Schakel in Succes nr. 4 - juli 2011

04 juli 2011

Stefan Ebbers:

“Dierlijke mest goed voor lelieteelt�

Mest: restproduct of grondstof? pagina 8-11

schakel in succes voor ondernemers in de tuinbouw, akkerbouw en veehouderij

Gedroogd groenvoer uit het Oldambt pagina 6-7 Zonnepanelen logische stap pagina 20-21

In dit nummer Nieuwbouw op researchfarm Emissienormen melkveehouderij

Innovatie waarmaken 4 5

Boeren en tuinders zijn innovatief. Ook dit nummer van Schakel in Succes laat dat weer zien. Wat te denken van een veehouderijbedrijf dat zelf energie produceert met zonnepanelen? Mooie voorbeelden

Gedroogd groenvoer uit het Oldambt

6

zijn ook de genomineerden voor de Wim Luijkx Innovatiebokaal: vindingrijke ondernemers met nieuwe ideeën voor de teelt van miniknollen, de aanpak van aardappelmoeheid en het verjagen

Mest: een complex thema Wim Luijkx Innovatiefonds Spilfunctie van granen Reportage: biologische akkerbouw

8 12 13 14

van ganzen.

Voor onze sector is innovatie van levensbelang.

We hebben vernieuwing nodig om antwoorden te vinden op de uitdagingen van deze tijd.

Het mest- en mineralenvraagstuk is zo’n uit­ daging. Dat thema raakt zowel veehouderij als

Uienproeven Agrifirm Plant

16

de akker- en tuinbouw.

Agrifirm Plant en Agrifirm Feed vullen elkaar op dat gebied prachtig aan. Telers profiteren van vernieuwingen op gebied van benutting en kwaliteit

Organische bemesting fruitteelt Bloembollen

17 18

van organische mest. Daarmee kunnen ze het resultaat van hun teelt verbeteren. Veehouders zijn gebaat bij nieuwe producten en kennis waarmee ze de mestafzetkosten verlagen en de

Samenwerken aan kwaliteitsspruit

fosfaat­efficiëntie verbeteren.

19

Ook binnen de Agrifirm Group speelt innovatie een grote rol. We hebben veel kennis in huis binnen onze verschillende specialistische bedrijfsonderdelen. In dit nummer vindt u onder meer

Reportage: zonne-energie op melkveebedrijf 20 Netto fosfor Innovatiedagen Sterksel

22 23

artikelen over researchfarm Laverdonk, advies­ organisatie Exlan en groenvoerdrogerij Oldambt.

Wij investeren in kennis en innovatie in het belang van onze klanten. U als ondernemer profiteert daarvan door onze vernieuwende producten en

Varkenshouder werkt aan resultaten

24

de advisering door onze specialisten.

Kees Sijssens,

Reportage: legpluimvee draait goed Thema-avond biologisch pluimvee Samenspel

2

schakel in succes juli 2011

26 27 28

CEO Agrifirm Group

Diederik van Liere wint de Wim Luijkx Innovatiebokaal Diederik van Liere heeft de Wim Luijkx Innovatiebokaal 2010 gewonnen. Hij kreeg

Agrifirm onderzoekt MVO-beleving leden

zijn prijs op 24 juni in Valthermond uitgereikt uit handen van Rudy Rabbinge, voorzitter van het Wim Luijkx Innovatiefonds, en Wim Luijkx. Zijn bewegende

Agrifirm vindt het belangrijk te

anti-ganzendraad is daarmee uitgeroepen tot de beste innovatie van 2010.

weten hoe klanten over maatschappelijk verantwoord ondernemen

Met de vinding van Van Liere wordt

bestuur van het Wim Luijkx Innovatie-

(MVO) denken. In dat kader hebben

ganzenschade voorkomen, wat de boer

fonds, waarin onder andere naamgever

drie studenten van de HAS Den Bosch

veel tijd, ergernis en geld bespaart. De

Wim Luijkx en Agrifirm Plant directeur

dit voorjaar onderzoek gedaan naar

innovatie werd door het publiek tot

Drees Beekman zitting hebben.

de MVO-beleving van klanten van

winnaar gekozen in een online verkiezing

Het Wim Luijkx Innovatiefonds is in 2008

Agrifirm Feed.

tussen drie genomineerden. Deze geno-

opgericht ter ere van het afscheid van

mineerden werden gekozen door het

Agrifirm-oud directeur Wim Luijkx.

In het kader van hun afstudeer­

Doel is om vernieuwing in de akker-

opdracht namen de studenten diepte-

bouw, fruitteelt en bloembollenteelt

interviews af met de leden van de

te stimuleren. Op pagina 12 van deze

sectorraden en verstuurden ze 800

Schakel in Succes leest u meer over de

enquêtes naar klanten. Boeren werden

genomineerde innovaties van 2010.

onder andere gevraagd wat ze zelf aan MVO doen en wat ze op dit gebied

< Diederik van Liere neemt zijn prijs in ontvangst van Wim Luijkx (m) en Rudy Rabbinge (r).

verwachten van Agrifirm, zowel op het eigen erf als in het algemeen.

Het is voor Agrifirm belangrijk om te

Ledenraad bespreekt voortgang Agrifirm

weten wat er in het veld leeft en wat boeren belangrijke thema’s vinden op het gebied van duurzaamheid.

De Agrifirm Ledenraad besprak in de juni-vergadering onder andere de start van Agrifirm

Agrifirm wil de resultaten dan ook

Feed en Agrifirm Plant, sinds 1 januari in het veld actief. Hoewel veel goed ging, waren en

zeker gebruiken in beleidsvorming en

zijn er verbeterpunten. De Ledenraad besprak deze met de directeuren van beide bedrijven.

communicatie.

Diverse maatregelen moeten op korte termijn leiden tot verbetering van de knelpunten.

Het onderzoek is inmiddels afgerond

Met de financiële en marktontwikkeling van beide bedrijven en de Agrifirm Group toonden

en de resultaten worden nu verwerkt.

de ledenraadsleden zich tevreden. Daarnaast keurde de Ledenraad het investeringsplan

In het septembernummer van

voor de bouw van een nieuw hoofdkantoor in Apeldoorn goed. Dit wordt in de zomer van

Schakel in Succes wordt hier verder

2012 in gebruik genomen.

op in gegaan.

Agrifirm Jongerendag 2012 De Jongerenraad van Agrifirm

De Jongerenraad heeft dit jaar gekozen

ken en na afloop geïnspireerd naar huis

organiseert jaarlijks een Jongerendag.

voor sprekers rondom het thema ‘Imago

gaan. Nieuw op deze dag is de aanwezig-

Volgend jaar gebeurt dat op woensdag

en de rol van communicatie daarbij’. De lat

heid van diverse Agrifirm bedrijven, die

25 januari 2012 van 10.00 tot 15.30 uur.

voor de sprekers ligt daarbij op een hoog

zich presenteren in de foyer van Orpheus.

De locatie is, net als vorig jaar bij de

niveau. De Jongerenraad wil zorgen dat

Bezoekers kunnen daardoor in een onge-

eerste Jongerendag, Schouwburg en

opnieuw meer dan 700 jonge ondernemers

dwongen omgeving kennismaken met

Congrescentrum Orpheus in Apeldoorn.

uit de land- en tuinbouw deze dag bezoe-

alle activiteiten van de Agrifirm Group.

schakel in succes juli 2011

3

feed

gedaan met het oog op onderzoek. “We moeten gemakkelijk metingen en waarnemingen kunnen doen en daar is de stal op ingericht. We kunnen de voer- en < Harold de Louw in de nieuwe varkensstal

wateropname bijvoorbeeld per hok registreren en hebben één afdeling met voerstations, inclusief weegplateau.

Hiermee kunnen we ieder individueel varken exact voeren naar behoefte”, vertelt De Louw.

Nieuwbouw op researchfarm Laverdonk

Verbouwing pluimveestal

Ook in de legpluimveestal wordt rekening gehouden met efficiënt onderzoek.

Laverdonk zit in het vergunningstraject om de bestaande kooihuisvesting te

Zoals ieder varkens- en pluimveebedrijf heeft ook Researchfarm Laverdonk van

vervangen door een welzijnsvriendelijker

Agrifirm Innovation Center te maken met nieuwe wet- en regelgeving. Een nieuwe

volièresysteem. “We kiezen voor een

vleesvarkensstal en een verbouwing van de legpluimveestal zorgen dat Laverdonk

stal, die we flexibel kunnen gebruiken;

klaar is voor de toekomst.

met grote en kleinere groepen”, legt De Louw uit. “Voor grondstofwaardering

De plannen zijn onderdeel van een

nu 1.880 vleesvarkens gehuisvest worden.

moeten we de verteerbaarheid nauw-

meerjarig bedrijfsontwikkelplan, legt

Uitgangspunt was meer ruimte voor de

keurig kunnen bepalen. We willen dan

manager Harold de Louw uit. “Dat

varkens en een lagere emissie door het

zo min mogelijk verstorende factoren.

hebben we een aantal jaar geleden

plaatsen van een luchtwasser. “In de

Bij onderzoek naar nieuwe voeders en

gemaakt op basis van veranderende

nieuwe stal houden we 720 vleesvar-

concepten moet juist gekozen kunnen

milieu- en welzijnseisen en onze onder-

kens, waarmee we al onze biggen zelf

worden voor het systeem waarvoor het

zoeksbehoefte.” Laverdonk is onderdeel

af kunnen mesten. Door de uitbreiding

voer bedoeld is”. Bij de verbouwing wordt

van het Agrifirm Innovation Center en

kunnen we ook beter aan de onderzoeks-

de stal voorzien van veel technische

doet voor Agrifirm Feed praktijkonder-

behoefte voldoen.” Hoewel de nieuwe

snufjes om bijvoorbeeld de eieren per

zoek bij varkens, leg- en vleespluimvee en

stal zoveel mogelijk volgens de praktijk

groep apart te kunnen verzamelen en

rosékalveren. Voor de wet is Laverdonk

is gebouwd, zijn er wel aanpassingen

wegen en om de voer- en wateropname

gewoon een veehouderij, wat betekent

en het gewichtsverloop van de kippen

dat het aan dezelfde wetten en eisen

dagelijks te registreren. Daarnaast wordt

moet voldoen als andere bedrijven.

een warmtewisselaar geïnstalleerd om

“Dat is ook belangrijk, want de situatie

het klimaat beter te kunnen regelen en

moet zoveel mogelijk op de praktijk lijken.

de mest te kunnen drogen.

Alleen dan kun je praktijkconform onder-

De Louw verwacht de aangepaste stal

zoek doen”, aldus De Louw.

halverwege 2012 in gebruik te kunnen nemen. Laverdonk is er dan klaar voor

Nieuwe vleesvarkensstal

om ook in de toekomst praktijkgericht

Onlangs werd de nieuwe vleesvarkens-

onderzoek te kunnen doen volgens de

4

schakel in succes juli 2011

<

stal in gebruik genomen. In totaal kunnen

De nieuwe vleesvarkensstal.

laatste eisen.

Emissiearm bouwen in de melkveehouderij Emissiearm bouwen was de afgelopen jaren nauwelijks een discussiepunt in de melkveehouderij. Veel ondernemers kozen bij uitbreiding van het bedrijf voor

Emissienormen traditionele stalsystemenvoor als de roostervloer in combinatie met beweiding. Daar lijkt echter verandering in te gaan komen. rundveesector

Emissiearm bouwen in de melkveehouderij Emissiearme vloer

Het totale aantal punten dat nodig is

was al vastgelegd dat nieuwbouw en

Eén van de manieren om een reductie

om aan de criteria te voldoen, hangt af

renovatie emissiearm moeten worden

van de ammoniakemissie te realiseren,

van de omvang van het bedrijf.

uitgevoerd en ook voor de melkvee­

is met een emissiearme vloer. Behalve

houderij zijn nu normen vastgesteld.

de lagere emissie dragen deze vloeren

Exlan

ook bij aan het loopcomfort en de

Agrifirm-dochteronderneming Exlan

In sommige delen van het land heeft

klauwgezondheid van de koeien. Dit

biedt technische ondersteuning bij de

dat weinig consequenties en kan nog

vertaalt zich uiteindelijk terug in de

toepassing van emissiearme stallen

traditioneel worden gebouwd, maar in

productie en opbrengst per koe. Een

voor melkvee. De rundveespecialisten

andere regio’s zijn emissiearme systemen

emissiearme vloer vraagt wel een gro-

van Exlan begeleiden ondernemers bij

nodig om aan de normen te voldoen.

tere investering. De productie en aan-

de keuze voor een stalsysteem, regelen

leg van deze vloeren brengt extra kos-

de benodigde bouw- en milieuvergun-

Nieuwe stalsystemen

ten met zich mee en de

ningen en begeleiden ondernemers tij-

Het afgelopen jaar heeft het ministerie

ontwikkelingskosten van nieuwe vloe-

dens de voorbereiding en realisatie van

voor verschillende nieuwe stalsystemen

ren moeten nog worden terugverdiend.

de nieuwe stal.

een emissiefactor in de Regeling ammo-

De nieuwe vloeren vragen investerin-

niak en veehouderij opgenomen. Vanaf

gen van €85 tot circa €150 per vierkan-

dat moment konden alle melkveehou-

te meter vloeroppervlak. Ondernemers

derijen kiezen voor deze nieuwe stalsys-

die nu emissiearme vloeren aanleggen

temen en dat gebeurt volop. Met toe-

zijn voor de toekomst echter wel gevrij-

passing van nieuwe stalsystemen

waard van aanpassingen. Bovendien

kunnen melkveebedrijven uitbreiden in

worden in de Maatlat Duurzame Vee-

aantallen dieren. Momenteel zijn er ver-

houderij aan de nieuwe vloeren punten

schillende nieuwe stallen voorzien van

toegekend. Hoe lager de ammoniak­

één van de nieuw opgenomen stalsyste-

emissie, des te meer punten het systeem

men. De eerste ervaringen zijn positief.

voor het onderdeel ammoniak oplevert.

<

Voor de varkens- en pluimveehouderij

Een nieuwe stal met emissiearme vloer.

schakel in succes juli 2011

5

plant

Groenvoederdrogerij Oldambt: van zaaizaad tot eindproduct

Hoge kwaliteit gedroogd groenvoer uit het Oldambt De wortels van Groenvoederdrogerij Oldambt liggen in de

Luzerne

gelijknamige streek in het noordoosten van Groningen. In 1951

Het grootste gedeelte van het groen-

richtten regionale akkerbouwers hier een coöperatie op voor

voer wat verwerkt wordt is luzerne.

Oldambt heeft hiervoor 1.600 hectare op

het drogen van groenvoeders, zoals gras en luzerne, om het zo

contract, vertelt Duursema. “Wij leveren

beter te kunnen conserveren.

het zaaizaad en oogsten de luzerne.

Het risico is dus ook helemaal voor onze rekening, in tegenstelling tot het loon-

In 1977 wordt de coöperatie over­

per uur. Wat overblijft, zijn de drogestof

drogen wat vroeger gebruikelijk was.”

genomen door de Aankoop Centrale

en de voedingswaarde. Van oudsher

Behalve luzerne droogt Oldambt ook

Groningen en sinds 1997 is Groenvoeder­

maakt de drogerij veel pellets ter ver-

gras. Daarbij komt loondrogen vaker

drogerij Oldambt een dochterbedrijf van

vanging van een deel van het kracht-

voor. Ongeveer de helft van het gras

Agrifirm. “Onder de BV Oldambt vallen

voer bij met name melkvee, de laatste

wordt in opdracht van de boer gedroogd

twee bedrijven; de drogerij in Oostwold,

jaren wordt het aandeel structuurbalen

en daarna in de vorm van pellets of balen

een dorp in het Oldambt, en drogerij

steeds groter. Toch blijft dat een klein

weer teruggeleverd. Naast het drogen

Groenvoer Opeinde Friesland”, vertelt

deel van de productie van Oldambt.

van gras en luzerne heeft Oldambt ook

directeur Eiko Jan Duursema.

Duursema: “Negentig procent van het

een aparte lijn voor het verwerken van

eindproduct is pellets, dat is ook waar

tarwe- en koolzaadstro. Dit wordt ge-

Pellets en balen

wij sterk in zijn. Die worden met name

hakseld en gemalen tot strooisels, of

Samen produceren de drogerijen per

verkocht aan de mengvoerindustrie.

geperst tot strobrok. “Een uniek product

jaar ongeveer 35.000 ton eindproduct;

De helft wordt geëxporteerd, onder

dat wij maken zijn de ontsloten stro­

brok of structuurbalen. Daarvoor is

andere naar Japan en Taiwan. We

pellets. Door de ontsluiting is de voeder­

140.000 ton vers groenvoer nodig.

oogsten vers en snel en daardoor

waarde 40 procent hoger. Het is dan

De trommeldrogers, vier in totaal, ver-

hebben we een kwalitatief goed en

ook een zeer geschikt product voor

dampen elk 10.000 tot 25.000 liter water

stabiel product.”

bijvoorbeeld vlees­kalveren.”

6

schakel in succes juli 2011

< .............. ...........

Stroproducten

Toekomstkansen

Dankzij de stroproducten draait de

Voor de toekomst verwacht Duursema

fabriek in Oostwold het hele jaar door.

een verdere verschuiving van kracht-

De drogerij in Opeinde draait alleen

voer naar ruwvoer; dus van pellets naar

tijdens het droogseizoen, van mei tot

structuurbalen. Daarnaast wil Oldambt

november. Tijdens het seizoen werken

het aandeel biologische productie

er ongeveer vijftig mensen van Oldambt

verhogen. “Dit groeit al sterk. Nu is

in de fabrieken en op het veld. De fabriek

7 procent van de productie biologisch

draait dan vijf dagen per week, 24 uur

en we willen groeien naar 10 procent.

per dag. ‘s Winters werken er 23 mensen.

We zijn sinds 1997 SKAL gecertificeerd.

Onze productiewijze sluit ook aan bij de zijn veelal regionaal geteeld en de her-

Directeur Eiko Jan Duursema.

<

biologische principes: de grondstoffen

<

“ We zijn trots ‘member of the Agrifirm Group’ te zijn.”

De meeste luzerne oogst Oldambt zelf.

komst is altijd bekend.”

In de groei van het moederbedrijf ziet Duursema vooral kansen. “Het biedt

De trommeldrogers vormen de basis

veel mogelijkheden voor samenwerking

van de drogerij. Deze worden verwarmd

en synergie, daar kunnen we gezamen-

met een oven. Een krachtige ventilator

lijk van profiteren. We blijven ons onder

zuigt de hete lucht door de trommel,

onze eigen naam en identiteit profileren,

waardoor de temperatuur stijgt tot 600

ook omdat we veel handel voeren met

à 700 graden. Het gedroogde product

alle mengvoerbedrijven. We zijn echter

dat overblijft wordt in de hamermolen

wel een ‘member of the Agrifirm

en pers tot pellets geperst, of wordt

Group’ en daar zijn we trots op.”

verwerkt tot structuurbalen.

schakel in succes juli 2011

7

Actueel thema voor alle sectoren

Mest: restproduct of grondstof?

Mest is een goed voorbeeld van samenwerking tussen de dierlijke

overschotten aan stikstof en fosfaat

en plantaardige sectoren. De één produceert het, de ander heeft

ontstaan. De discussie roept haast

het nodig. Tot zover simpel, maar regelgeving en logistieke uitdagingen maken het tot een complex dossier.

het beeld op van een overtollig afvalproduct, maar niets is minder waar.

In de akker- en tuinbouw is mest één van de belangrijkste grondstoffen voor een succesvolle teelt.

8

schakel in succes juli 2011

Het thema mest staat volop in de

Grondstof

belangstelling. In de veehouderij is dat

Johan Ottens, verkoopleider team Oost bij

vooral in combinatie met de woorden

Agrifirm Plant, benadrukt dat organische

‘probleem’ en ‘overschot’. Door een

mest een heel belangrijk onderdeel is

groeiende en steeds intensievere

van het totale bemestingsplan van met

veestapel enerzijds en steeds verder

name akkerbouwers. “Het uitgangspunt

aangescherpte wet- en regelgeving

is de bemesting met dierlijke mest en

anderzijds, zijn er in de afgelopen jaren

dat wordt waar nodig aangevuld met

Voor- en nadelen

Binnen dat plaatje heeft mest bepaalde voor- en nadelen. Een eerste nadeel is de onvoorspelbaarheid van het vrij­ komen van de nutriënten, waardoor dierlijke mest niet voor alle teelten even geschikt is. Andere nadelen zijn de wisselende samenstelling en de logistiek rondom de inzet van mest.

“Silo’s nemen deze nadelen voor een groot deel weg”, volgens Venhuizen.

“De mest is beschikbaar wanneer de teler het nodig heeft en bovendien kun je tijdens het seizoen al sturen op de juiste samenstelling. Als het mogelijk is een silo te bouwen, is dat zeker zinvol.

Het grote voordeel van dierlijke mest, naast de bijdrage aan het bodemleven en bodemvruchtbaarheid, is het financiële voordeel.”

Rundveehouderij

Voor de veehouderij is dat juist één van de grote nadelen van mest. Mestafzet is duur en naarmate bedrijven intensiever worden, neemt de noodzaak tot mestafzet toe. In de varkenshouderij is dat al jaren een belangrijke kostenpost, maar kunstmest. Niet andersom.” Er zijn

ten, maar niet ten koste van de kwali-

ook melkveehouders lopen er steeds

daarbij grote verschillen tussen regio’s

teit”, vindt Agrifirm Plant manager R&D

vaker tegenaan dat ze mest moeten

en teelten. In de noordoostelijke akker-

Aaldrik Venhuizen. “We redeneren altijd

afvoeren om de mineralenboekhouding

bouwregio is organische mest de grootste leverancier van nutriënten, terwijl tuinbouwers mest juist meer gebruiken voor de aanvoer van organi-

“ Dierlijke mest is altijd het uitgangspunt van een bemestingsplan.”

sche stof voor de bodem. vanuit het resultaat van de teler. Op

rond te rekenen. “De veestapel groeit,

Optimale mix

dierlijke mest krijgen zij geld toe, dus

maar de ruimte voor mest wordt steeds

Agrifirm Plant speelt een belangrijke rol

is het meestal voordelig om dat zo

krapper”, ziet Agrifirm Feed specialist

bij het invullen van bemestingsschema’s

goed mogelijk binnen de normen en

Rundveehouderij Robert van Gils bij

van klanten. Mest heeft daarin ook een

de kwaliteitseisen in te passen.

zijn klanten. “Steeds meer onder­

belangrijke positie. “We hebben nou

Meestal komt het neer op een mix

nemers hebben relatief weinig grond

eenmaal een overschot aan mest en

van mest, kunstmest en bijvoorbeeld

en moeten daardoor niet alleen ruwvoer

dus moeten we maximaal mest inzet-

compost”, vult Ottens aan.

aankopen, maar ook mest afvoeren.” >

schakel in succes juli 2011

9

> Steeds meer melkveehouders doen

optie hiervoor is het verlagen van het

dat de P-verlaging nauwelijks meerkosten

daarom mee aan BEX, bedrijfsspecifie-

fosforgehalte in voer, maar dat komt

met zich meebrengt. Erwin Scholten,

ke excretie. Wie daarmee aan kan tonen

erg precies, vertelt Van Gils. “Je kunt

nutritionist Varkenshouderij bij Agrifirm

efficiënter dan gemiddeld om te gaan

het fosforgehalte niet zomaar verlagen,

Feed: “Daarnaast hebben we ook Pmin-

met stikstof en fosfaat hoeft minder

de dieren hebben wel voldoende fosfor

voeders, dat zijn gewone persvoeders

mest af te voeren dan volgens de for-

nodig. We hebben daarom de nP-lijn

met een laag fosforgehalte.” Agrifirm

faitaire normen. “70 procent van mijn

ontwikkeld met aangepaste voeders.

Feed speelt met deze voeders volgens

klanten doet hier nu al aan mee. Vee-

Met een nP-rantsoenberekening kunnen

Scholten in op een groeiende behoefte

houders worden zich steeds meer be-

we bepalen hoe het fosforgehalte

onder varkenshouders. “Varkenshouders

wust van het belang om efficiënt om

omlaag kan, zonder dat dat gevolgen

zijn duidelijk op zoek naar voeders met

te gaan met mineralen.”

heeft voor de gezondheid.”

een gunstige fosfaatverhouding. Dat is nu extra actueel met de dreigende over-

Fosfaatefficiëntie

Speciale voeders

heidsmaatregelen tegen het fosfaat­

Voor wie tegen de grenzen van de

In de varkenshouderij is Airline® [2.0]

overschot, maar ook voor die tijd speelde

beschikbare ruimte voor mest aanloopt,

een goed voorbeeld van een voer dat

het al. Mest is een grote kostenpost en

wordt het ook steeds belangrijker om

zorgt voor een lager fosfaatgehalte,

hoe lager de fosfaatgehaltes, hoe meer

efficiënt om te gaan met mineralen, met

zonder de opname te verminderen. Het

je per hectare kwijt kunt.” Scholten be-

name fosfaat. Dat geldt zowel voor de

fosfaatgehalte in de mest daalt daardoor

nadrukt dat niet alleen voeding een rol

rundvee- als de varkenshouderij. Een

met 60 procent, terwijl de hoge EW zorgt

speelt. Ook managementmaatregelen

Organische bemesting lelies Bollenteler Stefan Ebbers uit Creil teelt samen met zijn ouders Frans en José en broer Marcel lelies en tulpen op 130 hectare grond. Sinds drie jaar voeren ze begin maart, voorafgaand aan de teelt, 20 kubieke meter dierlijke mest aan op het lelieland. “We spreiden daarmee de stikstofgift”, legt Stefan uit. “Juist later in het seizoen, als de bodem gaat mineraliseren, levert de dierlijke mest echt een bijdrage. Voor de lelies is dat een belangrijk moment. Bovendien willen we niet helemaal afhankelijk zijn van kunstmest, omdat dit na een flinke bui gemakkelijk uit kan spoelen.”

Ebbers is erg tevreden over de organische bemesting. Financieel is het aantrekkelijk, maar het gaat de teler met name om het resultaat. “Voordeel is dat je, naast stikstof, ook sporenelementen en bijvoorbeeld kali en fosfaat op het land brengt. Een nadeel is dat je de vrijkomst van voedingsstoffen niet kunt regelen. Voor de tulpenteelt is het daarom te risicovol, daar bemesten we alleen met kunstmest.” Bij de lelies, die de hele zomer door moeten, sluit de vrijkomst juist heel goed aan bij de groei.

Ebbers koopt de mest in via Agrifirm. Daarbij ontvangt hij een analyse van de mest, zodat hij precies weet wat hij heeft gekregen. “Bemesting blijft toch een beetje een gevoelskwestie en voor mijn gevoel hebben we een kloppend verhaal.”

<

Stefan Ebbers

10

schakel in succes juli 2011

“ Met dierlijke mest spreiden we de stikstofgift.”

kunnen de fosfaatefficiëntie verbeteren.

van afnemers, de telers. Dat is belangrijk,

en het dier, bij Agrifirm Plant om de be-

“Hoe efficiënter de bedrijfsvoering, en

aldus Johan Ottens. “Producenten

nutting van mineralen door het gewas.

hoe lager dus de voeder­conversie, hoe

moeten zich goed realiseren dat ze een

“Nieuwe ontwikkelingen, zoals precisie-

gunstiger. Dat speelt ook vanzelfspre-

grondstof produceren en geen afval-

landbouw, spelen daar een rol in”, vertelt

kend een rol in de advisering.” Scholten

product”, stelt Ottens. “De kwaliteit

Venhuizen. “Dankzij GPS komen er steeds

verwacht dat fosfaatefficiëntie de ko-

van de mest wordt steeds belangrijker.”

meer mogelijkheden, zoals plaatsspecifiek

mende jaren steeds belangrijker zal

Agrifirm Plant is in verschillende regio’s

bemesten of rijen­toepassing van drijf-

worden onder varkenshouders. De sec-

actief in de in- en verkoop van mest en

mest. Ook in de bemestingsproeven

tor zet immers in op een verlaging van

bemiddeling tussen leveranciers en

die we doen hebben organische mest

het fosfaatoverschot met het voer­

afnemers.

en scheidingsproducten al jaren veel aandacht.” Zo ontstaat er door ontwikke-

spoor, niet in de laatste plaats vanwege dreigende overheidsmaatregelen. Hij

Onderzoek

lingen in de akker- en tuinbouw nieuwe

ziet de afzet van zowel Airline® [2.0] als

Daarnaast is mest een belangrijk thema

plaatsingsruimte voor mest uit de vee-

de Pmin-voeders dan ook toenemen.

in het onderzoek bij beide bedrijven. “We

houderij. Het is een voorbeeld van de

zijn continu bezig met het verbeteren

wissel­werking tussen de sectoren, zowel

Kwaliteit

van de efficiëntie”, aldus Venhuizen.

binnen Agrifirm als in het veld.

Een bijkomend voordeel van de fosfaat-

Dat geldt eigenlijk voor beide bedrijven.

verlagende voeders is dat de gehaltes in

Bij Agrifirm Feed gaat het met name

de mest goed aansluiten op de wensen

om de fosfaatefficiëntie van het voer

Peter Cornelissen

<

Meer mest op eigen grond Peter en Ellen Cornelissen hebben in het Limburgse Meerlo een gesloten varkens­ bedrijf met 220 zeugen en 1.700 vleesvarkens. Daarnaast hebben ze een akkerbouwtak van ongeveer 75 hectare, waarop ze met name consumptieaardappelen telen. Twee jaar geleden begonnen ze met het voeren van Air Line® aan de zeugen en sinds een jaar krijgen ook de vleesvarkens Air Line® voer. “We zijn daarmee begonnen vanwege de gezondheid. Bij de zeugen hadden we een probleem met de melkgift, wat met Air Line® Lacto zo was opgelost. Bij de vleesvarkens draaide het niet goed en ook daar bleek Air Line® [2.0] verbetering te brengen. Een bijkomend pluspunt is dat we berekend hadden dat we met Air Line® [2.0] ook voordeel op de mest zouden kunnen halen”, vertelt Peter. Op de akkerbouwgrond kunnen ze een groot deel van de mest kwijt, maar niet alles. Elke ton meer die op eigen grond kan worden uitgereden kan dan ook het verschil maken tussen wel en geen afvoer. “Ik kan meer mest op eigen grond kwijt”, stelt Cornelissen. Door het gebruik van Air Line® [2.0] voeders is de fosfaat­ productie met 18 procent verminderd waardoor hij 300 kubieke meter mest minder hoeft af te zetten.

“ Door het gebruik van Air Line® [2.0] is de fosfaatproductie 18 procent lager.”

schakel in succes juli 2011

11

plant

Wim Luijkx ‘Innovatie van het jaar’ Het Wim Luijkx Innovatiefonds (WLIF) beloont ieder jaar innovatieve ideeën van boeren en tuinders.

Daarnaast wordt er een innovatiebokaal uitgereikt voor de innovatie van het jaar.

Op 1 juni zijn de genomineerden over

WLIF presenteerden de genomineerden

bokaal van 2010 heeft gewonnen. De

2010 bekend gemaakt, waarna een

hun idee, in de hoop zoveel mogelijk

andere genomineerden waren Frank de

online verkiezing volgde. Onder andere

stemmen binnen te halen. Op 24 juni

Schutter en Maatschap Bos.

met filmpjes op de website van het

werd bekend dat Diederik van Liere de

Maatschap Bos

Diederik van Liere

Frank de Schutter

Nieuwe productie­ methode pootgoed

Bewegend draad tegen ganzen

Inundatie tegen aardappel­moeheid

Pootgoed is het hoofdgewas op het

Diederik van Liere is met zijn bedrijf

Pootgoedteler Frank de Schutter uit

akkerbouwbedrijf van Maatschap Bos

CABWIM Consultancy gespecialiseerd in

Vierhouten geeft de garantie 100 procent

in Oldenhove. De ondernemers werken

overlast van dieren. Met name ganzen

vrij te zijn van aardappelmoeheid. Hij

met miniknollen om de kwaliteit te ver-

veroorzaken veel overlast in de landbouw

gebruikt daarvoor een combinatie van

beteren. Afgelopen jaar ontwikkelden

en Van Liere bedacht daarom een systeem

inundatie, het onder water zetten van

ze daarvoor een nieuwe teeltmethode,

om ganzen te weren. “Mijn vinding is een

de grond, en een groenbemester. “Het

vertelt Koos Bos. “De planten groeien

bewegende draad”, vertelt Van Liere.

begint met een stevige dijk rondom het

op verrijdbare goten en hangen als het

“Ganzen houden er niet van om fysiek

perceel”, legt De Schutter uit. “In het

ware in de lucht. Er blaast een nevel langs

ingeperkt te worden. Deze draad doet

perceel zaaien we bruine mosterd, die

de wortels waar ze water en meststoffen

dat, waardoor de ganzen wegblijven.”

we na de bloei onderwerken. Daarna

uithalen.” In combinatie met UV-ontsmet-

Van Liere heeft een prototype van het

zetten we het perceel twaalf weken

ting is het daardoor beter mogelijk om

systeem getest op een perceel van twee

onder water.” Tijdens het rottingsproces

ziektevrij te telen. Bovendien werkt het

hectare. “Dat werkte als een tierelier:

dat daar op volgt worden parasieten

efficiënt: per plant worden tientallen

op de omringende velden stond

gedood, waardoor de grond aaltjesvrij

miniknollen geoogst. “Zo kunnen we

15 centimeter gras, op het testperceel

blijft. “Voordelen zijn dat de één op drie

goedkoper kwaliteitspootgoed produ-

23 centimeter.” De volgende stap is om

teelt behouden kan worden en dat er

ceren. Deze innovatie is bovendien ook

het systeem met een robot te testen op

geen resistentie optreedt.”

geschikt voor andere gewassen.”

een perceel van 30 hectare.

12

schakel in succes juli 2011

plant

Vermarkting van granen Granen vervullen binnen het bouwplan een belangrijke spilfunctie; de marktwaarde

een gemiddelde prijs over het jaar. De

van andere gewassen hebben een relatie met de prijs van granen. De graanmarkten

meest gekozen methode is de basis-

zijn de laatste jaren echter steeds meer onderhevig aan grote prijsschommelingen

pool: leveren in de oogstperiode op een

in een korte periode. Meer en meer zijn telers met die markt bezig om de juiste

Agrifirm locatie. Kort na levering wordt

keuze te maken voor de vermarkting van hun granen.

een voorschot verstrekt, eind mei volgend op de oogst is de eindafrekening.

De aantrekkelijke marktomstandig­

Jaren met hoge prijzen bieden vaak

Eind mei 2011 zijn deLammert poolprijzen 2010 Westerhuis.

heden van afgelopen voorjaar resul-

mogelijkheden om aantrek­kelijke prijzen

bekend gemaakt. Met een eindprijs van

teerden in een forse hoeveelheid

te realiseren voor de vervolgjaren.

€ 215,80 per ton voor baktarwe aan-

termijnleveringscontracten. Daarbij

Ook deze oogst koos het overgrote deel

sprekende prijzen waar weer enig

biedt Agrifirm Plant de mogelijkheid

van de telers weer voor een poolvorm.

rendement mee te halen is. Door de

om de granen voorafgaand aan de oogst

Door de onvoorspelbare markt is het

spilfunctie kan dat komend seizoen een

tegen een reeds vastgestelde prijs te

juiste verkoopmoment lastig te kiezen.

positieve impuls betekenen voor de

verkopen. Dat is kiezen voor zekerheid.

Met een pool ontvangt de teler daarom

andere gewassen in het bouwplan.

EKO/Demeter granen

Afzetpool biologische granen

Prijzen per 1.000 kg

€ / ton

EKO Haver basis 50 kg. hl. gew.

257,57

Behalve een afzetpool voor gangbare

Net als in de gangbare markt, vielen ook

granen, heeft Agrifirm Plant ook een

de prijzen op de biologische graanmarkt

pool voor biologische granen. Deze

over 2010 hoger uit. Door tegenvallende

Gerst

270,03

biologische graanpool vermarkt circa 75

graanopbrengsten als gevolg van droog-

Gerst in omschakeling

267,43

procent van de totale biologische

te en hitte stegen de prijzen. Dat blijkt

Rogge

246,20

ook uit de uitbetalingsprijzen voor de

Triticale

263,49

Spelt

405,16

Tarwe voerkwaliteit

283,99

Tarwe in omschakeling

272,20

EKO Tarwe bakkwalieit (gem. uitbetalingsprijs)

333,48

graanproductie in Nederland.

graanpool over 2010, die onlangs bekend Het grootste deel van het gecollecteerde

zijn gemaakt.

graan in de pool bestaat uit biologische baktarwe. Daarnaast verzorgt Agrifirm

In bijgaande tabel de uitbetalingsprijzen

Plant ook de afzet van biologische haver,

voor EKO/Demeter granen uit de oogst

gerst, triticale, spelt en granen geteeld in

van 2010.

omschakeling.

Demeter Haver basis 50 kg. hl. gew.

273,70

Demeter Tarwe bakkwaliteit (gem. uitbetalingsprijs) 352,31 Prijzen exclusief Ledenvoordeel en btw.

schakel in succes juli 2011

13

plant

Broers kijken ver vooruit bij ontwikkeling biologisch bedrijf Strak en simpel, noemen Joos en Marien Poppe in Nagele hun bouwplan. Toch vergt het nogal wat planning, want ze hebben dagelijks 25 mensen aan het werk. Daarnaast maken de broers tijd vrij om na te denken over de toekomst van hun bedrijf.

Joos en Marien Poppe hebben in maat-

met zijn ouders en in overleg met de

het ook over onderwerpen als taak­

schap een biologisch akkerbouwbedrijf.

overige broers en zussen om te schakelen

verdeling, wie is waarvoor het aanspreek-

Joos zat al enkele jaren met zijn ouders

naar biologische akkerbouw. Die stap

punt, wat zijn de sterke kanten van ieder

in maatschap. Twee jaar geleden rond-

heeft goed uitgepakt. In 2007 werd het

van ons.” Joos vult aan: “Het gaat over

de broer Marien zijn opleiding aan de

bedrijf zelfs uitgebreid en kreeg Marien

onszelf; wat voor type ondernemer ben

CAH af en namen ze samen het bedrijf

de kans om ondernemer te worden.

je, wat past bij je? En het gaat over de langere termijn, over waar je met je

over. Op het 140 hectare grote bedrijf telen ze uien, witlof, winterpeen, poot-

Samenwerken

bedrijf naar toe wilt. Het zijn maar drie

aardappelen en graan in een bouwplan

De broers werken goed samen. Ze denken

sessies per jaar, maar het is erg leuk.”

van 1 op 6. Eind jaren negentig was de

over veel dingen hetzelfde, bleek uit een

Anja Hoorweg, specialist biologische

opvolging op het bedrijf onzeker. “We

begeleidingstraject. “We volgen dat

akkerbouw van Agrifirm Plant, begrijpt

hadden vraagtekens bij de financiële

traject om te voorkomen dat we alleen

waarom de broers enthousiast zijn.

haalbaarheid van de overname van het

praten over operationele dingen, zoals

“Joos en Marien zijn ondernemers die

80 hectare grote gangbare akkerbouw-

de planning voor de komende dagen”,

nu beslissingen durven te nemen, maar

bedrijf”, zegt Joos. In 2000 besloot hij

zegt Marien. “In het traject hebben we

ook ver vooruit kijken en een brede blik

14

schakel in succes juli 2011

J oos (rechts) en Marien Poppe bekijken met Anja Hoorweg, specialist biologische akkerbouw van Agrifirm Plant, de uien op het rassendemoveld.

plant

Biologisch ‘Oerbrood’ uit de Noordoost­polder Oerbrood: ambachtelijk brood uit de supermarkt, volledig biologisch en van akker tot bakker traceerbaar. De producenten van het Oerbrood willen alle schakels in de productieketen betrekken bij het eindproduct; van akkerbouwer en molenaar tot bakker. Op de verpakking staat daarom bijvoorbeeld een foto van biologische akkerbouwer Joos Poppe met zijn verhaal over de teelt van biologische tarwe.

Joos Poppe levert zijn tarwe al jaren in de biologische graanpool van Agrifirm Plant.

Middels de biologische graanpool kan Agrifirm goed inspelen op de vraag naar kwalitatief hoogwaardige tarwe met een constante kwaliteit, afkomstig van Nederlandse bodem. Agrifirm Plant levert de tarwe aan de Koopmans Meelfabriek, die het meel levert aan de bakkers van oerbrood. Een mooie promotie van biologisch graan van Nederlandse bodem.

hebben. Op het bedrijf ligt bijvoorbeeld

schuur gebouwd. Nu doen wij hetzelfde.”

rundveestal”, zegt Joos. Anja: “Dat bedoel

een proefveld van Agrifirm met biologi-

De planning is dat de grondwerkzaam-

ik nu met brede blik.” Aanleiding van

sche gewasbeschermingsmiddelen en

heden voor de winter zijn afgerond, in

het idee is de strenge biologische mest-

een rassenvergelijking met biologische

april volgend jaar kan de installatie erin.

wetgeving. Biologische akkerbouwers

zaaiuien. Voor dergelijke zaken kunnen

Ze wilden eerst dit jaar bouwen, maar die

moeten volgend jaar 60 procent van de

we hier altijd terecht, omdat ze er zelf

planning bleek krap. Daardoor konden de

stikstof geven uit biologische dierlijke

ook van willen leren. Zodat ze met die

broers goed nadenken over de indeling

mest. Dat loopt op tot 100 procent in

informatie de goede keuzes voor hun

van de schuur. Dat leidde tot andere

2020. Verenmeel en vinassekali mogen

eigen bedrijf kunnen maken.”

ideeën. “Met name bij de celindeling”,

dan niet meer. “We krijgen nu ook al veel vraag van biologische melkvee-

“ We denken altijd na over de volgende stap.”

houders die willen samenwerken met akkerbouwers. Zij moeten in 2012 al hun mest op biologische percelen

Bouwplannen

zegt Marien. Het wordt nu ook niet

afzetten”, zegt Anja.

Inmiddels staat de volgende forse

alleen een koeling met een luifel,

Of de gebroeders Poppe vleesvee of

investering op stapel; een nieuwe

maar een koeling met een afgesloten

melkvee in de stal zetten, daar zijn ze

bewaarplaats van 50 bij 60 meter,

verwerkingsruimte.

nog niet uit. Joos: “Alles kan. Het quotum gaat eraf in 2015, dus melkvee is moge-

met ruimte voor 4.100 kisten met uien, aardappelen en winterpeen.

Vooruit kijken

lijk. We laten de consequenties daarvan

“De geschiedenis herhaalt zich”, lacht

En hoe zien de broers hun bedrijf over

onderzoeken door iemand van de HAS.

Joos. “Toen onze vader het bedrijf

tien jaar? “Ik denk altijd na over de vol-

Misschien gaan we zelf melken, of halen

overnam, heeft hij ook meteen een

gende stap. Misschien staat er dan een

we een rundveehouder in het bedrijf.”

schakel in succes juli 2011

15

plant < V.l.n.r. Eelco Boot, hoofd bedrijfsvoering van proefboerderij de Rusthoeve in Colijnsplaat, Johan Brooijmans van Agrifirm Plant en Sam de Vlieger, bedrijfsleider De Rusthoeve.

Compleet beeld van onkruid­beheersing in uien De uienproef in Colijnsplaat is een

verschillende benaderingen bij bepaalde

Flevoland en in Oost-Nederland. Iedere

samenwerking van Agrifirm Plant met

onkruiden en situaties zijn.

regio heeft namelijk zijn eigen specifieke

verschillende fabrikanten van gewas­

Agrifirm Plant begeleidt de proef en

grondsoort en onkruiden. Door de proef

beschermingsmiddelen en het Uien

koppelt de resultaten terug aan telers

op verschillende locaties te herhalen,

via de jaarlijkse open dag en in de advi-

kan advies op maat geleverd worden.

Innovatie en Kennis Centrum (UIKC).

sering. Daarmee wordt voorzien in een Bijzonder aan de proef is dat bijna alle

belangrijke vraag van klanten. Onkruid-

mogelijkheden voor onkruidbestrijding

bestrijding is immers juist bij uien be-

in één veld te vergelijken zijn. Van be-

langrijk omdat het een open gewas is,

kende en bewezen middelen tot nieuwe

waardoor onkruid vrij spel heeft. De

middelen die onder nummer toegepast

proef in Colijnsplaat levert hier een

worden en verschillende schema’s. Iedere

belangrijke bijdrage aan omdat de proef een compleet beeld biedt van de beste manier om het onkruid te beheersen.

en uit de proef blijkt hoe succesvol de

Soortgelijke proeven liggen ook in

<

GBM-producent heeft zijn eigen strategie om bepaalde onkruiden aan te pakken

Uien op het proefveld in Colijnsplaat.

Uienproef op gebreksziekteveld Agrifirm Plant heeft dit jaar een bijzondere locatie voor het onderzoek naar optimale bemesting in de uienteelt. De proef vindt namelijk plaats op een gebreksziekteveld in Rolde. Op dit veld wordt steeds volgens het algemeen landbouwkundig advies bemest, uitgezonderd één element. Op een deel van het proefveld is dus jaren geen fosfaat bemest, een ander deel geen stikstof, of geen kalium, geen magnesium, geen zwavel enzovoorts.

In het verleden zijn hier al aardappelen, bieten, graan, kool, mais, lelie en vele andere gewassen geteeld. Steeds is het gebrek­ verschijnsel vastgelegd en zijn er gewasmonsters genomen. Ook wordt het veld regelmatig bezocht door specialisten van Agrifirm en bijvoorbeeld agrariërs in studieclub-verband. Dit is een uitgelezen gelegenheid om gebreksziekten op te roepen en zo te leren herkennen. Zo wordt duidelijk welk gebrek welk beeld geeft. Dat resulteert vanzelfsprekend in een beter advies, maar maakt het ook mogelijk om iets te kunnen zeggen over de waarschijnlijk van opbrengst- of kwaliteitsverbeteringen van het toevoegen van allerlei nieuwe bladmeststoffen met een of meerdere sporenelementen.

16

schakel in succes juli 2011

plant

Groenbemesters gezonde keuze Groenbemesters verbeteren de bodemstructuur en leveren stikstof aan het volggewas. Daarnaast hebben groenbemesters, met name Hier komt een bijschrift.

Organische stof voor gezonde bodem

bladrammenas, een uitstekende werking in de bestrijding van aaltjes.

Kies een bladrammenas met een snelle bodembedekking, want de meeste onkruiden zijn zeer goede waardplanten voor aaltjes. Naast het effect op aaltjes neemt ook de weerstand van de bodem tegen

Bodemvruchtbaarheid komt in de fruitteelt steeds meer op de agenda te staan.

ziekten toe. Bladrammenas is de

Een goede bodemstructuur en doorlatendheid dragen onder andere bij aan de

juiste keuze als op het perceel

vochthuis­houding en het beschikbaar komen van voedingsstoffen. “Het draagt

Tabaksratelvirus voorkomt, want

dus recht­streeks bij aan het resultaat van de teelt, en dat is waar het om gaat”,

het geeft als enige groenbemester

stelt Wim Kijk in de Vegte, teeltspecialist bij Agrifirm Plant.

een sterke reductie van dit bodemgebonden virus. Verder blijkt uit

Hij ziet daarin een belangrijke rol voor

dit blad beter verteerd, waardoor de

onderzoek van het IRS bij inzet van

bemesting met organische stof, zoals

ziektedruk lager is.

bladrammenas een sterke vermin­

compost. “Dat levert een belangrijke

Agrifirm Plant adviseert telers dan ook

dering van rhizoctonia bij volggewas

bijdrage aan de structuur en het bodem-

om zeker tussen het rooien en opnieuw

bieten. Uit onderzoek van het IRS is

leven, wat effect heeft op onder andere

planten goed te bemesten met organi-

gebleken dat de suikeropbrengst van

de opname van voedingsstoffen.” Dit

sche stof, maar ook tussentijds. “In de

bieten bij gebruik van bladrammenas

is zeker bij nieuwere rassen, die vaak

fruitteelt wordt de grond natuurlijk

per hectare duidelijk toeneemt. Kies

gevoeliger zijn voor een tekort aan

niet jaarlijks bewerkt, zoals bijvoorbeeld

daar waar mogelijk daarom voor

mangaan of magnesium, belangrijk.

in de akkerbouw. Daardoor ervaar je

blad­rammenas.

het structuurprobleem minder, maar

Voor een succesvolle teelt dient u zo

het is er wel”, aldus Kijk in de Vegte.

snel mogelijk te zaaien na het ruimen

“Als er bomen staan, kun je organische

van het hoofdgewas, tot uiterlijk

stof niet onderwerken, maar ook tussen

begin september. Het ras Contra

de rijen heeft het zeker effect.” Compost

combineert een zeer snelle begin-

en champost vormen een goede bron

ontwikkeling met de hoogste

van organische stof en zijn gunstig voor

re­sistentie tegen bietencyste-aaltjes

Daarnaast speelt het bodemleven een

de mestboekhouding. Stalmest levert iets

(>90%) en geeft bij vroege zaai meer

rol in de ziekteweerbaarheid. Schurft

minder structuur, maar kan financieel

dan 99% afname van Melodoigyne

bijvoorbeeld overwintert op afgevallen

weer aantrekkelijker zijn.

Chitwoodi.

“ Een goede bodem draagt bij aan een goed resultaat van de teelt.”

blad. Bij voldoende bodemleven wordt

schakel in succes juli 2011

17

plant

Open dagen bloembollen­ sector Op woensdag 8 juni was de laatste van de vier open dagen bloembollen van Agrifirm Plant. Op die dagen kregen geïnteresseerden de kans om de proeflocaties in Noordwijkerhout, Creil, Julianadorp en Zwaagdijk te bezoeken. Op deze locaties wordt onderzoek gedaan naar bemesting en gewasbescherming in de teelt van tulpen, hyacinten en andere < Het Easynet bollennet.

voorjaarsbloeiers.

In Noordwijkerhout en Julianadorp wordt onderzoek gedaan naar

Positieve ervaringen met Easynet

verbetering van de bodemvruchtbaarheid voor tulpen en hyacinten met een combinatie van kunstmest en organische meststoffen. Voor bemesting van Lelies loopt een N-niveau proef om te onderzoeken

Sinds twee seizoenen biedt Agrifirm Plant bloembollentelers het zogeheten Easynet,

welke stikstofbemesting een optimale

een bollennet dat voor probleemloos planten en oogsten zorgt. Jan Schoorl, Product-

opbrengst geeft.

manager Bedrijfsbenodigdheden bij Agrifirm Plant: “Onze klanten hebben een redelijk korte periode om de bollen te planten en te rooien. Daarom is het heel belangrijk dat

In Creil, Julianadorp en Zwaagdijk

het net waar de bollen in geteeld worden probleemloos werkt, zowel met planten

wordt onderzoek gedaan naar ver­

als oogsten.”

betering van de gezondheid van de gewassen. Dit jaar zijn er proeven

Het Easynet onderscheidt zich door de

doet waar de naam voor staat: probleem-

voor bolontsmetting, virusbeperking,

constante kwaliteit en minimum breedte,

loos planten en oogsten”, vat Schoorl

selectie, vuur- en onkruidbestrijding

vertelt Schoorl. “Het net snoert niet in,

samen.

in tulpen en lelies. De ontwikkeling

ook niet bij grotere bollen en alle maten

Daarnaast zijn de netten geschikt voor

van nieuwe producten staat op dit

bollen liggen binnen het net. Ook de groei

hergebruik en op zo’n manier verpakt

gebied niet stil. Dit jaar test Agrifirm

verloopt goed; vanwege de speciale

dat er zo min mogelijk afval ontstaat.

Plant een aantal nieuwe producten

maasconstructie groeit de spruit ge-

“Duurzaam werken is altijd al een uit-

voor virusbeperking en onkruid­

makkelijker door het net en mede door

gangspunt van Agrifirm Plant geweest.

bestrijding. Op iedere van de vier

de soepelheid sluit het net goed aan op

Daar hoort bij dat we bollennetten op

locaties is een open dag voor klanten

de bodem, waardoor de bol stevig kan

een verantwoorde manier inzamelen

georganiseerd. In totaal kwamen hier

wortelen.” Bij het rooien is het grootste

en verwerken.” Gedurende het rooien

450 bezoekers op af. In het najaar

voordeel dat het net de bollen goed los-

worden er containers geplaatst voor de

volgen er weer een aantal bijeen­

laat, waardoor minder bolbeschadiging

gebruikte netten, die daarna worden

komsten waar de uitslagen van de

en weinig tot geen neusbeschadigingen.

opgehaald zodat ook gehuurd land zo

bolontsmetting worden getoond.

“Easynet is een bollennet wat precies

snel mogelijk weer schoon is.

18

schakel in succes juli 2011

feed plant

Samenwerken aan kwaliteits­ spruit <

Marcel Verkerk (rechts) en specialist Akkerbouw Martin van Rijn.

Spruitenteler Marcel Verkerk uit Ter Aar zorgt in de zomer voor

De Spruitkoolmonitoring van ALTIC

gezonde gewassen en een gelijkmatige groei. Dat is nodig om

biedt Verkerk houvast. Daarmee weet

van september tot half december continu te kunnen oogsten en een goede kwaliteit te kunnen leveren.

hij hoeveel stikstof er in de plant aanwezig is, een goede indicatie van de groei. “Je moet wel je verstand blijven gebruiken; de omstandigheden in het

In de tweede helft van juni keerde de rust

Verkerk: “Het land wordt niet kapot

veld bepalen veel.” Verkerk levert fijne

weer terug op het bedrijf van Verkerk.

gereden. Ik krijg vaak te horen dat

spruiten, de zogeheten A-spruiten. Dat

De spruiten zijn geplant, geschoffeld,

spruitenland goed ploegt.” Bij de meeste

vraagt extra nauwkeurige sturing met

geregeld beregend en goed aan de

verhuurders heeft Verkerk een vaste

stikstof. Van Rijn: “Geef je teveel, dan

groei. Tot september is hij voornamelijk

plek in het bouwplan. “Ik ken de grond

groeit het gewas te lang en krijg je snel

bezig met de gewasverzorging. Regel-

en hoe de spruiten daar groeien. Daarop

legering van het gewas. Geef je te wei-

matig loopt hij met Martin van Rijn,

stem ik de rassenkeuze en de stikstof-

nig, dan worden de spruiten snel te

specialist akkerbouw van Agrifirm Plant,

bemesting af.”

grof. Dat geeft kans op kwaliteitsverlies

door zijn gewassen. “Martin weet wat

en smet.”

er speelt, hij ziet veel spruitenpercelen en

Strakke planning

kan daarmee vergelijken”, zegt Verkerk.

Verkerk heeft een strak oogstschema.

Meteen koelen

In de oogstperiode moet Van Rijn het

Van 1 september tot half december

Het product móét goed zijn, vindt Ver-

alleen doen. “Dan heb ik er geen tijd

oogsten vier mensen continu. Acht

kerk. “De filosofie van afnemer Albert

meer voor. Als er iets moet gebeuren,

rassen, van vroege tot late, zorgen voor

Heijn is: in maximaal vijf dagen van

hoor ik het van Martin.”

de oogstspreiding. Maar voor een

land tot klant.” Om ze zo vers mogelijk

Het Zuid-Hollandse bedrijf telt 65 hectare

kloppende oogstplanning moeten alle

te houden, liggen de spruiten van Ver-

spruiten, op eigen grond en op huurland.

percelen het hele seizoen gelijkmatig

kerk na het plukken binnen 4 uur in zijn

Verkerk heeft een goede relatie met de

blijven groeien. Met de stikstofbemesting

koelcel, bij een temperatuur van 1˚C.

verhuurders, onder andere omdat hij

kan de teler bijsturen op lengtegroei en

Dagelijks brengt de vervoerder ze

het land netjes achterlaat.

afrijping en daarmee op oogsttijdstip.

rechtstreeks naar het verpakstation.

schakel in succes juli 2011

19

feed

Duurzaamheid belangrijk uitgangspunt van bedrijf

Zonnepanelen logische stap voor melkveehouders Produceren met het oog op rendement en omgeving. Dat

In 2006 is de tak uitgebreid naar 1.100

uitgangspunt komt in het bedrijf van de familie Hubens in

melkgeiten. Een voerrobot voorziet de

Beesel (L.) overal terug. In de bedrijfsvoering bij de melkkoeien

geiten groepsgewijs van het gewenste voermengsel. Centraal in het gebouw

en melkgeiten, maar zeker ook in de nieuwste bedrijfsactiviteit:

ligt de melkstal waarin 80 geiten uit vier

de productie van zonne-energie.

verschillende groepen tegelijk gemolken kunnen worden.

Op een deel van de stallen van het bedrijf

1999 begonnen Toos en dochter Aniek

Duurmelken

zijn 1.000 zonnepanelen geplaatst. Na

met melkgeiten. “Eigenhandig bouw-

Als duurmelken bij de geiten kan, waarom

de officiële opening van de installatie

den we een oude koeienstal om en zo

dan niet bij de koeien, vroeg Frits zich af.

op 17 juni 2011 produceren die jaarlijks

begonnen we zonder veel kosten met

“Aan een korte tussenkalftijd, waar veel

200.000 kWh aan elektriciteit. Een deel

de eerste 200 melkgeiten.” De geiten-

melkveehouders naar streven, kleven veel

daarvan wordt door het bedrijf zelf benut.

houderij groeide gestaag, tot de mond- en

nadelen. Zo kun je hoogproductieve

Het is voor de ondernemers een logische

klauwzeeruitbraak in 2001 het bedrijf

melkkoeien moeilijker drachtig krijgen als

vervolgstap. Duurzaam en rendabel pro-

maandenlang op slot zette. Alle lammeren

je al snel na het afkalven begint met

duceren is de rode draad in het bedrijf.

moesten noodgedwongen op het bedrijf

insemineren. Ook is droogzetten dan

blijven. Het was voor Frits aanleiding om

risicovol. Daar komt bij dat iedere geboorte

Melkgeiten

aan duurmelken te gaan denken. “Met

en start van een nieuwe lactatie, kans

Als bedrijfsleider kreeg Frits Hubens in de

zo veel jonge geiten in opfok, leek het me

op gezondheidsproblemen oplevert.”

jaren tachtig de kans om de St. Jozefhoeve,

een beetje onzinnig om in het najaar weer

een gemengd bedrijf, over te nemen van

alle geiten bij de bok te doen. We besloten

de zusters Dominicanessen van Bethanië.

eens te proberen of we geiten konden

Frits en Toos concentreerden zich op de

doormelken zonder ze weer drachtig te

melkveehouderij. Het bedrijf melkt nu

maken. Dat bleek prima te gaan. We

een quotum vol van ongeveer 960.000 kg

hebben inmiddels geiten die al acht jaar

met 100 koeien en 40 stuks jongvee. In

niet meer drachtig geweest zijn.”

20

schakel in succes juli 2011

“ Dankzij de zonnepanelen hebben we lagere energiekosten en minder CO2-uitstoot.”

< Frits Hubens bij de nieuwe zonnepanelen, samen met v.l.n.r. zoon Iwan, dochter Aniek en schoondochter Emmy. Op de foto ontbreken Toos, zoon Siewert, zoon Rob en schoonzoon Roger, die allen hun bijdrage aan het bedrijf leveren.

De zonne-energieinstallatie van de familie Hubens is op 17 juni van dit jaar officieel geopend door de heer Jan Smolenaars, wethouder van de gemeente Beesel, en de heer Kees Sijssens, CEO Agrifirm Group. Tijdens een feestelijke bijeenkomst zetten beide heren de energieknop van de installatie om, waarna de installatie officieel in gebruik was.

Dat is echter niet voor iedere koe weg-

sing van 1.000 zonnepanelen was voor

voorzichtig met het verlengen van de

gelegd, weet Frits. “Je hebt persistente

de ondernemers Hubens een nieuwe stap

lactatieperiode bij zijn koeien. Inmiddels

dieren nodig: koeien die een hoge melk-

om de duurzaamheid van hun bedrijf te

weet hij dat duurmelken ook bij koeien

productie lang weten vast te houden.

vergroten. “De panelen leveren vanaf deze

prima kan. “Het liefst zie ik koeien die

Daar selecteren we op. Ook willen

zomer zo’n 200.000 kWh aan elektriciteit

1.000 dagen achtereen melk geven.”

we het moment van insemineren af-

per jaar. Daarvan kunnen we 80 tot

stemmen op de persistentie. Dat gebeurt

100.000 kWh zelf benutten. Voor ons

nu nog voor een groot deel op gevoel.”

betekent dat lagere energiekosten

Zoon Rob, de beoogde opvolger binnen

doordat we geen energiebelasting en

de melkveehouderijtak, ontwikkelde als

transportkosten hoeven betalen over de

stageopdracht bij Agrifirm een reken-

stroom die op ons dak wordt opgewekt.

model voor duurmelken. “Met dat model

Door het opwekken van elektriciteit met

kunnen we beter beslissen over het beste

behulp van zonne-energie leveren we

inseminatiemoment. We weten inmid-

bovendien een flinke bijdrage aan het

dels dat je persistente koeien makkelijk

verminderen van de CO2-uitstoot.” De

F rits (r) en Toos met Agrifirm Feed specialist Rundveehouderij Henk Dings.

drie jaar achtereen kunt melken.”

ondernemers hebben hun daken voor

Door het duurmelken steeg de gemid-

een periode van 20 jaar verhuurd, en

niek met Agrifirm Feed specialist A Geitenhouderij Marco Schoenmakers.

delde leeftijd van de koeien tot bijna

ontvangen daarvoor een jaarlijkse ver-

4,5 jaar. De beoogde gemiddelde tussen-

goeding. “Het bedrijfsrisico van deze

<

In de jaren 2004 en 2005 begon Frits

<

kalftijd ligt tussen de 500 en 520 dagen.

nieuwe activiteit is dan ook beperkt.”

“Duurmelken is dé manier om de levens-

Frits heeft meer ideeën om duurzamer te

duur van koeien te verlengen, en de

werken. “We denken aan mestverwerking.

dure opfok van jongvee te beperken.”

Het scheiden van mest in verschillende fracties, eventueel in combinatie met een

Zonnepanelen

vergistingsinstallatie, geeft ons betere

Het verhuren van een deel van de stal-

mogelijkheden om de beschikbare mine-

daken aan Horizon Energy voor de plaat-

ralen binnen ons bedrijf te benutten.”

schakel in succes juli 2011

21

feed plant

Totaalrantsoen­­ benadering met netto fosfor Het fosfaatoverschot is een actueel thema in de Nederlandse

aanvullend voer en de eiwitcorrectie.

veehouderij. Van groot belang, want het behouden van de

Vandaar dat er zowel voeders zijn om

derogatie is mede afhankelijk van een oplossing hiervoor. Voor

te corrigeren in het basisrantsoen (zie tabel 2) als aanvullende voeders.

dat doel ontwikkelde Agrifirm Feed de nP-lijn. nP rantsoenberekening

Met de netto fosfor (nP) rantsoen­ Minder fosfor in voer is mogelijk, maar

Van alle grondstoffen en vochtige voeders

berekening kunnen de Agrifirm Feed

een koe moet wel voldoende fosfor

zijn de P en nP waardes bij Agrifirm Feed

specialisten in elk lactatiestadium de

binnenkrijgen. Met de netto fosfor (nP)

bekend (zie tabel 1). De hoeveelheid nP

nP dekking berekenen en zo gedurende

rantsoenberekeningsmodule van Agrifirm

in ruwvoeders wordt berekend met het

de gehele lactatieperiode fosfor verlagen

Feed berekenen we het verschil in netto

rantsoenberekenings­­programma.

zonder dat dit ten koste gaat van de

fosforbehoefte en netto fosforaanbod.

prestaties. Ook bij de assortimenten

Wie op de nP-norm voert, kan op een

Basisrantsoen of aanvullend voer

wordt daarmee rekening gehouden,

veilige manier minder bruto fosfor aan-

Afhankelijk van het gevoerde rantsoen

zoals bijvoorbeeld het nieuwe DairyFit®

voeren, een BEX voordeel behalen en

is een besparing mogelijk in het basis-

assortiment. Vandaar dat een groot

gezonde koeien houden.

rantsoen of met aanvullend voer. Dit

aantal DairyFit ® producten geen fosfor

hangt onder andere af van de verhouding

bevat. Met de nP rantsoenberekening

P en nP

maïs en gras, de hoeveelheid fosforrijke

kan per situatie bekeken worden of dit

Twee factoren spelen een rol bij de

of fosforarme vochtrijke voeders en

in het rantsoen past.

hoeveelheid fosfor die de dieren op­nemen. Allereerst de hoeveelheid verteerbaar fosfor van elk product in

tabel 1

tabel 2

P gr/kg ds

nP gr/kg ds

VEM nP eiwitrijke voedermiddelen

DVP

het rantsoen; niet alle fosfor kan daad-

werkelijk door de koe worden benut.

Voedermiddel

Daarnaast is er endogeen fosforverlies,

Tarwe

3,5 2,5

doordat deeltjes van de darmwand

Perspulp

0,9 0,2

Balans Amino nP 970

185

worden uitgescheiden via mest. Hoe

Aardappelvezel

1 0,1

Balans Select nP

960

180

meer onverteerbare delen in het ruw-

Graskuil (goede)

4 1,9

Balans Effect nP

980

215

Eiwitkernbrok Correctie nP

940

180

voer, hoe groter dit effect. De darmwand

Graskuil (slecht)

4 1,4

wordt als het ware “schoongeveegd”

Bierbostel

5,7 2,4

waardoor er meer fosfaat de koe verlaat.

Beheersgras

1,5

22

schakel in succes juli 2011

-0,8

feed

Innovatieve voeders op innovatiebeurs <

Op ‘de ontmoetingsplek voor boeren die vooruit willen’ toont Agrifirm Feed de nieuwste producten in het Air Line®-concept.

J an Wijma in gesprek met varkenshouders in de stand van Agrifirm Feed.

Twee dagen was Sterksel the place to be

een sterk innoverend bedrijf. We werken

de productielocatie in Zwolle wordt

voor iedereen die is geïnteresseerd in

regelmatig samen met VIC Sterksel.”

hiervoor aangepast, vertelde Wijma.

innovatie in de varkenssector. Het Varkens

In de Agrifirm-stand namen de Air Line®-

In de stand van Agrifirm was vooral aan-

Innovatie Centrum (VIC) Sterksel hield op

voeders dan ook een prominente plek in.

dacht voor de twee nieuwste producten.

17 en 18 juni de Open Innovatiedagen.

Deze voeders zijn door de speciale

Een daarvan is Air Line® Speen, het

Het onderzoekscentrum toonde hier de

productietechnologie en de samenstel-

biggenspeenvoer dat zorgt voor een forse

innovaties en onderzoeksprojecten

ling luchtiger en beter verteerbaar dan

verhoging van de voeropname en minder

waaraan het werkt. Daarnaast was er

gangbare voeders. Bovendien heeft

verteringsproblemen.

gelegenheid voor bedrijven en organi-

Air Line® [2.0] een zeer geconcentreerde

De nieuwste variant is ‘Air Line® [2.0]

saties zich hier te presenteren.

energie-inhoud, waardoor met minder

beren’. Die is bedoeld voor bedrijven die

voer en dus minder mest het beste

beren mesten. Het speelt in op de lagere

resultaat wordt behaald.

voeropname en de andere aminozuren-

ontmoetingsplek

Ook Agrifirm Feed was hier aanwezig

behoefte van beren ten opzichte van

met een stand. “Dit is de ontmoetings-

Air Line® [2.0]

zeugen en borgen. “Door vleesvarkens

plek voor boeren die vooruit willen. Wij

Agrifirm onderscheidt zich hiermee in de

te voeren met Air Line® [2.0] haal je de

passen daar goed bij”, lichtte Jan Wijma,

markt. Het succesvolle concept was al

doelen van het voerspoor met gemak”,

hoofd Nutritie en Innovatie varkens-

bekend in het Zuiden, maar komt ook

aldus Wijma.

houderij van Agrifirm Feed toe. “Wij zijn

beschikbaar in de rest van het land, want

‘ Centrum voor co-innovatie’ Varkens Innovatie Centrum (VIC) Sterksel is het onderzoekscentrum voor de varkenshouderij van Wageningen UR Livestock Research. Het houdt zich bezig met alle aspecten van de varkenshouderij, waaronder voeding, welzijn, gezondheid, emissies, huisvesting en mineralenmanagement.

Het proefbedrijf hield op 17 en 18 juni de Open Innovatiedagen, met daaraan voorafgaand een symposium. Tijdens dat symposium gaf directeur Paul Vriesekoop van WUR Livestock Research aan dat de focus van het onderzoek is verlegd naar ‘co-innovatie’, waarin bedrijfsleven, overheid en het Productschap Vee en Vlees actief meedoen. “Het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties weten Sterksel te vinden en zullen in de toekomst steeds meer invloed krijgen op de agendering van het onderzoek.”

schakel in succes juli 2011

23

feed

Overstap naar Air Line® [2.0] zet Meulenbroeks op juiste spoor

Varkenshouder pakt tegenvallende resultaten aan Jan Meulenbroeks realiseerde enkele jaren geleden een nieuwe stal voor zijn vleesvarkens.

Aanvankelijk vielen de technische resultaten tegen. Hij nam maatregelen, waaronder de overstap naar Air Line® [2.0]. Nu is Meulenbroeks tevreden over de prestaties van zijn dieren. Maar hij blijft streven naar nog betere resultaten.

Jan Meulenbroeks laat zijn vingers over

twee jaar oud. Meulenbroeks had in

Zo bleek de ventilatie van de nieuwe

de uitdraai ‘Vleesvarkens TEA-2000’

die nieuwe stal op fraaie technische

stal niet optimaal te zijn. “De lucht­

glijden. “Tijdens de eerste maanden werd

resultaten gehoopt, maar de realiteit

inlaat bleek tamelijk groot. Die hebben

een groei gerealiseerd van 758 gram per

was aanvankelijk anders.

we verkleind.” Opvallend was ook het

dier per dag. En een EW-conversie van

gebrek aan uniformiteit bij de slacht.

3,04. Ondermaatse cijfers, die niet

Gefaseerde overstap

Mogelijke oorzaak, volgens de dieren-

passen bij een nieuwe stal”, luidt het

Meulenbroeks keek het een tijdje aan en

arts, was het circovirus. Meulenbroeks:

glasheldere oordeel van Meulenbroeks.

nam vervolgens contact op met Pieter

“Sindsdien ent mijn vermeerderaar tegen

Hij is veehouder in Hooge Mierde

van Genugten, zijn vaste specialist bij

circo. Dat lijkt te baten: bij afleveren zijn

(Noord-Brabant). Naast melkkoeien

Agrifirm. “We hebben samen de situatie

de koppels nu aanzienlijk uniformer.

houdt Meulenbroeks 3.000 vlees­

geanalyseerd”, vertelt Van Genugten,

Cijfers laten dat ook zien.” En het rant-

varkens. De vleesvarkensstal is amper

aan de keukentafel bij Meulenbroeks.

soen werd nadrukkelijk tegen het licht

24

schakel in succes juli 2011

feed plant

< Jan Meulenbroeks in zijn vleesvarkensstal

gekookt, niet geperst. Daardoor is onder

Volgens Meulenbroeks zit er nog steeds

andere het zetmeel in Air Line® [2.0]

rek in de technische resultaten. “Ik streef

meer ontsloten, waardoor een betere

naar een EW-conversie van 2,70.” Air

vertering mogelijk is. Daarnaast is door

Line® [2.0] is een voersoort uit de hogere

het opgebrachte vet een EW van 1.25

prijscategorie. Toch weet Meulenbroeks

mogelijk, wat een hogere groei oplevert.”

de voerkosten in de hand te houden: die lagen tijdens de eerste drie maanden

Beren

van 2011 op 0,693 euro per kilo groei.

En Air Line® [2.0] past ook beter bij

“Landelijk lag dat cijfer in die periode

het houden van beren: een stap die

op 0,729 euro”, weet Van Genugten.

Meulenbroeks in augustus 2010 zette.

Beren en gelten worden gescheiden grootgebracht. “In vergelijking met borgen zijn beren gespierder. Ze hebben geconcentreerder voer nodig, omdat de voeropname lager is”, legt Van Genugten uit. Beren presteren op technisch gebied beter dan borgen: de voederconversie is beter en ze groeien harder. De vleesvarkens van Meulenbroeks worden met drie voersoorten slachtrijp gemaakt: start-, groei- en afmestvoer. Zowel bij Line® [2.0] op het menu. “Alleen de gelten

In overleg met Agrifirm Feed specialist Pieter van Genugten.

<

beren als bij gelten staat inmiddels Air gehouden. De vleesvarkens kregen

krijgen in de laatste fase een regulier

Topsporters

aanvankelijk het standaard vleesvarkens-

afmestvoer. Dat is economisch interes-

Met de switch naar beren, levert

voer van Agrifirm. Van Genugten: ”We

sant en de varkens wordt niet te vet.”

Meulenbroeks dieren met meer vlees,

hebben gekozen voor een ander voer:

Bijkomend voordeel: Air Line [2.0] zorgt

meer spieren en minder spek. “Door de

Air Line® [2.0]. Daarbij zijn we heel zorg-

voor een forse reductie van de fosfaat-

veranderingen vorig jaar is de opbrengst

vuldig te werk gegaan. We zijn gefaseerd

uitstoot, en daarmee voor lagere mest-

vijf cent per kilo geslacht gewicht ge-

overgestapt en hebben de dieren regel-

afzetkosten.

stegen”, becijfert Meulenbroeks. Het mesten van beren vergt wel extra aan-

“ De technische resultaten kunnen altijd nog beter.”

dacht, is de ervaring van Meulenbroeks.

“Het zijn topsporters. Ze vreten minder, groeien harder, hebben minder spek en

matig gewogen en op basis van de weeg­

Resultaat

daardoor ook een iets lagere weerstand.

resultaten en bevindingen in de stal de

Inmiddels liggen de technische resultaten

En dat zie je terug in de uitvalcijfers. Die

voercurves aangepast.” Air Line® [2.0]

op een aanzienlijk hoger niveau. Tijdens

liggen een fractie hoger.” Meulenbroeks

heeft, in vergelijking met standaard-

de eerste vier maanden van 2011 lag

is blij dat de aanpassingen in de bedrijfs-

voer, een hogere energiewaarde.

de EW-conversie op 2,76 en groeiden

voering zichtbaar effect hebben gehad.

Van Genugten: “Met name dankzij het

de dieren gemiddeld 849 gram per dag,

Maar tevreden achteroverleunen, doet

productieproces. Air Line® [2.0] wordt

blijkt uit de TEA-cijfers.

hij niet. “Het kan altijd nog beter.”

schakel in succes juli 2011

25

feed < Wim en Anja Koudijs.

Pluimveehouders scoren hoog met scharrelhennen

Goede kippen, goede stal, goed voer en een beetje geluk Wim en Anja Koudijs zijn druk bezig hun bedrijf klaar te maken voor 2012. De pluimveestallen op het erf in Lunteren staan daarom tijdelijk leeg. De ondernemers kijken echter terug op een ronde met uitzonderlijk goede resultaten.

Vooral de scharrelhennen deden het

inderdaad zo bleek te zijn. Ook chronische

het verrijken is ook niet zo’n grote inves-

goed. Toch staat de scharrelstal er nog

darmontsteking speelde een rol. Sinds

tering dat dat niet kan.” In de kleinere

maar vijf jaar. Ruim twintig jaar geleden

we zijn overgestapt op voer van Agri-

stal worden 16.000 plaatsen in volière

namen Wim en Anja Koudijs zijn ouder-

firm Feed loopt het heel goed.” Ook het

huisvesting gemaakt. “Traditionele

lijk bedrijf over, een gemengd bedrijf met

vorige koppel draaide bijzonder goed.

scharrel is eigenlijk te duur. Daarom

varkens, kalveren, melkvee en kippen. De

Hoe dat komt? “We hebben goede kip-

kiezen we voor volière, maar we wilden

eerste twee takken werden al snel afge-

pen, van een goede opfokker, en we zor-

niet alles helemaal ombouwen. De

stoten en in 2004 kozen de onder­nemers

gen samen met hem voor een soepele

kooistal is nog maar acht jaar oud,

helemaal voor de pluimvee­houderij.

overgang”, aldus Wim. “Goede kippen,

bovendien willen we het volière­

In de laatste ronde hadden ze 65.000

een goede stal, goed voer en je moet ook

systeem eerst proberen. We moeten

kooihennen en 35.000 scharrelhennen.

een beetje geluk hebben.” Cor Salentijn

het werk wel met zijn tweeën kunnen

voegt toe: “Wim en Anja zijn bovendien

doen”, stelt Wim.

Resultaten

goede ondernemers en vakmensen.”

Die scharrelhennen haalden een gemid-

Toekomst

deld legpercentage van 91,4 procent,

Volière en verrijkte kooi

Omdat de ondernemers met één leef-

een voederconversie van 2,08 en een

Na het laatste koppel is meteen begonnen

tijd hennen werken staat nu ook de

productie van 382 eieren op 81 weken.

met het verbouwen van de kooistallen.

twee etage scharrelstal leeg. Begin

Resultaten die er mogen zijn. Toch ging

In de grootste van de twee staan te

augustus komen de nieuwe hennen.

de scharrelhouderij niet altijd vanzelf.

verrijken kooien, die nu worden verrijkt

De pluimveehouders hopen dan weer

“In het begin liep het niet zo goed”, vertelt

voor 42.000 plaatsen. “Het is natuurlijk

een jaar of tien vooruit te kunnen en

Anja. “We zijn halverwege het tweede

afwachten hoe lang de markt voor

het bedrijf verder te optimaliseren.

koppel overgestapt naar Agrifirm en

kooi­eieren goed blijft, maar ik heb er

Anja: “Ons doel is om het bedrijf samen

specialist Cor Salentijn dacht dat het

vertrouwen in. We zullen de kooistal

te runnen, zonder personeel, met zo

een D3 gebrek in de opfok kon zijn, wat

wel een keer om moeten bouwen, maar

goed mogelijke resultaten.”

26

schakel in succes juli 2011

feed

Thema-avond biologisch legpluimvee goed bezocht

Kansen en uitdagingen voor biologische legsector De biologische legpluimveehouderij groeit hard en de markt­

telen. Veredeling kan een oplossing zijn,

vooruitzichten zijn gunstig. De wettelijke eis dat biologisch voer

maar dat kost tijd.”

vanaf 2012 100 procent biologisch moet zijn stelt de sector

Samenwerking

echter wel voor een uitdaging.

De sector probeert uitstel te verkrijgen van de verplichting voor 100 procent biologisch voer voor opfokhennen. Dat

Dat bleek tijdens een thema-avond

1 januari 2012 uit 100 procent biologische

biedt meer tijd voor het onderzoeken en

Biologische Legpluimveehouderij die

grondstoffen moet bestaan. Op dit

ontwikkelen van alternatieve eiwitbron-

Agrifirm Feed 27 april in Woudenberg

moment is dat nog 95 procent. Onder-

nen om groei- en gezondheidsproblemen

organiseerde. Ruim 80 pluimvee­

zoekers vrezen dat deze nieuwe eisen

te voorkomen. Voor volwassen hennen

houders bezochten de thema-avond.

te snel komen, met name voor jonge

verwacht Agrifirm geen problemen.

leghennen. “Er is meer tijd nodig voor

Agrifirm Feed en Agrifirm Plant werken

Omzetgroei

alternatieve eiwitbronnen”, stelt

samen om optimaal te profiteren van de

Voorzitter Henk Gerbers van de Stichting

Berry Reuvekamp van Wageningen

kennis over biologische voeding enerzijds

Merkartikel Bio+ sprak positief over de

UR Livestock Research. “Met name bij

en biologische teelten anderzijds.

vooruitzichten voor de biologische leg-

jonge hennen is het risico op tekorten

pluimveehouderij. De omzet van bio­

aan belangrijke aminozuren. Dat ver-

logische eieren groeit hard. Dat blijkt

laagt de weerstand en belemmert de

wel uit de omzetcijfers van eieren met

ontwikkeling.”

het Bio+ merk. In 2010 was de omzet daarvan 2 miljoen euro, 43 procent meer

Onderzoek

dan een jaar eerder. Voor dit jaar wordt

Een oplossing hiervoor zijn biologische

een verdere groei naar 3 miljoen ver-

eiwitbronnen als veldbonen, erwten en

wacht. Door de gunstige markt groeit

lupinen. Agrifirm Plant doet hier veel

ook het aantal bedrijven. In 2010 groeide

onderzoek naar en ziet mogelijkheden.

de sector met 29 procent tot 1,2 miljoen

“De voederwaarde van de gewassen is

hennen, die op ruim honderd bedrijven

goed, maar de opbrengst per hectare, dan-

gehouden worden.

wel de opbrengstprijs van de gewassen, is nog laag”, vertelt Henri Hendrikse, teamleider Biologische Akkerbouw bij

Een uitdaging is de nieuwe wetgeving

Agrifirm Plant. “Voor akkerbouwers is

dat voer voor biologische leghennen na

het daarom nog niet rendabel om ze te

<

100 procent biologisch

uim 80 pluimveehouders bezochten R de avond.

schakel in succes juli 2011

27

“De familie Van Schot zijn scherpe ondernemers die vooruit­strevende keuzes durven te maken. We bespreken regelmatig nieuwe plannen, die vaak goed uitpakken.”

Gerrit Poelsma specialist Rundveehouderij Agrifirm Feed

“Als we iets nieuws gaan doen overleggen we dat met Gerrit. Hij ziet veel in de praktijk en zijn mening is belangrijk voor ons.”

Warner van Schot melkveehouder in Oude Pekela

Samenspel Warner van Schot (l) heeft samen met zijn vrouw Joke en zoon Arne (m) een melkveebedrijf met ruim 200 koeien. Ze willen scherp ondernemen en zoeken altijd naar nieuwe manieren om het beter te doen. Ze begonnen bijvoorbeeld als één van de eersten met Dynamisch Voeren. De computer berekent per koe dagelijks de optimale voergift. Van Schot begon hiermee op advies van Agrifirm Feed, één van de initiatiefnemers, en is erg tevreden over het systeem. Hij overlegt regelmatig met specialist af en zoeken zo de beste weg naar nog betere resultaten.

colofon

schakel in succes is het klantenblad van Agrifirm en verschijnt 6 keer per jaar. Redactie Afdeling Communicatie Agrifirm Fotografie Albert Brunsting, Marcel Bekken, Harma Drenth en Agrifirm Concept en realisatie JEEN bureau voor communicatie Drukwerk Ten Brink, Meppel

ISSN 2211-5811

Gerrit Poelsma (r) over de dagelijkse gang van zaken en over nieuwe stappen in het bedrijf. Samen wegen ze de voors en tegens