Met emeritaat
Lange wandelingen met de hond? Het fokken van cavia’s? Welnee, de gemiddelde hoogleraar blijft na het pensioen stug doorwerken. Maar dan zonder gedoe.
De gelukkigste hoogleraar is met pensioen
W
DOOR FLOOR BAL
ie op zoek is naar de gelukkigste hoogleraren, hoeft niet lang te speuren. Ze zijn weliswaar met pensioen, lees: emeritaat, maar bevolken nog steeds in groten getale de campus. Onbetaald. Gewoon omdat ze het leuk vinden. Neem bijvoorbeeld Jan Smit, voormalig hoogleraar paleontologie. Sinds 2013 is hij officieel met pensioen, maar dat weerhoudt hem er niet van om lekker door te werken. Smit is een rockster, onder aardwetenschappers in elk geval, vanwege zijn grote bijdrage aan de theorie dat dinosaurussen door een meteoorinslag in één klap uitstierven. Zo is hij speciaal uitgenodigd om volgende maand mee te gaan op een expeditie waarbij ze in de Golf van Mexico in de Chicxulub-krater gaan boren. Op zoek naar restanten van die beruchte meteoor. Zie ook socioloog Jenny Gierveld. Zij hield haar afscheidsrede in 2003, maar ze werkt nog bijna elke dag. Ze is gespecialiseerd in eenzaamheid. En dat maatschappelijke probleem hield nou
22
eenmaal niet op met bestaan alleen omdat zij toevallig haar leerstoel leeg achterliet. Net zoals Hans van den Heuvel, die tien jaar geleden afscheid nam, het niet kan laten om zich over de integriteit van het openbaar bestuur in Nederland te buigen. Na zijn pensionering kwamen de meest prikkelende zaken in het nieuws, waarnaar hij graag onderzoek doet. De van corruptie verdachte wethouder Jos van Rey, sjoemelende PVV’ers… Wie heeft met zulke uitdagingen nog zin om de rododendrons te snoeien? Voor altijd onderzoeker Emeritus hoogleraar, zo noemt Gierveld zich in het dagelijks leven niet. “De mensen zien me aankomen.” Mocht zij ergens moeten invullen wat ze doet, dan schrijft ze onderzoeker op. De passie voor onderzoek doen hield niet op omdat ze toevallig de pensioengerechtigde leeftijd bereikte. “Ik kan niet twaalf uur per dag aan hobby’s besteden. Mijn leven heb ik met veel plezier gewerkt. Nu ook nog.” Toen zij afscheid nam bestond de gastvrijheidsovereenkomst voor vertrekkende hoogleraren nog niet. Gierveld vond een plekje bij het Nidi, een interdisciplinair demografisch onderzoeksinstituut van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Daar deelt ze een grote werkkamer met drie andere emeriti hoogleraren. In ruil daarvoor geeft ze onder meer colleges aan masterstudenten. Ook houdt ze lezingen door het hele land.
Draaideurhoogleraren AOW binnen? Dan eindigt het dienstverband van de hoogleraar. Maar met het geven van de afscheidsrede stopt niet de betrokkenheid bij de universiteit. Hoogleraren hebben daarna nog vijf jaar om hun promovendi te begeleiden. Daarnaast hebben faculteiten sinds een paar jaar de mogelijkheid om een gastvrijheidsovereenkomst met de vertrekkende hoogleraar te sluiten. Dat houdt in dat de hoogleraar als vrijwilliger een aantal activiteiten voortzet. In ruil daarvoor krijgt de vertrekker een e-mailaccount, toegang tot een computer of zelfs een werkplek. Dit contract kan telkens met een aantal jaar verlengd worden, met een maximum van vijf jaar na het bereiken van de AOW-leeftijd. In zeldzame gevallen kan een hoogleraar een tijdelijke arbeidsovereenkomst sluiten, bijvoorbeeld om tijd tot de aanstelling van een nieuwe hoogleraar te overbruggen. nr 14 — 23 maart 2016
ADVALVAS