02 april 2011

Kenneth Verbeek:

“Er zit veel meer leven in de bodem� Een goede bodem: basis voor een goede opbrengst pagina 8

schakel in succes voor ondernemers in de tuinbouw, akkerbouw en veehouderij

ABEMEC: onderscheidend door service pagina 6 Juiste speenvoer geeft biggen goede start pagina 24

In dit nummer Jaarresultaten 2010 Project veldbonen Agrifirm werkt aan imago sector Efficiency Agrifirm Feed en Agrifirm Plant Integrale omgevingsvergunning

Waarmaken wat we beloven 3 4 4 4 5

In dit tweede nummer van ons klantenblad blikken we onder andere terug op 2010. Voor Agrifirm een bijzonder jaar, dat vanzelfsprekend in het teken van de fusie stond. De integratie van de bedrijven tot één nieuw bedrijf, het wennen aan nieuwe culturen en gewoontes en in de tussentijd was de winkel gewoon open. Dat vonden we belangrijk, om ook

ABEMEC:

Onderscheidend door service

tijdens het fusiejaar de klant te blijven voorzien

6

van goede producten en diensten en om ook in het fusiejaar meerwaarde voor de leden van

Bodemvruchtbaarheid Gewasbescherming Graanmarkten in beweging Reportage: beregeningssensor

8 12 12 13

onze coöperatie te creëren. Ik denk dat we mogen zeggen dat het aardig gelukt is. Agrifirm heeft in 2010 een financieel resultaat behaald waar we tevreden over zijn. Een flink deel van het nettoresultaat wordt aan de leden uit­

Nauwkeurig sturen met beslissings14 ondersteunende systemen

gekeerd in de vorm van Ledenvoordeel. Dat is de coöperatieve gedachte en dat is waar we het allemaal voor doen: voor de Nederlandse boer en tuinder.

Meststoffen Online fruitteeltadvies

16 17 18

Hagelnetten voor stabieler rendement

18

Waterbroei hyacinten

Voor hen was 2010 niet altijd een gemakkelijk jaar. Terwijl sommige sectoren de markt zagen herstellen, kregen andere opnieuw te maken met lage opbrengst­prijzen. Begin dit jaar bereikte dat in de varkens- en de pluimveesector een dieptepunt. In februari hebben we daarom samen met de Ledenraad besloten de klantenkorting over 2010, in totaal ruim € 8 miljoen, vervroegd uit te keren.

Gezonde koeien, goede productie en gemakkelijk werken

Ook hebben we de voerprijzen tijdelijk bevroren.

20

Het zijn geen structurele oplossingen en we kun­ nen de sector er niet mee redden, maar de acute financiële nood is wel wat verlicht. Op die manier

Gericht meer structuur telen

Reportage: Air Line® Speen

22 22 23 24

Volop aan de leg tot en met de laatste weken

26

Centrale verwerking bemestingsplannen LIV Venray

Antibiotica bij vleeskuikens Samenspel

2

schakel in succes april 2011

27 28

willen we waarmaken wat we u beloven: dat het resultaat van boer en teler voor ons voorop staat. Kees Sijssens, CEO Agrifirm Group

Goed resultaat in jaar vol veranderingen De eerste jaarresultaten van Agrifirm Group zijn bekend. Hoewel 2010 vooral het jaar van de fusie was, is de afzet op peil gebleven en was het, ook financieel gezien, een goed jaar. Met een omzet van bijna 2 miljard en 24,7 miljoen netto resultaat is het fusiejaar goed verlopen. “Een bevredigend financieel resultaat

De omzet lag bij Agrifirm Feed iets hoger,

dien € 11 miljoen aan Ledenvoordeel.

in een jaar vol veranderingen”, vat voor-

terwijl de totale omzet van Agrifirm

“Dat is toch de coöperatieve gedachte.

zitter van de hoofddirectie Kees Sijssens

Plant iets daalde ten opzichte van 2009.

Zeker omdat het grootste deel van het

samen. “Ik denk dat we zelfs wel van een

Het was een moeilijk jaar voor zaai­

netto-resultaat afkomstig is van niet-

goed resultaat kunnen spreken, zeker

granen en meststoffen. De omzetdaling

ledenactiviteiten. De uitkeringen zijn dus

als u bedenkt dat dit het netto-resultaat

op de kunstmestmarkt is waarschijnlijk

geen sigaar uit eigen doos”, benadrukt

is na aftrek van ruim € 8 miljoen klanten-

structu­reel door het afnemende kunst-

Sijssens. “Onze winst is na aftrek van de

korting.” De totale omzet, inclusief

mestgebruik. Samenvattend blijven

klantenkorting slechts 1,2 procent van de

dochterondernemingen en deelnemingen,

om- en afzet echter mooi op peil.

omzet en daarvan gaat nog bijna de helft

bedraagt bijna € 2 miljard.

terug naar de leden. Dat is waar het bij Dochters en deelnemingen

Omzet

€ 1.983 mln

Agrifirm heeft in 2010 zijn aandeel in

Netto winst (na reservering klantenkorting)

€

verschillende deelnemingen uitgebreid.

Ledenvoordeel

€

11 mln

Eigen vermogen

€

369, 9 mln

Percentage eigen vermogen

47, 5 %

24, 7 mln

een coöperatie om draait.

Vitamex, Bonda, Cebeco Groep en Pre-Mervo zijn nu 100 procent eigendom van Agrifirm, producent van concen­traten Preconex is voor 80 procent eigendom van Vitamex geworden. Zowel in binnen- als buitenland hebben de dochterondernemingen en deelnemingen

Fusievoordelen en kosten

goed gedraaid, met uitzondering van

“Het was het jaar van de fusie, van

België en Duitsland. “België heeft veel

inte­gratie en wennen aan elkaar. Dat was

eiercontracten en die markt kende een

spannend, maar het is aardig gelukt”,

erg slechte tijd”, licht Sijssens toe. “We

stelt Sijssens. De fusievoordelen en

hadden het aantal contracten al terug-

-kosten wijken iets af van de verwachting.

gebracht en dat beleid zullen we verder

De eenmalige fusiekosten waren begroot

doorvoeren. In Duitsland gaat het al

op € 20 miljoen, maar kwamen uit op

langer niet goed en daarom is een nieuw

€ 25,3 miljoen. Daar staat tegenover

management aangesteld en een reorga­

dat de jaarlijkse voordelen niet € 19,3

nisatie doorgevoerd. In januari is een plus

miljoen blijken, maar toenemen tot

gerealiseerd, we hebben er vertrouwen

€ 21,3 miljoen.

in dat 2011 goed zal verlopen.”

Van de totale omzet is 42 procent afkomstig van mengvoer binnen Nederland

Leden

(Agrifirm Feed). Agrifirm Plant zorgt

Over 2010 is € 8,8 miljoen aan klanten-

voor 20 procent van de omzet. Ondanks

korting toegekend, die in februari

het fusiejaar steeg de afzet van Agrifirm

vervroegd aan de klanten is uitgekeerd.

Feed en Agrifirm Plant zelfs iets.

In januari 2012 krijgen de leden boven-

In de eerste weken van maart heeft Agrifirm ledenbijeenkomsten georganiseerd in alle districten. Tijdens die bijeenkomsten zijn onder andere de jaarcijfers besproken.

schakel in succes april 2011

3

Agrifirm wil een schakel in succes Veldbonen

<

Project veldbonen succesvol afgerond

Duurzaam ondernemen: zo doen we dat van boeren en tuinders zijn. Dat vraagt om meer dan alleen goede diensten en producten. Succes

Begin 2011 heeft Agrifirm het onderzoek

curreren met tarwe moet de opbrengst

wordt niet alleen bepaald door

naar veldbonen als grondstof voor

1.800 kilo per hectare stijgen, wat op korte

goede resultaten, maar ook door

veevoer en als nieuw akkerbouwgewas

termijn niet haalbaar lijkt. De proef bij de

onder andere een goed imago.

afgerond. De proef was onderdeel van

akkerbouwers wordt daarom niet voort-

het project Triple E, Eiwit van Eigen Erf.

gezet. Wel opent Agrifirm Plant een Pool

Duurzaamheid is een belangrijk

voor veldbonen. In situaties waar veld-

thema in dat kader. Veel boeren

In het voorjaar van 2010 is veertig hectare

bonen niet met tarwe concurreren, kan

en tuinders zijn dagelijks bezig

veldbonen ingezaaid bij akkerbouwers in

de teelt namelijk wel aantrekkelijk zijn.

met duurzaamheid. Ze praten

West-Brabant. Na de oogst zijn de bonen

Uit de proef op Laverdonk blijken veld-

daar niet zo vaak over; ze doen

verwerkt in veevoer, dat getest is op

bonen zeer geschikt om te verwerken

het gewoon. Om dit Nederland te

researchfarm Laverdonk. Doel was om te

in varkens- en pluimveevoer. Agrifirm

laten zien verscheen onlangs een

onderzoeken of veldbonen een regionale

Feed wil de grondstof opnemen in het

pagina van Agrifirm in De Telegraaf.

eiwitbron voor veevoer kunnen zijn en

voer, mits er voldoende aanbod is tegen

Vier ondernemers die iedere dag

bijvoorbeeld soja kunnen vervangen.

een concurrerende prijs. Komend jaar

duurzaam bezig zijn vertelden de

Uit de proef bleek dat de teelt van veld-

onderzoekt Agrifirm Feed of veldbonen

burger over hun bedrijf en hoe zij

bonen op dit moment niet rendabel is.

voor rundveehouders geschikt zijn als

een bijdrage leveren aan de

De waarde is sterk verbonden met de

eiwitbron van eigen erf. Daarnaast wordt,

maatschappij.

tarweprijs. De opbrengst ligt met 6.300

onder de vlag van Triple E, de zoektocht

De burger bewust maken van

kilo per hectare echter lager dan tarwe,

naar duurzame, regionale eiwitbronnen

wat er achter de schermen in

terwijl de kosten hoger zijn. Om te con-

onverminderd voortgezet.

de agrarische sector gebeurt; zo doen we dat.

Sterkere positie door efficiencymaatregelen Agrifirm Feed en Agrifirm Plant voeren in de komende tijd verschillende maatregelen

Zo Doe we Dat n

door om de efficiency te verhogen. Dat zorgt voor een versterking van de marktpositie. De efficiencymaatregelen maken daardoor een verbetering van de prijs-/kwaliteit­ verhouding van de producten en diensten van de ondernemingen mogelijk. Agrifirm Feed gaat in een aantal productielocaties investeren om innovatiever, efficiënter en flexibeler te kunnen werken. In Wanssum is bijvoorbeeld geïnvesteerd in een nieuwe vleespluimveelijn, in Zwolle wordt ook Air Line® varkensvoer geproduceerd. De fabrieken in Utrecht en Maasbracht worden halverwege 2012 gesloten. Agrifirm Plant zet in op een flexibelere logistiek van kunstmeststoffen door een deel van de meststoffen­ bewerking uit te besteden. Het Centraal Kunstmestbedrijf (CKB) in Utrecht wordt medio 2013 gesloten.

schakel in succes april 2011

rial

Boeren en tuind ers in Ne Ze doen derland het. praten niet ove In hun r duurz dagelijkse aamhe we op de we id. nsen van rk zijn ze voortd urend be de consum Agrarisch zig om ent en in te spe e onder van de nem len burger. op som ers sta Van u. s verras sende wij an midden in gewass de sam ze bij aan en te tel enleving de maats en met Door die en dragen minder ren chemisch chappij. Door Dierenbes te verzorgen gezonde e gewasb op een cherming escherm manier koeienme beter is die ook ing. voor het st de krin volgens welzijn. te breng gloop te de Do en en zo sluiten. or met Door res de afvalb energie tproducte uit erg te ver n tot wa kleinen. arde

Wouter Snippe

Samen we biologisc rken voor ge zonde he teelt

Erald Bri lman

Scharre lki Beter Le ppen met ven kenm de Dier enbesch erk van erming

“In Zee wol groenten, de verbouw ik aardapp en spin zoals uien, wor elen en azie tels geen kun . Allemaal biol , rode bieten, erw ogisch, stm doe ik voo est en bes dus ik geb ten “Op onz trijdings ruik e mid als ond r mijn omgev voor de boerderij in Hei ing en voo delen. Dat erneme vleespro r. De biol no heb duurde r de uitd ben we overde duc tie. r om te ogis aging kte kippen De telen; daa che produc iets hog lekker sch buitenren. Daa nieuwe stal ten zijn er. rom zijn heeft een rin kun innovati In de biologis de prijzen nen voer. Ze arrelen. We gev che teel ef zijn. ook groeien en de dier de kippen Om t onkruid sterker. minder , moeten dat we niet moet je Gezond snel, daa en speciaal spuiten dat vee we sch e dieren en dus teg rdoor zijn l tijd. Daa offe min bet moderne rom heb len. Met de hanen bijna gee der geneesmid ekent minder ze ik, sam GPS d kos app ziek tes n t en met nauwke aratuur voor mij antibiotica. Al delen. We geb coll urig ruiken hoger. Ma me Dat is een te kunnen sch aangeschaft om ega’s, door de ar dat wort al zijn de kos offelen heel grote inve hog werken ten met de dt goed stering, Als de kipp ere prijs die kunnen tractor. gemaak maar ik krijg. we Nieuwe en groot t de slac oplossin deze machin door samen te genoeg hte es aansch uitdagin gen vind zijn, gaa terecht rij. Het vlees g en n ze naa kom me Mijn bro van de biologis is de grootst affen. Dierenbes t het Beter Lev t in de superm r e ers che teel en kenmer arkt zij werken zijn melkve che t. rmi De maa eho ng. Daa k van tschapp r jaar gro biologisch. We uder en kooltele ij vraagt ben ik best trot de de dier eit een wis r, ook sele en. om ander gew s Dat is bet n grond verantw En nog belangr meer welzijn op. uit, elk as op een oor ijker: ik voor Samen er voor de gro Nu de kipp d en rendab wil zelf nd en dus stuk grond. beter geb el natuur: ruik mak voor de de haantje en wat langzammijn vak uitoefen zo doen plant. en van we dat de krac s weer er kraaien .” ht in de volwasse groeien, wor en. in den Duurzaa de stal. Dat vind n. Ik hoor ze m produc ik gewoon nu weer Bart Ver beleven mooi. hees : zo doe eren en er zelf n we dat plezier aan .”

Varkens restpro voeren met du voeding cten uit de sindustr ie

Thomas Dijkstra

Biogasin energie stallatie voor uit koeie nmest

“Samen met mijn in Som eren. We broer heb ik een voe Dat zijn varkens “Duurza houderi eigenlijk ren onze vark am wer j ens bijp middele de rest ken als zorgen roducte stro nind me voo n. zijn of de ustrie. Bijvoor men uit de ik samen r een geslote lkveehouder voeding beeld frie beteke n kringloo smet een overbli verkeerde kleu tjes die nt biogasin jft na de p. r stallatie collega melkve Daarom ga produc hebben, biergist te klein restpro koeien tie bouwen ehoude duct van om te r een om kaas. Alle van bier of wei dat geschik De t zijn voo , een maal pro bedoeli zetten in ene de mest van onz waar onz r menseli rgie. ng is om ducten e op het die niet e varkens jke con de inst terr kunnen sum ptie, maa verwerkt ein van een fab allatie te bou halen. Daa nog veel waa wen r , rde maïs die Groning in de buurt van riek die aardapp we zelf rnaast eten onz vols uit se Rasque elen ons buurt kop verbouw e produc rt. Die fab bedrijf in het en of bij varkens ook ten maar ook en. Deze man boeren biogasin , zoals aardapp riek heeft vee ier in de stallatie elschille l restom reke duurzaam. We van voeren is fabriek voo kunnen n, ning te vinden vee . Bovend die ook in de houden het bela rdelig, De maa ons af kun l energie, die ien geb me tschapp ngrijk ze dan ruik t de ij stelt stee t onze omgev duurzaa rechtstr Dat is voo nen nemen. mheid ing. ds me eeks van en daar tegemo ons. Wa rdelig voor de komen er eisen aan et. We fab nt wij gaa bedrijf afvoeren zonder vergistin riek, maar ook verplaat n daarom binn graag aan . sen. We locaties enkort veel waa Dat vind ik zon g moeten we voor hebben ook ons , die me de, in de rdevoll nu vers Op de oud we op één e mineral kan geb chil plek gaa mest zitt st ruik en n samenv lende op de nieu e plek maken naast biog en. De biogasin die onze gro en we plaa oegen. we plek nd ts voor schone kunnen mest waa as ook digestaa stallatie produc goed nat re ruimte stal bouwen waa we een moder uur, digestaa r de mineralen t, dat is de verg eer t krijgen. ne, r de vark t kunnen iste in achterb Varken oog voo ens svle van kun meer r de maa we geb lijven. Dit es produc stm ruiken tschapp als verv Beter voo est, waardo ij: zo doe eren met ang or r de krin onze por n we dat het mili gloop ron ing .” eu: zo doe temonnee en d beter voo is. n we dat .” r

Deze voo rbeelden stand bre zijn ma ngen. Da ar ar praten een kleine gre ep uit de ze niet zo vaa div

4

adverto

erse op k over. Lie Deze pag lossin ina is med ver zoe Meer inte ken ze sam gen die duize ressant e mogelijk gem nden bo e verhalen en met aak eren en partners over Ned t door Agrifirm tuinders erlands Group, naar no e boeren die als leve in Nede g betere en tuin rland da ders vind rancier en adv oplossin iseur een t u op ww gelijks gen. Wa schakel w.agrifi tot nt zo do is in het rm.com en we dat . succes van Nederla . ndse boe ren en tuin ders.

Door de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) kunnen ondernemers met bouwplannen in één procedure alle vergunningen regelen.

Exlan

Omgevingsvergunning vraagt integrale aanpak Exlan Consultants BV, dochteronderneming van Agrifirm Group, is een technisch

die niet binnen 3 jaar na verlenen van

adviesbureau. Exlan is gespecialiseerd in dienstverlening op het gebied van onder

de vergunning waren gerealiseerd verviel.

andere bedrijfsontwikkeling, milieutechniek en wetgeving. In deze editie van

Nu is dit niet meer zo. De overheid kan

Schakel in Succes legt Exlan een en ander uit over nieuwe wetgeving op het gebied

een vergunning na 2 jaar intrekken,

van bedrijfsontwikkeling.

maar dat gebeurt niet automatisch.

Vorig jaar oktober werd de Wet

maar ook met veranderingen in de sector.

Breed advies

algemene bepalingen omgevingsrecht

Bedrijven veranderen de laatste jaren

Door deze wijziging is het belangrijker

(Wabo) van kracht. Hierin is een groot

sterk. We hebben vaker te maken met

geworden ondernemers te voorzien van

aantal wetgevingen samengevoegd

een grotere omvang, verbreding met

een breed advies en een volledig pakket.

zodat ondernemers met bouwplannen

mestverwerking of samenwerking tussen

Een vergunning aanvragen om rechten

in één procedure alles kunnen regelen.

bedrijven. Dat vraagt om een andere

te behouden is nagenoeg niet meer aan

Milieuvergunning, bouwvergunning

aanpak, bijvoorbeeld met betrekking tot

de orde. Ondernemers die hun bedrijf

en bestemmingsplan worden tegelijk

rapportages op het gebied van geluid,

blijven ontwikkelen worden breed

behandeld.

luchtkwaliteit, fijn stof of geur.

geadviseerd. Naast het regelen van de benodigde vergunning is het belangrijk

Nieuwe benadering

Kansen en mogelijkheden

ook aandacht te besteden aan onder

Naar aanleiding van de invoering van

De Wabo biedt ook kansen en mogelijk-

andere actuele thema’s als oplossingen

de Wabo heeft Exlan een aangepaste

heden voor bedrijven en zorgt voor

voor de mineralenstromen binnen een

aanpak richting ondernemers ingevoerd.

meer duidelijkheid. Door de integrale

bedrijf, ontwikkelen van nieuwe verwer-

Omdat de overheid voortaan met een

benadering wordt voorkomen dat onder-

kingstechnieken. Zeker in de intensieve

integrale procedure werkt benadert ook

nemers wel een milieuvergunning voor

veehouderij speelt op het moment veel.

Exlan bedrijven integraal. In het onder-

hun plannen krijgen, maar die later niet

Ondernemers moeten kiezen of ze op

zoeken van mogelijkheden worden zaken

uitvoerbaar blijken binnen het bestem-

termijn stoppen of doorgaan en de stal-

als bouw, milieu en bestemmingsplan

mingsplan. Daarnaast vervallen rechten

len aanpassen. Ook hier is het belangrijk

gelijktijdig meegenomen. Gelijktijdig zijn

niet meer van rechtswege. Onder de Wet

integraal te denken.

ook de productpakketten van Exlan aan-

milieubeheer van de oude milieuwet­

gepast. Dat heeft te maken met andere

geving was het bijvoorbeeld zo dat de

eisen aan de bewijslast voor vergunningen,

vergunning voor (gedeelten van) plannen

www.exlan.nl

schakel in succes april 2011

5

< ABEMEC-directeur Hans Quint.

ABEMEC

Onderscheidend door service Servicegericht, rendementsbewust en zelfimporterend. Met die drie woorden beschrijft directeur Hans Quint ABEMEC het liefst. Sinds 2002 richt deze dochteronderneming van Agrifirm zich volledig op landbouwmechanisatie. Van de import en verkoop van nieuwe tractoren en landbouwwerktuigen, tot onderhoud en handel in occasions. ABEMEC is importeur van Fendt, Krone,

Service staat voorop

Quint is er van overtuigd dat service

Joskin en Lemken. Daarnaast koopt het

Tot voor kort gebeurde dat allemaal van-

essentieel is om te kunnen groeien

bedrijf rechtstreeks in bij het Nederlandse

uit 14 vestigingen, maar sinds ABEMEC

als bedrijf. “Alleen bij een hoge klant­

merk Agrifac. Quint: “Deze merken, plus

op 1 maart jongstleden Van Zuijlen

tevredenheid kun je je marktaandeel

Merlo en Massey Ferguson, zien we als

Landbouwmechanisatie in Oudewater

vergroten. Wij willen er samen met de

onze A-merken. Hier willen we 80 procent

overnam heeft het bedrijf 15 locaties.

klant voor zorgen dat de machines op

van onze omzet uit verkoop en service

Vooral in Zuid-Nederland, maar in de

het juiste moment volledig inzetbaar

halen. Voor de inkoop van nieuwe machi-

afgelopen jaren zijn er verschillende

zijn.” Met deze insteek won ABEMEC

nes doen we zoveel mogelijk rechtstreeks

vestigingen boven de rivieren bij ge­

vier jaar op rij de Shell Service Award

zaken met de fabrikant. We willen de

komen. Dat past helemaal binnen de

voor beste servicebedrijf op het gebied

schakel zijn tussen de producent en de

filosofie van ABEMEC. “Service en

van landbouwmechanisatie.

klant.” Met sommige merken zijn daarbij

klanttevredenheid staan bij ons voorop,

regionale beperkingen afgesproken;

daar willen we ons mee onderscheiden.

ABEMEC mag bijvoorbeeld alleen in

Afstand speelt daar een belangrijke rol

Brabant en Zeeland nieuwe Fendt

in, we willen op maximaal een half uur

tractoren verkopen. Behalve importeur

tot 45 minuten rijden van de klant zitten.

en verkoper van nieuwe machines is

Door ook vestigingen in het Noorden te

ABEMEC ook de grootste occasion­

openen, zelfs één in Groningen, zorgen

handelaar van Nederland. Jaarlijks

we dat we dat ook voor de Noordelijke

worden er 300 gebruikte tractoren en

klanten waar kunnen maken”, legt

2.000 werktuigen verkocht.

Quint uit.

6

schakel in succes april 2011

“Alleen bij een hoge klant­tevredenheid kun je je marktaandeel vergroten.”

ABEMEC Academy Een opvallend onderdeel van ABEMEC is de ABEMEC Academy. Onder deze vlag biedt het bedrijf de eigen medewerkers een opleiding tot monteur of administratief medewerker, maar worden ook klanten geschoold als chauffeur. Uitgangspunt is om het optimale uit machines te halen. De gedachte hierachter is dat de elektronica en functionaliteiten van machines steeds uitgebreider en complexer worden. Juist gebruik van deze opties vergroot de efficiëntie en het rendement van de machine. De chauffeursscholingen van de ABEMEC Academy richten zich op de bestuurders van de machines en tractoren. Per scholing leren deelnemers hoe ze het optimale uit hun Fendt, Krone, Massey Ferguson of Trimble kunnen halen.

Onderhoud en reparatie

storingen tijdens het seizoen en is daar-

€ 60 miljoen, het personeelsbestand

Service speelt vooral een rol bij onder-

door voor beide partijen interessant.

groeide van 125 naar 215 werknemers

houd en reparatie van machines. Daarbij

Andere voorbeelden zijn de gratis

en het aantal vestigingen steeg met

zijn goed geschoolde monteurs uiteraard

vermogenstest, waarbij jaarlijks de

vier. Hoewel in de afgelopen jaren drie

erg belangrijk, maar ook de onderdelen-

conditie van zo’n 450 tractoren wordt

bedrijven boven de rivieren werden

voorziening is een speerpunt van ABEMEC.

nagekeken, en het ABEMEC Service

overgenomen, ziet Quint de toekomst

“Ons streven is dat 90 procent van de

Totaal Plan. Dit plan omvat alles rondom

van ABEMEC niet in Noord-Nederland.

onderdelen binnen 24 uur bij de klant

de aanschaf van een nieuwe tractor of

“Ons werkgebied is eigenlijk onder de

zijn. We moeten dus genoeg onderdelen

machine, van financiering en verzekering

lijn Amsterdam-Amersfoort-Arnhem.

op voorraad hebben.” Daarnaast heeft

tot onderhoud. “De klant is zo in één

De vestiging in Groningen is ideaal om

ABEMEC een storingsdienst per locatie

keer klaar en, heel belangrijk, weet

onze klanten in die regio van dienst te

die 24 uur per dag, zeven dagen per

precies waar hij aan toe is. Ik sta er zelf

kunnen zijn, maar ik zie vooral potentie

week klaarstaat voor de klant.

van te kijken hoe hard dit gaat. We zijn

in Zeeland en Limburg. Voor Fendt heb-

Om service concreter te maken heeft

eind 2008 begonnen met het plan en

ben we nu een marktaandeel van 25

ABEMEC in de afgelopen jaren verschil-

afgelopen jaar is 50 procent van de

procent en dat willen we ook met de

lende pakketten in het leven geroepen

nieuwe tractoren onder deze voor­

andere merken en service bereiken.”

om de klant te “ontzorgen”, zoals Quint

waarden verkocht.”

het noemt. Klanten kunnen bijvoorbeeld Toekomst

waarbij ze van november tot januari

ABEMEC heeft sinds 2002 een flinke

10 procent korting krijgen op het onder-

verandering doorgemaakt. De omzet

houd van de machines. Dit voorkomt

groeide van € 23 miljoen naar ongeveer

<

kiezen voor planmatig onderhoud,

Service speelt vooral een rol bij onderhoud en reparatie van machines.

schakel in succes april 2011

7

Een goede bodem

De basis voor een goede opbrengst Een goed gewas begint met een goede bodem. De kwaliteit

mindere bodemkwaliteit te compenseren

van de bodem bepaalt voor een belangrijk deel de opbrengst

met extra mineralen. Je moet het dus

van het gewas en dat is waar de teelt uiteindelijk om draait. Bodemvruchtbaarheid is daarom een belangrijk thema voor de agrarische sector en zal in de toekomst mogelijk nog belangrijker worden.

steeds meer doen met de bodem die je hebt”, legt Aaldrik Venhuizen, manager R&D bij Agrifirm Plant uit. Steeds belangrijker

Dat geldt voor alle teelten. Voor akkerbouwers en tuinders is de bodem een

8

schakel in succes april 2011

Dat is tenminste één van de conclusies

bijna vanzelfsprekend aandachtspunt

uit een recente toekomstvisie voor de

in de bedrijfsvoering, maar ook voor veel

akkerbouwsector van de Rabobank.

melkveehouders speelt de bodemkwali-

Dat komt onder andere door stijgende

teit een rol bij de teelt van gras en maïs.

grondprijzen. Om dit op te vangen kiezen

“De bodem is, zeker in de veehouderij,

akkerbouwers vaker voor intensievere

lange tijd een ondergeschoven kindje

teelten, die een hoger saldo opleveren.

geweest. Met mest en kunstmest kon

Dat heeft echter zijn weerslag op de

je veel problemen wel compenseren.

bodem, waardoor het extra belangrijk

Nu dat steeds meer aan banden is

wordt om te zorgen voor een goede

gelegd wordt bodemvruchtbaarheid

bodemgezondheid. “Daar komt nog

belangrijker voor ondernemers”, signa-

bij dat het door aangescherpte regel­

leert ook Jan Hollander, productmanager

geving moeilijker is geworden om een

Rundveehouderij bij Agrifirm Feed.

“Voorlopers waren er altijd op gespitst

bodem die in orde is. Die bodem bepaalt

bodemkwaliteit tot slot gaat over

om zoveel mogelijk gebruik te maken

het resultaat van de teelt. Of het nu gaat

het bodemleven. In de bodem leven

van de eigen kracht van de bodem, maar

om akkerbouwgewassen of grasland.”

duizenden organismen. Die brengen

nu ontkomt eigenlijk niemand er meer

Bodemvruchtbaarheid wordt bepaald

lucht in de bodem en breken organische

“Door de aangescherpte regel­geving is het moeilijker om de bodem­kwaliteit te compenseren met extra mineralen.” aan.” Mestwetgeving speelt daar een

door de chemische, fysische en bio­

stof af, waardoor de mineralen beschik-

rol in, maar is niet de enige oorzaak.

logische eigenschappen van de bodem.

baar komen voor het gewas.

Extremere weersomstandigheden en

De chemische bodemvruchtbaarheid

zwaardere machines zorgen voor een

zegt iets over de aanwezige minerale

Kringloop

zwaardere belasting van de bodem. Dat

voedingsstoffen. Het gaat dan bij­

De chemische, fysische en biologische

alles maakt bodemvruchtbaarheid nog

voorbeeld om nutriënten als stikstof

eigenschappen van de bodem staan niet

actueler, maar eigenlijk was het altijd al

en fosfaat, maar ook om de pH van de

los van elkaar. Het bodemleven heeft

een belangrijk thema.

bodem. De fysische bodemkwaliteit is

bijvoorbeeld invloed op de structuur van

de structuur van de bodem; de verhou-

de bodem, wat weer belangrijk is om

Bodem bepaalt resultaat

ding tussen grond, water en lucht. De

uitspoeling van nutriënten te voorkomen

De bodem is namelijk de basis van het

structuur is vooral belangrijk voor het

en voor een gezond bodemleven is het

gewas, stelt Venhuizen. “Gewassen

wortelen van de plant en het vocht­

weer belangrijk dat de bodem de juiste

kunnen alleen optimaal groeien op een

leverend vermogen. De biologische

voedingsstoffen bevat.

schakel in succes april 2011

>

9

> Ook het gewas speelt een rol in deze

Bewust bewerken

schakels binnen de keten aan het ver-

cyclus. Organismen in de bodem halen

Een voorbeeld is het scheuren van gras-

duurzamen van de teelt. De bodem

bijvoorbeeld veel voedingsstoffen uit de

land, wat veel minder vaak wordt gedaan.

speelt daar een belangrijke rol in als basis van het akkerbouwbedrijf.

wortels van de plant en gewasresten

Voorheen werd het vaak routinematig

die overblijven na de oogst. Zo ontstaat

gedaan, tegenwoordig wordt een bewus-

een kringloop. Als die kringloop ver-

tere afweging gemaakt of het scheuren

Kijken naar gewas

stoord wordt, bijvoorbeeld door een ver-

wel echt nodig is. Die noodzaak is boven-

Onderdeel van bewust omgaan met de

dichting van de bodem, ontstaat een

dien minder groot, juist omdat voorzich-

bodem is weten hoe de bodem er voor

negatieve cyclus. Het is dan belangrijk

tiger met de bodem om wordt gegaan.

staat. Dat begint vaak met kijken naar het

die te doorbreken. Ook als de bodem-

Andere voorbeelden zijn de inzet van

gewas. Venhuizen: “Aan het gewas is

vruchtbaarheid wel in orde is, is het

groenbemesters na de maïsteelt, een

goed te zien hoe het met de bodem staat.

belangrijk er in te investeren om dat zo

bewustere vruchtwisseling en het

Waar het gewas goed groeit, is de bodem

te houden. Zowel Hollander als Venhuizen

gebruik van compost en stalmest. Ook

waarschijnlijk ook in orde. Op mindere

merken dat de sector zich hier steeds

bij akkerbouwers is er een toenemende

percelen, maar zeker ook op mindere

meer bewust van wordt. “We zien

aandacht voor de bodem. Er wordt

plekken in een perceel, is het zaak de

bijvoorbeeld dat het kunstmestgebruik

bijvoorbeeld vaker, hoewel nog steeds

oorzaak te achterhalen.” Vaak wordt

in de veehouderij in de afgelopen jaren

mondjesmaat, gekozen voor niet kerende

daarbij eerst gekeken hoe de bodem er

gehalveerd is, terwijl de drogestof op-

grondbewerking en projecten voor

chemisch voor staat. Bevat de grond

brengst van de gewassen op peil blijft.

duurzame teelt zijn in opkomst. Een

voldoende mineralen en in de juiste

Deels komt dat door efficiëntere

voorbeeld is het project Veldleeuwerik,

verhouding? Hier is relatief snel op in

bemesting, maar deels ook doordat vee-

waar Agrifirm Plant nauw bij betrokken

te spelen door het toedienen van extra

houders bewuster omgaan met bodem-

is. In de stichting Veldleeuwerik werken

nutriënten. De volgende stap is het onder-

vruchtbaarheid”, denkt Hollander.

akkerbouwers samen met andere

zoeken van de fysische eigenschappen.

Bodem is fundament onder het bedrijf Jos van den Akker heeft in maatschap met zijn broer Hans melkvee en vleesvarkens in Nistelrode. Het gras en de maïs voor de koeien telen ze zelf. De bodem is daarbij heel belangrijk, stelt Van den Akker. “De bodem is letterlijk en figuurlijk het fundament onder het bedrijf. De bodem bepaalt voor een groot deel de kwaliteit en de opbrengst van je ruwvoer, en dat is onmisbaar voor een goede en gezonde melkproductie.” De veehouders doen er dan ook zoveel mogelijk aan om de bodemvruchtbaarheid goed te houden. “We bemesten aan de hand van de grondmonsters die we iedere vier jaar nemen, bestrijden op tijd onkruid en mollen en als het nodig is beregenen we.” Toch merkt Van den Akker dat de bodemkwaliteit terugloopt. “We zitten hier op jonge gronden, met een dunne teeltlaag. Daardoor heb je weinig buffer en de huidige bemestingsnormen zijn gewoon te laag. Dit jaar gaan we daarom Kali bijstrooien op het grasland. Zo proberen we, door de bodem gezond te houden, het maximale van het land te halen.”

<

Jos van den Akker

10

schakel in succes april 2011

“De bodem bepaalt voor een groot gedeelte de kwaliteit en opbrengst van je ruwvoer, dat is onmisbaar voor een goede en gezonde melkproductie.”

Een veel voorkomend probleem is bijvoor-

Steeds vaker worden sensoren ingezet om

Gerichte aanpak

beeld verdichting van de bodem, waar-

afwijkingen in het gewas op te sporen.

Als de oorzaak van een achterblijvend

door het gewas moeilijk kan wortelen.

Het gaat dan bijvoorbeeld om satelliet-

gewas is ontdekt, kunnen telers gerichte

Als ook dit in orde is, wordt gekeken naar

beelden van percelen die afwijkingen in

maatregelen nemen. De juiste benade-

de biologische bodemvruchtbaarheid.

het gewas laten zien. “Er zijn hele mooie

ring hangt daarbij uiteraard af van het

Het beoordelen van de bodem wordt

systemen om de verschillen tussen en

onderliggende probleem. Soms heeft

in eerste instantie vaak op het oog

binnen percelen in beeld te brengen en

de bodem een extra kalkgift of gerichte

gedaan, door te kijken naar het gewas

daar gericht op in te spelen. Dit soort

bemesting nodig, soms zijn ingrijpendere

en natuurlijk naar de bodem. Agrifirm

vormen van precisielandbouw heeft

maatregelen nodig zoals draineren of

Plant heeft een checklist ontwikkeld

volgens mij de toekomst”, denkt Jan

kiezen voor een andere manier van

die onder­nemers helpt de mogelijke

Hollander. Namens Agrifirm Feed is hij

grondbewerking. Venhuizen: “Je moet

oorzaak boven water te krijgen. Een

betrokken bij mijnakker.nl, een voorbeeld

zorgen dat je de bodem weerbaar maakt,

andere optie is de bodemscan, waarbij

van een systeem voor precisielandbouw.

zodat ook het gewas weerbaarder is.

het hele perceel door specialisten wordt

Behalve het gebruik van sensoren op

Een weerbare bodem zorgt voor een

geanalyseerd op chemische, fysische en

afstand, het zogeheten remote sensing,

betrouwbare en hogere opbrengst.

biologische eigenschappen. Aan de hand

wordt ook steeds meer gewerkt met

Alleen als de bodem goed is kan het

van deze scan wordt een verbeterplan

near sensing. Daarbij beoordelen sen-

gewas optimaal groeien en alleen bij

opgesteld.

soren op de machines, bijvoorbeeld

optimale groei haal je het optimale

de Yara N-Sensor, het gewas. “Deze

rendement. En dat is toch waar het

Moderne technieken

technieken bieden telers eigenlijk een

uiteindelijk om draait.”

Daarnaast zijn er steeds meer moderne

paar extra ogen, die bovendien heel

technieken die telers helpen om even-

nauwkeurig en objectief werken”,

tuele bodemproblemen te ontdekken.

aldus Venhuizen.

Kenneth Verbeek

<

Meer bodemleven door duurzaam telen Tien jaar geleden verplaatste Kenneth Verbeek zijn akkerbouwbedrijf van de Haarlemmermeer naar Luttelgeest, in de Noordoostpolder. Hier ondervond hij hoe belangrijk een gezonde bodem is. “Het gewas groeide niet optimaal en er waren problemen met bodemgebonden ziekten. Daarom ben ik vijf jaar geleden in het project Veldleeuwerik, voor duurzaam telen, gestapt. Als onderdeel daarvan kwam er een bodemkundige op mijn bedrijf.” Daarbij bleek dat de grond verschraald was door het diepploegen van klei naar zand, in combinatie met gebrekkige bemesting. “Er zat helemaal geen bodemleven in de teeltlaag.” Vijf jaar geleden is Verbeek daarom intensiever gaan bemesten met vooral vaste mest, compost en groenbemesters. Tegelijkertijd is hij begonnen met spitten in plaats van ploegen. “Ik doe om de twee jaar bodemonderzoek en zie dat de bodemgezondheid verbetert. Het duurt even voor je dat in het gewas terug ziet, maar er zit al wel meer leven in de teeltlaag en de bodem houdt beter vocht vast. Ik ben me er bewust van geworden hoe belangrijk de bodem is. Het is soms moeilijk om niet te ploegen en daardoor landbouwkundig soms wat in te leveren, maar ik zie dat het goed is voor de bodem.”

“Ik doe om de twee jaar bodemonderzoek en zie dat de bodemgezondheid verbetert.”

schakel in succes april 2011

11

plant

Gewasbescherming

Juiste middelen en juiste timing

Waarom onkruidbestrijding op gras- en maïsland belangrijk is? “Van onkruid kun je niet melken”, stelt Jan Ketelaar, specialist gewasbescherming bij Agrifirm Plant. “Veehouders willen het hoogste rendement halen van de producten die ze op eigen land telen en dan moeten de gewassen optimaal kunnen groeien.” Onkruid remt die groei en daardoor het resultaat. Gras met weinig onkruid bevat tot 20 procent meer voedingswaarde dan gras met veel onkruid, en bevat meer droge stof. Voor maïs geldt dit nog sterker. Reden genoeg om gras- en maïsland

een periode dat het onkruid in de groei

onkruidvrij te houden. Bij grasland is

Voor maïs geldt dat het beste moment om te spuiten tussen het 3e en 6e blad-

het vroege voorjaar volgens Ketelaar

stadium is. Spuit zowel in maïs als in

als, in overleg met de specialist, de

het moment om daarmee te beginnen.

gras altijd voordat het onkruid in bloei

juiste mix gekozen wordt voor de aan-

“Inspecteer het land na de winter.

is, om bijen te beschermen.

wezige onkruidsoorten.” Als zowel de

Het kan per jaar verschillen hoeveel

“De timing is verder afhankelijk van de

timing als de keuze van de middelen

onkruid en welke soorten er op komen.

weersomstandigheden”, voegt Ketelaar

in orde is, is de kans op het beste

De middelenkeuze hangt daarvan af.”

toe. “Spuit in een droog gewas en in

resultaat het grootst.

is. Meestal is één bespuiting voldoende

Graanmarkten sterk in beweging Sinds vorig jaar kent de graanmarkt forse prijsschommelingen op een relatief hoog

beloond door het verstrekken van een

niveau, na enkele jaren van een vrij vlak marktverloop. Het is belangrijk voor telers

hectarevoorschot.

om zich af te vragen hoe daar mee om te gaan. Telers kunnen bij Agrifirm Plant kiezen uit verschillende afzetvormen.

In opkomst is de duurzame teelt. Vanuit de afzetmarkt van brouwgerst

Bij de basispool is de eindprijs een

uit de markt te halen. Naast de pools

komt nadrukkelijk vraag naar duurzaam

afspiegeling van de markt vanaf het

kunnen telers kiezen om te leveren op

geteelde brouwgerst. De stichting

voorjaar vóór de oogst tot en met het

de dag(fabrieks)prijs of met termijn­

Veldleeuwerik speelt hierop in. Deelname

voorjaar na de oogst. Een veel gebruikte

leveringscontracten, waarbij granen

is voor telers een interessante wijze om

vorm om risico’s te spreiden. Een bewaar-

voorafgaand aan de oogst worden

duurzaamheid op de kaart te zetten.

pool is de afzet van granen af erf in

verkocht tegen een vaste prijs. Juist dit

diverse periodes om pandkosten uit te

jaar is dit een optie om de onzekerheid

Aanmelden voor de graanpools kan vanaf

sparen en op die wijze het maximale

te beperken. Vroege aanmelding wordt

begin april via www.graanportaal.nl.

Uien­vermarkting via Agrifirm Plant groeit Telers kiezen steeds vaker voor Agrifirm Plant voor de afzet van uien. Daarbij hebben ze de keuze uit verkoop op dagprijs (commissie­handel) of via de pool. Traditioneel worden uien veel op dagprijs verkocht, maar de laatste jaren zijn er zulke aansprekende resultaten in de pool bereikt dat deze verkoopmethode meer in de belangstelling staat.

12

schakel in succes april 2011

plant Tino van Dijk (links) werkt nu twee jaar met de beregeningssensor. Rechts specialist akkerbouw Erik Nagelhoud. >

Tino van Dijk gebruikt beregeningssensor in pootgoed

“Nu weet ik wat ik doe met beregenen” Akkerbouwer Tino van Dijk in Dronten gebruikt sinds twee jaar een beregenings-

Kwaliteit

sensor voor zijn pootaardappelen. “Voorheen keek ik naar de grond en naar de lucht

Van Dijk vindt het het belangrijkst om

om te bepalen of ik ging beregenen. Nu wéét ik of het nodig is of niet.”

op de kwaliteit van het pootgoed te

Lammert Westerhuis.

kunnen sturen. Daarvoor raadpleegt hij Tino van Dijk heeft in maatschap met

“Daar wilde ik me in verdiepen”, zegt

het programma, maar blijft hij ook het

zijn moeder Hennie een akkerbouw­

hij. “Ik wilde ondervinden wat ik er op

gewas in de gaten houden. “Rond de

bedrijf in Dronten. Op 56 hectare telen ze

mijn bedrijf mee kon doen.” Van Dijk

knolzetting moet de grond vochtig zijn,

18 hectare pootaardappelen. Daarnaast

kreeg begeleiding van Erik Nagelhoud,

anders is er kans op schurft. Te laat

hebben ze suikerbieten, wintertarwe,

specialist akkerbouw van Agrifirm Plant.

beregenen geeft ook kans op groei-

zomertarwe, zaaiuien en moederuien. In Flevoland is van veraf zichtbaar als een akkerbouwer begint met beregenen. Voorheen maakte dat Van Dijk onrustig. “Vaak ging ik dan vast de sloot volzetten en keek ik nog eens of er regen in aan-

scheuren.”

“Het besluit om te beregenen nam ik vooral op gevoel.”

tocht was. Het besluit om te beregenen

Te veel beregenen rond de knolzetting kan ook aantallen knollen kosten, zegt Nagelhoud. “Bij poot- en tafel­ aardappelen komt het daarom precies. Bij chips- en frietaardappelen speelt dat minder, daar gaat het om de kilo’s.”

nam ik vooral op gevoel.” Als Van Dijk

“Je moet ermee leren werken”, stelt

Met het programma is prima te sturen

eenmaal aan het beregenen was, gaf

Nagelhoud. Een sensor in het gewas

op vochtgehalte, laat Nagelhoud zien.

hij vaak niet te veel. “Ik heb de haspel

meet het vochtgehalte in elke grond-

“Je kunt elk moment aflezen hoeveel

samen met de buurman. Als ik 30 milli-

laag van 10 centimeter. Een regenmeter

vocht in elke grondlaag van 10 centimeter

meter geef, moet de buurman lang

meet de werkelijke neerslag. Deze

zit. Je weet op een gegeven moment

wachten. Dus gaf ik vaak een lagere gift.”

gegevens worden doorgegeven aan

uit ervaring hoeveel milli­meters je moet

een computerprogramma. In combinatie

geven. Te laat beginnen of te weinig

Beregeningssensor

met de weersverwachtingen krijgt de

geven hoeft met dit systeem niet meer

Twee jaar geleden kwam Van Dijk de

teler dan inzicht in de vochtvoorziening

voor te komen.”

beregeningssensor van Dacom tegen.

van het gewas.

schakel in succes april 2011

13

plant

Nauwkeurig sturen met beslissingsondersteunende systemen Met de opkomst van moderne elektronica zijn de mogelijkheden

en akkerbouw. Een voorbeeld zijn de

voor het verzamelen en bewerken van informatie enorm toe-

waarschuwingssystemen die op basis

genomen. Ook in de landbouw. Een voorbeeld daarvan is het beslissingsondersteunend systeem (BOS).

van allerlei gegevens en modellen uitrekenen hoe groot de infectiekans voor een specifieke ziekte in een gewas is. Dit draagt niet alleen bij aan het rende-

Een BOS hoeft niet per definitie een

van een BOS wat iedereen kent is het

ment van het bedrijf, maar ook aan

elektronisch systeem te zijn. Een BOS is

weerbericht. Bij de beslissing wanneer u

duurzaam ondernemen. Door gerichter

eigenlijk niets meer dan een hulpmiddel

gaat zaaien of spuiten, kijkt u immers

te werken, verbetert de efficiëntie

in uw bedrijfsvoering dat (technische)

vrijwel altijd naar de weersverwachting.

van bijvoorbeeld bemesting of gewas-

informatie verzamelt en samenvat tot een begrijpelijk geheel. Een voorbeeld

bescherming, wat ook de omgeving ten Rendement en duurzaamheid

goede komt.

Tegenwoordig zijn er echter steeds meer elektronische systemen, ook in de tuin-

IT-systemen

Veel BOS-sen worden door IT-bedrijven gebouwd en onderhouden. Belangrijke partijen zijn Agrovision en Dacom, maar er zijn veel meer leveranciers die een BOS systeem aanbieden. De systemen adviseren telers over uiteenlopende beslissingen, van het juiste moment om te beregenen of bemesten tot de beste methode van gewasbescherming. Agrifirm Plant beschikt over een breed scala aan BOS-sen van verschillende leveranciers, waar de specialisten in hun advisering gebruik van maken.

Teelt continu volgen en bijsturen met Masterlink Agri Yield Management (AYM) systemen

door telers gedurende het groei­seizoen

Het doel is een maximaal haalbare

zijn beslissingsondersteunende systemen

hun teelt continu kunnen volgen en bij-

opbrengst met een economisch en

waarmee de teelt constant te volgen is.

sturen. AYM adviseert bijvoorbeeld over

verantwoord gebruik van hulpstoffen.

Dit systeem combineert sensortechnolo-

het juiste moment en de wijze van ziekte­

De inzet van dit soort systemen kan

gie, internet en beschikbare kennis waar-

bestrijding, beregening of bemesting.

een belangrijke bijdrage leveren aan

14

schakel in succes april 2011

plant

Voordeel is dat de specialist zo uit het brede pakket van aanbieders het systeem kan kiezen dat in die specifieke situatie

Aaltjesadviesprogramma uitgebreid met twee aaltjes

het beste resultaat op kan leveren. In de kadertekst vindt u meer uitleg over twee

NemaDecide wordt al enkele jaren ingezet door de akkerbouwspecialisten van

van deze systemen.

Agrifirm om telers een goed onderbouwd advies te geven voor de beheersing van aardappelmoeheid (AM). In het beslissingsondersteunend systeem zijn twee

Online

belangrijke aaltjessoorten toegevoegd: Meloidogyne chitwoodi (maïswortel-

Via de website van Agrifirm Plant hebben

knobbelaaltje) en Pratylenchus penetrans (wortellesieaaltje).

klanten gratis toegang tot een aantal BOS-sen. Na inloggen op Mijn Agrifirm

NemaDecide is in eerste instantie

Plant kunnen ondernemers bij ‘weer en

ontwikkeld voor het aardappelcyste-

gewas’ de regionale ziektedruk raad­

aaltje (ACA), de veroorzaker van AM.

plegen voor de gewassen aardappelen,

ACA is een quarantaine aaltje en

bieten, bloembollen, kool, wortelen,

daarom van groot belang voor bij-

knolselderij, uien, gerst en tarwe.

voorbeeld pootaardappeltelers.

Daarnaast bepaalt de Gewis module

In sommige regio’s vormt het ACA

voor verschillende soorten gewas­

echter nauwelijks een probleem

beschermingsmiddelen het optimale

omdat er weinig besmettingen zijn

spuitmoment. Deze gratis diensten

of omdat er rassen met een zeer

zijn gebaseerd op het Agrovision BOS

goede AM resistentie beschikbaar

pakket, regionale gegevens en weers-

zijn. Dit laatste geldt met name voor

voorspellingen.

de zetmeelaardappelteelt. Er zijn

Agrifirm Plant ontwikkelt ook zelf hulp-

wel andere aaltjes die opbrengst en

Zo worden de gevolgen van deze keuzes

middelen die bij verschillende teelt­

kwaliteit van de aardappelteelt beïn-

op de aaltjespopulatie en de opbrengst

keuzes kunnen helpen. Een voorbeeld is

vloeden. Deze aaltjes vermeerderen

van de aardappelen inzich­telijk.

de Seed Selector. Hierin kunnen telers

zich niet alleen op aardappelen, maar

Agrifirm Plant heeft, gebaseerd op

via Mijn Agrifirm Plant op basis van de

op een groot aantal andere gewassen.

de kennis uit NemaDecide, Agrifirm

verschillende raseigenschappen een

Twee van deze aaltjes, Pratylenchus

Aaltjesadvies ontwikkeld. De online

keuze maken welk ras maïs, graan,

penetrans en Meloidogyne chitwoodi,

module geeft advies over het gebruik

groenbemester et cetera het beste bij

zijn opgenomen in NemaDecide

van granulaten, grondontsmetting en

de teeltdoelen past. Telers die meer uit

Plus. NemaDecide kan verschillende

vanggewassen ter bestrijding van

een BOS willen halen en dit helemaal

teeltmaatregelen, zoals vrucht­

het aardappelcysteaaltje.

toespitsen op hun eigen bedrijf kunnen

opvolging, rassenkeuze, granulaat­

ervoor kiezen zelf een pakket BOS-sen

gebruik, grond­ontsmetting et cetera,

Ga hiervoor naar

aan te schaffen en zo bedrijfs- en zelfs

doorrekenen.

www.agrifirm.com/aaltjesadvies

perceelspecifiek advies te krijgen.

een duurzame en efficiëntie voedsel-

MasterLink wordt ingezet als communi-

is daarbij dat de teler en zijn specialist

productie. Agrifirm Plant werkt daarom

catiemedium tussen de specialist en de

continu met elkaar in verbinding staan

samen met andere organisaties om

teler en is de basis bij het adviseren van

en adviezen optimaal in de praktijk

telers te stimuleren om een beslissings-

aangesloten telers op het gebied van

kunnen worden uitgevoerd.

ondersteunend systeem in te zetten.

bodemverbetering, teelt, bemesting,

Daarbij wordt uitgegaan van MasterLink.

gewasbescherming en beregening. Uniek

schakel in succes april 2011

15

plant

< De aanvoer van calcium zorgt voor een hogere pH.

Calcium en bodemstructuur Gips, brandkalk en andere kalkmeststoffen zijn doeltreffende manieren om verzuring van de bodem tegen te gaan en daarmee de bodemvruchtbaarheid te verbeteren. De aanvoer van calcium zorgt voor een hogere pH en gaat zo verzuring tegen. Vooral bij kleigrond is het belangrijk om de juiste kalkmeststof te kiezen. Bij kleigronden zijn de ruimte tussen de

De pH van de bodem bepaalt in welke

trager op, waardoor vooral het effect

kleiplaatjes en de structuur van de klei-

vorm calcium het beste kan worden

op de bodemstructuur minder groot is.

plaatjes bepalend voor de bewerkbaar-

toegediend. Op gronden met een pH

De keuze tussen gips en brandkalk hangt

heid en het waterbergend vermogen van

onder de 6 voldoen alle kalkmeststoffen,

onder andere af van de behoefte aan

de bodem. Naast organische stof hebben

op gronden met een hogere pH gaat

magnesium, brandkalk is namelijk een

ionen hier invloed op, waarbij de groot-

de voorkeur uit naar gips of brandkalk.

bron van zowel calcium als magnesium.

ste rol is weggelegd voor calcium en

Meststoffen op basis van calcium­

magnesium.

carbonaat lossen op deze gronden

Organische meststof van constante kwaliteit In slechts 24 uur van dierlijke mest tot een hoogwaardige organische meststof voor

sector zijn volgens Witte onder andere

onder andere de bloembollenteelt. Dit is het verhaal achter ORGAplus, een organische

de verbetering in opbrengst en maat­

meststof die drie jaar geleden op de markt werd gebracht. Hier gingen vele jaren van

sortering en dat er geen verbrandings-

onderzoek aan vooraf, wat uiteindelijk resulteerde in een gepatenteerde composteer­

risico van het gewas bestaat.

techniek die het mogelijk maakt elke keer weer hetzelfde eindproduct te maken.

ORGAplus Sierteelt is een meststof voor onder andere bollenteelt op zandgrond.

Ton Witte, teamleider bollenteelt bij

een betere vitaliteit en weerbaarheid van

Het gaat om een componentmeststof

Agrifirm Plant, is er van overtuigd dat

het gewas. Dat zorgt voor een betere

op organische basis. Cebeco Meststoffen

het product de concurrentie met kunst-

opkomst en weggroei en minder uitval.

is de hoofddistributeur van ORGAplus

mest aan kan. “Dat blijkt ook uit officieel

De nutriënten zijn nagenoeg niet uit-

meststoffen in Nederland, die voor de

onderzoek en de praktijk. Er wordt ge-

spoelbaar en worden dus beter benut.”

bloembollenteelt verkrijgbaar zijn via

werkt met natuurlijke grondstoffen die

Andere voordelen voor de bloembollen-

Agrifirm Plant.

onder gecontroleerde omstandigheden in 24 uur gecomposteerd worden tot een meststof van een constante en hoge kwaliteit. ORGAplus bevat alle hoofd- en nevenelementen, meer dan 34 sporenelementen en heeft een hoog humusgehalte. Enkele kenmerken zijn een betere bodemstructuur en -gezondheid (ziektewerendheid) en het plant/wortel versterkend vermogen, met als gevolg

16

schakel in succes april 2011

plant

Pilot met waterbroei van hyacinten <

De pilotgroep.

Agrifirm heeft in 2009 met vijf telers een pilotgroep opgestart om inzicht te krijgen in de broei van hyacinten op water. Met behulp van proeven en door het delen van

probleem van bloemen die omvallen

ervaringen wordt kennis vergaard over de broei op water. Voordeel van broeien op

tijdens de oogst kan mogelijk voor­

water is de gelijkmatige watertemperatuur en het feit dat je overal voldoende

komen worden door het gebruik van

water hebt. Hierdoor is het totale broeiproces korter.

de vernieuwde Agrifirm Aqua-Tray. Agrifirm Plant heeft een adviserende

De belangrijkste vraag die de pilotgroep

kostenbesparing gerealiseerd kunnen

en coördinerende rol binnen de pilot-

wil beantwoorden is of de broeikwaliteit

worden tijdens de koelperiode.

groep. Daarnaast is Praktijkonderzoek

van hyacinten op water die van hyacinten

De eerste stappen zijn inmiddels gezet.

Plant & Omgeving (PPO) verzocht om

op potgrond kan evenaren. Daarnaast

Wortelverslijming lijkt, na toevoeging

deel te nemen, omdat deze organisatie

wordt het droog koelen van de bollen

van een bacteriepreparaat, geen

een belangrijke bijdrage kan leveren aan

onderzocht. Daarmee zou namelijk een

problemen meer te geven. En het

het vervolgonderzoek.

Minimale beschadiging en uitval De Aqua-Tray van Agrifirm Plant is een

Zo’n zeven jaar geleden is Agrifirm

Verschillende prototypen werden ont-

innovatief systeem voor waterbroei van

samen met een groep broeiers gestart

wikkeld en afgekeurd. Tot vorig jaar.

bloembollen in stilstaand water met

met het ontwikkelen van een water-

een eb- en vloedsysteem.

broeitray. De tray moest aan de volgende

De Aqua-Tray voldoet aan alle gestelde

eisen voldoen: stevig, geen lekproblemen,

eisen en heeft een handig brugsysteem

geen prikschade in de bol, voldoende

waardoor de wortels niet in elkaar

ruimte voor wortelgroei zonder dat er

groeien. Door de slimme opstelling van

mee geplukt wordt. Bovendien werd

de 13 rijen wordt de bol alleen in de

gezocht naar een manier om het arbeids­

buitenste rok geklemd wat een mini-

intensieve kantelen voor het verversen

male beschadiging en uitval geeft. Ook

van water in de cel te voorkomen.

de ruimtebenutting is optimaal, waardoor er meer bollen op de bak gaan en

< De Aqua-Tray, hier met tulpen voor de broei.

er geen ombak meer nodig is.

schakel in succes april 2011

17

plant

Online fruitteelttechnische informatie Sinds dit jaar werkt Agrifirm Plant samen met Fruitconsult voor het vaststellen van teelttechnische adviezen over gewasbescherming, teelten en bemestingen. Deze adviezen zijn online beschikbaar voor fruitteeltklanten via Mijn Agrifirm Plant, evenals simulatie­ modellen en adviezen op basis van Rimpro (schurft en fruitmot), Polpro en weersgrafieken. Telers kunnen inloggen met hun Z-login, die ook gebruikt wordt om bijvoorbeeld online bestellingen door te geven. Een Z-login is via Agrifirm

Fruittelers Tijssen vinden hagel­ verzekering te duur en te onzeker

 agelnetten H voor stabieler rendement

op te vragen. Inloggen kan op www.agrifirm.com/plant.

De gebroeders Tijssen investeren dit jaar voor een kwart van

Eenmaal ingelogd kunnen bezoekers

hun areaal appels in hagelnetten. In een risicogebied is dat snel

kiezen voor de knop ‘Fruitteelt advies’. Hier staan alle fruitteelt

rendabel. De bouwvergunning is rond, de komende weken gaan

berichten, de meest recente adviezen

ettelijke palen de grond in.

staan als eerste vermeld. Voor de eerste keer in vier jaar had Bertie

Bertie: “Ook Kanzi. Het is ons duurste

Tijssen in Batenburg afgelopen jaar geen

product en alleen de allerbeste kwaliteit

hagelschade. In Bergharen, even verderop,

wordt op de markt gebracht onder de

had zijn broer Wim wel hagelschade:

naam Kanzi. Met hagelschade haal je

voor de zesde keer in tien jaar. “Onze

die kwaliteit niet.”

bedrijven liggen in risicogebied. Onze

18

schakel in succes april 2011

hagelverzekering is daardoor erg duur”,

Drierijenspuit

zegt Wim. De broers hebben daarom

De broers hebben gekozen voor het

besloten om te investeren in hagelnetten.

nieuwe systeem van het Oostenrijkse

“Die bieden een stabieler rendement”,

bedrijf Frustar. Agrifirm Plant is exclusief

stelt Bertie.

leverancier in Nederland. “Bij dit systeem

Vorig jaar al plaatsten ze hagelnetten

overspant het net drie rijen. Dat was een

over 6 hectare Kanzi op het bedrijf in

voorwaarde, omdat we een drierijenspuit

Bergharen, deze maanden zijn ze druk

hebben”, zegt Wim. “Daarnaast vormen

met 8 hectare op het bedrijf in Batenburg.

ze een soort kap, waardoor de hagel niet

plant

< De eerste palen voor de hagelnetten zijn inmiddels geplaatst in Batenburg.

Bedrijfsgegevens De broers Wim, Bertie en Menso Tijssen hebben een fruitteeltbedrijf van 36 hectare in Bergharen, Batenburg en Oosterhout. Ze telen 32 hectare appels, waarvan 12,5 hectare Kanzi, 12 hectare Elstar, 4,5 hectare Jonagold en 10 procent bestuivers. Daarnaast heeft het bedrijf 4 hectare peren van het ras Conference.

ophoopt, maar wordt gelost op de gras-

stap alle appels onder netten te zetten.”

materialen zijn al geleverd en de komende

banen. De netten zijn met 4,70 meter

Het komende jaar gaat Agrifirm Plant

maanden vindt de installatie plaats.

mooi hoog, er is veel ruimte onder het

klimaatmetingen verrichten in het gewas,

De broers helpen zelf mee. “Dat past

net waardoor de boom toch voldoende

zegt Hilko Strik, specialist fruitteelt.

ons prima in het vroege voorjaar”, zegt

licht krijgt.”

“We meten de lichtdoorval, de tempe-

Wim. De fabrikant gaat uit van 300 uur

De broers hebben goede ervaringen met

ratuur, luchtvochtigheid en UV-straling.

werk per hectare voor de complete

netten. “Vorig jaar hadden we begin juni

Dat laatste zegt mogelijk iets over de

montage, zegt Strik. “Afhankelijk van de

de hagelnetten geïnstalleerd en een

levensduur van de netten. De overige

vorm van het perceel en het areaal is het

maand later hadden we al hagel”, zegt

factoren geven informatie over mogelijke

een investering van 15.000 tot 19.000

Wim. “Dat maakte het meteen een

invloed op de groei.”

euro per hectare. Maar je bouwt het

goede investering.”

De bouwvergunning is rond, de eerste

dan ook voor dertig jaar.”

Super kleur

De broers hebben de indruk dat de hagelnetten geen negatieve invloed hebben gehad op de oogst. Bertie: “We hadden vooral angst voor de kleuring en voor het later plukken. Maar de kleur was vorig jaar super en we waren hooguit twee dagen later met plukken. Daarom hebben we vorig jaar al besloten om stap voor

Bertie (links) en Wim Tijssen.

“De netten zijn mooi hoog en er is veel ruimte onder. Hierdoor krijgt de boom toch voldoende licht.”

schakel in succes april 2011

19

feed

Goede resultaten met 100-dagenaanpak

Gezonde koeien, goede productie en gemakkelijk werken Melkveehouders Arjen Faber en Tiny Huitema voeren hun

ervaringen met de voeding van droge

droogstaande koeien volgens het Total Dry-concept van de

koeien volgens de 100-dagenaanpak.

100-dagenaanpak. Dat scheelt hen veel werk en kosten. En hun koeien kalven gezonder af.

Aanvankelijk deed hij dat met een gemengd rantsoen, dat hij speciaal voor de droge koeien samenstelde, in overleg met zijn rundveespecialist

Met de minishovel pakt veehouder Arjen

gehuisvest in een nieuwe ligboxenstal,

Tjits Agricola. Dat was één rantsoen

Faber een plaat stro op en rijdt deze voor

die ruimte biedt aan 120 koeien. De stal

voor de hele droogstand, op basis van

het voerhek en drukt het even aan. Stro

is op de groei gebouwd. Een eventuele

een lage energie-inhoud en aangevuld

is de ene helft van het droogstands-

uitbreiding van de veestapel staat echter

met droogstandsmineralen.

rantsoen. De koeien halen zelf de andere

pas op het programma voor na 2015.

Het enige wat er mankeerde aan deze

helft, de speciaal voor dit rantsoen

“Ik ga geen quotum meer kopen, dat

voerstrategie, waren praktische bezwa-

ontwikkelde brok Total Dry Excellent,

kan echt niet uit.”

ren. Faber heeft geen voermengwagen,

in de krachtvoerbox.

In de visie van de ondernemer levert

Zo gemakkelijk is het voeren van droog-

optimaliseren meer op. De focus ligt

staande koeien volgens de 100-dagen-

daarbij meer op diergezondheid en arbeid

aanpak. Arjen Faber heeft hiermee

dan op een topproductie. “Ik wil graag

ervaring sinds vorig jaar juli. Het bevalt

een hoge productie per koe, ik geniet er

hem goed.

van als een koe een keer meer dan vijftig liter geeft, maar dat is niet mijn doel.

“Melkziekte was een probleem op ons bedrijf. Nu hebben we dat een stuk beter in de hand.”

Optimaliseren

Wat ik wel wil, is goede resultaten halen.

De veehouder heeft samen met zijn

Daarvoor heb je in de eerste plaats

dus hij liet het rantsoen door de loon-

vriendin Tiny Huitema een melkvee­

gezonde koeien nodig.”

werker verwerken in een mengkuil.

bedrijf met 105 melkkoeien en 80 stuks

Bovendien had hij op zijn bedrijf een

jongvee in Dijken, bij Langweer in

100 dagen

ruwvoertekort en moest het voer voor

Friesland. (zie kader)

Voor Faber zijn de 100 dagen rond het

dit rantsoen aankopen. Toen Agrifirm-

Hun melkkoeien worden sinds vorig jaar

afkalven heel belangrijk. Hij heeft goede

specialist Tjits Agricola met het Total

20

schakel in succes april 2011

feed

100-dagenaanpak De 100-dagenaanpak is gericht op de cruciale periode van 100 dagen rond droogstand, afkalven en opstart. Dankzij een unieke totaalaanpak: een uitgekiend rantsoen in de droogstand, de juiste verzorging  rjen en zijn specialist Tjits Agricola (l) A in de stal met de droogstaande koeien.

Dry-concept kwam, is Faber overgestapt.

koeien blijken sneller weer ruwvoer op

“Stro voeren is veel gemakkelijker en door

te nemen. Faber: “De voeropname na

de speciale brok, Total Dry Excellent,

het afkalven; daar staat of valt alles

krijgen de koeien alles wat ze nodig

mee. Als een koe verkeerd begint, blijf

hebben. En de kosten per koe liggen op

je problemen houden: slepende melk-

hetzelfde niveau als met mijn mengkuil.”

ziekte, minder weerstand en dus een

rond het afkalven en de beste voeders voor de opstart. Arjen Faber, Tiny Huitema en hun zoontje Henry voor hun boerderij in Dijken (Fr.)

hogere kans op mastitis, moeilijk drachtig Melkziekte

worden; noem maar op. Alles bij elkaar

Faber kijkt tevreden naar zijn koeien.

kan dat je resultaten behoorlijk naar

“Ze zijn door het stro mooi droog op de

beneden halen. Je merkt het niet direct

mest. Ze zijn echt brandschoon. Wat

als kosten, je krijgt er niet letterlijk een

ook een groot voordeel is: ze drogen heel

rekening voor, maar het kost wel geld.”

snel op aan het begin van de droogstand.

Specialist Agricola: “We noemen dat

De melk is er zo onder weg.” “En als je

verborgen rendement. Alleen al een

de brok verstrekt met een voercomputer,

geval van melkziekte, bijvoorbeeld, kost

zie je meteen als er een keer iets mis is”,

alles bij elkaar 150 euro en een koe die

vult Agricola aan. Faber heeft vooral veel

aan de nageboorte blijft staan kost al

plezier van de 100-dagenaanpak door-

gauw 200 euro per geval.”

dat hij melkziekte beter in de hand heeft.

Faber: “En dan heb je het nog niet eens

“Melkziekte was een probleem op ons

over de ergernis. Niets zo waardeloos

bedrijf. Nu hebben we dat een stuk beter

als dat je ’s avonds nog even de ronde

in de hand. En de gevallen die we nog

maakt en er ligt er één aan de grond.

hebben, zijn veel minder heftig.”

Als een koe kalft, moet dat vanzelf gaan. Je wilt er het liefst geen omkijken naar

Bedrijfsgegevens > melkveebedrijf Arjen Faber en Tiny Huitema > veestapel: 105 melkkoeien, 80 stuks jongvee

Verborgen rendement

hebben. Ook daarom is diergezondheid

> grond: 54 hectare, 9 maïs en 45 gras

Hij merkt dat zijn koeien na het afkalven

belangrijk.”

> melkquotum: 950.000 kilo

gemakkelijker starten. De nieuwmelkte

schakel in succes april 2011

21

feed

Exlan: centrale verwerking bemestingsplannen Rundveehouders die gebruik maken van derogatie moeten jaarlijks een bemestingsplan opstellen. Hierin staat bijvoorbeeld informatie over het

Rantsoen: gericht meer structuur telen

grondgebruik van het bedrijf en de geplande mestgift voor het komende jaar. De Algemene Inspectie Dienst (AID) controleert op de aanwezigheid van een bemestingsplan en veehouders doen er dan ook goed

Voldoende structuur in het rantsoen van melkvee is belangrijk voor een effici谷nte

aan om altijd een geprint exemplaar

voerbenutting. De keuze voor een structuurbron is afhankelijk van verschillende

te hebben liggen.

factoren. Vaak wordt de structuurbron aangekocht bij een akkerbouwer of andere

Net als voorgaande jaren biedt

toeleverancier, maar melk足足veehouders kunnen er ook voor kiezen om zelf een

Agrifirm Feed de mogelijkheid om

structuurhoudend gewas te telen.

dit plan voor veehouders op te stellen. Vanaf 1 januari 2011 wordt dat ver-

Dat kan gewoon gras zijn. Een optie is

Ook van een perceel grasland met een

zorgd door Exlan, vanuit de vestiging

bijvoorbeeld om het gras 7 tot 10 dagen

laag aandeel goede grassoorten kan

in Meppel. Exlan stelt het bemestings-

later te maaien dan normaal. De graskuil

grover gras of hooi worden gewonnen.

plan op, en zorgt ervoor dat dit aan

wordt dan grover en de verteerbaarheid

Na twee zware maaisneden is een

het einde van het jaar geactualiseerd

neemt af. Een risico van later maaien is

dergelijk perceel toe aan vernieuwing

wordt, zodat in januari 2012 de juiste

dat ongunstige weersomstandigheden

van de graszode.

aanvullende gegevens worden

het succes fors kunnen be誰nvloeden.

Een andere mogelijkheid is om een gewas

doorgegeven.

te kiezen dat van nature extra structuur >

Vezelhennep.

biedt. Er bestaan bijvoorbeeld gras-

Voor meer informatie:

soorten die harder blad hebben, bij-

Exlan Noord, (0522) 26 86 00

voorbeeld rietzwenkgras. Naast gras is luzerne ook een prima aanvulling in het rantsoen. Maar de teelt, oogst en opslag van luzerne zijn complexer dan van gras. Een nieuw gewas dat een goede structuurbron is, is vezelhennep, ook wel kemp genoemd. De relatief makkelijke teelt, de hoge opbrengst en lage kostprijs maken vezelhennep interessant. In 2011 starten 50 klanten van Agrifirm Feed met het telen van in totaal 140 hectare vezelhennep.

22

schakel in succes april 2011

Het bemestingsplan vermeldt onder andere de geplande mestgift.

De stand van Agrifirm Feed in Venray. >

feed

Agrifirm Feed combineert LIV met bezoek Wanssum Begin maart vond de eerste editie van de Landbouwdagen Intensieve Veehouderij (LIV) in Venray plaats. Agrifirm Feed combineerde dat met een rondleiding voor pluimvee- en varkenshouders in de onlangs gemoderniseerde productielocatie in Wanssum. Pluimveehouder Frans Smolenaers

Kwaliteit

De klant staat centraal, zo blijkt onder-

uit Nederweert is één van de bezoekers

De bezoekers verwonderen zich over het

meer uit de geportretteerde veehouders

in Wanssum. “Ik kom niet iedere dag

geringe aantal personeelsleden. Vijf

en akkerbouwers. Het bezoek op deze

in een voerfabriek. Dit was een mooie

werknemers per ploegendienst bedienen

eerste aflevering van de LIV Venray

gelegenheid.” “Agrifirm staat dicht

de hele fabriek. Ook de kwaliteitscontrole

is veelbelovend, aldus Ruud Peek,

bij haar klanten. De rondleiding in

wekt indruk. Er worden talloze monsters

specialist Varkenshouderij en gastheer

Wanssum wordt daarom verzorgd

genomen, die minstens een half jaar

op de Agrifirm stand.

door specialisten van Agrifirm Feed”,

worden bewaard. Rooijakkers: “Bij

legt specialist Pluimvee Gertjan

calami­teiten zijn die monsters van groot

Tevreden

Rooijakkers uit.

belang.” Smolenaers waardeert die

Ook de broers Roland en Guido Verbeek

nadruk op kwaliteit. “Aandacht voor

bezochten de stand. Hun bedrijf is één

Trots

voerkwaliteit is heel belangrijk. Ook de

van de eerste nieuwe adressen waar

De medewerkers van Agrifirm zijn trots

beste veehouder is voor een groot deel

Agrifirm Feed mengvoer aflevert. De

op deze vestiging. Terecht. De afgelopen

afhankelijk van de kwaliteit van het voer

broers wisselden hun vier locaties in

twee jaar is hier fors geïnvesteerd, onder

en door deze controle is het mogelijk om

Velden in voor een nieuw bedrijf met

andere in een nieuwe productielijn voor

eventuele calamiteiten terug te leiden.”

1.400 biggen en 3.000 vleesvarkens in

vleespluimveevoer met een expander en

het landbouwontwikkelingsgebied bij

een vacuümcoater. Met deze combinatie

Sevenum. Ze waren al klant bij Cehave

wordt het voer extra ontsloten en hoog

Landbouwbelang. Of ze bij de verhuizing

energetisch gemaakt. Het succesvolle

hebben overwogen om van voerleveran-

vleespluimveevoer van oud-Agrifirm

cier te wisselen? “Goede dingen moet je

wordt volgens hetzelfde procedé gemaakt.

zo laten”, vindt Guido. Naar tevredenheid

Daarnaast bevindt zich in de fabriek een

voeren de broers Air Line® voeders.

productielijn voor legpluimveevoeders, waarin een walsenstoel is geïnstalleerd

Gertjan Rooijakkers leidt bezoekers rond in Wanssum.

Daarmee kunnen ze meer mest afzetten op het eigen akkerbouwbedrijf. Wat ze van de stand van Agrifirm vinden?

om te zorgen voor de juiste structuur, en twee perslijnen voor varkensvoeders en

Nieuwe stand

Ronald: “Het geeft een vertrouwd gevoel

speciaalvoeders. Gezien de flexibiliteit

Na afloop van de rondleiding verspreidt

om de schakel terug te zien.” Dat de

in deze fabriek worden hier veel klant-

het gezelschap zich over de LIV. De eerste

oorspronkelijk Limburgse naam Land-

specifieke (aanvullende) voeders

beurs waar de nieuwe stand van Agrifirm

bouwbelang nu definitief is verdwenen,

gemaakt. De vier moderne productie­

te zien was. Die ontlokte bezoekers

zit de broers niet dwars. Zolang Agrifirm

lijnen kunnen jaarlijks 300.000 ton

positieve reacties. In het ontwerp is de

hen ondersteunt in de ontwikkeling

varkens- en pluimveevoer produceren.

huisstijl van Agrifirm goed herkenbaar.

van hun bedrijf, zijn ze tevreden.

schakel in succes april 2011

23

feed

Juiste speenvoer geeft biggen goede start Marcel Berkvens en zijn vrouw Miriam vinden het belangrijk om hun biggen een goede start te geven. Vanaf een leeftijd van vijf dagen voeren ze daarom speenvoer bij om een speendip zo veel mogelijk te voorkomen. Eind vorig jaar stapten ze over op het nieuwe Air Line® speenvoer en de resultaten mogen er zijn. Marcel Berkvens vindt het belangrijk dat

varkens op een tweede locatie, maar in

ze opnemen. Dat vind ik belangrijk. Ik

zijn biggen van het begin af aan gezond

2005 zijn ze overgegaan op 850 zeugen.

weeg het voer niet, ik werk meer op

zijn en goed groeien. “Vooral voor onze

“Het ouderlijk bedrijf met 250 zeugen

gevoel en daarom voer ik de biggen het

afnemers is dat belangrijk. Problemen

staat nu leeg. We hopen het te verplaat-

liefste altijd zelf.” Op 24 dagen worden

rondom het spenen kunnen nog lang

sen naar het landbouwontwikkelings-

de biggen gespeend, na het spenen krij-

doorwerken en ik wil goede biggen af-

gebied (LOG) en daar vleesvarkens te

gen ze nog acht dagen lang speenvoer.

leveren.” Berkvens houdt in het Brabantse

gaan houden”, legt Miriam uit.

Daarna gaan ze over op Air Line® Big.

Mariahout samen met zijn vrouw Miriam 850 Topigs 20 zeugen uit eigen aanfok.

Ook bij de zeugen wordt Air Line® voer Voeren op gevoel

gebruikt, in de kraamstal krijgen ze

De varkenshouders krijgen drie dagen in

Air Line® Lacto.

Italië

de week hulp van een ZZP-er. Bepaalde

De biggen, uit een combinatie met een

dingen doet Marcel echter graag zelf,

Talent beer, gaan op 25 kilo, na ongeveer

zoals het bijvoeren van de jonge biggen.

9 weken, naar Italië. “Daar doen ze het

Vanaf de vijfde dag in de kraamstal

goed. Ze groeien bijna 700 gram per dag,

krijgen ze speenvoer bijgevoerd. “Zo

wat in Italië bovengemiddeld is, en, het

kunnen ze wennen aan vast voer en

belangrijkste, ze hebben erg mooie

gaat de overgang na het spenen gemak-

hammen. Toch zou ik wel graag mijn

kelijker. We beginnen met een klein

Air Line® Speen

eigen biggen afmesten. Afzet over de

beetje, ik geef ze zoveel dat het kommetje

De jongste biggen krijgen Air Line®

grens is toch een risico.” Tot vijf jaar

net niet leeg raakt. Dan blijft het voer

Speen. Dat liep goed, met een uitval van

geleden hadden de varkenshouders vlees-

vers, maar bovendien weet ik precies wat

ongeveer 1 procent na het spenen en

24

schakel in succes april 2011

“Sinds we dit nieuwe voer gebruiken is de opname veel beter.”

feed

Hogere voeropname met Air Line® Speen In 2002 kwam het Air Line® assortiment van Agrifirm Feed op de markt. Sindsdien zoeken nutritionisten continu naar mogelijkheden om de lijn verder te verbeteren. In 2010 is het vernieuwde speenvoer Air Line® Speen op grote schaal getest in de praktijk en naar aanleiding van de goede resultaten wordt het vernieuwde voer

Air Line® Speen nu breed ingezet. >

Gemaakt mbv een unieke productietechniek waarbij de grondstoffen

hoge temperatuur gekookt worden in plaats van geperst. Voor dit onder speenvoer is,druk naasten optimalisatie van de grondstofsamenstelling, gekeken Hierdoor ontstaat een luchtige kleine korrel 2mm). naar korreldiameter om de voeropname te lichtverteerbare verhogen en de speendip zoveel(ø mogelijk te voorkomen. Het resultaat is een voer met een korrelgrootte van maar 2 mm.

en toepASSing DezeeigenSchAppen korrel van ‘hagelslagformaat’ zorgt voor een verhoging van de voeropname

te zetten vanafbevat 1 week tot zurencombinatie 2 weken na spenen. met >ruimIn10%. Daarnaast Airvoor Line®spenen Speen een die effectief de biggen aan droogvoer. is tot aanHierdoor het eind wennen van de dunne darm. alvast Ook zijn er hoogverteerbare eiwitbronnen gebruikt, die bijdragen aan hogere gehalten threonine en tryptofaan gehalten. Prestarter (Babito)

Air Line® Speen (tot ca. 350 gr opname/dag)

Deze aminozuren zorgen voor meer weerstand en minder stress.

Air Line® Big

1 week voor spenen tot max 2 weken na spenen

Het voer wordt in praktijk vaak ingezet als prestarter, vanaf ongeveer 14 dagen leeftijd dedroge kraamstal. zo alvast wennen aan vastbrij voer. > in Als korrelDe tebiggen voerenkunnen of om een stabiele homogene van te maken. Air Line® Speen is een volledig voer voor biggen tot een lichaamsgewicht van ca. Marcel Berkvens.

reSuLtAAt 10 tot 12 kg. Het is inzetbaar van 1 week voor spenen tot 2 weken na spenen en zorgt

verhoging voeropname maximale opname na het spenen en voorkomt verteringsproblemen. Het is Air Line® Speenvoor>eenforse > minder verteringsproblemen ook geschikt om een stabiele homogene brij te maken vanwege de luchtige structuur. bestellen > biggen die eerder op gewenst aflevergewicht zijn 28,7 afgeleverde biggencode per zeug, maar Air Line® Speen is uitgebreid getest op Agrifirms researchfarm Laverdonk. > gewenste toeslag op biggen bij verkoop 5000 toch was Marcel niet helemaal tevreden.

De belangrijkste conclusies staan hieronder vermeld: > gemak, rust en voorspelbaarheid

“De biggen hadden wel eens dunne mest zaakte geen uitval, maar ik wil dat ze

proefreSuLtAten

een goede start hebben.” Vier maanden

0 - 14 dagen

geleden vertelde Agrifirm Feed specialist

gewicht dag 0 (kg)

7,6

Jan van Acht hen over het nieuwe Air

gewicht dag 14 (kg)

12,1

Line® Speen, een nieuw speenvoer met

groei (g/dag)

317

voeropname (g/dag)

390

en dat baarde me zorgen. Het veroor-

een kleinere korrel in hagelslagformaat en een samenstelling die goed verteerbare grondstoffen bevat. Al in de proeffase zijn de ondernemers overgestapt op dit voer. “Het grootste verschil is de opname. Die is veel constanter en daardoor hoger. In de kraamstal is de opname

ir Line® A Speen

Agrovision Top 20 %groei

Biggen gestart met Air Line Speen bij 27 kg (opgevolgd door Air Line Big) levensgroei (g/dag)

385

379

eindgewicht (kg)

27

27

leeftijd (dagen)

67

68

al erg goed en na het spenen blijft dat

(Bronnen: proef Laverdonk 2010 & Agrovision)

zo. Sinds we dit nieuwe voer gebruiken hebben we ook helemaal geen problemen meer gehad met dunne mest en de uitval is zelfs nog iets gezakt, na het spenen zitten we nu onder de 1 procent.

Links standaard persvoer en rechts Air Line® voer in een glas water. Het Air Line® voer lost snel op door hoge ontsluiting.

Zo kunnen we de biggen dus echt een goede start geven.”

schakel in succes april 2011

25

feed productie bovendien goed vast gehouden, ook heel belangrijk.” Ook de overige resultaten mogen er zijn. De uitval ligt rond de 7,5 % en de voerconversie en opname zijn goed. Na 73 weken zitten ze nog goed in de veren en, niet onbelangrijk, de eieren zijn van hoge kwaliteit. “Nauwelijks tweede soort eieren en mooi binnen het gewicht. We hebben nog nooit zo’n goed koppel gehad, het is eigenlijk gewoon jammer dat ze over twee weken al weg gaan”, vindt Bertha. Opfok

Waar dit succes aan te danken is vinden de pluimveehouders moeilijk te zeggen. Voor Van de Munt staat in ieder geval vast dat de opfok een grote invloed heeft. “Zelf doe je er natuurlijk ook alles aan, maar de opfok is wel erg belangrijk. Toen we bij dit koppel gingen kijken waren het al mooie, rustige hennen. Het was al vanaf het begin een veel­ belovend koppel en dat hebben ze waargemaakt.” Toch is het niet alleen de opfokker die bijdraagt aan mooie < Gerrit van de Munt.

resultaten. Van de Munt besteedt zeker in het begin van de ronde veel tijd en aandacht aan de kippen. De jarenlange ervaring in de biologische

Volop aan de leg tot en met de laatste weken

pluimveehouderij komt daarbij mooi van pas. Voeding

Daarnaast is ook goed voer belangrijk. Van de Munt voert sinds ongeveer een

Als één van de eersten stapten Gerrit van de Munt en zijn vrouw Bertha uit Ede eind

jaar van Agrifirm Feed. “Ik zag bij anderen

1994 over op de biologische legpluimveehouderij. Een grote stap, waar ze geen spijt

dat het goed voer was en voor een gun-

van hebben gekregen. “De eieren brengen meer op, we hebben vaste afzet en het

stige prijs. Dat is toch ook niet onbelang-

loopt gewoon goed. Wij zouden niet meer terug willen”, stelt Gerrit van de Munt.

rijk. De kippen doen het er goed op en we hebben een goede klik met onze

Van 2.500 hennen en 200 vleesvarkens

Goede resultaten

specialist, Henk Jan Schuurman.” Over

is het bedrijf inmiddels gegroeid tot

Het huidige koppel zit nu op 73 weken

een paar weken worden er weer jonge

9.000 biologische hennen, een maat-

en legt nog volop. “De productie zit nog

hennen geleverd door broederij Verbeek.

schap van Gerrit, Bertha en hun zoon

op 82 procent, toch 8 procent boven de

“Het wordt toch weer afwachten hoe die

Frank. Na 25 jaar als pluimveehouder

norm”, rekent Van de Munt uit. “De top

kippen het doen. Wij zullen er in ieder

heeft Van de Munt het vak aardig in de

lag op 95 procent en we zaten 28 weken

geval alles aan doen om tenminste in

vingers en dat blijkt uit de resultaten.

boven de 90 procent. Ze hebben de

de buurt van deze ronde te komen.”

26

schakel in succes april 2011

Bij de opvang van jonge kuikens is winst te behalen. >

feed

Minder antibiotica is uitdaging voor de hele sector Antibiotica is een belangrijk thema in de intensieve veehouderij. De overheid wil dat

Stabiele voeders

de veehouderij sector het antibioticumgebruik in 2013 met 50 procent heeft terug­

Daarnaast zorgen nutritionisten ervoor

gedrongen, om resistentievorming tegen te gaan. Een flinke uitdaging, waarin alle

dat binnen de voeders niet te veel

schakels uit de keten een rol spelen.

variatie optreedt. Een stabiele samenstelling en stabiele grondstofkwaliteit

Om het antibioticagebruik terug te

kuikens te kijken. Lichaamstemperatuur

voorkomen dat het maagdarmkanaal

dringen is een breed pakket aan maat-

en gedrag laten veel zien over de klimaat­

van het dier zich vaak moet aanpassen

regelen nodig. Belangrijke thema’s zijn

instellingen en geven handvatten voor

aan nieuwe samenstellingen. Dat

bedrijfshygiëne, vaccinatieschema’s,

mogelijke aanpassing.

voorkomt verstoringen in de darm en

voeding, bedrijfsmanagement en de opvang van jonge kuikens.

zorgt dat nutriënten voor de juiste Voersamenstelling

doeleinden wordt gebruikt. Het speelt

Het antibioticaprobleem is echter een

zo een belangrijke rol in een betere

Opvang kuikens

probleem van de hele keten en moet

diergezondheid.

Met name bij de opvang valt winst te

door de hele keten aangepakt worden.

behalen. Doordat de voor­schakels geen

Specialisten spelen een belangrijke rol in

Onderzoek

antibiotica meer gebruiken, is er een

de advisering, maar ook de voersamen-

In de proefstallen van Agrifirms research-

hoger risico op gezondheidsproblemen

stelling is belangrijk. De verbetering en

farm Laverdonk wordt onderzoek gedaan

bij kuikens in de eerste week na aan-

ondersteuning van diergezondheid is

naar mogelijkheden om het technische

komst bij de vleeskuikenhouder. Die moet

een belangrijk speerpunt bij het samen-

resultaat verder te verbeteren. Ook

dus nog sterker sturen op de optimale

stellen van de voeders van Agrifirm

daar ligt de focus steeds meer op de

omstandigheden voor eendagskuikens.

Feed. Zo wordt voor elke leeftijdsfase

combinatie van technisch resultaat en

Dat vraagt soms om een andere werk-

bekeken welke nutriënten het dier

gezondheid. Het streven is goede tech-

wijze en extra aandacht voor zaken als

nodig heeft. De samenstelling van een

nische resultaten in combinatie met

vloertemperatuur, stalklimaat en de

startvoer voor jonge dieren is wezenlijk

een lage uitval, gezonde kuikens en

manier van voer en water verstrekken.

anders dan een afmestvoer voor oudere

droog strooisel.

Daarbij is het belangrijk goed naar de

dieren.

Goede start essentieel voor goede finish Een kuiken is de eerste circa 5 levensdagen koudbloedig. Dit betekent dat het kuiken haar eigen lichaamstemperatuur nog niet kan reguleren. Een juiste temperatuur is daardoor essentieel voor een goede start. Een kuiken met bijvoorbeeld een te hoge lichaamstemperatuur zal minder eten. Dit stagneert de ontwikkeling van het immuunsysteem. Hierdoor groeit het kuiken minder hard, wat ten koste gaat van het gewicht en uiteindelijk het rendement. Tijdens de Landbouwdagen Intensieve Veehouderij Venray heeft Agrifirm Feed daarom thermometers uitgedeeld om vleeskuikenhouders bewust te maken van de noodzaak van een juiste lichaamstemperatuur van kuikens.

schakel in succes april 2011

27

“Rinus weet hoe belangrijk ik een laag antibioticagebruik vind en denkt daar in mee. Daardoor komen we samen tot goede oplossingen.” Ronny Graat vleeskuikenhouder in De Mortel

“Ronny weet wat hij belangrijk vindt en gaat daar voor. Ook als dat niet de makkelijkste weg is. Dat dwingt respect af.” Rinus Tops specialist Vleespluimvee Agrifirm Feed

Samenspel Ronny Graat (r) streeft naar een zo laag mogelijk antibioticagebruik bij zijn 200.000 vleeskuikens. Dat vindt hij belangrijk voor zichzelf, zijn gezin en zijn omgeving. In 2010 daalde het verbruik met 70 procent. Op 1,42 miljoen kuikens verbruikte hij slechts € 400 aan medicijnen, meer dan 90 procent van de kuikens bleef antibioticavrij. Ondertussen verbeterden de technische resultaten. Het is het resultaat van een goed klimaat en een goede gezondheid. Warmtewisselaars en de juiste voeding helpen daarbij, net als een goede samenwerking met adviseurs, zoals Rinus Tops van Agrifirm Feed. Samen zoeken ze creatieve oplossingen om bij een minimaal medicijngebruik toch goede resultaten te halen.

colofon

schakel in succes is het klantenblad van Agrifirm en verschijnt 6 keer per jaar. Redactie Afdeling Communicatie Agrifirm Fotografie Albert Brunsting, Marcel Bekken, Wim Roefs en Harma Drenth Concept en realisatie JEEN bureau voor communicatie Drukwerk Ten Brink, Meppel