02 april 2011
Kenneth Verbeek:
“Er zit veel meer leven in de bodem� Een goede bodem: basis voor een goede opbrengst pagina 8
schakel in succes voor ondernemers in de tuinbouw, akkerbouw en veehouderij
ABEMEC: onderscheidend door service pagina 6 Juiste speenvoer geeft biggen goede start pagina 24
In dit nummer Jaarresultaten 2010 Project veldbonen Agrifirm werkt aan imago sector Efficiency Agrifirm Feed en Agrifirm Plant Integrale omgevingsvergunning
Waarmaken wat we beloven 3 4 4 4 5
In dit tweede nummer van ons klantenblad blikken we onder andere terug op 2010. Voor Agrifirm een bijzonder jaar, dat vanzelfsprekend in het teken van de fusie stond. De integratie van de bedrijven tot één nieuw bedrijf, het wennen aan nieuwe culturen en gewoontes en in de tussentijd was de winkel gewoon open. Dat vonden we belangrijk, om ook
ABEMEC:
Onderscheidend door service
tijdens het fusiejaar de klant te blijven voorzien
6
van goede producten en diensten en om ook in het fusiejaar meerwaarde voor de leden van
Bodemvruchtbaarheid Gewasbescherming Graanmarkten in beweging Reportage: beregeningssensor
8 12 12 13
onze coöperatie te creëren. Ik denk dat we mogen zeggen dat het aardig gelukt is. Agrifirm heeft in 2010 een financieel resultaat behaald waar we tevreden over zijn. Een flink deel van het nettoresultaat wordt aan de leden uit
Nauwkeurig sturen met beslissings14 ondersteunende systemen
gekeerd in de vorm van Ledenvoordeel. Dat is de coöperatieve gedachte en dat is waar we het allemaal voor doen: voor de Nederlandse boer en tuinder.
Meststoffen Online fruitteeltadvies
16 17 18
Hagelnetten voor stabieler rendement
18
Waterbroei hyacinten
Voor hen was 2010 niet altijd een gemakkelijk jaar. Terwijl sommige sectoren de markt zagen herstellen, kregen andere opnieuw te maken met lage opbrengstprijzen. Begin dit jaar bereikte dat in de varkens- en de pluimveesector een dieptepunt. In februari hebben we daarom samen met de Ledenraad besloten de klantenkorting over 2010, in totaal ruim € 8 miljoen, vervroegd uit te keren.
Gezonde koeien, goede productie en gemakkelijk werken
Ook hebben we de voerprijzen tijdelijk bevroren.
20
Het zijn geen structurele oplossingen en we kun nen de sector er niet mee redden, maar de acute financiële nood is wel wat verlicht. Op die manier
Gericht meer structuur telen
Reportage: Air Line® Speen
22 22 23 24
Volop aan de leg tot en met de laatste weken
26
Centrale verwerking bemestingsplannen LIV Venray
Antibiotica bij vleeskuikens Samenspel
2
schakel in succes april 2011
27 28
willen we waarmaken wat we u beloven: dat het resultaat van boer en teler voor ons voorop staat. Kees Sijssens, CEO Agrifirm Group
Goed resultaat in jaar vol veranderingen De eerste jaarresultaten van Agrifirm Group zijn bekend. Hoewel 2010 vooral het jaar van de fusie was, is de afzet op peil gebleven en was het, ook financieel gezien, een goed jaar. Met een omzet van bijna 2 miljard en 24,7 miljoen netto resultaat is het fusiejaar goed verlopen. “Een bevredigend financieel resultaat
De omzet lag bij Agrifirm Feed iets hoger,
dien € 11 miljoen aan Ledenvoordeel.
in een jaar vol veranderingen”, vat voor-
terwijl de totale omzet van Agrifirm
“Dat is toch de coöperatieve gedachte.
zitter van de hoofddirectie Kees Sijssens
Plant iets daalde ten opzichte van 2009.
Zeker omdat het grootste deel van het
samen. “Ik denk dat we zelfs wel van een
Het was een moeilijk jaar voor zaai
netto-resultaat afkomstig is van niet-
goed resultaat kunnen spreken, zeker
granen en meststoffen. De omzetdaling
ledenactiviteiten. De uitkeringen zijn dus
als u bedenkt dat dit het netto-resultaat
op de kunstmestmarkt is waarschijnlijk
geen sigaar uit eigen doos”, benadrukt
is na aftrek van ruim € 8 miljoen klanten-
structureel door het afnemende kunst-
Sijssens. “Onze winst is na aftrek van de
korting.” De totale omzet, inclusief
mestgebruik. Samenvattend blijven
klantenkorting slechts 1,2 procent van de
dochterondernemingen en deelnemingen,
om- en afzet echter mooi op peil.
omzet en daarvan gaat nog bijna de helft
bedraagt bijna € 2 miljard.
terug naar de leden. Dat is waar het bij Dochters en deelnemingen
Omzet
€ 1.983 mln
Agrifirm heeft in 2010 zijn aandeel in
Netto winst (na reservering klantenkorting)
€
verschillende deelnemingen uitgebreid.
Ledenvoordeel
€
11 mln
Eigen vermogen
€
369, 9 mln
Percentage eigen vermogen
47, 5 %
24, 7 mln
een coöperatie om draait.
Vitamex, Bonda, Cebeco Groep en Pre-Mervo zijn nu 100 procent eigendom van Agrifirm, producent van concentraten Preconex is voor 80 procent eigendom van Vitamex geworden. Zowel in binnen- als buitenland hebben de dochterondernemingen en deelnemingen
Fusievoordelen en kosten
goed gedraaid, met uitzondering van
“Het was het jaar van de fusie, van
België en Duitsland. “België heeft veel
integratie en wennen aan elkaar. Dat was
eiercontracten en die markt kende een
spannend, maar het is aardig gelukt”,
erg slechte tijd”, licht Sijssens toe. “We
stelt Sijssens. De fusievoordelen en
hadden het aantal contracten al terug-
-kosten wijken iets af van de verwachting.
gebracht en dat beleid zullen we verder
De eenmalige fusiekosten waren begroot
doorvoeren. In Duitsland gaat het al
op € 20 miljoen, maar kwamen uit op
langer niet goed en daarom is een nieuw
€ 25,3 miljoen. Daar staat tegenover
management aangesteld en een reorga
dat de jaarlijkse voordelen niet € 19,3
nisatie doorgevoerd. In januari is een plus
miljoen blijken, maar toenemen tot
gerealiseerd, we hebben er vertrouwen
€ 21,3 miljoen.
in dat 2011 goed zal verlopen.”
Van de totale omzet is 42 procent afkomstig van mengvoer binnen Nederland
Leden
(Agrifirm Feed). Agrifirm Plant zorgt
Over 2010 is € 8,8 miljoen aan klanten-
voor 20 procent van de omzet. Ondanks
korting toegekend, die in februari
het fusiejaar steeg de afzet van Agrifirm
vervroegd aan de klanten is uitgekeerd.
Feed en Agrifirm Plant zelfs iets.
In januari 2012 krijgen de leden boven-
In de eerste weken van maart heeft Agrifirm ledenbijeenkomsten georganiseerd in alle districten. Tijdens die bijeenkomsten zijn onder andere de jaarcijfers besproken.
schakel in succes april 2011
3
Agrifirm wil een schakel in succes Veldbonen
<
Project veldbonen succesvol afgerond
Duurzaam ondernemen: zo doen we dat van boeren en tuinders zijn. Dat vraagt om meer dan alleen goede diensten en producten. Succes
Begin 2011 heeft Agrifirm het onderzoek
curreren met tarwe moet de opbrengst
wordt niet alleen bepaald door
naar veldbonen als grondstof voor
1.800 kilo per hectare stijgen, wat op korte
goede resultaten, maar ook door
veevoer en als nieuw akkerbouwgewas
termijn niet haalbaar lijkt. De proef bij de
onder andere een goed imago.
afgerond. De proef was onderdeel van
akkerbouwers wordt daarom niet voort-
het project Triple E, Eiwit van Eigen Erf.
gezet. Wel opent Agrifirm Plant een Pool
Duurzaamheid is een belangrijk
voor veldbonen. In situaties waar veld-
thema in dat kader. Veel boeren
In het voorjaar van 2010 is veertig hectare
bonen niet met tarwe concurreren, kan
en tuinders zijn dagelijks bezig
veldbonen ingezaaid bij akkerbouwers in
de teelt namelijk wel aantrekkelijk zijn.
met duurzaamheid. Ze praten
West-Brabant. Na de oogst zijn de bonen
Uit de proef op Laverdonk blijken veld-
daar niet zo vaak over; ze doen
verwerkt in veevoer, dat getest is op
bonen zeer geschikt om te verwerken
het gewoon. Om dit Nederland te
researchfarm Laverdonk. Doel was om te
in varkens- en pluimveevoer. Agrifirm
laten zien verscheen onlangs een
onderzoeken of veldbonen een regionale
Feed wil de grondstof opnemen in het
pagina van Agrifirm in De Telegraaf.
eiwitbron voor veevoer kunnen zijn en
voer, mits er voldoende aanbod is tegen
Vier ondernemers die iedere dag
bijvoorbeeld soja kunnen vervangen.
een concurrerende prijs. Komend jaar
duurzaam bezig zijn vertelden de
Uit de proef bleek dat de teelt van veld-
onderzoekt Agrifirm Feed of veldbonen
burger over hun bedrijf en hoe zij
bonen op dit moment niet rendabel is.
voor rundveehouders geschikt zijn als
een bijdrage leveren aan de
De waarde is sterk verbonden met de
eiwitbron van eigen erf. Daarnaast wordt,
maatschappij.
tarweprijs. De opbrengst ligt met 6.300
onder de vlag van Triple E, de zoektocht
De burger bewust maken van
kilo per hectare echter lager dan tarwe,
naar duurzame, regionale eiwitbronnen
wat er achter de schermen in
terwijl de kosten hoger zijn. Om te con-
onverminderd voortgezet.
de agrarische sector gebeurt; zo doen we dat.
Sterkere positie door efficiencymaatregelen Agrifirm Feed en Agrifirm Plant voeren in de komende tijd verschillende maatregelen
Zo Doe we Dat n
door om de efficiency te verhogen. Dat zorgt voor een versterking van de marktpositie. De efficiencymaatregelen maken daardoor een verbetering van de prijs-/kwaliteit verhouding van de producten en diensten van de ondernemingen mogelijk. Agrifirm Feed gaat in een aantal productielocaties investeren om innovatiever, efficiënter en flexibeler te kunnen werken. In Wanssum is bijvoorbeeld geïnvesteerd in een nieuwe vleespluimveelijn, in Zwolle wordt ook Air Line® varkensvoer geproduceerd. De fabrieken in Utrecht en Maasbracht worden halverwege 2012 gesloten. Agrifirm Plant zet in op een flexibelere logistiek van kunstmeststoffen door een deel van de meststoffen bewerking uit te besteden. Het Centraal Kunstmestbedrijf (CKB) in Utrecht wordt medio 2013 gesloten.
schakel in succes april 2011
rial
Boeren en tuind ers in Ne Ze doen derland het. praten niet ove In hun r duurz dagelijkse aamhe we op de we id. nsen van rk zijn ze voortd urend be de consum Agrarisch zig om ent en in te spe e onder van de nem len burger. op som ers sta Van u. s verras sende wij an midden in gewass de sam ze bij aan en te tel enleving de maats en met Door die en dragen minder ren chemisch chappij. Door Dierenbes te verzorgen gezonde e gewasb op een cherming escherm manier koeienme beter is die ook ing. voor het st de krin volgens welzijn. te breng gloop te de Do en en zo sluiten. or met Door res de afvalb energie tproducte uit erg te ver n tot wa kleinen. arde
Wouter Snippe
Samen we biologisc rken voor ge zonde he teelt
Erald Bri lman
Scharre lki Beter Le ppen met ven kenm de Dier enbesch erk van erming
“In Zee wol groenten, de verbouw ik aardapp en spin zoals uien, wor elen en azie tels geen kun . Allemaal biol , rode bieten, erw ogisch, stm doe ik voo est en bes dus ik geb ten “Op onz trijdings ruik e mid als ond r mijn omgev voor de boerderij in Hei ing en voo delen. Dat erneme vleespro r. De biol no heb duurde r de uitd ben we overde duc tie. r om te ogis aging kte kippen De telen; daa che produc iets hog lekker sch buitenren. Daa nieuwe stal ten zijn er. rom zijn heeft een rin kun innovati In de biologis de prijzen nen voer. Ze arrelen. We gev che teel ef zijn. ook groeien en de dier de kippen Om t onkruid sterker. minder , moeten dat we niet moet je Gezond snel, daa en speciaal spuiten dat vee we sch e dieren en dus teg rdoor zijn l tijd. Daa offe min bet moderne rom heb len. Met de hanen bijna gee der geneesmid ekent minder ze ik, sam GPS d kos app ziek tes n t en met nauwke aratuur voor mij antibiotica. Al delen. We geb coll urig ruiken hoger. Ma me Dat is een te kunnen sch aangeschaft om ega’s, door de ar dat wort al zijn de kos offelen heel grote inve hog werken ten met de dt goed stering, Als de kipp ere prijs die kunnen tractor. gemaak maar ik krijg. we Nieuwe en groot t de slac oplossin deze machin door samen te genoeg hte es aansch uitdagin gen vind zijn, gaa terecht rij. Het vlees g en n ze naa kom me Mijn bro van de biologis is de grootst affen. Dierenbes t het Beter Lev t in de superm r e ers che teel en kenmer arkt zij werken zijn melkve che t. rmi De maa eho ng. Daa k van tschapp r jaar gro biologisch. We uder en kooltele ij vraagt ben ik best trot de de dier eit een wis r, ook sele en. om ander gew s Dat is bet n grond verantw En nog belangr meer welzijn op. uit, elk as op een oor ijker: ik voor Samen er voor de gro Nu de kipp d en rendab wil zelf nd en dus stuk grond. beter geb el natuur: ruik mak voor de de haantje en wat langzammijn vak uitoefen zo doen plant. en van we dat de krac s weer er kraaien .” ht in de volwasse groeien, wor en. in den Duurzaa de stal. Dat vind n. Ik hoor ze m produc ik gewoon nu weer Bart Ver beleven mooi. hees : zo doe eren en er zelf n we dat plezier aan .”
Varkens restpro voeren met du voeding cten uit de sindustr ie
Thomas Dijkstra
Biogasin energie stallatie voor uit koeie nmest
“Samen met mijn in Som eren. We broer heb ik een voe Dat zijn varkens “Duurza houderi eigenlijk ren onze vark am wer j ens bijp middele de rest ken als zorgen roducte stro nind me voo n. zijn of de ustrie. Bijvoor men uit de ik samen r een geslote lkveehouder voeding beeld frie beteke n kringloo smet een overbli verkeerde kleu tjes die nt biogasin jft na de p. r stallatie collega melkve Daarom ga produc hebben, biergist te klein restpro koeien tie bouwen ehoude duct van om te r een om kaas. Alle van bier of wei dat geschik De t zijn voo , een maal pro bedoeli zetten in ene de mest van onz waar onz r menseli rgie. ng is om ducten e op het die niet e varkens jke con de inst terr kunnen sum ptie, maa verwerkt ein van een fab allatie te bou halen. Daa nog veel waa wen r , rde maïs die Groning in de buurt van riek die aardapp we zelf rnaast eten onz vols uit se Rasque elen ons buurt kop verbouw e produc rt. Die fab bedrijf in het en of bij varkens ook ten maar ook en. Deze man boeren biogasin , zoals aardapp riek heeft vee ier in de stallatie elschille l restom reke duurzaam. We van voeren is fabriek voo kunnen n, ning te vinden vee . Bovend die ook in de houden het bela rdelig, De maa ons af kun l energie, die ien geb me tschapp ngrijk ze dan ruik t de ij stelt stee t onze omgev duurzaa rechtstr Dat is voo nen nemen. mheid ing. ds me eeks van en daar tegemo ons. Wa rdelig voor de komen er eisen aan et. We fab nt wij gaa bedrijf afvoeren zonder vergistin riek, maar ook verplaat n daarom binn graag aan . sen. We locaties enkort veel waa Dat vind ik zon g moeten we voor hebben ook ons , die me de, in de rdevoll nu vers Op de oud we op één e mineral kan geb chil plek gaa mest zitt st ruik en n samenv lende op de nieu e plek maken naast biog en. De biogasin die onze gro en we plaa oegen. we plek nd ts voor schone kunnen mest waa as ook digestaa stallatie produc goed nat re ruimte stal bouwen waa we een moder uur, digestaa r de mineralen t, dat is de verg eer t krijgen. ne, r de vark t kunnen iste in achterb Varken oog voo ens svle van kun meer r de maa we geb lijven. Dit es produc stm ruiken tschapp als verv Beter voo est, waardo ij: zo doe eren met ang or r de krin onze por n we dat het mili gloop ron ing .” eu: zo doe temonnee en d beter voo is. n we dat .” r
Deze voo rbeelden stand bre zijn ma ngen. Da ar ar praten een kleine gre ep uit de ze niet zo vaa div
4
adverto
erse op k over. Lie Deze pag lossin ina is med ver zoe Meer inte ken ze sam gen die duize ressant e mogelijk gem nden bo e verhalen en met aak eren en partners over Ned t door Agrifirm tuinders erlands Group, naar no e boeren die als leve in Nede g betere en tuin rland da ders vind rancier en adv oplossin iseur een t u op ww gelijks gen. Wa schakel w.agrifi tot nt zo do is in het rm.com en we dat . succes van Nederla . ndse boe ren en tuin ders.
Door de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) kunnen ondernemers met bouwplannen in één procedure alle vergunningen regelen.
Exlan
Omgevingsvergunning vraagt integrale aanpak Exlan Consultants BV, dochteronderneming van Agrifirm Group, is een technisch
die niet binnen 3 jaar na verlenen van
adviesbureau. Exlan is gespecialiseerd in dienstverlening op het gebied van onder
de vergunning waren gerealiseerd verviel.
andere bedrijfsontwikkeling, milieutechniek en wetgeving. In deze editie van
Nu is dit niet meer zo. De overheid kan
Schakel in Succes legt Exlan een en ander uit over nieuwe wetgeving op het gebied
een vergunning na 2 jaar intrekken,
van bedrijfsontwikkeling.
maar dat gebeurt niet automatisch.
Vorig jaar oktober werd de Wet
maar ook met veranderingen in de sector.
Breed advies
algemene bepalingen omgevingsrecht
Bedrijven veranderen de laatste jaren
Door deze wijziging is het belangrijker
(Wabo) van kracht. Hierin is een groot
sterk. We hebben vaker te maken met
geworden ondernemers te voorzien van
aantal wetgevingen samengevoegd
een grotere omvang, verbreding met
een breed advies en een volledig pakket.
zodat ondernemers met bouwplannen
mestverwerking of samenwerking tussen
Een vergunning aanvragen om rechten
in één procedure alles kunnen regelen.
bedrijven. Dat vraagt om een andere
te behouden is nagenoeg niet meer aan
Milieuvergunning, bouwvergunning
aanpak, bijvoorbeeld met betrekking tot
de orde. Ondernemers die hun bedrijf
en bestemmingsplan worden tegelijk
rapportages op het gebied van geluid,
blijven ontwikkelen worden breed
behandeld.
luchtkwaliteit, fijn stof of geur.
geadviseerd. Naast het regelen van de benodigde vergunning is het belangrijk
Nieuwe benadering
Kansen en mogelijkheden
ook aandacht te besteden aan onder
Naar aanleiding van de invoering van
De Wabo biedt ook kansen en mogelijk-
andere actuele thema’s als oplossingen
de Wabo heeft Exlan een aangepaste
heden voor bedrijven en zorgt voor
voor de mineralenstromen binnen een
aanpak richting ondernemers ingevoerd.
meer duidelijkheid. Door de integrale
bedrijf, ontwikkelen van nieuwe verwer-
Omdat de overheid voortaan met een
benadering wordt voorkomen dat onder-
kingstechnieken. Zeker in de intensieve
integrale procedure werkt benadert ook
nemers wel een milieuvergunning voor
veehouderij speelt op het moment veel.
Exlan bedrijven integraal. In het onder-
hun plannen krijgen, maar die later niet
Ondernemers moeten kiezen of ze op
zoeken van mogelijkheden worden zaken
uitvoerbaar blijken binnen het bestem-
termijn stoppen of doorgaan en de stal-
als bouw, milieu en bestemmingsplan
mingsplan. Daarnaast vervallen rechten
len aanpassen. Ook hier is het belangrijk
gelijktijdig meegenomen. Gelijktijdig zijn
niet meer van rechtswege. Onder de Wet
integraal te denken.
ook de productpakketten van Exlan aan-
milieubeheer van de oude milieuwet
gepast. Dat heeft te maken met andere
geving was het bijvoorbeeld zo dat de
eisen aan de bewijslast voor vergunningen,
vergunning voor (gedeelten van) plannen
www.exlan.nl
schakel in succes april 2011
5
< ABEMEC-directeur Hans Quint.
ABEMEC
Onderscheidend door service Servicegericht, rendementsbewust en zelfimporterend. Met die drie woorden beschrijft directeur Hans Quint ABEMEC het liefst. Sinds 2002 richt deze dochteronderneming van Agrifirm zich volledig op landbouwmechanisatie. Van de import en verkoop van nieuwe tractoren en landbouwwerktuigen, tot onderhoud en handel in occasions. ABEMEC is importeur van Fendt, Krone,
Service staat voorop
Quint is er van overtuigd dat service
Joskin en Lemken. Daarnaast koopt het
Tot voor kort gebeurde dat allemaal van-
essentieel is om te kunnen groeien
bedrijf rechtstreeks in bij het Nederlandse
uit 14 vestigingen, maar sinds ABEMEC
als bedrijf. “Alleen bij een hoge klant
merk Agrifac. Quint: “Deze merken, plus
op 1 maart jongstleden Van Zuijlen
tevredenheid kun je je marktaandeel
Merlo en Massey Ferguson, zien we als
Landbouwmechanisatie in Oudewater
vergroten. Wij willen er samen met de
onze A-merken. Hier willen we 80 procent
overnam heeft het bedrijf 15 locaties.
klant voor zorgen dat de machines op
van onze omzet uit verkoop en service
Vooral in Zuid-Nederland, maar in de
het juiste moment volledig inzetbaar
halen. Voor de inkoop van nieuwe machi-
afgelopen jaren zijn er verschillende
zijn.” Met deze insteek won ABEMEC
nes doen we zoveel mogelijk rechtstreeks
vestigingen boven de rivieren bij ge
vier jaar op rij de Shell Service Award
zaken met de fabrikant. We willen de
komen. Dat past helemaal binnen de
voor beste servicebedrijf op het gebied
schakel zijn tussen de producent en de
filosofie van ABEMEC. “Service en
van landbouwmechanisatie.
klant.” Met sommige merken zijn daarbij
klanttevredenheid staan bij ons voorop,
regionale beperkingen afgesproken;
daar willen we ons mee onderscheiden.
ABEMEC mag bijvoorbeeld alleen in
Afstand speelt daar een belangrijke rol
Brabant en Zeeland nieuwe Fendt
in, we willen op maximaal een half uur
tractoren verkopen. Behalve importeur
tot 45 minuten rijden van de klant zitten.
en verkoper van nieuwe machines is
Door ook vestigingen in het Noorden te
ABEMEC ook de grootste occasion
openen, zelfs één in Groningen, zorgen
handelaar van Nederland. Jaarlijks
we dat we dat ook voor de Noordelijke
worden er 300 gebruikte tractoren en
klanten waar kunnen maken”, legt
2.000 werktuigen verkocht.
Quint uit.
6
schakel in succes april 2011
“Alleen bij een hoge klanttevredenheid kun je je marktaandeel vergroten.”
ABEMEC Academy Een opvallend onderdeel van ABEMEC is de ABEMEC Academy. Onder deze vlag biedt het bedrijf de eigen medewerkers een opleiding tot monteur of administratief medewerker, maar worden ook klanten geschoold als chauffeur. Uitgangspunt is om het optimale uit machines te halen. De gedachte hierachter is dat de elektronica en functionaliteiten van machines steeds uitgebreider en complexer worden. Juist gebruik van deze opties vergroot de efficiëntie en het rendement van de machine. De chauffeursscholingen van de ABEMEC Academy richten zich op de bestuurders van de machines en tractoren. Per scholing leren deelnemers hoe ze het optimale uit hun Fendt, Krone, Massey Ferguson of Trimble kunnen halen.
Onderhoud en reparatie
storingen tijdens het seizoen en is daar-
€ 60 miljoen, het personeelsbestand
Service speelt vooral een rol bij onder-
door voor beide partijen interessant.
groeide van 125 naar 215 werknemers
houd en reparatie van machines. Daarbij
Andere voorbeelden zijn de gratis
en het aantal vestigingen steeg met
zijn goed geschoolde monteurs uiteraard
vermogenstest, waarbij jaarlijks de
vier. Hoewel in de afgelopen jaren drie
erg belangrijk, maar ook de onderdelen-
conditie van zo’n 450 tractoren wordt
bedrijven boven de rivieren werden
voorziening is een speerpunt van ABEMEC.
nagekeken, en het ABEMEC Service
overgenomen, ziet Quint de toekomst
“Ons streven is dat 90 procent van de
Totaal Plan. Dit plan omvat alles rondom
van ABEMEC niet in Noord-Nederland.
onderdelen binnen 24 uur bij de klant
de aanschaf van een nieuwe tractor of
“Ons werkgebied is eigenlijk onder de
zijn. We moeten dus genoeg onderdelen
machine, van financiering en verzekering
lijn Amsterdam-Amersfoort-Arnhem.
op voorraad hebben.” Daarnaast heeft
tot onderhoud. “De klant is zo in één
De vestiging in Groningen is ideaal om
ABEMEC een storingsdienst per locatie
keer klaar en, heel belangrijk, weet
onze klanten in die regio van dienst te
die 24 uur per dag, zeven dagen per
precies waar hij aan toe is. Ik sta er zelf
kunnen zijn, maar ik zie vooral potentie
week klaarstaat voor de klant.
van te kijken hoe hard dit gaat. We zijn
in Zeeland en Limburg. Voor Fendt heb-
Om service concreter te maken heeft
eind 2008 begonnen met het plan en
ben we nu een marktaandeel van 25
ABEMEC in de afgelopen jaren verschil-
afgelopen jaar is 50 procent van de
procent en dat willen we ook met de
lende pakketten in het leven geroepen
nieuwe tractoren onder deze voor
andere merken en service bereiken.”
om de klant te “ontzorgen”, zoals Quint
waarden verkocht.”
het noemt. Klanten kunnen bijvoorbeeld Toekomst
waarbij ze van november tot januari
ABEMEC heeft sinds 2002 een flinke
10 procent korting krijgen op het onder-
verandering doorgemaakt. De omzet
houd van de machines. Dit voorkomt
groeide van € 23 miljoen naar ongeveer
<
kiezen voor planmatig onderhoud,
Service speelt vooral een rol bij onderhoud en reparatie van machines.
schakel in succes april 2011
7
Een goede bodem
De basis voor een goede opbrengst Een goed gewas begint met een goede bodem. De kwaliteit
mindere bodemkwaliteit te compenseren
van de bodem bepaalt voor een belangrijk deel de opbrengst
met extra mineralen. Je moet het dus
van het gewas en dat is waar de teelt uiteindelijk om draait. Bodemvruchtbaarheid is daarom een belangrijk thema voor de agrarische sector en zal in de toekomst mogelijk nog belangrijker worden.
steeds meer doen met de bodem die je hebt”, legt Aaldrik Venhuizen, manager R&D bij Agrifirm Plant uit. Steeds belangrijker
Dat geldt voor alle teelten. Voor akkerbouwers en tuinders is de bodem een
8
schakel in succes april 2011
Dat is tenminste één van de conclusies
bijna vanzelfsprekend aandachtspunt
uit een recente toekomstvisie voor de
in de bedrijfsvoering, maar ook voor veel
akkerbouwsector van de Rabobank.
melkveehouders speelt de bodemkwali-
Dat komt onder andere door stijgende
teit een rol bij de teelt van gras en maïs.
grondprijzen. Om dit op te vangen kiezen
“De bodem is, zeker in de veehouderij,
akkerbouwers vaker voor intensievere
lange tijd een ondergeschoven kindje
teelten, die een hoger saldo opleveren.
geweest. Met mest en kunstmest kon
Dat heeft echter zijn weerslag op de
je veel problemen wel compenseren.
bodem, waardoor het extra belangrijk
Nu dat steeds meer aan banden is
wordt om te zorgen voor een goede
gelegd wordt bodemvruchtbaarheid
bodemgezondheid. “Daar komt nog
belangrijker voor ondernemers”, signa-
bij dat het door aangescherpte regel
leert ook Jan Hollander, productmanager
geving moeilijker is geworden om een
Rundveehouderij bij Agrifirm Feed.
“Voorlopers waren er altijd op gespitst
bodem die in orde is. Die bodem bepaalt
bodemkwaliteit tot slot gaat over
om zoveel mogelijk gebruik te maken
het resultaat van de teelt. Of het nu gaat
het bodemleven. In de bodem leven
van de eigen kracht van de bodem, maar
om akkerbouwgewassen of grasland.”
duizenden organismen. Die brengen
nu ontkomt eigenlijk niemand er meer
Bodemvruchtbaarheid wordt bepaald
lucht in de bodem en breken organische
“Door de aangescherpte regelgeving is het moeilijker om de bodemkwaliteit te compenseren met extra mineralen.” aan.” Mestwetgeving speelt daar een
door de chemische, fysische en bio
stof af, waardoor de mineralen beschik-
rol in, maar is niet de enige oorzaak.
logische eigenschappen van de bodem.
baar komen voor het gewas.
Extremere weersomstandigheden en
De chemische bodemvruchtbaarheid
zwaardere machines zorgen voor een
zegt iets over de aanwezige minerale
Kringloop
zwaardere belasting van de bodem. Dat
voedingsstoffen. Het gaat dan bij
De chemische, fysische en biologische
alles maakt bodemvruchtbaarheid nog
voorbeeld om nutriënten als stikstof
eigenschappen van de bodem staan niet
actueler, maar eigenlijk was het altijd al
en fosfaat, maar ook om de pH van de
los van elkaar. Het bodemleven heeft
een belangrijk thema.
bodem. De fysische bodemkwaliteit is
bijvoorbeeld invloed op de structuur van
de structuur van de bodem; de verhou-
de bodem, wat weer belangrijk is om
Bodem bepaalt resultaat
ding tussen grond, water en lucht. De
uitspoeling van nutriënten te voorkomen
De bodem is namelijk de basis van het
structuur is vooral belangrijk voor het
en voor een gezond bodemleven is het
gewas, stelt Venhuizen. “Gewassen
wortelen van de plant en het vocht
weer belangrijk dat de bodem de juiste
kunnen alleen optimaal groeien op een
leverend vermogen. De biologische
voedingsstoffen bevat.
schakel in succes april 2011
>
9
> Ook het gewas speelt een rol in deze
Bewust bewerken
schakels binnen de keten aan het ver-
cyclus. Organismen in de bodem halen
Een voorbeeld is het scheuren van gras-
duurzamen van de teelt. De bodem
bijvoorbeeld veel voedingsstoffen uit de
land, wat veel minder vaak wordt gedaan.
speelt daar een belangrijke rol in als basis van het akkerbouwbedrijf.
wortels van de plant en gewasresten
Voorheen werd het vaak routinematig
die overblijven na de oogst. Zo ontstaat
gedaan, tegenwoordig wordt een bewus-
een kringloop. Als die kringloop ver-
tere afweging gemaakt of het scheuren
Kijken naar gewas
stoord wordt, bijvoorbeeld door een ver-
wel echt nodig is. Die noodzaak is boven-
Onderdeel van bewust omgaan met de
dichting van de bodem, ontstaat een
dien minder groot, juist omdat voorzich-
bodem is weten hoe de bodem er voor
negatieve cyclus. Het is dan belangrijk
tiger met de bodem om wordt gegaan.
staat. Dat begint vaak met kijken naar het
die te doorbreken. Ook als de bodem-
Andere voorbeelden zijn de inzet van
gewas. Venhuizen: “Aan het gewas is
vruchtbaarheid wel in orde is, is het
groenbemesters na de maïsteelt, een
goed te zien hoe het met de bodem staat.
belangrijk er in te investeren om dat zo
bewustere vruchtwisseling en het
Waar het gewas goed groeit, is de bodem
te houden. Zowel Hollander als Venhuizen
gebruik van compost en stalmest. Ook
waarschijnlijk ook in orde. Op mindere
merken dat de sector zich hier steeds
bij akkerbouwers is er een toenemende
percelen, maar zeker ook op mindere
meer bewust van wordt. “We zien
aandacht voor de bodem. Er wordt
plekken in een perceel, is het zaak de
bijvoorbeeld dat het kunstmestgebruik
bijvoorbeeld vaker, hoewel nog steeds
oorzaak te achterhalen.” Vaak wordt
in de veehouderij in de afgelopen jaren
mondjesmaat, gekozen voor niet kerende
daarbij eerst gekeken hoe de bodem er
gehalveerd is, terwijl de drogestof op-
grondbewerking en projecten voor
chemisch voor staat. Bevat de grond
brengst van de gewassen op peil blijft.
duurzame teelt zijn in opkomst. Een
voldoende mineralen en in de juiste
Deels komt dat door efficiëntere
voorbeeld is het project Veldleeuwerik,
verhouding? Hier is relatief snel op in
bemesting, maar deels ook doordat vee-
waar Agrifirm Plant nauw bij betrokken
te spelen door het toedienen van extra
houders bewuster omgaan met bodem-
is. In de stichting Veldleeuwerik werken
nutriënten. De volgende stap is het onder-
vruchtbaarheid”, denkt Hollander.
akkerbouwers samen met andere
zoeken van de fysische eigenschappen.
Bodem is fundament onder het bedrijf Jos van den Akker heeft in maatschap met zijn broer Hans melkvee en vleesvarkens in Nistelrode. Het gras en de maïs voor de koeien telen ze zelf. De bodem is daarbij heel belangrijk, stelt Van den Akker. “De bodem is letterlijk en figuurlijk het fundament onder het bedrijf. De bodem bepaalt voor een groot deel de kwaliteit en de opbrengst van je ruwvoer, en dat is onmisbaar voor een goede en gezonde melkproductie.” De veehouders doen er dan ook zoveel mogelijk aan om de bodemvruchtbaarheid goed te houden. “We bemesten aan de hand van de grondmonsters die we iedere vier jaar nemen, bestrijden op tijd onkruid en mollen en als het nodig is beregenen we.” Toch merkt Van den Akker dat de bodemkwaliteit terugloopt. “We zitten hier op jonge gronden, met een dunne teeltlaag. Daardoor heb je weinig buffer en de huidige bemestingsnormen zijn gewoon te laag. Dit jaar gaan we daarom Kali bijstrooien op het grasland. Zo proberen we, door de bodem gezond te houden, het maximale van het land te halen.”
<
Jos van den Akker
10
schakel in succes april 2011
“De bodem bepaalt voor een groot gedeelte de kwaliteit en opbrengst van je ruwvoer, dat is onmisbaar voor een goede en gezonde melkproductie.”
Een veel voorkomend probleem is bijvoor-
Steeds vaker worden sensoren ingezet om
Gerichte aanpak
beeld verdichting van de bodem, waar-
afwijkingen in het gewas op te sporen.
Als de oorzaak van een achterblijvend
door het gewas moeilijk kan wortelen.
Het gaat dan bijvoorbeeld om satelliet-
gewas is ontdekt, kunnen telers gerichte
Als ook dit in orde is, wordt gekeken naar
beelden van percelen die afwijkingen in
maatregelen nemen. De juiste benade-
de biologische bodemvruchtbaarheid.
het gewas laten zien. “Er zijn hele mooie
ring hangt daarbij uiteraard af van het
Het beoordelen van de bodem wordt
systemen om de verschillen tussen en
onderliggende probleem. Soms heeft
in eerste instantie vaak op het oog
binnen percelen in beeld te brengen en
de bodem een extra kalkgift of gerichte
gedaan, door te kijken naar het gewas
daar gericht op in te spelen. Dit soort
bemesting nodig, soms zijn ingrijpendere
en natuurlijk naar de bodem. Agrifirm
vormen van precisielandbouw heeft
maatregelen nodig zoals draineren of
Plant heeft een checklist ontwikkeld
volgens mij de toekomst”, denkt Jan
kiezen voor een andere manier van
die ondernemers helpt de mogelijke
Hollander. Namens Agrifirm Feed is hij
grondbewerking. Venhuizen: “Je moet
oorzaak boven water te krijgen. Een
betrokken bij mijnakker.nl, een voorbeeld
zorgen dat je de bodem weerbaar maakt,
andere optie is de bodemscan, waarbij
van een systeem voor precisielandbouw.
zodat ook het gewas weerbaarder is.
het hele perceel door specialisten wordt
Behalve het gebruik van sensoren op
Een weerbare bodem zorgt voor een
geanalyseerd op chemische, fysische en
afstand, het zogeheten remote sensing,
betrouwbare en hogere opbrengst.
biologische eigenschappen. Aan de hand
wordt ook steeds meer gewerkt met
Alleen als de bodem goed is kan het
van deze scan wordt een verbeterplan
near sensing. Daarbij beoordelen sen-
gewas optimaal groeien en alleen bij
opgesteld.
soren op de machines, bijvoorbeeld
optimale groei haal je het optimale
de Yara N-Sensor, het gewas. “Deze
rendement. En dat is toch waar het
Moderne technieken
technieken bieden telers eigenlijk een
uiteindelijk om draait.”
Daarnaast zijn er steeds meer moderne
paar extra ogen, die bovendien heel
technieken die telers helpen om even-
nauwkeurig en objectief werken”,
tuele bodemproblemen te ontdekken.
aldus Venhuizen.
Kenneth Verbeek
<
Meer bodemleven door duurzaam telen Tien jaar geleden verplaatste Kenneth Verbeek zijn akkerbouwbedrijf van de Haarlemmermeer naar Luttelgeest, in de Noordoostpolder. Hier ondervond hij hoe belangrijk een gezonde bodem is. “Het gewas groeide niet optimaal en er waren problemen met bodemgebonden ziekten. Daarom ben ik vijf jaar geleden in het project Veldleeuwerik, voor duurzaam telen, gestapt. Als onderdeel daarvan kwam er een bodemkundige op mijn bedrijf.” Daarbij bleek dat de grond verschraald was door het diepploegen van klei naar zand, in combinatie met gebrekkige bemesting. “Er zat helemaal geen bodemleven in de teeltlaag.” Vijf jaar geleden is Verbeek daarom intensiever gaan bemesten met vooral vaste mest, compost en groenbemesters. Tegelijkertijd is hij begonnen met spitten in plaats van ploegen. “Ik doe om de twee jaar bodemonderzoek en zie dat de bodemgezondheid verbetert. Het duurt even voor je dat in het gewas terug ziet, maar er zit al wel meer leven in de teeltlaag en de bodem houdt beter vocht vast. Ik ben me er bewust van geworden hoe belangrijk de bodem is. Het is soms moeilijk om niet te ploegen en daardoor landbouwkundig soms wat in te leveren, maar ik zie dat het goed is voor de bodem.”
“Ik doe om de twee jaar bodemonderzoek en zie dat de bodemgezondheid verbetert.”
schakel in succes april 2011
11
plant
Gewasbescherming
Juiste middelen en juiste timing
Waarom onkruidbestrijding op gras- en maïsland belangrijk is? “Van onkruid kun je niet melken”, stelt Jan Ketelaar, specialist gewasbescherming bij Agrifirm Plant. “Veehouders willen het hoogste rendement halen van de producten die ze op eigen land telen en dan moeten de gewassen optimaal kunnen groeien.” Onkruid remt die groei en daardoor het resultaat. Gras met weinig onkruid bevat tot 20 procent meer voedingswaarde dan gras met veel onkruid, en bevat meer droge stof. Voor maïs geldt dit nog sterker. Reden genoeg om gras- en maïsland
een periode dat het onkruid in de groei
onkruidvrij te houden. Bij grasland is
Voor maïs geldt dat het beste moment om te spuiten tussen het 3e en 6e blad-
het vroege voorjaar volgens Ketelaar
stadium is. Spuit zowel in maïs als in
als, in overleg met de specialist, de
het moment om daarmee te beginnen.
gras altijd voordat het onkruid in bloei
juiste mix gekozen wordt voor de aan-
“Inspecteer het land na de winter.
is, om bijen te beschermen.
wezige onkruidsoorten.” Als zowel de
Het kan per jaar verschillen hoeveel
“De timing is verder afhankelijk van de
timing als de keuze van de middelen
onkruid en welke soorten er op komen.
weersomstandigheden”, voegt Ketelaar
in orde is, is de kans op het beste
De middelenkeuze hangt daarvan af.”
toe. “Spuit in een droog gewas en in
resultaat het grootst.
is. Meestal is één bespuiting voldoende
Graanmarkten sterk in beweging Sinds vorig jaar kent de graanmarkt forse prijsschommelingen op een relatief hoog
beloond door het verstrekken van een
niveau, na enkele jaren van een vrij vlak marktverloop. Het is belangrijk voor telers
hectarevoorschot.
om zich af te vragen hoe daar mee om te gaan. Telers kunnen bij Agrifirm Plant kiezen uit verschillende afzetvormen.
In opkomst is de duurzame teelt. Vanuit de afzetmarkt van brouwgerst
Bij de basispool is de eindprijs een
uit de markt te halen. Naast de pools
komt nadrukkelijk vraag naar duurzaam
afspiegeling van de markt vanaf het
kunnen telers kiezen om te leveren op
geteelde brouwgerst. De stichting
voorjaar vóór de oogst tot en met het
de dag(fabrieks)prijs of met termijn
Veldleeuwerik speelt hierop in. Deelname
voorjaar na de oogst. Een veel gebruikte
leveringscontracten, waarbij granen
is voor telers een interessante wijze om
vorm om risico’s te spreiden. Een bewaar-
voorafgaand aan de oogst worden
duurzaamheid op de kaart te zetten.
pool is de afzet van granen af erf in
verkocht tegen een vaste prijs. Juist dit
diverse periodes om pandkosten uit te
jaar is dit een optie om de onzekerheid
Aanmelden voor de graanpools kan vanaf
sparen en op die wijze het maximale
te beperken. Vroege aanmelding wordt
begin april via www.graanportaal.nl.
Uienvermarkting via Agrifirm Plant groeit Telers kiezen steeds vaker voor Agrifirm Plant voor de afzet van uien. Daarbij hebben ze de keuze uit verkoop op dagprijs (commissiehandel) of via de pool. Traditioneel worden uien veel op dagprijs verkocht, maar de laatste jaren zijn er zulke aansprekende resultaten in de pool bereikt dat deze verkoopmethode meer in de belangstelling staat.
12
schakel in succes april 2011
plant Tino van Dijk (links) werkt nu twee jaar met de beregeningssensor. Rechts specialist akkerbouw Erik Nagelhoud. >
Tino van Dijk gebruikt beregeningssensor in pootgoed
“Nu weet ik wat ik doe met beregenen” Akkerbouwer Tino van Dijk in Dronten gebruikt sinds twee jaar een beregenings-
Kwaliteit
sensor voor zijn pootaardappelen. “Voorheen keek ik naar de grond en naar de lucht
Van Dijk vindt het het belangrijkst om
om te bepalen of ik ging beregenen. Nu wéét ik of het nodig is of niet.”
op de kwaliteit van het pootgoed te
Lammert Westerhuis.
kunnen sturen. Daarvoor raadpleegt hij Tino van Dijk heeft in maatschap met
“Daar wilde ik me in verdiepen”, zegt
het programma, maar blijft hij ook het
zijn moeder Hennie een akkerbouw
hij. “Ik wilde ondervinden wat ik er op
gewas in de gaten houden. “Rond de
bedrijf in Dronten. Op 56 hectare telen ze
mijn bedrijf mee kon doen.” Van Dijk
knolzetting moet de grond vochtig zijn,
18 hectare pootaardappelen. Daarnaast
kreeg begeleiding van Erik Nagelhoud,
anders is er kans op schurft. Te laat
hebben ze suikerbieten, wintertarwe,
specialist akkerbouw van Agrifirm Plant.
beregenen geeft ook kans op groei-
zomertarwe, zaaiuien en moederuien. In Flevoland is van veraf zichtbaar als een akkerbouwer begint met beregenen. Voorheen maakte dat Van Dijk onrustig. “Vaak ging ik dan vast de sloot volzetten en keek ik nog eens of er regen in aan-
scheuren.”
“Het besluit om te beregenen nam ik vooral op gevoel.”
tocht was. Het besluit om te beregenen
Te veel beregenen rond de knolzetting kan ook aantallen knollen kosten, zegt Nagelhoud. “Bij poot- en tafel aardappelen komt het daarom precies. Bij chips- en frietaardappelen speelt dat minder, daar gaat het om de kilo’s.”
nam ik vooral op gevoel.” Als Van Dijk
“Je moet ermee leren werken”, stelt
Met het programma is prima te sturen
eenmaal aan het beregenen was, gaf
Nagelhoud. Een sensor in het gewas
op vochtgehalte, laat Nagelhoud zien.
hij vaak niet te veel. “Ik heb de haspel
meet het vochtgehalte in elke grond-
“Je kunt elk moment aflezen hoeveel
samen met de buurman. Als ik 30 milli-
laag van 10 centimeter. Een regenmeter
vocht in elke grondlaag van 10 centimeter
meter geef, moet de buurman lang
meet de werkelijke neerslag. Deze
zit. Je weet op een gegeven moment
wachten. Dus gaf ik vaak een lagere gift.”
gegevens worden doorgegeven aan
uit ervaring hoeveel millimeters je moet
een computerprogramma. In combinatie
geven. Te laat beginnen of te weinig
Beregeningssensor
met de weersverwachtingen krijgt de
geven hoeft met dit systeem niet meer
Twee jaar geleden kwam Van Dijk de
teler dan inzicht in de vochtvoorziening
voor te komen.”
beregeningssensor van Dacom tegen.
van het gewas.
schakel in succes april 2011
13
plant
Nauwkeurig sturen met beslissingsondersteunende systemen Met de opkomst van moderne elektronica zijn de mogelijkheden
en akkerbouw. Een voorbeeld zijn de
voor het verzamelen en bewerken van informatie enorm toe-
waarschuwingssystemen die op basis
genomen. Ook in de landbouw. Een voorbeeld daarvan is het beslissingsondersteunend systeem (BOS).
van allerlei gegevens en modellen uitrekenen hoe groot de infectiekans voor een specifieke ziekte in een gewas is. Dit draagt niet alleen bij aan het rende-
Een BOS hoeft niet per definitie een
van een BOS wat iedereen kent is het
ment van het bedrijf, maar ook aan
elektronisch systeem te zijn. Een BOS is
weerbericht. Bij de beslissing wanneer u
duurzaam ondernemen. Door gerichter
eigenlijk niets meer dan een hulpmiddel
gaat zaaien of spuiten, kijkt u immers
te werken, verbetert de efficiëntie
in uw bedrijfsvoering dat (technische)
vrijwel altijd naar de weersverwachting.
van bijvoorbeeld bemesting of gewas-
informatie verzamelt en samenvat tot een begrijpelijk geheel. Een voorbeeld
bescherming, wat ook de omgeving ten Rendement en duurzaamheid
goede komt.
Tegenwoordig zijn er echter steeds meer elektronische systemen, ook in de tuin-
IT-systemen
Veel BOS-sen worden door IT-bedrijven gebouwd en onderhouden. Belangrijke partijen zijn Agrovision en Dacom, maar er zijn veel meer leveranciers die een BOS systeem aanbieden. De systemen adviseren telers over uiteenlopende beslissingen, van het juiste moment om te beregenen of bemesten tot de beste methode van gewasbescherming. Agrifirm Plant beschikt over een breed scala aan BOS-sen van verschillende leveranciers, waar de specialisten in hun advisering gebruik van maken.
Teelt continu volgen en bijsturen met Masterlink Agri Yield Management (AYM) systemen
door telers gedurende het groeiseizoen
Het doel is een maximaal haalbare
zijn beslissingsondersteunende systemen
hun teelt continu kunnen volgen en bij-
opbrengst met een economisch en
waarmee de teelt constant te volgen is.
sturen. AYM adviseert bijvoorbeeld over
verantwoord gebruik van hulpstoffen.
Dit systeem combineert sensortechnolo-
het juiste moment en de wijze van ziekte
De inzet van dit soort systemen kan
gie, internet en beschikbare kennis waar-
bestrijding, beregening of bemesting.
een belangrijke bijdrage leveren aan
14
schakel in succes april 2011
plant
Voordeel is dat de specialist zo uit het brede pakket van aanbieders het systeem kan kiezen dat in die specifieke situatie
Aaltjesadviesprogramma uitgebreid met twee aaltjes
het beste resultaat op kan leveren. In de kadertekst vindt u meer uitleg over twee
NemaDecide wordt al enkele jaren ingezet door de akkerbouwspecialisten van
van deze systemen.
Agrifirm om telers een goed onderbouwd advies te geven voor de beheersing van aardappelmoeheid (AM). In het beslissingsondersteunend systeem zijn twee
Online
belangrijke aaltjessoorten toegevoegd: Meloidogyne chitwoodi (maïswortel-
Via de website van Agrifirm Plant hebben
knobbelaaltje) en Pratylenchus penetrans (wortellesieaaltje).
klanten gratis toegang tot een aantal BOS-sen. Na inloggen op Mijn Agrifirm
NemaDecide is in eerste instantie
Plant kunnen ondernemers bij ‘weer en
ontwikkeld voor het aardappelcyste-
gewas’ de regionale ziektedruk raad
aaltje (ACA), de veroorzaker van AM.
plegen voor de gewassen aardappelen,
ACA is een quarantaine aaltje en
bieten, bloembollen, kool, wortelen,
daarom van groot belang voor bij-
knolselderij, uien, gerst en tarwe.
voorbeeld pootaardappeltelers.
Daarnaast bepaalt de Gewis module
In sommige regio’s vormt het ACA
voor verschillende soorten gewas
echter nauwelijks een probleem
beschermingsmiddelen het optimale
omdat er weinig besmettingen zijn
spuitmoment. Deze gratis diensten
of omdat er rassen met een zeer
zijn gebaseerd op het Agrovision BOS
goede AM resistentie beschikbaar
pakket, regionale gegevens en weers-
zijn. Dit laatste geldt met name voor
voorspellingen.
de zetmeelaardappelteelt. Er zijn
Agrifirm Plant ontwikkelt ook zelf hulp-
wel andere aaltjes die opbrengst en
Zo worden de gevolgen van deze keuzes
middelen die bij verschillende teelt
kwaliteit van de aardappelteelt beïn-
op de aaltjespopulatie en de opbrengst
keuzes kunnen helpen. Een voorbeeld is
vloeden. Deze aaltjes vermeerderen
van de aardappelen inzichtelijk.
de Seed Selector. Hierin kunnen telers
zich niet alleen op aardappelen, maar
Agrifirm Plant heeft, gebaseerd op
via Mijn Agrifirm Plant op basis van de
op een groot aantal andere gewassen.
de kennis uit NemaDecide, Agrifirm
verschillende raseigenschappen een
Twee van deze aaltjes, Pratylenchus
Aaltjesadvies ontwikkeld. De online
keuze maken welk ras maïs, graan,
penetrans en Meloidogyne chitwoodi,
module geeft advies over het gebruik
groenbemester et cetera het beste bij
zijn opgenomen in NemaDecide
van granulaten, grondontsmetting en
de teeltdoelen past. Telers die meer uit
Plus. NemaDecide kan verschillende
vanggewassen ter bestrijding van
een BOS willen halen en dit helemaal
teeltmaatregelen, zoals vrucht
het aardappelcysteaaltje.
toespitsen op hun eigen bedrijf kunnen
opvolging, rassenkeuze, granulaat
ervoor kiezen zelf een pakket BOS-sen
gebruik, grondontsmetting et cetera,
Ga hiervoor naar
aan te schaffen en zo bedrijfs- en zelfs
doorrekenen.
www.agrifirm.com/aaltjesadvies
perceelspecifiek advies te krijgen.
een duurzame en efficiëntie voedsel-
MasterLink wordt ingezet als communi-
is daarbij dat de teler en zijn specialist
productie. Agrifirm Plant werkt daarom
catiemedium tussen de specialist en de
continu met elkaar in verbinding staan
samen met andere organisaties om
teler en is de basis bij het adviseren van
en adviezen optimaal in de praktijk
telers te stimuleren om een beslissings-
aangesloten telers op het gebied van
kunnen worden uitgevoerd.
ondersteunend systeem in te zetten.
bodemverbetering, teelt, bemesting,
Daarbij wordt uitgegaan van MasterLink.
gewasbescherming en beregening. Uniek
schakel in succes april 2011
15
plant
< De aanvoer van calcium zorgt voor een hogere pH.
Calcium en bodemstructuur Gips, brandkalk en andere kalkmeststoffen zijn doeltreffende manieren om verzuring van de bodem tegen te gaan en daarmee de bodemvruchtbaarheid te verbeteren. De aanvoer van calcium zorgt voor een hogere pH en gaat zo verzuring tegen. Vooral bij kleigrond is het belangrijk om de juiste kalkmeststof te kiezen. Bij kleigronden zijn de ruimte tussen de
De pH van de bodem bepaalt in welke
trager op, waardoor vooral het effect
kleiplaatjes en de structuur van de klei-
vorm calcium het beste kan worden
op de bodemstructuur minder groot is.
plaatjes bepalend voor de bewerkbaar-
toegediend. Op gronden met een pH
De keuze tussen gips en brandkalk hangt
heid en het waterbergend vermogen van
onder de 6 voldoen alle kalkmeststoffen,
onder andere af van de behoefte aan
de bodem. Naast organische stof hebben
op gronden met een hogere pH gaat
magnesium, brandkalk is namelijk een
ionen hier invloed op, waarbij de groot-
de voorkeur uit naar gips of brandkalk.
bron van zowel calcium als magnesium.
ste rol is weggelegd voor calcium en
Meststoffen op basis van calcium
magnesium.
carbonaat lossen op deze gronden
Organische meststof van constante kwaliteit In slechts 24 uur van dierlijke mest tot een hoogwaardige organische meststof voor
sector zijn volgens Witte onder andere
onder andere de bloembollenteelt. Dit is het verhaal achter ORGAplus, een organische
de verbetering in opbrengst en maat
meststof die drie jaar geleden op de markt werd gebracht. Hier gingen vele jaren van
sortering en dat er geen verbrandings-
onderzoek aan vooraf, wat uiteindelijk resulteerde in een gepatenteerde composteer
risico van het gewas bestaat.
techniek die het mogelijk maakt elke keer weer hetzelfde eindproduct te maken.
ORGAplus Sierteelt is een meststof voor onder andere bollenteelt op zandgrond.
Ton Witte, teamleider bollenteelt bij
een betere vitaliteit en weerbaarheid van
Het gaat om een componentmeststof
Agrifirm Plant, is er van overtuigd dat
het gewas. Dat zorgt voor een betere
op organische basis. Cebeco Meststoffen
het product de concurrentie met kunst-
opkomst en weggroei en minder uitval.
is de hoofddistributeur van ORGAplus
mest aan kan. “Dat blijkt ook uit officieel
De nutriënten zijn nagenoeg niet uit-
meststoffen in Nederland, die voor de
onderzoek en de praktijk. Er wordt ge-
spoelbaar en worden dus beter benut.”
bloembollenteelt verkrijgbaar zijn via
werkt met natuurlijke grondstoffen die
Andere voordelen voor de bloembollen-
Agrifirm Plant.
onder gecontroleerde omstandigheden in 24 uur gecomposteerd worden tot een meststof van een constante en hoge kwaliteit. ORGAplus bevat alle hoofd- en nevenelementen, meer dan 34 sporenelementen en heeft een hoog humusgehalte. Enkele kenmerken zijn een betere bodemstructuur en -gezondheid (ziektewerendheid) en het plant/wortel versterkend vermogen, met als gevolg
16
schakel in succes april 2011
plant
Pilot met waterbroei van hyacinten <
De pilotgroep.
Agrifirm heeft in 2009 met vijf telers een pilotgroep opgestart om inzicht te krijgen in de broei van hyacinten op water. Met behulp van proeven en door het delen van
probleem van bloemen die omvallen
ervaringen wordt kennis vergaard over de broei op water. Voordeel van broeien op
tijdens de oogst kan mogelijk voor
water is de gelijkmatige watertemperatuur en het feit dat je overal voldoende
komen worden door het gebruik van
water hebt. Hierdoor is het totale broeiproces korter.
de vernieuwde Agrifirm Aqua-Tray. Agrifirm Plant heeft een adviserende
De belangrijkste vraag die de pilotgroep
kostenbesparing gerealiseerd kunnen
en coördinerende rol binnen de pilot-
wil beantwoorden is of de broeikwaliteit
worden tijdens de koelperiode.
groep. Daarnaast is Praktijkonderzoek
van hyacinten op water die van hyacinten
De eerste stappen zijn inmiddels gezet.
Plant & Omgeving (PPO) verzocht om
op potgrond kan evenaren. Daarnaast
Wortelverslijming lijkt, na toevoeging
deel te nemen, omdat deze organisatie
wordt het droog koelen van de bollen
van een bacteriepreparaat, geen
een belangrijke bijdrage kan leveren aan
onderzocht. Daarmee zou namelijk een
problemen meer te geven. En het
het vervolgonderzoek.
Minimale beschadiging en uitval De Aqua-Tray van Agrifirm Plant is een
Zo’n zeven jaar geleden is Agrifirm
Verschillende prototypen werden ont-
innovatief systeem voor waterbroei van
samen met een groep broeiers gestart
wikkeld en afgekeurd. Tot vorig jaar.
bloembollen in stilstaand water met
met het ontwikkelen van een water-
een eb- en vloedsysteem.
broeitray. De tray moest aan de volgende
De Aqua-Tray voldoet aan alle gestelde
eisen voldoen: stevig, geen lekproblemen,
eisen en heeft een handig brugsysteem
geen prikschade in de bol, voldoende
waardoor de wortels niet in elkaar
ruimte voor wortelgroei zonder dat er
groeien. Door de slimme opstelling van
mee geplukt wordt. Bovendien werd
de 13 rijen wordt de bol alleen in de
gezocht naar een manier om het arbeids
buitenste rok geklemd wat een mini-
intensieve kantelen voor het verversen
male beschadiging en uitval geeft. Ook
van water in de cel te voorkomen.
de ruimtebenutting is optimaal, waardoor er meer bollen op de bak gaan en
< De Aqua-Tray, hier met tulpen voor de broei.
er geen ombak meer nodig is.
schakel in succes april 2011
17
plant
Online fruitteelttechnische informatie Sinds dit jaar werkt Agrifirm Plant samen met Fruitconsult voor het vaststellen van teelttechnische adviezen over gewasbescherming, teelten en bemestingen. Deze adviezen zijn online beschikbaar voor fruitteeltklanten via Mijn Agrifirm Plant, evenals simulatie modellen en adviezen op basis van Rimpro (schurft en fruitmot), Polpro en weersgrafieken. Telers kunnen inloggen met hun Z-login, die ook gebruikt wordt om bijvoorbeeld online bestellingen door te geven. Een Z-login is via Agrifirm
Fruittelers Tijssen vinden hagel verzekering te duur en te onzeker
agelnetten H voor stabieler rendement
op te vragen. Inloggen kan op www.agrifirm.com/plant.
De gebroeders Tijssen investeren dit jaar voor een kwart van
Eenmaal ingelogd kunnen bezoekers
hun areaal appels in hagelnetten. In een risicogebied is dat snel
kiezen voor de knop ‘Fruitteelt advies’. Hier staan alle fruitteelt
rendabel. De bouwvergunning is rond, de komende weken gaan
berichten, de meest recente adviezen
ettelijke palen de grond in.
staan als eerste vermeld. Voor de eerste keer in vier jaar had Bertie
Bertie: “Ook Kanzi. Het is ons duurste
Tijssen in Batenburg afgelopen jaar geen
product en alleen de allerbeste kwaliteit
hagelschade. In Bergharen, even verderop,
wordt op de markt gebracht onder de
had zijn broer Wim wel hagelschade:
naam Kanzi. Met hagelschade haal je
voor de zesde keer in tien jaar. “Onze
die kwaliteit niet.”
bedrijven liggen in risicogebied. Onze
18
schakel in succes april 2011
hagelverzekering is daardoor erg duur”,
Drierijenspuit
zegt Wim. De broers hebben daarom
De broers hebben gekozen voor het
besloten om te investeren in hagelnetten.
nieuwe systeem van het Oostenrijkse
“Die bieden een stabieler rendement”,
bedrijf Frustar. Agrifirm Plant is exclusief
stelt Bertie.
leverancier in Nederland. “Bij dit systeem
Vorig jaar al plaatsten ze hagelnetten
overspant het net drie rijen. Dat was een
over 6 hectare Kanzi op het bedrijf in
voorwaarde, omdat we een drierijenspuit
Bergharen, deze maanden zijn ze druk
hebben”, zegt Wim. “Daarnaast vormen
met 8 hectare op het bedrijf in Batenburg.
ze een soort kap, waardoor de hagel niet
plant
< De eerste palen voor de hagelnetten zijn inmiddels geplaatst in Batenburg.
Bedrijfsgegevens De broers Wim, Bertie en Menso Tijssen hebben een fruitteeltbedrijf van 36 hectare in Bergharen, Batenburg en Oosterhout. Ze telen 32 hectare appels, waarvan 12,5 hectare Kanzi, 12 hectare Elstar, 4,5 hectare Jonagold en 10 procent bestuivers. Daarnaast heeft het bedrijf 4 hectare peren van het ras Conference.
ophoopt, maar wordt gelost op de gras-
stap alle appels onder netten te zetten.”
materialen zijn al geleverd en de komende
banen. De netten zijn met 4,70 meter
Het komende jaar gaat Agrifirm Plant
maanden vindt de installatie plaats.
mooi hoog, er is veel ruimte onder het
klimaatmetingen verrichten in het gewas,
De broers helpen zelf mee. “Dat past
net waardoor de boom toch voldoende
zegt Hilko Strik, specialist fruitteelt.
ons prima in het vroege voorjaar”, zegt
licht krijgt.”
“We meten de lichtdoorval, de tempe-
Wim. De fabrikant gaat uit van 300 uur
De broers hebben goede ervaringen met
ratuur, luchtvochtigheid en UV-straling.
werk per hectare voor de complete
netten. “Vorig jaar hadden we begin juni
Dat laatste zegt mogelijk iets over de
montage, zegt Strik. “Afhankelijk van de
de hagelnetten geïnstalleerd en een
levensduur van de netten. De overige
vorm van het perceel en het areaal is het
maand later hadden we al hagel”, zegt
factoren geven informatie over mogelijke
een investering van 15.000 tot 19.000
Wim. “Dat maakte het meteen een
invloed op de groei.”
euro per hectare. Maar je bouwt het
goede investering.”
De bouwvergunning is rond, de eerste
dan ook voor dertig jaar.”
Super kleur
De broers hebben de indruk dat de hagelnetten geen negatieve invloed hebben gehad op de oogst. Bertie: “We hadden vooral angst voor de kleuring en voor het later plukken. Maar de kleur was vorig jaar super en we waren hooguit twee dagen later met plukken. Daarom hebben we vorig jaar al besloten om stap voor
Bertie (links) en Wim Tijssen.
“De netten zijn mooi hoog en er is veel ruimte onder. Hierdoor krijgt de boom toch voldoende licht.”
schakel in succes april 2011
19
feed
Goede resultaten met 100-dagenaanpak
Gezonde koeien, goede productie en gemakkelijk werken Melkveehouders Arjen Faber en Tiny Huitema voeren hun
ervaringen met de voeding van droge
droogstaande koeien volgens het Total Dry-concept van de
koeien volgens de 100-dagenaanpak.
100-dagenaanpak. Dat scheelt hen veel werk en kosten. En hun koeien kalven gezonder af.
Aanvankelijk deed hij dat met een gemengd rantsoen, dat hij speciaal voor de droge koeien samenstelde, in overleg met zijn rundveespecialist
Met de minishovel pakt veehouder Arjen
gehuisvest in een nieuwe ligboxenstal,
Tjits Agricola. Dat was één rantsoen
Faber een plaat stro op en rijdt deze voor
die ruimte biedt aan 120 koeien. De stal
voor de hele droogstand, op basis van
het voerhek en drukt het even aan. Stro
is op de groei gebouwd. Een eventuele
een lage energie-inhoud en aangevuld
is de ene helft van het droogstands-
uitbreiding van de veestapel staat echter
met droogstandsmineralen.
rantsoen. De koeien halen zelf de andere
pas op het programma voor na 2015.
Het enige wat er mankeerde aan deze
helft, de speciaal voor dit rantsoen
“Ik ga geen quotum meer kopen, dat
voerstrategie, waren praktische bezwa-
ontwikkelde brok Total Dry Excellent,
kan echt niet uit.”
ren. Faber heeft geen voermengwagen,
in de krachtvoerbox.
In de visie van de ondernemer levert
Zo gemakkelijk is het voeren van droog-
optimaliseren meer op. De focus ligt
staande koeien volgens de 100-dagen-
daarbij meer op diergezondheid en arbeid
aanpak. Arjen Faber heeft hiermee
dan op een topproductie. “Ik wil graag
ervaring sinds vorig jaar juli. Het bevalt
een hoge productie per koe, ik geniet er
hem goed.
van als een koe een keer meer dan vijftig liter geeft, maar dat is niet mijn doel.
“Melkziekte was een probleem op ons bedrijf. Nu hebben we dat een stuk beter in de hand.”
Optimaliseren
Wat ik wel wil, is goede resultaten halen.
De veehouder heeft samen met zijn
Daarvoor heb je in de eerste plaats
dus hij liet het rantsoen door de loon-
vriendin Tiny Huitema een melkvee
gezonde koeien nodig.”
werker verwerken in een mengkuil.
bedrijf met 105 melkkoeien en 80 stuks
Bovendien had hij op zijn bedrijf een
jongvee in Dijken, bij Langweer in
100 dagen
ruwvoertekort en moest het voer voor
Friesland. (zie kader)
Voor Faber zijn de 100 dagen rond het
dit rantsoen aankopen. Toen Agrifirm-
Hun melkkoeien worden sinds vorig jaar
afkalven heel belangrijk. Hij heeft goede
specialist Tjits Agricola met het Total
20
schakel in succes april 2011
feed
100-dagenaanpak De 100-dagenaanpak is gericht op de cruciale periode van 100 dagen rond droogstand, afkalven en opstart. Dankzij een unieke totaalaanpak: een uitgekiend rantsoen in de droogstand, de juiste verzorging rjen en zijn specialist Tjits Agricola (l) A in de stal met de droogstaande koeien.
Dry-concept kwam, is Faber overgestapt.
koeien blijken sneller weer ruwvoer op
“Stro voeren is veel gemakkelijker en door
te nemen. Faber: “De voeropname na
de speciale brok, Total Dry Excellent,
het afkalven; daar staat of valt alles
krijgen de koeien alles wat ze nodig
mee. Als een koe verkeerd begint, blijf
hebben. En de kosten per koe liggen op
je problemen houden: slepende melk-
hetzelfde niveau als met mijn mengkuil.”
ziekte, minder weerstand en dus een
rond het afkalven en de beste voeders voor de opstart. Arjen Faber, Tiny Huitema en hun zoontje Henry voor hun boerderij in Dijken (Fr.)
hogere kans op mastitis, moeilijk drachtig Melkziekte
worden; noem maar op. Alles bij elkaar
Faber kijkt tevreden naar zijn koeien.
kan dat je resultaten behoorlijk naar
“Ze zijn door het stro mooi droog op de
beneden halen. Je merkt het niet direct
mest. Ze zijn echt brandschoon. Wat
als kosten, je krijgt er niet letterlijk een
ook een groot voordeel is: ze drogen heel
rekening voor, maar het kost wel geld.”
snel op aan het begin van de droogstand.
Specialist Agricola: “We noemen dat
De melk is er zo onder weg.” “En als je
verborgen rendement. Alleen al een
de brok verstrekt met een voercomputer,
geval van melkziekte, bijvoorbeeld, kost
zie je meteen als er een keer iets mis is”,
alles bij elkaar 150 euro en een koe die
vult Agricola aan. Faber heeft vooral veel
aan de nageboorte blijft staan kost al
plezier van de 100-dagenaanpak door-
gauw 200 euro per geval.”
dat hij melkziekte beter in de hand heeft.
Faber: “En dan heb je het nog niet eens
“Melkziekte was een probleem op ons
over de ergernis. Niets zo waardeloos
bedrijf. Nu hebben we dat een stuk beter
als dat je ’s avonds nog even de ronde
in de hand. En de gevallen die we nog
maakt en er ligt er één aan de grond.
hebben, zijn veel minder heftig.”
Als een koe kalft, moet dat vanzelf gaan. Je wilt er het liefst geen omkijken naar
Bedrijfsgegevens > melkveebedrijf Arjen Faber en Tiny Huitema > veestapel: 105 melkkoeien, 80 stuks jongvee
Verborgen rendement
hebben. Ook daarom is diergezondheid
> grond: 54 hectare, 9 maïs en 45 gras
Hij merkt dat zijn koeien na het afkalven
belangrijk.”
> melkquotum: 950.000 kilo
gemakkelijker starten. De nieuwmelkte
schakel in succes april 2011
21
feed
Exlan: centrale verwerking bemestingsplannen Rundveehouders die gebruik maken van derogatie moeten jaarlijks een bemestingsplan opstellen. Hierin staat bijvoorbeeld informatie over het
Rantsoen: gericht meer structuur telen
grondgebruik van het bedrijf en de geplande mestgift voor het komende jaar. De Algemene Inspectie Dienst (AID) controleert op de aanwezigheid van een bemestingsplan en veehouders doen er dan ook goed
Voldoende structuur in het rantsoen van melkvee is belangrijk voor een effici谷nte
aan om altijd een geprint exemplaar
voerbenutting. De keuze voor een structuurbron is afhankelijk van verschillende
te hebben liggen.
factoren. Vaak wordt de structuurbron aangekocht bij een akkerbouwer of andere
Net als voorgaande jaren biedt
toeleverancier, maar melk足足veehouders kunnen er ook voor kiezen om zelf een
Agrifirm Feed de mogelijkheid om
structuurhoudend gewas te telen.
dit plan voor veehouders op te stellen. Vanaf 1 januari 2011 wordt dat ver-
Dat kan gewoon gras zijn. Een optie is
Ook van een perceel grasland met een
zorgd door Exlan, vanuit de vestiging
bijvoorbeeld om het gras 7 tot 10 dagen
laag aandeel goede grassoorten kan
in Meppel. Exlan stelt het bemestings-
later te maaien dan normaal. De graskuil
grover gras of hooi worden gewonnen.
plan op, en zorgt ervoor dat dit aan
wordt dan grover en de verteerbaarheid
Na twee zware maaisneden is een
het einde van het jaar geactualiseerd
neemt af. Een risico van later maaien is
dergelijk perceel toe aan vernieuwing
wordt, zodat in januari 2012 de juiste
dat ongunstige weersomstandigheden
van de graszode.
aanvullende gegevens worden
het succes fors kunnen be誰nvloeden.
Een andere mogelijkheid is om een gewas
doorgegeven.
te kiezen dat van nature extra structuur >
Vezelhennep.
biedt. Er bestaan bijvoorbeeld gras-
Voor meer informatie:
soorten die harder blad hebben, bij-
Exlan Noord, (0522) 26 86 00
voorbeeld rietzwenkgras. Naast gras is luzerne ook een prima aanvulling in het rantsoen. Maar de teelt, oogst en opslag van luzerne zijn complexer dan van gras. Een nieuw gewas dat een goede structuurbron is, is vezelhennep, ook wel kemp genoemd. De relatief makkelijke teelt, de hoge opbrengst en lage kostprijs maken vezelhennep interessant. In 2011 starten 50 klanten van Agrifirm Feed met het telen van in totaal 140 hectare vezelhennep.
22
schakel in succes april 2011
Het bemestingsplan vermeldt onder andere de geplande mestgift.
De stand van Agrifirm Feed in Venray. >
feed
Agrifirm Feed combineert LIV met bezoek Wanssum Begin maart vond de eerste editie van de Landbouwdagen Intensieve Veehouderij (LIV) in Venray plaats. Agrifirm Feed combineerde dat met een rondleiding voor pluimvee- en varkenshouders in de onlangs gemoderniseerde productielocatie in Wanssum. Pluimveehouder Frans Smolenaers
Kwaliteit
De klant staat centraal, zo blijkt onder-
uit Nederweert is één van de bezoekers
De bezoekers verwonderen zich over het
meer uit de geportretteerde veehouders
in Wanssum. “Ik kom niet iedere dag
geringe aantal personeelsleden. Vijf
en akkerbouwers. Het bezoek op deze
in een voerfabriek. Dit was een mooie
werknemers per ploegendienst bedienen
eerste aflevering van de LIV Venray
gelegenheid.” “Agrifirm staat dicht
de hele fabriek. Ook de kwaliteitscontrole
is veelbelovend, aldus Ruud Peek,
bij haar klanten. De rondleiding in
wekt indruk. Er worden talloze monsters
specialist Varkenshouderij en gastheer
Wanssum wordt daarom verzorgd
genomen, die minstens een half jaar
op de Agrifirm stand.
door specialisten van Agrifirm Feed”,
worden bewaard. Rooijakkers: “Bij
legt specialist Pluimvee Gertjan
calamiteiten zijn die monsters van groot
Tevreden
Rooijakkers uit.
belang.” Smolenaers waardeert die
Ook de broers Roland en Guido Verbeek
nadruk op kwaliteit. “Aandacht voor
bezochten de stand. Hun bedrijf is één
Trots
voerkwaliteit is heel belangrijk. Ook de
van de eerste nieuwe adressen waar
De medewerkers van Agrifirm zijn trots
beste veehouder is voor een groot deel
Agrifirm Feed mengvoer aflevert. De
op deze vestiging. Terecht. De afgelopen
afhankelijk van de kwaliteit van het voer
broers wisselden hun vier locaties in
twee jaar is hier fors geïnvesteerd, onder
en door deze controle is het mogelijk om
Velden in voor een nieuw bedrijf met
andere in een nieuwe productielijn voor
eventuele calamiteiten terug te leiden.”
1.400 biggen en 3.000 vleesvarkens in
vleespluimveevoer met een expander en
het landbouwontwikkelingsgebied bij
een vacuümcoater. Met deze combinatie
Sevenum. Ze waren al klant bij Cehave
wordt het voer extra ontsloten en hoog
Landbouwbelang. Of ze bij de verhuizing
energetisch gemaakt. Het succesvolle
hebben overwogen om van voerleveran-
vleespluimveevoer van oud-Agrifirm
cier te wisselen? “Goede dingen moet je
wordt volgens hetzelfde procedé gemaakt.
zo laten”, vindt Guido. Naar tevredenheid
Daarnaast bevindt zich in de fabriek een
voeren de broers Air Line® voeders.
productielijn voor legpluimveevoeders, waarin een walsenstoel is geïnstalleerd
Gertjan Rooijakkers leidt bezoekers rond in Wanssum.
Daarmee kunnen ze meer mest afzetten op het eigen akkerbouwbedrijf. Wat ze van de stand van Agrifirm vinden?
om te zorgen voor de juiste structuur, en twee perslijnen voor varkensvoeders en
Nieuwe stand
Ronald: “Het geeft een vertrouwd gevoel
speciaalvoeders. Gezien de flexibiliteit
Na afloop van de rondleiding verspreidt
om de schakel terug te zien.” Dat de
in deze fabriek worden hier veel klant-
het gezelschap zich over de LIV. De eerste
oorspronkelijk Limburgse naam Land-
specifieke (aanvullende) voeders
beurs waar de nieuwe stand van Agrifirm
bouwbelang nu definitief is verdwenen,
gemaakt. De vier moderne productie
te zien was. Die ontlokte bezoekers
zit de broers niet dwars. Zolang Agrifirm
lijnen kunnen jaarlijks 300.000 ton
positieve reacties. In het ontwerp is de
hen ondersteunt in de ontwikkeling
varkens- en pluimveevoer produceren.
huisstijl van Agrifirm goed herkenbaar.
van hun bedrijf, zijn ze tevreden.
schakel in succes april 2011
23
feed
Juiste speenvoer geeft biggen goede start Marcel Berkvens en zijn vrouw Miriam vinden het belangrijk om hun biggen een goede start te geven. Vanaf een leeftijd van vijf dagen voeren ze daarom speenvoer bij om een speendip zo veel mogelijk te voorkomen. Eind vorig jaar stapten ze over op het nieuwe Air Line® speenvoer en de resultaten mogen er zijn. Marcel Berkvens vindt het belangrijk dat
varkens op een tweede locatie, maar in
ze opnemen. Dat vind ik belangrijk. Ik
zijn biggen van het begin af aan gezond
2005 zijn ze overgegaan op 850 zeugen.
weeg het voer niet, ik werk meer op
zijn en goed groeien. “Vooral voor onze
“Het ouderlijk bedrijf met 250 zeugen
gevoel en daarom voer ik de biggen het
afnemers is dat belangrijk. Problemen
staat nu leeg. We hopen het te verplaat-
liefste altijd zelf.” Op 24 dagen worden
rondom het spenen kunnen nog lang
sen naar het landbouwontwikkelings-
de biggen gespeend, na het spenen krij-
doorwerken en ik wil goede biggen af-
gebied (LOG) en daar vleesvarkens te
gen ze nog acht dagen lang speenvoer.
leveren.” Berkvens houdt in het Brabantse
gaan houden”, legt Miriam uit.
Daarna gaan ze over op Air Line® Big.
Mariahout samen met zijn vrouw Miriam 850 Topigs 20 zeugen uit eigen aanfok.
Ook bij de zeugen wordt Air Line® voer Voeren op gevoel
gebruikt, in de kraamstal krijgen ze
De varkenshouders krijgen drie dagen in
Air Line® Lacto.
Italië
de week hulp van een ZZP-er. Bepaalde
De biggen, uit een combinatie met een
dingen doet Marcel echter graag zelf,
Talent beer, gaan op 25 kilo, na ongeveer
zoals het bijvoeren van de jonge biggen.
9 weken, naar Italië. “Daar doen ze het
Vanaf de vijfde dag in de kraamstal
goed. Ze groeien bijna 700 gram per dag,
krijgen ze speenvoer bijgevoerd. “Zo
wat in Italië bovengemiddeld is, en, het
kunnen ze wennen aan vast voer en
belangrijkste, ze hebben erg mooie
gaat de overgang na het spenen gemak-
hammen. Toch zou ik wel graag mijn
kelijker. We beginnen met een klein
Air Line® Speen
eigen biggen afmesten. Afzet over de
beetje, ik geef ze zoveel dat het kommetje
De jongste biggen krijgen Air Line®
grens is toch een risico.” Tot vijf jaar
net niet leeg raakt. Dan blijft het voer
Speen. Dat liep goed, met een uitval van
geleden hadden de varkenshouders vlees-
vers, maar bovendien weet ik precies wat
ongeveer 1 procent na het spenen en
24
schakel in succes april 2011
“Sinds we dit nieuwe voer gebruiken is de opname veel beter.”
feed
Hogere voeropname met Air Line® Speen In 2002 kwam het Air Line® assortiment van Agrifirm Feed op de markt. Sindsdien zoeken nutritionisten continu naar mogelijkheden om de lijn verder te verbeteren. In 2010 is het vernieuwde speenvoer Air Line® Speen op grote schaal getest in de praktijk en naar aanleiding van de goede resultaten wordt het vernieuwde voer
Air Line® Speen nu breed ingezet. >
Gemaakt mbv een unieke productietechniek waarbij de grondstoffen
hoge temperatuur gekookt worden in plaats van geperst. Voor dit onder speenvoer is,druk naasten optimalisatie van de grondstofsamenstelling, gekeken Hierdoor ontstaat een luchtige kleine korrel 2mm). naar korreldiameter om de voeropname te lichtverteerbare verhogen en de speendip zoveel(ø mogelijk te voorkomen. Het resultaat is een voer met een korrelgrootte van maar 2 mm.
en toepASSing DezeeigenSchAppen korrel van ‘hagelslagformaat’ zorgt voor een verhoging van de voeropname
te zetten vanafbevat 1 week tot zurencombinatie 2 weken na spenen. met >ruimIn10%. Daarnaast Airvoor Line®spenen Speen een die effectief de biggen aan droogvoer. is tot aanHierdoor het eind wennen van de dunne darm. alvast Ook zijn er hoogverteerbare eiwitbronnen gebruikt, die bijdragen aan hogere gehalten threonine en tryptofaan gehalten. Prestarter (Babito)
Air Line® Speen (tot ca. 350 gr opname/dag)
Deze aminozuren zorgen voor meer weerstand en minder stress.
Air Line® Big
1 week voor spenen tot max 2 weken na spenen
Het voer wordt in praktijk vaak ingezet als prestarter, vanaf ongeveer 14 dagen leeftijd dedroge kraamstal. zo alvast wennen aan vastbrij voer. > in Als korrelDe tebiggen voerenkunnen of om een stabiele homogene van te maken. Air Line® Speen is een volledig voer voor biggen tot een lichaamsgewicht van ca. Marcel Berkvens.
reSuLtAAt 10 tot 12 kg. Het is inzetbaar van 1 week voor spenen tot 2 weken na spenen en zorgt
verhoging voeropname maximale opname na het spenen en voorkomt verteringsproblemen. Het is Air Line® Speenvoor>eenforse > minder verteringsproblemen ook geschikt om een stabiele homogene brij te maken vanwege de luchtige structuur. bestellen > biggen die eerder op gewenst aflevergewicht zijn 28,7 afgeleverde biggencode per zeug, maar Air Line® Speen is uitgebreid getest op Agrifirms researchfarm Laverdonk. > gewenste toeslag op biggen bij verkoop 5000 toch was Marcel niet helemaal tevreden.
De belangrijkste conclusies staan hieronder vermeld: > gemak, rust en voorspelbaarheid
“De biggen hadden wel eens dunne mest zaakte geen uitval, maar ik wil dat ze
proefreSuLtAten
een goede start hebben.” Vier maanden
0 - 14 dagen
geleden vertelde Agrifirm Feed specialist
gewicht dag 0 (kg)
7,6
Jan van Acht hen over het nieuwe Air
gewicht dag 14 (kg)
12,1
Line® Speen, een nieuw speenvoer met
groei (g/dag)
317
voeropname (g/dag)
390
en dat baarde me zorgen. Het veroor-
een kleinere korrel in hagelslagformaat en een samenstelling die goed verteerbare grondstoffen bevat. Al in de proeffase zijn de ondernemers overgestapt op dit voer. “Het grootste verschil is de opname. Die is veel constanter en daardoor hoger. In de kraamstal is de opname
ir Line® A Speen
Agrovision Top 20 %groei
Biggen gestart met Air Line Speen bij 27 kg (opgevolgd door Air Line Big) levensgroei (g/dag)
385
379
eindgewicht (kg)
27
27
leeftijd (dagen)
67
68
al erg goed en na het spenen blijft dat
(Bronnen: proef Laverdonk 2010 & Agrovision)
zo. Sinds we dit nieuwe voer gebruiken hebben we ook helemaal geen problemen meer gehad met dunne mest en de uitval is zelfs nog iets gezakt, na het spenen zitten we nu onder de 1 procent.
Links standaard persvoer en rechts Air Line® voer in een glas water. Het Air Line® voer lost snel op door hoge ontsluiting.
Zo kunnen we de biggen dus echt een goede start geven.”
schakel in succes april 2011
25
feed productie bovendien goed vast gehouden, ook heel belangrijk.” Ook de overige resultaten mogen er zijn. De uitval ligt rond de 7,5 % en de voerconversie en opname zijn goed. Na 73 weken zitten ze nog goed in de veren en, niet onbelangrijk, de eieren zijn van hoge kwaliteit. “Nauwelijks tweede soort eieren en mooi binnen het gewicht. We hebben nog nooit zo’n goed koppel gehad, het is eigenlijk gewoon jammer dat ze over twee weken al weg gaan”, vindt Bertha. Opfok
Waar dit succes aan te danken is vinden de pluimveehouders moeilijk te zeggen. Voor Van de Munt staat in ieder geval vast dat de opfok een grote invloed heeft. “Zelf doe je er natuurlijk ook alles aan, maar de opfok is wel erg belangrijk. Toen we bij dit koppel gingen kijken waren het al mooie, rustige hennen. Het was al vanaf het begin een veel belovend koppel en dat hebben ze waargemaakt.” Toch is het niet alleen de opfokker die bijdraagt aan mooie < Gerrit van de Munt.
resultaten. Van de Munt besteedt zeker in het begin van de ronde veel tijd en aandacht aan de kippen. De jarenlange ervaring in de biologische
Volop aan de leg tot en met de laatste weken
pluimveehouderij komt daarbij mooi van pas. Voeding
Daarnaast is ook goed voer belangrijk. Van de Munt voert sinds ongeveer een
Als één van de eersten stapten Gerrit van de Munt en zijn vrouw Bertha uit Ede eind
jaar van Agrifirm Feed. “Ik zag bij anderen
1994 over op de biologische legpluimveehouderij. Een grote stap, waar ze geen spijt
dat het goed voer was en voor een gun-
van hebben gekregen. “De eieren brengen meer op, we hebben vaste afzet en het
stige prijs. Dat is toch ook niet onbelang-
loopt gewoon goed. Wij zouden niet meer terug willen”, stelt Gerrit van de Munt.
rijk. De kippen doen het er goed op en we hebben een goede klik met onze
Van 2.500 hennen en 200 vleesvarkens
Goede resultaten
specialist, Henk Jan Schuurman.” Over
is het bedrijf inmiddels gegroeid tot
Het huidige koppel zit nu op 73 weken
een paar weken worden er weer jonge
9.000 biologische hennen, een maat-
en legt nog volop. “De productie zit nog
hennen geleverd door broederij Verbeek.
schap van Gerrit, Bertha en hun zoon
op 82 procent, toch 8 procent boven de
“Het wordt toch weer afwachten hoe die
Frank. Na 25 jaar als pluimveehouder
norm”, rekent Van de Munt uit. “De top
kippen het doen. Wij zullen er in ieder
heeft Van de Munt het vak aardig in de
lag op 95 procent en we zaten 28 weken
geval alles aan doen om tenminste in
vingers en dat blijkt uit de resultaten.
boven de 90 procent. Ze hebben de
de buurt van deze ronde te komen.”
26
schakel in succes april 2011
Bij de opvang van jonge kuikens is winst te behalen. >
feed
Minder antibiotica is uitdaging voor de hele sector Antibiotica is een belangrijk thema in de intensieve veehouderij. De overheid wil dat
Stabiele voeders
de veehouderij sector het antibioticumgebruik in 2013 met 50 procent heeft terug
Daarnaast zorgen nutritionisten ervoor
gedrongen, om resistentievorming tegen te gaan. Een flinke uitdaging, waarin alle
dat binnen de voeders niet te veel
schakels uit de keten een rol spelen.
variatie optreedt. Een stabiele samenstelling en stabiele grondstofkwaliteit
Om het antibioticagebruik terug te
kuikens te kijken. Lichaamstemperatuur
voorkomen dat het maagdarmkanaal
dringen is een breed pakket aan maat-
en gedrag laten veel zien over de klimaat
van het dier zich vaak moet aanpassen
regelen nodig. Belangrijke thema’s zijn
instellingen en geven handvatten voor
aan nieuwe samenstellingen. Dat
bedrijfshygiëne, vaccinatieschema’s,
mogelijke aanpassing.
voorkomt verstoringen in de darm en
voeding, bedrijfsmanagement en de opvang van jonge kuikens.
zorgt dat nutriënten voor de juiste Voersamenstelling
doeleinden wordt gebruikt. Het speelt
Het antibioticaprobleem is echter een
zo een belangrijke rol in een betere
Opvang kuikens
probleem van de hele keten en moet
diergezondheid.
Met name bij de opvang valt winst te
door de hele keten aangepakt worden.
behalen. Doordat de voorschakels geen
Specialisten spelen een belangrijke rol in
Onderzoek
antibiotica meer gebruiken, is er een
de advisering, maar ook de voersamen-
In de proefstallen van Agrifirms research-
hoger risico op gezondheidsproblemen
stelling is belangrijk. De verbetering en
farm Laverdonk wordt onderzoek gedaan
bij kuikens in de eerste week na aan-
ondersteuning van diergezondheid is
naar mogelijkheden om het technische
komst bij de vleeskuikenhouder. Die moet
een belangrijk speerpunt bij het samen-
resultaat verder te verbeteren. Ook
dus nog sterker sturen op de optimale
stellen van de voeders van Agrifirm
daar ligt de focus steeds meer op de
omstandigheden voor eendagskuikens.
Feed. Zo wordt voor elke leeftijdsfase
combinatie van technisch resultaat en
Dat vraagt soms om een andere werk-
bekeken welke nutriënten het dier
gezondheid. Het streven is goede tech-
wijze en extra aandacht voor zaken als
nodig heeft. De samenstelling van een
nische resultaten in combinatie met
vloertemperatuur, stalklimaat en de
startvoer voor jonge dieren is wezenlijk
een lage uitval, gezonde kuikens en
manier van voer en water verstrekken.
anders dan een afmestvoer voor oudere
droog strooisel.
Daarbij is het belangrijk goed naar de
dieren.
Goede start essentieel voor goede finish Een kuiken is de eerste circa 5 levensdagen koudbloedig. Dit betekent dat het kuiken haar eigen lichaamstemperatuur nog niet kan reguleren. Een juiste temperatuur is daardoor essentieel voor een goede start. Een kuiken met bijvoorbeeld een te hoge lichaamstemperatuur zal minder eten. Dit stagneert de ontwikkeling van het immuunsysteem. Hierdoor groeit het kuiken minder hard, wat ten koste gaat van het gewicht en uiteindelijk het rendement. Tijdens de Landbouwdagen Intensieve Veehouderij Venray heeft Agrifirm Feed daarom thermometers uitgedeeld om vleeskuikenhouders bewust te maken van de noodzaak van een juiste lichaamstemperatuur van kuikens.
schakel in succes april 2011
27
“Rinus weet hoe belangrijk ik een laag antibioticagebruik vind en denkt daar in mee. Daardoor komen we samen tot goede oplossingen.” Ronny Graat vleeskuikenhouder in De Mortel
“Ronny weet wat hij belangrijk vindt en gaat daar voor. Ook als dat niet de makkelijkste weg is. Dat dwingt respect af.” Rinus Tops specialist Vleespluimvee Agrifirm Feed
Samenspel Ronny Graat (r) streeft naar een zo laag mogelijk antibioticagebruik bij zijn 200.000 vleeskuikens. Dat vindt hij belangrijk voor zichzelf, zijn gezin en zijn omgeving. In 2010 daalde het verbruik met 70 procent. Op 1,42 miljoen kuikens verbruikte hij slechts € 400 aan medicijnen, meer dan 90 procent van de kuikens bleef antibioticavrij. Ondertussen verbeterden de technische resultaten. Het is het resultaat van een goed klimaat en een goede gezondheid. Warmtewisselaars en de juiste voeding helpen daarbij, net als een goede samenwerking met adviseurs, zoals Rinus Tops van Agrifirm Feed. Samen zoeken ze creatieve oplossingen om bij een minimaal medicijngebruik toch goede resultaten te halen.
colofon
schakel in succes is het klantenblad van Agrifirm en verschijnt 6 keer per jaar. Redactie Afdeling Communicatie Agrifirm Fotografie Albert Brunsting, Marcel Bekken, Wim Roefs en Harma Drenth Concept en realisatie JEEN bureau voor communicatie Drukwerk Ten Brink, Meppel
