Nieczytelna Sygnatura. Niezgulnik Studencki 3(19)/2011 by Agnieszka Ewa

Ukazuje się od 2005 roku

Nr 3(19) /2011

Pismo Studenckiego K oła Naukowego Bibliotekoznawców Uniwersy tetu Łódzkiego

W numerze: Sprawozdanie z konferencji zamykającej projekt pt. „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych”

Wstępniak Drodzy Czytelnicy, witamy Was po przerwie. Mamy nadzieję, że wszystkim udało się spędzić miłe i konstruktywne wakacje. Pragniemy powitać w naszych szeregach nowych studentów i mając nadzieję, że udało im się już zaklimatyzować postanowią oni licznie przystąpić do naszego Koła Naukowego. W tym numerze chcielibyśmy podzielić się informacjami z konferencji zamykającej projekt „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych”, opowiemy też, co oferują biblioteki w Helsinkach, przybliżymy historię wybranych obyczajów świątecznych oraz dokończymy temat książek, które haniebnie zapisały się na kartach historii. Mamy nadzieję, że i ten numer NS przypadnie Wam do gustu.

W imieniu redakcji Paula Gamus

Spis treści 1. Zimowe wspomnienia wakacyjnego czasu.............................................................3 2. Projekt: „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych” – sprawozdanie z konferencji (Warszawa 8-9 XII 2011)..........................................................................................................4 3. Meetingpoint@lasipalatsi........................................................................................9 4. Mein Kampf - Spotkanie z diabłem i czarownicą cz. 2.........................................11 5. Pięć* zwyczajów bożonarodzeniowych, których nie można pominąć.................14 6. Z przymrużeniem oka – czyli czemu nie warto okłamywać dzieci......................16 7. Oppman Artur Szopka...……………………………………..…………………..17

Zimowe wspomnienia wakacyjnego czasu „Mój anioł prawy, mój anioł lewy” - tak zatytułowane jest przedstawienie grupy teatralnej Polskiego Studia Teatralnego z Wilna. Sztuka została oparta na tekstach Miłosza i była wystawiana w ramach obchodów roku tego autora. Dzięki

możliwości

obejrzenia

spektaklu

w wykonaniu Polaków mieszkających na Litwie odżyły świeże jeszcze wspomnienia wakacyjnych wojaży. W zimny wieczór wracając z teatru wspomniałam pierwsze upalne dni wakacji odpoczynku i regeneracji sił. Jak najlepiej wykorzystać czas wakacji? To pytanie co roku nurtuje studentów zaraz po zdaniu ostatnich egzaminów i zakończeniu sesji. Moje wakacje już po raz drugi wiązały się z wyjazdem na wschód. Pierwszy wyjazd na Ukrainę, było ciężko, wyzwanie za wyzwaniem, zupełnie inny świat, nieznani ludzie, a co gorsza obcy język, a nawet alfabet, stres na granicy, wyczerpująca kilkudziesięciogodzinna podróż. Można by wymieniać godzinami, jednak było warto. Polacy walczą o każdy kontakt z językiem, msza po polsku, klasy polskie, marzenia o polskiej szkole. Doceniają każde spotkanie z człowiekiem mówiącym w języku polskim, na piwo idą ze słownikiem, żeby się czegoś nauczyć, nawet w czasie niezobowiązującej rozmowy. Są życzliwi, serdeczni, z otwartymi ramionami przyjmują nasz czas, którym chcemy się podzielić. Tym sposobem powstały przyjaźnie, a w nas pozostały wspomnienia. Kolejny wyjazd na Litwę. Przekraczanie granicy polsko-litewskiej zdecydowanie nie było tak spektakularne jak polsko-ukraińskiej, a jednak każdy wyjazd zapewnia dreszczyk emocji i przynosi nowe doświadczenia. Litwa przywitała nas deszczową pogodą i pierwszy dzień - niedziela nie był nam zbyt przychylny. Udało nam się w szkole przygotować miły pokoik, który miałyśmy zamieszkiwać przez dwa tygodnie. Celem naszej podróży były Bujwidze miejscowość położona około 40 kilometrów od Wilna w strefie przygranicznej. Od poniedziałku zaczęłyśmy prowadzić zajęcia dla dzieci z polskich rodzin. Nasz czas mogłyśmy spędzić z ludźmi, którzy naprawdę bardzo to doceniali. Przede wszystkim dlatego, że mieli 3

kontakt z żywym słowem w języku polskim oraz kulturą naszego kraju. Mimo że w miejscowości zdecydowana większość mieszkańców to Polacy to jednak ważny jest dla nich kontakt z kimś kto urodził

się

ziemi

charakterystycznego

polskiej,

„ł”.

mówi

czasie

bez zajęć

poznawaliśmy historię poszczególnych polskich miast, legendy z nimi związane. Wyjazd ten mimo codziennych obowiązków przyniósł nam również możliwość odpoczynku. Miejscowość jak z filmu, cisza, spokój, prawie nikogo nie ma na ulicach, tak jakby zaraz miał się rozegrać jakiś film akcji. Cisza przed burzą. Atmosfera świetna do odpoczynku. Kilka dni w głuszy, pośród ludzi, u których gości uśmiech na twarzy. Te wyjazdy pokazały, że tak niewiele jak czas i rozmowy, wspólne spędzenie czasu mogą być wspaniałym pomysłem na dobrze spędzone wakacje. Dzięki nim pozostały w nas głęboko zakorzenione wspomnienia, które są w stanie nawet w zimowy wieczór spowodować uśmiech na twarzy i rozgrzać nasze serca. Maria Przybysz ***

Projekt: „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych” – sprawozdanie z konferencji (Warszawa 8-9 XII 2011)

W dniach 8-9 listopada 2011 roku w Warszawie odbyła się konferencja zamykająca Projekt pt. „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych”. Organizatorem sympozjum był Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Spotkanie miało na celu podsumowanie 2 lat pracy nad wyżej wymienionym Projektem.

Pomysłodawcą przedsięwzięcia była Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego (FRSI) oraz Polskie Towarzystwo Bibliologiczne Oddział Warszawski (PTB OW). Współorganizatorzy podczas szeregu spotkań zastanawiali się nad zmianami w kształceniu przyszłych bibliotekarzy na uniwersytetach w Polsce. Głównym zamiarem było wzmocnienie zagadnień dotyczących małych, lokalnych bibliotek publicznych. Do Projektu zaproszono 9 ośrodków akademickich z całego kraju. Pierwszego dnia prowadzenie obrad zostało przekazane dr. Michałowi Zającowi z PTB OW. Po oficjalnym otwarciu konferencji i powitaniu gości przez prof. UW dr hab. Dariusza Kuźminę i dr. Mikołaja Ochmańskiego, głos zabrał Rafał Kramza – prezes zarządu FRSI, który wyraził swoje zadowolenie z współudziału w Projekcie. Z referatem jako pierwszy wystąpił dr Mikołaj Ochmański z PTB OW, który przybliżył kolejne etapy realizacji projektu:  etap

pierwszy (X-XII

2009)

–

utworzenie infrastruktury informatycznej

bibliograficznej bazy danych, działania informacyjne i badania pilotażowe;  etap drugi (I 2010) – organizacja konferencji w Jarocinie dla uczestników projektu;  etap trzeci (II-VI 2010) – realizacja badań w środowisku studentów i bibliotekarzy;  etap czwarty (VI-XII 2010) – prace w ośrodkach naukowych nad syllabusami pojedynczych

przedmiotów, ścieżek magisterskich

oraz praktyk

zawodowych,

zaproponowanych do realizacji w projekcie;  etap piąty (I-XI 2011) – wdrożenie i wyłonienie w trakcie konkursu najlepszych propozycji zajęć. Przeprowadzenie ewaluacji i analizy 2-letniej współpracy. Zamknięcie projektu konferencją (8-9 XI 2011). Kolejnym wygłaszającym był prof. UW dr hab. Dariusz Kuźmina, który zaprezentował referat pt. „Dwa lata owocnej współpracy”. W swoim wystąpieniu zaznaczył, że Projekt „Aktualizacja kształcenia akademickiego bibliotekarzy pracujących w małych bibliotekach gminnych” to jedno z najbardziej innowacyjnych działań, jakie zostały zrealizowane w Polsce 5

w ostatnich latach. Stwierdzenie takie powstało na podstawie obserwacji przez referenta realizacji przedsięwzięcia.

Prof. UW dr hab. Dariusz Kuźmina wspomniał również, że

dodatkowym efektem, na którym zależało pomysłodawcom, kiedy prezentowano zarys programu, był wzrost zainteresowania tematyką bibliotekarstwa gminnego. Podsumowując swoje wystąpienie zaznaczył, że realizacja Projektu nie doszłaby do skutku, gdyby nie aktywny udział ośrodków akademickich, które silnie zaangażowały się w wykonanie podjętych zobowiązań. Pani prof. dr hab. Elżbieta Gondek z Uniwersytetu Śląskiego w wystąpieniu pt. „Perspektywy kształcenia bibliotekarzy dla środowisk zurbanizowanych” poruszyła m. in. temat związany z pracą po studiach bibliotekoznawczych. Dnia 5 października 2009 roku na studiach licencjackich w Katowicach przeprowadzono ankietę wśród 82 studentów, których zapytano, w jakiej bibliotece chcieliby pracować po odbytych studiach. Jedynie 23 respondentów stwierdziło, że będzie to na pewno biblioteka publiczna, reszta badanych nie umiała jeszcze określić miejsca zatrudnienia. Zadano im także pytanie, dlaczego wybrali akurat te studia i skąd dowiedzieli się o tym kierunku. Tylko jeden respondent odpowiedział, że studiuje bibliotekoznawstwo „przypadkiem”, pozostali dokonali świadomego wyboru. Informacje dotyczące kierunku, przebadani pozyskali głównie ze strony internetowej Uniwersytetu Śląskiego, a także z targów edukacyjnych. Interesującym zjawiskiem przedstawionym przez panią profesor Gondek było stworzenie listy kierunków studiów, jakie kończą późniejsi pracownicy bibliotek. Są to m.in.: administracja, ekonomika, resocjalizacja, wychowanie fizyczne, grafika, prawo, kulturoznawstwo czy psychologia. Następny referat pt. „Biblioteka gminna czy biblioteka w gminie? Potrzeby i wyzwania edukacji akademickiej kandydatów do pracy w małych bibliotekach gminnych” wygłosiła prof. dr hab. Grażyna Wrona z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Wystąpienie miało na celu pokazanie podjęcia silnych stron studiów bibliotekoznawczych. Prowadząca prezentację przedstawiła również zmianę sytuacji bibliotek lokalnych. Okazuje się, że coraz częściej biblioteki są doceniane przez samorządy terytorialne, choć nadal pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. W podsumowaniu Pani Profesor zauważyła, że współczesna edukacja powinna

zagwarantować kształcenie umiejętności, które umożliwiłyby stworzenie bibliotekarzom z placówki bibliotecznej - centrum kultury, integrujące lokalną społeczność. Ostatnim referatem zaprezentowanym pierwszego dnia konferencji było wystąpienie prof. Dave'a Nicholasa pt. „The role of the public library in the age of the digital consumer, smart phone, iPad and Europeana”. Referent swoją przemowę zaczął od zagadnienia Europeany - „magazynu” kulturalnego dla bibliotek, muzeów i innych instytucji. W dalszej części skupił się na popularności telefonów komórkowych, które są interesującą platformą informacyjną, pozwalającą przejrzeć zasoby Europeany. Telefony są szczególnie atrakcyjne dla młodych ludzi i społeczeństwa mogą przyciągnąć ich do wspomnianych zasobów elektronicznych. Drugi dzień obrad rozpoczął się od wykładu mgr Marcina Leszczyńskiego – pracownika działu Instrukcyjno- Metodycznego Biblioteki Publicznej m. st. Warszawy i Biblioteki Głównej Województwa Mazowieckiego.

Wygłoszony referat

nosił

tytuł

„Programy

studiów

bibliotekarskich i praktyk zawodowych wobec potrzeb małych, lokalnych bibliotek publicznych. Punkt widzenia Biblioteki Wojewódzkiej”. Prelegent mówił o potrzebie zmian w programach studiów magisterskich i licencjackich. Z punktu widzenia Biblioteki Wojewódzkiej do zakresu tematycznego przedmiotów realizowanych na studiach zarówno I jak i II stopnia powinny zostać dodane zagadnienia takie jak: sytuacja prawna biblioteki publicznej na tle informacji o ustroju administracyjnym i społeczno- ekonomicznym w Polsce, organizacja i działalność biblioteki publicznej, komputeryzacja, praca z czytelnikiem czy działalność w środowisku lokalnym. Wszystkie te przedmioty powinny być ukierunkowane na specyfikę małych bibliotek gminnych. W referacie poruszany również został aspekt praktyk zawodowych na studiach licencjackich i magisterskich. Stanowisko Biblioteki Wojewódzkiej w tym przypadku jest jednoznaczne. Praktyki zawodowe stanowią niewątpliwie ważny komponent kształcenia akademickiego i pozwalają poznać przyszłym absolwentom specyfikę działań bibliotecznych oraz ogrom zadań stojących przed bibliotekarzem gminnym. Następnie głos przekazano mgr Justynie Grzymale – członkini PTB OW i jednej z inicjatorek Projektu. Przedstawiona przez referentkę prezentacja pt. „Projekt – budowanie kontaktów” przybliżyła słuchaczom pracę organizacyjną nad Projektem. W wystąpieniu zawarto informacje o uczestnikach Projektu (poszczególne katedry i instytuty oraz ich 7

umiejscowienie w strukturach poszczególnych uniwersytetów), wykaz osób prowadzących zajęcia w ramach Projektu, nazwy tych zajęć. Zostały również ukazane ścieżki magisterskie utworzone w ramach Projektu oraz wykaz praktyk zawodowych przygotowanych w poszczególnych instytucjach. Kolejne trzy wystąpienia stanowiły dyskusje panelowe. Pierwszą z dyskusji moderowała prof. dr hab. Maria Juda (UMCS w Lublinie). Zatytułowano ją: „Studia magisterskie dla przyszłych bibliotekarzy z małych bibliotek gminnych”. Pani Profesor przybliżyła pokrótce ścieżki magisterskie powstające w poszczególnych uniwersytetach, związane z bibliotekami gminnymi. W swoim wystąpieniu zawarła również główne założenia utworzenia ścieżek specjalizacyjnych oraz przykładowe nazwy przedmiotów powołanych w ramach tych ścieżek. Po wygłoszonym referacie głos zabrali kierownicy i dyrektorzy poszczególnych katedr i instytutów, którzy opowiadali w jaki sposób ścieżki specjalizacyjne zostały wprowadzone w reprezentowanych przez nich ośrodkach, jakie wady i zalety ścieżki te posiadają oraz jakie trudności napotykali w momencie ich wdrażania. Rozmowy te pozwoliły na wymianę doświadczeń, ale również uświadomiły niektórym obecnym, co powinno się zmienić, co należy wyeliminować lub na co trzeba położyć większy nacisk podczas tworzenia kolejnych specjalizacji. Kolejny panel pt. „Nowe potrzeby – nowe kompetencje – nowe przedmioty na licencjackich studiach bibliotekoznawczych” poprowadziła dr Urszula Lisowska-Kożuch (UP w Krakowie). Do dyskusji zaproszone zostały osoby prowadzące zajęcia w ramach Projektu, ale również studenci, którzy wzięli w nich udział. Wykładowcy wyrazili swoje opinie na temat przeprowadzonych zajęć: wykładów, konwersatoriów i ćwiczeń. Studentki z UŁ przedstawiły prezentację multimedialną – efekt odbytych zajęć „Biblioteki gminne w środowisku lokalnym” prowadzonych przez dr Magdalenę Przybysz - Stawską. Prezentacja zawierała krótki reportaż przeprowadzony w Gminnej Bibliotece Publicznej w Dalikowie. Studentki opowiedziały o przebiegu zajęć, oceniły tematykę i przydatność wykładów i ćwiczeń. Studentki z UP w Krakowie, również uczestniczące w Projekcie, zaprezentowały zdjęcia z warsztatów odbytych w podkrakowskiej bibliotece gminnej. Wszystkie wystąpienia pozwoliły na

uwypuklenie przydatności zajęć dotyczących bibliotek gminnych i potrzeby wprowadzenia ich do programów studiów. Ostatnia dyskusja panelowa pt. „Praktyki zawodowe studentów realizowane w małych bibliotekach gminnych doświadczenia i wyzwania” prowadzona była przez dr hab. Małgorzatę Kisilowską (UW). Prelegentka przedstawiła założenia praktyk zawodowych w małych bibliotekach gminnych. Następnie na forum wypowiadali się opiekunowie tychże praktyk z poszczególnych uczelni. Rozmówcy wyrazili zadowolenie zarówno z samego pomysłu zorganizowania tego typu praktyk, jak i owocnej współpracy z bibliotekami gminnymi. Konferencja zakończyła się wystąpieniem dr. Mikołaja Ochmańskiego, który podziękował uczestnikom spotkania za aktywny udział w dyskusjach. Wszyscy referenci potwierdzili, że współpraca środowiska akademickiego z zawodowym obu grupom może przynieść wymierne korzyści. Cieszy niniejszym fakt, że i ośrodek łódzki wziął udział w Projekcie. Można zatem oczekiwać, że pozyskana wiedza na temat bibliotek gminnych na stałe wpisze się w programy studiów uniwersyteckich. Martyna Augustyniak Katarzyna Krakus

***

Meetingpoint@lasipalatsi

Pod tą tajemniczo brzmiącą nazwą kryje się jedno z najnowszych przedsięwzięć oferowanych przez Główną Bibliotekę w Helsinkach. Meetingpoint@lasipalatsi to publiczny punkt serwisowy, służący radą i pomocą wszystkim osobom, mającym problemy natury technologicznej, np. z oprogramowaniem, komputerem lub innym urządzeniem elektronicznym. Ponadto odpowiednio przeszkolony personel placówki, pomaga osobom bezrobotnym w poszukiwaniu pracy oraz aplikacji na dane stanowisko. 9

Meetingpoint@lasipalatsi pełni również funkcję tzw. Urban Office, czyli miejskiego biura, które zapewnia wszystkim zainteresowanym odpowiednie warunki do pracy, gdzie mogą oni wygodnie usiąść i skoncentrować się na wykonywanym zadaniu. Wszystkie usługi oferowane przez Meetingpoint@lasipalatsi są bezpłatne, a działalność placówki w całości jest finansowana z budżetu miasta, Meetingpoint@lasipalatsi – hol Źródło: własne

z funduszu na rzecz rozwoju innowacyjności.

Serwisy oferowane przez point@lasipalatsi to przede wszystkim:

Meeting-

 rozwiązywanie problemów z zakresu IT (technologii informacyjnej), czyli np. jeśli mamy problem z oprogramowaniem, twardym dyskiem, etc. wystarczy zadzwonić do placówki i zarezerwować termin, w którym pracownik działu technicznego spotka się z nami i pomoże w usunięciu usterki;  prowadzenie spotkań „Klubu Laptopowiczów”, na których informatycy wraz z bibliotekarzami opowiadają o nowoczesnych technologiach i prezentują jak można z nich korzystać. Członkowie klubu spotykają się w każdy czwartek w godzinach popołudniowych, grupa liczy około 15 osób. Każde zajęcia dotyczą innego zagadnienia np. google+, facebook, skype, etc.

Meetingpoint@lasipalatsi – wewnątrz Źródło: własne

 „Start-up hour with the computer”, czyli godzina z komputerem dla początkujących. Podczas prywatnej sesji z informatykiem, można dowiedzieć się najistotniejszych rzeczy o komputerach, systemach oraz podstawowych programach, etc. Jest to serwis skierowany dla osób, które nigdy wcześniej nie używały komputera i nie posiadają żadnej wiedzy na jego temat;  Stowarzyszenie Enter i ICT przy współpracy z Meetingpoint@lasipalatsi, organizuje i prowadzi specjalne kursy dla seniorów, na których starsze osoby uczą się jak wykonywać przelewy bankowe drogą elektroniczną, korzystać z Internetu czy e-maila; 10

 Urban Office – to specjalnie zaprojektowane miejsce, które zapewnia przestrzeń do pracy osobom jej potrzebującym. Przy pomocy ruchomych ścian wyciszających, w kilka sekund można stworzyć „własny kąt”, z którego będziemy mogli korzystać przez cały dzień. To szczególnie dobre rozwiązanie dla osób, które nie mają biura albo nie potrafią pracować w domu. Poza tym Urban Office udostępnia swoim klientom urządzenia elektroniczne np: kamery, mikrofony, ładowarki, laptopy, etc.  w placówce znajduje się oddział biura pracy, w którym osoby bezrobotne otrzymują fachową pomoc przy szukaniu pracy. Oprócz tego mogą oni bezpłatnie skorzystać z Internetu, wydrukować CV albo inne potrzebne dokumenty. Osoby poszukujące pracy, mają także możliwość skorzystać z porady profesjonalnego doradcy, który udzieli odpowiedzi na nurtujące ich pytania w zakresie przyszłej kariery;  Serwis Przedsiębiorców – Meetingpoint@lasipalatsi współpracuje również z przedsiębiorcami i firmami, zachęcając ich do organizowania wykładów i prezentowania swoich najnowszych produktów. Jest to świetna szansa na pokazanie nowego produktu szerszej publiczności oraz zapoznanie się z opiniami potencjalnych klientów. Więcej informacji o Meetingpoint@lasipalatsi można znaleźć na stronach: http://www.lib.hel.fi/en-GB/kohtaamispaikka/ - eve makowska ***

Mein Kampf - Spotkanie z diabłem i czarownicą cz. 2 W poprzednim numerze Nieczytelnej Sygnatury pisaliśmy o Młocie na czarownice, książce która przyczyniła się do unicestwienia wielu niewinnych kobiet. Przyszła pora na kolejną książkę, która miała podobny wpływ na życie ludzkie mowa tu o Mein Kampf. Adolf Hitler urodził się 20 kwietnia 1889 roku w Braunau w Austrii1. Jego matka Klara z domu Pölzl była trzecią żoną Aloisa Hitlera (ojca Adolfa). Alois miał wcześniej dwie żony, pierwsza nie urodziła mu żadnych dzieci2. Druga żona obdarzyła go dwójką potomków: Aloisem juniorem i Angeliką. Kiedy zmarła na gruźlicę, Alois senior ożenił się z opiekunką jego dzieci, młodszą od niego o przeszło dwadzieścia lat córką stryjecznej siostry, 19-letnią Klarą. Z tego ostatniego związku urodziło się pięcioro dzieci, z czego przeżyło tylko dwoje: Adolf i jego młodsza siostra Paula. 1 2

Raina P.: Adolf Hitler 1945 koniec legendy. Warszawa 2005, s. 9-18 Ta informacja w różnych źródłach bywa nieco odmienna.

Alois senior często bił syna z wcześniejszego związku, a kiedy ten wyprowadził się z domu w wieku czternastu lat, skupił swoją uwagę na małym Adolfie. Chłopak był katowany wielokrotnie aż do momentu, kiedy postanowił nigdy więcej nie płakać, wtedy też ojciec zaniechał kar cielesnych3. Wielu badaczy zwraca uwagę, że to nieszczęśliwe dzieciństwo miało znaczący wpływ na charakter Hitlera. Po śmierci rodziców Adolf przeniósł się do Wiednia, gdzie przystąpił do egzaminów na Akademię Sztuk Pięknych, niestety został odrzucony w kolejnych etapach rekrutacji. Mimo niepowodzeń nie zniechęcił się i nadal malował, były to głównie obrazy budynków, które później sprzedawał. Jego Mein Kampf zamiłowanie do rysunku architektonicznego przyczyniło się do Francuskojęzyczna wersja książki (1934) podjęcia dalszego kształcenia, tym razem w architekturze. Tejże szkoły Adolf również nie ukończył. Wkrótce przeniósł się do Monachium i w 1914 roku wstąpił jako ochotnik do armii niemieckiej, walcząc na froncie w czasie I wojny światowej. W 1919 roku został zawarty traktat wersalski. Niemcy dowiedzieli się o jego postanowieniach dużo później. W traktacie oskarżano państwo niemieckie o rozpoczęcie wojny, domagano się również olbrzymich odszkodowań i zwrotu zagarniętych ziem. W tym czasie, kiedy Monachium pogrążone było w chaosie rewolucji, Hitler związał się ze skrajną prawicą, która nie chciała zgodzić się z postanowieniami wersalskimi. W swojej działalności politycznej, jaką wtedy rozpoczął, postulował między innymi oczyszczenie życia gospodarczego i politycznego z elementu zdradzającego istotny interes Niemiec. W 1921 roku Hitler został wybrany przewodniczącym partii i zyskał miano „Führer” (wódz). Wtedy też jego maksymą stało się jednowładztwo; decydował o wszystkim sam i nie pozwalał na żadne działania bez jego zgody. Takie podejście miało wyeliminować niepotrzebne błędy w prowadzonej przez niego polityce. Ponadprzeciętna żądza władzy Hitlera doprowadziła do osadzenia go w więzieniu. Jednak z pięcioletniego wyroku Hitler odsiedział tylko kilka miesięcy. Czas, jaki spędził w odizolowaniu, nie okazał się stracony, wręcz przeciwnie, właśnie wtedy Hitler mógł bez reszty poświęcić się swoim przemyśleniom, czego owocem było jego zasadnicze dzieło Mein Kampf (Moja walka). Hitler mimo posiadanego sprytu i niezwykłej siły perswazji wcześniej czy później musiał ponieść klęskę. Jego ogromna chęć ekspansji na inne kraje przysporzyła mu licznych wrogów. I tak w 1945 roku przegrał swoją wojnę z Sowietami. Dzień 30 kwietnia był dla Hitlera i jego żony Ewy Braun ostatnim dniem życia. W oblężonej przez wroga Kancelarii kanclerza oboje popełnili samobójstwo, Führer strzelił sobie w skroń, zaś Ewa zażyła truciznę. Ich zwłoki, zgodnie z ostatnią wolą wodza, spalono. Świta Hitlera w przeważającej części nie skończyła lepiej, większość, która zachowała resztki rozsądku, 3

Karolides N.J., Bald M., Sova D.B.: 100 zakazanych książek. Historia cenzury dzieł literatury światowej. Warszawa 2004, s. 178

popełniła samobójstwo. Inni, którzy nie zdecydowali się na podobny krok, zostali zesłani do obozów pracy4. Hitler w Mein Kampf dał wyraz swoim politycznym poglądom oraz zarysował swoją „życiową misję”. Książka składa się z dwóch tomów. Pierwszy z nich - Obrachunek, ukazał się w 1925 roku. Autor zawarł w nim przemyślenia na temat polityki Niemiec przeplatając je wątkami autobiograficznymi. W drugim tomie, Ruchu narodowosocjalistycznym z 1927 roku, rozwinął wcześniej poruszane kwestie. Poglądy Hitlera stały się ideologicznym fundamentem nazistowskich Niemiec. Mein Kampf zakazane! Pierwsze próby publikacji Mein Kampf w Stanach Zjednoczonych wzbudziły wiele protestów. Rodzice rezygnowali z podręczników szkolnych wydawnictwa, które chciało opublikować nazistowską biblię, pisano nawet listy do samego prezydenta, aby wpłynął na wydawcę i odwiódł go od pomysłu opublikowania książki. Mimo wielu prób zablokowania publikacji, Mein Kampf ukazało się w 1933 nakładem wydawnictwa Houghton Mifflin. Książka Hitlera spotkała się z niechęcią nie tylko w Stanach Zjednoczonych. W Czechach w 1933 roku wprowadzono całkowity zakaz publikowania Mein Kampf. Również w Polsce zabroniono rozpowszechniania tego tytułu. Związek Radziecki prawdopodobnie nigdy oficjalnie nie zakazał rozpowszechniania tego tekstu, pomimo obaw o suwerenność terytorialną5.

Adolf Hitler, "Karlskirche Wien". Akwarela, 1912

Kiedy Mein Kampf uważane było za lekturę gorszącą i ubliżającą Żydom, w Niemczech stało się biblią. Narodowy Kościół Rzeszy ogłosił nową doktrynę, która zakładała zastąpienie Pisma Świętego przez Mein Kampf. Kościół miał stać się narzędziem władzy państwowej.

W Polsce przed rokiem 1939 nie ukazało się żadne polskojęzyczne wydanie Mein Kampf. Natomiast po 1989 roku książkę wydały następujące wydawnictwa: Wydawnictwo SCRIPTA MANENT, Krosno 1992; Wydawnictwo WERSET, Kraków 1992; Wydawnictwo UZVARA, Dyneburg 1998; Wydawnictwo XXL – Wydawnictwo Książki Niezwykłej 2005. Właścicielowi tego ostatniego wytoczono proces o złamanie prawa autorskiego. Oskarżyciel wskazał, że mężczyzna wydając książkę propagował faszyzm. To wyjątkowa książka, która stanowi przyczynek do wybuchu II wojny światowej, która do dzisiaj jest biblią dla faszystów i wielu 4

Karolides N.J., Bald M., Sova D.B.: 100 zakazanych książek. Historia cenzury dzieł literatury światowej. Warszawa 2004, s. 177181 5 Hitler wychodził z założenia, że Niemcy mają prawo wkroczyć do każdego państwa, w którym zamieszkuje rodowity Niemiec w celu jego obrony. Hitler planował zjednoczenie wszystkich ziem zamieszkanych przez Niemców i budowę tzw. Wielkich Niemiec na terenach zabranych sąsiadom.

innych oszołomów, których nie brakuje w naszym kraju. Książka, która propaguje treści rasistowskie i antysemickie. Dlatego też wnosimy o surową karę - wypowiadał się reprezentujący Bawarię6 adwokat7. Według opinii filologów Mein Kampf nie jest takie wyjątkowe. Ma nieciekawą konstrukcję, długie i enigmatyczne zdania trudno zrozumieć. Odbioru nie ułatwia apodyktyczny charakter treści wynikający z głębokiego przeświadczenia autora o wielkości jego geniuszu. Dostępne wydania książki po 1945 roku nie zawierają większych zmian. Do najistotniejszych poprawek z punktu widzenia ideologii nazistowskiej należy m.in. rezygnacja z pojęcia „demokracji germańskiej” na rzecz zasady wodzostwa, korekta ta pochodzi jeszcze sprzed 1930 roku 8. Działania Hitlera w czasie II wojny światowej doprowadziły do zgładzenia prawie 6 milionów Żydów9. W walkach zbrojnych zginęło mnóstwo żołnierzy i ludności cywilnej. Mein Kampf po latach jest nadal w wielu miejscach książką zakazaną. Warto zadbać o to, by treści, które zawiera, nigdy nie posłużyły ponownie do szerzenia nienawiści. Paula Gamus ***

Pięć* zwyczajów bożonarodzeniowych, których nie można pominąć Czym jest Boże Narodzenie i jakie tradycje wiążą się z tym świętem - wie każdy. Jednak w praktyce kultywujemy czasem pewne zwyczaje nie zastanawiając się nawet dlaczego to robimy, skąd do nas przywędrowały, jak długo są w naszej rodzinie. Dlatego też redakcja „Nieczytelnej Sygnatury” postanowiła w wielkim skrócie przybliżyć czytelnikom wybrane zwyczaje i choć pokrótce przybliżyć ich historię. Oto one: 1.Choinka – jest jedną z naszych najmłodszych tradycji świątecznych. W obecnej formie w Polsce choinka pojawiła się w XVIII wieku, a w niektórych regionach obyczaj ten upowszechnił się dopiero w XX wieku. Pomysł na przystrajanie choinki przywędrował do nas z Niemiec, opisuje to m.in. Zygmunt Gloger w Encyklopedii Staropolskiej. Za czasów pruskich, tj. w latach 1795-1806, przyjęto od Niemców zwyczaj w Wigilię Bożego Narodzenia ubierania dla dzieci sosenki lub jodełki orzechami, cukierkami, Prawa autorskie do Mein Kampf zostały przekazane w 1948 roku Wolnemu Państwu Bawarii. Zakończył się proces przeciwko wydawcy "Mein Kampf" Hitlera. [online], [dostęp: 3 października 2011]. Dostępny w Internecie: <http://wiadomosci.gazeta.pl/kraj/1,34308,4137006.html> 8 Grunberg K.: Adolf Hitler. Biografia Fuhrera. Warszawa 1988, s.56 6 7

jabłuszkami i mnóstwem świeczek woskowych. 2. Bombki – początki tych ozdób choinkowych sięgają

1847

mieszkaniec

roku,

kiedy

niemieckiego

Hans miasta

Greiger, Lauscha,

rozpoczął tworzenie szklanych wydmuszek do udekorowania choinki, gdyż nie stać go było na typowe wówczas dekoracje czyli orzechy, jabłka czy cukierki. W Polsce pierwsze bombki pojawiły się już w XIX wieku. Obecnie nasz kraj jest „bombkowym potentatem” i zaopatruje rynki m.in. w Kanadzie, Japonii, USA i Nowej Zelandii. 3.Dzielenie się opłatkiem - opłatki, jakie dziś znamy, pierwsi zaczęli wypiekać zakonnicy z klasztoru benedyktyńskiego we Francji. Stamtąd zwyczaj ten rozpowszechnił się na całą Europę i wraz z chrześcijaństwem przybył także do Polski. Początkowo opłatek używany był jednak wyłącznie do Mszy św. Dopiero od XV wieku stał się bardziej popularny, kiedy nastąpił jego masowy wypiek. Co ciekawe był przekąską do wina, środkiem do pieczętowania listów, smarowany miodem był przysmakiem dzieci. Zwyczaj łamania cienkiego opłatka z mąki pszennej i wody podczas wieczerzy wigilijnej pojawił się w Polsce pod koniec XVIII w. Oprócz białego opłatka, przeznaczonego na komunikanty i do łamania się podczas wigilii, wypieka się również kolorowy, przeznaczony dla zwierząt domowych i bydła. Na Śląsku znany jest tzw. radośnik, czyli opłatek posmarowany miodem, dawany dzieciom. 4.Pasterka – msza kończąca wieczór wigilijny odprawiana w kościołach zazwyczaj o północy. Zgodnie z tradycją upamiętnia ona przybycie do Betlejem pasterzy i złożenie przez

nich

hołdu

nowo

narodzonemu

Jezusowi.

Zwyczaj

sprawowania

bożonarodzeniowej liturgii nocnej wprowadzono w Kościele już w drugiej połowie V wieku, do Polski dotarł wraz z religią chrześcijańską.

5.Święty Mikołaj – kim jest ani jakie korzyści niesie jego pojawienie się nie trzeba wyjaśniać. Natomiast nie każdy wie, kim był pierwowzór starszego pana z brodą w czerwonym kubraczku. A był nim żyjący na przełomie IV i V wieku n.e. Mikołaj, biskup Mirry. Według podań biskup, posiadający znaczny majątek, chętnie wspierał ubogich mieszkańców swego rodzinnego miasta. Znana jest historia o trzech niesprawiedliwie uwięzionych oficerach uwolnionych za jego wstawiennictwem oraz opowieść o trzech ubogich pannach wydanych za mąż dzięki posagom, których Święty dyskretnie im dostarczył. I na sam koniec coś o czym nie można nie wspomnieć, aczkolwiek jest to punkcik z gwiazdką, a więc opcjonalny: 6. * Kevin sam w domu – dla wszystkich urodzonych po 1985 roku jest to film nierozłącznie kojarzony z Bożym Narodzeniem, czy komuś się to podoba czy nie. Jednak po kilkunastu latach świątecznych emisji, w 2011 roku, Kevin sam w domu był emitowany tradycyjnie przez stację Polsat, ale w Mikołajki. Milena Grzelka ***

Z przymrużeniem oka – czyli czemu nie warto okłamywać dzieci... Mamo, czy to prawda, że Pan Bóg sprawia, że mamy co jeść? - Oczywiście. - I że dzieci przynosi bocian? - Tak. - I że prezenty rozdaje św. Mikołaj? - Tak. - To po jaką cholerę trzymamy w domu tatusia?

Oppman Artur wiersz

Szopka

Chodźcieno bliżej, Kochane poland! Patrzcie! tu gwiazda nad Szopka świeci, Ona do złocąc Niebieskie Stropy, Wiodła Trzech królów do biednej Szopy; Śpiących pasterzy blaskiem zbudziła, Czy zatrzymać Jezuska zaprowadziła, Teraz Stoi i Jasno świeci, Wiec pójdźcie tutaj, Kochane poland! W szopce, możemy żłobku, nd miękkiem sianie Leży Jezusek, Świata kochanie; On, co ma zbawić narody Ziemi, Leży, spowity szaty biednemi; NIE ma Sukienki, kolebki nie ma, Lecz wesołemi patrzy oczyma, 17

Bo SIĘ raduje Święte biedactwo, Ze SIĘ do Niego zbiegło prostactwo. Możni królowie składają Dary: Mirrę, Kadzidło, złota Bez miary; Lecz Jezus, wdzięczny ZA ICH ofiarę, Woli poglądać km świtki szare, Na Tych pastuszków, których gromada Przyszła do Niego OD owiec stada I w zachwyceniu patrzy km Dziecię, Na swoje Skarby największe w Świeciu. Dziesięć Mu DWA białe daje baranki, Ów Śliczna piosnkę ciągnie z multanki, Trzeci zerwane w Polu Kwiatuszki Kładzie z pokłonem pod Drobne nóżki, Jeszcze Inny sukmankę zdziewa, Pana Jezusa Ciepło okrywa. Dziecię z uśmiechem patrzy km niego I łezki szczęścia z oczu mu Biega. Najświętsza Matka i Święty Józef Nabrali trawy świeżutko zżętej, Karmią osiołka, co RAZEM z wołem PRZY żłobku Bożym Stoja pospołem: Ciepłym oddechem Dobre zwierzeta Ogrzały Dziecku nóżki, rączęta, I jeden Wiedza ZE owo Dziecię Przyszło, by cnotę czynić na Świecie. Czekajcie, poland! zaraz w stajence Zaczną pastuszki grać km lirence, Beda śpiewali Śliczne Kolędy, By SIĘ Nowina rozeszła wszędy, By Ziemia Cała o tern wiedziała, Ze wielka Radość światu SIĘ Stala. Wy Też Bogu pokłon oddajcie I z pastuszkami Pieśń zaśpiewajcie10.

Oppman A.: Szopka [online], [dostęp: 20.12.2011], Dostępny w Internecie: <http://www.pbi.edu.pl/book_reader.php?p=43953>. 18

JesteĹ&#x203A;my na stronie:

www.bibliotekoznawcy.uni.lodz.pl

Czytamy Klub miłośników Jane Austen Karen Joy Fowler Dodatkowo obejrzymy film Rozważni i romantyczni - Klub miłośników Jane Austen

wszystko to już 21 grudnia Więcej na temat dokładnego terminu spotkania oraz jego miejsca na stronie www.bibliotekoznawcy.uni.lodz.pl NIECZYTELNA SYGNATURA Niezgulnik Studencki 3(19)/2011 Redaktor numeru: Paula Gamus Redaktor techniczny, skład + efekty specjalne: Paula Gamus Korekta: mgr Zbigniew Gruszka Grafika: Paula Gamus Redakcja: Martyna Augustyniak, Paweł Borettini, Paula Gamus, Milena Grzelka, Katarzyna Krakus, Ewelina Makowska, Maria Przybysz Redaktorzy honorowi: dr Jacek Ladorucki, mgr Zbigniew Gruszka Adres redakcji: Katedra Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UŁ, ul. Matejki 34a, 90-237 Łódź. Redakcja zastrzega, że artykuły zamieszczone w czasopiśmie nie muszą odzwierciedlać stanowiska redakcji. Zastrzegamy sobie prawo do skracania nadsyłanych artykułów. Teksty, oferty współpracy, reklamy (i propozycje prenumeraty) prosimy dostarczać na adres e-mailowy: nieczytelna_sygnatura@wp.pl. Zapraszamy także na www.bibliotekoznawcy.uni.lodz.pl i na stronę naszej Katedry: www.kbin.uni.lodz.pl.