Molukkers
Hoe de balling Nederlander werd Molukkers hebben Nederland heel lang als tijdelijke verblijfplaats beschouwd. Maar ze gingen nooit meer weg en raakten nauw vervlochten met dit land. Bijzonder hoogleraar Fridus Steijlen brengt hun verleden in kaart. DOOR PETER BREEDVELD Beeld stichting Moluks Historisch Museum
D
e treinkapingen door Molukse jongeren in de jaren zeventig zijn weer in het nieuws. Dat komt door de rechtszaak die tegen de staat is aangespannen door nabestaanden van twee kapers die in 1977 door mariniers zijn doodgeschoten bij De Punt. Daardoor lijkt er een omslag te hebben plaatsgevonden: in plaats van daders zijn de kapers nu slachtoffers. De overheid is de dader geworden. “Dat heeft de overheid over zichzelf afgeroepen”, meent Fridus Steijlen, die afgelopen zomer werd aangesteld als bijzonder hoogleraar Molukse migratie en cultuur in comparatief perspectief. “Als de staat vanaf het begin openheid
10
van zaken had gegeven over de geweldde Marokkanen hard moesten worden dadige afwikkeling van die kaping, zou aangepakt, zoals bij de Molukkers was iedereen gezegd hebben: het is afschuwegedaan. Maar zo is dat helemaal niet lijk, maar het moest. Nu wordt de indruk gegaan. Die Molukse jongeren zijn uit steeds gewekt dat er iets te verbergen eigen beweging gaan reflecteren op hun is. Door Kamervragen onbevredigend positie, niet vanwege repressie door de te beantwoorden en te verwijzen naar staat. Misschien dat je daar aanknopingsondeugdelijke dossiers.” punten vindt voor de benadering van de De kapers eisten dat Nederland zich zou geradicaliseerde moslims van nu. Maar inspannen voor de onafhankelijke Zuidvoor het overige is de situatie met islamiMolukse republiek (RMS) op de Moluktische radicalen, vaak gemarginaliseerde ken, een eilandengroep in wat nu Indone- jongeren die in de kleine criminaliteit sië is. De proclamatie van die RMS in 1950 zaten, wel een totaal andere dan die van had de demobilisatie belemmerd van hun de Molukse jongeren van toen.” vaders uit het Koninklijk NederlandsIndisch Leger (KNIL) waarin zij tegen de Werkloosheid en drugsverslaving Indonesische onafhankelijkheidsstrijders De radicale Molukse jongeren van de hadden gevochten. Als gevolg daarvan jaren zeventig waren wel gemarginaliwaren zij naar Nederland gehaald met de seerd, dat kwam onder andere door hun belofte dat het tijdelijk zou oriëntatie, vertelt Steijlen. zijn. De KNIL-militairen “De Molukkers waren hadden verwacht daarna in de jaren zeventig nog In plaats van de door Nederland naar de volledig ingesteld op hun daders zijn de RMS te worden gebracht. terugkeer naar de Molukkapers nu het ken, dus ze investeerden slachtoffer niet in een plek in de Geradicaliseerde Nederlandse samenlejongeren ving.” Er zijn wel overeenkomVeel jongeren hielden zich sten tussen de geradicalibezig met de strijd voor de seerde Molukse jongeren Molukse republiek, maar van toen en de geradicalier waren ook jongeren die daar niet bij seerde islamitische jongeren van nu, zegt betrokken waren. “Die hadden niks te Steijlen. “In die zin dat je je in hun positie doen, hadden geen werk, hingen maar moet verplaatsen om ze te begrijpen, om wat rond, dus veel van hen raakten drugste weten waarom ze doen wat ze doen. verslaafd. En omdat het een gesloten Maar de kapers eisten indertijd dat ze gemeenschap was, verspreidde zich dat serieus werden genomen, dat de overheid heel snel.” met ze kwam praten. Dat is een groot Het waren Molukse organisaties die deze verschil met de jihadisten van nu, die specifieke problemen aanpakten: werkvooral willen doden om te ontwrichten.” loosheid en drugsverslaving. “Molukkers De burgemeester van Den Haag, Jozias behoren tot de meest georganiseerde van Aartsen, trok ook al eens een immigrantengroepen in Nederland”, vergelijking met de Molukkers toen hij zegt Steijlen. “Dat had vooral te maken te maken kreeg met de moslimextremet het feit dat de Nederlandse overheid mistische Hofstadgroep. “Hij zei dat
nr 7 — 22 november 2017
ADVALVAS