Better Together 3 - 2020

03 Magazine voor agrarisch ondernemers

10 | 2020

Better Together

Kennis delen met Porcus Campus

Voorzitter Jongerenraad stelt zich voor

Samen voor biodiversiteit

PAGINA 6

PAGINA 15

PAGINA 18

voorwoord

2

Samen bereiken we meer We werken in een sector waar ontzettend veel speelt

Leden kunnen hun ideeën aandragen, die worden

en verandert. Een sector waar veel mensen en

beoordeeld door een speciale commissie vanuit de

partijen een mening over hebben, waar we moeten

Ledenraad. De coöperatie ondersteunt de projecten

inspelen op nieuwe ontwikkelingen en regels.

financieel, Agrifirm reikt kennis en ervaring aan en

Dat vraagt om vernieuwing, om bruggen bouwen,

zo bereiken we als coöperatie meer dan een individu

om onderzoek. Zaken die als individueel ondernemer

ooit zou kunnen bereiken.

op zijn zachtst gezegd moeilijk op te pakken zijn, zeker naast je gewone bedrijfsvoering. Agrifirm

Ook de inzet van Agrifirm om de stem van de boer te

heeft die slagkracht en die expertise wél. Juist

laten horen in de markt en de maatschappij is voor

in tijden als deze zie ik de meerwaarde van de

mij een heel goed voorbeeld van de meerwaarde

coöperatie dan ook als nooit tevoren.

van de coöperatie. De Ledenraad heeft coöperatie Agrifirm uitdrukkelijk opdracht gegeven om zich

De coöperatieprojecten zijn hier een heel mooi

actief met het maatschappelijk debat te bemoeien.

voorbeeld van. De Ledenraad van Agrifirm heeft

Om de stem van de sector te laten horen in de

900.000 euro vrijgemaakt om te besteden aan

dialoog met publiek en politiek en zo te zorgen

projecten die belangrijk zijn voor leden van Agrifirm,

voor een evenwichtige discussie. Zo zat Agrifirm

maar te groot voor een individuele ondernemer.

bijvoorbeeld aan tafel bij de onderhandelingen over het Klimaatakkoord en is Agrifirm partner van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Een ander heel mooi voorbeeld dat bijna niet te missen is, vooral als je de spotjes al eens hebt zien of horen komen op televisie of radio, is de campagne ‘Gebruik je boerenverstand’. Over beide voorbeelden meer verderop in deze Better Together, die bovendien een nieuwe ‘look and feel’ heeft gekregen.

Ik vind het mooi om te zien hoe de coöperatie lading geeft aan ‘Samen bereiken we meer’, en daar mijn eigen bijdrage aan te leveren. Want het is écht zo dat we samen sterker staan en dat is nu belangrijker dan ooit.

Kees van der Bos Vicevoorzitter Raad van Commissarissen

3

Innovatie Onderzoek voor teelten met toekomst

Porcus Campus

4

12

In de regio Flevoland en Overijssel:

6

Elkaar scherp houden

in vogelvlucht

14

Weer samen vergaderen

Veehouderij en speelboerderij Boer Bart

15

Even voorstellen Lennaert Haanstra

18

Coรถperatief ondernemen Samen voor biodiversiteit

We moeten ons verhaal blijven vertellen

24

22

26

Over Agrifirm Korte berichten Trendwatching Vegan: meer dan een hype

mooi werk

Veldbonenoogst

18

28

Van de boer Proeven en praten

COLOFON

Better Together is het ledenmagazine van Agrifirm en verschijnt 4 keer per jaar.

Contact communicatie@agrifirm.com | T 088 - 4881000 Fotografie Agrifirm, Ivo Hutten, Wouter Borre Concept en realisatie JEEN communicatie Drukwerk Bek, Veghel

inhoud

10

in vogelvlucht

4

Melkveehouderij en speelboerderij Boer Bart

“Wij houden Jersey koeien. Ons perceel is zo’n 40 ha. De koeien lopen van maart tot oktober buiten in de wei, dag

Bartele en Rianne Holtrop uit Rotstergaast (FR) 90 Jersey koeien, 250 kippen, een speelweide,

en nacht. Melken doen we met een 16 stands swingover mobiele melkstal, die op de foto niet

restaurant en boerderijwinkel.

te zien is. Het rode dak is de kipcaravan die we wekelijks verplaatsen. Juist omdat onze

boerbart.nl

koeien zoveel buiten zijn, is er veel tijd voor andere activiteiten. De koeien draaien mee met de natuur, dat houdt zichzelf goed in balans.”

“Achter het woonhuis hebben we onze ontvangstruimte en restaurant. In dit restaurant serveren we in de herfst- en winterperiode huisgemaakte familiegerechten met zoveel mogelijk producten van onze boerderij en uit de streek. In onze boerderijwinkel verkopen we eieren, melk van onze Jersey koeien en kaas.”

“In 2014 zijn we in deze Friese stelpboerderij uit 1932 komen wonen. We zijn gestart met alleen koeien, in 2018 hebben we de keuze gemaakt om actief gasten te verwelkomen op de boerderij. We zijn een speelboerderij gestart en een restaurant met het ’Bij de boer aan tafel concept’.”

5

in vogelvlucht

“Dit is onze speelboerderij. De weide is goed afgeschermd, de kinderen kunnen veilig spelen. De ouders kunnen lekker genieten van een kopje koffie, terwijl de kinderen zich uitleven op het veld. Als de kinderen het leuk vinden, kunnen ze ook bij de koeien en kippen gaan kijken. De speelboerderij loopt goed.

Bezoekers zijn erg enthousiast. Vorig jaar was een goed jaar en dit jaar is het weer drukker. Achter de speelboerderij ligt een bloemenveld, aangelegd voor de bijen. Ook kunnen onze bezoekers hier zelf bloemen plukken.”

“Dit is onze groentetuin. Hier komt een deel van de groenten vandaan die we gebruiken in ons restaurant. We willen deze groentetuin in de toekomst graag nog verder uitbreiden. Dat is op deze locatie eigenlijk nog onze enige wens.

Verder vinden we hier alles goed in balans.

Misschien dat we in de toekomst op een andere locatie een soortgelijk bedrijf met restaurant op kunnen zetten.”

“In de winter staan de koeien in deze ligboxenstal met 100 boxen. De koeien worden buitenom gevoerd, de mobiele melkstal komt in de winter achter de ligboxenstal te staan. De kuil die je achter de ligboxenstal ziet, gebruiken we dus alleen in de winter.”

6

interview

Familie Rooijakkers zorgt met Porcus Campus voor verbinding

“ Wij willen mensen vertellen waar hun voedsel vandaan komt�

Ondernemer Maarten Rooijakkers Bedrijf Met broer John: > 3 varkensbedrijven met 6500 vleesvarkens > Porcus Campus in Aarle-Rixtel (NB)

7

interview

De 16 varkensrassen van Porcus Campus

In hun voormalige zeugenstal in Aarle-Rixtel wordt op dit moment de laatste hand gelegd aan Porcus Campus, een recreatief kenniscentrum over de varkenshouderij en voedsel. Ontstaan vanuit noodzaak en gevoed door passie en gedrevenheid. “De kennis van consumenten over hun voedsel holt achteruit. Wij willen mensen

Berkshire

vertellen waar hun voedsel vandaan komt. Dat is onderdeel van onze

Bonte Bentheimer

visie en missie. Porcus Campus is een middel om dit te bereiken.”

Gloucester Old Spot Kune Kune Mangalitza

Vertel, Porcus Campus.

zeugen. Toen al vonden we het

Meishan

Wat is het precies?

belangrijk om ons verhaal te

Nederlands landvarken

“Porcus Campus is een plek

vertellen, om de verbinding

Pietrain

waar bezoekers op een leuke

met burgers te zoeken. Daarom

Oxford Sandy and Black

manier meer leren over de

hebben we toen ook meteen een

Tamworth

varkenshouderij en de rol

zichtstal geopend. De reacties

Iberico

ervan in de voeding. In onze

die we kregen waren enorm

Duroc

voormalige zeugenstal houden

positief. In 20 jaar tijd hebben

Hampshire

we maximaal 200 varkens van

we meer dan 200.000 bezoekers

Large black

zo’n 16 verschillende rassen

gehad.

Large white

uit de hele wereld. We bieden

In 2017 stonden we op een

Saddleback

mensen de mogelijkheid om

kruispunt. De provincie had

eigenaar te worden van zo’n

nieuwe verordeningen opgesteld

varken, dat trouwens gewoon

rondom ammoniakreductie.

bij ons op het bedrijf blijft, en

Om op deze locatie te kunnen

we bieden vergaderruimtes en

blijven ondernemen, moesten

hotelkamers aan. Alles in Porcus

we enorme investeringen

Campus staat in het teken van

doen. Mijn broer John en ik

kennis delen. Niet alleen van

vroegen ons af: gaan we dat nog

“Alles in Porcus Campus staat in het teken van kennis delen.”

producent aan consument, maar ook zeker andersom.

Het is tweerichtingsverkeer.”

terugverdienen? Willen we dat eigenlijk nog? Daarnaast hadden we geen bedrijfsopvolging, Johns kinderen en mijn kinderen willen

Hoe zijn jullie tot het

allemaal het varkensbedrijf niet

idee van Porcus Campus

overnemen. Dus toen zijn we

gekomen?

gaan brainstormen: wat kunnen

“20 jaar geleden hebben we ons bedrijf op deze locatie gebouwd voor in totaal 800

we met dit bedrijf? We zijn op een andere manier naar het bedrijf en de locatie gaan kijken.”

>>

interview

8

>> En toen kwam daar in één keer

Jullie hadden ook alleen voor

een grote varkenshouderij, maar

Porcus Campus uit de hoge

vermaak kunnen kiezen, toch

ik ben ervan overtuigd dat de

hoed?

hebben jullie de link naar de

boodschap van verbinding in onze

“Nee, zeker niet in één keer. Het

varkenshouderij en voedsel

omgeving beter overkomt.”

is natuurlijk een proces geweest.

gehouden.

Je moet het zien als een trechter

“Dat klopt. Wij vinden de

Hoe ziet het verdienmodel van

waar je bovenin van alles

varkensrassen de lijm en het

Porcus Campus eruit?

in gooit, onderin blijven de goede ideeën over. Ons startpunt was: ‘Wat vinden we leuk om te doen’.

Voor ons was dat

cement van ons totale concept. Als ze

“Wij gewoon een vinden de plek waar je overvarkensrassen de kunt nachten en lijm en het cement Devergaderen. varkens maken van ons totale het uniek. concept.”

Het gaat bij

duidelijk: de verbinding zoeken

weg zijn, heb je

ons niet om snel geld te verdienen.

“We hebben ons verdienmodel gebaseerd op 5 pijlers: het verkopen van varkens, losse bezoeken aan de stallen, excursies, vergaderingen en overnachtingen. Het aantal bezoekers is lastig in te schatten, maar we hopen toch zeker op duizenden per jaar. We vragen een toegangsprijs van € 5 per persoon. We denken dat we het risico aardig gespreid hebben.

We hebben namelijk naast Porcus Campus nog 3 locaties

met de maatschappij. We

Want dan hadden we onze lege

met 6.500 vleesvarkens. We

wonen in een mooie, interessante

stallen wel voor andere dingen

zijn niet van Porcus Campus

omgeving, we zitten helemaal

gebruikt, bijvoorbeeld voor

afhankelijk. Dat zou op dit

vrij. Daar zagen we wel potentie

opslag van caravans. Wij zijn

moment ook niet verantwoord

in. En onze kinderen zijn ook

enorm gedreven om mensen

zijn ten opzichte van onze

enthousiast. Omdat de gemeente

te vertellen waar hun voedsel

gezinnen. Wie weet gaat het zo

Laarbeek recreatie verder wil

vandaan komt. Om kennis te

goed lopen in de toekomst dat we

stimuleren, was het eerste

delen. Dat kun je doen door voor

een of meerdere locaties kunnen

idee geboren. Toen begon het

een schoolklas te gaan staan of

afstoten. Voorlopig willen we de

finetunen.”

in een zaaltje ergens achteraf

binding met het primaire bedrijf

je verhaal te vertellen. Maar ik

wel houden. Dat is een belangrijk

denk dat je boodschap veel beter

aspect voor het kennis delen. We

landt in een omgeving als Porcus

hebben Porcus Campus kunnen

Campus. Mensen zien met hun

realiseren van eigen geld, vooral

eigen ogen hoe het eraan toe

dankzij de goede varkensprijzen

gaat in een stal, beleven het echt.

van afgelopen jaar. We hebben er

Nu zijn de omstandigheden in

geen lening voor af hoeven sluiten.

onze stal wel iets anders dan bij

Dat is wel een heel prettig idee.”

9

denk in mogelijkheden, niet in

of een Chicken Campus. Dan

rassen te verzamelen?

beperkingen. Natuurlijk kan

kun je de verbinding producent-

“Zeker niet eenvoudig, het was

ik niet garanderen dat het een

consument maximaal maken.

een hele zoektocht. Het Chinese

succes wordt, maar ik denk

Ik zie echt bedrijven voor me

Meishan ras is bijvoorbeeld heel

dat het echt kans van slagen

met een goed verdienmodel.

zeldzaam. Via de WUR hebben

heeft. En niet alleen in de

Hoe mooi zou het zijn als we dat

we bevroren spermarietjes

varkenssector...”

verder zouden kunnen uitrollen?

kunnen bemachtigen. Sommige

Maar goed, laten we eerst deze

rassen staan nog steeds op

Hoezo?

campus goed opstarten en

mijn verlanglijstje, bijvoorbeeld

“Soms ben ik al een beetje aan

dan verder de mogelijkheden

Franse en Duitse landrassen. De

het vooruit kijken. Ik denk dat

onderzoeken. Er zijn in ieder

fokkers zijn aangesloten bij een

het concept van een campus

geval ideeën genoeg. Wat dat

rassenvereniging en zij willen de

ook in andere sectoren heel

betreft denk ik wel eens, was ik

genetica niet vrijgeven. Hopelijk

goed zou kunnen slagen,

maar 40 jaar jonger!”

lukt het me in de toekomst nog.”

bijvoorbeeld een Cow Campus

Hoe reageren mensen als je vertelt over Porcus Campus?

“Iedereen reageert eigenlijk heel positief. Er zijn al veel organisaties en bedrijven partner, waaronder Agrifirm. Dat komt omdat Porcus Campus in deze tijd past. Sommige dingen zijn namelijk heel sterk tijdgebonden.

Op dit moment is er veel behoefte aan kennis over voedsel en is er veel vraag naar verbinding tussen producent en consument.

Als we dit 20 jaar geleden zouden hebben geprobeerd, zou het waarschijnlijk geflopt zijn.

Maar het past gewoon in de huidige tijdsgeest.

Natuurlijk zijn er altijd mensen die zeggen dat het weinig kans van slagen heeft. Maar daar ben ik het niet mee eens. Ik

interview

Hoe moeilijk was het om alle

innovatie

10

Onderzoek voor teelten met toekomst Het verlagen van de milieu-impact van teelten is een rode draad in het onderzoek van Agrifirm. Om stappen te kunnen zetten op het gebied van een circulaire en duurzame landbouw, en om teelten gezond te houden bij het wegvallen van veel gebruikte middelen, zijn er op verschillende locaties proeven ingericht die de mogelijkheden onderzoeken voor teelten met een lagere milieu-impact.

“We zien duidelijk dat verduur-

uitgefaseerd. Om teelten gezond

geïntegreerde gewasaanpak,

zaming een belangrijk thema is

te houden, is het belangrijk om

waarbij we met een totaalplaatje

in het onderzoek dat we doen”,

daar goede alternatieven voor

voor een weerbaar gewas

vertelt technisch specialist

te vinden.”

werken. Dat is meer dan alleen

Jan Ties Malda van Cebeco,

gewasbescherming, het zit

productmanagement- en

Een alternatief voor een bepaald

hem ook in een slim bouwplan,

kennispartner van Agrifirm. “Dat

middel, kan meer zijn dan een

inzet van technologie en data,

komt enerzijds voort uit het

vervangend middel. “Soms zijn

bodembeheer, bemesting en

streven van zowel Agrifirm als de

dat chemische middelen die

bijvoorbeeld rassenkeuze.”

sector naar een verantwoorde

minder belastend zijn, maar liefst

Op meer dan vijfenveertig

keten en toekomstbestendige

gewasbeschermingsmiddelen

locaties in Nederland heeft

landbouw, en anderzijds door de

of weerbaar telen met

Agrifirm daarom proeven

veranderende regelgeving waarin

biostimulanten. Nog liever

ingericht om te werken aan

steeds meer middelen worden

werken we toe naar een

teelten met toekomst.

11

innovatie

Valthermond Hoe kun je met zo min mogelijk milieu-impact gewasbescherming en bemesting optimaliseren om zetmeelaardappelen en granen langer gezond en vitaal te houden?

Randwijk Het meerjarig project Groene Chemie Fruit draait om gewasgezondheidssystemen met een lage Akkerbouw

milieu-impact. Door stoffen die de plantweerbaarheid verhogen,

Vollegrondsgroenten

daalt het aantal milieubelastings-

Fruit

punten. Dit biedt ook mogelijkheden

Bloembollen

voor het vervangen van stoffen die mogelijk verdwijnen in de toekomst.

Voorhout

Lelystad

Breezand

Om de inzet van chemische

Bij PPO Lelystad onderzoekt

Onderzoek naar een steeds

gewasbeschermingsmiddelen

Agrifirm de mogelijkheden

duurzamer teeltsysteem voor een

in bollen terug te dringen, liggen

voor biostimulanten en groene

toekomstbestendige bollensector

er in Voorhout proeven met

gewasbescherming in aardappelen

is het speerpunt van het Expertise-

biostimulanten in tulpen,

en uien, voor teelten met een lagere

centrum Bloembollen van Agrifirm-

hyacint en narcis. Ook wordt er

milieu-impact. De uitfasering

GMN. Thema’s zijn onder andere

gezocht naar alternatieven voor

van Mancozeb is een belangrijke

vitaliteit en groene alternatieven

Mancozeb ter bestrijding van vuur

drijfveer, waarbij we liefst zoeken

voor (verdwijnende) chemische

met minder milieu-impact.

naar niet-chemische oplossingen.

middelen.

in de regio

12

Agrifirm is een landelijke coöperatie, maar juist ook regionaal actief. Wat speelt er in de verschillende districten? De districtsvoorzitter Flevoland/Overijssel vertelt over projecten, kansen en uitdagingen in zijn district.

Elkaar scherp houden

Flevoland

Overijssel

Districtsvoorzitter Arjan Coppelmans (43) verhuisde in 2008 vanuit het Brabantse Son en Breugel naar Overijssel, op de rand van Salland en Twente. Met zijn vrouw Thea en hun vier kinderen woont hij in Beerzerveld, waar ze een melkveebedrijf runnen.

Misschien zijn het zijn roots, maar als er iets speelt,

op een hoger plan te brengen.” Een jaar geleden

gooit hij het ook op tafel om het bespreekbaar

werd hij districtsvoorzitter Flevoland/Overijssel van

te maken. “Dat is denk ik kenmerkend voor de

coöperatie Agrifirm. Dit district vertegenwoordigt

manier waarop ik bestuursfuncties vervul”, aldus

verschillende regio’s en daarmee ook verschillende

Coppelmans. Eerder was hij binnen LTO Ommen

mentaliteiten. “De gemiddelde Sallander kijkt

actief rondom het thema Natura2000 en

meer de kat uit de boom, Twentenaren zijn wat

Ruimtelijke Ordening, ook is hij secretaris van de

eigenzinniger en in Flevoland vind je zakelijk

Veeteeltstudieclub Vriezenveen, informeert hij

ingestelde ondernemers uit alle windstreken.

de VVD over landbouwontwikkelingen en zit hij

Als geboren en getogen Brabander maak ik in

in de ledenraad van FrieslandCampina. “Ik vind

dit district dus deel uit van een gemêleerd

het leuk om als ambassadeur en boegbeeld te

gezelschap. Juist door de verschillen houden

helpen om de agrarische sector en de coöperatie

we elkaar scherp.”

13

beschermingsmiddelen

Resultaten zichtbaar maken

“Voor onze leden in Flevoland is

“Sinds kort hebben we als

dit een hot item. Uit het oogpunt

bestuur de rol om zelf actief uit te

van kostenoverwegingen en wet- en regelgeving wordt het steeds lastiger om middelen op te halen bij een afhaalpunt.

dragen wat wij als leden bereiken met Agrifirm. Terecht, vind ik. Dat doen we met boerenbijeenkomsten en workshops

Eigenlijk wil Agrifirm toe naar een systeem van

op onze bedrijven, toegankelijk voor leden en

bestellen en binnen 3 uur bezorgen. Begrijpelijk,

niet-leden. Het zijn mooie gelegenheden om

maar voor de leden is het wel een ding. Als

informatie te delen. Zo hebben wij op ons bedrijf

district volgen we de ervaringen van onze leden

de ervaring gedeeld met zomerstalvoeren, en het

en geven we hun signalen door aan Agrifirm. Dit

meten van de individuele ontwikkeling van het

heeft onder andere tot uitkomst dat balieverkoop

jongvee waardoor dieren eerder kunnen afkalven.

binnen Emmeloord vooralsnog mogelijk blijft.”

Een ander voorbeeld is een pilotproject voor betere bodemvruchtbaarheid in de Flevopolder, waarvan de resultaten ook weer worden gedeeld met de leden.”

Luisterend oor “Toen de coronacrisis net gaande was, hebben we bij de directie aangegeven dat de coöperatie nadrukkelijk ook aandacht moet hebben voor boeren die het moeilijk hebben. Dit kan zowel financieel als psychisch zijn. Er is dan ook projectgeld vrijgemaakt voor boeren om hen bij te staan met een gesprek. De mensen van Agrifirm

Diversiteit bewaken “We vinden het belangrijk dat onze bestuursleden een goede afspiegeling zijn van de klanten van Agrifirm.

Toen een fruitteler uit het bestuur ging, wilden we dus een vervanger uit dezelfde

behoren tot de erfbetreders die kunnen

sector. Onder de acht sollicitanten waren

signaleren als er problemen zijn op het

twee biologische ondernemers. Ze werden het

boerenerf. Ze weten vaak wel als er iets aan

uiteindelijk niet, maar door deze gesprekken

de hand is en nu zijn er ook middelen om boeren

beseften we dat we ook biologische boeren

met problemen tegemoet te komen.”

in het bestuur moesten hebben. Omdat alle bestuursleden ook weer actief zijn in andere

Kom je als lid van coöperatie Agrifirm in

organisaties hebben we een groot netwerk en

liquiditeits- of persoonlijke problemen door

zijn we een goede radar voor geluiden in het

corona? Dan staan we als Agrifirm ook nu voor

veld waar Agrifirm op kan inspelen.”

je klaar door een gratis intakegesprek van onze gespecialiseerde ondernemerscoaches.

Na dit gratis gesprek krijg je als Agrifirm-lid 50% korting op het uurtarief, om samen met de ondernemerscoach van Agrifirm Exlan de besproken stappen uit te werken.

Dit jaar nieuw in het districtsbestuur: Jaco Burgers uit Lelystad sector akkerbouw en vollegrondsgroenten

in de regio

Afhaalpunt gewas-

ledenraad

14

Weer samen vergaderen Voor het eerst sinds Corona een streep zette door alle ontmoetingen en bijeenkomsten, kwamen zowel de Ledenraad als de Jongerenraad in augustus en september weer bij elkaar.

In theater Orpheus, waar voldoende ruimte is om gepaste afstand te houden, ontmoetten de leden elkaar na meer dan een half jaar online vergaderen weer in persoon.

15

“ Belangrijk dat de jonge generatie gehoord wordt” Voorzitter van de Jongerenraad word je meestal pas in het vierde, en laatste, jaar dat je lid bent. Lennaert Haanstra kreeg de kans om al in zijn derde jaar voorzitter te worden. “Ik zag er gelijk een uitdaging in.”

Samen met zijn broer nam

een leuke stap extra waar ik ook

ik dat ben, vind ik het belangrijk

Lennaert Haanstra een aantal

bestuurlijke ervaring mee op kan

dat ook de stem van de jongere

jaar geleden het akkerbouw-

doen.”

generatie gehoord wordt.”

Het bedrijf in Luttelgeest,

Lennaert merkt dat de Jongeren-

Ook voor jonge ondernemers

in de Noordoostpolder, bestaat

raad steeds serieuzer genomen

vindt Lennaert het belangrijk om

uit 185 hectare frietaardappelen,

wordt. Namens de jongeren

een brede blik te houden. “Door

uien, knolselderij, wortel,

met een stem en innovatieve

de jongerenraad leer ik zelf ook

suiker-bieten en tarwe.

ideeën naar buiten komen bij het

anders naar dingen te kijken. Ik

bestuur, ziet Lennaert wel zitten.

spreek nu veel mensen buiten

bedrijf van hun vader over.

Sinds 2,5 jaar is Lennaert actief

“Wij hebben als jongeren nog een hele carrière voor

ons bedrijf en regio en na afloop van zo’n gesprek neem ik altijd

in de Jongeren-

ons en daarom vind ik

weer ideeën mee naar ons bedrijf.

raad. “Ik haal er

het belangrijk dat onze

Binnen de Jongerenraad probeer

veel energie en

generatie achter de

ik ook te zorgen voor een bredere

nieuwe kennis

ideeën staat die Agrifirm

blik. Het lijkt me bijvoorbeeld

uit. De kans

voor de toekomst heeft.

interessant en leerzaam om

om voorzitter te worden zie ik als

Sinds ik kan lopen, heb ik al boer willen worden. Nu

verbinding te zoeken met andere coöperaties, om zo kennis, energie en ideeën te delen.”

Wil je ook meepraten over de toekomst van Agrifirm?

Meld je dan aan voor de Agrifirm Jongerenraad.

In meerdere districten is nog plek voor nieuwe leden.

Meer weten? Stuur dan een mail naar: cooperatiezaken@agrifirm.com

even voorstellen

Lennaert Haanstra (28), akkerbouwer en nieuwe voorzitter van de Jongerenraad

mooi werk

16

Wie?

Met de combine, een New Holland CX5.80 die Pieter van der

Pieter van der Burg

Burg afgelopen jaar nieuw in gebruik heeft genomen, oogst hij zijn veldbonen. Het Varifeed maaibord, waarvan de messen in en

Wat?

uit kunnen schuiven, kan hij aanpassen aan het gewas. Op dit perceel,

Veldbonenoogst

twaalf hectare op de klei, waren ook de rassendemovelden van Agrifirm met veldbonen gesitueerd. In totaal teelt Van der Burg op 19 hectare

Waar?

winter- en zomerveldbonen. De opbrengst is naar verwachting.

Oostwold (GR)

“Ik had gedacht aan gemiddeld zeven ton, het bleek 7.200 kilogram per hectare”, aldus Van der Burg. “Ten opzichte

Wanneer?

van het langjarig gemiddelde van 6.500 kilogram per

15 augustus 2020

hectare is dat niet gek.” Na vermaling van de veldbonen, kan hij de 70.000 Goed Nest kuikens op zijn bedrijf een jaar voeren.

16

17

mooi werk

17

coĂśperatief ondernemen

18

Samen voor biodiversiteit Frans Hollewand (m) samen met twee andere initiatiefnemers van het project: Digni van den Dries (l) en Harm Ziel (r).

Wat begon als een spontaan idee om een kale berm in te zaaien,

Op 5 maart van dit jaar ontvingen

mondde uit in een prijswinnende samenwerking tussen zeventig

vier initiatiefnemers van het

boeren en burgers. Het project Bloeiende Zwijnsweg is het perfecte

project Bloeiende Zwijnsweg,

voorbeeld van de mogelijkheden die ontstaan als ondernemers

waaronder Frans Hollewand,

de handen ineen slaan en zich samen inzetten voor thema’s als

een van de twee cheques van de

biodiversiteit en het herstellen van de boer-burgerverbinding.

Samen voor Biodiversiteitsprijs.

Het was een mooie steun in de rug voor het verder professionaliseren en concretiseren van het project, dat een half jaar eerder begon als een kleinschalig idee van een aantal boeren-buren.

>>

19

coรถperatief ondernemen

coöperatief ondernemen

20

Bloeiende berm

hoog staat en het is ook voor

en 50 burgers aan de Zwijnsweg

“Vorig najaar begon de gemeente

onszelf natuurlijk een hartstikke

en om te zorgen dat er geen

met het afgraven van de berm

mooi gezicht”, aldus Hollewand.

hondenpoep of afval in het hooi

om de afwatering te verbeteren”,

terecht komt heb je elkaar nodig.”

vertelt Frans Hollewand,

Meerjarig plan

De gesprekken met de gemeente

akkerbouwer en melkveehouder

De initiatiefnemers wilden het

hadden wat voeten in de aarde,

aan de Zwijnsweg in Ens.

meteen goed aanpakken en de

maar leidden tot goede afspraken

“De berm was kaal en schraal

bermen langs de hele lengte

en ook de boeren en burgers van

en ik had het er met de buurman

van de weg, 5,5 kilometer lang,

de Zwijnsweg waren enthousiast.

over dat we daar toch eigenlijk

inzaaien. Stap 1 was daarom

Bovendien bleek het project in

iets mee moesten. Verderop

een gesprek met de gemeente

aanmerking te komen voor het

aan de Zwijnsweg bleek er ook

om afspraken te maken over

Innovatiefonds van Deltaplan

iemand bezig met plannen

het zelf mogen beheren van de

Biodiversiteitsherstel.

om de berm in te zaaien en zo

bermen en een vergoeding voor

ontstond het idee om samen

het inzaaien. “We wilden niet

Innovatiefonds

een bloemenrijk mengsel in

dat alle inspanningen na een

Het Deltaplan Biodiversiteits-

te zaaien.” De ondernemers

jaar weer verloren zouden gaan,

herstel stimuleert samen­

zagen een bloeiende berm als

dus hadden een plan gemaakt

werkingen tussen burgers en

een mooi gebaar naar burgers

voor het meerjarig onderhoud

andere grondgebruikers zoals

die aan de Zwijnsweg wonen

van de bermen en het talud van

boeren, terreinbeherende

of er langs rijden, om iets terug

de slootkant. Daarnaast wilden

organisaties en (lokale)

te doen voor de mogelijke

we ook andere aanwonenden

overheden om de biodiversiteit

overlast tijdens bijvoorbeeld

van de weg bij het project

te versterken. Aansprekende

oogstwerkzaamheden.

betrekken, ook

“Daarnaast is het goed voor

omdat we de

de verkeersveiligheid als de

berm wilden

begroeiing in de berm niet te

kunnen hooien.

Er wonen ongeveer 20 boeren

projectideeën die

“Mooi om biodiversiteit Nederland te zien hoe het inversterken contact tussen kunnen een maximale boeren en burgers bijdrage van is verbeterd.” structureel de

21

bijeenkomsten. Corona heeft ons

uit te bouwen. Komende winter

hebben we de aanvraag

helaas wel gedwongen om de

gaan de ondernemers samen

geschreven”, vertelt Hollewand.

communicatie naar de bewoners

met Agrifirm aan de slag om

“Daarbij hebben we het project

van de weg aan te passen, maar

verder in kaart te brengen wat

ook verbreed, door ons behalve op

we zijn alsnog heel tevreden

het effect is van de bloeiende

bloeiende bermen ook in te zetten

over wat we al hebben bereikt.”

akkerranden op het gewas en bij

op bloeiende akkerranden en

Bij een eerste inventarisatie

een aantal burgers komt iemand

initiatieven van burgers om hun

in april bleek de berm al 46

van Flevolands Landschap langs

erf te vergroenen. De aanvraag

soorten planten te tellen en in

om de beplanting te verbeteren.

werd goed ontvangen, want we

juni is succesvol gehooid; een

“We hopen ook nog een excursie

zaten bij de 10 genomineerden

belangrijk onderdeel van het

te organiseren naar een bedrijf

van de 100 inzendingen. In

verschralen van de bodem. “Wat

dat met Bokashi werkt om zo

maart moesten we ons project

ik ook heel mooi vind, is om te

de kringloop steeds verder

presenteren tijdens een pitch

zien hoe het contact tussen

te brengen en werken samen

en toen bleek dat wij een van de

boeren en burgers is verbeterd

met het Waterschap aan een

twee winnaars waren van een

door samen ergens mee aan de

optimale manier om de slootkant

bedrag van €25.000.”

slag te gaan. Ook van burgers

te beheren. Er gaat al met al

uit de omgeving krijgen we heel

best veel tijd in zitten, ook in het

Professionalisering

enthousiaste reacties en er zijn

dagelijks onderhouden van de

Om het project verder te

ook al andere buurtgenoten die

relaties en de communicatie.

professionaliseren werken de

interesse hebben getoond om iets

Gelukkig werken we samen met

initiatiefnemers samen met

vergelijkbaars te gaan doen.”

enthousiaste vrijwilligers en

de gemeente, het Waterschap

als ondernemer denk ik ook dat

en het Flevolands Agrarisch

Verder uitbouwen

we er veel aan kunnen hebben

Collectief. Ook wonnen ze advies

Het project heeft een voorlopige

om in zekere zin voor te lopen

in bij onder andere Agrifirm over

looptijd van twee jaar. Hollewand

op mogelijk landbouwbeleid

de toepassing van akkerranden

ziet in die periode nog genoeg

en ervaring op te doen met

en bij een ecoloog. “Hieruit zijn

mogelijkheden om het verder

biodiversiteitsherstel.”

negen doelen voortgekomen, variërend van gratis erfadvies voor burgers en gratis plant­ materiaal tot excursies en

Financiële impuls voor biodiversiteitsherstel Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel is een stichting die zich inzet voor verbetering van de biodiversiteit in Nederland. Agrifirm is partner van het Deltaplan. In 2020 en 2021 reserveert het Deltaplan Biodiversiteitsherstel €200.000 per jaar voor het Innovatiefonds. De maximale bijdrage per project is €25.000. Aanvragen voor een bedrag lager dan €25.000,- euro komen ook in aanmerking. Afhankelijk van de kwaliteit van de ingediende aanvragen worden meerdere toekenningsrondes uitgezet per jaar. www.samenvoorbiodiversiteit.nl

coöperatief ondernemen

€25.000 ontvangen. “Samen

over agrifirm

22

Campagne Gebruik je boerenverstand

‘ We moeten ons verhaal blijven vertellen’ Met de campagne ’Gebruik je boerenverstand’ zet Agrifirm in op het vergroten van de waardering voor de Nederlandse landbouw. In de eerste fase van de campagne lag de focus op de inkomstenverdeling in de voedselketen, het vervolg draait om begrip en maatschappelijke waardering. Leden van Agrifirm vertellen daarvoor hun boerenverhaal.

Stap 1 van de campagne Gebruik

uit Nieuw-Heeten zijn te zien

vragen. Dat is ook goed, dit geeft

je boerenverstand was een onder-

en horen in deze campagne en

ons de kans om de dialoog aan

zoek onder consumenten. De uit-

vertellen hiernaast over hun

te gaan en dat is precies wat we

komst hiervan, dat consumenten

motivatie en ervaringen.

willen.”

structureel te hoog inschatten,

Positief-kritische vragen

Het gesprek aangaan

werd door Agrifirm gedeeld met

De eerste uitzendingen van de

De komende maanden

video’s op social media. Deze

spotjes hebben veel reacties

gaat Agrifirm dan ook door

zomer is de tweede fase van de

opgeleverd, vertelt directeur

met het uitzenden van de

campagne van start gegaan.

Communicatie Annebelle van

boerenportretten. “Daarnaast

Leden van Agrifirm vertellen in

der Kloet van Agrifirm. “Vanuit

willen we ook echt aan de slag

radio- en televisiespotjes hoe

de sector en vanuit onze leden

gaan met de vragen die worden

boeren in Nederland voedsel

waren de reacties heel positief.

gesteld en meer inzicht geven

produceren en wat zij doen

Vanuit consumenten komen,

in de antwoorden op deze

aan thema’s als biodiversiteit,

logischerwijs, wat wisselende

vragen. Bijvoorbeeld via social

dierenwelzijn en voedselkwaliteit.

geluiden. Er zijn heel positieve

media, maar ook door boeren

Melkveehoudster Sanne van

geluiden van consumenten, een

en consumenten bij elkaar te

der Zijl uit Vegelinsoord en

aantal kritische reactie en vooral

brengen, via eigen initiatieven

varkenshouder Joost Schrijver

ook heel veel positief-kritische

of door aan te sluiten bij

de prijs die boeren ontvangen

bestaande acties. Op die manier gaan we het gesprek aan en Bekijk alle verhalen en video’s van de campagne ‘Gebruik je

willen we zorgen voor een

boerenbestand’ op www.agrifirm.nl/gebruikjeboerenverstand

evenwichtig beeld.”

23

over agrifirm

Sanne van der Zijl

Joost Schrijver

“Ik hoop dat de

“We moeten blijven vertellen en laten zien wat we doen.

campagne ‘Gebruik je

Mensen weten niet hoe ver we al zijn op het gebied van

boerenverstand’ voor

milieu, diergezondheid en welzijn. Dat kunnen we alleen

bewustwording gaat

zelf oplossen, door ons verhaal te vertellen. Alleen kunnen

zorgen bij de consument.

we de wereld niet veranderen, maar alle kleine beetjes

Mensen vinden namelijk

helpen. Als grote coöperatie, heeft Agrifirm de slagkracht

heel veel over onze

om dat op wat grotere schaal te doen. Daardoor kan ik mijn

sector, maar ik wil

verhaal nu vertellen op televisie en op radio 2. Dan komt de

benadrukken dat alles

boodschap hopelijk ook bij mensen buiten de landbouw

wat wij doen gebeurt

terecht. In de Ledenraad is het best wel eens onderwerp

met een reden. Het zal

van gesprek: is dit iets waar de coöperatie zich voor in zou

fantastisch zijn als deze

moeten zetten? Ik vind van wel. De coöperatie is er van en

campagne een goed

voor de boeren, samen sta je sterk. Dit is daar een goed

gevoel creëert bij de

voorbeeld van.”

consument en dat zij de volgende keer bedenken dat wij boeren altijd ons best doen en zien hoeveel liefde wij hebben voor de dieren en de natuur. Daarnaast vind ik het hartstikke mooi dat Agrifirm deze campagne heeft opgezet. Ik vond het een hele belevenis om aan mee te werken.

Er is zoveel dat je wilt vertellen in zo’n filmpje, maar je hebt natuurlijk maar een paar seconden.

Kortom, het waren fantastische dagen met mooie beelden als resultaat!”

over agrifirm

24

De beste liters van eigen grond, reken maar Er zijn verschillende manieren mogelijk om de ruwvoederwaarde op jouw bedrijf te verbeteren: van zomerstalvoeren tot een ander weidesysteem, goed inkuilen en het juiste maaimoment kiezen.

Dat zorgt voor een beter bodemleven, hogere gehalten in de melk, minder aanvoer van krachtvoer. Door te rekenen op eigen ruwvoer kun je meer halen uit jouw eigen bedrijf.

Binnen het concept ‘Reken op

voor het verbeteren van de

Ruwvoer’ adviseert Agrifirm

ruwvoerteelt. Het uitgangspunt

je graag in het behalen van

daarbij is de ruwvoerbehoefte

Bezoek het online

een hogere voederwaarde uit

van jouw veestapel en niet de

magazine over

eigen ruwvoer. Rekenen op

ruwvoervoorraad.

Reken op Ruwvoer (magazine.agrifirm.nl), of neem

ruwvoer biedt oplossingen

contact op met je Agrifirm adviseur.

Ruwvoerspecialist Arie van der Wal rekent met je mee Agrifirm helpt je met rekenen op ruwvoer. Zo ook ruwvoerspecialist Arie van der Wal. “Je kan best eenvoudig je waarde met 25 VEM verhogen.”

24

Als het je lukt om de voeder-

verteringssnelheid ook beter. Op die manier krijg je

waarde met 25 VEM te

nog een keer 250 VEM extra in de koe. Dat is samen

verhogen, wat volgens Arie

dus 500 VEM extra door betere methodes en hogere

niet eens zoveel is, en je

voederwaarde. Om het sommetje af te maken rekent

voert 10kg grasproducten,

Arie nog even door: “500 VEM extra per dag levert

dan heb je 250 VEM extra in

één liter extra melk per dag op. Als je elke dag één

je koe. Maar dat is niet het

liter extra melk hebt, heb je elke dag 0,35 cent extra

enige wat vooruit gaat: met

per koe, wat resulteert in €125,00 extra per koe

een hogere voedingswaarde

per jaar.” Dat is het mooie van rekenen op ruwvoer,

worden de smaak en de

sluit Arie met een glimlach af.

25

De Agrifirm-fabriek in Meppel

“Wij geloven in de toekomst

de hoge voerkwaliteit te bieden

is vernieuwd. Een nieuwe ver-

van de pluimveesector. Dat

die zij nodig hebben voor top-

hittingslijn doodt op effectieve,

is dan ook de reden dat we

resultaten.”

duurzame en kostenefficiënte

hebben geïnvesteerd in deze

wijze eventueel aanwezige

verhittingslijn”, zegt Symen

entero’s en salmonella in

van der Velde, directeur

pluimveevoer. De verhittingslijn

Vleespluimvee van Agrifirm,

houdt de deeltjesgrootte van

enthousiast. “Op deze manier

het voer intact en is de afgelopen

kunnen we het voer nog

maanden uitgebreid getest in

beter controleren en verhitten,

de praktijk. De praktijkbedrijven

op een duurzame en effectieve

zijn enthousiast, de dieren zijn

manier. De verhittingslijn

gezond, hebben prima mest en

vormt de basis om onze

verteren het voer prima.

leg- en vleespluimveehouders

Nieuw! Agrifirm educatiepakket Een verantwoorde voedselketen voor toekomstige

Het pakket bestaat uit materiaal voor een groep

generaties. Daar staat Agrifirm voor. Om kinderen

van ongeveer 25 personen. Deze materialen zijn

kennis te laten maken met Agrifirm en het leven

het meest geschikt voor kinderen van 6 tot en met

op de boerderij, heeft Agrifirm een educatiepakket

10 jaar oud. Naast boekjes, posters, kleurplaten

ontwikkeld.

en een memoryspel vindt u echte grondstoffen in dit pakket.

In het educatiepakket ‘Bo op de boerderij’ vertelt Bo je alles over de dieren op de boerderij. Wat ze eten, hoe ze leven en wat wij als mensen

Meer weten over het educatiepakket? Kijk

weer kunnen gebruiken van deze dieren. Perfect

dan op www.agrifirm.nl/bo of neem contact

om te gebruiken voor een spreekbeurt voor

met onze klantenservice via T 088 488 10 15

bassischoolkinderen, bij een open dag of in een

of klantenservice@agrifirm.com.

zichtstal.

over agrifirm

Innovatieve verhittingslijn in Meppel

26

trendwatching

Welke trends bepalen de transitie in de voedingsketen en hoe spelen ondernemers hier op in? Deze keer: plantaardige voeding.

Vegan: meer dan een hype Minder dierlijke eiwitten, meer groenten en plantaardige producten.

De groeiende aandacht voor vegetarische en veganistische voeding is niet te missen. Trendwatcher Hans Steenbergen van Food Inspiration schetst zijn visie op de opmars van plantaardige voeding, ondernemers Tom en Bart Grobben vertellen hoe zij op deze trend inspelen met De Nieuwe Melkboer.

Daar komt nog bij dat de

Hans Steenbergen TRENDWATCHER FOOD

medische wereld zich ook steeds meer richt op leefstijl en voeding en een dieet aanraadt met meer groenten en minder vlees.

“Als we het hebben over meer

Een groeiende groep kritische

plantaardig eten, hebben we

consumenten zegt dan ook: ik pas

het niet over een trendje dat

mijn eetgedrag aan, ik ga meer

wel weer overwaait. Dit is echt

plantaardig eten. En dan heb ik

een fundamentele verandering

het echt niet alleen over hipsters

in ons eetpatroon. We hebben

uit Amsterdam, ook gezinnen

in Nederland van oudsher een

met kinderen in provincie. Nu

vrij arme eetcultuur, waarbij

ook de multinationals hierop

eten vooral bedoeld is om te

inspelen en er steeds meer en

vullen. Bovendien waardeerden

steeds lekkerdere plantaardige

we producten vooral op basis

alternatieven zijn, wordt de

van hun waarde voor de

drempel ook alleen maar lager.

mens. Dat verschuift en de

Vlees zal bij veel mensen echt

afgelopen tien jaar is dat in een

nog wel op het menu staan, maar

stroomversnelling gekomen.

niet iedere dag en consumenten

We kijken nu veel meer naar het

maken daarin steeds kritischer

totaalplaatje: wat betekent ons

keuzes. Dat vraagt om innovatief

voedingspatroon voor de wereld om ons heen, voor dierenwelzijn

“Niet alleen de hipsters uit Amsterdam.”

ondernemerschap. Probeer de wind in de zeilen te krijgen en je aan te passen aan de nieuwe

en het milieu?

marktvraag, er liggen echt kansen

Het geweten

voor onderscheidende producten

keert terug in

of marktconcepten, al dan niet

het eten.

plantaardig.”

27

“Mijn broer Bart (links op de foto) en ik hebben een tijd getwijfeld of we het

Tom en Bart Grobben DE NIEUWE MELKBOER

melkveebedrijf van onze ouders zouden overnemen. Om boer te

te maken. Gewoon zelf, in de

zijn moet je je 110% inzetten,

avonduren in de keuken. Ons

hebben we daarvoor genoeg

verhaal werd door veel mensen

passie voor koeien? Tijdens onze

erg positief ontvangen, dus

masterstudies in Wageningen

vorig jaar hebben we onze

raakten we overtuigd dat het

banen opgezegd en besloten

een unieke kans is, als we een

om helemaal voor de Nieuwe

andere weg durven inslaan.

Melkboer te gaan. In december

Want het bedrijf met 75 melk-

2019 serveerde koffiebar

koeien zouden we moeten

Samsam in Enschede als eerste

verdubbelen. Dat is niet de weg

cappuccino's met onze sojamelk.

die wij willen inslaan. We zien

Corona gooide helaas roet in het

ook hier in Twente de opmars van

eten, maar gaf wel de tijd om

plantaardig. Niets ten nadele van

verder te professionaliseren.

zuivel, we melken zelf ook nog

Samen met horecagroothandel

steeds koeien, maar we geloven

Bolscher, waar we onze nieuwe

dat de balans beter zou kunnen.

productielijn ook hebben opgezet,

Vlees en zuivel mogen weer luxe

lanceren we dit najaar onze

worden.

sojamelk in Twente en de

Vier jaar geleden kwam Neder-

Achterhoek, én in Amsterdam.

soja via Agrifirm toevallig op

De reacties zijn tot nu toe

ons pad. We zaaiden eerst eens

enthousiast en wij ook. Vanuit

een hectare in, met het idee

hier gaan we verder op avontuur

dat we het altijd nog aan de

om de markt te veroveren.”

koeien konden voeren als we er niks anders mee konden. Maar de opbrengst was goed en we zijn aan het experimenteren gegaan om er sojamelk van

trendwatching

“Verse sojamelk van Nederlandse teelt blijkt een gat in de markt.”

van de boer

Proeven en praten Marcel Berkvens uit Mariahout, varkenshouder

De eerste keer dat mijn vrouw en ik onze paté

en tevens Agrifirm-ledenraadslid, en zijn vrouw

serveerden, was bij een pop-up restaurant in

Miriam maken verschillende producten van het

Eindhoven. Een geweldige ervaring, dat iedere boer

vlees van hun varkens. Onder de vlag van het

een keer zou moeten doen met zijn product. Als

PatéCafé verkopen ze paté aan consumenten,

je de consument je product laat proeven, kun je

samen met andere varkenshouders verkopen ze

echt het gesprek aangaan en je verhaal vertellen.

worsten onder de naam Eigezwijns en deze maand

Deze gesprekken zijn enorm waardevol, omdat die

opent hun winkel met allerlei varkensproducten in

ervoor zorgen dat mensen luisteren en het product

Veghel. Rode draad: het gesprek aangaan met de

gaan waarderen. Hierdoor kom je dichter bij de

consument over de waarde van en waardering voor

consument.”

het varken.

Meer informatie?

“In 2015 deden wij mee aan een project tijdens de Dutch Design Week, waar wij gekoppeld werden aan twee designers. De vraag was hoe we varkensvlees weer minder anoniem kunnen maken voor de consument. Zo ontstond het PatéCafé. Met het PatéCafé laten we de consument zien waar hun varkensvlees vandaan komt en hoe belangrijk vierkantsverwaarding is. We geven lezingen, workshops en excursies en serveren en verkopen natuurlijk onze paté van eigen varkens. Er zit zoveel moois in een varken en paté is een goede manier om dat tot zijn recht te laten komen.

Kijk op peelpate.nl