Agnieszka Łukaszewska
PORTRET NIKNaCEGO ˛ MIASTA
˛ PORTRET NIKNaCEGO MIASTA Agnieszka Łukaszewska
Kraków 2021
Projekt zrealizowany w ramach Stypendium Twórczego Miasta Krakowa 2021 w dziedzinie architektura
Wydawca: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Teksty, rysunki, fotografie, obiekty, projekt graficzny: Agnieszka Łukaszewska Na okładce: Szkieletor, rysunek, tusz, pióro, 11,5 x 16,8 cm, 2021, fagment Na wyklejce: Okna garażu przy dawnym lotnisku Kraków-Rakowice-Czyżyny, fotografia cyfrowa, 2021 e-ISBN: 978-83-8084-791-0 Kraków 2021 Prace wchodzące w skład projektu Portret niknącego miasta zostały zaprezentowane w całości na wystawie indywidualnej w Galerii ARTzona Ośrodka Kultury im. C. K.Norwida w Krakowie w grudniu 2021 roku
Portret niknącego miasta
Projekt Portret niknącego miasta oraz zrealizowane cykle prac mają na celu zwrócenie uwagi na krakowskie budynki z II połowy XX wieku, ich znaczenie dla historii miasta i jego mieszkańców. Nieuniknioną konsekwencją rozwoju miasta jest jego modernizacja oraz przebudowa. W ostatnich latach zniknęły, bądź zmieniły swój charakter postpeerelowskie zakłady pracy, biurowce, urzędy, szkoły, dworce, czy też np. zwykłe garaże, bloki, czy budynki gospodarcze. Artystyczne działania mają na celu ocalić je przed zapomnieniem i przywołać czasy ich świetności. Rysunki, grafiki cyfrowe i fotografie przywołują pejzaż miasta z ubiegłego wieku, dokumentują jego charakterystyczne budynki oraz miejsca. Te, które już nie istnieją. W ramach projektu udokumentowane zostały i przywołane wizerunki znanych i ważnych dla ówczesnego Krakowa obiektów – Budynek NOT-u – „Szkieletor”, Kamieniołom na Zakrzówku, zakłady Telpod, Prefabet, dworzec PKS, bar Smok i inne. Na wystawie Portret niknącego miasta w galerii ARTzona w Krakowie, podsumowującej projekt, oprócz prac zrealizowanych w 2021 roku, prezentacja uzupełniona została rysunkami z wcześniejszych lat, z motywani nieistniejących już krakowskich budynków: m.in. Biurowiec Prodlew, Zakłady Telkom-Telos, zabudowania Krakowskiego Klubu Jazdy Konnej przy ul. Niezapominajek, Kino Świt. Całość złożyła się w artystyczną opowieść i dokumentację obrazu miasta z II połowy ubiegłego wieku. Temat pozostaje dla mnie jednak wciąż otwarty. W krakowskim pejzażu odkrywam nadal nowe zagadki, a moje fotograficzne archiwum pełne jest udokumentowanych budynków uchwyconych przed wyburzeniem. Czekają na kolejną rysunkową rekonstrukcję. Agnieszka Łukaszewska
Szkieletor Wieżowiec przy Rondzie Mogilskim w Krakowie
Historia Szkieletora, budynku NOT-u ■ 1968 rok - ogłoszenie konkursu na projekt budynku NOT-u. Wygrała propozycja zespołu Zdzisława Arcta (Zdzisław Arct, Ewa Dworzak, Krzysztof Leśnodorski). ■ 1970-72 - modyfikacja projektu realizacyjnego budynku NOT-u przez architektów Zdzisława Arcta i Krzysztofa Leśnodorskiego. ■ 1975 - rozpoczęcie budowy wieżowca. Przez cztery lata wzniesiono 24-piętrową konstrukcję. Na dole miała mieścić się sala konferencyjna i restauracja, powyżej pokoje hotelowe, a na szczycie budynku kawiarnia z tarasem widokowym na całe miasto. ■ 1979 - wstrzymanie budowy budynku NOT-u ze względów ekonomicznych. ■ 1979-2016 - podejmowanie prób ukończenia budynku. ■ 2016 - rozpoczęcie przebudowy Szkieletora w Unity Center ■ 2020 - ukończenie przebudowy i oddanie do użytku Unity Center Szkieletor, rysunek, tusz, pióro, 11,5 x 16,8 cm, 2021 5
Szkieletor, rysunek, tusz, pióro, 11,5 x 16,8 cm, 2021 6
Szkieletor, rysunki, tusz, pióro, 11,5 x 16,8 cm, 2021 7
Nieczynne Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny Lotnisko powstało w 1912 roku, zamknięte zostało w 1963 roku
Odkruszone fragmenty płyty nieczynego lotniska Kraków-Rakowice-Czyżyny, obiekty w gablotkach, 2021, praca prezentowana na wystawie zbiorowej Digital Detox, w Galerii M, w Opolu, kurator: prof.Adam Panasiewicz, grudzień 2021 8
Lotnisko, obraz cyfrowy, instalacja, projekcja z telewizora kineskopowego Junost 402B z II poł. XX wieku, 2021, praca prezentowana na wystawie zbiorowej Digital Detox, w Galerii M, w Opolu, kurator: prof.Adam Panasiewicz, grudzień 2021 9
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny, obraz cyfrowy, 2021 10
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny, obraz cyfrowy, 2021 11
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny, obraz cyfrowy, 2021 12
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny, obraz cyfrowy, 2021 13
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny. Helikopter, druk cyfrowy 100x70 cm, instalacja, 2021 14
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny. Samoloty, druk cyfrowy 100x70 cm, instalacja, 2021 15
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny. Mapa, rysunek, papier, kredki, 21 x 29,7 cm, 2021 16
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny. Samolot, rysunek, papier, kredki, 21 x 29,7 cm, 2021 17
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny. Pas startowy, rysunek, papier, kredki, 21 x 29,7 cm, 2021 18
Lotnisko Kraków-Rakowice-Czyżyny. Garaże, rysunek, papier, kredki, 21 x 29,7 cm, 2021 19
Budynki gospodarcze
Zarastające garaże z lat 70. XX wieku, ul. Modrzewiowa, fotografia cyfrowa, 2020 20
Budynek gospodarczy z lat 70. XX wieku, osiedle Dywizjonu 303, rysunek, papier, kredki, 21 x 29,7 cm, 2021 21
Kamieniołom
Zkład Kamieniarski z lI poł. XX wieku, fotografia cyfrowa, 2021 22
Kamieniołom Zakrzówek, w latach 70. XX wieku, rysunek na podstawie wspomnienia z dzieciństwa, papier, kredki, 21 x 29,7 cm, 2021 23
Bar Smok Nieistniejący budynek baru mlecznego przy ul. Stanisława Worcella i Pawiej w Krakowie Wybudowany w latach 60. XX wieku, wyburzony w 2004 roku
Neon Baru Smok, rysunek, papier, kredki, 21 x 29,7 cm, 2021, fragment rysunku Bar Smok 24
Bar Smok, rysunek, papier, kredki, 21 x 29,7 cm, 2021 25
Dawny Dworzec PKS w Krakowie Zabudowania Dworca PKS w Krakowie przy ul. Pawiej, obok których znajdował się Bar Smok, wyburzone w 2004 roku
Bilety autobusowe, lata 80. XX wieku, kolekcja AŁ, fotografia cyfrowa, 2021 26
Dawny Dworzec PKS w Krakowie, fotografia cyfrowa, 21 x 29,7 cm, 2004 27
Dawny Dworzec PKS w Krakowie, fotografia cyfrowa, 21 x 29,7 cm, 2004 28
Dawny Dworzec PKS w Krakowie, fotografia cyfrowa, 21 x 29,7 cm, 2004 29
TELPOD Nieistniejący budynek zakładów TELPOD przy ul. Romanowicza w Krakowie, wyburzony w 2018 roku
TELPOD, fotografia cyfrowa, 2016 30
TELPOD, druk cyfrowy na blasze, 2021
TELPOD, druk cyfrowy na blasze, 2021 31
TELPOD, szablon, grafitti, 2021 32
Prefabet Przedsiębiorstwo Przemysłu Betonów, zakład powstał w latach 50. XX wieku, został wyburzony w 2015 roku
Prefabet, druk cyfrowy na blasze, 2021 33
Prefabet, rekonstrukcja bryły budynku na podstawie fotografii z lat 70. ubiegłego wieku, szablon, grafitti, 2021 34
Prefabet, druk cyfrowy na blasze, 2021 35
PBU Przedsiębiorstwo Budownictwa Uprzemysłowionego, bloki System wielkopłytowego budownictwa mieszkaniowego stosowany od końca lat 50. XX wieku
Lampa rtęciowa ORZ7 obok bloków w Krakowie, produkcja: lata 70. XX wieku, fotografia cyfrowa, 2021 36
PBU, rysunek, tusz, pióro, ołówek, 15,7 x 13,5 cm, 2021 37
PBU, rysunek, tusz, pióro, kredki, 15,7 x 13,5 cm, 2021 38
PBU, rysunek, tusz, pióro, kredki, 15,7 x 13,5 cm, 2021 39
Ms-14 Budynek mieszkalny z ówczesnego Województwa Krakowskiego Na podstawie projektu z 1974 roku, Biura Studiów i Projektów Budownictwa Wiejskiego w Krakowie
Projekty Biura Studiów i Projektów Budownictwa Wiejskiego w Krakowie z lat 70. XX wieku, fotografia cyfrowa, 2021 40
Lampa rtęciowa ORZ7, produkcja: lata 70. XX wieku, fotografia cyfrowa, 2021 41
Ms-14, rysunki, tusz, pióro, ołówek, stare druki, 21 x 29,7 cm, 2021 42
Ms-14, rysunki, tusz, pióro, ołówek, stare druki, 21 x 29,7 cm, 2021 43
Nieczynna lampa rtęciowa ORZ7, produkcja: lata 70. XX wieku, fotografia cyfrowa, 2021 44
Spis treści
Portret niknącego miasta, tekst: Agnieszka Łukaszewska.................................................................................................3 Szkieletor...............................................................................................................................................................5 Lotnisko Kraków Rakowice-Czyżyny.................................................................................................................................8 Budynki Gospodarcze.....................................................................................................................................................20 Kamieniołom................................................................................................................................................................22 Bar Smok........................................................................................................................................................................24 Dworzec PKS.................................................................................................................................................................26 TELPOD.....................................................................................................................................................................30 Prefabet...............................................................................................................................................................................33 PBU.......................................................................................................................................................................36 Ms-14......................................................................................................................................................40 Nota biograficzna............................................................................................................................................................46
Agnieszka Łukaszewska Urodziła się w Krakowie w r. 1974. 1995-2000. Studia na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (dyplom z wyróżnieniem). 2003. Stypendium Twórcze Miasta Krakowa. 2008. Doktorat na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. 2011. Wyróżnienie na VII Triennale Rysunku Współczesnego w Lubaczowie. 2015. Habilitacja. 2016. Grand Prix na Ogólnopolskim Biennale Sztuki 44. Salon Zimowy w Radomiu. Pracuje jako profesor nadzw. na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Prace w zbiorach m.in.: Międzynarodowego Triennale Sztuk Graficznych Imprint w Warszawie, Stowarzyszenia Międzynarodowe Triennale Grafiki w Krakowie oraz Muzeum Kresów w Lubaczowie. Zajmuje się rysunkiem, grafiką oraz działaniami intermedialnymi. Born in Krakow in 1974. 1995-2000. Studies at the Faculty of Graphic Arts at the Academy of Fine Arts in Krakow (diploma with honours). 2003. Awarded Krakow’s Municipality Scholarship for Artists. 2008. PhD thesis at the Faculty of Graphic Arts at the Academy of Fine Arts in Krakow. 2011. Honourable mention at the 7th Triennial of Modern Polish Drawing in Lubaczów. 2016. Grand Prix at the 44th Winter Art Salon, an all – Poland Art Biennial in Radom. Works as the Associate Professor at the Arts Department of the Pedagogical University in Krakow, named after the National Education Commission. Her works, among others, are in the collection of Imprint International Graphic Arts Triennial in Warsaw, International Print Triennial Society in Krakow and Kresy Museum in Lubaczów. Makes drawings, graphics and intermedia activities.
e-ISBN: 978-83-8084-791-0