπεριβαλλοντική συνείδηση. Η Elton ενστερνίζεται τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και στο πλαίσιο ανάπτυξης της βιολογικής καλλιέργειας προτείνει το Fytosave, τον φυσικό ενεργοποιητή της άμυνας του φυτού για τον έλεγχο του ωιδίου στις καλλιέργειες των κηπευτικών θερμοκηπίου, φράουλας και αμπέλου καθώς και του περονόσπορου στο αμπέλι και της πυρικουλάριας στο ρύζι.

ΗΛΙΑΝΑ ΚΑΡΟΥΣΗ Product Manager Special Nutrition

Ωίδιο και περονόσπορος

από τις σοβαρότερες

ασθένειες στο αμπέλι

Το ωίδιο της αμπέλου αποτελεί μία από τις σοβαρότερες ασθένειες με καταστροφικές οικονομικές συνέπει-

ες. Οφείλεται στο παθογόνο Uncinula

necator και προσβάλλει τα πράσινα

μέρη και τον καρπό. Ανάμεσα στα χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι οι κηλίδες

και το «αλεύρωμα» στα φύλλα, οι καστανόμαυρες κηλίδες στους βλαστούς, το «αλεύρωμα» σε άνθη και νεαρές ρώγες και εσχαρώσεις σε όψιμες ρώγες.

Ο περονόσπορος της αμπέλου προκαλείται από τον ωομύκητα Plasmopara Viticola. Προσβάλλει κυρίως τα πράσινα

μέρη του φυτού με σοβαρότερες ζημιές

στα φύλλα με την εμφάνιση των χαρακτηριστικών χλωρωτικών κηλίδων που οδηγούν σε μαρασμό. Σε βαριά προσβολή μπορεί να οδηγήσει σε ολοκληρωτική καταστροφή της καλλιέργειας. Ευνοείται σε συνθήκες υψηλής υγρασίας και θερμοκρασίας 25 oC.

Οι προληπτικές εφαρμογές με το

FytoSave έχουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση των βλαβερών επιπτώσεων των ανωτέρω ασθενειών.

Ο μηχανισμός δράσης

του Fytosave και η υψηλή

προστασία που προσδίδει

Εφαρμόζοντας το Fytosave, δραστικής

ουσίας COS OGA, παράγονται μόρια σημάτων Συναγερμού, τα θραύσματα χιτοζάνης COS που το φυτό τα αναγνωρίζει ως ‘’ΞΕΝΑ ΜΟΡΙΑ’’ παθογόνου και τα θραύσματα πηκτίνης OGA που τα αναγνωρίζει ως “ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΜΕΝΑ

ΜΟΡΙΑ” του κυτταρικού του τοιχώματος, μετά από επίθεση του παθογόνου.

Αυτά τα σήματα συναγερμού ενεργοποιούν την άμυνα του φυτού και προσδίδουν υψηλή προστασία με την ενίσχυση των κυτταρικών τοιχωμάτων με

αποτέλεσμα οι μύκητες να μη μπορούν να εισχωρήσουν στον φυτικό ιστό, την παραγωγή φυτοαλεξίνων που συμβάλλουν στην αναστολή της ανάπτυξης του παθογόνου και τη βιοσύνθεση σαλικυλικού οξέος και κατ’ επέκταση πρωτεϊνών παθογένεσης που επιβραδύνουν τον ρυθμό ανάπτυξης του παθογόνου.

Η καλύτερη λύση για τον καλλιεργητή!

Ο εκτιμώμενος χρόνος ενεργοποίησης του μηχανισμού άμυνας είναι μόλις 30’ κατόπιν εφαρμογής. Η δράση του ενισχύει την αντίσταση των φυτών σε μελλοντικές προσβολές από μύκητες. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά του Fytosave σε συνδυασμό με την ευέλικτη εφαρμογή του ανάλογα με τις ανάγκες της καλλιέργειας καθώς και η έγκρισή του για χρήση στις βιολογικές καλλιέργειες το καθιστούν ένα από τα πιο σύγχρονα, καινοτόμα και φιλικά προς τον γεωργό, προϊόντα φυτοπροστασίας.

Τέλος, δύο από τα σημαντικότερα οφέλη της εφαρμογής του Fytosave είναι ότι επιτρέπει μηδενικό διάστημα ασφαλείας από την εφαρμογή έως τη συγκομιδή, επομένως είναι κατάλληλο για όψι-

μες εφαρμογές και αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για τη διαχείριση της ανθεκτικότητας.

Με λίγα λόγια το Fytosave είναι ο σύμμαχός σας για : 9 Την ενεργοποίηση του μηχανισμού άμυνας σε 30’ από την εφαρμογή

9 Τις όψιμες εφαρμογές με μηδενικά υπολείμματα (PHI=0)

9 Τις στρατηγικές αντιμετώπισης της ανάπτυξης ανθεκτικότητας

9 Τις βιολογικές καλλιέργειες n

ΠΡΩΤΟΠΟΡΕΙ

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΨΎΛΛΑΣ ΣΤΗΝ ΑΧΛΑΔΙΑ

Εποχή επεμβάσεων και επιλογή μέσων

Μεταξύ των ψυλλών που προσβάλλουν την αχλαδιά: Cacopsylla pyri, Cacopsylla pyricola και Cacopsylla pyrisuga, το είδος Cacopsylla pyri αποτελεί σήμερα τον σοβαρότερο εχθρό στη χώρα μας. Η πυκνότητα του πληθυσμού του, είναι μικρή στην πρώτη γενεά αλλά πολύ μεγάλη την περίοδο Μαΐου – Ιουνίου. Η διαχείριση της ψύλλας της αχλαδιάς είναι δύσκολη γιατί  αναπτύσσει πολλές επικαλυπτόμενες γενεές και προστατεύεται από το κολλώδες έκκριμά της. Βασικός είναι ο χειμερινός ψεκασμός για την μείωση του διαχειμάζοντος πληθυσμού ενώ μεγάλης σημασίας είναι ο πρώτος ανοιξιάτικος ψεκασμός με στόχο τον αναπτυσσόμενο πληθυσμό της πρώτης γενεάς. Δρ. Ζ. Δ. ΖΑΡΤΑΛΟΥΔΗΣ Γεωπόνος, Εντομολόγος

Οι σημαντικότερες περιοχές του

κόσμου παραγωγής αχλαδιών

είναι η Κίνα, η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική. Η ψύλλα, Cacopsylla = Psylla pyri L. στην Ευρώπη με τις εκτεταμένες προσβολές της, μπορεί να προκαλέσει μεγάλες οικονομικές απώλειες

στην καλλιέργεια της αχλαδιάς.

Στοιχεία βιολογίας της ψύλλας της αχλαδιάς και προκαλούμενες ζημιές

Όλες οι εμπορικές ποικιλίες αχλαδιάς

στην Ευρώπη ανήκουν στο είδος Pyrus communis L. και είναι όλες ευαίσθητες

στην ψύλλα της αχλαδιάς. Η ευαισθησία

αυξάνεται όταν οι τεχνικές του οπωρώνα περιλαμβάνουν υψηλή πυκνότητα

φυτών, μεγάλη χρήση λιπασμάτων και υπερβολική άρδευση. Η ψύλλα προκαλεί την αποδυνάμωση του φυτού με την μύζηση θρεπτικών ουσιών, όταν η προσβολή είναι έντονη, με αποτέλεσμα την μειωμένη και υποβαθμισμένη παραγωγή (Εικ.1). Tα πιο επιζήμια στάδια του εντόμου είναι τα ατελή (νυμφικά) όλων των ηλικιών (instars) λόγω της υψηλής παραγωγής μελιτώματος (ειδικά την άνοιξη

και το καλοκαίρι) το οποίο «λερώνει» και τους καρπούς (Εικ.2).

Εκτός από τη μείωση της εμπορικής αξίας των φρούτων, το μελίτωμα ευνοεί την ανάπτυξη των μυκήτων της καπνιάς, προκαλώντας και έμμεση ζημιά στο φυτό. Η παραγωγή μεγάλης ποσότητας

μελιτώματος υποβαθμίζει την ποιότητα των καρπών, ενώ παράλληλα η διατροφική δράση των ενηλίκων υπό συνθήκες, είναι υπεύθυνη για την μετάδοση φυτοπλασμάτων. Η ψύλλα της αχλαδιάς είναι αποδεδειγμένα ο κύριος φορέας της ασθένειας Pear decline (PD) σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες (Carraro et al., 1998). Το φυτοπλάσμα (Candidatus Phytoplasma pyri) αναπαράγεται στο σώμα του εντόμου. Ο «εμβολιασμός»

του εντόμου με το παθογόνο, ώστε να καταστεί φορέας της ασθένειας, απαιτεί να τρέφεται για 1-2 ώρες στο φλοίωμα μολυσμένων φυτών. Ακολουθεί μια περίοδος (1-2 εβδομάδων) κατά την οποία το παθογόνο πολλαπλασιάζεται εντός

του εντόμου μέχρι να φτάσει στους σιελογόνους αδένες του, οπότε το έντομο καθίσταται ενεργός φορέας της ασθένειας. Το πρώτο σύμπτωμα της νόσου εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της θερινής περιόδου, όταν τα φύλλα αποκτούν μια κόκκινη-μοβ απόχρωση (Εικ.3). Σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται επίσης ξαφνική μάρανση των δέντρων. Η κυδωνιά Cydonia oblonga ως υποκείμενο δεν επιτρέπει την επιβίωση του φυτοπλάσματος, σε αντίθεση με τα υποκείμενα P. communis, που επιτρέπουν την αναπαραγωγή του φυτοπλάσματος στις ρίζες τον χειμώνα και την επόμενη άνοιξη ακολουθεί η εξάπλωση του παθογόνου στο υπέργειο τμήμα του φυτού. Ως εκ τούτου, στις αχλαδιές που εμβολιάζονται σε υποκείμενα κυδωνιών, ο πληθυσμός του φυτοπλάσματος, μπορεί να

μειωθεί προοδευτικά, και να εξαφανιστεί μέσα σε λίγα χρόνια. Τον χειμώνα το ενήλικο αρσενικό είναι πλήρως αναπτυγμένο αναπαραγωγικά και έτοιμο να ζευγαρώσει και να γονιμοποιήσει το θηλυκό. Ο κύριος παράγοντας που επηρεάζει την φυσιολογία της ωοεναπόθεσης είναι η θερμοκρασία, η οποία πρέπει να είναι υψηλότερη από 10 ° C για δύο συνεχόμενες ημέρες (θερμική ηρεμία) (Nguyen, 1975). Από τα αυγά που εναποτίθενται τους χειμερινούς μήνες, μέχρι το άνοιγμα των οφθαλμών,

προκύπτουν οι πρώτης ηλικίας νύμφες (instar) οι οποίες τρέφονται στη νέα βλάστηση. Αργότερα, τον Απρίλιο - Μάιο, εμφανίζονται τα ενήλικα (καλοκαιρινές μορφές) των οποίων τα θηλυκά ωοτοκούν μεγάλο αριθμό αυγών που εκκολάπτονται το δεύτερο μισό του Μαΐου. Οι

πρώτης ηλικίας (instar) και οι μεγαλύτερης ηλικίας (instar) νύμφες ζουν στους βλαστούς, εκκρίνοντας μια μεγάλη ποσότητα μελιτώματος που ευθύνεται για μεγάλες ζημιές στο φυτό. Οι επόμενες γενιές επικαλύπτονται με όλα τα στάδια

του εντόμου μέχρι το φθινόπωρο. Στην Ευρώπη η C. pyri συμπληρώνει 4-5 γενιές το χρόνο.

Στρατηγική διαχείρισης της

ψύλλας της αχλαδιάς

Στην Ευρώπη η ψύλλα θεωρήθηκε δευτερεύουσας σημασίας εχθρός της αχλαδιάς μέχρι το 1960, έτσι ο πληθυσμός της αυξήθηκε γρήγορα. Στις περισσότερες περιπτώσεις η αποτελεσματικότητα του ελέγχου της ψύλλας μειώθηκε σταδιακά, λόγω της ανάπτυξης ανθεκτικότητας και επιβίωσης του εντόμου, στις χρησιμοποιούμενες δραστικές, αλλά και λόγω των αρνητικών επιδράσεων των χρησιμοποιούμενων μη επιλεκτικών τοξικών δραστικών ουσιών, στα ωφέλιμα έντομα. Η αντιμετώπιση

του C. pyri βασίζεται κυρίως στην πρακτική της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης

εχθρών (IPM), υποστηριζόμενη από φυσικό έλεγχο με στόχο την εξισορρόπηση

των πολύπλοκων βιολογικών σχέσεων

της βιοκοινότητας του πεδίου. Παράλληλος στόχος είναι η μείωση των πιθανοτήτων ανάπτυξης ανθεκτικότητας στα εντομοκτόνα από τους πληθυσμούς των εντόμων. Σημαντική παράμετρος στην αντιμετώπιση της ψύλλας της αχλαδιάς είναι οι ακολουθούμενες γενικές στρατηγικές για τον έλεγχο άλλων επιβλαβών ειδών οι οποίες διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο στην ανάπτυξη του εντόμου αυτού. Για παράδειγμα, η τεχνική της διαταραχής των συζεύξεων και η χρήση του ιού της κοκκιδίωσης (CpGV) για τον έλεγχο του Cydia pomonella ευνοεί την δραστηριότητα των ωφελίμων και μπορεί επίσης να βοηθήσει στη μείωση των

Αυγό και πρώτο νυμφικό στάδιο της ψύλλας της αχλαδιάς

Δεύτερο νυμφικό στάδιο της ψύλλας της αχλαδιάς

Τρίτο νυμφικό στάδιο της ψύλλας της αχλαδιάς

Τέταρτο νυμφικό στάδιο της ψύλλας της αχλαδιάς

Πέμπτο νυμφικό στάδιο της ψύλλας της αχλαδιάς

Ενήλικο της ψύλλας της αχλαδιάς

επεμβάσεων κατά της ψύλλας. Σε σχέση με την βιολογία του εντόμου και τους στόχους της διαχείρισής του οι τρεις δυνατοί χρόνοι επεμβάσεων μπορεί να είναι:

Α.: Φθινοπωρινές επεμβάσεις: Η εφαρμογή αυτή μπορεί να μειώσει την δραστηριότητα των ενηλίκων ώστε να μην πραγματοποιηθεί εναπόθεση αυγών την επόμενη άνοιξη. Παρά τα καλά αποτελέσματα που μπορεί να επιτευχθούν με χρήση πυρεθρινοειδών εντομοκτόνων το φθινόπωρο (αλλά και στα τέλη του χειμώνα) εάν συμβεί ένας πρώιμος παγετός, τα περισσότερα ενήλικα της ψύλλας βρίσκουν καταφύγιο και επιβιώνουν.

Β.: Στο τέλος του χειμώνα. Η στρατηγι-

κή επέμβασης στο τέλος του χειμώνα

αποσκοπεί στην μείωση του αρχικού

πληθυσμού της ψύλλας, κατά και μετά

την εγκατάστασή της στις αχλαδιές.

Επομένως πρώτος στόχος αυτής της επέμβασης είναι η πρώτη γενιά του

εντόμου την περίοδο της Άνοιξης.

Όσον αφορά στη δραστικότητα των εντομοκτόνων, τα καλύτερα αποτελέσματα αυτής της στρατηγικής επιτυγχάνονται μετά από έναν ήπιο χειμώνα, διότι σε αυτές τις συνθήκες σχεδόν όλα τα ενήλικα εγκαταλείπουν τα καταφύγιά τους κατά τη στιγμή της μεταχείρισης. Αντίθετα, περίοδοι παγετού στο τέλος του χειμώνα διακόπτουν και καθυστερούν την εμφάνιση των ενηλίκων, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα της μεταχείρισης.

Γ.: Ανοιξιάτικες και καλοκαιρινές επεμβάσεις. Οι επεμβάσεις κατά των καλοκαιρινών γενεών μπορούν να πραγματοποιηθούν εναντίον αυγών ή νυμφικών σταδίων. Αυτή η στρατηγική ελέγχου σήμερα βασίζεται σε συγκεκριμένες δραστικές οι οποίες έχουν συχνά και ακαρεοκτόνο δράση, όπως η αμπαμεκτίνη. Αυτή την περίοδο οι επεμβάσεις εναντίον της Cydia pomonella με το methoxyfenozide (μι-

ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΑΧΛΑΔΙΑ

μητικό της εκδυσόνης) παρουσιάζουν

δευτερογενή επίδραση στην ψύλλα. Η

αμπαμεκτίνη είναι σήμερα το βασικό

εντομοκτόνο - ακαρεοκτόνο που χρησιμοποιείται κατά του C.pyri. Η αμπαμεκτίνη δεν έχει διασυστηματική, αλλά

εμφανίζει διελασματική δράση και η

προσθήκη ορυκτελαίου βελτιώνει την

διείσδυσή της. Η δράση της αμπαμε-

κτίνης είναι κυρίως κατά των νεαρών

νυμφικών σταδίων (1-3) και δευτερευ-

όντως κατά των μεγαλύτερης ηλικίας

(3-4). Η δραστική ουσία δείχνει μια φθίνουσα αποτελεσματικότητα με την πρόοδο των νυμφικών σταδίων

ανάπτυξης της ψύλλας. Τα καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται όταν υπάρχουν ως επί το πλείστον κίτρινα αυγά, έτοιμα προς εκκόλαψη, (Εικ.4)

και πριν το μέγιστο των εκκολάψεων, που θα μπορούσε να επηρεάσει την δραστικότητα του εντομοκτόνου λόγω παραγωγής μελιτώματος (Pasqualini & Civolani, 2006). Μια επέμβαση που εκτελείται έγκαιρα κατά της δεύτερης γενιάς αντιπροσωπεύει συχνά την τελική λύση, λαμβάνοντας υπόψη την υψηλή δραστικότητα στην αρχή. Άλλη σημαντική δραστική, είναι το spirotetramat, ένας αναστολέας βιο-

σύνθεσης λιπιδίων. Είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό έναντι των νεαρών σταδίων της ψύλλας. Μειώνει επίσης σημαντικά την γονιμότητα των θηλυκών ενηλίκων και κατά συνέπεια τους πληθυσμούς των εντόμων. Μετά την πρόσληψη από το φύλλωμα, μπορεί και κινείται σε ολόκληρο το αγγειακό σύστημα του φυτού, μεταφέροντας

την εντομοκτόνο δράση και στα αναπτυσσόμενα μέρη. Δεδομένης της υψηλής δράσης του στην C.pyri αυτή η δραστική ουσία θα μπορούσε να είναι μια πολύτιμη εναλλακτική λύση στην αμπαμεκτίνη προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι εμφάνισης ανθεκτικότητας στον έλεγχο αυτού του εντόμου.

Ο ρόλος των φυσικών

εχθρών

Κατά την περίοδο της άνοιξης ένας βασικός στόχος είναι η προστασία των χρήσιμων αρπακτικών και πρώτα απ 'όλα του σημαντικότερου, του Anthocoris nemoralis (Εικ.5). Οι πληθυσμοί αυτού του εντόμου είναι χαμηλοί στις αρχές της άνοιξης, αλλά αυξάνονται το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου, εξασφαλίζοντας την προστασία των αχλαδιών μέχρι τη συγκομιδή και παρέχοντας σημαντικότατη συμβολή στην διαχείριση του C.pyri Κλιματικές συνθήκες

Μια χειμερινή περίοδος με ήπιες θερμοκρασίες ευνοεί την έγκαιρη και γρήγορη εμφάνιση ενηλίκων από τα χειμερινά καταφύγιά τους και την τακτική ωοτοκία, ενώ οι όψιμοι χειμερινοί παγετοί διακόπτουν την εμφάνιση και την ωοτοκία των ενηλίκων, δημιουργώντας μια σταδιακή ανάπτυξη της πρώτης και δεύτερης γενιάς. Οι κρύες και βροχερές περίοδοι κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας και της πτώσης των πετάλων μειώνουν την εξάπλωση των νυμφών στα φυτά. Στην περίπτωση αυτή οι νύμφες συχνά συνωστίζονται στον κάλυκα των λουλουδιών, προκαλώντας μερικές φορές με την διατροφική τους δραστηριότητα, σκουρόχρωμες κηλίδες ή πρόωρη πτώση των φρούτων. Οι υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού, προκαλούν υψηλή θνησιμότητα στα αυγά της ψύλλας. Ανάπτυξη ανθεκτικότητας Όπως συμβαίνει σε όλα τα φυτοφάγα έντομα, η επαναλαμβανόμενη χρήση των ίδιων χημικών δραστικών συστατικών προκαλεί την ανάπτυξη ανθεκτικότητας. Ωστόσο, στην Ευρώπη υπάρχουν λιγότερες περιπτώσεις ανθεκτικότητας που τεκμηριώνονται για το C. pyri σε σύγκριση με εκείνες που είναι γνωστές για το Cacopsylla=Psylla pyricola στη Βόρεια Αμερική (Harries & Burts,

1965). Μεταξύ των γνωστών ειδών ανθεκτικότητας στο C. pyri στην Ευρώπη, είναι στα οργανοφωσφορικά, πυρεθρινοειδή και αναστολείς σύνθεσης της χιτίνης. Έρευνα για την ανθεκτικότητα

στο C. pyri έδειξε ότι τα ποσοστά ανθεκτικότητας ήταν εξαιρετικά χαμηλά για

την ομάδα των καρβαμιδικών (μία έως

2,4 φορές) και σχετικά χαμηλά για την

ομάδα των πυρεθρινοειδών (4,7 έως

6,2 φορές). Αντιθέτως, για τα οργανοφωσφορικά, τα ποσοστά ανθεκτικότητας ήταν αρκετά υψηλά μέχρι και 180 φορές (Pasqualini & Civolani, 2007; Boselli & Cristiani, 2008). Τα πυρεθρινοειδή είναι μια ομάδα εντομοκτόνων που χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό στην Ευρώπη κατά του C.pyri και στη Βόρεια Αμερική κατά του C. pyricola, κατά τη διάρκεια της φθινοπωρινής πτώσης των φύλλων και στα τέλη του χειμώνα πριν από την ωοτοκία των ενηλίκων που διαχείμασαν. Έχουν επιβεβαιωθεί υψηλές

τιμές ανθεκτικότητας στη deltametrin σε ορισμένους πληθυσμούς της Νότιας Γαλλίας στους οποίους ήταν 30πλάσια, πάντα στις χειμερινές μορφές ενηλίκων (Εικ.6) που είναι περισσότερο ανθεκτικές σε σύγκριση με τα ενήλικα θερινής μορφής (Εικ.7). Η αμπαμεκτίνη είναι η πλέον χρησιμοποιημένη δραστική ουσία κατά του C. pyri. Αρχικά χρησιμοποιείτο με μία μόνο εαρινή επέμβαση. Αργότερα ο αριθμός των επεμβάσεων ανά οπωρώνα και περιοχή αυξήθηκε, αλλά τα δεδομένα των δοκιμών δείχνουν ότι δεν έχει αναπτυχθεί μέχρι στιγμής εμφανής ανθεκτικότητα στην αμπαμεκτίνη στους πληθυσμούς της C. pyri. Στην Ισπανία παρακολουθήθηκε η εξέλιξη της ευαισθησίας στην αμπαμεκτίνη σε οπωρώνες όπου ο αριθμός των επεμβάσεων άλλαξε από δύο μέχρι το 2005 σε τρεις κατά μέσο όρο και σε ορισμένους οπωρώνες σε 6-7 μεταχειρίσεις. Οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν σε ενήλικα και

σε νύμφες και δεν βρέθηκαν ενδείξεις υψηλής ανθεκτικότητας. Ωστόσο, στους ισπανικούς οπωρώνες με τις πολλές μεταχειρίσεις εντοπίστηκαν ορισμένοι πληθυσμοί του C.pyri που παρουσίαζαν χαμηλή ευαισθησία σε ενήλικα και νύμφες (Miarnau et al., 2010).

Επιλεκτικότητα εντομοκτόνων

Οι δραστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στους οπωρώνες αχλαδιάς, ερευνήθηκαν πρόσφατα κυρίως ως προς την τοξικότητά τους στους

πληθυσμούς

A. nemoralis. Η αμπαμεκτίνη έδειξε μέτριο βαθμό τοξικότητας έναντι του πληθυσμού A. nemoralis, κυρίως έναντι της πρώτης και της δεύτερης νυμφικής ηλικίας σε σύγκριση με τα ενήλικα. Το ορυκτέλαιο ή τα σαπουνέλαια δεν παρουσίασαν σχετικές επιδράσεις στον πληθυσμό των αρπακτικών. Οι αναστολείς της χιτίνης, παρουσιάζουν γενικά χαμηλή τοξικότητα στο A. nemoralis. Μεταξύ άλλων εντομοκτόνων και το spinosad, το indoxacarb το methoxifenozide, και όσα χρησιμοποιούνται κατά των άλλων εντόμων εχθρών όπως την Cydia pomonella, την Grapholita molesta κ.ά. έχουν ελεγχθεί για τοξικότητα έναντι του A. nemoralis και τα αποτελέσματα δεν έδειξαν σχετικές τοξικές επιδράσεις σε αυτόν τον θηρευτή. Tα νεονικοτινοειδή δεν χρησιμοποιούνται στην Ευρώπη ως ειδικά για την ψύλλα, αντίθετα με ό, τι συμβαίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου χρησιμοποιούνται ως εναλλακτική λύση στην αμπαμεκτίνη έναντι της C. pyricola. Ωστόσο, κάποιες από τις παραπάνω δραστικές ουσίες χρησιμοποιούνται εναντίον άλλων εντόμων, όπως οι αφίδες. Επίσης το acetamiprid χρησιμοποιείται κατά της C. pomonella. Όλα αυτά έχουν σημαντικές τοξικές επιδράσεις στο A. nemoralis Κατά την τελευταία δεκαετία οι ευρωπαϊκοί πληθυσμοί του C. pyri, ήταν σε σημαντική μείωση, και προφανώς λιγότερο ικανοί να προκαλέσουν ζημιές αυτό θα μπορούσε να οφείλεται στην επιτυχία των προγραμμάτων που βασίζονται στην ολοκληρωμένη διαχείριση εχθρών (IPM) αλλά και στην απόσυρση ισχυρών δραστικών ουσιών. Για τους οπωρώνες αχλαδιάς, η ολοκληρωμένη φυτοπροστασία πέρα από τον έλεγχο των εχθρών και την προστασία των ωφελίμων εντόμων, συνδέεται και με τη διαθεσιμότητα νέων χημικών ή μικροβιολογικών παραγόντων που στοχεύουν ειδικά στους βασικούς εχθρούς της καλλιέργειας και κυρίως την Cydiapomonella.

Η σχετική βιβλιογραφία βρίσκεται στη διεύθυνση : bibliography.agrotypos.gr, έτος 2023, τεύχος 03. n

Με τη πρωτοποριακή τεχνολογία aTium

Το Τιτάνιο (Ti), στοιχείο βιοσυμβατό για ανθρώπους, με χρήση και στη βιομηχανία τροφίμων, βρίσκεται σε μικρές συγκεντρώσεις στον οργανισμό ανθρώπων, φυτών, αλλά και στο έδαφος, όπου όμως έχει μικρή κινητικότητα και περιορισμένη διαθεσιμότητα για τις ρίζες των φυτών. Πολλές πειραματικές μελέτες σε διάφορα είδη καλλιεργουμένων φυτών έχουν αποδείξει τον βιοδιεγερτικό ρόλο της εφαρμογής του. Το TYTANIT της πολυεθνικής INTERMAG που αντιπροσωπεύεται στην Ελλάδα από την AGRISIDE CropCare, χάρη στη καινοτόμο τεχνολογία aTium χορηγεί αποτελεσματικά στα φυτά τιτάνιο, μαγνήσιο και θείο και επιτυγχάνει βελτιωμένη καρπόδεση, θρέψη, ανάπτυξη, αντοχή και απόδοση με ποιότητα.

ΔΡ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Διευθυντής Τεχνικού τμήματος της AGRISIDE CropCare

ο TYTANIT είναι σκεύασμα με βιοδιαθέσιμο Τιτάνιο (Ti) σε ειδικό, πατενταρισμένο οργανικό μόριο: aTium. Έχει σύνθεση Ti 8,5 γρ/ λιτ + MgO 62 γρ/ λιτ + SO3 124 γρ/ λιτ, με pH 4, είναι πλήρως υδατοδιαλυτό και άμεσα απορροφήσιμο, με άριστη συνδυαστικότητα με όλα τα αγροχημικά. Χορηγούμενο διαφυλλικά ή και από ρίζα επιτυγχάνει καλύτερη γονιμοποίηση

των ανθέων και καρπόδεση, θρέψη φυτών και καρπών, διέγερση ανάπτυξης των φυτών, βελτίωση απόδοσης και ποιότητας παραγωγής των καλλιεργειών. Σε πειράματα το 2020 στη Ρουμανία, σε χειμερινό σιτάρι 2 διαφυλλικές εφαρμογές του TYTANIT σε δόση 0,2 λιτ/ 10 στρέμματα είχαν ως αποτέλεσμα 15,6 %

αύξηση της παραγωγής σε σχέση με τον αψέκαστο μάρτυρα, όπως και αυξημένη περιεκτικότητα πρωτεΐνης κατά 22,9%.

Επίσης σε ηλίανθο, 2 διαφυλλικές εφαρ-

μογές σε ίδια δόση είχαν ως αποτέλεσμα 13,7% αύξηση της παραγωγής, όπως και αυξημένη περιεκτικότητα ελαίου κατά 2,2%. Στη Σλοβενία σε αμπέλια 2 διαφυλλικές εφαρμογές προανθικά σε ίδια δόση αύξησαν το 2016 10,2% τη παρα-

γωγή και το 2017 12,4%. Στη Τουρκία το 2018, 2 διαφυλλικές εφαρμογές προανθικά σε δόση 0,5 λιτ/ 10 στρέμματα αύξησε την απόδοση σε βάρος κατά 29%. Στη Πολωνία σε μηλιές το 2013 & το 2014, 2 διαφυλλικές εφαρμογές πριν και κατά

την άνθηση σε ίδια δόση, αύξησαν 15% τη καρπόδεση και 25% το μέσο βάρος

καρπού με μέσο αριθμό γόνιμων σπερμάτων 9 ανά καρπό.

Πιο αναλυτικά:

1. Βελτιώνει τη γονιμοποίηση των αν-

θέων επιτυγχάνοντας πλούσια καρ-

πόδεση και περισσότερα γόνιμα

σπέρματα στο καρπό, που επομένως

αναπτύσσεται καλύτερα. Χάρη στην επίδραση του Ti στη αύξηση της κι-

νητικότητας του ασβεστίου (Ca), αυτό ανεβαίνει στο στίγμα του άνθους οπότε εκεί έχουμε πολύ περισσότερη κολλώδη ουσία και προσκολλώνται περισσότεροι γυρεόκοκκοι για μεγαλύτερο διάστημα. Έτσι έχουμε ανάπτυξη πολλών γυρεοσωλήνων, άρα καλύτερη καρπόδεση και γονιμοποίηση περισσότερων καρπόφυλλων, με αποτέλεσμα περισσότερα γόνιμα σπέρματα και επομένως καλύτερη «φροντίδα» του καρπού από το φυτό.

2. Διεγείρει τη δράση αρκετών ενζύμων (καταλάση, περοξυδάση, λιποξυγενάση, φωσφοφρουκτοκινάση, νιτρική ρεδουκτάση κ.α.) και επομένως το καλύτερο μεταβολισμό των φυτών, περιλαμβανομένου του μεταβολισμού των Νιτρικών.

3. Βελτιώνει το μέγεθος και την λειτουργικότητα των φύλλων και των αγγείων και επομένως την απορρόφηση από τη ρίζα των θρεπτικών στοιχείων: N, Κ, P, Ca, Mg, Fe, Zn & Mn καθώς και τη κινητικότητα τους μέσα στα φυτά και ιδιαίτερα των Ca, K.

4. Προωθεί την βιοσύνθεση της χλωροφύλλης και τη φωτοσύνθεση

βασικά χάρη στην αλληλεπίδραση

του Ti με το σίδηρο (Fe), οπότε το πράσινο χρώμα των φύλλων γίνεται πιο έντονο. Συγκεκριμένα το Ti

παρεμβαίνει στη χημική διαδικασία

οξειδαναγωγής δρώντας ως καταλύτης και εντατικοποιεί τη μεταφορά

ηλεκτρονίων από το Φωτοσύστημα Ι προς το Φωτοσύστημα ΙΙ. Επίσης το μαγνήσιο (Mg) συμμετέχει στο μόριο της χλωροφύλλης άρα είναι σημαντικό για τη σύνθεση της όπως και για το μεταβολισμό, ενώ το θείο (S) για τη σύνθεση αμινοξέων, βιταμινών και την ενεργοποίηση ενζύμων.

5. Βελτιώνει τη θρέψη, το βάρος, το μέγεθος και τη ποιότητα των καρπών, όπως και της συνεκτικότητας τους, επιτυγχάνοντας συνδυασμό καλής φωτοσύνθεσης, καλού αριθμού γόνιμων σπερμάτων και καλής απορρόφησης και κινητικότητας των θρεπτικών στοιχείων.

6. Βελτιώνει τη περιεκτικότητα των καρπών στην αντιοξειδωτική βιταμίνη C.

7. Βελτιώνει τη περιεκτικότητα σε χρωστικές (ανθοκυανίνη, β-κροτένιο, ξανθοφύλλη κ.α.) και επομένως το χρωματισμό των καρπών, αλλά και τη λάμψη του χρώματος τους

8. Αυξάνει τη φυτική βιομάζα, την αντοχή σε στρες και την παραγωγικότητα των φυτών, χάρη στο συνδυασμό διέγερσης της βιοσύνθεσης χλωροφύλλης, της δράσης ενζύμων, της αύξησης της φωτοσύνθεσης και της απορρόφησης θρεπτικών στοιχείων. n

ΤΥΤΑΝΙΤ: ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΣ

ΒΙΟΔΙΕΓΕΡΤΗΣ ΦΥΤΩΝ

ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΨΥΧΟΥΣ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΟΙΚΙΛΙΏΝ

ΚΑΙ

Έρευνα των τελευταίων οκτώ χειμερινών περιόδων στη Νάουσα

Τα φυλλοβόλα οπωροφόρα δένδρα όπως τα πυρηνόκαρπα, γιγαρτόκαρπα και ακρόδρυα απαιτούν χαμηλές θερμοκρασίες

κατά τη χειμερινή περίοδο για να παράγουν κανονικά την επόμενη χρονιά. Πρόκειται για έναν μηχανισμό που ανέπτυξαν για να επιβιώσουν από τις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα.

Δρ ΔΡΟΓΟΎΔΗ ΠΑΎΛΊΝΑ¹, Δρ. ΠΑΝΤΕΛΊΔΗΣ ΓΕΏΡΓΊΟΣ² 1 Διευθύντρια Ερευνών, 2 Εντεταλμένος Ερευνητής Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων, Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, EΛΓΟ 'ΔΗΜΗΤΡΑ‘, Σ.Σ. Νάουσας

α δέντρα για να καταλάβουν την

περίοδο που πρέπει να βγουν από

το λήθαργο έχουν αναπτύξει μηχανισμό καταμέτρησης των θερμοκρασιών (είδος μνήμης), ο οποίος αποτελείται από δύο μέρη. Κατά το πρώτο μέρος του ληθάργου (εσωτερικός λήθαργοςendodormancy), τα δέντρα αντιλαμβά-

νονται ‘το χρονικό διάστημα και την ένταση του κρύου’ (απαιτήσεις σε ψύχος για τη διάσπαση του ληθάργου),

ενώ κατά το δεύτερο μέρος που ακολουθείται (ονομάζεται ecodormancy)

τα δέντρα περνούν μια περίοδο εξόδου από το λήθαργο και απαιτούν υψηλότερες θερμοκρασίες (Εικ. 1). Συνεπώς οι

οφθαλμοί έχουν ανάγκη από χαμηλές

και μετά υψηλές θερμοκρασίες για να ξεκινήσουν την ανάπτυξή τους. Οι απαιτήσεις σε ψύχος διαφέρουν μεταξύ ειδών αλλά και ποικιλιών.

Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μεγάλη κλιματική ποικιλότητα. Ιστορικά δεδομένα της συσσώρευσης ψύχους κατά τις χειμερινές περιόδους βοηθούν τους παραγωγούς να διαλέγουν ποικιλίες των οποίων οι απαιτήσεις σε ψύχους παρέχουν προστασία από τις επικείμενες αυξομειώσεις μεταξύ διαφορετικών ετών που παρατηρούνται αλλά και λόγω της κλιματικής αλλαγής. Σήμερα δεν γνωρίζουμε εάν το χειμερινό ψύχος είναι αρκετό για όλες τις ποικιλίες ροδακινιάς και βερικοκιάς ακόμα και στη Βόρεια Ελλάδα που είναι το κύριο κέντρο παραγωγής τους που θεωρούνταν μέχρι τώρα που παρέχει ικανοποιητικό ψύχος για όλα τα

Εικ. 1: Για τη διάσπαση του ληθάργου απαιτείται ψύχος (endodormancy) και κατόπιν θερμότητα (ecodormancy).

φυλλοβόλα οπωροφόρα δένδρα. Επίσης λίγα είναι γνωστά για τις απαιτήσεις σε ψύχος ποικιλιών που πρόσφατα καλλιεργούνται στην Ελλάδα, αλλά και σ΄όλο τον κόσμο (Fadσn et al., 2020).

Σχήμα 1: Θερμο-χάρτης που παρουσιάζει το άθροισμα της συσσώρευσης ψύχους κατά τη διάρκεια 15 ημερών (από 1 Οκτωβρίου μέχρι 27 Φεβρουαρίου) και ετήσιο άθροισμα τα έτη 2016-2023 με τα μοντέλα (α) Δυναμικό (Μερίδες Ψύχους), και (β) Ώρες ψύχους (0-7,2 0C).

ΒΕΡΙΚΟΚΙΑΣ, ΡΟΔΑΚΙΝΙΑΣ

ΝΕΚΤΑΡΙΝΙΑΣ

Πορεία συσσώρευσης ψύχους στη Νάουσα τα έτη

2016-2023

H συσσώρευση ψύχους υπολογίστηκε κατά τη διάρκεια των τελευταίων οκτώ χειμερινών περιόδων στη Νάουσα, εφαρμόζοντας τα παρακάτω μοντέλα υπολογισμού (Δρογούδη και συνεργάτες, 2018α):

α) Δυναμικό (Dynamic Model): Υπάρχουν πολλά μοντέλα υπολογισμού της συσσώρευσης ψύχους εκ των οποίων

το Δυναμικό Μοντέλο θεωρείται ως το

καλύτερο ανάμεσα στα υπάρχοντα μο-

ντέλα για ψυχρές και θερμές περιοχές, κάτι που αποδείχτηκε σε πρόσφατη

εργασία μας με θέμα τη μελέτη των

επιπτώσεων χειμερινών θερμοκρασιών

σε 14 ποικιλίες ροδακινιάς και νεκτα-

ρινιάς και 11 περιοχές της Ευρώπης (Drogoudi et al., 2023). To Δυναμικό

Μοντέλο βασίζεται στην παραδοχή πως

το ψύχος συσσωρεύεται σε δύο στάδια: στο πρώτο στάδιο παράγεται ένα ενδιάμεσο αποτέλεσμα σε μία διαδικασία

Σχήμα 2 Σχήμα 2: Ποικιλία, προέλευση και απαιτήσεις σε ψύχος (Μέσος όρος ±Τυπικό σφάλμα) όπως προσδιορίστηκαν με το μοντέλα (α) Δυναμικό (Mερίδες Ψύχους), και (β) Ώρες ψύχους (0-7,20C). Οι μετρήσεις έγιναν σε δέντρα του Τμήματος Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας και γειτονικών οπωρώνων και επαναλήφθηκαν για κάθε ποικιλία 2-4 χρονιές τα έτη 2018-2021. Η κάθετη συμπαγής γραμμή παρουσιάζει τη συσσώρευση ψύχους στη Νάουσα τη φετινή χρονιά (70 μερίδες ή 794 ώρες ψύχους).

ας όλα τα ευρέως χρησιμοποιούμενα μοντέλα υπολογισμού της συσσώρευσης ψύχους, τα οποία απαιτούν δεδομένα ωριαίων θερμοκρασιών από τι αρχές Οκτωβρίου μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου (https://pomologyinstitute.gr/ cheimerinos-lithargos/).

Όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 1, κατά τη διάρκεια της φετινής χειμερινής περιόδου 2022-2023 η συσσώρευση ψύχους στη Νάουσα ήταν 70 Μερίδες Ψύχους (Δυναμικό μοντέλο). Σε σύγκριση με τα προηγούμενα οκτώ έτη η συσσώρευση ψύχους ήταν στο πιο χαμηλό επίπεδο, και παρόμοια με το έτος 2020. Η μεγαλύτερη συσσώρευση ψύχους καταγράφηκε το έτος 2022 με σημαντική συσσώρευση από τα μέσα Νοεμβρίου μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου και σύνολο 90 Μερίδες Ψύχους. Αντίθετα η περισσότερο ζεστή χειμερινή περίοδος ήταν η φετινή χρονιά 2022 με 70 Μερίδες Ψύχους. Σύμφωνα με το μοντέλο ωρών το μικρότερο ψύχος παρατηρήθηκε τα έτη 2021 και 2023 (704 και 794 ώρες 0-7,2 0C, αντίστοιχα).

Απαιτήσεις σε ψύχος ποικιλιών βερικοκιάς, ροδακινιάς και νεκταρινιάς που καλλιεργούνται στην Ελλάδα

όπου οι χαμηλές θερμοκρασίες έχουν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα. Αυτή η διεργασία είναι αναστρέψιμη και το ενδιάμεσο αποτέλεσμα μπορεί να ακυρωθεί με τη ζέστη. Εάν εκτεθεί σε χαμηλές θερμοκρασίες τότε το ενδιάμεσο αποτέλεσμα θα μετατραπεί σε δεύτερο στάδιο σε μία μη αναστρέψιμη διαδικασία που χαρακτηρίζεται ως μερίδα ψύχους (Chill Portion). Οι μερίδες ψύχους συσσωρεύονται συμβάλλοντας στην ικανοποίηση

των απαιτήσεων σε ψύχος.

β)

Μοντέλο των 0-7,2 0C: Θερμοκρασίες

που είναι μεταξύ 0 και 7,2 0C υπολογίζονται πως έχουν επίδραση στη συσσώρευση ψύχους, και κάθε ώρα με θερμοκρασία στο παραπάνω εύρος συμβάλει στη συσσώρευση μίας ώρας ψύχους (Chilling Hour). Οι παραγωγοί χρησιμοποιούν ευρέως το παραπάνω μοντέλο λόγω της ευκολίας υπολογισμού του. Στην ιστοσελίδα του Τμήματος Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας είναι διαθέσιμα σε φύλλο εργασί-

Οι ανάγκες σε ψύχος για τη διάσπαση του ληθάργου μελετήθηκαν σε 50 ποικιλίες βερικοκιάς (Σχήμα 2) και 49 ποικιλίες ροδακινιάς/νεκταρινιάς (Σχήμα 3). Μία ποικιλία δαμασκηνοβερίκοκου (‘Pluot’) επίσης μελετήθηκε και παρουσιάζεται μαζί με τις βερικοκιές. Οι μελέτες έγιναν τα έτη 2016-2022 σε δέντρα του Τμήματος Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας και γειτονικών οπωρώνων και επαναλήφθηκαν για κάθε ποικιλία 2-4 χρονιές. Συνοπτικά, από την αρχή της περιόδου συσσώρευσης ψύχους , τρεις ετήσιοι βλαστοί κόπηκαν από το μέσο τμήμα της κόμης κάθε 100 ώρες ψύχους. Κατόπιν τοποθετήθηκαν σε θάλαμο ανάπτυξης για 10 ημέρες για να δεχτούν την απαραίτητη θερμότητα για την έκπτυξη των οφθαλμών. Η ημερομηνία που το 40% των οφθαλμών είχε εκπτυχθεί θεωρείται πως έγινε η διάσπαση του ληθάργου (Pantelidis et al., 2022).

Στις 50 ποικιλίες βερικοκιάς που μελετήθηκαν οι απαιτήσεις σε ψύχος κυμαίνονταν από 43 μέχρι 73 Μερίδες Ψύχους,

Σχήμα 4β

Σχήμα 3. Ποικιλία, τύπος (πλατύκαρπη, ροδακινιά, νεκταρινιά και κονσερβοποιήσιμη) και απαιτήσεις σε ψύχος (Μέσος όρος ±Τυπικό σφάλμα) όπως προσδιορίστηκαν με το μοντέλα (α) Δυναμικό (Mερίδες Ψύχους), και (β) Ώρες ψύχους (0-7,2C). Οι μετρήσεις έγιναν σε δέντρα του Τμήματος Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας και γειτονικών οπωρώνων και επαναλήφθηκαν για κάθε ποικιλία 2-5 χρονιές τα έτη 2016-2022. Η κάθετη συμπαγής γραμμή παρουσιάζει τη συσσώρευση ψύχους στη Νάουσα τη φετινή χρονιά (70 μερίδες ή 794 ώρες ψύχους). Σχήμα 4: Συχνότητα (%) ποικιλιών (α) βερικοκιάς, και (β) ροδακινιάς/ νεκταρινιάς ως προς πέντε κατηγορίες απαιτήσεων σε ψύχος (χαμηλή, χαμηλή-μέση, μέση, μέση-υψηλή και υψηλή).

Με κόκκινο περίγραμμα παρουσιάζεται το ποσοστό ποικιλιών βερικοκιάς και ροδακινιάς/νεκταρινιάς με τις υψηλότερες απαιτήσεις σε ψύχος. Η κατηγοριοποίηση των ποικιλιών έγινε με τα μοντέλα Δυναμικό (Μερίδες ψύχους) και Ώρες ψύχους (0- 7,2 0C).

819 με 1473 Μονάδες Ψύχους (Utah μοντέλο), και 531 με 1079 Ώρες Ψύχους (Σχήμα 2). Οι ποικιλίες βερικοκιάς ‘Πλάκες Πηλίου’, ‘Anegat’ και ‘Carmen’ είχαν τις χαμηλότερες απαιτήσεις. Οι ξενικές ποικιλίες ‘Bergarouge’, ‘Fardao’, ‘Shamade’ και οι ελληνικές ποικιλίες ‘Χαρίεσσα’ και ‘Νόστος’ είχαν τις υψηλότερες απαιτήσεις σε ψύχος. Η ποικιλία ‘Μπεμπέκου’, που καλλιεργείται χωρίς προβλήματα στη Νότια Ελλάδα, βρέθηκε με μεγάλη μας έκπληξη πως είναι στην κατηγορία των ποικιλιών με μέση-υψηλή απαίτηση σε ψύχος. Οι απαιτήσεις σε ψύχος για τη ‘Μπεμπέκου’ ήταν ελαφρά υψηλότερη από αυτή που αναφέρεται στην εργασία των Guierriero et al. (2006) και μετρήθηκε στην κεντρική Ιταλία (1246 vs 1000-1125 Μονάδες Ψύχους, αντίστοιχα). Έχουμε αναφορές από παραγωγούς για οφθαλμόπτωση στην ‘Μπεμπέκου’ το ‘ζεστό’ έτος 2020.

Οι περισσότερες ποικιλίες βερικοκιάς είχαν υψηλές απαιτήσεις (32% και 38% υπολογίζοντας με μερίδες και ώρες ψύχους, αντίστοιχα) και μόλις το 10% των ποικιλιών βερικοκιάς είχε χαμηλές απαιτήσεις σε ψύχος (Σχήμα 4). Αντίθετα οι περισσότερες ποικιλίες ροδακινιάς είχαν μέσες και μέσες-υψηλές απαιτήσεις σε ψύχος. Σχετικά υψηλές απαιτήσεις σε ψύχος είχαν ποικιλίες βερικοκιάς που προήλθαν από βελτιωτικά προγράμματα με σκοπό την δημιουργία ανθεκτικότητας στην ίωση Ευλογιά της Δαμασκηνιάς (σάρκα) (πχ ‘Χαρίεσσα’, ΄Νόστος’ κ.α. που προήλθαν από το προγράμματα δημιουργίας νέων ποικιλιών στο Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων, και ‘Shamade’, ‘Congat’ κ.α. που δημιουργήθηκαν στο INRAΕ Γαλλίας) πιθανόν γιατί είχαν ως γονέα την ποικιλία ‘Orange Red’, ποικιλία με υψηλές απαιτήσεις σε ψύχος, και ανθεκτικότητα στη σάρκα. Μικρότερο ήταν το εύρος απαιτήσεων σε ψύχος στις 49 ποικιλίες ροδακινιάς και νεκταρινιάς που μελετήθηκαν. Οι απαιτήσεις σε ψύχος των ποικιλιών ροδακινιάς και νεκταρινιάς κυμάνθηκε από 43– 69 Μερίδες Ψύχους, 807-1295 Μονάδες Ψύχους (μοντέλο Utah) και 440 -881 ώρες ψύχους, Σχήμα 4). Οι ποικιλίες ‘Plagold10’, ‘Lolita’, ‘Tastired’ και ‘Carla’ είχαν τις χαμηλότερες απαιτήσεις (43-48 Μερίδες Ψύχους), ενώ οι ‘Maria Bianca’, ‘Golden Jubilee’, ‘Guadalupe’, ‘O’Henry’, ‘Red haven’, ‘Yuste’, ‘Zee Lady’ και ‘ ‘Everts’ είχαν τις υψηλότερες απαιτήσεις (65-69 Μερίδες ψύχους).

Προβλέψεις για την παραγωγή το έτος 2023

Η συσσώρευση ψύχους τη φετινή χειμερινή περίοδο ήταν μικρότερη από τις απαιτήσεις σε Μονάδες Ψύχους ποικιλιών βερικοκιάς (Σχήματα 1 και 2). Το 68% των ποικιλιών βερικοκιάς που μελετήθηκαν είχαν απαιτήσεις σε ψύχος μεγαλύτερη από την ελάχιστη στατιστική διαφορά που βρέθηκε (60-80 Μερίδες Ψύχους). Στην ερ-

Σχήμα 3

Σχήμα 4α

γασία των Bartolini et al. (2019) παρουσιάζονται πως η συσσώρευση ψύχους στην

Πίζα που βρίσκεται στη Βόρειο-δυτική

Ιταλία, μειώθηκε τα τελευταία 40 έτη και η

μείωση του ψύχους σχετίζεται με μικρότερη ένταση ανθοφορίας και απόδοση.

Για τις περισσότερο απαιτητικές σε ψύχος ποικιλίες ροδακινιάς το φετινό χειμερινό ψύχος προβλέπεται οριακά να κάλυψε τις απαιτήσεις τους (Σχήμα 3). Όμως επειδή στο δέντρο δεν έχουν όλοι οι βλαστοί

τις ίδιες απαιτήσεις σε ψύχος πιθανόν να υπάρχει κάποια ανεπάρκεια στην κάλυψή

τους. Μπορεί να υπάρχει μερική κάλυψη

των απαιτήσεων σε ψύχος στο 27,1% των

ποικιλιών που μελετήθηκαν (υπολογισμός

με βάση την ελάχιστη στατιστική διαφορά, 63-77 μερίδες ψύχους).

Το έτος 2020, χρονιά που είχαμε παρόμοια συσσώρευση ψύχους με το 2023 στη Νάουσα, διασπάστηκε οριακά ο λήθαργος, και είχαν ατελή άνθη και πολύ μικρή παραγωγή οι ποικιλίες ‘Δαναής’, ‘Νόστος’, ‘Fardao’, ‘Shamade’ και ‘Bergarouge’.

Επίσης, παρατηρήθηκε στη Βόρεια Ελλάδα και Χαλκιδική μειωμένη ή μηδενική παραγωγή σε μερικές ποικιλίες βερικοκιάς (Wondercot, Μπεμπέκου, Bergeron και Kioto κα, προσωπική επικοινωνία με γεωπόνο κ. Η. Αναστασιάδη).

Έχοντας υπόψη πως η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω της κλιματικής αλλαγής είναι ραγδαία και θα επιδεινωθεί

τα επόμενα χρόνια, είναι απαραίτητο

να παρθούν μέτρα προστασίας για τις καλλιέργειες φυλλοβόλων οπωροφόρων δένδρων. Ο προσδιορισμός των κλιματικών ζωνών με ιδιαίτερη προσοχή στη συσσώρευση ψύχους θα παρείχε πληροφορίες για τις ευάλωτες περιοχές παραγωγής φρούτων σε τρέχοντα και μελλοντικά κλιματικά σενάρια. Επίσης, απαραίτητο είναι να γνωρίζουμε τις απαιτήσεις σε ψύχος των εμπορικά διαθέσιμων ποικιλιών και πληροφοριακά συστήματα να βοηθούν τους παραγωγούς να παίρνουν αποφάσεις.

Συμπτώματα ελλιπούς κάλυψης των απαιτήσεων ποικιλιών φυλλοβόλων οπωροφόρων δένδρων σε ψύχος

Οι παραγωγοί συνιστάται να καταγράφουν σε ποικιλίες με υψηλές απαιτήσεις σε ψύχος το ποσοστό ανθέων με πλήρη ανθικά μέρη. Εάν παρατηρείται παρατεταμένη ανθοφορία ή παρουσία πολλών ανθέων με μη

ανεπτυγμένα ανθικά μέρη πχ να μην έχουν ύπερο, τότε αυτό μπορεί να συσχετίζεται με

μη ικανοποιητική κάλυψη των απαιτήσεων σε ψύχος. Συνιστάται να βοηθήσουν την επικονίαση των υγιών ανθέων με την εισαγωγή μελισσιών στον οπωρώνα τους. Συμπτώματα ελλιπούς χειμερινού ψύχους είναι:

1. Πτώση των οφθαλμών: Όταν είναι μικρή μπορεί να προκαλέσει φυσικό αραίωμα.

2. Παρουσία ατελών ανθέων: Στη ροδακινιά όταν το ψύχος είναι ελλειμματικό τα άνθη μπορεί να μην έχουν στίγμα και στύλους, είναι δηλαδή ατελή. Στην κερασιά τα άνθη μπορεί να έχουν μικρό μέγεθος και μικρό μίσχο.

3. Καθυστέρηση στο χρόνο άνθησης: Η καθυστέρηση μπορεί να παρατηρηθεί σε μία ποικιλία και όχι άλλη με λιγότερες απαιτήσεις σε ψύχος, που στην περίπτωση που αλληλο-εποικονιάζονται τότε αποτελεί αιτία μειωμένης καρπόδεσης (Εικ.2).

4. Παρατεταμένη άνθηση: Αυτό προκαλεί την ύπαρξη μικρών και μεγάλων καρπών (Εικ. 3) γεγονός που εμποδίζει την εφαρμογή ψεκασμών αφού πρέπει να γίνουν σε συγκεκριμένα στάδια ανάπτυξης του καρπού και εφαρμογής καλλιεργητικών πρακτικών και συγκομιδής.

5. Μειωμένη καρπόδεση: Τα αναπτυσσόμενα άνθη μπορεί να μην μπορέσουν να δέσουν οι καρποί, να έχουν μικρό ποδίσκο στην κερασιά ή μη ικανοποιητική φυλλική επιφάνεια

Εικ. 2: Δέντρα Ευρωπαϊκής δαμασκηνιάς με καθυστερημένη άνθηση και δίπλα δένδρα Ιαπωνικής δαμασκηνιάς που έχουν πλήρως εκπτύξει τους βλαστοφόρους οφθαλμούς, στο Μαρόκο. Εικ. 3: Παρουσιά καρπών με διαφορετικό μέγεθος (Εικόνα από D. Giovannini). Εικ. 4: Δέντρο νεκταρινιάς ποικιλίας ‘Big Top’ ανάμεσα σε άλλες ποικιλίες της συλλογής PeachRefPop που είναι εγκαταστημένη στο Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας, τον Μάρτιο 2023. Οι ετήσιοι βλαστοί έχουν άνθη κυρίως στην κορυφή, πιθανόν λόγω μη ικανοποιητικής έκθεσης σε χειμερινό ψύχος.

για να καλύψει τις ανάγκες τους.

6. Καθυστέρηση στην έκπτυξη των βλαστοφόρων οφθαλμών: Η καθυστέρηση προκαλεί αποδυνάμωση του δέντρου και μειωμένη διάρκεια ζωής.

7. Διαφορές στη βλαστική ανάπτυξη και διαφοροποίηση: Ανάλογα με τη

θέση των οφθαλμών στο δέντρο διαφέρουν και οι ανάγκες τους σε ψύχος. Οι βλαστοφόροι οφθαλμοί της κορυφής έχουν μικρότερες απαιτήσεις σε ψύχος, σε σύγκριση με αυτούς που

βρίσκονται στα πλάγια, και γι αυτό παρατηρούνται άνθη στην κορυφή και λιγότερο στη βάση των βλαστών (Εικ. 4).

8. Παρουσία παραμορφωμένων καρπών στη ροδακινιά, έχοντας επιμήκυνση στη βάση τους (Εικ. 5), φαινόμενο που δεν εμφανίζεται σε όλες τις ποικιλίες.

Χρηματοδότηση: Η εργασία υλοποιήθηκε α) στο πλαίσιο της Δράσης ΕΡΕΥΝΩ – ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ και συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εθνικούς πόρους μέσω του Ε.Π. Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) (κωδικός έργου:Τ1ΕΔΚ- 05438) και β) από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων στο πλαίσιο του προγράμματος PRIMA (κωδικός PRIMA2008-03). Το PRIMA είναι μια πρωτοβουλία του άρθρου 185 και συγχρηματοδοτείται από τον Ορίζοντα 2020, το Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Έρευνα και την Καινοτομία.

Η σχετική βιβλιογραφία βρίσκεται στη διεύθυνση : bibliography.agrotypos.gr, έτος 2023, τεύχος 03/23. n

Εικ. 5: Μεταβολές στο σχήμα

ΚΈΡΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΚΈΝΤΡΙΚΗΣ

ΜΑΚΈΔΟΝΙΑΣ ΜΈ "ΈΠΩΝΥΜΟ"

Ιστορικό, κύρια χαρακτηριστικά, καλλιεργητική αξία, εξάπλωση

Στο συγκεκριμένο άρθρο αναγράφεται για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία η ιστορική αναδρομή των ποικιλιών κερασιάς της Κεντρικής Μακεδονίας που εντοπίστηκαν και διαδόθηκαν τον αιώνα που μας πέρασε στη χώρα μας. Είναι οι ποικιλίες κερασιάς με “επώνυμο” και τα ονόματα των ανθρώπων που τις πρωτοεντόπισαν και έδωσαν το όνομά τους σε αυτές. Εξετάζονται οι "νεοφανείς" κατά τον εικοστό αιώνα τοπικές ποικιλίες κερασιάς της Κεντρικής Μακεδονίας, κυρίως από την ιστορική πλευρά τους και γίνεται προσπάθεια ιχνηλάτισης και ταυτοποίησης αυτών.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΉΣ

ΕΛ.Γ.Ο. «ΔΗΜΗΤΡΑ», Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας.

Εργάτριες χειρωνακτικής διαλογής κερασιών σε χώρο συγκέντρωσης του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ροδοχωρίου Νάουσας (ο οποίος δεν υφίσταται πλέον) την δεκαετία του 1970. Φωτογραφία: Χαράλαμπος Σιαμίδης (Λυράρης).

1. Εισαγωγή Η κερασιά εμφανίζεται στη χώρα μας από αρχαιοτάτων χρόνων, γεγονός που συνηγορεί στην καλλιέργεια του είδους σε όλη την επικράτεια, ακόμη και στα νησιά μας. Μέσα στο πέρασμα του χρόνου, αναδείχθηκαν ομογενοποιημένοι σε χαρακτηριστικά πληθυσμοί δένδρων ως ποικιλίες ή

εντοπίστηκαν ξαφνικά τυχαία σπορόφυτα

που απόκτησαν χαρακτηριστικά ποικιλίας

ή εισήχθησαν από το εξωτερικό αξιόλο-

γες ποικιλίες και προσέλαβαν ιδιαίτερα και εξαιρετικά καλλιεργητικά χαρακτηριστικά στα κατά τόπους μικροκλίματα, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί πλήθος τοπικών ποικιλιών, συνήθως με ονομασία τοπωνυμίων (π.χ. Κηφισιάς, Αρκαδίας, Χίου, κ.ά.) που μπορεί να συνοδεύονταν με κάποιο χαρακτηριστικό του καρπού (π.χ. Τραγανά Κομοτηνής, Μαύρο Τριπόλεως, Πρώιμο Κολινδρού, κ.ά.).

Κάποιες όμως νεότερης χρονικά εμφάνισης τοπικές ποικιλίες, ονομάστηκαν από το όνομα αυτού που τις εντόπισε ή διέδωσε. Στο παρόν πόνημα θα γίνει λόγος για τις ποικιλίες με “επώνυμο” της Κεντρικής Μακεδονίας και ιδιαίτερα των περιοχών του άξονα Πέλλας-Ημαθίας, που αποτελεί και την κυριότερη περιοχή καλλιέργειας κερασιάς στην Ελλάδα.

2. Ποικιλίες προερχόμενες

από την Π.Ε. Πέλλας

2.1. Μπακιρτζέικα

Η ποικιλία οφείλει το όνομά της στον αγρότη από τον Άγρα Έδεσσας κ. Αναστάσιο Μπακύρτση (διαδόθηκε όμως από το τότε Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων ελαφρώς παρεφθαρμένα ως Μπακιρτζέικα),

ο οποίος πρώτος αντιλήφθηκε την καλλιεργητική της αξία και την εμπορική δυναμική που θα μπορούσε να έχει. (Εικ. 1).

Ιστορικό: Τη δεκαετία του 1930 ο Εδεσσαίος γεωπόνος Αναστάσιος Γαζέπης έκανε δώρο ένα δενδρύλλιο κερασιάς, προερχόμενο από την Ιταλία, στον αγρότη από τον Άγρα Πέλλας Κωνσταντίνο Πάσκα, ο οποίος το εγκατέστησε στον κήπο του μαζί με άλλα δένδρα της ποικιλίας Τραγανά Εδέσσης. Ο κληρονόμος του κ. Πάσκα, Τρύφων Πέτκος, στα επόμενα χρόνια συγκόμιζε τους καρπούς του συγκεκριμένου δέντρου νωρίτερα, μαζί με τα Τραγανά Εδέσσης, σε ελαφρώς άγουρη κατάσταση, νομίζοντας ότι πρόκειται για άρρωστο δένδρο. Ο κάτοχος του γειτονικού κήπου Αναστάσιος Μπακύρτσης παρατήρησε τη δεκαετία του 1950 ότι πρόκειται για διαφορετική ποικιλία από την Τραγανά Εδέσσης, την πολλαπλασίασε για δοκιμαστικούς λόγους στην αρχή και κατόπιν την εγκατέστησε σε δικούς του αγρούς, πείθοντας και τον εξάδελφό

του Ιωάννη Μπακύρτση να κάνει το ίδιο.

Η ποικιλία δεν βρήκε στην αρχή καλή αποδοχή από το εγχώριο εμπορικό δίκτυο. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 όμως εστάλησαν εξαγωγή στη Γερμανία (Μόναχο) από τον συνεταιρισμό Έδεσσας-Σκύδρας, 1.000 τελάρα ποικιλίας Μπακιρτζέικα, υπό την ευθύνη των Αναστάσιου και Ιωάννη Μπακύρτση. Η παρτίδα αυτή βρήκε μεγάλη αποδοχή και πωλήθηκε κατά ένα μάρκο / κιλό ακριβότερα από τα κεράσια των άλλων ποικιλιών. Αυτή η κίνηση καθιέρωσε την ποικιλία Μπακιρτζέικα στη συνείδηση των κερασοπαραγωγών ως μια ξεχωριστή ποιοτική ποικιλία με εξαγωγική δυναμική (έγινε και τηλεοπτικό θέμα στο κανάλι ΥΕΝΕΔ της εποχής) και η διάδοσή της για καλλιέργεια στην περιοχή έγινε ραγδαία.

Ιχνηλάτιση / χαρακτηρισμός ποικιλίας: Ως ονομασία της ποικιλίας του αρχικού ιταλικού δενδρυλλίου έφτασε στις μέρες μας να λέγεται ότι είναι η ποικιλία Verona, που μάλλον πρόκειται για την παλιά ποικιλία Durone di Verona. Κατόπιν έρευνάς μας (σε ιταλικές πηγές και γεωπόνους) δεν βρέθηκε ιταλική ποικιλία με όνομα σκέτο Verona, αντιθέτως βρέθηκε η Bianca di Verona που είναι γαλανή (ωχροέρυθρη), η Marasca di Verona που είναι ποικιλία βυσσινιάς και η Durone di Verona που πιθανολογούμε ότι πρόκειται για την εν λόγω ποικιλία (βάσει και φαινολογικών χαρακτηριστικών).

Συνώνυμες ονομασίες: Μπακιρτζή, Μπακιρτσέικα, Μπακιρτσή, Άγρα, Πέλλα, Όψιμο Τραγανό Εδέσσης-Άγρα, Μπακίρια. Κύρια χαρακτηριστικά: Πρόκειται περί ζωηρής, παραγωγικής, τραγανής, μεγαλόκαρπης ποικιλίας (10,1 g κατά μέσο όρο από αξιολογήσεις του Τ.Φ.Ο.Δ.Ν.). Συγκομίζεται όταν ο χρωματισμός του καρπού είναι λαμπρός κόκκινος, πριν γίνει πιο σκούρος, επειδή μαλακώνει. Σε πολύ ορεινές περιοχές μπορεί να συγκομιστεί και οψιμότερα, στο στάδιο του σκούρου κόκκινου χρωματισμού, χωρίς επιπτώσεις στην τραγανότητα. Έχει τρομερές αντοχές στην αποθήκευση στους ψυκτικούς χώρους, γεγονός που την καθιστά πολύ ελκυστική για τους εμπόρους. Το κύριο γευστικό χαρακτηριστικό του καρπού είναι η ξυνοπικρόγλυκη (πικάντικη θα λέγαμε) γεύση του, που τον καθιστά ανάρπαστο στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης, επειδή οι γευστικές προτιμήσεις αυτών των λαών δεν συνάδουν με τα πολύ γλυκά.

Καλλιεργητική αξία / Εξάπλωση: Η ποικιλία εξαπλώθηκε ραγδαία μετά την καλλιεργητική αποδοχή της, ιδιαίτερα τις δεκαετίες του 1980 και 1990, στα ορεινά της Έδεσσας κατ’ αρχάς και σε άλλες περιοχές της Πέλλας και Ημαθίας αργότερα. Σήμερα όμως έχει μειωμένη δυναμική φυτεύσεων και καλλιεργητική συρρίκνωση λόγω προβλημάτων καρπόδεσης που εμφάνισε σε πολλές πεδινές και ημιορεινές περιοχές, που αποδίδονται σε διάφορες πιθανές αιτίες όπως π.χ. η κλιματική αλλαγή ή λόγω της εισαγωγής νέων, εμπορικών, αξιόλογων όψιμων ποικιλιών. Παρ’ όλα αυτά συνεχίζει να διατηρεί κάποια καλλιεργητική και εμπορική αξία, κυρίως εξαιτίας της εξαιρετικής ανταπόκρισής της στη συντήρηση σε ψυκτικούς θαλάμους (για τον εμπορικό κόσμο) και της ιδιαίτερης γεύσης του καρπού (για το καταναλωτικό κοινό που έχει τέτοιες γευστικές προτιμήσεις).

Εικ. 1α, 1β: Καρποί ποικιλίας Μπακιρτζέικα.

Εικ. 1: Αναστάσιος Μπακύρτσης (1927-2002).

ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΚΕΡΑΣΙΑ

2.2. Τσολακέικο Η ποικιλία οφείλει το όνομά της στον αγρότη από τους Σαρακηνούς Πέλλας κ. Χρήστο Τσολάκη, ο οποίος την επισήμανε τυχαία σε ιδιόκτητο αγρό του. (Εικ. 2)

Ιστορικό: Τη δεκαετία του 1980, ο ιδιώτης δενδροκόμος Χρήστος Τσολάκης

σε οπωρώνα του στο Λουτράκι Αριδαίας, επισήμανε μία ιδιαίτερη εκβλάστηση από υποκείμενο σπορόφυτο αγριοκερασιάς, πάνω στο οποίο ήταν εμβολιασμένη η ποικιλία Τραγανά Εδέσσης. Θα πρέπει να σημειωθεί σ’ αυτό το σημείο, ότι αποτελεί συνήθη τακτική στα ορεινά της Αλμωπίας, να αφήνεται να αναπτυχθεί μία εκβλάστηση από τα υποκείμενα σπορόφυτα αγριοκερασιάς, για λόγους υποβοήθησης της επικονίασης, μιας και τα άνθη αγριοκερασιάς επικονιάζουν καλά όλες τις ποικιλίες με τις οποίες συνανθίζουν. Παρατηρήθηκε λοιπόν ότι μια τέτοια εκβλάστηση παρήγαγε καλύτερους καρπούς από την υπερκείμενη καλλιεργούμενη εμβολιασμένη ποικιλία και γι’ αυτό το λόγο, ο κος Τσολάκης φρόντισε να την αναπαράγει για καλλιεργητικούς και εμπορικούς σκοπούς. Αφού αποδείχτηκε εμπορικώς επιτυχημένη ποικιλία, μιας και ωρίμαζε σε μια χρονική στιγμή που απουσίαζε από την αγορά κάποια αξιόλογη ποικιλία, διαδόθηκε αρκετά στην ευρύτερη περιοχή.

Επειδή όμως δεν υπήρχε καταγεγραμμένη ως “Τσολακέικο” στους επίσημους καταλόγους της εποχής, καταγράφονταν ως Larian, γνωστή ποικιλία η οποία ωριμάζει περίπου την ίδια περίοδο. Αυτό γινόταν για διάφορους λόγους εμπορίας και για απαιτήσεις αποζημιώσεων από τον ΕΛ.Γ.Α., συνήθως για λόγους καταστροφής της παραγωγής από ακραία καιρικά φαινόμενα. Φυσικά αυτό δεν ισχύει, όχι μόνο για λόγους διαφορών της εμφάνισης των χαρακτηριστικών των δύο ποικιλιών, αλλά και για λόγους απομόνωσης και σύγκρισης του γενετικού υλικού των δύο ποικιλιών, που προέβη το Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών του Ε.Κ.Ε.Τ.Α., όπου εξήχθη το συμπέρασμα ότι πρόκειται για δύο σαφώς διαφορετικές γενετικώς ποικιλίες.

Ιχνηλάτιση / χαρακτηρισμός ποικιλίας: Είναι τυχαίο σπορόφυτο προερχόμενο από αγριοκερασιά του όρους Βόρας, που διαμόρφωσε χαρακτηριστικά ποικιλίας.

Κύρια χαρακτηριστικά: Πρόκειται περί ζωηρής, παραγωγικής, τραγανής έως ημιτραγανής, μεγαλόκαρπης ποικιλίας (10,4 g κατά μέσο όρο από αξιολογήσεις του Τ.Φ.Ο.Δ.Ν.). Το δέντρο μπαίνει γρήγορα στην παραγωγή και εκβλαστάνει εύκολα πλάγια βλάστηση, γεγονός θετικό για την καλλιέργειά του σε μονόκλωνη διαμόρφωση. Ωριμάζει σε μια πολύ ενδιαφέρουσα μεσοπρώιμη περίοδο για την κερασοκαλλιέργεια, όπου δεν υπάρχουν πολλές αξιόλογες ποικιλίες. Έχει τρομερές αντοχές στην αποθήκευση στους ψυκτικούς χώρους, γεγονός που την καθιστά πολύ ελκυστική για τους εμπόρους. Το κύριο γευστικό χαρακτηριστικό του καρπού είναι η γλυκόξινη γεύση του, που βρίσκει τρομερή απήχηση στο καταναλωτικό κοινό αυτών των γευστικών προτιμήσεων (αποκαλείται πολλές φορές και πρώιμο Μπακιρ-

Εικ. 2: Χρήστος Τσολάκης (γεν. 1946) αριστερά, με τον συγγραφέα του άρθρου . Εικ. 2α, 2β: Καρποί ποικιλίας Τσολακέικο.

τζέικο) και τον καθιστά καλή επιλογή για εξαγωγή στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης. Καλλιεργητική αξία / Εξάπλωση: Η ποικιλία εξαπλώθηκε ραγδαία, ιδιαίτερα τις δεκαετίες του 1990, 2000 και 2010, στην ορεινή Αλμωπία κατ’ αρχάς και σε άλλες περιοχές της Πέλλας και Ημαθίας αργότερα. Σήμερα συνεχίζει να έχει μία δυναμική φυτεύσεων, πιο ισορροπημένη όμως σε σχέση με παλαιότερα, λόγω του ότι συγκομίζεται στην κόκκινη απόχρωση του καρπού (όταν αφεθεί να πάρει πιο σκούρο κόκκινο χρωματισμό, μαλακώνει) και επειδή το εργατικό προσωπικό πλέον σπανίζει, οι παραγωγοί εγκαθιστούν τέτοια πυκνότητα φύτευσης ώστε να προλαβαίνουν την συγκομιδή μέσα σε στενά περιθώρια χρόνου. Έχει φανατικό κοινό σε μια μερίδα παραγωγών, λόγω της εξαιρετικής εποχής ωρίμανσής της, σε αρκετούς ιδιώτες εμπόρους οπωροκηπευτικών, λόγω της εξαιρετικής ανταπόκρισής της στη συντήρηση σε ψυκτικούς θαλάμους, καθώς και σε μερίδα καταναλωτών που επιζητούν τέτοιου είδους ιδιαίτερες γεύσεις. Πρόκειται για την πιο εμπορική ποικιλία αυτή τη στιγμή, σε σύγκριση με τις άλλες παρουσιαζόμενες σε αυτό το πόνημα.

2α

2β

3. Ποικιλίες προερχόμενες από την Π.Ε. Ημαθίας 3.1. Βασιλειάδη

Η ποικιλία οφείλει το όνομά της στον αγρότη από το Ροδοχώρι Ημαθίας κ. Παναγιώτη Βασιλειάδη, ο οποίος την επισήμανε τυχαία σε ιδιόκτητο αγρό του (Εικ. 3).

Ιστορικό: Τη δεκαετία του 1980, ο ιδιώτης κερασοκαλλιεργητής Παναγιώτης Βασιλειάδης σε οπωρώνα του στην περιοχή Πριόνια στο Ροδοχώρι Νάουσας, επισήμανε μία ιδιαίτερη παραφυάδα από υποκείμενο σπορόφυτο αγριοκερασιάς, από δέντρο στο οποίο ήταν εμβολιασμένη η ποικιλία Τραγανά Εδέσσης. Θα πρέπει να σημειωθεί σ’ αυτό το σημείο, ότι τότε αποτελούσε συνήθη τακτική στην περιοχή Ροδοχωρίου, να αφήνονται να αναπτυχθούν αρκετά οι παραφυάδες από τα υποκείμενα σπορόφυτα αγριοκερασιάς, για λόγους υποβοήθησης της επικονίασης, μιας και τα άνθη αγριοκερασιάς επικονιάζουν καλά όλες τις ποικιλίες με τις οποίες συνανθίζουν. Παρατηρήθηκε λοιπόν ότι μια τέτοια παραφυάδα παρήγαγε πρωιμότερα ισάξιους, αν όχι καλύτερους, καρπούς από την υπερκείμενη καλλιεργούμενη εμβολιασμένη ποικιλία και γι’ αυτό το λόγο, ο κος Βασιλειάδης φρόντισε να την αναπαράγει για καλλιεργητικούς και εμπορικούς σκοπούς. Αφού αποδείχτηκε εμπορικώς επιτυχημένη ποικιλία, μιας και ωρίμαζε αρκετά νωρίτερα από την κύρια καλλιεργούμενη εμπορική ποικιλία της εποχής Τραγανά Εδέσσης, διαδόθηκε αρκετά στην ευρύτερη περιοχή.

Εικ. 3: Παναγιώτης Βασιλειάδης (19261992). Εικ. 3α, 3β: Καρποί ποικιλίας Βασιλειάδη.

Ιχνηλάτιση / χαρακτηρισμός ποικιλίας: Είναι τυχαίο σπορόφυτο προερχόμενο από αγριοκερασιά του όρους Βέρμιο, που διαμόρφωσε χαρακτηριστικά ποικιλίας. Κύρια χαρακτηριστικά: Πρόκειται περί ζωηρής, σταθερά παραγωγικής, ημιτραγανής, μεγαλόκαρπης ποικιλίας (9,0 g κατά μέσο όρο από αξιολογήσεις του Τ.Φ.Ο.Δ.Ν.). Ωριμάζει μεσοόψιμα, γεγονός που εκείνη την εποχή κάλυπτε ένα εμπορικό κενό στη διακίνηση κερασιών των όψιμων ορεινών περιοχών. Σημαντικό ρόλο στην καθιέρωση της ποικιλίας έπαιξε και η ισχυρή πρόσφυση του ποδίσκου στον καρπό, σε αντίθεση με αυτόν της Τραγανά Εδέσσης που αποσπάται εύκολα. Το κύριο γευστικό χαρακτηριστικό του καρπού είναι η υπόγλυκη γεύση του και η ροζ χρώματος σάρκα του. Καλλιεργητική αξία / Εξάπλωση: Η ποικιλία εξαπλώθηκε αρκετά τις δεκαετίες του 1980 και 1990, στην ορεινή Ημαθία κατ’ αρχάς και σε περιοχές της Πέλλας αργότερα. Σήμερα όμως δεν έχει δυναμική φυτεύσεων και έχει συρρικνωθεί καλλιεργητικά λόγω προβλημάτων μαλακώματος του καρπού που εμφανίζει (είναι άλλωστε και ημιτραγανή), προβλήματα μωλωπισμών του καρπού από τυχόν ανέμους, καθώς και την όχι και πολύ καλή ικανότητα συντήρησης σε ψυκτικούς θαλάμους.

Ροδοχώρι Ημαθίας

3α

3β

ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΚΕΡΑΣΙΑ

4.1 Λεμονίδη

Η ποικιλία οφείλει το όνομά της στον αγρότη από το Ροδοχώρι Ημαθίας κ. Ιωάννη Λεμονίδη, στον ιδιόκτητο αγρό του οποίου εμβολιάστηκε το πρωταρχικό πολλαπλασιαστικό υλικό της ποικιλίας (Εικ. 4).

Ιστορικό: Τη δεκαετία του 1970, ο ιδιώτης κερασοκαλλιεργητής Ιωάννης Λεμονίδης σε οπωρώνα του στο Ροδοχώρι Νάουσας, εμβολίασε δοκιμαστικά με εγκεντρισμό σε υποκείμενα αγριοκερασιάς, εμβόλια (καλέμια ή κεντράδια) γονότυπου προερχόμενου από περιοχή της Ροδόπης, όπου εντοπίστηκε με τη βοήθεια του εξάδελφού του Κωνσταντίνου Κεσίδη. Η ποικιλία εμφάνισε καρπούς υπερβολικά μεγάλου μεγέθους (αποτελούσε την πλέον μεγαλόκαρπη ποικιλία της εποχής), κάτι που φυσικά δεν άφησε ασυγκίνητο το εμπόριο και την αγορά, καθιστώντας την μια πολύ επιτυχημένη επιλογή καλλιέργειας, με αποτέλεσμα να διαδοθεί αρκετά στην ευρύτερη περιοχή.

Ιχνηλάτιση / χαρακτηρισμός ποικιλί-

ας: Η ποικιλία εντοπίστηκε στο χωριό Θάμνα Κομοτηνής της Ροδόπης, ως καλλιεργούμενο δέντρου σε ιδιόκτητο κήπο Έλληνα μουσουλμάνου κατοίκου.

Ως ονομασία της ποικιλίας αναφέρθηκε

ότι είναι κάποιος κλώνος της τούρκικης

ποικιλίας Napoleon, που είναι αρκετά διαδεδομένη στη γείτονα χώρα. Η πληροφορία αυτή αμφισβητήθηκε από τον γεωπονικό κόσμο της χώρας μας θεωρώντας ότι αναφέρεται στην γνωστή ποικιλία Bigarreau Napoleon, ο καρπός της

οποίας είναι γαλανός (ωχροέρυθρος)

και ήταν ευρέως διαδεδομένη στη χώρα μας εκείνη την εποχή ως άριστος επικονιαστής των περισσότερων ποικιλιών κερασιάς. Κατόπιν έρευνάς μας όμως (σε τούρκικες πηγές και γεωπόνους) διαπιστώθηκε ότι όντως υπάρχει κόκκινη ποικιλία με το όνομα Napoleon, η οποία έχει επτά αναγνωρισμένους κλώνους

στην τουρκική κερασοκαλλιέργεια (με θεωρούμενο καλύτερο αυτόν της περιοχής Αφιόν Καραχισάρ). Κατόπιν αυτών, πιθανολογούμε ότι η ποικιλία Λεμονίδη είναι κάποιος κλώνος (άγνωστο ποιος ακριβώς) της τούρκικης ποικιλίας με την επωνυμία Napoleon. Συνώνυμες ονομασίες: Λέμον, Crom. Κύρια χαρακτηριστικά: Πρόκειται περί ζωηρής, μεσοόψιμης, ημιτραγανής, μεγαλόκαρπης ποικιλίας (11,3 g κατά μέσο όρο από αξιολογήσεις του Τ.Φ.Ο.Δ.Ν.). Εκτός από το μέγεθος, υπερτερούσε

από την κύρια εμπορική ποικιλία της εποχής, την Τραγανά Εδέσσης, και στο ότι έχει ισχυρή πρόσφυση του ποδίσκου στον καρπό. Το κύριο γευστικό χαρακτηριστικό του καρπού είναι η πλούσια, ενδιάμεση έως γλυκιά γεύση του και η υψηλή περιεκτικότητά του σε χυμό. Καλλιεργητική αξία / Εξάπλωση: Η ποικιλία εξαπλώθηκε αρκετά τις δεκαετίες του 1980 και 1990, στην ορεινή Ημαθία κατ’ αρχάς και σε περιοχές της Πέλλας αργότερα. Σήμερα όμως δεν έχει δυναμική φυτεύσεων και έχει συρρικνωθεί καλλιεργητικά κυρίως λόγω προβλημάτων ασταθούς και μειωμένης καρπόδεσης που παρουσίασε. Στις συλλογές αξιολόγησης του Τ.Φ.Ο.Δ.Ν. δεν εντοπίστηκε θέμα έλλειψης κατάλληλων επικονιάστριων ποικιλιών, ως πιθανή αιτία της μειωμένης καρπόδεσης. Μπορεί να μην μπόρεσε να συνδυαστεί ικανοποιητικά με τα χρησιμοποιούμενα υποκείμενα της εποχής (κυρίως σπορόφυτα αγριοκερασιάς), μιας και στη Ροδόπη καλλιεργούνταν σε υποκείμενο σπορόφυτο μαχαλεπιού και δεν παρουσίαζε αντίστοιχα προβλήματα. Μειονέκτημα θεωρείται

επίσης και η ημιτραγανή σάρκα του καρπού, που δεν συμβαδίζει με τις σύγχρονες απαιτήσεις του εμπορίου κερασιών.

Εικ. 4: Ιωάννης Λεμονίδης (1936-2005). Εικ. 4α,4β: Καρποί ποικιλίας Λεμονίδη.

πονήματος

Για τη συλλογή όλων αυτών των στοιχείων (φωτογραφιών και πληροφοριών) συνεργάστηκε πλήθος ανθρώπων, με την ανεκτίμητη συμβολή τους κατά περίπτωση, εκτός φυσικά των αρχείων του Τμήματος Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας (πρώην Ινστιτούτο Φυλλοβόλων Δένδρων), του Ινστιτούτου Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, του ΕΛ.Γ.Ο. ΔΗΜΗΤΡΑ. Έτσι, θα πρέπει να ευχαριστήσουμε για το φωτογραφικό υλικό τους: Χρήστο Μπακύρτση, Χαρούλα Σπινθηροπούλου (Γεωτεχνικό), Παναγιώτη Γεωργιάδη και Χαράλαμπο Σιαμίδη (Λυράρης). Ανεκτίμητη ήταν η δια ζώσης συνάντηση και παροχή πληροφοριών από τους συνταξιούχους πλέον εμπλεκόμενους με το θέμα: Χρήστο Τσολάκη, Χρήστο Μπακύρτση και Ιωάννη Κοσμίδη, όπως επίσης και τους νεότερους: Γεώργιο Βασιλειάδη και Χαράλαμπο Λεμονίδη, που είχαν την κάθε ευγενική διάθεση για την παροχή βοήθειας.

Για τη συλλογή πληροφοριών και τη βοήθεια στην ιστορική έρευνα θα πρέπει να αναφερθούν οι Γεωτεχνικοί: Ευάγγελος Μάινος, Συμεών Μαρνασίδης, Παναγιώτης Ξαφάκος, Νικόλαος Κεσίδης, Αντώνιος Δημητριάδης, Ευθύμιος Τσαγκεράς και Σαλίχ Τοπάλ. n

Ευχαριστίες / Συντελεστές διεκπεραίωσης του

4α

4β

3ο ΠΑΝΕΛΛΉΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΒΑΜΒΑΚΙ

Θετικές προοπτικές για την καλλιέργεια και ανάγκη δημιουργίας

συλλογικών σχημάτων

Χρήσιμα συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον της καλλιέργειας παρουσιάστηκαν στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο για το Βαμβάκι που διοργάνωσαν η Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακος (ΔΟΒ) σε συνεργασία με τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, στις 15 Φεβρουαρίου, στην Κομοτηνή.

ΟΜΑΔΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΑΓΡΟΤΥΠΟΥ

Στο κέντρο των συνεδριακών συζητήσεων βρέθηκε η θεματική ενότητα για την ανταγωνιστικότητα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και τα χρηματοδοτικά εργαλεία. Επίσης, συζητήθηκε η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ και η νέα ΚΑΠ, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον προκάλεσαν οι ομιλίες σχετικά με την Γεωργία Ακριβείας, την ποιότητα και την ταυτότητα προϊόντων σε συνδυασμό με το εκπαιδευτικό και ερευνητικό πρόγραμμα της ΔΟΒ. Έντονο ενδιαφέρον προσέλκυσε

ο διάλογος για την ανάλυση και τις προοπτικές τη αγοράς εκκοκκισμένου βάμβακος, ενώ η ενότητα κλιματική αλλαγή

και επιπτώσεις στην βαμβακοκαλλιέργεια αποτέλεσε τον επίλογο των ομιλιών.

Παραμένει στη νέα ΚΑΠ η

ειδική ενίσχυση

Στην ομιλία του ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργος Γεωργαντάς, τόνισε ότι το πιστοποιημένο ελληνικό βαμβάκι, μια από τις σημαντικότερες καλλιέργειες της οικονομίας μας, ο επονομαζόμενος «λευκός χρυσός», καλύπτει το 80% του συνόλου της παραγωγής της ΕΕ. Κατέχει εμβληματική θέση στο στρατηγικό σχέδιο για την Κοινή Γεωργική Πολιτική. Όπως υπογράμμισε, πάγιος στόχος του ΥπΑΑΤ αποτελεί η διατήρηση και διασφάλιση των πόρων της ΚΑΠ για το βαμβάκι, το οποίο έχει ήδη υλοποιηθεί, αφού και με τη νέα ΚΑΠ το πλαίσιο διατηρείται ως έχει με μικρή μείωση της ειδικής ενίσχυσης ως συνέπεια σχετικής οριζόντιας μείωσης. Πιο αναλυτικά, με την εφαρμογή της νέας ΚΑΠ και σύμφωνα με το νέο κανονιστικό πλαίσιο (καν. 2021/2115) το οποίο τίθεται σε εφαρμογή από την τρέχουσα καλλιεργητική περίοδο (2023) για την καλλιέργεια βαμβακιού χορηγείται ειδική (συνδεδεμένη)

ενίσχυση. Το ποσό της εν λόγω ενίσχυσης έχει συνολικό προϋπολογισμό 184

εκ. €, ο οποίος ισχύει από το έτος 2021, σύμφωνα με τον καν. (ΕΕ) 2020/2220, ο οποίος θέσπιζε μεταβατικές διατάξεις για

τα έτη 2021 και 2022. Όπως υπενθύμισε

ο υπουργός, πάγιος στόχος είναι η ενίσχυση της καλλιέργειας, η στήριξη της ΔΟΒ, καθώς και ολόκληρου του τομέα και για τον λόγο αυτό έχει συσταθεί από

το έτος 2016, ομάδα εργασίας με εκπροσώπους από την παραγωγική αλυσίδα του βαμβακιού (βαμβακοπαραγωγοί, εκκοκκιστές, κλωστοϋφαντουργοί, σποροπαραγωγικές επιχειρήσεις), καθώς και υπηρεσιακούς παράγοντες από διάφορες υπηρεσίες του ΥπΑΑΤ, ΟΠΕΚΕΠΕ, ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ κλπ. Κλείνοντας ο κ. Γεωργαντάς υπογράμμισε ότι οι προοπτικές του βαμβακιού είναι μεγάλες και πως η πολιτεία θα συνεχίζει να στηρίζει, όπου πρέπει και όσο μπορεί, το εμβληματικό αυτό προϊόν, αξιοποιώντας κάθε διαθέσιμο ευρωπαϊκό και εθνικό πόρο. Μάλιστα σημείωσε ότι οι προοπτικές είναι ιδιαίτερα ευοίωνες καθώς η ανάγκη της αγοράς για πιο φιλοπεριβαλλοντικά προϊόντα ήδη περιορίζει τη χρήση της πλαστικής ίνας οπότε έτσι δημιουργείται νέο πεδίο για το βαμβάκι.

Θετικό εργαλείο οι προπωλήσεις Την αισιοδοξία του ότι το 2023 θα είναι μια «πετυχημένη» χρονιά για το ελληνικό

βαμβάκι, εξέφρασε ο πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Βάμβακος (ΔΟΒ), Ευθύμιος Φωτεινός, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι «πιστεύουμε στο προϊόν και μπορούμε να το αναδείξουμε ακόμη περισσότερο». Αναφερόμενος στο «εργαλείο» των προπωλήσεων που η ΔΟΒ πέτυχε μετά από «μεγάλο αγώνα», ο κ. Φωτεινός σημείωσε ότι «πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο, που δίνει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να ξέρουν σε τι τιμή θα πουλήσουν τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο».

Στο ερώτημα γιατί να καλλιεργήσει κάποιος βαμβάκι έναντι άλλων καλλιεργειών, απάντησε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Εκκοκκιστών και Εξαγωγέων Βάμβακος (ΠΕΕΕΒ), Αντώνιος Σιάρκος. Όπως είπε, το ελληνικό βαμβάκι έχει το πλεονέκτημα της δεσπόζουσας θέσης στην ΕΕ, κατατάσσεται στην 8η θέση μεταξύ των μεγαλύτερων εξαγωγέων παγκοσμίως και το προϊόν «διαθέτει το τεράστιο πλεονέκτημα της ρευστότητας και εμπορευσιμότητας».

«Το πλεονέκτημα της μεγάλης συσχέτισης του φυσικού εμπορίου με τη χρηματιστηριακή του αγορά είναι ζωτικής σημασίας για τους καλλιεργητές», επισήμανε, εξηγώντας ότι «το δεδομένο αυτό δίνει

προϋποθέσεις κερδοφορίας κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου και έτσι ο παραγωγός μπορεί να αισθάνεται πιο ασφαλής».

Η ποιότητα πρέπει να πληρώνεται στον παραγωγό

Από την πλευρά του ο κ. Μωχάμεντ Νταράουσε, προϊστάμενος του Εθνικού Κέντρου Ποιοτικού Ελέγχου, Ταξινόμησης

και Τυποποίησης Βάμβακος, αναφέρθη-

κε στα τρία έργα για την ποιότητα του ελληνικού βάμβακος που πραγματοποιούνται και είναι:

1. Πρόγραμμα ταξινόμησης 1% των παραγόμενων δεμάτων σε επίπεδο χώρας και περιφέρειας

2. Πρόγραμμα μελέτης ποιοτικών χαρακτηριστικών και ποικιλιών

3. Πρόγραμμα ανάλυσης ξένων υλών

Σκοπός τους είναι η δημιουργία πληροφοριακού συστήματος (Εθνικό Φάκελο Ποιότητας) ποιότητας και καλλιεργούμενων ποικιλιών. Η ΔΟΒ χρηματοδο-

τεί τα έργα και υπάρχει εξαιρετική συνεργασία με την Ένωση Εκκοκκιστών

που βοηθά στη δειγματοληψία. Όπως

τόνισε όμως ο κ. Νταράουσε, «για να αξιοποιηθεί το πληροφοριακό σύστημα

ποιότητας απαιτούνται και άλλες ενέργειες όπως:

♦ Η δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης

μεταξύ των μελών της αλυσίδας

♦ Η εκπαίδευση - ενημέρωση των παραγωγών σε θέματα ποιότητας

♦ Δημιουργία σχήματος συνεργασιών μεταξύ φορέων και μελών της αλυσίδας που θα καταλήξει σε μια στρατηγική για την ποιότητα, τι παράγουμε και

για ποια αγορά. Έχουμε μικρό κλήρο και πολυτεμαχισμό στη χώρα μας. Τα 300 στρέμματα θεωρώ ότι δεν είναι βιώσιμα για την καλλιέργεια βαμβακιού. Συνεπώς θα πρέπει να δημιουργήσουμε συλλογικά σχήματα, κάτι που λέω από το 2007. Όμως δεν αρκεί μόνο να μιλάμε για ποιότητα αλλά θα πρέπει να την πληρώνουμε. Η δημιουργία συστήματος αντιστοιχίας τιμής - ποιότητας θα δώσει ένα κίνητρο στον επιμελή παραγωγό να παράγει ποιοτικό βαμβάκι. Κανείς δεν

πρόκειται να παράγει ποιότητα αν δεν πληρώνεται για αυτήν. Οι περισσότεροι παραγωγοί δεν καταλαβαίνουν ότι ποιότητα δεν είναι μόνο τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αλλά αυτό που θέλει η αγορά». Στη συνέχεια αναφέρθηκε στα ποιοτικά χαρακτηριστικά στη χώρα μας από το 2016 έως το 2022. Όπως επισήμανε «οι καλές επιδόσεις στο χρώμα που είχαμε το 2022 οφείλονται στις καιρικές συνθήκες (ο Θεός μας βοήθησε ανέφερε χαρακτηριστικά). Έχουμε πολύ καλό βαμβάκι αλλά δεν είναι το καλύτερο στον κόσμο. Τα βασικά χαρακτηριστικά είναι: Μήκος και αντοχή: Το 60% του ελληνικού βαμβακιού έχει μήκος έως 29 mm και το 76% έχει αντοχή έως 30 g./ tex που θεωρείται άριστο για βαμβάκι.

Ο μέσος όρος του micronaire των 7 ετών είναι 4,6 που θεωρείται αποδεκτό όμως από έτος σε έτος αυξάνει σε τιμές πάνω από 4,8 που είναι χοντρή ίνα και δεν είναι αποδεκτό στην αγορά. Όμως εκεί που χάνουμε σαν χώρα είναι στο κυτίο του χρώματος και στις ξένες ύλες.

Το συμπέρασμα είναι ότι το ελληνικό βαμβάκι έχει καλή θέση θέση στην αγορά αλλά μπορεί να αποκτήσει ακόμη καλύτερη θέση αν βελτιωθούν οι τρεις αδυναμίες που είναι: το κυτίο χρώματος, οι ξένες ύλες και η τυποποίηση». 

ΚΡΊΣΊΜΗ ΦΈΤΟΣ Η ΔΊΑΧΈΊΡΊΣΗ

ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΠΟ ΤΑ

ΣΥΣΚΈΥΑΣΤΗΡΊΑ

Αυξημένες εισαγωγές πατάτας το 2022 και το 2023

Αυξημένο κοστολόγιο και προβλήματα στη διάθεση λόγω των εισαγωγών πατάτας αναμένεται να είναι τα κύρια προβλήματα της φετινή παραγωγής. Τα προβλήματα με τις χαμηλές τιμές και τις ελληνοποιήσεις έχουν σαν αποτέλεσμα να μειώνονται τα

στρέμματα καλλιέργειας κάθε χρόνο. Οι παραγωγοί ζητούν την προστασία της καλλιέργειας από την κυβέρνηση.

ΟΜΑΔΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΑΓΡΟΤΥΠΟΥ

Αύξηση στις εισαγωγές πατάτας

Αύξηση παρουσίασαν το 2022 οι εισαγωγές πατάτας κατά 24,7%, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία επεξεργάστηκαν από τον Σύνδεσμο Εξαγωγέων Incofruit-Hellas. Συγκεκριμένα τα

στοιχεία δείχνουν ότι έγιναν εισαγωγές

208.104 τόνων το 2022 έναντι 166.930 τόνων το 2021. Η αξία των εισαγωγών

για το 2022 ανήλθε στα 90,7 εκατ. ευρώ, ενώ το 2021 ήταν στα 59,3 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας μια αύξηση κατά 53%. Οι

περισσότερες εισαγωγές γίνονται από την Αίγυπτο. Σύμφωνα με τα στοιχεία οι αιγυπτιακές πατάτες το 2022 έφτασαν τους 83.745 τόνους και ήταν αξίας 33,4 εκατ. ευρώ (400 ευρώ η τιμή ανά τόνο).

Ακολουθούν οι γαλλικές πατάτες που το 2022 ήταν στους 40.000 τόνους και αξίας 16,4 εκατ. ευρώ (415 ευρώ η τιμή ανά τόνο). Στην τρίτη θέση βρίσκονται οι κυπριακές πατάτες που το 2022 ήταν στους 25.000 τόνους και αξίας 18,7 εκατ. ευρώ (754 ευρώ η τιμή ανά τόνο). Η αύξηση των εισαγωγών πατάτας συνεχίστηκε και

τον Ιανουάριο του 2023 και ήταν σε ποσοστό 8,1% σε ποσότητα και 38,5% σε αξία σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2022. Συνολικά κάναμε εισαγωγές 15.209 τόνους και αξίας 8,3 εκατ. ευρω (τον Ιανουάριο του 2022 είχαμε εισαγωγές 14.065 τόνων αξίας 6 εκατ. ευρώ).

Χωρίς σοβαρούς ελέγχους

στην αγορά, δεν έχει μέλλον η ντόπια πατάτα

Ο κ. Χαράλαμπος Βέρρας καλλιεργεί γύρω στα 200 στρέμματα πατάτα κάθε

χρόνο στην περιοχή μεταξύ Αράξου-Λάππα. Εμφανίζεται προβληματισμένος σχετικά με το παρόν, αλλά κυρίως το μέλλον

της καλλιέργειας, καθώς όπως χαρακτη-

ριστικά αναφέρει η μάχη πολλές φορές

είναι άνιση για τον παραγωγό: «μεγαλώ-

σαμε με την καλλιέργεια, κάναμε οικογένεια, επενδύσεις, σπουδάσαμε παιδιά, αλλά τα τελευταία 7-10 χρόνια το προϊόν διέρχεται κρίση, γιατί υπάρχει άνιση μάχη

για τον παραγωγό. Ζητάμε από την πολιτεία να εντατικοποιήσει τους ελέγχους, ώστε και ο καταναλωτής να ξέρει τι τρώει, αλλά και να ωφεληθεί και ο ντόπιος παραγωγός. Πως είναι δυνατόν να μην βλέπουμε πουθενά στο ράφι ότι πωλούνται πατάτες Αιγύπτου, όταν γνωρίζουμε ότι γίνονται αθρόες εισαγωγές; Είναι λογικό αυτό; Πως είναι δυνατόν να προμηθεύονται χώρες της Βόρειας Ευρώπης και

ΆΙΓΥΠΤΟ

ΠΟΣΟΤΗΤΆΣ

83.745 ΤΟΝΩΝ ΚΆΙ ΆΞΙΆΣ 33,4 ΕΚΆΤ. ΕΥΡΩ

των Βαλκανίων, αιγυπτιακή πατάτα μέσω Ελλάδας; Ερωτούμε τους αρμόδιους, γιατί γίνεται αυτό μόνο μέσω Ελλάδας; Είναι μόνο η γεωγραφική θέση της χώρας ή βολεύει και κάτι άλλο, πιο μεγάλο; Αυτά είναι εύλογα ερωτηματικά για όλους εμάς

ΤΟ 2022 ΚΆΝΆΜΕ ΕΙΣΆΓΩΓΕΣ ΠΆΤΆΤΆΣ ΆΠΟ

τους πατατοπαραγωγούς. Κατά τα άλλα, υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με το κόστος παραγωγής, καθώς όλες οι εισροές έχουν πάει προς τα πάνω. Μαζί και τα εργατικά, που είναι επίσης στα ύψη, αλλά κυρίως η ηλεκτρική ενέργεια, που χρειάζεται για το πότισμα. Ευτυχώς φέτος ο καιρός έχει… χαϊδέψει τις πατάτες στην περιοχή μας και είναι ιδιαίτερα ευνοϊκός. Μακάρι να συνεχιστεί και το επόμενο διάστημα ως τη συγκομιδή αυτό, για να έχουμε καλές αποδόσεις και ποιότητα. Επίσης, πρέπει να προσέχουν οι παραγωγοί τι σχέση έχουν με τα συσκευαστήρια πατάτας. Αν το συσκευαστήριο δώσει στον παραγωγό πατατόσπορο και λίπασμα, τότε τον έχει δεμένο και μπορεί να

του επιβάλλει να βγάλει πατάτα πρώιμη, επειδή έχει ανάγκες το εμπόριο. Τότε ο παραγωγός μπορεί να χάσει σε κιλά και ποιότητα. Το θετικό είναι πως η νέα γενιά γεωπόνων στρέφει τους παραγωγούς σε εφόδια πιστοποιημένα για την παραγωγή, κάτι που δεν ισχύει π.χ. για την πατάτα Αιγύπτου. Για πατατόσπορο προτιμώ την Safrane της GPK Agrohellas Ltd, που είναι πολύ παραγωγική, με καλή γεύση, πολυτελείας. Είναι για όλες τις χρήσεις, για τηγάνισμα, φούρνο κ.λπ. Το μόνο μειονέκτημα είναι πως για να «ψηθεί» πρέπει να την αφήσεις στο χωράφι με το φύλλο καμιά εβδομάδα και μετά να την μαζέψεις. Τότε είναι εξαιρετική, να την πάρει η νοικοκυρά και να την κρατήσει ακόμα και για δύο μήνες. Έχει ζήτηση και από το εξωτερικό, όπως Ισπανία, Βουλγαρία, βόρεια Ευρώπη».

Ο κ. Αρτέμης Κούγιας καλλιεργεί εδώ και αρκετά χρόνια στη Βάρδα Ηλείας πατάτες. Όπως αναφέρει μιλώντας στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «κάναμε τις φυτεύσεις στα τέλη Δεκεμβρίου

και αναμένουμε την πρώτη παραγωγή στα τέλη Απριλίου με αρχές Μάη. Καλλιεργητικά πάει καλά η πατάτα φέτος και είχαμε ελάχιστα προβλήματα από παγετούς προ 45 ημερών περίπου. Πρόβλημα για μας είναι το κόστος παραγωγής που έχει ανέλθει στα 1.200 με 1.300 ευρώ το στρέμμα περίπου. Τεράστια είναι τα κό-

στη για την άρδευση, καθώς ποτίζουμε με διπλές γεωτρήσεις και με χρεώσεις ηλεκτρικής ενέργειας υπέρογκες. Αν δεν ληφθούν μέτρα ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής πατάτας και προστασίας της από τις αθρόες εισαγωγές και τυχόν ελληνοποιήσεις, είναι βέβαιο πως σε λίγα χρόνια από σήμερα η ντόπια πατάτα θα εξελιχθεί σε ένα ακόμα είδος εν ανεπαρκεία. Έτσι οι καταναλωτές και θα τρώνε εισαγόμενη αλλά και πανάκριβη πατάτα. Ζητάμε από το κράτος να πάρει μέτρα για την προστασία της εγχώριας παραγωγής πατάτας γιατί είμαστε σε κρίσιμο σταυροδρόμι. Κάθε φορά που βγαίνει η πατάτα μας στην αγορά, φέρνουν πατάτα φθηνή απέξω και ρίχνουν τις τιμές. Το καλό είναι ότι οι πρώτες θερμοκηπιακές που βγήκαν είναι στα 55 με 65 λεπτά το κιλό. Από ποικιλίες πατάτας βάζουμε αρκετά, όπως Spunta, Mondial και άλλες που προορίζονται και για τηγάνι, που έχει ζήτηση στην χώρα μας».

Στις αρχές Δεκεμβρίου ξεκίνησε την φετινή σεζόν ο κ. Σπύρος Μπαλαλάς, παραγωγός από τη Λακκόπετρα, για να ολοκληρώσει τις φυτεύσεις στα τέλη του 2022. Όπως δήλωσε μιλώντας στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «το χαρακτηριστικό της φετινής σεζόν στην ανοιξιάτικη πατάτα είναι το αυξημένο κοστολόγιο. Το κόστος παραγωγής πλέον κυμαίνεται μεταξύ 1.100 και 1.200 ευρώ

το στρέμμα, οπότε υπάρχει πίεση για καλές στρεμματικές αποδόσεις, ειδάλλως δεν θα υπάρχει περιθώριο κέρδους. Οι τελευταίες πατάτες ντόπιες πωλήθηκαν προς 50 λεπτά το κιλό, ενώ κάποιες θερμοκηπιακές που βγήκαν το Μάρτιο πρώτες στην αγορά ήταν στα 55-65 λεπτά.

Εκτιμώ πως αν συνεχιστούν οι ευνοϊκές καιρικές συνθήκες, θα πιάσουμε υψηλές αποδόσεις. Προβλήματα στην καλλιέργεια δεν έχουμε, παρά μόνον ελάχιστα από κάποιους παγετούς τον χειμώνα».

Μεγάλες ποσότητες στην

αποθήκη

Από την πλευρά του ο κ. Φίλιππος Λιάκος, που καλλιεργεί 250 στρέμματα και διαθέτει τυποποιητήριο στην Λακκόπετρα Αχαΐας, ανέφερε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι «έχουν αποθηκευτεί μεγάλες ποσότητες πατάτας εισαγόμενης από Αίγυπτο την οποία επανεξάγουν σε άλλες χώρες. Οι τιμές τους είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα γύρω στα 40 λεπτά το κιλό. Από την άλλη έχουμε στη χώρα μας μια αύξηση του κόστους κατά 50% σε σχέση με πέρυσι. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να έχουμε μια μείωση των στρεμμάτων καλλιέργειας εκτιμώ κατά 25%. Αν και φέτος - για τρίτη συνεχόμενη χρονιά - έχουμε τιμές παραγωγού σε χαμηλά επίπεδα θα υπάρξει σοβαρό

πρόβλημα στην καλλιέργεια. Στην περιοχή βγήκαν στην αγορά πατάτες θερμοκηπίου με τιμή στα 50 λεπτά, όταν πέρυσι η τιμή τους ξεκίνησε από 60 - 65 λεπτά. Πέρυσι να σας θυμίσω ότι φτάσαμε να πουλάμε τις πατάτες μας στα 15 λεπτά το κιλό, την στιγμή που οι μέσες αποδόσεις κυμάνθηκαν στους 3 τόνους το στρέμμα. Με αυτές τις τιμές είναι δύσκολη η συνέχιση της καλλιέργειας. Στην περιοχή η συγκομιδή ξεκινά από τις 10 Απριλίου, κορυφώνεται στις αρχές Μαΐου και φτάνει μέχρι τέλος Ιουνίου. Ένα ακόμη πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί είναι η καθυστέρηση της πληρωμής αποζημιώσεων από τον ΕΛΓΑ. Οι ζημιές του 2022 πληρώθηκαν μετά από ένα χρόνο. Όλο αυτό το διάστημα που θα βρουν χρήματα οι παραγωγοί για να πληρώσουν τα έξοδα της καλλιέργειας;».

Ο κ. Παναγιώτης Πετρουτσάς καλλιεργεί στην Αμαλιάδα μαζί με τον αδερφό του 150 στρέμματα πατάτα και όπως λέει μιλώντας στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «μεγάλο πρόβλημα για μας είναι ότι έχει επί της ουσίας εκτροχιαστεί το κόστος, φτάνοντας για ενοικιαζόμενα αγροτεμάχια, ακόμα και στα 1.200 ευρώ το στρέμμα. Άλλο βασικό πρόβλημα που δεν έχει αντιμετωπιστεί πολλά χρόνια τώρα είναι αυτό των ελληνοποιήσεων και των ελέγχων. Δεν γίνεται να καλλιεργού-

με εμείς με όλα τα πρότυπα, τις πιστοποιήσεις και να επωμιζόμαστε όλα αυτά τα κόστη και την ίδια ώρα να μπαίνει εισαγόμενη πατάτα από τρίτες χώρες, αμφίβολης προέλευσης. Και το ακόμα πιο περίεργο είναι πως ο καταναλωτής δεν έχει δυνατότητα να επιλέξει στο ράφι αν θα αγοράσει πατάτα ελληνική ή ντόπια, αφού μόνο ως ελληνικές αναφέρονται στο ράφι, κάτι που ξέρουμε πως δεν είναι δυνατόν. Ένα ακόμα θέμα που πρέπει να μας προβληματίσει ως παραγωγούς είναι ότι τις τελευταίες ημέρες βλέπουμε στο ράφι πατάτες να πωλούνται ως ελληνικές και να μην έχουν καλή ποιότητα, ενώ οι Κύπρου π.χ. είναι πολυτελείας, με το διχτάκι τους και κερδίζουν τις εντυπώσεις. Αυτό μακροπρόθεσμα μας κάνει κακό και δεν καταλαβαίνω γιατί γίνεται». Σύμφωνα με τον κ. Πετρουτσά, ο ίδιος έκανε φύτευση στις αρχές του έτους, με τον παγετό να κάνει και κάποιες ζημιές στις πρώιμες. Όσον αφορά στον πατατόσπορο που χρησιμοποιεί ο κ. Πετρουτσάς

τονίζει: «καλλιεργώ την Montreal που είναι κίτρινη ποικιλία, τη Laperla που είναι λευκή και δεν κάνει για τηγάνι αλλά είναι πολύ παραγωγική, την Loane και την Electra που είναι κίτρινες και κάνουν και για τηγάνι».

Φθίνει η καλλιέργεια στη

Μεσσηνία

Ο κ. Μιχάλης Καραγεωργίου, υπεύθυνος της εταιρείας «Μεσσηνία Μάνα Γη», που ασχολείται με την παραγωγή, τυποποίηση και εμπορία πατάτας, αναφέρει στο

Περιοδικό ότι: «στην περιοχή μας παράγονται οι γνωστές πατάτες πρώιμης συγκομιδής Μεσσηνίας, όπου η συγκομιδή ξεκινά από τέλη Μαρτίου και ολοκληρώνεται κατά τα τέλη Μαΐου. Οι κύριες ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι οι εξής: Spunta, Voyager και Arnova. Επειδή πουλάω και πατατόσπορο έχω μια εικόνα της καλλιέργειας στην περιοχή. Φέτος έχουμε μια μείωση των στρεμμάτων καλλιέργειας κατά περίπου 25% σε σχέση με πέρυσι. Αυτό οφείλεται στις χαμηλές τιμες παραγωγού που είχε η περιοχή τα δύο προηγούμενα έτη. Η κατάσταση αυτή αν συνεχιστεί θα οδηγήσει την καλλιέργεια να μην είναι βιώσιμη».

Ο πατατοπαραγωγός από την Μεσσήνη, κ. Κώστας Δουρούμης, δηλώνει ότι

ΧΡΕΙΆΖΟΝΤΆΙ

ΚΆΛΕΣ

ΣΤΡΕΜΜΆΤΙΚΕΣ ΆΠΟΔΟΣΕΙΣ ΕΙΔΆΛΛΩΣ

ΔΕΝ ΥΠΆΡΧΕΙ

ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΚΕΡΔΟΥΣ

«έχουν κάνει μεγάλες εισαγωγές και οι πατάτες μας κινδυνεύουν να μείνουν απούλητες στα χωράφια. Το κόστος είναι στα 1.300 ευρώ το στρέμμα, δηλαδή ένας παραγωγός που καλλιεργεί 100 στρέμματα έχει κόστος 130.000 ευρώ. Αν δεν καταφέρουμε να τις πουλήσουμε τότε θα πάμε για καταστροφή. Όταν ξεκινήσουμε την συγκομιδή στην περιοχή, μετά τις 25 Μαρτίου, θα αγοράσουν από τα συσκευαστήρια κάποιες μικρές ποσότητες πατάτας από την περιοχή και παράλληλα θα «βαφτίζουν» τις εισαγόμενες και θα τις πουλάνε σαν ελληνικές. Έτσι μένουν απούλητες οι πατάτες μας και θα πέσουν κάτω του κόστους οι τιμές. Πρέπει να πάρει μέτρα η κυβέρνηση».

Από την πλευρά του ο κ. Γεώργιος Δουρούμης, νέος πατατοπαραγωγός από την Μεσσηνία αναφέρει στο περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι «φέτος έχουμε μείωση στρεμμάτων αλλά αναμένουμε και χαμηλές αποδόσεις γιατί οι καιρικές συνθήκες δεν βοήθησαν την καλλιέργεια. Πέρυσι οι τιμές ξεκίνησαν από 50 - 55 λεπτά το κιλό αλλά μετά από 10 ημέρες έπεσαν στα 45 λεπτά. Φέτος προβλέπω ότι θα επαναληφθεί αυτό το σενάριο γιατί ήδη έχουν εισάγει μεγάλες ποσότητες από την Αίγυπτο».

Ακόμη απούλητες οι πατάτες

της Δράμας

Προβλήματα εμπορίας αντιμετωπίζουν

αυτή την περίοδο και οι πατάτες της Δρά-

μας. Όπως δηλώνει ο κ. Απόστολος Βέσμελης, παραγωγός και πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Κάτω Νευροκοπίου, «το εμπόριο έχει «παγώσει» και δεν υπάρχει ενδιαφέρον για τις πατάτες Νευροκοπίου λόγω των μεγάλων ποσοτήτων εισαγόμενης πατάτας. Η τιμή από τα 50 - 55 λεπτά το κιλό, που ήταν στις αρχές της συγκομιδής, έχει πέσει στα 35 - 40 λεπτά. Φέτος για πρώτη φορά βλέπουμε τόσο μειωμένο εμπορικό ενδιαφέρον.

Και θα πρέπει να σας επισημάνω ότι αυτή την εποχή δεν υπάρχει σε καμιά περιοχή της Ελλάδας φρέσκια πατάτα. Ακόμη έχουμε απούλητο στη Δράμα το 8% της περσινής παραγωγής, δηλαδή περίπου 8 έως 10 χιλιάδες τόνους. Όσο θα αυξάνει η θερμοκρασία τόσο θα είναι δύσκολο να συντηρηθεί το προϊόν. Αν και στην εγχώρια αγορά υπάρχει ζήτηση για πατάτα, υπάρχει κίνδυνος να μείνει απούλητη η παραγωγή μας. Ζητάμε επιτέλους οι καταναλωτές να γνωρίζουν την προέλευση της πατάτας που αγοράζουν. Οι φυτεύσεις στο οροπέδιο της Δράμας θα ξεκινήσουν από τον Απρίλιο».

Μειωμένες εκτάσεις

αναμένονται και στην Κρήτη Για μειωμένο ενδιαφέρον εκ μέρους των παραγωγών κάνει λόγο ο πατατοπαραγωγός από το Οροπέδιο Λασιθίου, κ. Σ. Μπουτσάκης, μιλώντας στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία. Σύμφωνα με τον κ. Μπουτσάκη, οι πρώτες πατάτες από τις φυτεύσεις του Απριλίου, που επίκεινται, αναμένονται περί τις αρχές του Αυγούστου, με το θετικό της όλης υπόθεσης, ότι εκείνη την περίοδο είναι στα φόρτε του ο τουρισμός στο νησί και φεύγει εύκολα το προϊόν από το χωράφι. Η περσινή χρονιά, λέει καταλήγοντας ο κ. Μπουτσάκης, πέρα από τα αυξημένα, κόστη, είχε και καλές τιμές της τάξης των 50 λεπτών για τους αγρότες.

Ο κ. Γεώργιος Χαριτάκης, Γεωπόνος στον Αγροτικό Συνεταιρισμό Οροπεδίου Λασιθίου, αναφέρει στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι: «στην περιοχή καλλιεργούνται 8 έως 10 χιλιάδες στρέμματα με πατάτες. Οι μέσες αποδόσεις είναι από 3 μέχρι 3,5 τόνους το στρέμμα ανάλογα την ποικιλία. Οι φυτεύσεις ξεκινούν από τα τέλη Απριλίου. Πέρυσι ήταν μια μέτρια προς καλή χρονιά από άποψη παραγωγής. Υπήρξαν κάποια προβλήματα με τον περονόσπορο που έφεραν απώλειες παραγωγής. Ο κύριος όγκος της πατάτας πουλήθηκε από τους παραγωγούς στο χωράφι κατά την συγκομιδή και δεν αποθηκεύτηκε. Αυτό οφείλεται στην έλλειψη εργατών γης που είχε σαν αποτέλεσμα η συγκομιδή, που ξεκινά τον Αύγουστο και ολοκληρώνεται τον Σεπτέμβριο, να γίνεται με αργούς ρυθμούς. Η μέση τιμή παραγωγού κυμάνθηκε από 46 μέχρι 55 λεπτά το κιλό».

Βοιωτία: Αδιάθετες οι πατάτες λόγω Αιγύπτου, φωνάζουν οι παραγωγοί Από τις 10 Φεβρουαρίου ξεκίνησαν τις φυτεύσεις πατάτας οι παραγωγοί της Θήβας, για να τις ολοκληρώσουν στις 10 Μαρτίου περίπου. Ένας από τους παραγωγούς της Θήβας είναι ο κ. Μπάμπης Ανυφαντής, ο οποίος τονίζει μιλώντας στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία τα ακόλουθα: «οι εκτάσεις που μπήκαν στην περιοχή μας είναι σταθερές, σε σχέση με πέρυσι. Βασικό μας πρόβλημα είναι οι αθρόες εισαγωγές πατάτας Αιγύπτου, που γίνονται στη χώρα μας και οι οποίες έχουν γκρεμίσει τις τιμές, αφήνοντας σε πολλές περιπτώσεις αδιάθετο το εγχώριο προϊόν. Τις πρώτες πατάτες θα τις έχουμε στις αρχές Ιουνίου, αλλά το εμπόριο δεν δείχνει καλά δείγματα από τώρα. Ενώ οι τιμές το Δεκέμβριο ήταν στα 70 λεπτά, σήμερα είναι στα 35 και 40 λεπτά και υπάρχει και φόβος ότι θα μείνει απούλητο το προϊόν μας. Αν συνυπολογίσουμε σε όλα αυτά και το ιδιαίτερα τσουχτερό κόστος παραγωγής, που ανέρχεται στα 1.200 ευρώ το στρέμμα,

τότε εύκολα όλοι καταλαβαίνετε ότι δεν

υπάρχει αισιοδοξία. Να σας πω ότι με μια

απόδοση 2,5 τόνους το στρέμμα και τις

τρέχουσες τιμές, το κόστος αγγίζει στα

45 λεπτά ανά κιλό, άρα έτσι δεν μένει

κάτι για μας. Ως προς το σπόρο, κυρίως

προτιμώ Spunta, όπως και οι πιο πολλοί

αγρότες στον κάμπο μας, καθώς η ζήτη-

ση από Αττική είναι κυρίως γι’ αυτή την

πατάτα. Δοκιμάζουμε όμως και κάποιες

νέες πατάτες, αλλά περισσότερο πειραματικά. Για να καλλιεργήσουμε μαζικά

μια πατάτα, χρειάζεται δοκιμή σε μικρή κλίμακα καλλιέργειας, τουλάχιστον για

2-3 χρόνια, για να δούμε συμπεριφορές

και αποδόσεις. Αυτή την περίοδο δοκιμάζουμε τις Jelly, Argana και Rashida, ώστε να τις καλλιεργήσουμε μελλοντικά σε μεγαλύτερη κλίμακα. Και οι τρεις αυτές πατάτες κάνουν και για τηγάνι».

Αρκαδία: Η λειψυδρία προβληματίζει

Με την αγωνία για το αν θα έχουν νερό είναι αναγκασμένοι να ζουν αυτή την χρονική περίοδο οι αγρότες που καλλιεργούν πατάτα στο νομό Αρκαδίας. Ένας από τους παραγωγούς είναι ο κ. Κώστας Κατσογιάννης, από το Νεοχώρι. Όπως αναφέρει μιλώντας στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία, οι φυτεύσεις ήταν προγραμματισμένο να αρχίσουν στα

τέλη Μαρτίου. «Προσωπικά καλλιεργώ κάθε χρόνο γύρω στα 200 στρέμματα. Φέτος καθοριστικό ρόλο για τις φυτεύσεις θα παίξει η άρδευση. Στην περιοχή

μας δεν έχει βρέξει επαρκώς το χειμώνα

και ανησυχούμε ότι δεν θα υπάρχει αρκετή επάρκεια σε αρδευτικό νερό για να ποτίσουμε από τις γεωτρήσεις. Η πατάτα χρειάζεται αρκετό νερό ως καλλιέργεια

και ειδικά αυτή την περίοδο. Κάθε τρεις ημέρες ποτίζουμε, άρα αναλόγως και τον καιρό, μπορεί να χρειαστεί να κάνουμε μέσα σε ένα κύκλο 120 ημερών του προϊόντος, πάνω από 30 φορές. Εκτιμώ πως αν δεν βρέξει, θα φυτευτούν φέτος λιγότερα στρέμματα στην περιοχή μας. Το θετικό είναι πως προερχόμαστε από καλή εμπορικά χρονιά, από την άποψη ότι ο μέσος όρος τιμής ήταν για τον παραγωγό στα 50 λεπτά το κιλό. Πιο ευνοημένοι ήταν οι παραγωγοί που πούλησαν προϊόν από το χωράφι, ενώ όσοι κράτησαν πατάτα, για να δώσουν αργότερα δεν ευνοήθηκαν από την τιμή. Ως προς τον πατατόσπορο, στην Αρκαδία κυριαρχεί η Spunta, που έχει μεγάλη ζήτηση σε Αττική και Πελοπόννησο. Πρόβλημα για την πατάτα στην περιοχή μας αποτελούν οι προσβολές από νηματώδεις. Κάνουμε αμειψισπορά και εναλλάσσουμε την πατάτα με καλλιέργεια σιτηρών

ή κηπευτικών, για να ξεκουραστούν τα χωράφια, αλλά για μικρό χρονικό διάστημα, δηλαδή ένα έτος. Πιο καλά θα ήταν να το κάνουμε για πέντε χρόνια. Τέλος, πρόβλημα για μας είναι η εκτόξευση του κόστους παραγωγής στα 1.000 με 1.200 ευρώ το στρέμμα». 

ΑΎΞΗΣΗ ΚΌΣΤΌΎΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΙΜΩΝ ΣΤΑ ΑΎΓΑ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΕ

Υψηλές τιμές ενέργειας και ζωοτροφών, ενώ έχουμε και

σημαντική μείωση ζωικού κεφαλαίου

Ένα από τα προϊόντα διατροφής που είχε μεγάλη αύξηση τιμών μέσα στο 2022 ήταν τα αυγά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ. Για τα προβλήματα στον κλάδο και την ελληνική αγορά μιλάνε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία οι αυγοπαραγωγοί κ.κ.

Δημήτρης Ζούρας και Ιωάννης Βλαχάκης, καθώς και ο κτηνίατρος και πρώην πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Κρήτης κ. Αλέξανδρος Στεφανάκης.

Το αυγό συγκαταλέγεται στις πιο θρεπτικές τροφές στον πλανήτη, καθώς ένα αυγό προσφέρει στον οργανισμό 13 βασικές βιταμίνες και μέταλλα και 6 γραμμάρια πρωτεΐνης.

Πολλά από τα θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται στα αυγά συνήθως δεν τα καταναλώνουμε μεμονωμένα σε επαρκείς ποσότητες, παρότι είναι απαραίτητα ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής.

Για αυτό και η κατανάλωση αυγών είναι

το τέλειο «πακέτο» υγιεινής και οικονομικής διατροφής για άτομα κάθε ηλικίας. Στα βασικά θρεπτικά συστατικά που περιέχουν τα αυγά περιλαμβάνονται η χολίνη, που υποστηρίζει την ανάπτυξη και τη λειτουργία του εγκεφάλου, η βιταμίνη Α για την υγεία των ματιών, το υγιές δέρμα και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, και η βιταμίνη D, η οποία παίζει ουσιαστικό ρόλο στην υγεία των οστών. Τα αυγά είναι επίσης γεμάτα με

πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας, απαραίτη-

τη για την υγεία και την αποκατάσταση

των μυών και των ιστών. Παράλληλα με

τη θρεπτική τους αξία, τα αυγά είναι η

πιο περιβαλλοντικά βιώσιμη και προσιτή

πρωτεΐνη ζωικής προέλευσης.

Ευρώπη

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, που ανακοίνωσε η Κομισιόν, στις 10 Μαρτίου 2023, η τιμή των αυγών στην ΕΕ τον Ιανουάριο του 2023 ήταν, κατά μέσο όρο κατά 30% υψηλότερη σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2022.

Πολύ μικρότερες ήταν οι αυξήσεις τιμών που καταγράφηκαν τον Ιανουάριο του 2022 σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2021 (+7%).

Μεταξύ των χωρών της ΕΕ, η υψηλότερη αύξηση στην τιμή των αυγών καταγράφηκε στην Τσεχία (+85% τον Ια-

νουάριο του 2023 σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2022), ακολουθούμενη

από την Ουγγαρία (+80%) και τη Σλοβακία (+79%). Μικρότερες αλλά και πάλι σημαντικές αυξήσεις καταγράφηκαν στη Γερμανία και το Λουξεμβούργο (+18%) και στην Αυστρία (+19%).

Στην Ελλάδα καταγράφηκε μια αύξηση

της τάξης του 26,3% μέσα σε ένα χρόνο, η οποία ωστόσο είναι κάτω του μέσου όρου της ΕΕ.

Οι άνθρωποι της αγοράς αποδίδουν τις αυξήσεις αυτές, που σημειώνονται πανευρωπαϊκά, στο υψηλό κόστος ζωοτροφών, στο υψηλό ενεργειακό κόστος αλλά και στα προβλήματα από τη γρίπη των πτηνών, που έπληξαν αρκετές χώρες, μειώνοντας σημαντικά την παραγωγή.

Ελλάδα

Για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα μας μίλησε ο κ. Δημήτρης Ζού-

ρας (ΖΟΥΡΑΣ ΦΑΡΜ). Όπως τόνισε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία «πριν από μια 7ετία η χώρα μας ήταν αυτάρκης στην παραγωγή αυγών. Τότε είχε πάνω από 7 εκατομμύρια όρνιθες αυγοπαραγωγής, ενώ σήμερα έχει μόλις 3,5 εκατομμύρια (μείωση 50%). Το υψηλό κόστος παραγωγής υπήρχε πριν ξεκινήσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Εδώ και τρία περίπου χρόνια είχαμε μεγάλη αύξηση τιμών στο καλαμπόκι, τη σόγια και το σογιάλευρο, τα οποία κατά κύριο λόγο χρησιμοποιεί ο κλάδος στις ζωοτροφές. Είχαμε μεγάλες απώλειες στο εισόδημα των αυγοπαραγωγών γιατί δεν υπήρξε αύξηση στην τιμή της λιανικής. Έτσι την αύξηση του κόστους τότε δεν την κατάλαβε ο καταναλωτής. Πολλοί εκτροφείς για να αντιμετωπίσουν την αύξηση του κόστους προχώρησαν σε μείωση της παραγωγής. Όταν όμως μειωθεί ο αριθμός

των ζώων δύσκολα θα επανακάμψει. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να έχουμε αύξηση της κερδοφορίας, κάτι που εκείνα τα χρόνια δεν υπήρξε. Και φτάσαμε στο παρόν με την μεγάλη αύξηση στην ενέργεια και στο κόστος ζωοτροφών. Οι

παραγωγοί δεν έχουν κεφάλαια για να επενδύσουν στο ζωικό κεφάλαιο. Υπάρχει έλλειψη ρευστότητας στον κλάδο και βέβαια οι τράπεζες δεν δίνουν δάνεια. Κάποια επενδυτικά προγράμματα υπάρ-

χουν αλλά αφορούν τους εναλλακτικούς τρόπους παραγωγής αυγών (βιολογικά, ελευθέρας βοσκής, σε αχυρώνα) αλλά όχι τον συμβατικό (με κλωβούς). Επίσης σοβαρά προβλήματα θα δημιουργηθούν αν η Κομισιόν εφαρμόσει το σχέδιό της για κατάργηση των κλωβών. Είμαστε ήδη ελλειματικοί στην παραγωγή αυγών, αν βάλουμε και μεγαλύτερα εμπόδια τότε ο κλάδος θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Την τελευταία τριετία η τιμή του αυγού αυ-

ξήθηκε κατά 110-120% στη χώρα μας. Παρόλα αυτά το αυγό αποτελεί τη φθηνότερη ζωική πρωτεΐνη, με σημαντική διατροφική αξία. Θα πρέπει η Ευρώπη να σταματήσει να δημιουργεί προβλήματα στην παραγωγή. Επίσης ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλές χώρες είναι η γρίπη των πτηνών, που ευτυχώς μέχρι στιγμής δεν έχει έρθει στην Ελλάδα. Από τη στιγμή που ο ιός θα μπει σε ένα οργανωμένο πτηνοτροφείο, τα

Η ΑΎΞΗΣΗ ΤΟΎ ΚΟΣΤΟΎΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΞΕΚΊΝΗΣΕ ΠΡΊΝ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΗΣ

ΟΎΚΡΑΝΊΑΣ

πουλιά θα νοσήσουν μέσα στις επόμενες 6 ώρες έως και 3 ημέρες. Στο ίδιο χρονικό διάστημα θα έχουμε μαζικούς θανάτους, που θα κάνουν εμφανή την παρουσία της νόσου. Στις αρχές Μαρτίου σφάχτηκαν 4,7 εκατομμύρια κότες

στην Τουρκία λόγω της γρίπης των πτηνών. Τέλος θα ήθελα να σας επισημάνω

ότι το αυγό πρέπει να διακινείται στην αγορά τυποποιημένο με «ταυτότητα». Οι αυγοπαραγωγοί ελέγχονται σε μόνιμη βάση. Οι κότες του χωριού δεν ελέγχονται και η κατανάλωση των αυγών τους μπορεί να είναι επικίνδυνη. Εμείς παράγουμε αυγά με πιστοποίηση και ημερομηνία λήξης. Τα αυγά που είναι ληγμένα καταστρέφονται. Τα αυγά που πλησιάζουν στην λήξη τους χρησιμοποιούνται στην μεταποίηση τροφίμων. Ο κλάδος

θέλει μια στρατηγική που θα πρέπει να

σχεδιάσει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Εκτιμώ ότι είναι

το πιο κρίσιμο υπουργείο σε μια κυβέρνηση. Αυτό το υπουργείο θα έπρεπε να είναι η αιχμή του δόρατος για να καταφέρει η χώρα μας να γίνει αυτάρκης

στην αυγοπαραγωγή και στη συνέχεια

να στραφεί στις εξαγωγές».

Από την πλευρά του ο κ. Ιωάννης Βλαχάκης δήλωσε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι «υπάρχει μεγάλη έλλειψη αυγών σε όλη την Ευρώπη. Οφεί-

λεται στο υψηλό κόστος ζωοτροφών, στο υψηλό ενεργειακό κόστος αλλά και στα προβλήματα από την γρίπη των πτηνών. Ευτυχώς στη χώρα μας μέχρι στιγμής δεν έχουμε κανένα πρόβλημα στην παραγωγή λόγω της γρίπης των πτηνών. Όμως το κόστος παραγωγής αυγών έχει μεγάλη αύξηση το 2022 που έχει ξεπεράσει το 45%. Δεν είναι μόνο το κόστος των ζωοτροφών, ενέργειας αλλά και τα υλικά συσκευασίας, τα καύσιμα, καθώς και τα εργατικά που έχουν αυξηθεί. Η αύξηση αυτή είναι αδύνατον να μετακυλιστεί στις τιμές της λιανικής αγοράς γιατί δεν θα μπορεί να αγοράσει τα αυγά ο Έλληνας καταναλωτής. Αποτέλεσμα

αυτού είναι η τεράστια πίεση που υφίστανται οι παραγωγοί και πλέον τίθεται θέμα βιωσιμότητας, για μεγάλο αριθμό παραγωγών.

Σοβαρό πρόβλημα στον κλάδο είναι ότι σταμάτησε και η επιδότηση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος από την κυβέρνηση.

Το ΥπΑΑΤ έδωσε κάποιες οριζόντιες ενισχύσεις για τις ζωοτροφές στους αυγοπαραγωγούς με ένα ποσό των 15.000 ευρώ. Η ενίσχυση αυτή επ ουδενί δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των μεσαίων και μεγάλων εκτροφών της χώρας μας. Τα τελευταία χρόνια έχουμε

μια μείωση του ζωικού κεφαλαίου. Αυτό μας οδήγησε στο να μην είμαστε αυτάρκεις στην ελληνική αγορά.

Θετικό την παρούσα περίοδο είναι ότι αρχίζουμε να έχουμε μια τάξη σχετικά με το πρόβλημα των ελληνοποιήσεων αυγών στην χώρα μας. Σε αυτό έχει βοηθήσει το σύστημα ελέγχων «Άρτεμις», που ελέγχει την διακίνηση και την τήρηση των μηνιαίων ισοζυγίων. Ένας επιπλέον παράγοντας που έχει βοηθήσει στον περιορισμό των ελληνοποιήσεων είναι και οι πολύ αυξημένες τιμές των αυγών στις χώρες της Ευρώπης.

Για το θέμα της κατάργησης των κλωβών με τις ελλείψεις που υπάρχουν στα αυγά φαίνεται ότι δεν θα παρθεί κάποια απόφαση από την Κομισιόν και θα πάμε σε παράταση. Επειδή όμως θα βρούμε το πρόβλημα στο μέλλον θα πρέπει στη χώρα μας να υπάρξουν σημαντικές

ΜΕΓΑΛΗ Η ΜΕΊΩΣΗ ΖΩΊΚΟΎ ΚΕΦΑΛΑΊΟΎ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΑ ΤΕΛΕΎ ΤΑΊΑ ΧΡΟΝΊΑ

επενδύσεις γιατί μειώνεται ο αριθμός των ζώων ανά τετραγωνικό μέτρο στις μονάδες. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνει επέκταση των εγκαταστάσεων των εκτροφών, ενώ ήδη ο κλάδος βρίσκεται σε πολύ δυσμενή οικονομική θέση. Τις ημέρες του Πάσχα στο παρελθόν είχαμε μια σημαντική αύξηση της κατανάλωσης αυγών. Δεν γνωρίζουμε πως θα εξελιχθεί φέτος η αγορά λόγω της οικονομικής κρίσης και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι Έλληνες καταναλωτές.

Στην αγορά κυκλοφορούν πολλές κατηγορίες αυγών. Αυτή την εποχή στην απλή κατηγορία τα 6 αυγά έχουν μια

τιμή λιανικής από 1,30 ευρώ έως 1,80

ευρώ κατά μέσο όρο, η οποία όπως σας

είπα δεν καλύπτει την μεγάλη αύξηση

του κόστους παραγωγής».

Ο κτηνίατρος και πρώην πρόεδρος του Παραρτήματος Κρήτης του ΓΕΩΤΕΕ, Αλέξανδρος Στεφανάκης, δήλωσε στo Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι «η Κρήτη σίγουρα παράγει πάνω από 12,5 εκατομμύρια αυγά ετησίως. Έχει δύο μεγάλες συστηματικές εκτροφές πτηνοτροφίας αυγοπαραγωγής και πέντε μικρότερες. Τον χειμώνα καλύπτουν αυτές οι μονάδες την ζήτηση, ενώ το καλοκαίρι λόγω του τουρισμού, γίνονται εισαγωγές αυγών από την υπόλοιπη Ελλάδα.

Το πρόβλημα με την κατάργηση των κλωβών είναι μεγάλο και αν τελικά γίνει θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα στην ελληνική αυγοπαραγωγή. Πολλές φορές οι αποφάσεις της Κομισιόν είναι γραφειοκρατικές και δημιουργούν πολλά τεχνι-

κά προβλήματα ενώ αυξάνουν παράλληλα το κόστος παραγωγής. Αν θέλουμε να παράγουμε στην Ευρώπη θα πρέπει να γίνουμε περισσότερο ρεαλιστές. Το 2022 το κόστος της ενέργειας εκτοξεύτηκε στα ύψη. Το ίδιο έγινε με τις ζωοτροφές και όλα τα πρόσθετα (βιταμίνες κ.α.). Διπλασιάστηκε επίσης το κόστος της πουλάδας που γεννά αυγά. Από την άλλη καθυστέρησε να γίνει αύξηση της τιμής των αυγών. Όταν αυξήθηκε για να μην επιβαρυνθεί απότομα ο καταναλωτής έγινε σταδιακά. Το εφιαλτικό όμως πρόβλημα που αυξάνει πολύ το κόστος παραγωγής είναι η έλλειψη εργατικού δυναμικού. Όλη η Κρήτη έχει μεγάλα προβλήματα από την έλλειψη εργατικών χεριών και κάποτε οι υπεύθυνοι θα πρέπει να ασχοληθούν με αυτό το πρόβλημα». 

ΣΟΒΑΡΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Η ΕΛΛΕΊΨΗ

ΕΡΓΑΤΊΚΟΎ

ΔΎΝΑΜΊΚΟΎ

Εναποτίθενται

Τα καροτενοειδή χρησιμοποιούνται ευρέως ως χρωστικές σε ζωοτροφές, τρόφιμα και καλλυντικά προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό χρώμα στο παραγόμενο προϊόν. Ταξινομούνται με βάση το χρώμα που αποδίδουν στο κρέας, στα αυγά και στα ψάρια. Η κανθαξανθίνη

προσδίδει ερυθρό χρώμα, o αποκαροτενοϊκός εστέρας αντίστοιχα κίτρινο, ενώ τέλος η ασταξανθίνη, όταν χρησιμοποιείται στη διατροφή σολομών ή άλλων ψαριών προσδίδει ροζ χρώμα. Παρακάτω εξετάζεται πως η σύνθεση του χορηγούμενου προϊόντος επηρεάζει την εναπόθεση

της κανθαξανθίνης (Carophyll® Red, DSM) στον κρόκο του αυγού.

Επιμέλεια ΧΡΗΣΤΟΣ ΝΙΚΗΤΑΣ M&S, DSM Nutritional Prod. Hellas

Ηκανθαξανθίνη χρησιμοποιείται ευρέως ως χρωστική για τη βελτίωση του χρώματος του κρόκου του αυγού. Ωστόσο, η κρυσταλλική μορφή του μορίου της είναι αφενός αδιάλυτη στο νερό και αφετέρου εξαιρετικά ευαίσθητη στην οξείδωση. Προκειμένου να ξεπεραστούν οι ιδιαιτερότητες αυτές και να βελτιωθεί η σταθερότητα και η διαλυτότητα της χρωστικής χρησιμοποιείται από τη βιομηχανία η μορφή της κανθαξανθίνης σε μικροκάψουλα με διαφορετική σύνθεση ως προς το υλικό που την περικλείει. Μία ερευνητική ομάδα μελέτησε πρόσφατα την επίδραση του matrix (η σύνθεση του υλικού που περιβάλει το μόριο της κανθαξανθίνης) στην εναπόθεση κανθαξανθίνης στον κρόκο του αυγού (Wen C. et al., 2022).

Πειραματική δοκιμή

Οι ερευνητές δοκίμασαν 3 διαφορετικά matrix μικροκάψουλας όπως παρακάτω:

9 Ζελατίνη «CMG»

9 Τροποποιημένο άμυλο «CMMS»

9 Λιγνοσουλφονικό νάτριο «CMSL», όπως η Carophyll® Red (DSM)

Σε 288 ωοτόκες όρνιθες Hyline Brown (ηλικίας 48 εβδομάδων), χωρισμένες σε 4 επεμβάσεις (δοσολογία κανθαξανθίνης - 5 mg/kg τροφής, μάρτυρας/CMG/ CMMS/CMSL) και 6 επαναλήψεις για διάστημα 40 ημερών. Διαπιστώθηκε ότι η επέμβαση CMSL κανθαξανθίνης, όπως η Carophyll® Red (DSM), εμφάνισε σημαντικά υψηλότερη συγκέντρωση κανθαξανθίνης (P<0,05) και χρώσης (P<0,05) σε φρέσκα αυγά, μετά από 40 ημέρες χορήγησης, σε σύγκριση με την επέμβαση CMG (Εικ. 1, 2). Επιπρόσθετα, σημαντικές διαφορές (P<0,001) παρατηρήθηκαν στα βρασμένα αλλά και στα τηγανητά αυγά (Εικ. 3). Υψηλότερη βαθμολογία συγκέντρωσε η επέμβαση με matrix με λιγνοσουλφονικό νάτριο (CMSL). Στο παραπάνω πείραμα, διαπιστώθηκε ότι όταν η κανθαξανθίνη χορηγείται μέσω matrix με λιγνοσουλφονικό νάτριο είναι πιο αποτελεσματική για φρέσκα, βραστά και τηγανητά αυγά, σε σχέση με τα υπόλοιπα matrix μικροκάψουλας που δοκιμάστηκαν. Η βελτίωση αυτή μπορεί να εξηγηθεί από την καλύτερη υδατοδιαλυτότητα του λιγνοσουλφονικού νατρίου σε σύγκριση με τη ζελατίνη (Piombino et al., 2020). Επιπλέον, τα αποτελέσματα του πειράματος συμφωνούν με τα αποτελέσματα πρόσφατης in vivo δοκιμής που έγινε από τη DSM το 2021.

Εικ.

Εικ. 2: Συγκέντρωση κανθαξανθίνης στον κρόκο σε φρέσκα αυγά (mg/kg, DSM Yolk fan®, n=18).

Εικ. 3: Συγκέντρωση κανθαξανθίνης στον κρόκο σε βρασμένα και τηγανητά αυγά (mg/kg, DSM Yolk fan®, n=12).

Συμπεράσματα

Τα αποτελέσματα των πειραματικών δοκιμών επιβεβαιώνουν την υπεροχή της κανθαξανθίνης με μία λιγνοσουλφονική σύνθεση μικροκάψουλας, όπως η Carophyll® Red (DSM) για τη χρώση των φρέσκων αυγών που παραμένει σταθερή και σε κάθε διαδικασία επεξεργασίας που ενδέχεται να εφαρμοστεί. Η Carophyll® Red (DSM) είναι ένα προϊόν υψηλής ποιότητας, παρασκευάζεται στην Ευρώπη, είναι ασφαλής, με σεβασμό προς το περιβάλλον, για μία αειφόρο κτηνοτροφία και παραγωγή αυγών. Αν όχι εμείς, ποιος; Αν όχι τώρα, πότε; ΤΟ ΚΑΝΟΥΜΕ ΕΦΙΚΤΟ n

1: Συγκέντρωση κανθαξανθίνης στον κρόκο σε φρέσκα αυγά (mg/kg, n=6).

ΚΑΝΘΑΞΑΝΘΙΝΕΣ

ομοιόμορφα στον κρόκο του αυγού;

ΨΗΦΊΣΤΗΚΕ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ

Ο ΝΟΜΟΣ ΓΊΑ ΤΟΝ

ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ

Αντιδράσεις από Διεπαγγελματική Φέτας, κτηνοτρόφους και

γαλακτοβιομήχανους

Πέρασε από την Βουλή το νομοσχέδιο για την λειτουργία του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ. Το ΥπΑΑΤ με την ψήφιση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου κατάφερε να στρέψει εναντίον του κτηνοτρόφους, γαλακτοβιομηχανίες και Διεπαγγελματική Φέτας. Όλοι οι φορείς υποστηρίζουν ότι δεν δέχτηκε ο Υπουργός κ. Γεωργαντάς να κάνει διάλογο μαζί τους και να δεχτεί τις παρατηρήσεις τους για την λειτουργία ενός Οργανισμού τον οποίον χρηματοδοτούν με τις εισφορές τους.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ

Δημοσιογράφος στον ΑγροΤύπο

Δεκτό κατά πλειοψηφία έγινε από την Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την οργάνωση και λειτουργία του ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ. Υπέρ τάχθηκε μόνο η ΝΔ. Από την πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης, το ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ μαζί με

την Ελληνική Λύση δήλωσαν «παρών», ενώ το ΚΚΕ και το ΜεΡΑ25 το καταψήφισαν. Τη διαφωνία του στο νομοσχέδιο εξέφρασε

και ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος ωστόσο απέχει από τις κοινοβουλευτικές ψηφοφορίες.

Γεωργαντάς: Θα επιβάλλονται

αυστηρότερες ποινές

Σήμερα γίνεται πραγματικότητα ένα «στοιχειωμένο νομοσχέδιο», τόνισε ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, μιλώντας στη Βουλή

και εξήγησε ότι «έπρεπε να περάσουν 12 ολόκληρα χρόνια για να αποκτήσει ο ΕΛΓΟ - ΔΗΜΗΤΡΑ το δικό του νόμο, για να αποδείξει ότι αντέχει και ότι η ύπαρξή του έχει προστιθέμενη αξία για τον Έλληνα αγρότη και κτηνοτρόφο». Όπως σημείωσε επίσης, με το παρόν νομοσχέδιο επιδιώκεται η θεσμική αναβάθμιση του Οργανισμού και εξασφαλίζεται η βελτιστοποίηση της δράσης του στους τομείς της αγροτικής έρευνας και εκπαίδευσης, της πιστοποίησης, των ελέγχων διακίνησης γάλακτος και κρέατος και της καταγραφής, διατήρησης και αξιοποίησης των εθνικών φυτικών και ζωικών πόρων. Η νέα νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης βάζει τάξη σε ένα άναρχο τοπίο που επικρατούσε μέχρι σήμερα, είπε ο κ. Γεωργαντάς, ενώ έδωσε έμφαση στα προϊόντα ΠΟΠ και την αντιμετώπιση της νοθείας και των παράνομων ελληνοποιήσεων, τονίζοντας ότι γίνεται πιο συγκεκριμένο το νομοθετικό πλαίσιο και επιβάλλονται αυστηρότερες ποινές. Αναφερόμενος ειδικά στην ελληνική Φέτα, ο

κ. Γεωργαντάς υποστήριξε ότι με τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία ικανοποιείται ένα πάγιο αίτημα των Ελλήνων παραγωγών για συνεχείς, ουσιαστικούς και αυστηρούς ελέγχους, επισημαίνοντας ότι πλέον προστίθεται η δυνατότητα συμμετοχής και των τυροκόμων. Σημαντικό χαρακτηρίστηκε επίσης το άρθρο 19 του νομοσχεδίου με το οποίο θεσμοθετείται η Επιτροπή προσδιορισμού Ορίων αποδόσεων γάλακτος. Αντικείμενό της θα είναι ο προσδιορισμός με επιστημονικά κριτήρια των ορίων απόδοσης γάλακτος, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο για την παραγωγή τυροκομικών προϊόντων ΠΟΠ, όπως τα πρωτεϊνικά κλάσματα. Έτσι, θα υπάρχει ένας αντικειμενικός, αξιόπιστος και άμεσος τρόπος για την αντιμετώπιση κάθε επιχειρούμενης νοθείας.

Διεπαγγελματική Φέτας: Ανούσιο νομοσχέδιο με πολλά προβλήματα

Η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας (ΕΔΟΦ) καταγγέλλει το ΥπΑΑΤ ότι αγνόησε τις προτάσεις της στην κατάρτιση του νομοσχεδίου. Επίσης υποστηρίζει ότι πρόκειται για ένα ανούσιο νομοσχέδιο, που στην πραγματικότητα θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα και θα οδηγήσει σε στρεβλή λειτουργία του Οργανισμού και υπενθυμίζει τις χρονοβόρες διαδικασίες στην επιβολή προστίμων στους παραβάτες ή ακόμη και τη διαρκή ατιμωρησία στην ανομία. Ακόμη ζητά την επιστροφή μέρους των χρημάτων (45 εκατομμύρια ευρώ έχει εισπράξει ο ΕΛΓΟ και είναι «παρκαρισμένα» στην Τράπεζα της Ελλάδος), προκειμέ-