MNDF Marine Corps

‫އެ މް އެ ން ޑީ އެ ފް މެ ރި ން ކޯރ‬ ‫ދި ވެ ހި ރާ އް ޖޭ ގެ ޤަ އު މީ ދި ފާ ޢީ ބާ ރު‬

‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ‬ ‫މި ފޮތް ލިޔެ އެކުލަވައިލީ ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ‬ ‫ސަޢީދު (ސާރވިސް ނަންބަރު‪ )2490 :‬އެވެ‪ .‬ފޮތުގައިވާ ފޮޓޯތަކުގެ‬ ‫ޙައްޤުވެރި ފަރާތަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރެވެ‪ .‬މި ފޮތް‬ ‫ލިޔެ އެކުލަވައިލައި ޑިޒައިންކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް‬ ‫މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު ވަނީ އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ އަށް‬ ‫ފޮތުގެ ކޮޕީރައިޓް ހަދިޔާ ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬

‫©‬

‫‪ 2017‬އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރު‬

‫ފުރަތަމަ ޗާޕް‪2017 :‬‬

‫‪II‬‬

III

‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިންސްގެ ޢަޒުމް‬ ‫އިސްލާމްދީނާއި‪ ،‬ރާއްޖެ ދިފާޢުކުރުމުގައި‪ ،‬އަޅުގަނޑުމެން ދެމިތިބުމަށް‪ ،‬ޢަޒުމް ކަނޑައަޅަން‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑުމެންގެ ވާޖިބު އަދާކުރުމުގައި ތެދުވެރި‪ ،‬އަމާނާތްތެރި‪ ،‬އަދި އިޚްލާޞްތެރި ބައެއްގެގޮތުގައި ދެމިތިބޭނަން‪.‬‬ ‫ދުޝްމަނުންނާއި‪ ،‬ބަޣާވަތްތެރިންގެ ކިބައިން ދިވެހި ދަޢުލަތާއި ރައްޔިތުން ސަލާމަތްކުރުމުގައި އަޅުގަނޑުމެންގެ ހަށިގަނޑާއި‬ ‫ފުރާނައިން ޤުރުބާންވާން ޖެހިއްޖެނަމަ ޤުރުބާންވުމަށް މާތްﷲ ގެ ވާގިފުޅާއެކު އަޅުގަނޑުމެން މިތިބީ ތައްޔާރަށް‪.‬‬

‫‪IV‬‬

V

‫މިނިސްޓް ީރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެ‬

‫ޑިފެންސް މިނިސްޓަރުގެ ޚިޠާބު‬ ‫ ‬

‫ޙަމްދާއި ޝުކުރު ކުރަނީ ގަދަކީރިތިވަންތަ اللّـه سبحـانـه وتعـالىގެ ޙަޟުރަތަށެވެ‪ .‬ޞަލަވާތާއި ސަލާމުގެ ގުލްދަސްތާތަކުން ވެދުން ކުރަނީ މި އުންމަތުންގެ މާތް ނަބިއްޔާ محمد صلى الله عليه‬

‫ ‬

‫މިއަދަކީ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ މެރިން ކޯރއަށް ‪ 8‬އަހަރު ފުރޭ ތާރީޚީ ދުވަހެވެ‪ .‬މިއުފާވެރި މުނާސަބަތުގައި‪ ،‬ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާއާއި ހެޔޮއެދުންތައް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޢިއްޒަތްތެރި‬

‫وسلم އަށެވެ‪ .‬މި ޞަލަވާތާއި ސަލާމުގައި އިތުރު އެކަލޭގެފާނުގެ މިތުރު އާލުންނާއި އަސްޙާބުން ޝާމިލު ކުރަމެވެ‪.‬‬

‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަދި ސިފައިންގެ އެންމެމަތީވެރިޔާ ޢަބްދުﷲ ޔާމީން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމަށް އަރިސްކުރަމެވެ‪ .‬އަދި ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ‪ ،‬ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙުމަދު ޝިޔާމަށާއި މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ކޮމާންޑަރ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރަށް ދަންނަވަމެވެ‪ .‬އަދި ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ ހުރިހާ މެރީންއަށާއި‪ ،‬މެރީންގެ ޢާއިލާތަކަށް ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫ދިވެހި ސިފައިންގެ ޚިދުމަތުގެ ތާރީޚާއި މެރީންސްގެ ޚިދުމަތުގެ ތާރީޚު އޮންނަނީ ގުޅިފައެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރއަށް ‪ 8‬އަހަރު ފުރުން މިއަދު ފާހަގަކުރި ނަމަވެސް‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތަކީ‬

‫އެއަށްވުރެ މާ ދުވަސްވީ ޚިދުމަތެކެވެ‪ .‬އެހެނީ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ބޮޑު ޤައުމަކަށްވާތީ‪ ،‬ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާ އުފެދުނުއިރު ވެސް‪ ،‬އެއްގަމާއި ކަނޑުގައި ޙަރަކާތްތެރިވެވޭ‪ ،‬ޤާބިލު ބަޔަކަށް‬ ‫ދިވެހި ސިފައިން ހެދުމަށް މަސައްކަތް ކުރެވުނެވެ‪ .‬މިއަދަކީ‪ ،‬ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގެ ޚިދުމަތް މުރާޖަޢާކުރުމަށްފަހު‪ ،‬ކުރިންސުރެ އޮތް އެއްގަމު ސިފައިންގެ ލަޝްކަރަށް "މެރިން ކޯރ"ގެ ނަން ދެވުނު ދުވަހެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރު މިހާރު ބައްޓަން ކުރެވިފައިވާގޮތުން‪ ،‬މެރީންސްއަކީ ސިފައިންގެ އެންމެ ވަރުގަދަ އެއް ޚިދުމަތެވެ‪ .‬މިޚިދުމަތް މިހާރުވަނީ މުޅިރާއްޖެއަށް ފުޅާކުރެވިފައެވެ‪.‬‬

‫ރާއްޖޭގެ ހަތަރު ސަރަހައްދުގައި ޤާއިމުކުރެވިފައިވާ ސިފައިންގެ އޭރިއާ ކޮމާންޑްގައި ވެސް މެރީންސް ދަނީ ޙަރަކާތްތެރިވަމުންނެވެ‪ .‬އަދި އެއް ދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް ޚިދުމަތް ތަރައްޤީކޮށް ކުރިއެރުވުމަށް‬ ‫ކެނޑިނޭޅި ގެންދަނީ މަސައްކަތް ކުރަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫މެރިން ކޯރގެ ނަމަށް މި ޚިދުމަތުގެ ނަން ބަދަލުކުރެވުނުތާ މިވީ ‪ 8‬އަހަރުގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ގިނަ ދާއިރާތަކަކުން ވަރަށް ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއްވަނީ ހޯދާފައެވެ‪ .‬އިންސާނީ ވަސީލަތް‬

‫ތަރައްޤީ ކުރުމުގެ ދާއިރާއިން ހޯދާފައިވާ ކާމިޔާބުތަކެވެ‪ .‬ތަޢުލީމާއި ތަމްރީނު ފުޅާކޮށް‪ ،‬މީހުން ބިނާކުރުމަށް ކޮށްފައިވާ ބުރަ މަސައްކަތްތަކެވެ‪ .‬ދިމާވާ ގޮންޖެހުންތަކާއެކުވެސް ލިބެންހުރި މަދު ވަސީލަތްތަކުގެ‬ ‫ބޭނުން ހެޔޮގޮތުގައި ހިފައިގެން ކުރަމުންދާ ދެމެހެއްޓެނިވި މަސައްކަތްތަކާއި ފޯރުކޮށްދެމުންދާ އަގުހުރި ޚިދުމަތްތަކެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުން މެރީންސުން ފުރިހަމަކުރާ އަސްކަރީ ކޯސްތަކުގެ އިތުރުން‪ ،‬ބޭރުގެ އަސްކަރިއްޔާތަކާ ގުޅިގެން ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ކުރެވޭ ތަމްރީނުތައް މިވަނީ އިތުރު‬

‫ކުރެވިފައެވެ‪ .‬އަދި ރާއްޖޭގެ މެރީންސްއަކީ ދުނިޔޭގެ ކުރިއަރާފައިވާ ޤައުމުތަކުގެ މެރީންސްއާއި އެއް ހަމައެއްގައި މަސައްކަތްކުރާ‪ ،‬ޤާބިލު އަދި ހުނަރުވެރި ބައެއްގެގޮތުގައި ދެމިތިބުމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް‬ ‫ކުރެވޭނެއެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތަށް ‪ 08‬އަހަރުފުރޭ‪ ،‬މި އުފާވެރި މުނާސަބަތުގައި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތުގެ މައްޗަށް އަލިއަޅުވާލައި މިފަދަ ފޮތެއް ޝާއިޢުކުރުމަކީ އަޅުގަނޑު ވަރަށް އުފާކުރާކަމެކެވެ‪.‬‬

‫މިފަދަ މުހިންމު މަސައްކަތެއް ކުރެއްވިކަމަށްޓަކައި މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރ‪ ،‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރަށާއި މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ ކާނަލް އަބްދުއްރަޢޫފަށާއި ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް‬ ‫މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދަށާއި މިމަސައްކަތުގައި ހިއްސާވި ފަރާތްތަކަށް އަޅުގަނޑު އިޚްލާޞްތެރިކަމާއިއެކު ހިތުގެ އަޑިން ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތް ތަރައްޤީކޮށް ފުޅާކުރުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތުގައި މާތްﷲ ބަރަކާތް ލައްވައި‪ ،‬ކާމިޔާބު މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ‪ .‬އަދި މެރިން ކޯރގެ މިޝަން ޙާޞިލުކުރުމަށްކުރާ‬

‫މަސައްކަތުގައި ނަޞްރާއި ނަސީބު މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ‪ .‬އާމީން‪.‬‬ ‫‪ 16‬ޖުމާދަލްއާޚިރާ ‪1438‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫‪ 15‬މާރިޗު ‪2017‬‬

‫ ‬ ‫ ‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫އާދަމް ޝަރީފް ޢުމަރު‬

‫މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިޔުރިޓީ‬

‫އެމްއެން ީޑއެފް ހެޑްކްއޯޓާރޒް‬ ‫މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް‬

‫ީޗފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސްގެ ޚިޠާބު‬ ‫ِ​ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ص ْحِب ِـه أجمـعـين‪.‬‬ ‫لح ْم ُـد لّلـه َر ّب َ‬ ‫اَ َ‬ ‫الصـالة َو ّ‬ ‫العـاَلمـين‪َ ،‬و ّ‬ ‫السالم علـى سيدنا مح َّـمد‪ ،‬خاتم األنبياء والمرسلين‪َ ،‬وعلـى آلـه َو َ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ މެރިން ކޯރ އަށް ‪ 8‬އަހަރު ފުރޭ މި އުފާވެރި ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ އާއި ހެޔޮއެދުންތައް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޢިއްޒަތްތެރި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަދި ސިފައިންގެ‬ ‫އެންމެ މަތީވެރިޔާ އަލްފާޟިލް ޢަބްދުﷲ ޔާމީން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމަށާއި މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ އަލްފާޟިލް އާދަމް ޝަރީފް ޢުމަރަށާއި މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރ ބްރިގޭޑިއަރ‬ ‫ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރަށާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ ހުރިހާ މެރީންސްއިންނަށާއި‪ ،‬އެމެރީންސްގެ ޢާއިލާތަކަށް އަރިސްކުރަމެވެ‪ .‬އަދި އެކި ދުވަސްވަރު މެރިން ކޯރގައި މަސައްކަތްކުރެއްވި ހުރިހާ‬ ‫ކޮމާންޑަރުންނަށާއި ހުރިހާ މެރީންނަށް މިއަދުގެ ތަހުނިޔާއާއި ހެޔޮއެދުންތައް ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ ތާރީޚަކީ ދިގު ތާރީޚެކެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޤައުމުގެ ދިފާޢުގައި ލަޝްކަރެއް އޮތްނަމަ އޮތް ހުރިހާ ޒަމާނަކާ މެރިން ކޯރގެ ތާރީޚު ގުޅިގެންދާނެއެވެ‪ .‬އެންމެ ކުރީ ޒަމާނުގައި‬ ‫"ސިފައިން" މި ނަމުން ދިފާޢީ ބާރަށް މުޚާޠަބު ނުކޮށްފާނެއެވެ‪ .‬ނުވަތަ މި ލަފުޒު ދިވެހިންގެ ބަސްކޮށާރުގައި ނޯވެވެސް ހިނގައިދާނެއެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް އެ ޒަމާންތަކުގައި ވެސް މި ޤައުމު ޤައުމެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ދެމިއޮންނާނީ ޤައުމުގެ ދިފާޢުގައި ލަޝްކަރެއް އޮވެގެންނެވެ‪ .‬އެ ލަޝްކަރެއްގައި އެއްގަމުގެ ސިފައިން ތިބޭނެއެވެ‪ .‬އެބަޔަކީ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުފަޅުތަކަށާއި ގިރިފަރުތަކަށާއި އޮޔަށާއި ވަޔަށާއި މޫސުމަށް ހޭލުންތެރި‬ ‫ބަޔަކަށްވާނެއެވެ‪ .‬އެބަޔަކީ ކޮންމެ ނަމެއްކިޔާ ބަޔަކަށް ވިޔަސް އެއީ މި ޒަމާނުގައި މިއަދު އަޅުގަނޑުމެން މިކިޔާ މެރިން ކޯރ ގެ ސިފައިންނެވެ‪ .‬އާދެ! މެރީންސް އެވެ‪.‬‬ ‫މީލާދީން ‪ 1892‬ވަނަ އަހަރު ސިފައިން އުފެދުނުއިރު ވެސް ރާއްޖޭގައި ހަރުދަނާ އަސްކަރީ ނިޒާމެއް އޮތެވެ‪ .‬އެ ނިޒާމުގެ ބިންގާ އަޅުއްވައިދެއްވީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ޤައުމީ ބަޠަލު‪ ،‬އައްސުލްޠާނުލްޣާޒީ‬ ‫މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލްއަޢުޒަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުންނެވެ‪ .‬އެއީ ކަނޑާއި އެއްގަމުގައި ދުޝްމަނުންނާ ދެކޮޅަށް ޖިހާދު ކުރެއްވި "މެރީންސް" އެކެވެ‪ .‬ބޮޑުތަކުރުފާނު ޕޯޗްގީޒުންގެ އަތްދަށުން ރާއްޖެ‬ ‫މިނިވަންކޮށްދެއްވައި‪ ،‬ރާއްޖެ އަލުން ބިނާކުރެއްވުމަށް ކުރެއްވި އަގުހުރި މަސައްކަތްޕުޅުތަކުގެ ތެރޭގައި ވަރަށް ބޮޑު އިސްކަމެއް ދެއްވައިގެން ކުރެއްވި އެއް ކަމަކީ ރާއްޖޭގެ ދިފާޢީ ލަޝްކަރު އެކުލަވާލެއްވުމުގެ‬ ‫އަގުހުރި މަސައްކަތްޕުޅެވެ‪ .‬ބޮޑުތަކުރުފާނު އެކުލަވާލެއްވި ދިވެހި ލަޝްކަރުގައި "ޢަސްކަރުން" ނާއި "ވަރުހަނގުން" ނާއި "އައްތާރަފަނިން" ތިއްބެވިއެވެ‪ .‬ފަހުން އެކި ދުވަސްވަރު އެކިއެކި ބޭފުޅުން ގެންނެވި‬

‫ބަދަލުތަކާއެކު ފައިމަގުގައި ހަނގުރާމަކުރާ (އެއްގަމު ސިފައިންގެ) މި ލަޝްކަރު އޮތީ ‪ 6‬ބަޔަކަށް ބެހިފައެވެ‪ .‬އެއީ ހަވަރެވެ‪ .‬މި ހަވަރާއެކު ދިވެހި ލަޝްކަރު ބެހެނީ މައިގަނޑު ދެބަޔަކަށެވެ‪ .‬އެއީ އިސް ތިންވަރާއި‬ ‫ފަސް ތިންވަރެވެ‪ .‬އިސް ތިންވަރަކީ "ދޮށިމޭނާވަރު"‪" ،‬ހަކުރާވަރު"‪" ،‬ވެލާނާވަރު" އެވެ‪ .‬ފަސް ތިންވަރަކީ "ފާމުލަދޭރިވަރު"‪" ،‬މާފަތްވަރު"‪" ،‬ދަހަރާވަރު" އެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތަށް މިއަދު ‪ 8‬އަހަރު ފުރުން ފާހަގަކުރި ނަމަވެސް‪ ،‬މެރިން ކޯރ ގެ ޚިދުމަތަކީ އެއަށްވުރެ މާ ގިނަ ދުވަސްވީ ޚިދުމަތެކެވެ‪ .‬ފަހުގެ ތާރީޚަށް ބަލާއިރު‪ 1988 ،‬ނޮވެންބަރު‬

‫ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާ ކުރިމަތިވީއިރު ވެސް ސިފައިންގެ ތެރޭގައި "ޓާސްކް ފޯސް މީހުން"ގެ ގޮތުގައި ބަޔަކު ތިއްބެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރެއިން ބަޔަކު އެދުވަހު އިސްލާމްދީނާއި މި ލޮބުވެތި ޤައުމުގެ ޙައްޤުގައި‬ ‫ޖިހާދުކޮށް ޝަހީދުވިއެވެ‪ .‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާއަށްފަހު ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ގެނެވުނެވެ‪ .‬އޭގެތެރެއިން އެއް ބަދަލަކީ އިމަޖެންސީ ފޯސް އުފެއްދެވުމެވެ‪ .‬އޭގެފަހުން ކްއިކް‬ ‫ރިއެކްޝަން ފޯސްތަކެއް އުފެއްދެވިއެވެ‪ .‬އަދި އެއަށްފަހު ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް އުފެއްދެވިއެވެ‪ .‬އެ ޔުނިޓްގެ ނަން "މެރިން ކޯރ" ގެ ނަމަށް ބަދަލު ކުރެއްވީ ‪ 2009‬މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬މެރިން‬ ‫ކޯރ އަށް ‪ 8‬އަހަރު ފުރުން ފާހަގަ މިކުރެވެނީ އެދުވަހަށް ނިސްބަތް ކޮށެވެ‪ .‬މި ބަދަލާއެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ އެއްގަމު ސިފައިން ވަދެގެން ދިޔައީ އެއްގަމުން ކަނޑަށް އަދި ކަނޑުން އެއްގަމަށް‬ ‫އޮޕަރޭޝަންތައް ހިންގޭފަދަ ޤާބިލު ބަޔަކަށްވުމުގެ ފަލްސަފާގެ ތެރެއަށެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫އެކި ދުވަސްވަރު އެކި ނަންނަމުގައި މި ޚިދުމަތް ދެމުން ދިޔައިރު ކޮމާންޑަރުންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ބޭފުޅުންނާއި‪ ،‬އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު ޚިދުމަތް ކުރެއްވި ހުރިހާ ފަރާތްތަކުން‬

‫ކޮށްފައިވަނީ އަގުހުރި ޚިދުމަތްތަކެކެވެ‪ .‬އޯޑަރަށް ކިޔަމަންވުމުގައި ދައްކައިދީފައި ވަނީ ލާމަސީލު ނަމޫނާއެކެވެ‪ .‬ސިފައިންގެ ސިފަވަންތަކަމާއި ސިފައިންގެ ސަފުތަކުގެ ބަދަހިކަމާއި އެކުވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަކަން‬ ‫ދައްކައިދެއްވިއެވެ‪ .‬ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ހާލަތްތަކުގަޔާއި ވަރަށް ޙުޟޫރަތްތެރި ވަގުތުތަކުގައި ސިފައިންނަށް ހިންގަންޖެހުނު އޮޕަރޭޝަންތައް ކާމިޔާބު ކުރުމުގައި ނަމޫނާ ދެއްކެވިއެވެ‪ .‬މި ޚިދުމަތުގައި ދެމި ތިބެ‬ ‫ޝަހީދުވެދިޔަ ހިތްވަރުގަދަ ޤައުމީ އަބްޠާލުންގެ ފުރާނަފުޅުތަކަށް ހެޔޮ ރަޙުމަތްލެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރަމެވެ‪ .‬މިއަދު ވެސް ޚިދުމަތުގައި ދެމިތިބެ‪ ،‬ހަވާލު ކުރެވިފައިވާ މިޝަން އެންމެ ފުރިހަމައަށް އަދާކުރުމުގައި‬ ‫ސާބިތުކަމާއި ހިތްވަރާއި ޢަޒުމާއެކު މަސައްކަތްކުރަމުންދާ ހީވާގި މުރާލި ހުރިހާ މެރީންނަށް ދަންނަވަންޖެހެނީ އައްސަރިބަހާ ސާބަހެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތުގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލެވުނު މި ފޮތަކީ‪ ،‬މިހާ ތަފުސީލުކޮަށް މެރީންސްގެ ތާރީޚާއި ޚިދުމަތުގެ މައްޗަށް ބަލާލައި އެކުލަވާލެވުނު މިފަދަ ފުރަތަމަ ފޮތެވެ‪ .‬މިފަދަ ފޮތެއް‬ ‫ނެރުއްވާކަމަށްޓަކައި މެރިންކޯރގެ ކޮމާންޑަރ‪ ،‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރަށާއި މެރިންކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ ކާނަލް އަބްދުއްރަޢޫފަށާއި މިފޮތް ލިޔެ އެކުލަވާލެއްވި ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ‬ ‫ޢަބްދުﷲ ސަޢީދަށާއި މިމަސައްކަތުގައި ހިއްސާވި ފަރާތްތަކަށް އަޅުގަނޑު ހިތުގެ އަޑިން އިޚްލާޞްތެރިކަމާއިއެކު ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ‪ .‬‬

‫މެރިންކޯރގެ މިޝަން ހާސިލު ކުރުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތުގައި‬

‫މާތްﷲ ބަރަކާތްލައްވައި‪ ،‬ނަޞްރާއި ކާމިޔާބު މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ‪ .‬މެރީންގެ ކުރިމަގު އުޖާލާކުރައްވައި އަދަށްވުރެ ހުރިހާ ގޮތަކުން ފަހި ފާގަތި މާދަމާއެއް މިންވަރު ކުރައްވާށިއެވެ‪ .‬އާމީން‪ .‬ކުރިއަށް ދިވެހި‬ ‫ސިފައިން – ކުރިއަށް ދިވެހި ޤައުމު‪.‬‬ ‫‪ 16‬ޖުމާދަލްއާޚިރާ ‪1438‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫‪ 15‬މާރިޗު ‪2017‬‬

‫ ‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬

‫ ‬

‫ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް‬

‫އެމްއެން ީޑއެފް މެރިން ކޯރ‬ ‫މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް‬

‫މެރިން ކޯރ ކޮ ާމންޑަރުގެ ޚިޠާބު‬ ‫ ‬

‫ِ​ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫ص ْحِب ِـه أجمـعـين‪.‬‬ ‫لح ْم ُـد لّلـه َر ّب َ‬ ‫اَ َ‬ ‫الصـالة َو ّ‬ ‫العـاَلمـين‪َ ،‬و ّ‬ ‫السالم علـى سيدنا مح َّـمد‪ ،‬خاتم األنبياء والمرسلين‪َ ،‬وعلـى آلـه َو َ‬

‫ ‬

‫އަޅުގަނޑުގެ އެންމެ އިސް ވާޖިބެއްކަމުގައި ދެކެނީ އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތަށް ‪ 8‬އަހަރު ފުރޭ މި އުފާވެރި ދުވަހުގެ ތަހުނިޔާ އާއި ހެޔޮއެދުންތައް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޢިއްޒަތްތެރި‬

‫ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަދި ސިފައިންގެ އެންމެމަތީވެރިޔާ ޢަބްދުﷲ ޔާމީން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމަށާއި‪ ،‬މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ އޮނަރަބަލް އާދަމް ޝަރީފް ޢުމަރަށާއި‪ ،‬ޗީފް އޮފް‬ ‫ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމަށާއި‪ ،‬ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދަށާއި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ ކާނަލް ޢަބްދުއްރަޢޫފަށާއި‪،‬‬ ‫ހުރިހާ މެރީންނަށާއި‪ ،‬އެމެރީންގެ ޢާއިލާތަކަށް އަރިސްކުރަމެވެ‪ .‬އަދި އެކި ދުވަސްވަރު މެރީންގެ ގޮތުގައި ޚިދުމަތް ކުރެއްވި ބޭފުޅުންނަށާއި ކޮމާންޑަރުންނަށް މިއަދުގެ ތަހުނިޔާއާއި ހެޔޮއެދުންތައް އަރިސް ކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫މިއަދުވެސް އަޅުގަނޑު ތަކުރާރުކޮށް މެރީންނާ މުޚާޠަބުކޮށް ދަންނަވަން ބޭނުންވާ ވަރަށް މުހިންމު ވާހަކައެއް އެބައޮތެވެ‪ .‬ދިވެހި ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް ސަތޭކަ އެތައް އަހަރެއް ވެއްޖެއެވެ‪ .‬މި‬

‫ޚިދުމަތް ޖަރީކުރީ ޝަހީދުންގެ ޤުރުބާނީގެ ލެއިންނެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެންނަކީ މެރީންސް އެވެ‪ .‬އަޅުގަނޑުމެންގެ ލޭ ހިބަކޮށްދީފައިވާނީ ދީނާއި ޤައުމަށްޓަކައެވެ‪ .‬މިކަން ދުވަހަކުވެސް ހަނދާން ނައްތާނުލައްވައްޗެވެ‪.‬‬ ‫އެންމެ ފުރަތަމަ އަޅުގަނޑުމެންނަކީ ދިވެހިން‪ ،‬ދެން ސިފައިން‪ ،‬ދެން މެރީންސް އެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫މެރިން ކޯރގެ އައިކަންއަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ބަޠަލް އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލްއަޢުޡަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުންނެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ އަސްކަރީ ފަލްސަފާ ބައްޓަން‬

‫ކުރެވިފައިވަނީ ޣާޒީރަދުންގެ ޤައުމީ ވަރުގަދަ ޖިހާދުން ލިބޭ ފިލާވަޅުތަކުގެ މައްޗަށެވެ‪ .‬މެރީންސްގެ ޚިދުމަތަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރަށާއި މި ލޮބުވެތި ޤައުމަށް ނުހަނު ބޭނުންތެރި މުހިންމު‬ ‫ޚިދުމަތެކެވެ‪ .‬މިއީ ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގެ ލޭންޑް ފޯސްއެވެ‪ .‬ކުރިއާ ޚިލާފަށް މިއަދު ދިވެހި ސިފައިންގެ ލޭންޑް ފޯސް ނުވަތަ އެއްގަމު ސިފައިން ބައްޓަންވެފައިވަނީ އެއްގަމާއި ކަނޑުގައި ވެސް ޤާބިލުކަމާއެކު‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވެވޭފަދަ‪ ،‬ހުޝިޔާރު‪ ،‬ކެރޭ‪ ،‬ހީވާގި‪ ،‬ޕްރޮފެޝަނަލް ބައެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪ .‬ކޮންމެ މެރިންއަކީ ހަށިހެޔޮ‪ ،‬ދުޅަހެޔޮ‪ ،‬އެމީހަކަށް ބޭނުންވާ އަސްކަރީ ހުނަރާއި ޤާބިލުކަން ލިބިފައިވާ ފަސްނުޖެހި އަމުރަށް‬ ‫ކިޔަމަންތެރިވާ‪ ،‬އަސްކަރީ އަޚުލާޤުން ޒީނަތްތެރިވެފައިވާ އަޤީދާ ހަރުދަނާ މީހަކަށް ހެދުމަކީ މިއަދު އަޅުގަނޑުގެ އެންމެ ބޮޑު އަމާޒެވެ‪ .‬އެ އަމާޒަށް ވާސިލުވުމަށްޓަކައި އެކުލަވާލަންޖެހޭ ސިޔާސަތުތަކާއި ނެރެންޖެހޭ‬ ‫ޑައިރެކްޓިވްތަކާއި ޑޮކްޓްރިންތައް އެމްއެންޑީއެފްގެ ލީޑަރޝިޕްގެ އިރުޝާދާއެކު މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒުން މިދަނީ ނެރެ ތަންފީޒު ކުރަމުންނެވެ‪ .‬މިކަމުގައި މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ ކާނަލް‬

‫ޢަބްދުއްރަޢޫފާއި މެރިންސް ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތަކުގެ ކޮމާންޑަރުން‪ ،‬ޖުމުލަ ގޮތެއްގައި ހުރިހާ މެރީންސްގެ ފަރާތުން ލިބެމުންދާ އެހީތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ފާހަގަކޮށް ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫މެރީންސްގެ ވާޖިބު ގުޅިފައިވަނީ ދިވެހި ސިފައިންގެ ހުވަޔާއެވެ‪ .‬ދިވެހި ސިފައިންގެ މަޤްޞަދާއި މަސްއޫލިއްޔަތާއެވެ‪ .‬ދިވެހި ސިފައިންގެ މިޝަން އާއެވެ‪ .‬މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނާއި މި‬

‫ލޮބުވެތި ވަޠަންގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިސްތިޤްލާލާއެވެ‪ .‬މިއީ ކުޑަ ހިނދުކޮޅަކަށް ވެސް އެއްވެސް މެރިންއަކު ހަނދާން ނައްތާލައިގެންވާނެ ކަމެއްނޫނެވެ‪ .‬ދިވެހި ތާރީޚުގައި އެއްގަމު ސިފައިން ދައްކުވައިދިން‬ ‫ހިތްވަރުން އަޅުގަނޑުމެން ހިތްވަރު ހޯދަން ޖެހެއެވެ‪ .‬ޚާއްޞަކޮށް ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އާދަމް ފަދަ ޒުވާން އެއްގަމު ސިފައިންގެ ޤުރުބާނީން ޢަޒުމު އާކުރަން ޖެހެއެވެ‪ .‬އަމިއްލަ ނަފްސުގެ ކުރިއަށް ޤައުމު‬ ‫އިސްކުރަންޖެހެއެވެ‪ .‬ކޮންމެ ހިނދަކު ވެސް ފުރާނައަށް ބެލުމެއްނެތި ދީނާއި ޤައުމުގެ ޙައްޤުގައި ނިކުންނަން ޖެހިދާނެކަމަށް ތައްޔާރުވެގެން ހުންނަންޖެހެއެވެ‪ .‬މާއްދީ އެއްވެސް އެދުމެއްނެތި ހަމައެކަނި ދީނާއި‬ ‫ޤައުމުގެ ޙައްޤުގައި ޚިދުމަތް ކުރުމުގެ ޖޯޝް އުފައްދައި އާލާކުރަން ޖެހެއެވެ‪ .‬ކޮންމެ މެރިންއަކީ‪ ،‬ސިފަވަންތަ ސިފައިންގެ މީހަކަށް ވާންޖެހެއެވެ‪ .‬މި ކަންކަން މިއަދު މިދަނީ ހާސިލު ވަމުންނެވެ‪ .‬އެކަމަށްޓަކައި‬ ‫ކުރެވޭ މަސައްކަތްތަކާއި ދެވޭ ތަޢުލީމާއި ތަމްރީނުގެ ތެރެއިން ޖިސްމާނީ ގޮތުންނާއި ނަފްސާނީ ގޮތުން ކުޅަދާނަ‪ ،‬ޤާބިލު‪ ،‬ޒުވާން މެރީންސް އިން އުފެދި ސިފައިންގެ ޚިދުމަތުގެ ތެރެއިން ފިޔަޖަހަމުންދާ ދިއުމަކީ‬ ‫ވޭތުވެދިޔަ އަށް އަހަރު ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ކުރެވިފައިވާ އިޚްލާޞްތެރި މަސައްކަތުގެ ހެޔޮ ނަތީޖާއެވެ‪ .‬އެކަމަށްޓަކައި އެކި ދުވަސްވަރު މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޑްކަމާއި‪ ،‬ކޮމާންޑަރުކަން ކުރެއްވި ފަރާތްތަކަށާއި‬ ‫ޕްރިސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރުންނާއި ޑައިރެކްޓަރުންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ހުރިހާ ފަރާތްތަކަށް‪ ،‬އެބޭފުޅުން މެރިން ކޯރގެ ކުރިއެރުމާއި ތަރައްޤީއަށް ކުރައްވާފައިވާ އަގުހުރި މަސައްކަތްތައް ފާހަގަކޮށް ޝުކުރު‬ ‫ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތުގެ މައްޗަށް ފޮތެއް އެކުލަވާލުމުގެ ޚިޔާލަކީ ކުރީގެ އެކިއެކި ކޮމާންޑަރުން ވެސް ކުރެއްވި ޚިޔާލެކެވެ‪ .‬އެކަމަށްޓަކައި އެކި ދުވަސްވަރު މަތިން މަސައްކަތްކުރެއްވި‪،‬‬

‫އެތައް ބައެއްގެ އެހީތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ލިބިފައިވާ މަސައްކަތެކެވެ‪ .‬މިކަން ޙަޤީޤަތަކަށް ހެދުމުގައި މެރިން ކޯރގެ މިހާރުގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ އަދި މާލޭ އޭރިއާގެ ކޮމާންޑަރ ކާނަލް ޢަބްދުއްރަޢޫފު‬ ‫އިސްނަންގަވައިގެން ކުރެއްވި މަސައްކަތް އަޅުގަނޑު ފާހަގަ ކުރަމެވެ‪ .‬އަދި‬

‫މިފޮތް ލިޔެ އެކުލަވާލެއްވި ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދަށާއި މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒުން ފޮތް އެކުލަވާލުމުގެ‬

‫މަސައްކަތް ވިލަރެސް ކުރެއްވި ސާރޖަންޓް ފަސްޓް ކްލާސް މަސްއޫދު އިބްރާހީމަށާއި މި މަސައްކަތުގައި ހިއްސާވި ހުރިހާ ފަރާތްތަކަށް އަޅުގަނޑު ހިތުގެ އަޑިން އިޚްލާޞްތެރިކަމާއިއެކު ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫ ‬

‫އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއަކީ މެރިން ކޯރގެ މިޝަން ހާސިލު ކުރުމަށް ހުރިހާ މެރީން ގުޅިގެން ކުރަމުންދާ އިޚްލާޞްތެރި މަސައްކަތުގައި މާތްﷲ ބަރަކާތްލައްވައި‪ ،‬ކާމިޔާބު މިންވަރު ކުރެއްވުމެވެ‪.‬‬

‫އަދި އެއް ދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް މެރީންގެ ކުރިމަގު އުޖާލާކުރައްވައި ފާގަތި މުސްތަޤްބަލެއް މިންވަރު ކުރެއްވުމެވެ‪.‬‬ ‫‪ 16‬ޖުމާދަލްއާޚިރާ ‪1438‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫‪ 15‬މާރިޗު ‪2017‬‬ ‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު‬

‫ ‬

‫މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރ‬

‫ ‬

‫އެމްއެން ީޑއެފް މެރިން ކޯރ‬

‫މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް‬

‫ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރުގެ ޚިޠާބު‬ ‫ތ މާތްاللّـه سبحـانـه وتعـالى އަށެވެ‪ .‬ޞަލަވާތާއި ސަލާމް ލެއްވުން އެދި ދުޢާ ކުރަނީ މި އުންމަތުންގެ މާތް ނަބިއްޔާ محمد صلى‬ ‫ޙަމްދާއި ޝުކުރު ކުރަނީ ގަދަކީރިތިވަން ަ‬ ‫ ‬ ‫ތރު އެކަލޭގެފާނުގެ އާލުންނާއި އަސްޙާބުން ޝާމިލު ކުރަމެވެ‪.‬‬ ‫اهلل عليه وسلم އަށެވެ‪ .‬މި ޞަލަވާތާއި ސަލާމުގައި އި ު‬ ‫ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގެ ބާރެއްގެ ގޮތުގައި މެރިން ކޯރ އުފައްދަވައި ވުޖޫދަށް ގެންނެވުމަކީ ދިވެހި ސިފައިންގެ އެއްގަމުގެ ލަޝްކަރަށް އައި ވަރަށް ބޮޑު ބަދަލެކެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖެއަކީ‬ ‫ ‬ ‫ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދު ބޮޑު ޖަޒީރާ ޤައުމަކަށްވެފައި‪ ،‬ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގެ އެއްގަމު ސިފައިންގެ ބާރަކީ އެއްގަމާއި ކަނޑުގައި ޤާބިލުކަމާއި ހުޝިޔާރުކަމާއެކު ހަރަކާތްތެރިވެވޭނެ ބާރަށް ހެއްދެވުމަށް‬ ‫އެޅުނު ބިންގަލަކީ މީގެ ‪ 8‬އަހަރު ކުރިން މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތް ފެށްޓެވުމެވެ‪ .‬މިއަދަކީ ދިވެހި މެރީންސްގެ ‪ 8‬ވަނަ އަހަރީ ދުވަހެވެ‪ .‬މި އުފާވެރި ދުވަހުގެ ހެޔޮއެދުމާއި ތަހުނިޔާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫ޢިއްޒަތްތެރި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަދި ސިފައިންގެ އެންމެމަތީވެރިޔާ ޢަބްދުﷲ ޔާމީން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމަށާއި މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ އޮނަރަބަލް އާދަމް‬ ‫ޝަރީފް ޢުމަރަށާއި ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަހުމަދު ޝިޔާމަށާއި‪ ،‬ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަހުމަދު ޝާހިދަށާއި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރ‬ ‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރަށް އަރިސް ކުރަމެވެ‪ .‬އަދި ޤައުމީ ޚިދުމަތުގައި ހިތްވަރާ ޢަޒުމާއެކު ސާބިތުވެތިބި ހުޝިޔާރު ޤާބިލު ހުރިހާ މެރީންއަށާއި‪ ،‬ޢާއިލާތަކަށް މި އުފާވެރި ދުވަހުގެ‬ ‫ތަހުނިޔާ ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ ވުޖޫދަށް އައުމުގެ ކުރިން ވެސް އެއްގަމު ސިފައިންގެ ވަރަށް ޤާބިލު ލަޝްކަރެއް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގައި އޮތެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫ ‬ ‫މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިސްތިޤްލާލަށް ކުރިމަތިވި ކޮންމެ ނުރައްކަލަކާ ކެރިގެން ކުރިމަތިލި ހިތްވަރުގަދަ ފަހުލަވާނުންތަކެއް ތިއްބެވެ‪ .‬އެބައެއްގެ ފުރާނައާއި ލެއަށްވުރެ މި ލޮބުވެތި ޤައުމުދެކެ‬ ‫ލޯބިވާކަން ޢަމަލާއި ބަހުން ދައްކުވައިދިން ސިފައިން އޭރުވެސް ތިއްބެވެ‪ 1988 .‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާގައި ދީނާއި ޤައުމަށްޓަކައި ޖިހާދުކޮށް ޝަހީދުވި ދަރިން ދައްކައިދިނީ އެ‬ ‫ރިވެތި މިސާލެވެ‪.‬‬

‫މެރީންސްގެ ބޭނުންތެރިކަމާއި މުހިންމުކަން ވަރަށް ބޮޑެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ އުފެއްދެވިއިރު ވަރަށް ކައިރިން މަސައްކަތްކުރަން ފުރުސަތު ލިބުނު މީހެއްގެ ހައިސިއްޔަތުންނާއި‪ ،‬މެރީންއެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ޚިދުމަތް ކުރުމަށް ލިބުނު ފުރުސަތުގެ ސަބަބުން އަޅުގަނޑަށް ވަރަށް ބޮޑު ހިތްހަމަޖެހުމެއް ލިބެއެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ އާ ހަވާލު ކުރެވިފައިވާ މިޝަން އާއި ހަވާލު ކުރެވޭ ޓާސްކުތައް ފުރިހަމައަށް‬ ‫އަދާކުރުމަށްޓަކައި މިއަދު މެރީންސް އަކީ ޒިންމާއަދާކޮށް‪ ،‬މެރީންސް އާއި ހަވާލުކުރެވޭ ކޮންމެ ކަމެއްވެސް އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ޤާބިލުކަމާއެކު ކުރުމުގެ‪ ،‬ޢިލްމާއި ހުނަރު ލިބިފައިވާ އަދި‬ ‫އެކަށޭނަ އާލާތްތައް ފޯރުކޮށްދެވިފައިވާ ބަޔަކަށް ވާންޖެހެއެވެ‪ .‬މިއަދު މެރީންސް އަކީ އެމްއެންޑީއެފްގެ ހަތަރު އޭރިއާގައި‪ ،‬މުޅި ރާއްޖެ ކަވަރުވާގޮތަށް ޑިޕްލޯއީ ވެގެން ޚިދުމަތްދެމުންދާ ބާރެކެވެ‪.‬‬ ‫އަވަށްޓެރި އަދި އެކުވެރި ޤައުމުތަކާއެކު ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި އެކްސަސައިޒްތައް ބާއްވަމުންދާ ބައެކެވެ‪.‬‬ ‫މ އަޅުގަނޑަށް ސިފަކުރެވެނީ ސިފަވަންތަ އަޚްލާޤެއްގެ ވެރިއެކެވެ‪ .‬ތަޢުލީމާއި ތަމްރީނު ލިބިފައިވާ ދީނާއި ޤައުމު ދެކެ ލޯބިވާ ހަނގުރާމަވެރިއެކެވެ‪ .‬އެއްގަމާއި‬ ‫މެރީންއެކޭ ބުނީ ާ‬ ‫ ‬ ‫މ އޮޕަރޭޝަނަކަށް އަބަދު ވެސް ތައްޔާރަށް ހުންނަ‪ ،‬އަމިއްލަ ނަފުސަށްވުރެ ޤައުމު އިސްކުރާ ޝަޚްސިއްޔަތެކެވެ‪ .‬ނަފުސާނީ ގޮތުންނާއި ޖިސްމާނީ ގޮތުން‬ ‫ކަނޑުގައި ހިންގަންޖެހިދާނެ ކޮން ެ‬ ‫ޒމް ވަރުފަދަ އިޚްލާޞްތެރިއެކެވެ‪ .‬މިފަދަ މީހަކަށް ވުމަށްޓަކައި އަދި މިގޮތުގައި ދެމިތިބުމަށް ކޮންމެ މެރީންއެއް ވެސް ޢަޒުމް ކަނޑައަޅަން ޖެހެއެވެ‪.‬‬ ‫ހަށިހެޔޮ‪ ،‬ދުޅަހެޔޮ ހިތްވަރާއި ޢަ ު‬ ‫ޝައްކެއްނެތް ގޮތުގައި ތާރީޚަކީ އެބައެއްގެ އަސްލު ބުނެދޭނެ މަސްދަރެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތުގެ މައްޗަށް މިފަދަ ފޮތެއް ލިޔެ ޝާއިޢުކުރެވިގެންދާކަމީ މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ ‬ ‫ތާރީޚާއި ދިވެހި ސިފައިންގެ ތާރީޚާއި އަދި ދިވެހި ތާރީޚަށް ވެސް ކޮށްދެވޭ އަގުހުރި ޚިދުމަތެކެވެ‪ .‬މި އަގުހުރި މަސައްކަތް ޙަޤީޤަތަކަށް ހެއްދެވުމުގައި މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރ ބްރިގޭޑިއަރ‬ ‫ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު ދެއްވި އިސްކަން އަޅުގަނޑު ފާހަގަ ކުރަމެވެ‪ .‬އަދި ޢިއްޒަތްތެރި ދިފާޢީ ވަޒީރު އޮނަރަބަލް އާދަމް ޝަރީފް ޢުމަރާއި ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު‬ ‫ޝިޔާމް މެރިން ކޯރގެ ކުރިއެރުމަށާއި ތަރައްޤީއަށް ކޮށްދެއްވާ މަސައްކަތްޕުޅަށާއި މެރިން ކޯރގެ ޚިދުމަތުގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލެވުނު މި ފޮތަށް ޚިޠާބެއް ދެއްވި ކަމަށްޓަކައި އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު‬ ‫ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ‪ .‬އަދި މިފޮތް ލިޔެ އެކުލަވާލަ ދެއްވި ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދަށާއި‪ ،‬މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒުން ފޮތް އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތް ވިލަރެސް‬ ‫ކުރެއްވި ސާރޖަންޓް ފަސްޓް ކްލާސް މަސްއޫދު އިބްރާހީމް މިކަމަށްޓަކައި ހޭދަކުރެއްވި ވަގުތާއި ކުރެއްވި އަގުހުރި މަސައްކަތް ފާހަގަކޮށް ޝުކުރު ދަންނަމެވެ‪ .‬މީގެއިތުރުން މި ފޮތް އެކުލަވާލުމުގެ‬ ‫މަސައްކަތަށް މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒާއި އެމްއެންޑީއެފް މީޑިއާ އެންޑް ޕަބްލިޝިންގ ސާރވިސް އާއި އެމްޑީޔޫތަކުން ދެއްވި އެހީތެރިކަމާއި އެއްބާރުލުން ފާހަގަކޮށް އިޚްލާޞްތެރިކަމާއިއެކު‬ ‫ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫ށ ހުރިހާ މެރީންސް‪ ،‬އެއްބައެއްގެ ގޮތުގައި‪ ،‬އެއް ރޫޙެއްގައި‪ ،‬އެއް‬ ‫އ ވަފާތެރިކަމާއެކު މެރިން ކޯރގެ މިޝަން ހާސިލު ކުރުމަ ް‬ ‫ކ އިޚްލާޞްތެރިކަމާ ި‬ ‫ގ ދުޢާއަ ީ‬ ‫އަޅުގަނޑު ެ‬ ‫ ‬ ‫ބރު ޚިދުމަތުގައި މާތްﷲ ބަރަކާތްލައްވައި‪ ،‬ނަޞްރާއި ނަސީބު މިންވަރު ކުރެއްވުމެވެ‪.‬‬ ‫ރ އަދި ަ‬ ‫ޢަޒުމެއްގައި‪ ،‬ކުރަމުންދާ ބު ަ‬ ‫‪ 16‬ޖުމާދަލްއާޚިރާ ‪1438‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫ ‬

‫‪ 15‬މާރިޗު ‪2017‬‬

‫ލ ޢަބްދުއް ރައޫފް ‬ ‫ކާނަ ް‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ‬

‫ފިހުރިސްތު‬ ‫ބާބު ‪ :1‬މެރިން ކޯރ އުފެދުމުގެ ކުރި‬ ‫ ‬ ‫* ބޮޑުތަކުރުފާނުގެ ޖިހާދު‬ ‫ ‬ ‫* ކުރިން އޮތް އަސްކަރީ ނިޒާމާއި‪ ،‬ސިފައިން އުފެދުން‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫* ދެވަނަ ފަހަރަށް ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އުފެއްދުން‬

‫‪38‬‬

‫‪02‬‬

‫ ‬ ‫* މ‪ .‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬މާފުށްޓަށް ބަދަލުކުރުން‬

‫‪39‬‬

‫‪03‬‬

‫* ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬ގެ ކޮމާންޑަރުން ‬

‫‪41‬‬

‫* އަސްކަރީ ތަމްރީނުތަކުގެ ފެށުން ‬

‫‪06‬‬

‫ ‬ ‫* ފޯރިމެރުމާއި‪ ،‬ޑިއުޓީ ސެކްޝަން‬

‫‪08‬‬

‫ބާބު ‪ :4‬ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬‬

‫ ‬ ‫* ޓާސްކް ފޯސް ‪ -‬މެރިން ކޯރ އުފެދުން‬

‫‪10‬‬

‫ ‬ ‫* ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އުފެއްދުމުގެކުރި‬

‫‪44‬‬

‫* ތިނެއް ނޮވެންބަރު ޢުދުވާނީ ހަމަލާގައި ޝަހީދުވި ޓާސްކް ފޯސްގެ ބޭކަލުން ‬

‫‪11‬‬

‫* ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އުފެއްދުން ‬

‫ ‬

‫‪44‬‬

‫* ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓްތަކާއި އެމެޖެންސީ ފޯސް ‬

‫‪12‬‬

‫ ‬ ‫* ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫‪50‬‬

‫ބާބު ‪ :5‬ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް (އާރުއާރުއެފް)‬

‫ބާބު ‪ :2‬ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬‬ ‫‪16‬‬

‫ ‬ ‫* އާރުއާރުއެފް އުފެއްދުން‬

‫‪54‬‬

‫* ހުޅުލޭގައި ޑިއުޓީކުރަން ފެށުން ‬

‫‪17‬‬

‫ ‬ ‫* ކަޅުތުއްކަލާކޮށީ ޑިއުޓީ‬

‫ ‬

‫‪54‬‬

‫ ‬ ‫* ހުޅުލޭގައި އިންޑިއާ ސިފައިން‬

‫‪18‬‬

‫ ‬ ‫* އާރުއާރުއެފްގެ މައިގަނޑު ޒިންމާތައް‬

‫‪55‬‬

‫ ‬

‫‪19‬‬

‫ ‬ ‫* އާރުއާރުއެފް އާއި އާރުއާރުޖީތަކުގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫‪58‬‬

‫‪21‬‬

‫ ‬ ‫* އާމަޑް ވެހިކަލްތައް‬

‫‪60‬‬

‫ ‬ ‫* ހުޅުލޭގެ ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ ‬ ‫* ކިޔުއާރުއެފް ‪ 1‬އުފެއްދެވުން‬

‫ ‬

‫ ‬ ‫* އެއަރޕޯޓް ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް އުފެއްދެވުން‬

‫ ‬

‫‪21‬‬

‫ ‬ ‫* ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒް ‪ -‬ހުޅުލެ‬

‫‪22‬‬

‫ބާބު ‪ :6‬މެރިން ކޯރ އުފެއްދުން‬

‫ ‬ ‫* ކިޔުއާރުއެފް ‪ 1‬އަދި އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫‪28‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ ދިދަ ހަވާލުކުރުން‬

‫‪66‬‬

‫ ‬ ‫* ކުޅިވަރުގެ ކާމިޔާބީތައް‬

‫‪30‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން މޯރ ސާރވިސް ބެޖު‬

‫‪67‬‬

‫ ‬ ‫* މުހިންމު ހަރަކާތްތައް‬

‫‪32‬‬

‫* ކޮމާންޑަރުންގެ ޚިދުމަތުގެ އުސް އަލިތައް ‪ :‬މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް ‬

‫‪68‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ތަކުގެ ކޮމާންޑް ހަވާލުކުރުން‬

‫‪70‬‬

‫* އެމްޑީޔޫތައް ޑިޕްލޯއި ކުރެވިފައިވާ އޭރިއާތައް ‬

‫‪72‬‬

‫ ‬ ‫* ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އުފެއްދުމުގެ ކުރި‬

‫‪36‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪1‬‬

‫‪74‬‬

‫ ‬ ‫* ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އުފެއްދުން‬

‫‪37‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ކާމިޔާބީ‬

‫‪75‬‬

‫ ‬ ‫* ގާމާދޫ ޖަލުގައި ހިނގި އަލިފާނުގެ ހާދިސާ‬

‫‪38‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬

‫‪76‬‬

‫ ‬ ‫* ހުޅުލޭގައި ހެދި ޓްރައިޕޮޑް‬

‫ ‬

‫ބާބު ‪ :3‬ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬‬

‫‪XIV‬‬

‫* ކޮމާންޑަރުންގެ ޚިދުމަތުގެ އުސް އަލިތައް ‪ -‬ބްރިގޭޑިރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު ‪82‬‬

‫ ‬ ‫* އާމަޑް ބޭސިކް ކޯސް‬

‫‪ 143‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪2‬‬

‫‪84‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ ކޮލިފިކޭޝަން ބެޖުތައް‬

‫‪144‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގ ކާމިޔާބީތައް‬

‫‪85‬‬

‫ ‬ ‫* ކޯސްތަކުގެ ރަން ވަނަތައް‬

‫‪146‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬

‫‪86‬‬

‫* މެރިން ކޯރ އިންދޭ އެވޯޑްތައް ‬

‫‪147‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫‪91‬‬

‫ ‬ ‫* ބޭރުގެ އަސްކަރިއްޔާތަކާ ގުޅިގެން ހިންގާ ތަމްރީނުތައް‬

‫‪149‬‬

‫ ‬ ‫* ކޮމާންޑަރުންގެ ޚިދުމަތުގެ އުސް އަލިތައް ‪ :‬ކާނަލް އަޙްމަދު ނިލާމް‬

‫‪94‬‬

‫ ‬

‫‪150‬‬

‫* ކޮމާންޑަރުންގެ ޚިދުމަތުގެ އުސް އަލިތައް ‪ :‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް‪94‬‬

‫ ‬ ‫* އެކްސަސައިޒް ކޮކްނަޓް ގްރޯ‬

‫‪152‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪3‬‬

‫‪96‬‬

‫ ‬ ‫* މާފޯރޕެކް އެންސީއޯ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމް‬

‫‪153‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪3‬ގެ ކާމިޔާބީތައް‬

‫‪100‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ ރަން ވަނަތައް‬

‫‪156‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪3‬ގެ ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬

‫‪100‬‬

‫* ކޮމާންޑަރުންގެ ޚިދުމަތުގެ އުސް އަލިތައް ‪ :‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު ‪102‬‬

‫* އެކްސަސައިޒް އެކުވެރިން ‬

‫ ‬ ‫ބާބު ‪ :8‬ހިންގުމުގެ ދާއިރާ‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪4‬‬

‫‪104‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ އޮނިގަނޑު‬

‫ ‬

‫‪166‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪4‬ން ކޮށްފައިވާ މުހިންމު މަސައްކަތައް‬

‫‪105‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ ހިންގުމުގެ ނިޒާމަށް އައި ބަދަލުތައް‬

‫‪166‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪5‬‬

‫‪110‬‬

‫ ‬ ‫* މެރީންސް ހޯދާފައިވާ ކާމިޔާބީތައް‬

‫‪168‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬

‫‪111‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ ލަވަ‬

‫‪174‬‬

‫ ‬

‫‪118‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ ވޮރިއަރ ސޯންގ‬

‫‪175‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪6‬ގެ ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬

‫‪ 119‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫‪176‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪7‬‬

‫‪126‬‬

‫* މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ ‪ /‬ޑައިރެކްޓަރ ‬

‫‪178‬‬

‫ ‬

‫‪127‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރުން‬

‫‪180‬‬

‫ ‬ ‫* ރިފަރަންސް‬

‫‪182‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪6‬‬

‫ ‬ ‫* އެމްޑީޔޫ ‪7‬ގެ ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬

‫ބާބު ‪ :7‬ތަމްރީނު‬ ‫ ‬

‫‪134‬‬

‫* މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލް ‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް‬

‫‪140‬‬

‫ ‬ ‫* މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯސް‬

‫‪140‬‬

‫‪XV‬‬

‫ލިޔުންތެރިޔާގެ ބަސް‬ ‫ ‬

‫الحمد هلل رب العالمين ‪ ،‬والصالة والسالم على خاتم األنبياء والمرسلين ‪ ،‬المبعوث رحمة للعالمين‪ ،‬محمد وعلى آله وصحبه أجمعين‪.‬‬

‫ދިވެހިންގެ މިނިވަންކަމުގެ ދިގު ތާރީޚުން ހެކިދެނީ މި ޤައުމުގެ މިނިވަންކަމުގެ ދިފާޢުގައި މަސައްކަތްކުރާނެ ހިތްވަރުގަދަ ކެރޭ‪،‬‬ ‫ ‬ ‫ހުޝިޔާރު ލަޝްކަރެއް އެ ޒަމާނަކާ އެކަށީގެންވާގޮތަށް އަބަދު ވެސް އޮތްކަމެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމްވުމުގެ ކުރިންނާއި ފަހުގެ ތާރީޚީ ލިޔުންތަކުންތަކުން‬ ‫ވެސް އެނގެނީ މި ޤައުމަކީ ޤައުމުގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިސްތިޤްލާލުގެ ދިފާޢުގައި ހަނގުރާމަކުރި ދަރިންތަކެއް އުފައްދާފައިވާ ޤައުމެއް ކަމެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަށް ދޭތެރެ ދޭތެރެއިން އަންނަމުންދިޔަ ފޭރޭ މީހުންނާއި‪ ،‬ދުނިޔޭގެ ބޮޑެތި ބާރުތަކުގެ ކިބައިން ވެސް މި ޤައުމު ދިފާޢުކުރީ ދިވެހި ދަރިންނެވެ‪.‬‬ ‫ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވި ކޮންމެ ޢުދުވާނަކުން ޤައުމު ސަލާމަތްކޮށް އަޅުގަނޑުމެންނާ ހަމައަށް ގެނެސްދިނީ އަޅުގަނޑުމެންގެ ކާބަފައިންނެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިން މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީން ޤަބޫލުކުރީ މީލާދީން ‪ 1153‬ވަނަ އަހަރުއެވެ‪ .‬އޭގެކުރިން‪ ،‬މީލާދީން ‪ 916‬ވަނަ އަހަރު ސްރީލަންކާއަށް ދަތުރުކުރެއްވި ޢަރަބި ކަރައި ެ‬ ‫ގ‬ ‫ ‬ ‫ދަތުރުވެރިއެއް ކަމަށްވާ އަލް މަސްޢޫދީ ދިވެހިރާއްޖެއާބެހޭ ގޮތުން ލިޔުއްވާފައިވެއެވެ‪" .‬މި ރަށްތަކުގެ ވަޒަންވެރިން ތަބާވަނީ އެއް ރަސްކަލަކަށެވެ‪ .‬އެ މީހުންގެ ޢަދަދު ގިނައެވެ‪ .‬އަދި ހިމަނައި‬ ‫ނުގަނެވޭފަދަ ގިނަ ލަޝްކަރެއް މައިދާނަށް ނެރުމުގެ ކުޅަދާނަކަން ދިވެހި ސިންގާސަނާއަށް ލިބިގެން ވެއެވެ‪ ".‬މީލާދީން ‪ 412‬ވަނަ އަހަރު ސްރީލަންކާއަށް ޒިއާރަތްކުރެއްވި މަޝްހޫރު ފާހިއާން‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއާބެހޭ ގޮތުން ލިޔުއްވާފައިވާ ލިޔުއްވުންތަކުން ވެސް ރާއްޖޭގައި އޭރު ވެސް އޮތީ އަމިއްލަ ވެރިކަމެއްކަން އެނގެއެވެ‪ .‬މީލާދީން ‪ 985‬ވަނަ އަހަރުގައި އިންޑިއާގައި ފެށުނު ޗޯޅާ‬ ‫އެމްޕައަރގެ އަނިޔާވެރިކަން ދެކުނާއި ދެކުނު އިރުމަތީ އޭޝިއާގެ ސަރަޙައްދުތަކަށް ފެތުރިގެން ދިޔައިރު ރާއްޖޭގެ އެންމެ އުތުރުގައި އޭރު އޮތް ދެ އަތޮޅު ކަމަށްވާ މަލިކު އަތޮޅާއި ތިލަދުންމަތީ‬ ‫އަތޮޅު ޗޯޅާއިންގެ ބާރުގެ ދަށަށް ގެންދިޔައެވެ‪ .‬އެހެން ނަމަވެސް މީލާދީން ‪ 1120‬ނުވަތަ ‪ 1121‬ވަނަ އަހަރު ޝްރީ މަހާބަރަނަ މަހާރަދުންގެ ރަސްކަމުގައި އެ ރަށްތައް މިނިވަން ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫އޭރުވެސް ދިވެހިރާއްޖޭގައި ވަރުގަދަ އަސްކަރީ ނިޒާމެއް އޮތްކަމަށް މި ވާހަކައިން ވެސް ދަލީލު ލިބެއެވެ‪ .‬އެކަމަކު އޭރު ރާއްޖޭގައި އޮތީ އިސްލާމްދީނެއްނޫނެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގައި "ސިފައިން" އުފެދުނީ ‪ 1892‬ވަނަ އަހަރުގެ އެޕްރީލްމަހުގެ ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އޭރުވެސް ހަރުދަނާ އިންތިޒާމެއްގެ މަތީގައި ބިނާވެފައިވާ ވަރަށް ވަރުގަދަ‬ ‫ ‬ ‫އަސްކަރީ ނިޒާމެއް މި ޤައުމުގައި އޮތެވެ‪ .‬ސިފައިން އުފެދުނުއިރު އޮތް އަސްކަރީ ނިޒާމުގެ ބިންގާ އަޅުވައިދެއްވީ ޕޯޗްގީޒުންގެ އަތުން މި ލޮބުވެތި ވަޠަން މިނިވަންކޮށްދެއްވުމަށްފަހު އައްސުލްޠާން‬ ‫މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޒަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުން (ބޮޑުތަކުރުފާނު) އެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގައި ކުރީގައި އޮތް އަސްކަރީ ނިޒާމު ބިނާވެފައި އޮތީ "ދެބައިލަޝްކަރީން"ގެ މައްޗަށެވެ‪ .‬އެއްގަމުގެ‬ ‫ސިފައިންނާއި ކަނޑުގެ ސިފައިންނެވެ‪ .‬އެ ޒަމާނުގައި ދެބައި ލަޝްކަރީން އޮތީ އިސްތިންވަރާއި ފަސް ތިންވަރުގެ މައްޗަށެވެ‪.‬‬

‫މީލާދީން ‪ 1892‬ވަނަ އަހަރު ސިފައިން އުފެދުމަށްފަހު‪ ،‬އެއް ދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް ރާއްޖޭގެ ދިފާޢީ ނިޒާމުގައި ސިފައިން ެ‬ ‫ގ‬ ‫ ‬ ‫ދައުރު އައީ ފުޅާވަމުންނެވެ‪ .‬ސިފައިން އުފެދުނުއިރު ދުޝްމަނުންގެ ކިބައިން ޤައުމު ސަލާމަތްކުރުމުގެ ޒިންމާ އުފުލަމުން އައީ‪ ،‬ހަނގުބޭކަލުންނާއި‪،‬‬ ‫ހަނގުބޭކަލުން ފަދައިން ނުވަތަ އެބޭކަލުންގެ ތެރޭގައި ތިއްބެވި އަސްކަރުންނެވެ‪" .‬ދެގެދޭތެރެ މީހުން" ނަކީ ހަނގުބޭކަލުންގެ ބައެކެވެ‪ .‬ޤައުމުގެ‬ ‫އެތެރޭގެ ދާޚިލީ ހަމަނުޖެހުންތަކާއި‪ ،‬ޤައުމަށް ކުރިމަތިވާ ބޭރުގެ ޢުދުވާނުތަކުން ޤައުމު ސަލާމަތްކުރުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވެފައިވަނީ މި ފައުޖުތަކެވެ‪.‬‬ ‫ސިފައިން އުފެދި ދުވަސްތައް ފާއިތުވަމުންދިޔަ ވަރަކަށް މި ޒިންމާތަކަކީ ސިފައިން އަދާކުރާ ޒިންމާތަކަކަށް ވަމުން ދިޔައެވެ‪ .‬މީލާދީން ‪ 1909‬ވަނަ‬ ‫އަހަރު ވެލާނާގޭ މުޙައްމަދުދީދީ ހަތިޔާރާއެކު ޕިޗޯރީން ގެނެސްގެން ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން ހޯދަން ކުރި މަސައްކަތް ނާކާމިޔާބު ކޮށްލުމުގައި ސިފައިންގެ‬ ‫ލަޝްކަރުގެ ހިތްވަރާއި ކެރުން ފެނިގެން ދިޔައެވެ‪ .‬އެއީ ސިފައިން އުފެދުނު ފަހުން ކުރެވުނު ފުރަތަމަ ހަނގުރާމައެވެ‪ .‬އެ ހަނގުރާމައިން ދިވެހި‬ ‫ސިފައިންނަށް ނަޞްރާއި ފަތަޙަ ލިބުނެވެ‪ .‬އޭރުގައި އޮތް ސިފައިންގެ އެއްގަމުގެ ފައުޖަށް މެރިން ކޯރގެ ނަމުން މުޚާޠަބު ނުކުރިނަމަވެސް އެއީ‬ ‫އެއްގަމާއި ކަނޑުގައި ހަރަކާތްތެރިވި ލަޝްކަރެކެވެ‪ .‬މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސްގައި އެއްގަމުގެ ލަޝްކަރެއްގެ ގޮތުގައި އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫މެރިން ކޯރ އުފެއްދެވުމުގެ ކުރިން ތަފާތު ނަންނަމުގައި ޔުނިޓްތައް އުފެދި ހިނގަމުން އައިސްފައިވެއެވެ‪" .‬އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ" އުފެދުނީ‬ ‫‪ 2009‬މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪.‬‬

‫ސާރޖަންޓް ފަސްޓްކްލާސް މަސްއޫދު އިބްރާހީމް‬

‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ ތާރީޚާއި ޚިދުމަތްތަކުގެ މައްޗަށް ފޮތެއް ލިޔެ ޝާއިޢު ކުރުމަށް ނިންމަވައި‪ ،‬އެ މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު އަޅުގަނޑަށް ދެއްވި ކަމަށްޓަކައި‬ ‫ ‬ ‫މެރިން ކޯރ ގެ ކޮމާންޑަރ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރަށާއި‪ ،‬ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ ކާނަލް ޢަބްދުއްރަޢޫފަށް ވަރަށް ޚާއްޞަ ޝުކުރެއް އަރިސް ކުރަމެވެ‪ .‬މި ފޮތް އެކުލަވައިލުމުގައި‬ ‫އެންމެ ބޮޑު އެހީތެރިކަމެއް ލިބިގެން ދިޔައީ ސާރޖަންޓް ފަސްޓްކްލާސް މަސްޢޫދު އިބްރާހީމްގެ ފަރާތުންނެވެ‪ .‬ފޮތް އެކުލަވާލުމަށް ބޭނުންވާ ގިނަ މަޢުލޫމާތުތަކެއް އޭނާވަނީ މެރިން ކޯރ‬ ‫ހެޑްކްއޯޓާރޒުންނާއި އެކިއެކި ފަރާތްތަކުން ހޯއްދަވާފައެވެ‪ .‬މި ފޮތް ކުރު މުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި ލިޔެ‪ ،‬އެކުލަވާލުމުގައި އެއީ ލިބިގެންދިޔަ ވަރަށް ބޮޑު ފަސޭހައެކެވެ‪ .‬މީގެ އިތުރުން އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫މީޑިއާ އެންޑް ޕަބްލިޝިންގ ސާރވިސްގެ ހިސްޓްރީ އެންޑް އާކައިވް ޑިޕާޓްމަންޓާއި ފޮޓޯ ގްރަފީ ޑިޕާޓްމަންޓުން ވެދެއްވި އެހީތެރިކަން ފާހަގަކޮށް މީޑިއާ އެންޑް ޕަބްލިޝިންގ ސާރވިސްގެ‬ ‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ‪ ،‬ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޢާޒިމަށް ވަރަށް ޚާއްޞަ ޝުކުރެއް ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫އަޅުގަނޑަށް މިފޮތް ލިޔުމުގެ ތައުފީޤު ދެއްވިކަމަށްޓަކައި މާތްﷲ އަށް ޙަމްދާއި ޝުކުރު ކުރަމެވެ‪ .‬އަދި މިކަމުގައި އެހީތެރިވެދެއްވި ހުރިހާ ފަރާތް ތަކަކަށް އަދިވެސް އެއްފަހަރު‬ ‫ ‬ ‫އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ‪.‬‬ ‫‪ 16‬ޖުމާދަލްއާޚިރާ ‪1438‬‬ ‫ ‬

‫ ‬

‫ ‬

‫‪ 15‬މާރިޗު ‪2017‬‬

‫ ‬

‫ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު‬

‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ ނިޝާން‬ ‫ނ ކޯރގެ ސާރވިސް ނިޝާނުގައި ވަނީ ހަތިޔާރާއި‪ ،‬ނަގިލިއްޔެކެވެ‪ .‬ހަތިޔާރުން ރަމްޒުކޮށްދެނީ މެރީންސްއަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނާއި‪ ،‬ދިވެހި ޤައުމު‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރި ް‬ ‫ ‬ ‫ރށް ތިބި ބައެއްކަމެވެ‪ .‬ނަގިލިން ރަމްޒުކޮށްދެނީ މެރީންސްއަކީ ކަނޑުމައްޗަށް ފަރިތަ‪ ،‬ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ބޭނުންކޮށްގެން ހިންގޭ އޮޕަރޭޝަން ތަކުގައި‬ ‫ސަލާމަތްތެރިކުރުމަށް ތައްޔާ ަ‬ ‫ވވޭ އެމްފިބިއަސް ބާރަކަށް ވާންޖެހޭކަމެވެ‪ .‬ބެޖުގެ ވަށައިގެންވާ ރިބަންތަކުން ރަމްޒުކޮށްދެނީ މެރީންއަކީ އެކަތިގަނޑަކަށްވެގެން ޓީމެއްގެ ގޮތުގައި ތިބިބައެއްކަމެވެ‪.‬‬ ‫ޤާބިލްކަމާއިއެކު ހަރަކާތްތެރި ެ‬

‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ ދިދަ‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ ދިދައިގައިވާ ރަތްކުލައިން ރަމްޒުކޮށްދެނީ ދިވެހި ސިފައިންގެ މެރީންސްގެ އަގުހުރި ޤައުމީ ޚިދުމަތުގެ މުހިންމުކަމާއި‪ ،‬މެރީންސްގެ މުހިއްމު ޑިއުޓީއެވެ‪ .‬ދިދައިގެ‬ ‫ވާތްފަރާތުގެ މަތީ ކަނުގައިވަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާއީ ބާރުގެ ދިދައެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ދިދައިގެ މެދުގައި އެވަނީ މެރިން ކޯރގެ ނިޝާނެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ދިދައިގެ ފުޅާމިނަކީ އޭގެ ދިގުމިނުގެ‬ ‫‪ 2/3‬އެވެ‪ .‬ދިދައިގެ މެދުގައިއިންނަ ބެޖުގެ ދިގު ހުރަސްއަކި ދިދައިގެ ދިގުމިނުގެ ‪ 3/1‬އެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ދިދަ ޙަވާލު ކުރައްވާފައިވަނީ ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ‪ 44‬ވަނަ މިނިވަން ދުވަސްކަމުގައިވާ‪،‬‬ ‫‪ 2009‬ޖުލައި ‪ 26‬ވަނަ ދުވަހު ހެނދުނު ޖުމްހުރީ މައިދާނުގައި އޮތް ޚާއްޞަ ރަސްމިއްޔާތުގައެވެ‪ .‬ދިދަ ޙަވާލު ކުރެއްވީ އޭރުގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ އަދި ސިފައިންގެ އެންމެ މަތީވެރިޔާ‬ ‫އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ނަޝީދެވެ‪ .‬ދިދައާ ޙަވާލުވެ ވަޑައިގެންނެވީ އޭރުގެ މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓް ފަހުން ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް‪ ،‬މޭޖަރ ޖެނެރަލް ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމެވެ‪.‬‬

‫ވިޝަން‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިންކޯރގެ މައިގަނޑު އަމާޒަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތަށް އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެ ކަންކަމާއި އަދި ޤައުމަށް ދިމާވާ‬ ‫ނުރައްކާތެރި އެހެނިހެން ޙާލަތްތަކުގައި ވަގުތުން ޙަރަކާތްތެރިވުމަށް ތައްޔާރަށް ތިބެވޭނެ‪ ،‬ބާރެއް ޤާއިމްކުރުމެވެ‪ .‬އަދި މިބާރާކީ ގުޅިފައިވާ ކޮމާންޑަރެއްގެ‬ ‫ދަށުން މަސައްކަތްކުރާ ބާރަކަށް ހެދުމުވެ‪.‬‬

‫މިޝަން‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ މިޝަންއަކީ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ މިނިވަންކަމާއި‪ ،‬އިސްތިޤްލާލް އަދި ސިޔާދަތު ހިމާޔަތްކޮށް ދިފާޢުކުރުމާއި‪،‬‬ ‫އަދި ޤާނޫނީ ވެރިކަމަށް އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެ ކޮންމެ ކަމަކުން ޤާނޫނީވެރިކަން ހިމާޔަތްކޮށް‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނު އަސާސީއާއި‬ ‫ދިވެހި ދަޢުލަތް ހިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުމަށްޓަކައި ދިވެހި ދަޢުލަތުގެ ޤައުމީ އިސްތިރާޖީ އިންސްޓޮލޭޝަންތަކާއި 'ކްރިޓިކަލް' އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ‬ ‫ހިމާޔަތްކޮށް ބަލަހައްޓާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާ ސިޔާދަތަށް ނުވަތަ ޤާނޫނީ ވެރިކަމަށް ނުރައްކަލެއް އަތުވެދާފަދަ ގޮތަކަށް ދިވެހި ދަޢުލަތުގެ‬ ‫އެއްވެސް ވަޞީލަތެއް ބޭރުބައެއްގެ އަތަށް ނުވަތަ ބޭރުބާރެއްގެ އަތަށް ގޮއްސި ހިނދެއްގައި އެވަޞީލަތެއް ވަގުތުން އަނބުރާ ހޯދުމެވެ‪.‬‬

‫މިޝަން ފުރިހަމަ ކުރުމަށްޓަކައި އަދާކުރަންޖެހޭ މައިގަނޑު މަސްއޫލިއްޔަތުތައް‬ ‫‪ 1.1‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިސްތިގްލާލަށް ނުރައްކަލެއް ނުވަތަ‬ ‫އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެ ކޮންމެ ކަމަކުން ދިވެހި ދަޢުލަތް ހިމާޔަތްކުރުމަށް ތައްޔާރަށް‬ ‫ތިބުން‬ ‫‪ 2.2‬ދިވެހި ޖުމްހޫރިއްޔާގެ ޤާނޫނު އަސާސީއާއި ރައްޔިތުންނާއި މުޅި ދިވެހި ދައުލަތް‬ ‫ރައްކާތެރިކޮށް ދެމެހެއްޓުން‬ ‫‪ 3.3‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤާނޫނީ ވެރިކަމަށް އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެފަދަ ޤާނޫނާއި ހިލާފް ކޮންމެ‬ ‫ކަމަކުން ޤާނޫނީވެރިކަން ހިމާޔަތްކޮށް ދެމެހެއްޓުން‬ ‫ގ ހާލަތްތަކުގައި‬ ‫ހ ދައުލަތަށް ދިމާވާ ކުއްލި ނުރައްކަލާއި ޤުދުރަތީ ކާރިސާ ެ‬ ‫‪ 4.4‬ދިވެ ި‬ ‫މއް ހައްލުކުރުމަށް އަވަސް އަދި ކުއްލި ޚިދުމަތް ފޯރުކޮށްދިނުން‬ ‫އެކަ ެ‬ ‫ދ ދަޢުލަތުގެ‬ ‫‪ 5.5‬ޓެރެރިޜަމްގެ ހަރަކާތްތަކުން ރައްޔިތުންނާއި ރައްޔިތުންގެ މުދަލާއި‪ ،‬އަ ި‬ ‫އެންމެހާ މުއައްސަސާތަކާއި ވަސީލަތްތައް ސަލާމަތްކޮށް ރައްކާތެރިކުރުން‬ ‫‪ 6.6‬އޭރިއާ ކޮމާންޑްގެ ސަރަޙައްދުގައި ހިނގާ ކަނޑުމައްޗާއި‪ ،‬އެއްގަމާއި އަދި ވައިގެ‬ ‫އއި މުދާ ސަލާމަތްކުރުމަށް‬ ‫ސަރަހައްދުގައި ހިނގާ ޙާދިޘާތަކުގައި މީހުންގެ ފުރާނަ ާ‬ ‫މަސައްކަތްކުރުން‬

‫‪ 7.7‬އޭރިއާ ކޮމާންޑްގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ވައިގެ ބަނދަރުތަކާއި ކަނޑުގެ ބަނދަރު‬ ‫(ސަރަޙައްދީ ބަނދަރު) ތަކަކީ ޤައުމުގެ ކްރިޓިކަލް އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރަށްވާތީ‪ ،‬އެ‬ ‫ބަނދަރެއް ވަކިން ހިންގެވުމާއި ހަވާލުވެފައިވާ ފަރާތްތަކާއި ގުޅިގެން މަސައްކަތްކޮށް‪،‬‬ ‫ބަނދަރަކީ ސަލާމަތީގޮތުން ބެލެހެއްޓޭ ބަނދަރަކަށް ހެދުން‬ ‫‪ 8.8‬އޭރިއާ ކޮމާންޑްގެ ކަނޑުގެ ސަރަހައްދު ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަސްވެރިކަމާބެހޭ‬ ‫ޤާނޫނު ތަންފީޒްކުރުމުގައި މޯލްޑިވްސް ޕޮލިސް ސާރވިސްއާއި ގުޅިގެން މަސައްކަތްކޮށް‪،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަސްކަނޑުތައް ޙިމާޔަތްކުރުން‬ ‫ށ ގެއްލުންވާ ހާލަތް ތަކުގައި މަދަނީ‬ ‫‪ 9.9‬ޤައުމީ މަސްލަހަތާއި އަމަންއަމާން ކަމަ ް‬ ‫ދ އެއެހީ ފޯރުކޮށްދިނުން‪.‬‬ ‫މުއައްސަސާތަކުން އެހީތެރިވުމަށް އެދޭހިނ ު‬ ‫ގ އެންމެ ފުރިހަމަގޮތުގައި‬ ‫‪1010‬އޭރިއާ ކޮމާންޑާއި މަތިކުރެވިފައިވާ މަސްޢޫލިއްޔަތު އޭ ެ‬ ‫ސ މިންގަނޑު‪ ،‬ތަޢުލީމާއި‬ ‫އަދާކުރުމަށްޓަކައި ސިފައިންގެ އޮޕަރޭޝަނަލް ރެޑިނަ ް‬ ‫ތަމްރީންގެ ތެރެއިން ޙާސިލްކުރުން‪.‬‬ ‫‪1111‬އިކްއިޕްމަންޓްސް ‪ :‬ހަވާލުކުރެވޭ އެންމެހާ ތަކެތި ސަލާމަތްތެރިކަމާއިއެކު ބެލެހެއްޓުން‪.‬‬ ‫‪1212‬ވެލްފެއަރ ބެލެހެއްޓުން‬ ‫‪1313‬އަސްކަރީ މަތިވެރި ރޫޙެއްގައި މޮރާލް ދެމެހެއްޓުން‬

‫މެރިން ކޯރގެ އައިކަން‬ ‫މެރިން ކޯރގެ އައިކަންއެއްކަމަށް ބަލަމުން‬ ‫އަންނަނީ ދިވެހިން އެ ބަޠަލަކަށްޓަކައި ފަޚުރުވެރިވާ‬ ‫ތިލަދުއްމަތީ އުތީމު އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ‬ ‫މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލްއައުޒަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ‬ ‫މަހާރަދުން (ބޮޑުތަކުރުފާނު) އެވެ‪ .‬ދިވެހިންގެ‬ ‫ފަޚުރުވެރި ތާރީޚުން އެނގޭގޮތުގައި އެމަނިކުފާނު‬ ‫ކަނޑާއި އެއްގަމުގައި (އެއްގަމުން ކަނޑަށް އަދި‬ ‫ކަނޑުން އެއްގަމަށް) އަރުއްވައި އެ ކުރެއްވި‬ ‫މަތިވެރި ޖިހާދުގެ ފަލްސަފާ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ މެރިން ކޯރ އާ ޙަވާލު‬ ‫ކޮށްފައިވާ ޤައުމީ ޒިންމާއާއި މަސްއޫލިއްޔަތާއި‬ ‫ވާޖިބާ ވަރަށް ބޮޑަށް ގުޅެއެވެ‪ .‬މެރީންސް‬ ‫އެމްފިބިއަސް ބާރެއްގެ ގޮތުގައި ކުރިއަށްދިއުމަށް‬ ‫އެ ތަކުރުފާނުގެ ޓެކްޓިސްއާއި ޓެކްނިކްސް މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ތަމްރީނުތަކުގައި ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި‪،‬‬ ‫ކިޔަވައިދެމުން ދަނީ އެހެންވެގެންނެވެ‪.‬‬

‫ފޮޓޯ‪ :‬މުޙައްމަދު އަސީލް ޙަސަން‬

‫ބާބު ‪1-‬‬

‫މެރިން ކޯރ އުފެދުމުގެ ކުރި‬ ‫‪1‬‬

‫ބޮ ޑު ތަ ކު ރު ފާ ނު ގެ ޖި ހާ ދު‬

‫ބޮ ޑު ތަ ކު ރު ފާ ނު ގެ ވަ ނަ ވަ ރު‬ ‫‪ÑÑ‬ނަންފުޅު‪ :‬އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު‬ ‫ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް (ޣާޒީ ބަންޑާރައިން‬ ‫‪ /‬ޣާޒީ ރަދުން ‪ /‬އުތީމު މަހާރަދުން ‪/‬‬ ‫ޮބޑުތަކުރުފާނު ‪ /‬އުތީމު ޮބޑު މުޙައްމަދު)‬ ‫‪ÑÑ‬ކޮލީ ނަންފުޅު‪ :‬ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުން‬ ‫‪ÑÑ‬ބައްޕާފުޅު‪:‬‬ ‫ތަކުރުފާނު‬

‫އުތީމު‬

‫ޙުސައިން‬

‫ޚަތީބު‬

‫‪ÑÑ‬މަންމާފުޅު‪ :‬އާމިނާ ދިޔޯ‬ ‫‪ÑÑ‬އަނބިކަނބަލުން‪ :‬ބާރަށު ބުޅާ ފާތުމާގެ‬ ‫ރެހެންދި (ފަހުން އާމިނާ ރަނިކިލެގެފާނު)‬ ‫އަދި ސިއްތިމާވާ ރަނިކިލެގެފާނު ދަރިކަލުން‪:‬‬ ‫އައްސުލްޠާން އިބްރާހީމް ކަލާފާނު‬ ‫އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް (އުތީމު މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނު) އަކީ ތުއްޕުޅުއިރު އުތީމު‬ ‫ތުނޑިމަތީގައި މަޅިފަތި ޖަހައިގެން ދޫނި ހިއްޕަވަން އުޅުއްވި ބޭފުޅެކެވެ‪ .‬ޒުވާން ދުވަސްވަރު އިންޑިއާގެ ބޭދާޅީއަށް ކިޔަވާ ވިދާޅުވުމަށް‬ ‫ވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪ .‬އޭރު ރާއްޖެއޮތީ ޕޯޗްގީޒުންގެ އަޅުވެތިކަމުގެ ދަށުގައެވެ‪ .‬ޕޯޗްގީޒުންގެ އަނިޔާވެރިކަމާ ދެކޮޅަށް އުތީމު ތިންބެއިން‬ ‫(މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނާއި‪ ،‬ޢަލީ ތަކުރުފާނާއި ޙަސަން ތަކުރުފާނު) ދީނާއި ޤައުމުގެ ޙައްޤުގައި ޖިހާދަކަށް ނުކުމެވަޑައި ގެންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫އެއީ އެބޭފުޅުންނަށް ޕޯޗްގީޒުންގެ ފަރާތުން ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ޚަތީބުކަމާއި ބާރާއި ޢިއްޒަތް ދޫކޮށްލެވުމަށްފަހު އަމިއްލަ އެދުމެއްނެތި‬ ‫ފެއްޓެވި ޖިހާދެކެވެ‪ .‬ފަހުން އެ ޖިހާދުގައި ދުވާފަރު ޢަލީ ދަންޑަހެލާއި ތިމަރަފުށީ ދެ ޙާޖީން ފަހުން ބައިވެރިވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫މަރޮށީ ރައިވެރިބެއާއި އެހެން ވެސް އެތައް ބައެއްގެ އެހީތެރިކަމާއި މަދަދު އެ ޖިހާދަށް ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪ .‬ތުއްފާށަނާއާއި މީދޫ‬ ‫ތަކުރުފަދަ އަމިއްލަ އެދުމުން ފޯވެފައިވާ ޚާއިނުންގެ ދުއްތުރާތަކާއި މަކަރުވެރި ރޭވުންތަކާ ކުރިމަތިލައްވަން ޖެހިވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫‪ÑÑ‬ރަސްކަން ކުރެއްވީ‪ :‬ހިޖުރައިން ‪981‬‬ ‫ން ‪ 993‬ށް (މީލާދީން ‪ 1573‬ން‬ ‫‪ 1585‬ށް) ‪ 12‬އަހަރު އަވަހާރަވީ‪:‬‬ ‫‪ 01‬ރަމަޟާން ‪ 26( 993‬އޮގަސްޓް‬ ‫‪)1585‬‬ ‫މާލޭ‬ ‫‪ÑÑ‬ފަސްދާނުލެވިފައިވަނީ‪:‬‬ ‫މިސްކިތުގެ ޙަރިންމަތެރޭގައި‪.‬‬

‫ބިހުރޯޒު‬

‫ޣާޒީ ބަންޑާރައިން ޖިހާދު ފެއްޓެވީ "ކަޅުއޮށްފުންމި" ކިޔާ އަގަމަތި މަސްދޯންޏެއްގައެވެ‪ .‬ރޭގަނޑަށް ރަށްރަށަށް އަރުވައި‪ ،‬ރައްޔިތުންނަށް ހިތްވަރު ދެއްވައި‪ ،‬ޕޯޗްގީޒުންނަށް ހަމަލާ‬ ‫ދެއްވަމުން ގެންދެވިއެވެ‪ .‬ދުވާލަށް ރައްކާތެރި އަދި އެތަންތަނުގެ ގޮތްބާވަތް ދުޝްމަނުންނަށް ނޭނގޭ ފަޅުތަކުގައި ރައްކާތެރިކަމާއެކު ތިއްބަވައެވެ‪ .‬އަދި އަނެއްބައި ދުވަސް ދުވަހު ރާއްޖެ އޮބާ‬ ‫ހިސާބުގައި ތިއްބަވައެވެ‪ .‬މިގޮތަށް ޖިހާދުގައި އުޅުއްވަމުން ގެންދަވަނިކޮށް ޢަލީ ތަކުރުފާނުގެ ޢާއިލާއާ ބައްދަލުކޮށްލެއްވުމަށް ހއ‪ .‬ތަކަންދޫއަށް ފޭބެންނެވި ރެއަކު ދުޝްމަނުންގެ ޙަމަލާއަކުން‬ ‫ޢަލީ ތަކުރުފާނު ޝަހީދުވިއެވެ‪.‬‬ ‫ޣާޒީ ބަންޑާރައިންގެ ޖިހާދުގައި ކާމިޔާބަށް ވާސިލުވެވުނީ އެމަނިކުފާނަށް ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ރާއްޖޭގެ ކަނޑުފަޅުތަކުގެ މަޢުލޫމާތުގެ މުއްސަދިކަމުންނާއި‪ ،‬އެ މާހައުލަށް‬ ‫ފަރިތަފުޅުވެފައިވާލެއް ބޮޑުކަމުންނެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގެ ރަށްރަށާއި ފަޅުފަޅާއި ފަރުތަކާއި ގިރިތަކުގެ މަޢުލޫމާތު އެނގިވަޑައިގެންފައިވާލެއް ފުރިހަމަކަމުންނެވެ‪ .‬ރާއްޖޭގެ މޫސުމާއި އޮޔާއި ވަޔަށް ފަރިތަފުޅު‬ ‫ކަމުންނެވެ‪ .‬ޣާޒީ ބަންޑާރައިންނާއިއެކު ޖިހާދު ކުރެއްވި ދިވެހި ދަރިންގެ އިޚްލާޞްތެރި މަސައްކަތާއި ހިތްވަރާއި ޢަޒުމުގެ ސަބަބުންނެވެ‪ .‬މިފަދަ އެއް ހާދިސާއަކީ ދެ ކޮމަންޑޫ ދޭތެރެއިން‬ ‫ކަޅުއޮށްފުންމީގައި ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅެވެ‪ .‬ޕޯޗްގީޒުންގެ ގުރާބުތަކުން ކަޅުއޮށްފުންމި ފަހައި އަތުލަން ދުއްވަން ފެށުމުން ބޮޑުތަކުރުފާނު ކަޅުއޮށްފުންމީގައި ދިމާކުރެއްވީ ށ‪ .‬އަތޮޅުގައި އޮންނަ‬ ‫މަތިކޮމަންޑޫ އާއި ދަށު ކޮމަންޑޫ (މިހާރު ށ‪.‬އަތޮޅުގައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ކޮމަންޑޫ) ދޭތެރެއަށެވެ‪ .‬މިއީ އެއް ފަރެއްގައި އޮންނަ ދެރަށެވެ‪ .‬ތިލަ ފަރުގެ ތެރޭގައި އޮތް ފުން މަގުވަރަކުން ބޮޑު‬ ‫ތަކުރުފާނު ކަޅުއޮށްފުންމީގައި ވަޑައިގެންނެވިޔަސް‪ ،‬ދުޝްމަނުންނަކަށް އެ ދިމާލަށް ދިމާކުރާކަށް ނުކެރުނެވެ‪ .‬އެފަހަރު ސަލާމަތްވެ ވެޑައިގެންނެވީ އެގޮތުންނެވެ‪ .‬ށ‪ .‬އަތޮޅު މަރޮށްޓަކީވެސް ބޮޑު‬ ‫ތަކުރުފާނުގެ ޖިހާދުގައި ވަރަށް ގިނައިން ވަޑައިގެންނެވި ރަށެކެވެ‪ .‬މަރޮށްޓަށް އާންމުކޮށް މީހުން ލަފާފުރާ ފަޅު އޮންނަނީ ރަށުގެ ހުޅަނގު ފަރާތުގައެވެ‪ .‬އެ ފަޅު ބޭނުން ކުރެއްވުމުގެ ބަދަލުގައި‬ ‫ބޮޑުތަކުރުފާނު ބޭނުން ކުރެއްވީ އެރަށުގެ ފުއްޓަރު ފަރާތުން ވަދެވެން އޮންނަ އެ ރަށުގެ ކުޅިއެވެ‪ .‬މި ކުޅި އޮންނަނީ ރަށުގެ އިރުމަތީ ފަރާތުގައެވެ‪ .‬އިރުމަތީ ފަރާތު ފުއްޓަރުގެ ގާތަކުގެ ތެރޭގައި‬ ‫އޮންނަ ހަނި މަގުވަރަކުން ކަޅުއޮށްފުންމީގައި ވަދެ ވަޑައިގެން އެ ކުޅީގައި ރައްކާތެރިކަން ހޯއްދަވައި‪ ،‬ދޯނީގެ ރިޔާބަދަލު ކުރެއްވުންފަދަ މަސައްކަތްތައް ކުރައްވަމުން ގެންދެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ޕޯޗްގީޒުންގެ މައްޗަށް ކާމިޔާބު ހޯއްދެވުމަށް އިންޑިއާގެ ކަންނަންނޫރުގެ ޢަލީ ރާޖާގެ އެހީތެރިކަން ހޯއްދެވިއެވެ‪ .‬ޢަލީ ރާޖާ ދެއްވި ހަނގުރާމަމަތީ ގުރާބާއި ލަޝްކައިގެން ޣާޒީ‬ ‫ރަދުންނަށް މާލެ ވަޑައިގެންނެވުނު ރެއަކީ ދިވެހިންގެ ތެރެއިން ހިތްވަރުގަދަ ބަޔަކު ދީނާއި ޤައުމުގެ ދިފާޢުގައި ޖިހާދުކޮށް ޝަހީދުވުމަށް ނިޔަތް ގަނެގެން ނިކުމެތިބި ރެއެކެވެ‪ .‬އެ މީހުން‬ ‫ނިކުމެތިބީ ޖެހިގެން އޮތް ދުވަހަކީ ކްރިސްޓިއަން ދީނަށް ނުވަދެއްޖެ ކޮންމެ މީހަކު މަރައިލާނެ ކަމަށް އަންގާފައިއޮތް ދުވަސް ކަމަށްވާތީ‪ ،‬އެގޮތަށް މަރުވުމުގެ ބަދަލުގައި އެންމެ ފަހު މީހާއާ‬ ‫ޖެހެންދެންވެސް ހަނގުރާމަކޮށް ޝަހީދުވުމަށްޓަކައެވެ‪ .‬ޕޯޗްގީޒުންގެ ފަރާތުން ރާއްޖޭގައި ވެރިކަން ކުރަމުން ގެންދިޔަ އިސް ލީޑަރަކަށް ހުރި އަނދިރިއަނދިރިން މަރާލީ ޣާޒީ ރަދުން ޖެއްސެވި‬ ‫ބަޑީގެ އުންޑައަކުންނެވެ‪ .‬ދުޝްމަނުންގެ އެއްވެސް މީހަކަށް ސަލާމަތްވެގެން ދެވޭނެ ފުރުސަތު ނުދެއްވައި އެންމެ މަރުއްވައި‪ ،‬ޕޯޗްގީޒުންގެ އަތްދަށުން ރާއްޖެ ސަލާމަތްކުރެއްވީ ‪ 1‬ރަބީޢުލްއައްވަލް‬ ‫‪ 02 ( 981‬ޖުލައި ‪ )1573‬ގައެވެ‪ .‬ޕޯޗްގީޒުން ރާއްޖޭގައި ވެރިކަންކުރީ މީލާދީ ސަނަތުން ބަލާނަމަ ‪ 15‬އަހަރާއި ‪ 1‬މަހާއި ‪ 23‬ދުވަހުއެވެ‪.‬‬ ‫އ އެކުލަވާލައްވައި‪ ،‬ވަކި‬ ‫ޣާޒީ ބަންޑާރައިން ރަސްކަމަށް އިސްވެވަޑައިގެންނެވުމަށްފަހު ޤައުމު ބިނާ ކުރެއްވުމުގެ މަސައްކަތް ފެއްޓެވިއެވެ‪ .‬ދިވެހި ރާއްޖޭގައި ދިފާޢީ ލަޝްކަރެ ް‬ ‫ރ ތަރުތީބު ކުރެވިގެންދިޔަ‬ ‫ހަމަތަކެއްގެ މަތިން ތަރުތީބު ކުރައްވައި‪ ،‬ތަމްރީނު ދެއްވައި‪ ،‬މުސާރަ ދެއްވަން ފެއްޓެވިއެވެ‪ .‬މިއީ ދިވެހި ތާރީޚުގައިވެސް މިފަދަ ގޮތަކަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ދިވެހި ލަޝްކަ ު‬ ‫ފަހަރެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ މެރިން ކޯރގެ އައިކަން އަކަށް އުތީމު މަހާރަދުން ނުބަލަންވީ ސަބަބެއްނެތެވެ‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ކު ރި ން އޮ ތް އަ ސް ކަ ރީ ނި ޒާ މާ އި ސި ފަ އި ން އު ފެ ދު ން‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމުގެ ދިގު ތާރީޚަށް ބަލާއިރު އެންމެ އެވޭލާ‬ ‫ ‬ ‫ޒަމާނުގައިވެސް ދިވެހި ލަޝްކަރެއް އޮވެއެވެ‪ .‬މި ލަޝްކަރަކީ އެ ޒަމާނަށް‬ ‫އެކަށީގެންވާ ގޮތަށް އުފައްދާފައި އޮންނަ އެއްގަމާއި ކަނޑުގެ ލަޝްކަރެކެވެ‪.‬‬ ‫ކަނޑުމަތީގައި ހަނގުރާމަ ކޮށްފައިވަނީ ދިވެހިން އުފެއްދި އުޅަނދު ފަހަރުގައެވެ‪.‬‬ ‫އެއް ގަމުގައި ހަނގުރާމަ ކޮށްފައިވަނީ ދިވެހިންގެ ބުރަ މަސައްކަތުން ބިނާކުރި‬ ‫ކޯއްޓޭތަކާއި ބުރުޒުތަކާއި ބޭނުންކޮށްގެންނާއި މައިދާންތަކުގައި ރުކުރުވާލެވިގެން‬ ‫ތިބެއެވެ‪ .‬ދިވެހިން ބޭނުންކުރީ އަމިއްލަ އަށް އުފެއްދާ ހަތިޔާރާއި ބޭރުން އެކި‬ ‫ގޮތްގޮތުން ލިބުނު ހަތިޔާރުންނެވެ‪ .‬އެއީ އެޒަމާނުގައި ދުޝްމަނުންވެސް ބޭނުން‬ ‫ކުރާ ޒާތުގެ އެބާރުހުރި ހަތިޔާރެވެ‪ .‬ދިވެހިންނަކީ އަމިއްލައަށް ބަޑީގެ އުންޑައާއި‬ ‫ބަޑިބޭސް ތައްޔާރުކޮށްެގެން ދުޝްމަނުންނާ ދެކޮޅަށް ހަނގުރާމަ ކުރި ބައެކެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ލަޝްކަރުގެ ވެރިޔަކީ އޭރުވެސް ދިވެހި ދައުލަތުގެ އެންމެ އިސްވެރިޔާއެވެ‪.‬‬ ‫އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް (ބޮޑުތަކުރުފާނު)‬ ‫ ‬ ‫ޕޯޗުގީޒުންގެ އަތްދަށުން ރާއްޖެ މިނިވަންކޮށްދެއްވުމަށްފަހު‪ ،‬އެކުލަވާލެއްވި‬ ‫ނިޒާމުގައި "ޢަސްކަރުން" ނާއި "ވަރުހަނގުން" ނާއި "އައްތާރަފަނިން" ތިއްބެވެ‪.‬‬ ‫މިދެންނެވި މުސްކުޅިގޮތް‪ ،‬ފަހަކަށް އައިސް އޮތީ ހިސާބަކަށް ބަދަލުވެފައެވެ‪.‬‬ ‫ފަހުން‪ ،‬ފައިމަގުގައި ހަނގުރާމަކުރާ (އެއްގަމު ސިފައިންގެ) މި ލަޝްކަރު އޮތީ‬ ‫‪ 6‬ބަޔަކަށް ބެހިފައެވެ‪ .‬އެއީ ހަވަރެވެ‪ .‬މި ހަވަރާއެކު ދިވެހި ލަޝްކަރު ބެހެނީ‬ ‫މައިގަނޑު ދެބަޔަކަށެވެ‪ .‬އެއީ އިސް ތިންވަރާއި ފަސް ތިންވަރެވެ‪ .‬އިސް ތިންވަރަކީ‬ ‫"ދޮށިމޭނާވަރު"‪" ،‬ހަކުރާވަރު"‪" ،‬ވެލާނާވަރު" މިތިން ވަރެވެ‪ .‬ފަސް ތިންވަރަކީ‬ ‫"ފާމުލަދޭރިވަރު"‪" ،‬މާފަތްވަރު"‪" ،‬ދަހަރާވަރު" އެވެ‪ .‬އިސް ތިންވަރަކީ މިހާރު‬

‫‪4‬‬

‫މިކިޔާގޮތުންނަމަ ކޮމްބެޓް ފޯސް އެވެ‪ .‬ފަސް ތިންވަރަކީ ކޮމްބެޓް ސަރޕޯޓް ފޯސް އެވެ‪.‬‬ ‫މީގެ އިތުރުން އެކިއެކި ހަތިޔާރުގެ ބޭނުން ކޮށްގެން‪ ،‬ހަނގުރާމަ ކުރާ ބައިތައް (އާޓިލަރީ އާއި‬ ‫ ‬ ‫އިންފެންޓްރީ ސަބް ޔުނިޓްތައް) އޮވެއެވެ‪ .‬މި ބައިތައް ވަނީ ކޮށިތަކަކަށް ބަހާފައެވެ‪ .‬އޭރު އަސްކަރިއްޔާގައި‬ ‫"ކޮށި" މި ބަސް ބޭނުންކޮށްފައިވަނީ ހަމައެކަނީ އިންކަނޑައަޅައި ވަކިކޮށްފައިވާ ސަރަޙައްދުތަކަށްވުރެ‬ ‫ބޮޑަށް‪ ،‬މިލިޓަރީ ހައިރާކީގެ މިކިޔާގޮތަށް ޔުނިޓްތަކެއް ގޮތުގައި ކަމަށް ޤަބޫލު ކުރެވެއެވެ‪ .‬އެއީ އުޞޫލެއްގެ‬ ‫ގޮތުން ވަކި ބާވަތެއްގެ ހުޝިޔާރުކަމާއި‪ ،‬ހެވިކަމުގެ މާހިރުން ނުވަތަ އެދުރުން (އިންސްޓްރެކްޓަރުން)ނާއި‬ ‫ދަރިވަރުންގެ ޙަރަކާތްތައް ހިނގަމުންދާ ތަންތަނަށް އެތަންތަން ވާތީއެވެ‪ .‬މިދެންނެވި ކޮށިތަކުގެ ތެރޭގައި‬

‫ހިމެނެނީ ބަޑިކޮށި‪ ،‬ދަނޑިކޮށި‪ ،‬އައްޑަނަކޮށްޓެވެ‪.‬‬ ‫މި ތިން ކޮށީގެ އިތުރުން "ކުޅިކޮށި"ވެސް އޮވެއެވެ‪ .‬އެއީ އިސްވެ ދެންނެވުނު ދަނޑީކޮށްޓާއި އައްޑަނަކޮށީގެ ބައެއް ކޮށިތައް‬ ‫ ‬ ‫(ސަބް ޔުނިޓްތައް) ހިމެނިގެން އެކުލަވާލެވިފައި އޮންނަ ކޮށްޓެކެވެ‪ .‬މިއީ މިހާރު ޕެރޭޑާއި ރޫޓްމާޗްކޮށް ލަޝްކަރުގެ ހެވިކަން ދައްކާލާގޮތަށް‬ ‫ކުޅިޖެހުމުގެ ހަރަކާތްތައް ދައްކާލާ މީހުންނެވެ‪ .‬ކުޅިކޮށީގެ ގޮތުގައި ހިމެނޭ ‪ 5‬ކޮށްޓަކީ އައްޑަނަ ކޮށީގެ ބަންޑާރަކޮށްޓާއި ފާލުކޮށްޓާއި‬ ‫ހޮޅިކޮށީގެ އިތުރުން ދަނޑިކޮށީގެ އައްޑޫކޮށްޓާއި‪ ،‬ރަނަހަމާންތިކޮށްޓެވެ‪.‬‬ ‫ބަޑިކޮށީގައި ހިމެނޭ ‪ 4‬ކޮށި (ސަބް ޔުނިޓް) އަކީ "ބަންޑާރަކޮށި"‪" ،‬ތުރުކީކޮށި"‪ " ،‬މޫދުކޮށި"‪" ،‬ފާދިއްޕޮޅުކޮށި" އެވެ‪ .‬މި ީ‬ ‫އ‬ ‫ ‬ ‫ބުރުޒުތަކުގައިވާ ހަރުމަތީ ބޮޑެތި ބަޑިތަކާއި‪ ،‬ކައިތުވައް ބަޑިއާއި‪ ،‬ނާޅުފަދަ ތަކެތީގެ ބޭނުންކޮށްގެން ހަނގުރާމަ ކުރާ މީހުންނެވެ‪.‬‬ ‫ދަނޑިކޮށީގައި ހިމެނޭ ‪ 3‬ކޮށި (ސަބް ޔުނިޓް) އަކީ "އައްޑޫ ކޮށި" "ރަނަހަމާންތި ކޮށި" "ބަބުރު ކޮށި" އެވެ‪ .‬މިއީ ސިލޭހައާއި ހަލާދަނޑިން‪،‬‬ ‫އަދިވެސް މިފަދަ ހަތިޔާރަކުން ހަނގުރާމަކުރުމުގެ ހުނަރުތައް ލިބިގަނެގެން ތިބޭ ބައެކެވެ‪ .‬އައްޑަނަކޮށީގައި ހިމެނޭ ‪ 3‬ކޮށި (ސަބް ޔުނިޓް)‬ ‫އަކީ " ބަންޑާރަ ކޮށި"‪" ،‬ފާލު ކޮށި"‪" ،‬ހޮޅި ކޮށި" ކޮށްޓެވެ‪ .‬މި މީހުންގެ ހަތިޔާރަކީ ކަނޑިއާއި އައްޑަނައާއި ބޮންތިއެވެ‪ .‬މި މީހުން‬ ‫ހަނގުރާމައިގެ މައިދާނަށް ނުކުންނާނީ ހަނގުރާމަ އެންމެ ހޫނުވުމުންނެވެ‪ .‬މި މީހުން "ކަށި ހަތިޔާރު" ފަދަ ބޮޑަށް ޒަޚަމުކޮށް ގެއްލުންދެވޭފަދަ‬ ‫ހަތިޔާރުތައް ބޭނުން ކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫މި ނިޒާމުތަކަށް ބަލާލުމުން ސިފައިން އުފެދުމުގެ ކުރިންވެސް ރާއްޖޭގައި ހަރުދަނާ އިންތިޒާމެއްގެ ދަށުން ހިނގަމުން އައި‬ ‫އަސްކަރީ ނިޒާމެއް އޮތްކަން އެގެއެވެ‪ .‬ސިފައިން އުފެދުނީ ‪ 1892‬ވަނަ އަހަރުގެ އެޕްރީލް މަހުގެ ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އޭރު ރާއްޖޭގެ‬ ‫ރަސްކަލަކަށް އިންނެވީ އައްސުލްޠާން އިބްރާހީމް ނޫރައްދީނެވެ‪ .‬އެންމެ ‪ 8‬ބޭފުޅުންގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލެވުނު ސިފައިންގެ ފުރަތަމަ‬ ‫ކޮމާންޑަރަކީ ކޮމާންޑަރ އިސްމާޢީލް ދީދީއެވެ‪ .‬ސިފައިން އުފެދުނުއިރު ސިފައިންގެ މަސްއޫލިއްޔަތަކީ ރަދުންގެ އަރިހުގައި ފައިހަމަކޮށް‬ ‫ހިނގުމާއި ހިއްތަންދޮރޯށީގައި ޑިއުޓީމެރުން ކަމުގައި ވީ ނަމަވެސް ސިފައިންގެ މަސްއޫލިއްޔަތު ދިޔައީ އިތުރުވެ ފުޅާވަމުންނެވެ‪ .‬ސިފައިންގެ‬ ‫ޒިންމާތަކާއި މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އިތުރުވަމުން އައިސް ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިސްތިޤްލާލު ދިފާޢުކޮށް ދަމަހައްޓައި‬ ‫ނެގެހެއްޓުމާއި އަމަން ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާވެސް ސިފައިންގެ މަސްއޫލިއްޔަތަކަށް ވެއްޖެއެވެ‪ .‬ޤައުމަށް ދިމާވާ ކޮންމެ ބޮޑުކަމެއްގައި އެންމެ‬ ‫ކުރީ ސަފުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ ބައެއް ކަމުގައި ސިފައިން ވެއްޖެއެވެ‪ .‬ސިފައިން އުފެދުނު ފަހުން ފުރަތަމަ ބަޔަކާ ހަނގުރާމައަށް ނުކުންނަން‬ ‫ޖެހުނީ ‪ 1909‬ގައެވެ‪ .‬އެއީ ވެލާނާގޭ މުޙައްމަދުދީދީ ޕާކިސްތާނުގެ ޕިޝާވަރުން ހަތިޔާރާއެކު ބަޔަކު ގެނެސްގެން ރާއްޖޭގެ ވެރިކަން‬ ‫އަތުލުމަށް މަސައްކަތް ކުރުމުންނެވެ‪ .‬އޭގެފަހުން ‪ 1932‬ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގައި އެކުލަވާލެވުނު ފުރަތަމަ ޤާނޫނު އަސާސީއާއެކު ވުޒާރަތުލް‬ ‫ޢަސްކަރިއްޔާ އުފެދި‪ ،‬އެ ވުޒާރާގެ ދަށުން ސިފައިންގެ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓެން ފެށިއްޖެއެވެ‪ .‬ހަމަ އެއާއެކު އެ ޤާނޫނު އަސާސީ އާއި‬ ‫ފަހުން ހެދުނު ޤާނޫނު އަސާސީތަކުން އައީ ސިފައިން މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ބަޔާންކޮށްދެމުންނެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬އައްސުލްޠާން އިބްރާހީމް ނޫރައްދީނު‬

‫‪a a‬ކޮމާންޑަރ އިސްމާޢީލް ދީދީ‬

‫‪5‬‬

‫އަސްކަރީ ތަމްރީނުތަކުގެ ފެށުން‬ ‫ދިވެހި ސިފައިންގެ ތާރީޚުގައި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ސިފައިންނަށް ތަމްރީނު ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު‬ ‫ ‬ ‫ފުރަތަމަ ލިބުނީ ދެ ވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައިގެ ތެރޭގައި ސިލޯނު (ސްރީލަންކާ) އިންނެވެ‪ .‬ސިފައިންގެ‬ ‫ތެރެއިން ސިލޯނަށް ތަމްރީނު ހެދުމަށް ފޮނުވި ‪ 13‬މީހުން ތަމްރީނު ހެދީ ސިލޯނުގައި އޮތް ޕަންޖާބު‬ ‫ރެޖިމެންޓުގައެވެ‪ .‬އެ މީހުން ރާއްޖެއިން ފުރީ ‪ 14‬މޭ ‪ 1942‬ގައެވެ‪ .‬މި ތަމްރީނުގައި ދަސްކޮށްދެވުނީ‬ ‫ގާރޑްކުރާނެ ގޮތްތަކާއި‪ ،‬އެކި ވައްތަރުގެ ބަޑިއައި ފިސްތޯލައާއި އަތުބޮން އުކާނެގޮތާއި‪ ،‬ގޭސްމާސްކް‬ ‫ބޭނުންކުރާނެގޮތާއި‪ ،‬ދުޝްމިނުން ހޯދަން (ސާރޗް) ކުރާނެގޮތްތަކެވެ‪.‬‬ ‫ސިފައިންނަށް ތަމްރީނު ދިނުމަށް ރާއްޖޭން ބޭރުން ފުރަތަމަ ގެނެވުނު އިންސްޓްރެކްޓަރަކީ‬ ‫ ‬ ‫މޭޖަރ (ރިޓަޔަރޑް) ޑީ‪ .‬ފޮސްޓަރ އެވެ‪ .‬މިއީ ސިލޯނުގެ އާމީގައި މަސައްކަތް ކުރައްވައި‪ ،‬ޚިދުމަތުން‬ ‫ރިޓަޔަރ ކުރައްވާފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ‪ .‬އޭނާ ރާއްޖެ ގެންނެވީ ‪ 13‬ޑިސެންބަރު ‪ 1959‬ގައެވެ‪ .‬ފޮސްޓަރ‬ ‫ސިފައިންނަށް ދަސްކޮށްދެވި ތަމްރީނުތަކުގެ ތެރޭގައި އަމާޒަށް ބަޑިޖެހުމާއި‪ ،‬ހެވިކަން ހިމެނެއެވެ‪.‬‬ ‫ސިފައިންނަށް ދެވޭ ތަމްރީނުތައް ހަރުދަނާވެގެން އައީ ރައީސް އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން‬ ‫ ‬ ‫ޢަބްދުލްޤައްޔޫމް ‪ 1978‬ވަނަ އަހަރު ސިފައިންގެ ވެރިކަމާ ހަވާލުވެވަޑައިގެން ސިފައިންގެ ކަންތައްތައް‬ ‫ރަނގަޅުކޮށް ބިނާކޮށް ކުރިއަރުވަން ފެށްޓެވި މަސައްކަތްޕުޅާއެކުގައެވެ‪ .‬މިގޮތުން‪ 1979 ،‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫އީރާނުންނާއި ލީބިޔާއިން ސިފައިންނަށް ތަމްރީނު ހޯދުމަށް ލިބުނު ފުރުސަތުތަކާއި‪ ،‬ލީބިޔާ ސިފައިންގެ‬ ‫ބަޔަކު ރާއްޖެއައިސް ސިފައިންނަށް ދިން ތަމްރީނުތައް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ‪ .‬އަދި ‪1989‬މ‪ .‬ގައި‬ ‫އިނގިރޭސި ސިފައިންގެ ޓްރޭނިންގ ޓީމެއް ރާއްޖެ އައިސް ދިވެހިސިފައިންގެ ‪ 100‬އަށްވުރެ ގިނަ‬ ‫މީހުންނަށް މިޒަމާނުގެ އެއްގަމު ސިފައިންގެ ވަރަށް ފުރިހަމަ ތަމްރީނުތަކެއް ދިނުމާއި‪1990 ،‬‬ ‫ވަނަ އަހަރު އިނގިރޭސި ސިފައިންގެ ޓީމެއް އައިސް އެންސީއޯ އިންނަށް ދިން ތަމްރީނުތައް‬ ‫ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ‪ .‬އަދި ‪ 1991‬ވަނަ އަހަރު އެމެރިކާގެ ސްޕެޝަލް ފޯސަސްގެ ޓީމެއް ރާއްޖެ‬ ‫އައިސް ދިން ތަމްރީނުތަކަކީ ވެސް ފާހަގަކޮށްލަންޖެހޭ ތަމްރީނުތަކެކެވެ‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫އަސްކަރީ ތަމްރީނު ޯހދުމަށްޓަކައި‬ ‫އެންމެ ފުރަތަމަ ރާއްޖެއިން‬ ‫ބޭރަށް ފޮނުވި ސިފައިން‬

‫‪a a‬ސިފައިންނަށް ތަމްރީނު ދެއްވުމަށް ގެންނެވި މޭޖަރ ޑީއެފް ފޮސްޓަރ އާއި އޭރުގެ ސިފައިންގެ ވެރިޔާގެ ނާއިބު އަދި އޭރު‬ ‫ސިފައިންގެ ތެރޭގައި ތިއްބެވި ބައެއް އިސް ބޭފުޅުން‪( :‬ކަނާތުން ވާތަށް) ‪ .1‬ރަތްމަސް ޢަލީ ޝާކިރު‪ .2 ،‬ކަރޯ ޅަތުއްތު‪.3 ،‬‬

‫‪a a‬ލީބިޔާއިން އެންމެ ފުރަތަމަ ތަމްރީނު ހޯއްދެވި ބޭފުޅުން‪( :‬ކަނާތުންވާތަށް) ‪ .1‬އާދަމް މުޙައްމަދު (ފުސްފަރު)‪ .2 ،‬ޢަބްދުއްރަޙީމް (ބަނޑިދޫ)‪،‬‬ ‫‪ .3‬މުޙައްމަދު ޒާހިރު‪ .4 ،‬ޢަބްދުއްޝުކޫރު ޢަބްދުﷲ‪ .5 ،‬ޢަބްދުއްނާޟިރު މޫސާ ދީދީ‪ .6 ،‬އަމީން ފައިޞަލް ‬

‫މޭޖަރ (ރިޓަޔަރޑް) ޑީއެފް ފޮސްޓަރ‪ .4 ،‬ސިފައިންގެ ވެރިޔާގެ ނާއިބު އާދަމް ނަޞީރު މަނިކު‪ .5 ،‬ޢަބްދުލްޙަންނާން ޙަލީމް‪،‬‬ ‫‪ .6‬ކދ‪ .‬އަޙްމަދު މަނިކު‪ .7 ،‬އާދަމް ޝަރީފް (މަލިންގެ)‬

‫‪7‬‬

‫ޯފރިމެރުމާއި ޑިއުޓީ ސެކްޝަން‬ ‫މީލާދީން ‪ 1892‬ވަނަ އަހަރު ސިފައިން އުފެދިގެން އައިސް‪1950 ،‬ގެ އަހަރުތަކާ ހަމައަށް އައިއިރު ސިފައިންގޭގައި ތިބީ‬ ‫ ‬ ‫ސާޅީހަކަށް މީހުންނެވެ‪ .‬އޭރު ސިފައިން ކުރާ މައިގަނޑު މަސައްކަތަށް އޮތީ ފޯރި މެރުމެވެ‪ .‬އޭރު ސިފައިންގެ ޚިދުމަތް ޔުނިޓުތަކަށް ބެހިފައެއް‬ ‫ނޯވެއެވެ‪ .‬ފޯރިއަށް ފޮނުވުމާއި ދެންވެސް ސިފައިން ކުރަންޖެހޭކަމަކަށް ސިފައިން ފޮނުވައި‪ ،‬އެކަމެއް ކުރުވުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް ބަލަހައްޓަވަނީ‬ ‫ސީދާ ސިފައިންގެ ކޮމާންޑަރުގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުންނެވެ‪ .‬ފޯރިއަށް ދާންޖެހޭ މީހުންނާއި ފޯރިއަށްދާޖެހޭ ތަންތަނާއި ގެންދަންޖެހޭ ހަތިޔާރާއި‬ ‫ފޯރިއަށް ތައްޔާރުވާންވީގޮތް އެންގުމަށް ސިފައިންގޭގައި ފުރަތަމަ ނޯޓިސްބޯޑެއް‪" ،‬ފޯރިބޯޑު"ގެ ނަމުގައި ބަހައްޓަވައިގެން އެކަން ކުރައްވަން‬ ‫ފެއްޓެވީ ކޮމާންޑަރ ބަންދު މުޙައްމަދު ކަލޭފާނެވެ‪ .‬ފޯރިއަށްދާ މީހުން ކޮމާންޑަރ ކަނޑައެޅުއްވުމުން ޑިއުޓީ ރޮސްޓަރު ފޯރި ބޯޑުގައި ލިޔަނީ‬ ‫ފޯރީގެ ކަންތަކާ ޙަވާލުވެގެން އެދުވަހަކު ހުންނަ އިސްމީހެކެވެ‪ .‬މިބޯޑު އެދުވަސްވަރު ހުންނަނީ ބަންޑާރަކޮށީގައި ހުންނަ އަނބުގަހުގައި‬ ‫އަޅުވާފައެވެ‪.‬‬ ‫އެލިޒިބަތު ބޯޔާގެ ފުވައްމުލަކު ދަތުރަށްފަހު‪ ،‬ސިފައިންގެ ވެރިޔާގެ ނާއިބު އަދި ސިފައިންގެ ކޮމާންޑަރު ދައްޕަރު މޫސާމަނިކު‬ ‫ ‬ ‫‪ 1959‬އޭޕްރިލް ‪ 5‬ވަނަ ދުވަހު މަޤާމުން އިސްތިޢުފާދެއްވުމުން ސިފައިންގެ ކަންތައްތައް ބޮޑުވަޒީރު އިބްރާހީމް ނާޞިރުގެ ސީދާ ބެއްލެވުމުގެ‬ ‫ދަށުން ކުރައްވާގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް ސިފައިންގެ ކޮމާންޑަރުކަމަށް ނައިބުގޭ ޅަތުއްތު ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އަދި ‪1959‬‬ ‫އޭޕްރިލް ‪ 22‬ވަނަ ދުވަހު ސިފައިންގެ އިސް ސަރުދާރުންނާ މަސައްކަތްތައް ހަވާލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬މި ބައްދަލުވުމުގައި ސިފައިންގެ ފޯރީގެ‬ ‫ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމުގެ ސަރުދާރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ‪ 3‬ނަންބަރު ސަރުދާރު މުޙައްމަދު ހާޖީ ދޮންތުއްތެވެ‪ .‬އެހީތެރިޔަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ‬ ‫އައިނެއްލަ އަޙްމަދު ނަސީމެވެ‪ .‬އޭގެފަހުން ސިފައިންގެ ހެޑްކުއާޓަރު‪ ،‬ބޮޑުގޭ ސިޑި ކައިރީ މޭޒެއް ބަހައްޓައިގެން ފޯރީގެ ކަންތައްތައް‬ ‫ބަލަހައްޓަން ފެށިއެވެ‪ .‬އެ ހިސާބުން "ފޯރިމޭޒު"ގެ ޚިދުމަތް ފެށުނީއެވެ‪ .‬އެ މޭޒަކީ ފޯރި ކަންތައްތައް ބަލަހައްޓާ ސަރުދާރާއި ފޯރިކާތިބުން‬ ‫ތިބެގެން ފޯރިތައް ލިޔެ ހަދާ މޭޒެވެ‪ .‬ފޯރިއާގުޅޭ ކަންތައްތަކުގެ އިތުރުން‪ ،‬ސިފައިންގޭގައި ޑިއުޓީގައި ހުންނަވާ އިސްބޭފުޅަކު އަންގަވާ ގޮތަކަށް‬ ‫ސިފައިންނަށް އަންގަންޖެހޭ އެންގުންތައް އެންގުމާއި މީހުން ފޮނުވަންޖެހޭ ތަންތަނަށް މީހުން ފޮނުވަނީ ވެސް ފޯރި މޭޒުންނެވެ‪ 1977 .‬ވަނަ‬ ‫އަހަރު ފޯރިމޭޒުގެ މަސައްކަތް ބަނޑޭރިގޭ އައު ޢިމާރާތުގެ ފެންޑާ މައްޗަށް ބަދަލު ކުރިއެވެ‪ .‬އަދި ‪ 1978‬ނޮވެންބަރު ‪ 14‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫"ޑިއުޓީ ސެކްޝަން" އުފައްދަވައި ފޯރިމޭޒުން ކުރަމުންދިޔަ މަސައްކަތްތައް އެ ސެކްޝަނުން ކުރާގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬ޑިއުޓީ ސެކްޝަންގެ‬ ‫ކޮމާންޑަރަކަށް ފުރަތަމަ ހަމަޖެއްސެވީ ކެޕްޓަން ރަތްމަސް ޢަލީ ޝާކިރެވެ‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫‪a a‬ޑިއުޓީ ސެކްޝަންގެ ކޮމާންޑަރަކަށް ފުރަތަމަ ހަމަޖެއްސެވި‬ ‫ކެޕްޓަން ރަތްމަސް ޢަލީ ޝާކިރު‬

‫ބަޑޭރިގޭ އައު ޢިމާރާތުގެ ގޭޓު ސިފައިންގެ ރަސްމީ ގޭޓުކަމުގައި‬ ‫ ‬ ‫ހަމަޖައްސައި އެތަނުގައި ޑިއުޓީ ސަރުދާރުގެ ޑިއުޓީ ޕޮއިންޓް ޤާއިމް ކުރެވުމާއެކު‬ ‫ފޯރިމޭޒު ބަނޑޭރިގޭ ގޭޓުގެ ހުޅަނގުފަޅިއަށް ބަދަލުކުރެވުނެވެ‪ .‬އަދި އެތަނަކީ‬ ‫ޑިއުޓީ ސެކްޝަން ކަމަށް ހަމަޖެއްސިއެވެ‪ .‬އޭރު ޑިއުޓީ ސެކްޝަންގައި އިންޗާޖަކަށް‬ ‫ހުންނެވި ލެފްޓިނަންޓް ކަރޯ ޢައްބާސް އިބްރާހީމަށްފަހު ދެން ހުންނެވީ މޭޖަރ‬ ‫މުޙައްމަދު ޒާހިރެވެ‪ .‬އޭގެފަހުން‪ 1988 ،‬ނޮވެންބަރު ‪ 3‬ގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާ‬ ‫ކުރިމަތިވިއިރު ޑިއުޓީ ސެކްޝަންގެ އޮފިސަރ އިންޗާޖަކަށް ހުންނެވީ މޭޖަރ‬ ‫އާދަމް ޒާހިރެވެ‪.‬‬ ‫އޭރު ޑިއުޓީ ސެކްޝަނުން ކުރަމުންދިޔަ މަސައްކަތްތަކުގެ‬ ‫ ‬ ‫ތެރޭގައި އެދުވަސްވަރަކަށް ކަނޑައެޅޭ ތަންތަނެއްގެ ޑިއުޓީ ބެލެހެއްޓުމާއި‪،‬‬ ‫ސިފައިންގެ މަރުކަޒުގެ ދިފާޢުގައި ކަނޑައެޅިފައިވާ އުސޫލުން ޑިއުޓީ ތަކަށް‬ ‫މީހުން ފޮނުވާ ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ބާޒާރުމަތި ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ރަށުތެރެ ބެލެހެއްޓުމާއި‪،‬‬ ‫މަގުމަތި ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ޖަލު ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ދިދަ ރިޕޯރޓްނެގުމާއި‪ ،‬ވީ‪.‬އައި‪.‬‬ ‫ޕީ ސެކިއުރިޓީގެ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމުގެ އިތުރުން ޕެރޭޑްގެކަންތައްތައް‬ ‫ބެލެހެއްޓުންވެސް ހިމެނެއެވެ‪ .‬ސިފައިންގެ ތެރޭގައި މުހިންމު ޑިއުޓީތައް‬ ‫އަދާކުރުމަށް ‪ 1980‬ވަނަ އަހަރު ޓާސްކް ފޯސް އުފެއްދެވިއިރު‪ ،‬އިންޗާޖަކަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވި ލެފްޓިނަންޓް ކަރޯ ޢައްބާސް އޭރު ހުންނެވީ ޑިއުޓީ ސެކްޝަނުގެވެސް‬ ‫އިންޗާޖުގެ މަޤާމުގައި ކަމަށްވާތީ ޓާސްކް ފޯސް ވެސް އޮތީ ޑިއުޓީ ސެކްޝަންގެ‬ ‫ބައެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪ .‬ފަހުން‪ ،‬އިމަރޖެންސީ ފޯސް އުފެދި ޓާސްކްފޯހުގެ ޑިއުޓީތައް‬ ‫އަދާކުރާ ބަޔަކީ ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް (ކިޔުއާރުއެފް ‪ )3-‬ކަމުގައި ހަމަޖެހުމާ‬ ‫ގުޅިގެން‪ ،‬ޑިއުޓީ ސެކްޝަނުގެ ދަށުން ބަލަހައްޓަމުން ގެންދެވި ފޯރިތައް ޕޮލިސް‬ ‫ހެޑްކްއޯރޓަރޒްގެ ޖީ‪ -‬ސެކްޝަނަށް ‪ 1992‬މާރިޗު ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހު ބަދަލު‬ ‫ކުރެވުނެވެ‪ .‬އެ ދުވަހަކީ ޑިއުޓީ ސެކްޝަން އުވާލެއްވި ދުވަހެވެ‪.‬‬

‫‪"a a‬ބޮޑު ބުރާސްފަތީ"ގެ ހާދިސާއާ ގުޅިގެން ސިފައިން ހަތިޔާރާއެކު ހަރަކާތްތެރިވަނީ‪( :‬ކަނާތުން ވާތަށް) ‪.1‬‬ ‫ޢަބްދުއްރަޝީދު (އަތަރުލާ)‪ .2 ،‬ކަށި ޢަބްދުލްޙާދީ‪ .3 ،‬ނަލަ ކުޑަތުއްތު (މއ‪ .‬ނަލަގެ)‪ .‬މިފޮޓޯ ނަންގަވާފައިވަނީ‬ ‫މޭޖަރ (ރިޓަޔަރޑް) ޙުސައިން ޝާކިރު‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫"ޓާސްކް ޯފސް" ‪ -‬މެރިން ކޯރގެ ފެށުން‬ ‫މިއަދު މިދެކޭ އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ޚިދުމަތުގެ އަސްލަކީ‪ 1980 ،‬ވަނަ އަހަރުގެ ފެބުރުވަރީ މަހު‬ ‫އުފެއްދެވި ޓާސްކް ފޯސް އެވެ‪ .‬މިގޮތަށް ދަންނަވަން ޖެހެނީ‬ ‫ސިފައިން ބަޑިހިފައިގެން ފުރަތަމަ ފޯރި ނުވަތަ ބަޑިހިފައިގެން‬ ‫ޑިއުޓީ އަދާކުރަންފެށުނީ ޓާސްކް ފޯސް ޔުނިޓް އުފެއްދެވި‬ ‫ހިސާބުން ކަމަށްވާތީއެވެ‪ .‬ޑިއުޓީ ސެކްޝަންގެ ދަށުގައި އޮތް‬ ‫ޓާސް ފޯސް އަކީ ބަޑިފޯރިއަށް ޚާއްޞަ ކުރެވިގެން‪ ،‬ވަކި‬ ‫ޚާއްޞަ މަޤާމް ތަކެއްގައި ހަތިޔާރާއެކު ޑިއުޓީ ކުރި ބައެކެވެ‪.‬‬ ‫ޚާއްޞަކޮށް ޤައުމީ ސަލާމަތާ ގުޅުންހުރި ޑިއުޓީތައް މެރީ‬ ‫ޓާސްކް ފޯސްގެ ސިފައިންނެވެ‪.‬‬ ‫މި ޓާސްކް ފޯސް އުފެއްދެވީ ރައީސް އަލްއުސްތާޛު‬ ‫މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމުގެ ސަރުކާރު ބަދަލުކޮށްލަން ހ‪.‬‬ ‫ހިކިފިނިފެންމާގޭ އަޙްމަދު ނަސީމް އިސްވެ ހުރެގެން‬ ‫‪ 1980‬ފެބުރުވަރީ ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހުގެރޭ ހިންގަން ރޭވި‬ ‫މާސިނަރީންގެ ބަޣާވާތާ ގުޅިގެންނެވެ‪ .‬އެ ދުވަސް އައުމުގެ‬ ‫ކުރިން މި ބަޣާވާތުގެ ކަންތައްތަކުގެ މަޢުލޫމާތު ސަރުކާރަށް‬ ‫ލިބިވަޑައިގެންނެވުމުން ‪ 1980‬ފެބުރުވަރީ މަހުގެ ‪ 01‬ވަނަ‬ ‫ދުވަހު ސިފައިން ޚާއްޞަ އޮޕަރޭޝަނެއް ފެށިއެވެ‪ .‬މި‬ ‫އޮޕަރޭޝަންގެ ތެރޭގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާ ސިޔާދަތާ‬ ‫އިސްތިޤްލާލު ރައްކާތެރިކުރުމުގެ ގޮތުން ސިފައިންގެ ތެރެއިން‬ ‫އެންމެ ފުރަތަމަ ހަތިޔާރާއެކު ކުރިމަތި ލާބައެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ޓާސްކް ފޯހަށް މީހުން ކަނޑައަޅައި އެކަމަށް ސިފައިންގެ‬

‫‪10‬‬

‫ޓާސްކް ޯފސް އަށް ފުރަތަމަ‬ ‫ނެގުނު ‪ 21‬ބޭކަލުން‬

‫‪1 .1‬ޕްރައިވެޓް އަޙްމަދު ރަޝާދު (ރީތި ރަޝާދު)‬ ‫‪2 .2‬ޕްރައިވެޓް ޢަބްދުލްކަރީމް ޢަބްދުﷲ ‪ /‬ގދ‪ .‬ގައްދޫ‬ ‫‪3 .3‬ޕްރައިވެޓް ޙަސަން ވަޙީދު ‪ /‬ގދ‪ .‬ތިނަދޫ‬ ‫‪4 .4‬ޕްރައިވެޓް މޫސާ އާދަމް (ޗަންޕާ)‬ ‫‪5 .5‬ޕްރައިވެޓް ކުޑައާދަނުގެ ކުޑަހުއްތު‬ ‫‪6 .6‬ޕްރައިވެޓް ޙުސައިން މުޙައްމަދު (މަސްތަކާ)‬ ‫‪a a‬ޓާސްކް ފޯސް އުފެއްދެވިއިރު ތިއްބެވި ބޭކަލުންގެ ތެރެއިން ‪ 3‬ނޮވެންބަރުގެ‬ ‫ޢުދުވާނީ ހަމަލާގައި ޝަހީދުވި ޝަހީދު ލެފްޓިނަންޓް ކުޑައާދަނުގެ ކުޑަތުއްތު‬ ‫(ކަނާތްފަރާތުގައި) އަދި ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޙުސައިން މުޙައްމަދު (މަސްތަކާ)‬

‫ތެރެއިން މީހުން ނެގިއެވެ‪ .‬މިފަދަ މުހިންމު ޑިއުޓީއަށް ‪21‬‬ ‫މީހުންނަގައި އެމީހުންނަށް ތަމްރީނު ދިނެވެ‪ .‬އަދި ޓާސްކް‬ ‫ފޯސްގެ އިންޗާޖަކަށް ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ކަރޯ ޢައްބާސް‬ ‫އިބްރާހީމް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އިންޗާޖުގެ އެހީތެރިއަކަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވީ ސަރޖަންޓް އާދަމް އިބްރާހީމް (ބިލާލް) އެވެ‪.‬‬ ‫ޓާސްކް ފޯސް މީހުން ފުރަތަމަ ބޭނުން‬ ‫ކުރަމުން ދިޔައީ ޖަންގަލް ގްރީން ޔުނިފޯމެވެ‪ 06 .‬ޖޫން‬ ‫‪ 1987‬ގައި ޓާސްކް ފޯސް ޑިއުޓީތަކުގައި" ޓާސްކް ފޯސް‬ ‫ޔުނިފޯމް" ނުވަތަ ކެމަފްލާޖް ޔުނިފޯމް ބޭނުންކުރާ ގޮތަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އެ ޔުނިފޯމްގެ ބަދަލުގައި "ކޮމްބެޓް"‬ ‫ޔުނިފޯމް ބޭނުންކުރަންފެށީ ‪ 11‬ނޮވެންބަރ ‪ 1998‬ގައެވެ‪.‬‬

‫‪7 .7‬ޕްރައިވެޓް ޙަސަން އިބްރާހީމް (ކިނބި)‬ ‫‪8 .8‬ޕްރައިވެޓް އިސްޙާޤް ޔޫސުފް ‪ /‬ލ‪ .‬ކަޅައިދޫ‬ ‫‪9 .9‬ޕްރައިވެޓް މުޙައްމަދު ‪ /‬ށ‪ .‬ބިލެތްފަހި‬ ‫‪1010‬ޕްރައިވެޓް ޢަބްދުﷲ ނަސީމް ‪/‬ގދ‪ .‬ތިނަދޫ‬ ‫‪1111‬ޕްރައިވެޓް ޙަސަން މުޙައްމަދު ‪/‬ތ‪ .‬ބުރުނީ‬ ‫‪1212‬ޕްރައިވެޓް އަޙްމަދު ރަޝާދު (އިރޯސް)‬ ‫‪1313‬ޕްރައިވެޓް އިބްރާހީމް އަޙްމަދު (ހީކޯސްޓް)‬ ‫‪1414‬ޕްރައިވެޓް ޢަބްދުލްޤައްޔޫމް ‪ /‬ސ‪ .‬ހިތަދޫ‬ ‫‪1515‬ޕްރައިވެޓް އިބްރާހީމް ޙަސަން ‪ /‬މަރަދޫ‬ ‫‪1616‬ޕްރައިވެޓް މުޙައްމަދު ޢަލީ ‪ /‬ކުޅުދުއްފުށީ‬ ‫‪1717‬ޕްރައިވެޓް ޙަސަން ޙުސައިން (ޗެރީ)‬ ‫‪1818‬ޕްރައިވެޓް އަޙްމަދު މޫސާ (ސުނޯ)‬ ‫‪1919‬ޕްރައިވެޓް ނޫޙު ޙުސައިން‬ ‫‪2020‬ޕްރައިވެޓް އަބްދުއްލަޠީފް މުޙައްމަދު ފުޅު‬ ‫‪2121‬ޕްރައިވެޓް އަދުނާނު ޢަލީ‬

‫ނވެންބަރުގެ ޢުދުވާނީ ހަމަލާގައި‬ ‫ތިނެއް ޮ‬ ‫ޝަހީދުވި ޓާސްކް ފޯސްގެ ބޭކަލުން‬ ‫‪ 1988‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ހަމަލާގައި‬ ‫ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ‪ 19‬މީހުން ޝަހީދުވިއެވެ‪ .‬އޭގެ‬ ‫ތެރޭގައި ސިފައިންގެ ‪ 8‬ބޭކަލުން ހިމެނެއެވެ‪ .‬ތިނެއް ނޮވެންބަރުގެ‬ ‫ޢުދުވާނީ ހަމަލާގައި އޭރު ޓާސްކް ފޯސް ގައި މަސައްކަތް‬ ‫ކުރައްވަމުން ގެންދެވި ‪ 5‬ބޭކަލަކު ހިމެނިވަޑައިގަންނަވައެވެ‪.‬‬ ‫އެއީ ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އާދަމް‪ ،‬ޝަހީދު ސާރޖަންޓް‬ ‫އާދަމް ނަޞީރު (ޝޭޑީ)‪ ،‬ޝަހީދު ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު އިބްރާހީމް‬ ‫(މެކާނޯ)‪ ،‬ޝަހީދު ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ޙަސަން (ދިޔަމިގިލި)‪،‬‬ ‫ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޢަބްދުﷲ ޒުހައިރެވެ‪.‬‬ ‫މި ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޙުސައިން‬ ‫އާދަމް ޝަހީދުވެވަޑައިގެންފައިވަނީ ސިފައިންގެ މައިގޭޓް ދިފާޢު‬ ‫ކުރެއްވުމުގައި އާދަޔާޚިލާފު ހިތްވަރުފުޅެއް ދައްކަވާފައެވެ‪ .‬ޝަހީދު‬ ‫ސާރޖަންޓް އާދަމް ނަޞީރު (ޝޭޑީ) އާއި ޝަހީދު ކޯޕްރަލް‬ ‫މުޙައްމަދު އިބްރާހީމް (މެކާނޯ) އާއި ޝަހީދު ކޯޕްރަލް މުހައްމަދު‬ ‫ޙަސަން (ދިޔަމިގިލި) ޝަހީދުވީ ދުޝްމަނުން ހަމަލާ ދެމުންދަނިކޮށް‪،‬‬ ‫ޝަހީދު ވިޔަސް ހެޔޮކަމަށް އެއްވެސް ފަސްޖެހުމެއްނެތި ކެރިގެން‬ ‫ރެކީ ޕެޓްރޯލަށް ނިކުންނެވި ތަނުން ޝަހީދުވި ތިން ބޭފުޅުންނެވެ‪.‬‬ ‫ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޢަބްދުﷲ ޒުހައިރު ޝަހީދުވީ ރައީސް އޮފީހުގެ‬ ‫ހުޅަނގު ގޭޓުގެ ޑިއުޓީގައި ހުންނަވަނިކޮށެވެ‪.‬‬

‫ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އާދަމް‬

‫ޝަހީދު ސާރޖަންޓް އާދަމް ނަޞީރު‬

‫ޝަހީދު ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު އިބްރާހީމް‬

‫ޝަހީދު ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ޙަސަން‬

‫ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޢަބްދުﷲ ޒުހައިރު‬

‫ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އާދަމް‬

‫‪11‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓްތަކާއި އެމަޖެންސީ ފޯސް‬ ‫‪ 1988‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ހަމަލާއަށްފަހު ސިފައިންގޭގައި‬ ‫އިންސާނީ ވަސީލަތް ތަރައްޤީ ކުރެއްވުމަށް ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތަކެއް ހަރުދަނާ ޕްލޭނެއްގެ‬ ‫ދަށުން ކުރެވެމުން ދިޔައެވެ‪ .‬ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް އަންހެނުން ވެއްދުމާއި‪ ،‬ތަޢުލީމީ‬ ‫ޒުވާނުން ސިފައިންގެ ޚިދުމަތަށް އިތުރު ކުރެއްވުމުގެ އިތުރުން‪ ،‬ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން‬ ‫ބޭރުން ސިފައިންނަށް ދެވޭ އަސްކަރީ ތަމްރީނުތައް އިތުރު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬މިގޮތުން‬ ‫އިނގިރޭސިވިލާތުގެ އިންސްޓްރަކްޓަރުންގެ ޓީމެއް ރާއްޖެ ގެނެސް‪ ،‬ސިފައިންނަށް‬ ‫ހިންގި ފުރަތަމަ ސްޕެޝަލް ޓާސްކް ފޯސް ޓްރޭނިންގ ހިންގިއެވެ‪.‬‬ ‫މި ޓްރޭނިންގ ބެޗްގައި އޮތީ ‪ 4‬ޕްލެޓޫނެވެ‪ .‬އެއީ ގޮލްފް‪ ،‬ޓެންގޯ‪ ،‬ޗާލީ‬ ‫އަދި މައިކެވެ‪ .‬މި ތަމްރީނު ނިމުމާއެކު ތަމްރީނު ފުރިހަމަ ކުރި ސިފައިންގެ މައްޗަށް‬ ‫ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސްތަކެއް ‪ 1989‬ޑިސެންބަރު ‪ 23‬ދުވަހު އުފެއްދެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ޕްލެޓޫނުތައް ކިޔުއާރުއެފް ތަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ގުރުއަތުންނެވެ‪ .‬މިގޮތުން ހުޅެލެއަށް‬ ‫ދިއުމަށް ހަމަޖެހުނީ ގޮލްފް ޕްލެޓޫނާއި މައިކް ޕްލެޓޫނެވެ‪ .‬އެއީ ކުއިކް ރިއެކްޝަން‬ ‫ފޯސް ‪( 1-‬ކިޔުއާރުއެފް‪ )1-‬އެވެ‪ .‬ކުއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް ‪( 2-‬ކިޔޫ‪.‬އާރް‪.‬އެފް‪)2-‬‬ ‫މިނަމުގައި ޔުނިޓެއް އުފެއްދެވީ ގާމާދޫގައެވެ‪.‬‬ ‫އިނގިރޭސި އިންސްޓްރެކްޓަރުން މާލެ ގެނެސް ހިނގި ދެވަނަ ސްޕެޝަލް ޓާސްކް ފޯސް (އެސް‪.‬ޓީ‪.‬އެފް) ބެޗަށްފަހު ‪ 25‬މީހުން ނަގާ ‪ 1991‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 1‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫"އެމަޖެންސީ ފޯސް" އުފެއްދީ އެވެ‪ .‬އިމަޖެންސީ ފޯހުގެ އިންޗާޖަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް އާދަމް ޒާހިރެވެ‪ .‬އިމަޖެންސީ ފޯސްގެ މީހުން ސްޓޭޝަން ކޮށްގެން ތިބެނީ ބަންޑާރަކޮށީ‬ ‫ސީނިއަރ އޮފިސަރުންގެ ގަރާޖުގައެވެ‪ .‬މިޔުނިޓްގެ މަޤްޞަދަކީ ދިވެހިރާއްޖޭއަށް ދުޝްމަނުން ދީފާނެ ނުރައްކާތެރި ހަމަލާއަކުން ދިފާޢުވުމަށް ތައްޔާރަށް ތިބެ އެ ހަމަލާއަކުން ޤައުމު ދިފާޢު‬ ‫ކުރުމެވެ‪ .‬އެމަޖެންސީ ފޯސް އުވާލައި‪" ،‬ކުއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް ޔުނިޓް ‪ "3‬ގެ ނަމުގައި ޔުނިޓެއް އުފެއްދެވީ ‪ 1993‬ޖުލައި ‪ 26‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪.‬‬

‫‪12‬‬

13

14

‫ބާބު ‪2-‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬‬ ‫‪15‬‬

‫ހު ޅު ލޭ ގަ އި ޑި އު ޓީ ކު ރަ ން ފެ ށު ން‬ ‫ސަރުކާރުން ހުއްދަދެއްވައިގެން ހުޅުލޭގައި ދަގަނޑު ފިލާއަޅައިގެން ވަރަށް ކުޑަ ވަގުތީ އެއަރ ސްޓްރިޕެއް‬ ‫ ‬ ‫އިނގިރޭސިން ހެދިއެވެ‪ .‬މިއީ ހުޅުލޭގައި ހެދި ފުރަތަމަ ރަންވޭއެވެ‪ .‬މިތަން ‪ 1960‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 19‬ވަނަ ދުވަހު ހުޅުވުމާއެކު‬ ‫ވައިގެމަގުން ހުޅުލެއަށްކުރާ ދަތުރުތަކާ ގުޅިގެން ސިފައިން ހުޅުލެއަށް ގޮސް ސެކިއުރިޓީގެ ކަންތައްތައް ބަލަހައްޓަމުން ގެންދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ހަތަރު އަހަރުގެ ތެރޭގައި އެތަން ބޭނުންކުރުން ހުއްޓާލައި ސަރުކާރުން އެތަން ބަންދުކުރިއެވެ‪ .‬އޭގެފަހުން ދިވެހިންގެ ބުރަ‬ ‫މަސައްކަތުން އެއަރޕޯޓެއް ހުޅުލޭގައި ހަދައި އެތަން ‪ 1966‬އެޕްރީލް ‪ 12‬ވަނަ ދުވަހު ހުޅުވިއެވެ‪ .‬މި އެއަރޕޯޓް ހުޅުވުމާއެކު‪،‬‬ ‫ބޯޓް ޖައްސާ ދުވަސް ދުވަހު އަނެއްކާވެސް ސިފައިން ހުޅުލޭގައި ފޯރިމަރަން ފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫ހުޅުލެއަށް މަތިންދާ ބޯޓު ޖައްސަން ފެށުމުން އެތަން ބަލަން ގިނަ އަދަދެއްގެ އާންމު ރައްޔިތުން ހުޅުލެއިންނާއި‬ ‫މާލެއިންވެސް އޭރު ދެއެވެ‪ .‬އޭރު ހުޅުލޭގައި މީހުން ދިރިއުޅެއެވެ‪ .‬ހުޅުލެއަށް އޭރު ފޯރިއަށްދާ ސިފައިންގެ މަސައްކަތަކަށް އޮތީ‬ ‫އަމަން ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ބޯޓް އެއަރޕޯޓްގައި އޮންނަ ވަގުތުތަކުގައި ބޯޓުގެ ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމެވެ‪ .‬އެންމެ ފުރަތަމަ ހުޅުލޭގައި‬ ‫ފޯރިމެރީ މަތިންދާ ބޯޓް އަންނަ ދުވަސްދުވަހު އެކަންޏެވެ‪ .‬އެއަރޕޯޓް ހުޅުވިއިރު އަލިފާން ނިއްވުމުގެ ޚިދުމަތް ދިނުމަށް ތިބެނީ‬ ‫ސިލޯނު މީހުންނެވެ‪ .‬މާގިނަ ދުވަހެއްނުވެ‪ ،‬ރާއްޖެއިން ބޭރުން ތަމްރީނު ހަދައިގެން އައި ސިފައިން‪ ،‬އެ މަސައްކަތާ ޙަވާލުވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ 1965‬ވަނަ އަހަރު ސްރީލަންކާއަށް ފޮނުވައިގެން ފަޔަރ ބްރިގޭޑުންގެ ގޮތުގައި ތަމްރީނުކުރި ސިފައިންގެ ‪10‬‬ ‫ބޭކަލުން ތަމްރީނުވެގެން ރާއްޖެ އައުމުން ހުޅުލޭގައި އަލިފާން ނިއްވުމުގެ ޚިދުމަތަކީ ސިފައިންދޭ ޚިދުމަތަކަށް ‪ 1966‬ވަނަ‬ ‫އަހަރު ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬ސިލޯނުން ފަޔަރ ބްރިގޭޑް ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރެއްވި ބޭކަލުންނަކީ އިނގިރޭސި ޢުމަރު މަނިކު‪ ،‬ޢަބްދުލް‬ ‫ޙަކީމް ޢަލީ‪ ،‬ޙަސަން ނަޞީރު‪ ،‬ޙުސައިން އިބްރާހީމް ދީދީ‪ ،‬ރަތްމަސް ޢަލީ ޝާކިރު‪ ،‬ޝައުކަތު އިބްރާހީމް‪ ،‬ޙުސައިން ޝާކިރު‪،‬‬ ‫ނަންރީތި ޢަބްދުއްލަޠީފް މުޙައްމަދު‪ ،‬މުޅަދޫ ތުއްތު (އިބްރާހީމް އަޙްމަދު) އަދި އިނގިރޭސި މޫސާ މަނިކެވެ‪ .‬ސިފައިންގެ ފަޔަރ‬ ‫ބްރިގޭޑުގެ ވެރިއަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ޝައުކަތު އިބްރާހީމެވެ‪ .‬އޭރުވެސް ބޯޓު ޖައްސާ ދުވަސްދުވަހު ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމަށް ޑިއުޓީ‬ ‫މޭޒުން މާލެއިން ހުޅުލެއަށް ޑިއުޓީއަށް ސިފައިން ފޮނުވަމުން ގެންދިޔައެވެ‪ .‬އޭރު އެގޮތަށްދާ ސިފައިންގެ ކަންތައްތައް ހުޅުލޭގައި‬ ‫ބަލަހައްޓަނީ ފަޔަރ ބްރިގޭޑުންނެވެ‪ .‬ހުޅުލޭ އެއާޕޯރޓްގައި އަލިފާން ނިއްވުމުގެ ޚިދުމަތާ އެއަރޕޯޓުގެ އަލިފާން ނިއްވާ މަދަނީ‬ ‫މީހުން (ސިވިލް ފަޔަރ ބްރިގޭޑުން) ހަވާލުވީ ‪ 1975‬ވަނަ އަހަރުއެވެ‪ .‬އޭރުވެސް ބޯޓް ޖައްސާ ދުވަސްތަކުގައި ހުޅުލެއަށްގޮސް‬ ‫ސެކިއުރިޓީ ބަލަހައްޓަމުން ގެންދިޔައީ ސިފައިންނެވެ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫‪a a‬ކޮޕީ ޢަލީ ރަޝީދު ހުޅުލޭ އެއަރ ޕޯޓުގައި ޑިއުޓީ މަރަނީ‪ .‬މި ދުވަސްވަރު ކޮޕީ‬ ‫ޢަލީ ރަޝީދަކީ "ޑިއުޓީ މޭޒު" ބޭކަލެއް‪ .‬މި ދުވަސްވަރު ބަޑިއާއެކު ޑިއުޓީ‬ ‫މަރަނީ ޚާއްޞަ ދުވަސް ދުވަހު‪.‬‬

‫ހު ޅު ލޭ ގެ ސެ ކި އު ރި ޓީ‬ ‫‪ 1978‬ނޮވެންބަރު ‪ 20‬ވަނަ ދުވަހު ސިފައިންގެއިން ޑީއުޓީ މޭޒުން ‪ 2‬މީހުން‬ ‫އެއަރޕޯޓް ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމަށް ފްލައިޓް އޮންނަ ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ ހެނދުނު ‪06:45‬‬ ‫ގައި އޮންނަ އެއަރޕޯޓް ލޯންޗުން ހުޅުލެއަށް ދާގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އޭރު ޑިއުޓީ މޭޒުގެ‬ ‫ވެރިއަކީ ރަތްމަސް ޢަލީ ޝާކިރެވެ‪ .‬އެހީތެރިޔަކީ ކަރޯ ޢައްބާސް އިބްރާހީމެވެ‪ .‬މި ގޮތަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވުމާގުޅިގެން ތިން ޝިފްޓަކަށް މީހުން ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬ޝިފްޓެއްގައި ތިބެނީ ‪2‬‬ ‫މީހުންނެވެ‪ .‬މިގޮތަށް ޑިއުޓީ ކުރަމުން އައިސް ޑިއުޓީއަށްދާ މީހުންގެ އަދަދަށް ބަދަލު އައީ ‪1980‬‬ ‫ވަނަ އަހަރުގެ ފެބުރުވަރީމަހު ހ‪ .‬ހިކިފިނިފެންމާގޭ އަޙްމަދު ނަސީމް އިސްވެހުރެ ގެންނަން‬ ‫މަސައްކަތް ކުރި މާޝަނަރީންގެ ބަޣާވާތާ ގުޅިގެންނެވެ‪ .‬މި ހާދިސާއާ ގުޅިގެން ‪ 10‬މީހުންގެ‬ ‫މައްޗަށް އެކުލެވޭ ސެކްޝަނެއް ހަތިޔާރާއެކު ކޮންމެ ފްލައިޓެއް ޖެއްސުމުގެ ‪ 2‬ގަޑިއިރު ކުރިން‬ ‫ހުޅުލެއަށް ފޮނުވަން ފެށިއެވެ‪ .‬މި ބަދަލާއެކު ބަޑިއާއި ލައިވް ވަޒަނާއެކު އެއަރޕޯޓުގެ ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ބަލަހައްޓަން ފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫ހުޅުލޭ އައު ޓާމިނަލް ބިލްޑިންގ ހަދައި‪ 1981 ،‬ނޮވެންބަރު ‪ 11‬ވަނަ ދުވަހު "މާލޭ‬ ‫އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯޓް"ގެ ނަމުގައި އެއަރޕޯޓް އަލުން ހުޅުވުމާއެކު‪ ،‬ހުޅެލޭ ސެކިއުރިޓީންގެ‬ ‫އަދަދު ‪ 12‬އަށް މީހުންނަށް ބަދަލުކޮށް‪ ،‬އެ މީހުން އަބަދުވެސް ހުޅުލޭގައި ތިބޭގޮތަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އޭރު ސިފައިން ތިބެނީ ހުޅުލޭ ރަންވޭގެ ކައިރީގައިހުރި އެންއެސްއެސް އެއަރ‬ ‫ކްރާފްޓް ހެނގަރތެރޭގައެވެ‪ .‬ކައްކާކައިބޮއި ހަދަނީ އެތަނުގެ އެތެރޭގައެވެ‪ 1988 .‬ނޮވެންބަރު‬ ‫ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ހަމަލާ ކުރިމަތިވީއިރު އެއަރޕޯޓް ސެކިއުރިޓީގެ ކަންތައްތައް ސިފައިން‬ ‫ބަލަހައްޓަމުން އައީ މިގޮތަށެވެ‪ .‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ހަމަލާއާ ގުޅިގެން އިންޑިއާ ސިފައިން‬ ‫ހިންގި "އޮޕަރޭޝަން އެކްޓަސް"ގައި އެމީހުން ހުޅުލެއަށް ވައިގެމަގުން އައިއިރު‪ ،‬ސިފައިންގެ ‪13‬‬ ‫މީހުން އޭރު ހުޅުލޭގައި ތިއްބެވެ‪ .‬އޭގެތެރެއިން އެންމެ ސީނިއަރ ބޭކަލަކަށް ހުންނެވީ ސްޓާފް‬ ‫ސާރޖަންޓް (ފަހުން ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ރިޓަޔަރޑް) މުޙައްމަދު ރަމްޒީ އެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬ހުޅުލޭގައި ސިފައިންގެ ފަޔަރ ބްގިރޭޑް އޮތް ދުވަސްވަރު ނަގާފައިވާ ފޮޓޯއެއް‪( .‬ކަނާތުންވާތަށް އިށީންދެގެން) ޙުސައިން‬ ‫ޝާކިރު‪ ،‬ޢަބްދުﷲ ވަޙީދު‪ ،‬ޢަބްދުއްލަޠީފް‪ ،‬ޔޫސުފް ސަލީމް‪( .‬ކޮޅަށް)‪ :‬ޙަސަން ނަޞީރު‪ ،‬ބަނޑިދޫ ޢަބްދުއްރަޙީމް‪،‬‬ ‫ޢަބްދުލް ޙަކީމް ޢަލީ‪ ،‬ޝައުކަތު އިބްރާހީމް‪ ،‬މުޙައްމަދު ރަމްޒީ‪ ،‬އިނގިރޭސި މޫސާ މަނިކު‪ ،‬ބިލާލް އާދަމް އިބްރާހީމް‬ ‫މަނިކު‪.‬‬

‫‪a a‬ސިފައިންނަށް ކެމަފްލާޖް ޔުނިފޯމް އެންމެ ފުރަތަމަ ތަޢާރަފު ކުރި ދުވަހު (‪ 06‬ޖޫން ‪ 1987‬ގައި) ހުޅުލޭ ސެކިއުރިޓީގައި‬ ‫އޭރު މަސައްކަތްކުރާ ބޭކަލުން އެ ޔުނިފޯމްގައި ނަގާފައިވާ ފޮޓޯއެއް‪ .‬ސިފައިންގެ އަހަރީ ދުވަހުގެ ގޮތުގައި އޭރު‬ ‫ފާހަގަކުރަނީ ޖޫން ‪ 06‬ވަނަ ދުވަސް‪ .‬ކެމަފްލާޖް ޔުނިފޯމް އެންމެ ފުރަތަމަ ދެއްވީ ހުޅުލޭ ސެކިރިޓީގައި މަސައްކަތްކުރާ‬ ‫ސިފައިނަށް‪( .‬ކަނާތުން ވާތަށް އިށީންދެގެން)‪ :‬ޙަސަން ކާމިލް‪ ،‬ޢަބްދުއްރައްޒާޤު ޢުމަރު‪ ،‬މުޙައްމަދު ރަމްޒީ‪ ،‬މުޙައްމަދު‬ ‫ރޝީދު‪ ،‬ޢަލީ ޙަސަން‪،‬‬ ‫ޢބްދުލްކަރީމް‪ ،‬ޙަސަން ޖަލީލް (ކޮޅަށް)‪ :‬އަޙްމަދު ނަސީމް‪ ،‬ޢަބްދުލް ޢަޒީޒް‪ ،‬އިބްރާހީމް ަ‬ ‫ަ‬ ‫މުޙައްމަދު ސަޢީދު‪ ،‬ޞަދުރީ އިބްރާހީމް‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ހު ޅު ލޭ ގަ އި އި ން ޑި އާ ސި ފަ އި ން‬ ‫ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ހަމަލާއަށްފަހު ‪ 1988‬ނޮވެންބަރު ‪ 3‬ވަނަ ދުވަހުން‬ ‫ފެށިގެން ‪ 1989‬ނޮވެންބަރު ‪ 3‬ވަނަ ދުވަހާ ހަމައަށް ހުޅުލޭގައި އިންޑިއާ ސިފައިން ހުޅުލޭގެ‬ ‫ސެކިއުރިޓީގެ ކަންތައްތަކުގައި ދިވެހި ސިފައިންނާއެކު އިސް ދައުރެއް އަދާކުރިއެވެ‪ .‬ހުޅުލޭގައި‬ ‫އިންޑިއާ ސިފައިންނާއިއެކު ދިވެހި ސިފައިން ހަރަކާތްތެރިވާން ފެށި ހިސާބުން‪ ،‬ސިފައިން ޑިއުޓީ‬ ‫ޕޮއިންޓްތަކުގައި ނިދުމުގެ ކަންތައްތައް ހަމަޖެހުނެވެ‪ .‬އަދި މަޑުކޮށްލައިގެން ތިބެވޭނެ ތަންތަން‬ ‫އަމިއްލަޔަށް ހަދަންފެށިއެވެ‪ .‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ހަމަލާއާ ގުޅިގެން ރާއްޖެއައި އިންޑިއާ‬ ‫ސިފައިންގެ މަރުކަޒެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރީ ހުޅުލެއެވެ‪ .‬ފުރަތަމަ އިންޑިޔާ ސިފައިންގެ ބޭޓޭލިއަނެއްގެ‬ ‫ހުޅުލޭގައި ޤާއިމުވެ ތިބި ނަމަވެސް މި އަދަދު ފަހުންވަނީ ކޮމްޕެނީ ސްޓްރެންތައް މަދުކޮށްފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ 04‬ޖުލައި ‪ 1989‬ގައި ‪ 12‬ވަނަ ރެކްރޫޓް ބެޗުގައި ތަމްރީނު ފުރިހަމަކުރި ސިފައިންގެ‬ ‫ތެރެއިން ‪ 30‬މީހުންގެ ޕްލެޓޫނެއް ހުޅުލެ ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި އަދި އިންޑިޔާ ސިފައިންނަށް އެހީތެރިވެ‬ ‫ދިނުމަށްޓަކައި ހުޅުލެއަށް ފޮނުއްވިއެވެ‪ .‬މި ބޭކަލުންނާއި ޙަވާލުވެގެން އިސްކޮށްތިއްބެވީ އޭރުގެ‬ ‫ލެފްޓިނެންޓް ޙުސައިން ސާމް އާއި ލެފްޓިނަންޓް އިބްރާހިމް ރަޝީދު އަދި ސްޓާފް ސާޖަންޓް ޒުބައިރު‬ ‫އަޙްމަދު މަނިކެވެ‪ .‬އޮފިސަރ އިންޗާޖަކަށް ހުންނެވީ މޭޖަރ (ފަހުން މޭޖަރ ޖެނެރަލް ރިޓަޔަނޑް)‬ ‫މުޙައްމަދު ޒާހިރެވެ‪ .‬މި ޕްލެޓޫން އެކުލެވޭ ފޯހަށް ކިޔާފައިވަނީ "ހުޅުލޭ އިމަޖެންސީ ފޯސް" އެވެ‪ .‬މި‬ ‫ޕްލެޓޫނުން ހުޅުލޭގެ އުތުރުކޮޅު ބެލެހެއްޓުމާއި ހަވާލުވުމުން އިންޑިޔާ ސިފައިން ބަލަހައްޓަމުންދިޔައީ‬ ‫ހަމައެކަނި ހުޅުލޭގެ ދެކޮނުކޮޅެވެ‪ .‬އިމަޖެންސީ ފޯސްގެ ސިފައިން ތިބީ އެންއެސްއެސް އެއަރކްރާފްޓް‬ ‫ހެނގަރުގައާއި ހުޅުލެ ވަށައިގެންވާ ޕޯސްޓްތަކުގައެވެ‪ .‬މި މީހުން ހުޅުލޭ އުތުރުކޮޅު ބަލަހައްޓަމުން‬ ‫ގެންދިޔައީ ހަތަރު ސެކްޓަރަކަށް ބަހާލައިގެންނެވެ‪ .‬އިންޑިއާ ސިފައިން ރާއްޖެއިން ފޭބުން ރަސްމީކޮށް‬ ‫ފާހަގަކުރީ ‪ 03‬ނޮވެންބަރު ‪ 1989‬ގައެވެ‪.‬‬ ‫ސިފައިންގޭގައި ފުރަތަމަ ހެދި ސްޕެޝަލް ޓާސްކް ފޯސް ޓްރޭނިންގ ބެޗް ‪23‬‬ ‫އތް އިމަޖެންސީ‬ ‫ޑިސެންބަރު ‪1989‬ގައި ނިމުމުން އެ ބެޗުން ‪ 60‬ސިފައިން އެއިރު ހުޅުލޭގައި ޮ‬

‫‪18‬‬

‫‪a a‬ހުޅުލޭގައި އިންޑިއާ ސިފައިންނާއިއެކު ދިވެހި ސިފައިން ހަރަކާތްތެރިވަނީ ‪ /‬ފޮޓޯ‪ :‬ރަމްޒީ‬

‫ފޯސްއަށް ދެއްވިއެވެ‪ .‬އެ ހިސާބުން ހުޅުލެ ބެލެހެއްޓުމުގެ ހުރިހާ ޒިންމާއަކާ ދިވެހި‬ ‫ސިފައިން ޙަވާލުވެ‪ ،‬ވަރަށް ފުރިހަމަ އިންތިޒާމެއް ދަށުން އެ މަސައްކަތް ކުރަން ފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫ހުޅުލެ ބެލެހެއްޓުމަށް އެކުލަވާލި އައު އޮނިގަނޑުގެ ދަށުން ހުޅުލޭގެ ވަށައިގެން ‪06‬‬ ‫ސަރަޙައްދެއްގައި ސިފައިން ޤާއިމުވެ‪ ،‬ބަންކަރު ޖަހައި ޑިއުޓީތައް ހަރުދަނާ ކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫އަދި ފުރާ މީހުންނާއި އަންނަ މީހުންގެ ޓާމިނަލް ސެކިޔުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމަށް ވަކި ބަޔަކު‬ ‫ހަމަޖެއްސިއެވެ‪ .‬މިގޮތަށް ހިނގަމުން އައިސް‪ 1990 ،‬މޭ ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން‬ ‫އޮފިސަރ އިންޗާޖުގެ އިރުޝާދާއި‪ ،‬ލަފާފުޅުގެ މަތިން ހުރިހާ ކަމެއްގައިވެސް އެންމެ‬ ‫އިސްކޮށް އުޅުއްވީ ވޮރަންޓް އޮފިސަރ ގްރޭޑް ‪ 2‬ޒުބައިރު އަޙްމަދު މަނިކެވެ‪ .‬ހުޅުލޭ‬ ‫އިމަޖެންސީ ފޯސްގެ ނަން ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް ‪ 1‬ގެ ނަމަށް ބަދަލުވީ ‪ 11‬މާރިޗް‬ ‫‪ 1990‬ގައެވެ‪.‬‬

‫ކި ޔު ާއ ރު އެ ފް ޔު ނި ޓް ‪ 1‬އު ފެ އް ދެ ވު ން‬ ‫ސިފައިންގެ ޔުނިޓެއްގެ ގޮތުގައި ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް (ކިޔުއާރުއެފް) ޔުނިޓް‬ ‫‪ 1‬އުފެއްދެވީ ‪ 1990‬މާރިޗް ‪ 11‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އެ ދުވަސްވަރަކީ ތަޢުލީމާއި ތަމްރީނާއި‬ ‫ހުނަރު ލިބިފައިތިބި ގިނަ އަދަދެއްގެ ޒުވާނުންތަކެއް ކިޔުއާރުއެފް ‪ 1‬ގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންދިޔަ‬ ‫ދުވަސްވަރެކެވެ‪ .‬އެ ދުވަސްވަރު ފާހަގަ ކުރެވެނީ ހުޅުލޭގެ ރަން ޒަމާނުގެ ގޮތުގައެވެ‪ .‬އެ ދުވަސްވަރު‬ ‫ހުޅުލޭގައި ބާއްވަމުންދިޔަ މިލިޓަރީ ތަމްރީންތަކާއި‪ ،‬އެއަރޕޯޓް އިމަޖެންސީ އެކްސަސައިޒްތަކާއި‪،‬‬ ‫ސިފައިންގެ ސިފަވަންތަކަމާއި ހަށިހެޔޮކަން ދެމެހެއްޓުމަށް ބޭއްވި އިންސްޕެކްޝަންތަކާއި‪ ،‬ފިޓްނަސް‬ ‫ޓެސްޓްތަކަކީ ސިފައިންގެއަށް ނަމޫނާ ކަންތައްތަކަކަށް ވެގެން ދިޔައެވެ‪ .‬އަދި ހުޅުލޭގައި މަސައްކަތްކުރާ‬ ‫ސިފައިންގެ ޓީމްވޯރކާއި ބަދަހި ގުޅުމާއި‪ ،‬ޖޯޝާއި ފޯރީގެ ތެރެއިން ކުޅިވަރުގެ ދަނޑުތަކުންވެސް‬ ‫ފަޚުރުވެރި ކާމިޔާބީތައް ލިބެމުން ދިޔައެވެ‪ .‬ހަށިހެޔޮކަމުގެ ޓެސްޓާއި‪ ،‬އިނިސްޕެކްޝަންތައް އަދި‬ ‫އެކިކަހަލަ މުނިފޫހިފިލުވުމުގެ ޙަރަކާތްތަކާއި ކުރިން ސިފައިންގެ ތެރޭގައި ނުބާއްވާ ޒަމާނީ އައު‬ ‫ކުޅިވަރު މުބާރާތްތައް ހުޅުލެއިން ސިފައިންގެ ތެރެއަށް ތަޢާރަފު ވެގެން ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫ކިއުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 1-‬އުފެދިގެންއައި ދުވަސްވަރު ސިފައިން އުޅެމުން އައީ‬ ‫ވަށައިގެން ފިލާޖަހައި‪ ،‬މަތި ޓިނުން ހިޔާކޮށްފައިވާ ޕޯސްޓްތަކެއްގައެވެ‪ .‬ކަރަންޓާއި‪ ،‬ފާޚާނާކުރުމާއި‬ ‫ކެއުން ބުއިން ފަދަ ޟަރޫރީ ޚިދުމަތްތައް ހުރީ ވަރަށް ދަތިކޮށެވެ‪ .‬ހުޅުލޭގައި ދިރިއުޅެމުންދިޔަ‬ ‫ސިފައިން އޭރު ނިދަމުން ގެންދަނީ ބިންމަތީގައި ގްރައުންޑް ޝީޓް އަޅައިގެންނެވެ‪ .‬ކާގަޑިތަކަށް‬ ‫ކެއުން (ސިފައިން ކިޔާ ގޮތުންނަމަ "ނަންބަރު") ޕޯސްޓްތަކަށް ގެންދަނީ ބާލިދީ ތަކެއްގައެވެ‪.‬‬ ‫ސިފައިން ދިރިއުޅޭ ޕޯސްޓްތަކުގައި މެސްރޫމެއް ނުހުރެއެވެ‪ .‬ކާނެތަށްޓެއް ފެންބޯނެ ތަށްޓެއް‬ ‫ނުހުރެއެވެ‪ .‬އެހެންވެ ކެއުމަށް ބޭނުންކުރަނީ ފީލްޑްގައި ކެއުމަށް ބޭނުންކުރާ މެސްޓިން އެވެ‪.‬‬ ‫ފެންބޯން ބޭނުންކުރީ ވޯޓަރ ބޮޓެލްއެވެ‪ .‬ކަރަންޓްގެ ބަދަލުގައި ބޭނުންކުރަނީ ފާނޫޒެވެ‪ .‬ފެންވަރަނީ‬ ‫ވަޅުންނެވެ‪ 1990 .‬ވަނަ އަހަރު ޕޯސްޓްތަކުގައި ނިދުމަށް ބަންކް ބެޑް ހަމަޖެހިގެން ދިޔައެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫‪ 1991‬ވަނަ އަހަރުގެ ތެރޭގައި ކަރަންޓްގެ ޚިދުމަތް ފޯރުކޮށްދެއްވިއެވެ‪ .‬ޕޯސްޓްތަކާ މުއާސަލާތު‬ ‫ކުރުމަށް ރަނަރުން ފޮނުވައިގެން އުޅުނު ދުވަސްވަރަކާއި ވެހިކަލްތަކުގައި މެސެޖްތަކުގެ އެހީގައި‬

‫‪a a‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪1‬ގެ ސިފައިންނާ ‪ 1990‬އޮގަސްޓް ‪ 2‬ވަނަ ދުވަހރައީސް އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމް‬ ‫ބައްދަލު ކުރައްވަނީ‪.‬‬

‫ސ ދިޔައެވެ‪ .‬ފަހުން މުއާސަލާތު ކުރަމުން‬ ‫މެސެޖްތައް ފޮނުވާ އުޅުނު ދުވަސްވަރެއްވެ ް‬ ‫ގެންދިޔައީ ރޭޑިއޯ ސެޓް ބޭނުން ކޮށްގެންނެވެ‪.‬‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 1-‬އުފެދިގެން އައި ދުވަސްވަރު ހުޅުލޭގައި ތިބި‬ ‫ސިފައިން އުޅެމުން ގެންދިޔައީ ހުޅުލެ ވަށައިގެން ‪ 06‬ސަރަހައްދެއްގައި ވަށައިގެން‬ ‫ފިލާޖަހާ މަތި ޓިނުން ހިޔާކޮށްފައިވާ ހިރުދު ޕޯސްޓާއި‪ ،‬ދިއްގާ ޕޯސްޓާއި‪ ،‬ކާނި‬ ‫ޕޯސްޓާއި‪ ،‬ފުނަ ޕޯސްޓާއި ކުރެދި ޕޯސްޓްގެ ނަމުގައި ހަދާފައިވާ ފަސް ޕޯސްޓުގެ‬ ‫އިތުރުން‪ ،‬މިދިލި އެޗްކިޔުގައެވެ‪ .‬މިދިލި އެޗްކިޔުއަކީ ކުރިން އެންއެސްއެސް އެއަރ‬ ‫ކްރާފްޓް ހެނގަރުގެ ގޮތުގައި ހުސް ޓިނުން ހަދާފައިހުރި ތަނެކެވެ‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ހުޅުލެ ހެޑްކްއޯޓާރޒް‪ ،‬ކާނި ޕޯސްޓް‬

‫އެންއެސްއެސް އެއަރ ކްރާފުޓް ހެނގަރު‬

‫ކުރެދި ޕޯސްޓް‬

‫ހިރުނދު ޕޯސްޓް‬

‫‪20‬‬

‫އެ އަރ ޕޯ ޓް ސެ ކި އު ރި ޓީ ޔު ނި ޓް އު ފެ އް ދެ ވު ން‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ‪ 1-‬ގައި ތިބި މީހުންގެ އަދަދު ‪ 100‬އަށްވުރެ މަތީގައި ވަނިކޮށް‪ ،‬ޔުނިޓްގެ ސްޓްރެންތަކީ ‪ 60‬މީހުން‬ ‫ކަމަށް ހަމަޖައްސަވައި‪" ،‬ހުޅުލޭ ސެކިއުރިޓީ" ގެ ނަމުގައި ކުރިން އެއަރޕޯޓްގެ ސެކިއުރިޓީގެ ކަންތައްތައް ބަލަހައްޓަމުންދިޔަ‬ ‫ސިފައިންގެ ބޭކަލުންނާއެކު "އެއަރޕޯޓް ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް" (އޭއެސްޔޫ) ވަކި ޔުނިޓެއްގެ ގޮތުގައި އުފެއްދެވީ ‪1992‬‬ ‫ނޮވެންބަރު ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އެ ޔުނިޓުގެ އޮފިސަރ އިންޗާޖަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ އޭރުގެ ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު‬ ‫ރަމްޒީއެވެ‪ .‬މިއީ‪ ،‬ހުޅުލޭގައި ފުރަތަމަ އުފެއްދި އެއަރޕޯޓް ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓެވެ‪ .‬އޭރުވެސް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ނުވަތަ‬ ‫ވީވީއައިޕީއަކު ވަޑައިގަންނަވާނަމަ ހުޅުލެ ޗެކްކޮށް‪ ،‬ވަކި އޭރިއާއެއް ކްލިއަރ ކޮށް ބެލެހެއްޓުމުގައި ހުޅުލޭގައި ހަރަކާތްތެރިވާ‬ ‫ސެކިއުރިޓީންގެ އިތުރުން އެންޓި ސަބޮޓާޖް ޓީމެއް މާލެއިން ހުޅުލެއަށް ގޮސްގެން ސެކިއުރިޓީ ހަމަޖައްސައެވެ‪.‬‬

‫ރީ ޖަ ނަ ލް ހެ ޑް ކް އޯ ޓާރ ޒް ‪ -‬ހު ޅު ލެ‬ ‫ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒެއްގެ ގޮތުގައި ހުޅުލެ ހަމަޖެއްސެވީ‪ 1994 ،‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލެއާއި ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 1‬އަކީ އެއް އެޑްމިނިސްޓްރޭޝަނަކުން‬ ‫ހިނގާ ދެ ޔުނިޓްކަމުގައި ‪ 2000‬ޑިސެންބަރު ‪ 07‬ވަނަ ދުވަހު ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬މި ބަދަލާއެކު ކިޔުއާރުއެފް ‪ 1‬ގައި މަސައްކަތްކުރާ އޮފިސަރުން އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ‬ ‫އެހީތެރިންގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ ‪ .)27/2000‬އޭރު އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގައާއި ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހުންނެވީ މޭޖަރ އަޙްމަދު ޝިޔާމެވެ‪ .‬އެއަރޕޯޓް‬ ‫ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް ހިނގަމުންއައީ ޕޮލިސް ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ ދަށުންނެވެ‪ .‬މިގޮތަށް ހިނގަމުން އައިސް‪ 2003 ،‬މާރިޗު ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހު‪ ،‬އޭރު ހުޅުލޭގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންދިޔަ ކިޔުއާރުއެފް‬ ‫ޔުނިޓް ‪ 1-‬އާއި އެއަރޕޯޓް ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް ހުޅުލޭ ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ ދަށުން މަސައްކަތްކުރާ ދެ ޔުނިޓް ކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ ‪ )07/2003‬އޭރު ރީޖަނަލް ހެޑްކްއަޓަރޒް‬ ‫ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިން އޮފިސަރގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވީ މޭޖަރ އަޙްމަދު ޝާހިދެވެ‪ .‬އެއަރޕޯޓް ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓުގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި ކެޕްޓަން މުޙައްމަދު ރަމްޒީ‬ ‫ހަމަޖެއްސެވީ އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ މަޤާމަށެވެ‪ .‬އަދި އެއަރޕޯޓް ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓުގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި ތިއްބެވި ފަސްޓް‬ ‫ލެފްޓިނަންޓް ޢަލީ ޒުހައިރުއާއި ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު ޝަރީފް‪ ،‬އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް ހަމަޖައްސަވައި‪ ،‬ކިޔުއާރުއެފް ‪ 1‬ގެ ކޮމާންޑިންގ‬ ‫އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި ތިއްބެވި ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމާއި ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުﷲ ޒުހުރީ އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ ‪ )07/2003‬އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ދަށުން ހިނގަމުންއައި ޕޯޓް ސެކިއުރިޓީގެ މަސައްކަތްތައް ‪ 2003‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ކޯސްޓްގާޑަށާއި ރީޖަނަލް‬ ‫ހެޑްކްއޯޓާރޒް ތަކަށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ ‪ 2003 )12/2003‬މޭ ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހު އެމްއެންޑީއެފްގެ މަރުކަޒުތައް ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒުގެ ދަށަށް ބަދަލު ކުރެއްވި ކުރެއްވުމުގައި‬ ‫އެންއެސްއެސް ކ‪ .‬ތުލުސްދޫ‪ ،‬އެންއެސްއެސް އއ‪ .‬ރަސްދޫ‪ ،‬އެންއެސްއެސް އދ‪ .‬މަހިބަދޫ އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ދަށަށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫މިދިލި ޕޯސްޓުގެ ބެނެޓް ފައިޓިންގ ކްލާހެއްގެ ތެރެއިން‪ .‬ހުޅުލޭ ރަންވޭގެ ކައިރީގައިހުރި ޓިނުން ހަދާފައިހުރި އެން‪.‬އެސް‪.‬އެސް‬ ‫ކުރެދި ޕޯސްޓް‬

‫އެއަކްރާފްޓް ހެނގަރަކީ އެއަރޕޯޓްގައި ސިފައިންގެ ހެޑްކްއޯޓަރޒްއެއްގެ ގޮތުގައި ފުރަތަމަ ބޭނުންކުރި ތަން‪.‬‬

‫ފުނަ ފޯސްޓް‬

‫‪22‬‬

‫ހުޅުލެއަށް ޖައްސަންއައި އައިލެންޑް އޭވިއޭޝަން ޑޭޝް‪ 8-‬މަރުކާގެ ފުލައިޓް ރަންވޭއަށް ޖެއްސިތަނުން ކައްސާލައިގެން ހުޅުލޭގެ‬ ‫އިރުމަތި ފަރާތު މޫދަށް ވެއްޓުނު ހާދިސާގައި މީހުން ސަލާމަތްކުރުމުގެ އިތުރުން ބޯޓް މޫދުން ނެގުމަށް ހިންގުނު އޮޕަރޭޝަން‬

‫މިދިލި ޕޯސްޓްގައި ބޭއްވި މާޝަލް އާޓްސް ކުލާހެއްގެ ތެރެއިން‬

‫އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލެ އިފްތިތާޙު ކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގެ ތެރެއިން‬

‫އެންއެސްއެސް އެއަރ ކްރާފުޓް ހެނގަރު‬

‫މާލޭ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯރޓްގެ ހިންގުނު އެއަރޕޯޓް އެމަޖެންސީ އެކްސަސައިޒްގެ ތެރެއިން‬

‫‪23‬‬

‫ހު ޅު ލޭ ގަ އި އު ފެ އް ދި ޓް ރަ އި ޕޮ ޑް‬

‫‪24‬‬

‫ބޭނުންކުރަމުންއައި‬ ‫ސިފައިންގޭގައި‬ ‫ ‬ ‫އާމަޑް ވެހިކަލްތަކުގެ ތެރެއިން އާރުއެޗްކިޔު‬ ‫ހުޅުލޭގައި އޮތް ބީއާރުޑީއެމް‪ 2-‬ބޭނުންކުރުން‬ ‫ހުއްޓާލިއިރު އޭގައި ޕީކޭޓީގެ ބަޑިއަކާއި‬ ‫އޭގެތެރެއިން‬ ‫ކޭޕީވީޓީގެ ބަޑިއެއް އޮތެވެ‪.‬‬ ‫ޕީކޭޓީ ބަޑި ބޭނުން ކުރެވިދާނެކަމަށް ފެންނާތީ‬ ‫އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގައި އެބަޑި ބޭނުން ކުރުމަށް‬ ‫ޓްރައިޕޮޑެއް ފަރުމާކުރިއެވެ‪ .‬އާރުއެޗްކިޔު‬ ‫ދިޔަ‬ ‫ކުރަމުން‬ ‫މަސައްކަތް‬ ‫ހުޅުލޭގައި‬ ‫ސިފައިންގެ‪ ،‬އަމިއްލަ ވިސްނުމާއި މަސައްކަތުން‬ ‫ޑިޒައިންކޮށް ތައްޔާރުކުރި މި ޓްރައިޕޮޑުގައި‬ ‫ބަޑި ހަރުކޮށް އެއްވެސް މައްސަލައެއް ދިމާނުވެ‬ ‫ފަޔަރ ކުރިއެވެ‪ .‬މި ޓްރައިޕޮޑަކީ ފޯލްޑް‬ ‫ކުރެވޭ ޓްރައިޕޮޑެއްކަމުން ވަރަށް ފަސޭހައިން‬ ‫މައުންޓްކޮށް އަދި ޑިސްމައުންޓް ވެސް‬ ‫ކުރެވެއެވެ‪ .‬އޯޑަނަންސް ސަރވިސްއަށް އެ‬ ‫ބަޑިގެންދަންދެން ހަމަޖެހިފައިވާ ޤަވާޢިދުން‬ ‫އަހަރު ތެރޭގައި ކުރެވޭ ހުރިހާ ފަޔަރިންތަކުގައި‬ ‫ވެސް ބޭނުންކުރީ މި ޓްރައިޕޮޑެވެ‪ .‬މި ޓްރައިޕޮޑް‬ ‫ފަރުމާކޮށް ތައްޔާރުކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައި‬ ‫އިސްކޮށް މަސައްކަތް ކުރީ ވޮރަންޓް އޮފިސަރ‬ ‫‪ 4‬ޢަބްދުﷲ ޖާވިދު (ސނ‪ )1198 :‬އެވެ‪ .‬އޭރު‬ ‫އޭނާ ހުރީ ސްޓާފް ސާޖަންޓް ރޭންކުގައެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬ޓްރައިޕޮޑް ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގައި‪.‬‬

‫‪a a‬ހުޅުލޭގައި ބޭނުންކުރި ބީއާރުޑީއެމް ‪ ( 02‬އާރމަޑް ރިކޮނަސަންސް ވެހިކަލް)‪ .‬ރަޝިއާގައި އުފައްދާފައިވާ މި ވެހިކަލް ރާއްޖެއަށް‬ ‫ހަދިޔާ ކުރެއްވީ ‪ 1990‬ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާ ސަރުކާރުން‪.‬‬

‫‪a a‬ޓްރައިޕޮޑް ނިންމައި ޕީކޭޓީ ބަޑި މައުންޓްކޮށްފައި‪.‬‬

‫‪a a‬ހުޅުލޭގައި ބޭނުންކުރި ރެއިޑަރ (މާކް‪ )03-‬ގައި ޕީކޭޓީ‬ ‫ޓްރައިޕޮޑްގައި މައުންޓްކޮށްފައި‪.‬‬

‫‪a a‬ހުޅުލޭގައި ބޭނުންކުރި ސެރެސަން އޭޕީސީ ( އާރމަޑް ޕާރސަނަލް ކެރއަރ) އިނގިރޭސި ވިލާތުގައި އުފައްދާފައިވާ މި ވެހިކަލް‬ ‫ރާއްޖެއަށް ހަދިޔާ ކުރެއްވީ ‪ 1989‬ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާ ސަރުކާރުން‪.‬‬

‫މާލޭ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯރޓްގައި ހިންގި އެއަރޕޯޓް އެމަޖެންސީ އެކްސަސައިޒްގެ ތެރެއިން‬

‫އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ޕެރޭޑް ގްރައުންޑުގެ ފަސްގަނޑު އެއްވަރުކޮށް ގާ އެތުރުމުގެ މަޝްރޫޢުގެ ތެރެއިން‬

‫މިދިލި ޕޯސްޓުން ފާހަގަކުރި އެ ޕޯސްޓްގެ އަހަރީ ދުވަހެއްގެ ކޭކު ފެޅުން‬

‫ހުޅުލޭގައި ބޭއްވި ބަޑި ރޫޅާ ރޭވުމުގެ މުބާރާތެއްގެ ތެރެއިން‬

‫‪25‬‬

26

27

‫ކި ޔު އާ ރު އެ ފް ‪ / 1‬އާ ރު އެ ޗް ކި ޔު ހު ޅު ލޭ ގެ ކޮ މާ ން ޑަ ރު ން‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) މުޙައްމަދު ޒާހިރު‬ ‫(‪ 01‬މާރިޗު ‪ 1990‬ން ‪ 06‬ޖުލައި ‪ 1993‬އަށް)‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލް‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) ފަރުޙަތު ޝަހީރު‬ ‫(‪ 21‬އެޕްރީލް ‪ 1999‬ން ‪ 10‬މެއި ‪ 2000‬އަށް)‬

‫(‪ 06‬ޖުލައި ‪ 1993‬ން ‪ 10‬މޭ ‪ 2000‬އަށް)‬ ‫‪ 06‬ޖުލައި ‪ 1993‬ން ‪ 10‬މޭ ‪ 2000‬އަށް ހުންނެވީ ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬ގެ ކޮމާންޑަރުގެ‬ ‫މަޤާމުގައި‪ .‬ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހުޅުލެ‪ 21 ،‬އެޕްރީލް ‪ 1994‬ގައި‬ ‫ކޮމާންޑަރެއްގެ ގޮތުގައިވެސް ހުންނެވި‪.‬‬

‫ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރު‬

‫ހުޅުވުނުއިރު‬

‫ވަގުތީ ޮގތުން ކޮމާންޑަރުކަން ކުރެއްވި ބޭފުޅުންނާއި އެހީތެރިން‬

‫‪28‬‬

‫ހުޅުލޭގައި އޮތް ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 1‬އުފެދުނީ ‪ 01‬މާރިޗު ‪ 1990‬ގައެވެ‪ .‬އެ ޔުނިޓް އުފެދުނުއިރުވެސް ހުޅުލޭގައި ސިފައިން ތިއްބެވެ‪ 23 .‬ޑިސެންބަރު ‪ 1989‬ން ފެށިގެން ހުޅުލޭގައި ތި ި‬ ‫ބ‬ ‫ސިފައިންގެ ކޮމާންޑަރެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ވަޑައިގެންނެވީ މޭޖަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) މުޙައްމަދު ޒާހިރެވެ‪ .‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪1‬ގެ ކޮމާންޑަރެއްގެ ގޮތުގައި ފުރަތަމަ‬ ‫ހުންނެވީވެސް އެމަނިކުފާނެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް ދުވަހުން ދުވަހަށް ޔުނިޓުގެ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓެވުމަށް އެހީތެރިންގެ ގޮތުގައި އެކި ދުވަސްވަރު އެކި ބޭފުޅުން ތިއްބެވިއެވެ‪ .‬އަދި ވަގުތީ ގޮތުން‬ ‫ޔުނިޓް ހިންގެވުމާ ވެސް އެކިއެކި ބޭފުޅުންނާ ވަނީ ހަވާލު ކުރައްވާފައެވެ‪ .‬މި ގޮތުން ‪ 25‬އެޕްރީލް ‪ 1990‬ން ‪ 01‬މެއި ‪ 1990‬އަށް ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) އަޙްމަދު ޒާހިރު އަދި ‪ 01‬މޭ ‪1990‬‬ ‫ން ‪ 31‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 1990‬އަށް ލެފްޓިނަންޓް ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) ޢަބްދުއްސައްތާރު އާދަމް ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬ގެ ކޮމާންޑަރުކަން ވަގުތީ ގޮތުން ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪1‬ގެ ކޮމާންޑިންގ‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬ ‫( ‪ 10‬މޭ ‪ 2000‬ން ‪ 23‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 2002‬އަށް)‬ ‫ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރ އަދި ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬ގެ‬ ‫ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރ‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު‬ ‫( ‪ 23‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 2002‬ން ‪ 21‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2007‬އަށް)‬ ‫(‪ 24‬ޑިސެންބަރު ‪ 2008‬ން ‪ 08‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2009‬އަށް)‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު‬ ‫(‪ 21‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2007‬ން ‪ 23‬ޑިސެންބަރު ‪ 2008‬އަށް)‬ ‫ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރ‬

‫‪ 23‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 2002‬އިން‪ 21 ،‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2007‬އަށް ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުކަމަށާއި‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬ގެ ކޮމާންޑީންގ އޮފިސަރުކަން‪ .‬އަދި ‪ 24‬ޑިސެންބަރު ‪ 2008‬ން ‪ 08‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2009‬އަށް‬

‫ގައި އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުކަމުގައި‪ .‬އެމަޤާމުގައި ހުންނަވަނިކޮށް ‪ 08‬ފެބުރުވަރީ ‪2009‬ގައި‬

‫އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާގެ ކޮމާންޑަރ ކަމަށް‪ .‬އޭރު ސެންޓްރަލް އޭރިއާގެ ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހުންނަނީ ހުޅުލޭގައި‪.‬‬

‫އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި ‪ 01‬މެއި ‪ 1990‬ން ‪ 31‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 1992‬އަށް ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) މުޙައްމަދު ރަމްޒީ ހުންނެވިއެވެ‪ 01 .‬ނޮވެންބަރު ‪ 1992‬ން ‪22‬‬ ‫ޑިސެންބަރު ‪ 1992‬އަށް ހުންނެވީ ކާނަލް އަޙްމަދު ނިލާމެވެ‪ .‬އޭނާ ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ވަޑައިގެންނެވުމާގުޅިގެން ވަގުތީ ގޮތުން ‪ 06‬ޖަނަވަރީ ‪ 1999‬ގައި ހުޅުލޭ ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓާރޒާއި‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމު ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޒަކަރިއްޔާ މަންޞޫރު ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އަދި ‪ 22‬ޑިސެންބަރު ‪1999‬ގައި ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪1‬ގެ‬ ‫ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ 01 .‬ސެޕްޓެންބަރު ‪2001‬ގައި އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް މޭޖަރ (ރިޓަޔަރޑް)‬ ‫މުޙައްމަދު ރަމްޒީ ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪.‬‬

‫‪29‬‬

‫ކުޅިވަރުގެ ކާމިޔާބީ‬ ‫‪ 1995ÑÑ‬މޭ ‪ 15‬ން ‪ 22‬އަށް ރާއްޖޭގައި ބޭއްވި ފުރަތަމަ ޝޫޓިންގ ކޮމްޕެޓިޝަންގައި ‬ ‫ނ ލާންސް ކޯޕްރަލް އިސްމާޢީލް މާދީ (ސނ‪ )1652 :‬ހޯދި‪ .‬އަދި‬ ‫ނ ‪ 01‬ވަ ަ‬ ‫ބރާތު ް‬ ‫މުޅި މު ާ‬ ‫ބރާތުން ‪ 02‬ވަނަ ޕްރައިވެޓް މުޙައްމަދު އަސްލަމް (ސ‪.‬ނ ‪ )1919‬ހޯދި‪.‬‬ ‫މު ާ‬ ‫ގ މުނާސަބަތުގައި ބޭއްވި މިއުޒިކް ޝޯވގައި‬ ‫ނ އަހަރު ޒުވާނުންގެ ދުވަހު ެ‬ ‫‪ 1998 ÑÑ‬ވަ ަ‬ ‫ގ "ކެލިބަރ" ބޭންޑް ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ޔއާރއެފް ‪ެ 1‬‬ ‫ކި ު‬ ‫ގ ހަނދާނީ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ބޭއްވި‬ ‫ސ އުމަރު މަނިކު ެ‬ ‫މ މޭޖަރ އިނގިރޭ ި‬ ‫މރުޙޫ ް‬ ‫‪ ÑÑ‬އަލް ަ‬ ‫މ (‪)2005،2007،2013‬‬ ‫ބރާތް ގިންތި ‪ 01‬ގެ އެއްވަނަ ޓީ ް‬ ‫ޑ މު ާ‬ ‫ސިފައިންގެ ބަ ި‬ ‫‪ ÑÑ‬އެން‪.‬އެސް‪.‬އެސް ފުރަތަމަ ހޭންޑް ބޯޅަ މުބާރާތުގެ ޗެމްޕިއަން ޓީމް (‪)2005‬‬ ‫‪ 04ÑÑ‬ވަނަ ރިލޭ ފެސްޓިވަލުން ‪ 02‬ވަނަ ޔުނިޓް ( ‪ 03‬ޖޫން ‪)2005‬‬ ‫‪ ÑÑ‬އިންޓަ ޔުނިޓް ‪ 02‬ވަނަ ހޭންޑްބޯޅަ މުބާރާތުގެ ގިންތި ‪ 01‬ން އެއްވަނަ ޓީމް‪.‬‬ ‫މ ‪ 06‬ން ޖޫން ‪ 18‬އަށްބޭއްވި އިންޓަރ ޔުނިޓް ‪ 06‬ވަނަ ފެތުމުގެ މުބާރާތުގެ‬ ‫‪ޭ 2001ÑÑ‬‬ ‫ޗެމްޕިއަން ޓީމް‪.‬‬ ‫ގ ހަނދާނީ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ‪ 2001‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި‬ ‫‪ ÑÑ‬ކޮމާންޑަރ އިސްމާޢީލް ދީދީ ެ‬ ‫ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތުގެ ޗެމްޕިއަން ޓީމް‪.‬‬ ‫ތމަ މުބާރާތް އަދި ދެވަނަ މުބާރާތް ކާމިޔާބު ކުރުން‪.‬‬ ‫‪ ÑÑ‬ސިފައިންގެ ހަށިހެޔޮކަމުގެ ފުރަ ަ‬ ‫‪ ÑÑ‬ހަށިހެޔޮކަމުގެ ދެވަނަ މުބާރާތުގެ ޗެމްޕިއަން ( އާރު‪.‬އެޗް‪.‬ކިޔު) ‪ 2005‬ޑިސެންބަރު ‪04‬‬ ‫ން ‪ 05‬އަށް‬

‫‪30‬‬

‫‪ ÑÑ‬ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތް ‪ 2005‬ގިންތި ‪ 01‬ން އެއްވަނަ ޓީމް (އާރު‪.‬އެޗް‪.‬ކިޔު)‬ ‫‪ ÑÑ‬އިންޓަރ ޔުނިޓް ‪ 05‬ވަނަ ފުޓްބޯޅަ މުބާރާތް ރަނަރަޕް (އާރު‪.‬އެޗް‪.‬ކިޔު)‬ ‫އޝަން ކަޕް ‪ ( 08‬މުޅި މުބާރާތުން އެއްވަނަ ޔުނިޓް ) (އާރު‪.‬އެޗް‪.‬ކިޔު)‬ ‫‪ ÑÑ‬ޝޫޓިންގ އެސޯސި ޭ‬ ‫ޓކްސް ޗެމްޕިއަންޝިޕް ‪ 2008‬ގިންތި ‪ 01‬ން އެއްވަނަ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އެމްއެންޑީއެފް ‪ 07‬ވަނަ އެތުލެ ި‬

31

‫ކުރެވުނު މުހިންމު ބައެއް މަސައްކަތްތައް‬ ‫‪ 2003ÑÑ‬ޑިސެންބަރު ‪ 19‬އަދި ‪ 20‬ވަނަ ދުވަހު މާފުށީ ޖަލުގައި ހިނގާދިޔަ ‪02‬‬ ‫ހާދިސާއާއި ގުޅިގެން ހިންގުނު އޮޕަރޭޝަން "އަމާނަތް" ކުރިއަށް ގެންދިއުމަށްޓަކައި‬ ‫ކުލިނިކެއްގެ ގޮތުގައި ކާނި ޕޯސްޓް ތައްޔާރުކުރެވުނެވެ‪ .‬މިއޮޕަރޭޝަނުގައި ހުޅުލޭގައި‬ ‫އެންމެ އިސްކޮށް މަސައްކަތްކުރެއްވީ ފ‪.‬ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު ޝަރީފް އަދި ލެފްޓިނަންޓް‬ ‫އަބްދުﷲ ޒުހުރީ‪.‬‬ ‫‪ 2001ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރ ‪ 10‬ވަނަ ދުވަހު ‪ 1630‬އިން ‪ 2100‬އަށް އެއަރކްރާފް ް‬ ‫ޓ‬ ‫އެކްސިޑެންޓެއްގައި ހަރަކާތްތެރިވާނޭގޮތުގެ ފުލްސްކޭލް އެކްސަސައިޒެއް ބާއްވާ އެއިރު‬ ‫އެކުލަވާލާފައިވާ އިމަޖެންސީ ޕްލޭންތަކަކީ ހާދިސާތަކަށް އެކަށޭނަ ޕްލޭންތަކެއްތޯ ބެލުމާއި‪،‬‬ ‫އިމަޖެންސީ ހާލަތްތަކުގައި ޕްލޭންއާއި އެއްގޮތަށް ޢަމަލުކުރާ މިންވަރު ދެނެގަތުމެވެ‪.‬‬ ‫މިއެކްސަސައިޒުގައި އިސްކޮށް ހަރަކާތެރިވީ ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬ގެ ސިފައިންނެވެ‪.‬‬ ‫ނ ބޭރުން ގެންނަ މުދާތައް ގުދަންކޮށް‪،‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސުނާމީ ކާރިސާގައި ވައިގެ މަގުން ރާއްޖެއި ް‬ ‫ހ މުދާތައް އޮޑިދޯނިފަހަރަށް ބަރުކޮށް‪،‬‬ ‫ޖަމާކޮށް‪ ،‬މާލެ އަދި ރާއްޖެތެރެއަށް ފޮނުވަންޖެ ޭ‬ ‫މގެ ޢަމަލީ މަސައްކަތް ކުރެވިފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ރައްކާތެރިކަމާއިއެކު އެފަރާތްތަކަށް ފޯރުކޮށްދިނު ު‬ ‫‪ÑÑ‬ސުނާމީ ކާރިސާ ހިނގި ދުވަހު ހުޅުލޭގައި އެވަގުތު ތިބި ފަތުރުވެރިންނާއި އާންމުންގެ‬ ‫ފުރާނަ ސަލާމަތްކުރުމަށް ކުރެވުނު ބުރަ މަސައްކަތް ފާހަގަކޮށްލެވުނެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ދިވެހި ސިފައިން އިސްނަގައިގެން އެމެރިކާގެ ސިފައިންނާއި‪ ،‬ރާއްޖޭގެ ޞިއްޙީ‬ ‫ދާއިރާއާއި ގުޅިގެން ‪ 23‬މޭ ‪ 1999‬ގައި އެއަރކްރާފްޓް އެކްސިޑެންޓެއް ދިމާވެއްޖެނަމަ‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވާނެގޮތުގެ އެކްސަސައިޒެއް ހުޅުލޭގައި ބޭއްވުން ފާހަގަކުރެވުނެވެ‪.‬‬ ‫މިއެކްސަސައިޒުގައި އެއަރކްރާފްޓް އެކްސިޑެންޓްގައި ގެއްލުންލިބޭ މީހުންނަށް ފަރުވާދިނުމަށް‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވާނެ ގޮތާއި ބެހޭގޮތުން އެކިއެކި ދައްކާލުން ބޭއްވުނެވެ‪.‬‬

‫‪32‬‬

‫‪ÑÑ‬މާލޭ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯރޓްއަށް ޖައްސަންއައި އައިލެންޑް އޭވިއޭޝަން ޑޭޝް‬ ‫‪ 08‬މަރުކާގެ ފުލައިޓް ރަންވޭއަށް ޖެއްސިތަނުން ކައްސާލައިގެން ހުޅުލޭގެ އިރުމަތި ފަރާތު‬‫މޫދަށް ވެއްޓުނު ހާދިސާގައި މީހުން ސަލާމަތްކުރުމުގެ އިތުރުން ބޯޓް މޫދުން ނެގުމަށް ހިންގުނު‬ ‫އޮޕަރޭޝަން‬ ‫‪ÑÑ‬ހުޅުލޭގެ އިރުމަތި ފަރާތަށްވެއްޓުނު " ހަމިންގ ބާރޑް" ހެލިކަޕްޓަރުން މީހުން ސަލާމަތްކުރުން‬ ‫‪ÑÑ‬ކަނޑުގެ ސަރަހައްދަށް ވެއްޓުނު "ހަމިންގ ބާރޑް" ހެލިކަޕްޓަރުން އަނިޔާލިބުނު‬ ‫ޕަސިންޖަރުންނާއި‪ ،‬ޑެޑް ބޮޑީސްތައް ހުޅުލެއަށް ގެނައުން‪ .‬އަދި ޑެޑްބޮޑީސްތައް މާލެ‬ ‫ގެނައުމަށްފަހު މާލެއިން ޤަވްމަށް ފޮނުވާލުމަށް ހިންގި އޮޕަރޭޝަން‬ ‫‪ 2004ÑÑ‬މޭ ‪ 17‬ވަނަ ދުވަހު މާލޭ ބައިނަލް އަޤުވާމީ ވައިގެ ބަނދަރުން ފުރި ޓްރާން ް‬ ‫ސ‬ ‫މޯލްޑިވިއަން އެއަރވޭސްގެ ސީޕްލޭން (‪ )8Q T.M.C‬ޓޭކް އޮފް ކުރަން އުޅުމުގެ ތެރޭގައި‬ ‫ބޯޓައް ދިމާވި މައްސަލައަކާއި ގުޅިގެން ރަންވޭ (‪ )18‬އުތުރު ކޮޅަށް ވެއްޓުމުން އެއަރ‬ ‫ޓްރެފިކް ކޮންޓްރޯލުން ހުޅުލެއަށް އެންގުމުން ހުޅުލޭގެ ހުރިހާ ސިފައިން އެލާރޓަށްގެނެސް‬ ‫އިންސިޑެންޓް ސައިޓަށް ސިފައިންގޮސް އެތަނުގައި ސީ‪.‬ސީ‪.‬އެސް ޤާއިމްކޮށް ދަތުރުކުރި ‪17‬‬ ‫ޕަސިންޖަރުންގެ ތެރެއިން ހާލުބޮޑުވި ‪ 03‬ޕަސިންޖަރުން ވަގުތުން މާލެ ފޮނުވުން‪ .‬މިހާދިސާގައި‬ ‫އިސްކޮށް ހަރަކާތްކުރެއްވީ އޯވަރޯލް ކޮމާންޑަރ އެއިރު އެން‪.‬އެސް‪.‬އެސް މޭޖަރ އަހުމަދު‬ ‫ނިލާމްއެވެ‪.‬‬ ‫އ މަސައްކަތްކުރާ ސިފައިން އެކޮމޮޑޭޝަން ބިލްޑިންގއަށް ބަދަލުކުރުމަށް ހިންގުނު‬ ‫‪ÑÑ‬ހުޅުލޭގަ ި‬ ‫ނ " އޮޕަރޭޝަން ވައިޓް ހައުސް"‬ ‫އޮޕަރޭޝަ ް‬ ‫ޕ އަދި ވީ‪.‬ވީ‪.‬އައި‪.‬ޕީ ހަރަކާތްތަކާއި ގުޅިގެން ހުޅުލޭގައި މަސައްކަތްކުރާ‬ ‫‪ÑÑ‬އެކިއެކި ވީއައި ީ‬ ‫މށް ހިންގުނު އޮޕަރޭޝަން‬ ‫ބިދޭސިން ޗެކްކުރު ަ‬ ‫‪ÑÑ‬ޓާރމިނަލްގައި އެކިއެކި ޤަވްމުތަކުގެ މީހުން ފުރުން ލަސްވެގެން ހިންގި ނުކިޔަމަންތެރިކަން‬ ‫މައިތިރިކުރުމަށް ހިންގުނު އޮޕަރޭޝަން‪.‬‬

33

34

‫ބާބު ‪3-‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬‬ ‫‪35‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އުފެއްދެވުމުގެ ކުރި‬ ‫މާލެ އަތޮޅު ހިންމަފުށީގެ އިރުމަތީ ކޮޅާ ގުޅިފައި އޮންނަ‬ ‫ގާމާދޫގައި ޖަލެއް އެޅުމުގެ މަސައްކަތް ސަރުކާރުން ފެށްޓެވީ ‪1982‬‬ ‫ވަނަ އަހަރުއެވެ‪ .‬އެތަން ނިއްމަވައި‪ ،‬އެ ޖަލުގައި ކުށްވެރިން ބައިތިއްބަން‬ ‫ފެށްޓެވީ ‪ 1983‬މާރިޗު ‪ 30‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އެ ދުވަހުން ފެށިގެން ޖަލު‬ ‫ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި‪ ،‬ސެކިއުރިޓީއަށް ސިފައިންގެ ‪ 05‬މީހުން ޑިއުޓީ‬ ‫ސެކްޝަނުން ފޮނުއްވައެވެ‪ .‬އެއީ އެންސީއޯއަކާއި ‪ 04‬ޕްރައިވެޓުންނެވެ‪.‬‬ ‫އޭރު މި މީހުން ފޮނުވަނީ ހަފްތާއަކު އެއްފަހަރު ޑިއުޓީ ބަދަލުވާ ގޮތަށެވެ‪.‬‬ ‫އެ ދުވަސްވަރު ގާމާދޫގައި ސިފައިންގެ ވަކި ޔުނިޓެއް ނުހުރެއެވެ‪ .‬އޭރު‬ ‫ޑިއުޓީއަށްދާ ސިފައިން ގާމާދޫގައި ތިބެނީ ޕްރިޒަންސް ޑިވިޜަނަށް‬ ‫ދީފައިހުންނަ ކުޑަ ކޮޓަރި އެވެ‪ .‬އޮފީހެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރަނީވެސް‬ ‫ޕްރިޒަންސް ޑިވިޜަންގެ އޮފީހެވެ‪ .‬ޖަލުގައި ސިފައިންގެ ރޯލަކީ މައްސަލައެއް‬ ‫ދިމާވެއްޖެނަމަ އެކަން ހައްލުކުރުމެވެ‪ 1988 .‬ނޮވެންބަރު ‪ 03‬އާ‬ ‫ހަމައަށް ގާމާދޫގައި ސިފައިން ކުރަމުންދިޔަ ޑިއުޓީގެ ކަންތައްތައް ކުރިއަށް‬ ‫ގެންދިޔައީ މިގޮތަށެވެ‪.‬‬ ‫ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ޙަމަލާއާ ގުޅިގެން ގާމާދޫ‬ ‫ޖަލުގައި ކުށްވެރިން ހައްޔަރުކޮށް ކުށްވެރިން ބެލެހެއްޓުމުގެ މަސައްކަތް‬ ‫އިންޑިއާ ސިފައިންނާއި ދިވެހި ސިފައިންނާ ގުޅިގެން ކުރަންފެށިއެވެ‪.‬‬ ‫އެކަމަށް ސިފައިންގެ ތެރެއިން ފުރަތަމަ ނެގުނު މީހުންނާއެކު ގާމާދޫއަށް‬ ‫ދިޔައީ މޭޖަރ (ރިޓަޔަރޑް) ޔޫސުފް ސަލީމެވެ‪ .‬ގާމާދޫގައި ކިޔުއާރުއެފް‬ ‫ޔުނިޓް ‪ 2‬ގެ ނަމުގައި ޔުނިޓެއް އުފެދުނީ އޭގެފަހުންނެވެ‪.‬‬

‫‪36‬‬

‫‪a a‬ހިންމަފުށީގެ އޭރިއަލް ފޮޓޯއެއް‪ .‬ފާހަގަ ކުރެވިފައި އެވަނީ ގާމާދޫ ސަރަޙައްދު‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އުފެއްދެވުން‬ ‫ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް ޔުނިޓް ‪ 2‬އުފެއްދެވީ ‪ 1988‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ‬ ‫ޢުދުވާނީ ޙަމަލާގައި ބައިވެރިވި ތަމަޅަ ހަނގުރާމަވެރިންނާއި ދިވެހި ޚާއިނުން ޖަލުގައި ގާމާދޫ‬ ‫ޖަލުގައި ހައްޔަރު ކުރުމާގުޅިގެން ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމަށެވެ‪ .‬އޭރު އެ ޔުނިޓުގެ މައިގަނޑު‬ ‫ޒިންމާއަކީ ޖަލުގެ ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމުގެ އިތުރުން‪ ،‬މާލެއަށް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި‬ ‫ރެއިންފޯސްމަންޓެއްގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވުމެވެ‪ .‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އުފެއްދެވީ ‪1989‬‬ ‫ޑިސެންބަރު ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬މި ޔުނިޓްގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ‬ ‫މޭޖަރ ޙުސައިން އިބްރާހީމް ފުޅެވެ‪( .‬މަރުޙޫމް ޙުސައިން އިބްރާހީމްފުޅަށް ކާނަލްގެ މަޤާމު‬ ‫ލިބިވަޑައިގެންނެވީ ‪ 21‬އެޕްރީލް ‪ 1992‬ގައެވެ‪).‬‬ ‫ތަމަޅަ ޓެރަރިސްޓުންގެ ތެރެއިން ބައެއް މީހުންނާއި ދިވެހި ކުށްވެރިން ޖަލަށް‬ ‫ޙުކުމް ކުރެވިފައި ތިބިއިރު‪ ،‬ތަމަޅައިންގެ ބަޔަކު ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކަށް އަރުވާލާފައިވެސް‬ ‫ތިއްބެވެ‪ .‬އިންޑިއާ ސިފައިން ‪ 1989‬ނޮވެންބަރު ‪ 3‬ވަނަ ދުވަހު ރާއްޖެއިން ދިއުމާގުޅިގެން‬ ‫ގާމާދޫ އާއި ޖަލުގެ ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމުގެ ހުރިހާ ކަމެއް ކުރަމުން ގެންދިޔައީ ކިޔުއާރުއެފް‬ ‫ޔުނިޓް ‪ 2‬ގެ ސިފައިންނެވެ‪ .‬އެ ދުވަސްވަރު ގާމާދޫގެ ވަށައިގެން ބެލެހެއްޓޭނެ ގޮތަށް ‪9‬‬ ‫ބަންކަރު ޖަހައި‪ ،‬ތިން ޑިއުޓީ ޕޯސްޓް ޤާއިމުކޮށްފައި ހުއްޓެވެ‪ .‬އޭގެ ތެރެއިން ސިފައިން‬ ‫ނިދާ ހަދަމުން ދިޔައީ ‪ 2‬ޕޯސްޓެއްގައެވެ‪ .‬އެއީ ޖަލުގެ ބިތްދޮށް ފަރާތުގައި ހުންނަ ފުނަ‬ ‫ޕޯސްޓާއި ޖަލުގެ ދެކުނު ފަރާތުގައި ހުންނަ މިދިލި ޕޯސްޓެވެ‪ .‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ‬ ‫ޙަމަލާގައި ބައިވެރިވި ހުރިހާ ސްރީލަންކާގެ ރައްޔިތުން ދިވެހި ސަރުކާރުން އެ ޤައުމުގެ‬ ‫ސަރުކާރާ ޙަވާލު ކުރެއްވުމާގުޅިގެން‪ 1994 ،‬ފެބުރުއަރީ ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހު "ކިޔުއާރުއެފް‬ ‫ޔުނިޓް ‪ "2‬އުވާލެއްވިއެވެ‪ .‬އެ ދުވަހު ޕޮލިސް ހެޑްކްއޯޓާރޒުގެ ދަށުން ހިންގަވާ ޔުނިޓެއްގެ‬ ‫ގޮތުގައި "ގާމާދޫ ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް" އުފެއްދެވިއެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬ހަށިހެޔޮކަމުގެ އިމްތިހާނެއްގައި ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬ގެ ސިފައިން ދުވަނީ‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫ގާމާދޫ ޖަލުގައި ހިނގި އަލިފާނުގެ ހާދިސާ އަދި ދެވަނަ ފަހަރަށް ކިޔުއާރުއެފް ‪ 2‬އުފެއްދެވުން‬ ‫ގާމާދޫ ޖަލުގެ ސެކިއުރިޓީ ބަލަހައްޓަމުންދިޔަ‪ ،‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އުވާލައި‪،‬‬ ‫ޖަލު ބެލެހެއްޓުން ހަވާލު ކުރެއްވީ ޕްރިޒަންސް ޑިވިޜަނާއެވެ‪ .‬ޖަލު ބެލެހެއްޓުމުގައި‬ ‫ޕްރިޒަންސް ޑިވިޜަންގެ ސެކިއުރިޓީންނަށް އެހީތެރިކަމެއް ބޭނުންވެއްޖެ ހިނދެއްގައި އެ‬ ‫އެހީތެރިކަމެއް ދިނުމަށްޓަކައި ގާމާދޫ ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓުގެ ސިފައިން އެރަށުގައި ތިއްބެވެ‪.‬‬ ‫މިގޮތަށް ޑިއުޓީ އަދާކުރަމުން ދަނިކޮށް ‪ 1998‬ޖުލައި ‪ 31‬ވަނަދުވަހުގެ ރޭ‬ ‫ގާތްގަނޑަކަށް ‪1130‬ގައި ގާމާދޫ ޖަލުގެ ކުށްވެރިންގެ ތެރެއިން ބަޔަކު ޖަލުގައި ރޯކޮށްލިއެވެ‪.‬‬ ‫މި ހާދިސާގައި ޖަލުގައި ރޯކޮށްލައި‪ ،‬ޖަލުގެ ތަންތަނަށް ގެއްލުންދީ‪ ،‬ކުށްވެރިން ހިންމަފުށީގެ‬ ‫އަވަށުތެރެއަށް ދާކަމުގެ މަޢުލޫމާތު ސިފައިންގެ ހެޑްކްއޯޓާރޒަށް ލިބުމާގުޅިއެއް‪ ،‬ސިފައިންގެ‬ ‫ޕްރައިވެޓުންނާއި އެންސީއޯއިންގެ ‪ 60‬ބޭކަލުންނާއިއެކު ‪ 3‬އޮފިސަރުންގެ ޓީމެއް މާލެއިން‬ ‫ގާމާދޫއަށްގޮސް‪ ،‬ގާމާދޫ ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓުގެ ސިފައިންނާ ގުޅިގެން ޖަލުގައި އޭރުތިބި ‪599‬‬ ‫ކުށްވެރިން ކޮންޓްރޯލްކޮށް‪ ،‬ސިފައިން ޖަލާ ހަވާލުވިއެވެ‪ .‬އެރޭ ގާމާދޫގައި ސިފައިން ހިންގި‬ ‫ޚާއްޞަ އޮޕަރޭޝަނަށް މާލެއިން ފޮނުއްވި ތިން އޮފިސަރުންނަކީ ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް‬ ‫ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް‪ ،‬ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އަޙްމަދު ޒަރީރު އަދި ލެފްޓިނަންޓް އަޙްމަދު‬ ‫ނަސީމެވެ‪ .‬މި ހާދިސާއާ ގުޅިގެން ގާމާދޫ ޖަލުގައި ހައްޔަރުކުރެވޭ މީހުން ބަލަހައްޓާނީ‬ ‫ސިފައިން ކަމުގައި ސިފައިންގެ ވެރިޔާ ހަމަޖެއްސެވުމާގުޅިގެން ‪ 1998‬އޮގަސްޓް‬ ‫‪ 19‬ވަނަ ދުވަހު ކިއުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އަލުން އުފެއްދެވިއެވެ‪ .‬އޭރު އެ ޔުނިޓްގެ‬ ‫މައިގަނޑު ޒިންމާއަށް ހަމަޖެއްސެވީ ގާމާދޫ ޖަލާއި މާފުށީ ވަގުތީ ޖަލުގައި ހައްޔަރު ކުރެވޭ‬ ‫މީހުން ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ސިފައިންގެ ފެންވަރުގައި ބޭއްވޭ ކަންތައްތަކުގައި ޢަމަލީ ގޮތުން‬ ‫ބައިވެރިވުމެވެ‪ .‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬އަލުން އުފައްދަވައި އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ އަކަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވީ ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އާދަމް މުޙައްމަދެވެ‪.‬‬

‫‪38‬‬

‫‪a a‬ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬ގެ ސިފައިންނާ އޭރުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަދި ސިފައިންގެ އެންމެމަތީވެރިޔާ ބައްދަލު ކުރައްވާ ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަނީ‬

‫ފުރަތަމަ ހަމަޖެއްސެވީ ސިފައިންގެ ޔުނިޓްތަކުން މީހުން ނަގައިގެން ކޮންމެ ތިން‬ ‫މަހަކުން ޑިއުޓީ ބަދަލުކުރާ ގޮތަށް އެ ޔުނިޓް ހިންގެވުމަށެވެ‪ .‬ނަމަވެސް ‪ 1998‬ޑިސެންބަރު‬ ‫‪ 08‬ވަނަ ދުވަހު‪ ،‬އޭރު ސިފައިންގެ އެކިއެކި ޔުނިޓުތަކުން ދޫކޮށްގެން އެ ޔުނިޓުގައި ޚިދުމަތް‬ ‫ކުރަމުންދިޔަ މީހުންގެ ތެރެއިން ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުއް ރައޫފް ފިޔަވައި ހުރިހާ އެންމެންނަކީ‬ ‫އެ ޔުނިޓުގެ ދާއިމީ މުވައްޒަފުންކަމުގައި ‪ 21/98‬އޯޑަރުން ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬މި ބަދަލާއެކު‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އާ ގުޅިގެން ހިނގަމުންދާގޮތަށް ހަމަޖައްސަވައި‪ ،‬ކިއުއާރުއެފް ‪2‬ގެ‬ ‫ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ މޭޖަރ ޝައުކަތު އިބްރާހީމެވެ‪ .‬ބޭސް ކޮމާންޑަރަކަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވީ ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އާދަމް މުޙައްމަދެވެ‪.‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬މާފުށްޓަށް ބަދަލުވުން‬ ‫ ގާމާދޫ ޖަލުގައި ގައިދީން ރޯކޮށްލައި އަންދާލުމާގުޅިގެން ކ‪ .‬މާފުށީގައި‬ ‫ޖަލެއް ހައްދަވަން ސަރުކާރުން ނިންމެވިއެވެ‪ .‬މާފުށީގައި އެސްޓީއޯއިން ކުރިން މަސްކިރަން‬ ‫ބޭނުންކުރި ސަހައްދުގައި ހުރި އިމާރާތްތަކާ ގުދަންތައް ބޭނުންކޮށްގެން އެތަނުގައި ‪800‬‬ ‫މީހުންގެ ޖާގައިގެ ވަގުތީ ޖަލެއް ހެދިއެވެ‪ .‬އަދި މި ޖަލަށް ކުށްވެރިން ބަދަލުކޮށް އެޖަލުގެ‬ ‫ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި ‪ 5‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 1998‬ގައި ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ‬ ‫އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމް ކޮމެޓީއެއް އުފެއްދިއެވެ‪ .‬ގާމާދޫ ޖަލުގައި ތިބި‬ ‫ކުށްވެރިން މާފުށީ ޖަލަށް ބަދަލުކުރުމާއެކު ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬ޤާއިމު ކުރެވިފައިވާ ރަށަކީ‬ ‫މާލެ އަތޮޅު މާފުށި ކަމުގައި ހަމަޖެހިގެން ދިޔައެވެ‪ 1999 .‬މޭ ‪ 12‬ވަނަ ދުވަހު ޗީފް އޮފް‬ ‫ސްޓާފް ބްރިގޭޑިއަރ މުޙައްމަދު ޒާހިރު ކ‪ .‬މާފުށްޓަށް ކުރެއްވި ޒިއާރަތުގައި‪ ،‬ޖަލުގައި‬ ‫ހައްޔަރުކުރެވިފައި ތިބޭ މީހުން އެމީހުންގެ އާއިލާތަކާ ބައްދަލުކުރުމަށް ޢިމާރާތް ކުރެވުނު ގެ‬ ‫ހުޅުވައި ދެއްވިއެވެ‪ .‬ފަހުން ޕޮލިސް ހެޑްކްއޯޓާރޒުގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ހިނގާގޮތަށް ގާމާދޫ‬ ‫ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް ގާމާދޫގައި ހިގަމުން އައެވެ‪.‬‬ ‫‪ 2003‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހު ކިޔުއާރުއެފް ‪ 02‬އުވާލައި‪ ،‬އެ ޔުނިޓު ެ‬ ‫ގ‬ ‫ނަން "މާފުށީ ޖަލުބަލަހައްޓާ ޔުނިޓް" (އެމްޖޭއެސް)ގެ ނަމަށް ބަދަލުކުރެއްވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ‬ ‫‪ .)21/2003‬އަދި ‪ 2003‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހު "ޑިޓެންޝަން ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް"ގެ‬ ‫ނަމުގައި ޔުނިޓެއް އުފައްދަވައި އެ ޔުނިޓަކީ ޕޮލިސް ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ ދަށުން މަސައްކަތްކުރާ‬ ‫ޔުނިޓެއްކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬މި ބަދަލާގުޅިގެން މާފުށީ ޖަލު ބަލަހައްޓާ ޔުނިޓާއި ގާމާދޫ‬ ‫ސެކިޔުރިޓީ ޔުނިޓް ވެސް އެ ޔުނިޓުގެ ދަށަށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬ޑިޓެންޝަން ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ޔުނިޓުގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް އިބްރާހީމް ރަޝީދެވެ‪.‬‬ ‫ޖަލުގައި ހިނގި ހަމަނުޖެހުމެއް ކޮންޓްރޯލްކުރުމަށް ‪ 2003‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 19‬ވަނަ ދުވަހުގެރޭ‬ ‫ކަރެކްޝަނަލް ސާރވިސްގެ މުވައްޒަފުންނާއި ސިފައިންނާ ގުޅިގެން ހިންގި އޮޕަރޭޝަނަށްފަހު‬

‫‪a a‬މާފުށީ ޖަލުގެ ސެކިއުރިޓީ ބަލަހައްޓާ ޔުނިޓް ‪ /‬އެންއެސްއެސް މާފުށި‬

‫ހިނގާދިޔަ ހިތާމަވެރި ހާދިސާތަކާ ގުޅިގެން ޖަލު ބެލެހެއްޓުމުގެ ކަންތައްތައް ކަރެކްޝަނަލް‬ ‫ސާރވިސްއާ ހަވާލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬ސިފައިންގެ ތެރެއިން ފުލުހުން ވަކިކުރައްވައި ވަކި‬ ‫މުއައްސަސާއަކަށް ދިވެހި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތް ‪ 2004‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 1‬ވަނަ ދުވަހު ބަދަލު‬ ‫ކުރައްވުމާއެކު މާފުށީ ޖަލު ބަލަހައްޓާ ޔުނިޓުން ކުރަމުންދިޔަ މަސައްކަތްތައް ފުލުހުންގެ‬ ‫ޚިދުމަތެއް ކަމުގައި ހަމަޖެހިގެން ދިޔައެވެ‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪2‬ގެ ވެރިންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ބޭފުޅުން‬ ‫‪ 1989‬ޑިސެންބަރު ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހު ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް ޔުނިޓް ‪2‬‬ ‫އުފެއްދެވިއިރު އެ ޔުނިޓްގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ މޭޖަރ ޙުސައިން އިބްރާހީމް‬ ‫ފުޅު (ކާށިދޫ ޙުސައިންފުޅު) އެވެ‪ .‬ކާނަލް ޙުސައިން އިބްރާހީމަށްފަހު‪ ،‬އެ ޔުނިޓުގެ ކަންތައްތައް‬ ‫ބަލަހައްޓަވަމުން ގެންދެވީ ކާނަލް މުޙައްމަދު ޒާހިރުގެ ބެއްލެވުމުގެ ދަށުންނެވެ‪ .‬އޭރު ގާމާދޫގެ‬ ‫ޖަލުގެ ކަންތައްތައް ބަލަހައްޓަވަން ސިފައިންގެ ފަރާތުން އިސްކޮށް ގާމާދޫގައި ހުންނަވަނީ‬ ‫ކޯޕްރަލް ޢަބްދުލްޣަފޫރު އާދަމް (ފަލްކަން) އެވެ‪ .‬ކިޔުއާރުއެފްގައި އިސްކޮން ހުންނަވަނީ ކޯޕްރަލް‬ ‫މުޙައްމަދު ނާޒިމެވެ‪ 1994 .‬ފެބުރުއަރީ ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހު "ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ "2‬އުވާލައްވައި‪،‬‬ ‫ގާމާދޫ ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް އުފައްދަވައި ޕޮލިސް ސާރވިސްގެ ދަށަށް ބަދަލު ކުރެއްވުމުން އެންމެ‬ ‫އިސް ބޭފުޅެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނެވީ ކާނަލް އާދަމް ޒާހިރެވެ‪ .‬ގާމާދޫ ޖަލުގައި ހިނގި އަލިފާނުގެ‬ ‫ހާދިސާ ހިނގުމާގުޅިގެން ‪ 1998‬އޮގަސްޓް ‪ 19‬ވަނަ ދުވަހު ދެވަނަ ފަހަރަށް ކިޔުއާރުއެފް‬ ‫ޔުނިޓް ‪ 2‬އުފައްދަވައި‪ ،‬އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ އަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އާދަމް‬ ‫މުޙައްމަދެވެ‪ .‬އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ އެހީތެރިންނަށް ހަމަޖެއްސެވީ ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުއް‬ ‫ރައޫފްއާއި ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމެވެ‪( .‬އޯޑަރ ‪ 1998 .)16/98‬އޮގަސްޓް ‪ 19‬އިން‪.‬‬ ‫‪ 1998‬ޑިސެންބަރު ‪ 08‬އަށް ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬ގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ އަކަށް ހުންނެވީ ފަސްޓް‬ ‫ލެފްޓިނަންޓް އާދަމް މުޙައްމަދެވެ‪.‬‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ‪ 2‬ގާމާދޫން މާފުށްޓަށް ބަދަލުކޮށް‪ 1998 ،‬ޑިސެންބަރު ‪ 08‬ވަ ަ‬ ‫ނ‬ ‫ދުވަހު އޭރު ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 2‬ގައި މަސައްކަތްކުރަމުންދިޔަ ހުރިހާ ސިފައިން އެ ޔުނިޓުގެ‬ ‫ދާއިމީ މުވައްޒަފުންކަމަށް ހަމަޖައްސަވައި‪ ،‬ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ މޭޖަރ‬ ‫ޝައުކަތު އިބްރާހީމެވެ‪ .‬ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ މޭޖަރ ފަރުޙަތު‬ ‫ޝަހީރެވެ‪ .‬ކިޔުއާރުއެފް ‪ 2‬ގެ ބޭސް ކޮމާންޑަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އާދަމް‬ ‫މުޙައްމަދެވެ‪ .‬އެހީތެރިއަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމެވެ‪ 1999 .‬އެޕްރީލް‬ ‫‪ 28‬ވަނަ ދުވަހު ކިޔުއާރުއެފް ‪ 2‬ގެ ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑަރުކަމަށް މޭޖަރ ފަރުޙަތު ޝަހީރުގެ‬

‫‪40‬‬

‫ބަދަލުގައި މޭޖަރ އަޙްމަދު މުޙައްމަދު ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ 2001 .‬ނޮވެންބަރު ‪ 25‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ‪ 2‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރ ކާނަލް ޝައުކަތު އިބްރާހީމާއި ކޮމާންޑިންގ‬ ‫އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާ މޭޖަރ އަޙްމަދު މުޙައްމަދު އެ މަޤާމުން ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ދުވަހު ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ލަޠީފަށް ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާކަން‬ ‫ދެއްވިއެވެ‪ 2002 .‬މޭ ‪ 09‬ވަނަ ދުވަހު ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬ގެ ބޭސްކޮމާންޑަރުގެ އެހީތެރިޔާކަމުން‬ ‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމް ކިޔުއާރުއެފް ‪1‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ‬ ‫އެހީތެރިޔާ ކަމަށް ބަދަލުކުރައްވައި‪ ،‬ކިޔުއާރުއެފް ‪ 2‬ގެ ބޭސްކޮމާންޑަރުގެ އެހީތެރިޔާކަމަށް‬ ‫ލެފްޓިނަންޓް އާދިލް ރަޝީދު ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ 2003‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހު ކިޔުއާރުއެފް ‪ 02‬އުވާލައި‪ ،‬އެ ޔުނިޓުގެ‬ ‫ނަން "މާފުށީ ޖަލުބަލަހައްޓާ ޔުނިޓް" (އެމްޖޭއެސް)ގެ ނަމަށް ބަދަލުކުރެއްވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ‬ ‫‪ .)21/2003‬އަދި ހަމަ އެ ދުވަހު "ޑިޓެންޝަން ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓް"ގެ ނަމުގައި ޔުނިޓެއް‬ ‫އުފައްދަވައި އެ ޔުނިޓަކީ ޕޮލިސް ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ ދަށުން މަސައްކަތްކުރާ ޔުނިޓެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އެ ޔުނިޓުގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް‬ ‫އިބްރާހީމް ރަޝީދެވެ‪ .‬މި ބަދަލާއެކު‪ ،‬ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުﷲ ރިޔާޒް ގާމާދޫ ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ޔުނިޓުގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ މަޤާމުން އެޔުނިޓުގެ އޮފިސަރ އިންޗާޖުގެ މަޤާމަށް ބަދަލު‬ ‫ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬ޑިޓެންޝަން ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓުގެ އެ ދުވަހު ކިޔުއާރުއެފް ‪2‬ގެ ކޮމާންޑިންގ‬ ‫އޮފިސަރުގެ މަޤާމުން ޑިޓެންޝަން ސެކިއުރިޓީ ޔުނިޓުގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ‬ ‫މަޤާމަށާއި މާފުށީ ޖަލުގެ ސެކިއުރިޓީ ބަލަހައްޓާ ޔުނިޓުގެ އޮފިސަރ އިންޗާޖް ކަމަށް ކެޕްޓަން‬ ‫އާދަމް މުޙައްމަދު ހަމަޖައްސަވައި‪ ،‬މާފުށީ ޖަލުގެ ސެކިއުރިޓީ ބަލަހައްޓާ ޔުނިޓުގެ އޮފިސަރ‬ ‫އިންޗާޖުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު އަސްވާން ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪.‬‬

‫ކި ޔު އާ ރު އެ ފް ‪ 2‬ގެ ކޮ މާ ން ޑަ ރު ން‬

‫މޭޖަރ ޖެރެނަލް (ރިޓަޔަރޑް) މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލް‬

‫ޔުނިޓްތައް‬ ‫ފޯސް‬ ‫ރިއެކްޝަން‬ ‫ކްއިކް‬ ‫އުފެއްދެވުމުގެ ކުރިން ހުޅެލާއި ގާމާދޫއާއި މާލޭގެ ސިފައިންގެ‬ ‫ހެޑްކްއޯޓާރޒް ބެލެހެއްޓުމުގެ މަސައްކަތް ކުރަމުން ދިޔައީ‬ ‫"އިމަޖެންސީ ފޯސް" އިންނެވެ‪ .‬މި ފޯސްތަކުގެ ކަންތައްތައް‬ ‫ބެލެހެއްޓެވުމުގައި އޭރުގެ ކެޕްޓަން މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލް ވަރަށް‬ ‫ހަރަކާތްތެރި އިސް ދައުރެއް އަދާކުރެއްވިއެވެ‪ .‬ބައެއް ރޭރޭ‬ ‫ހުޅުލެއަށް އަދި އަނެއްބައި ރޭރޭ ގާމާދޫއަށް ސިއްރިޔާތުގައި‬ ‫އަރުއްވައި‪ ،‬ސިފައިންގެ ރެޑިނަސް ލެވެލް ހުރިނެތްގޮތް‬ ‫ބައްލަވައި ތަފާތު ތަމްރީނު ޕްރޮގްރާމްތައް ހިންގަވަމުން‬ ‫ގެންދެވިއެވެ‪ .‬އެ ތަމްރީނުތަކުން ހޮވާލެވުނު ޒުވާން‬ ‫ސިފައިންނަށް ފުރަތަމަ ސްޕެޝަލް ޓާސްކް ފޯސް ޓްރޭނިންގ‬ ‫ހެދުމަށް ފުރުސަތު ލިބިގެންދިޔައެވެ‪ .‬ކްއިކް ރިއެކްޝަން‬ ‫ފޯސްގެ ޔުނިޓްތައް ރަސްމީކޮށް އުފެދިގެން ދިޔައީ އެ ބޭކަލުން‬ ‫އެ ތަމްރީނު ފުރިހަމަކޮށްގެން އައުމުންނެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް ޙުސައިން އިބްރާހީމް ފުޅު‬

‫މޭޖަރ ޖެރެނަލް (ރިޓަޔަރޑް) މުޙައްމަދު ޒާޙިރު‬

‫ކެޕްޓަން އާދަމް މުޙައްމަދު‬

‫ކާނަލް ޝައުކަތު އިބްރާހީމް‬

‫‪41‬‬

42

‫ބާބު ‪4-‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬‬ ‫‪43‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އުފެއްދުމުގެކުރި‬ ‫ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް ޔުނިޓް ‪ 3‬އާ ހަވާލުވި މަސްއޫލިއްޔަތުތައް އެ ޔުނިޓް އުފެއްދެވުމުގެ ކުރިން އަދާކުރަމުން‬ ‫އައީ ބަންޑާރަކޮށީގައި ޤާއިމުވެފައި އޮތް އިމަޖެންސީ ފޯސް އިންނެވެ‪ .‬އިމަޖެންސީ ފޯސް އަކީ ‪ 1988‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ‬ ‫ޢުދުވާނީ ހަމަލާއާ ގުޅިގެން ސިފައިންގެ އޮނިގަނޑަށް ގެންނެވި ބަދަލުތަކުގެ ތެރެއިން ‪ 1991‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 1‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫އުފެއްދި ފޯސް އެކެވެ‪ .‬އިމަޖެންސީ ފޯސްގެ ގޮތުގައި ބަންޑާރަކޮށީގައި ޤާއިމުކުރި ފޯސްގެ ކޮމާންޑަރަކަށް ފުރަތަމަ ހަމަޖެއްސެވީ‬ ‫އޭރުގެ ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް އާދަމް ޒާހިރެވެ‪ .‬ނޮވެންބަރު ތިނެއްގެ ޢުދުވާނީ ހަމަލާގެ ކުރިން ބަންޑާރަކޮށި ހިމާޔަތްކޮށް‪ ،‬ޑިއުޓީ‬ ‫މަރަމުން އައީ ޑިއުޓީ ސެކްޝަނުގެ ބެލުމުގެ ދަށުން ޓާސްކްފޯސް މީހުންނެވެ‪( .‬ނޯޓް‪ :‬މިކަމާބެހޭ ތަފްސީލް މަޢުލޫމާތު މި ފޮތުގެ‬ ‫ބާބު ‪ 1‬ގައި ހިމެނިފައިވާނެއެވެ‪).‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އުފެއްދުން‬

‫‪a a‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އުފެދުމުގެ ކުރިން ސިފައިންގެ ހެޑްކްއޯޓާރޒް‬ ‫‪ /‬ބަންޑާރަކޮށީގައި އޮތް އިމަޖެންސީ ފޯސްގެ ކޮމާންޑަރަކަށް ހުންނެވި‬ ‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) އާދަމް ޒާހިރު‪.‬‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އުފެއްދެވީ ‪ 1993‬ޖުލައި ‪ 26‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬މި ނަމުގައި އެ ޔުނިޓް އުފެއްދެވި ނަމަވެސް ޔުނިޓްގެ އަހަރީ ދުވަހެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަ ކުރަމުން އައީ‬ ‫ޑިއުޓީ ސެކްޝަން އުވާލި ދުވަސް ކަމުގައިވާ މާރިޗް މަހުގެ ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް ‪ 29‬މާރިޗް ‪ 1995‬ގައި ނެރުއްވި ‪ 14/95‬ނަންބަރު ސާކިޔުލަރ އިން ކިޔުއާރުއެފް ‪ 3‬ގެ‬ ‫އަހަރީ ދުވަހަކީ ސެޕްޓެންބަރު މަހުގެ ‪ 1‬ވަނަ ދުވަސް ކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އެ ގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވީ ‪ 1991‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 1‬ވަނަ ދުވަހަކީ ކިޔުއާރުއެފް ‪ 3‬އުފެދުނު ދުވަސްކަމަށް‬ ‫ބައްލަވާފައެވެ‪ .‬އެ ދުވަހަކީ ބަންޑާރަކޮށީގައި ޤާއިމުކުރި އިމަޖެންސީ ފޯސް އުފެއްދެވި ދުވަހެވެ‪.‬‬ ‫މި ޔުނިޓުގެ މައިގަނޑު މަޤްޞަދަކީ ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސްތަކުގެ މަޤްޞަދެވެ‪ .‬އެއީ ދިވެހިޤައުމުގެ މިނިވަންކަމާ ސިޔާދަތަށް އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެ ކޮންމެ ކަމަކާއި‪ ،‬ޤައުމަށް‬ ‫ދިމާވާ ނުރައްކާތެރި ކާރިސާތަކާ ޙާދިސާތައްފަދަ ޙާލަތްތަކުގައި ވަގުތުން ޙަރަކާތްތެރި ވުމަށް ތައްޔާރަށް ތިބުމާއި ކުއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް އާއި ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ އަސްކަރީމަރުކަޒުތައް‬ ‫ޙިމާޔަތްކޮށް ބެލެހެއްޓުމެވެ‪ .‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އާ ހަވާލުވި މަރުކަޒަކީ ބަންޑާރަކޮށްޓެވެ‪ .‬މި ޔުނިޓް އުފެއްދެވިއިރު އެންމެ ފުރަތަމަ މިޔުނިޓުގެ މިޝަން ހާސިލު ކުރުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހުނު‬ ‫މުހިއްމު ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި‪ ،‬މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ އެވަގުތަކު ހިނގަމުންދާ ޢިމާރާތެއް ޙިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ސިފައިންގެ‬ ‫މަރުކަޒުތައް ދިފާޢުކޮށް ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގެ ކޯއްޓޭއަށް ޤައުމީ ދިދަ ރަސްމީ ޢިއްޒަތުގައި ނަގާ ތިރިކުރުމާއި‪ ،‬ސަރުކާރުގެ އޮފީސްތަކުގެ ތަޅުދަނޑިތަކާ ޙަވާލުވެ‪،‬‬ ‫ހުއްދަކުރެވިފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ދޫކޮށް ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ބަންޑާރަކޮށީގައި ހުންނަ ‪ 02‬ސައިރަން ކޮންމެ ދުވަހަކު ‪ 08:00‬އާއި ‪ 06:00‬ގައި ޓެސްޓްކުރުމާއި ސިފައިންގެ އެތެރޭގައި ހުންނަ‬ ‫ސިފައިންގެ ދިދައާއި ޤައުމީ ދިދަ ނަގާ އަދި ތިރިކުރުން ފަދަ މުހިއްމު މަސައްކަތްތައް ހިމެނެވެ‪.‬‬

‫‪44‬‬

‫ސިފައިންގޭގައި ބޭއްވި ‪ 2‬ވަނަ ފޯސްމާޗް މުބާރާތުން ‪ 1‬ވަނަ ހޯދި ކިޔުއާރުއެފް ‪ 3‬ގެ ޓީމް‬

‫ސިފައިންގެ ޔުނިޓްތަކުގެ މެދުގައި ‪ 2005‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ރިލޭ ފެސްޓިވަލްގެ ތެރެއިން‬

‫ސިފައިންގެ ޔުނިޓްތަކުގެ މެދުގައި ‪ 2005‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ރިލޭ ފެސްޓިވަލްގެ ތެރެއިން‬

‫ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬ގެ އަލްފާ ޕްލެޓޫނު (‪)1997‬‬

‫‪45‬‬

‫މުހިންމު މަސައްކަތްތައް ‪ -‬ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬‬ ‫ނ ދުވަހު މާފުށީގައި ޖަލުގައި‬ ‫‪ 2003 Ñ Ñ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 19‬އާއި ‪ 20‬ވަ ަ‬ ‫ހިނގައިދިޔަ ހާދިސާއާ ގުޅިގެން މާލޭގައި ހިނގި ހަމަނުޖެހުން ހުއްޓުވައި‪،‬‬ ‫އާންމު ހާލަތަށް ގެނައުމަށް ކުރި މަސައްކަތް‪.‬‬ ‫‪ 2003Ñ Ñ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 19‬ދުވަހު މާފުށީ ޖަލުގައި ނިޔާވި މ‪.‬‬ ‫އޭޝިއާ ޙަސަން އީވާން ނަސީމުގެ ހަށިގަނޑު މާލެގެނެސް‪ ،‬އާސަހަރާގައި‬ ‫ބާއްވާފައި ވަނިކޮށް އެތަނަށް އޭރުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛު‬ ‫މައުމޫން ޢަބްދުލްޤައްޔޫމް ވަޑައިގަންނަވަން ބޭނުންފުޅުވުމުން އެތަނާއި‬ ‫އެ ސަރަޙައްދުގެ ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުން‪ .‬އެ ވަގުތަކީ ގިނަ އަދަދެއްގެ‬ ‫އާންމު ރައްޔިތުން އެތަނަށް އެއްވެ ހިތްހަމަނުޖެހުން ފާޅުކޮށް‪ ،‬ސަރުކާރާއި‬ ‫ސިފައިންނާ ދެކޮޅަށް ޝުޢޫރުފާޅުކުރަމުން ދިޔަ ހަލަބޮލި ވަގުތެއް‪ .‬އެ ނާޒުކު‬ ‫ދަނޑިވަޅުގައި ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާއަށް އާސަހަރާއަށް ވަޑައިގެން މަރުޙޫމްގެ‬ ‫މޫނު ދެކެވަޑައިގެން ޢާއިލާއާ ބައްދަލުކުރައްވައި ރައްކާތެރިކަމާއެކު އެނބުރި‬ ‫ވަޑައިގެންނެވުމުގެ ސެކިޔުއިރިޓީގެ ކަންތައްތައް ހަމަޖެއްސީ ކިޔުއާރުއެފް‬ ‫ޔުނިޓް ‪3‬ން ދިޔަ ‪ 30‬މީހުންގެ ޕްލެޓޫނަކުން‪ .‬މި ޚާއްޞަ އޮޕަރޭޝަން‬ ‫ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ޕްލެޓޫނުގެ ކޮމާންޑަރެއްގެ ގޮތުގައި އެ ސަރަޙައްދަށް‬ ‫ފޮނުއްވީ އޭރުގެ ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުއް ރައޫފް‪.‬‬ ‫‪Ñ Ñ‬މިހާތަނަށް ރާއްޖެއިން ފެނުނު އެންމެ ގިނަ އަދަދެއްގެ މަސްތުވާ‬ ‫ތަކެތިކަމަށްވާ‪ 2006 ،‬އެޕްރީލް ‪ 22‬ވަނަ ދުވަހު އުޖާލާ ދޯނީގެ ފަޅުވެރިން‬ ‫ހޯދި ‪ 22.2‬ޓަނުގެ މަސްތުވާ ތަކެތި ސަރުކާރާ ހަވާލުކުރުމުގައި އޭރުގެ‬ ‫ލެފްޓިނަންޓް އަޙްމަދު ފަޔާޟް ޢަލީ ރިޟާ އާއި ސާރޖެންޓް އަޙްމަދު ފިރާޤް‬ ‫ވަރަށް މުހިއްމު ދައުރެއް އަދާކުރި‪.‬‬

‫‪46‬‬

‫‪a a‬ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬ގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ބައެއް ސީނިއަރ އެންސީއޯއިން‪ .‬މި ފޮޓޯއަކީ ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް (ކިޔުއާރުއެފް)ތައް‬ ‫އުވާލައްވައި‪ ،‬ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް (އާރުއާރުއެފް) އުފެއްދެވި ފަހުން ނަގާފައިވާ ފޮޓޯއެއް‪.‬‬

‫‪Ñ Ñ‬އުޖާލާދޯނީގެ ފަޅުވެރިން ހޯދި ‪ 22.2‬ޓަނުގެ މަސްތުވާތަކެތި‪ ،‬ހަވާލުކުރުމަށް ދޯނީގެ‬ ‫ފަޅުވެރިން ބޭނުންވީ ކ‪.‬ދިއްފުށި ރައްޔިތުންގެ ޙާޟިރުގައި‪ .‬އެ ރަށަށް ދިއުމުން ރައްޔިތުންގެ‬ ‫ތެރެއިން ބަޔަކު ދޯންޏާއި ތަކެތި ހިފަހައްޓާ ހަމަނުޖެހުން އުފެއްދުމުން އެކަން ޙައްލުކޮށް އެ‬ ‫ރަށް އާންމު ހާލަތަށް ގެނެވުނު‪.‬‬

‫‪Ñ Ñ‬ސުނާމީ ކާރިސާއާ ގުޅިގެން ގެދޮރުހަލާކުވެގެން ހާލުގައިޖެހުނު މީހުންނަށް ވަގުތީ‬ ‫ހިޔާވަހިކަން ދިނުމުގެ ގޮތުން ދަރުމަވަންތަ ސްކޫލާއި މަޖީދިއްޔާ ސްކޫލްގައި ޤާއިމުކުރެވުނު‬ ‫ރީލީފް ސެންޓަރގައި އޭރުގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާ ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު‬ ‫މުޚްތާރު މަސައްކަތްކުރެއްވި‪.‬‬

‫‪Ñ Ñ‬ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ޕާޓީއެއް ކަމަށްވާ މޯލްޑިވިއަން ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީން ނ‪ .‬އަތޮޅާއި‬ ‫ޅ‪.‬އަތޮޅުގައި ބާއްވަމުންދިޔަ ބައްދަލުވުންތަކަކާ ގުޅިގެން އެ ޕާޓީއާއި ދިވެހިރައްޔިތުންގެ‬ ‫ޕާޓީގެ ސަޕޯޓަރުންގެ މެދުގައި ހިގަމުންދިޔަ ހަމަނުޖެހުންތަކާގުޅިގެން ހަރަކާތްތެރިވާންޖެހިއްޖެ‬ ‫ހާލަތެއްގައި ހަރަކާތްތެރިވެ ސުލްހަ މަސަލަސްކަން ޤާއިމްކުރުމަށްޓަކައި ‪ 2007‬ފެބުރުވަރީ‬ ‫‪ 18‬ވަނަ ދުވަހު ކިޔުއާރުއެފް ‪ 3‬ގެ ޓީމެއް ޅ‪ .‬އަތޮޅަށް ފޮނުވުނު‪.‬‬

‫‪Ñ Ñ‬ރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދީ ސަރަހައްދަށް ޤަވާއިދާ ހިލާފަށްވަދެ ‪ 2007 ،‬މޭ ‪16‬‬ ‫ވަނަ ދުވަހު ގއ‪.‬ވިލިގިއްޔާ ދިމާބޭރުން އެސަރަހައްދުގައި މަސްވެރިކަން ކުރަން އުޅުނު‬ ‫ގއ‪ .‬ވިލިނގިލީ ޓޫނާ މަސްދޯންޏަށް ބަޑިޖެހުމަށްފަހު‪ ،‬ރާއްޖެއާއި ފެއަށްޖެހި ފިލަން‬ ‫ދަތުރުކުރަމުންދިޔަ "ހަތިޔާރުބޯޓް" އަތުލައިގަތުމަށްޓަކައި ކޯސްޓް ގާޑް ޝިޕް ހުރަވީން‬ ‫ހިންގި ޚާއްޞަ އޮޕަރޭޝަންގައި މިޔުނިޓުން ސިފައިން ބައިވެރި‪.‬‬

‫ރ ބޭއްވުނު ސިފައިންގެ ބަޑިމުބާރާތުގެ އޭ ‪ -‬ކެޓަގަރީން ‪ 01‬ވަނަ‬ ‫‪ 2006Ñ Ñ‬ވަނަ އަހަ ު‬ ‫ލ މުހުސިން (ސނ‪ )2448 :‬ހޯދި‪.‬‬ ‫ލާންސް ކޯޕްރަލް ޢަބްދު ް‬

‫‪ 2007Ñ Ñ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 29‬ވީ ހޮނިހިރު ދުވަހު ފަތުރުވެރިންނަށް އަމާޒުކޮށް‪ ،‬މާލޭ‬ ‫ސަލްޓަންޕާކުގައި ބަޔަކު އަމިއްލައަށް ހަދައިގެން އިމްޕްރޮވައިޒް އެކްސްޕްލޯސިވް ޑިވައިސް‬ ‫(އައި‪.‬އީ‪.‬ޑީ) ގޮއްވާލުމާގުޅިގެން‪ ،‬އެ ޓެރަރިޒަމްގެ ޢަމަލު ހިންގި ބަޔަކު ހޯދުމަށްޓަކައި‬ ‫ސަރުކާރުގެ ކަމާބެހޭ ފަރާތްތަކުން ކުރަމުންދާ މަސައްކަތަށް އެހީވުމުގެ ގޮތުން ސިފައިން‬ ‫ހިންގި ޚާއްޞަ އޮޕަރޭޝަންގައި ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬ގެ ސިފައިން ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪ 2004Ñ Ñ‬ޑިސެންބަރު ‪ 26‬ގައި ކުރިމަތިވި ސުނާމީ ކާރިސާގައި ގެއްލުން ލިބުނު‬ ‫ފަރާތްތަކަށް އެހީވުމުގެ ގޮތުން ސަރުކާރުން ކުރައްވަން ފެއްޓެވި މަސައްކަތުގައި އެންމެ‬ ‫ފުރަތަމަ ހަރަކާތްތެރިވި ސިފައިންގެ ތެރޭގައި ކިޔުއާރުއެފް ‪ 3‬ގެ ސިފައިން ހިމެނޭ‪ .‬މި‬ ‫ގޮތުން އިސްދަންދަރު ސްކޫލްގައި ފުރަތަމަ ޤާއިމް ކުރެވުނު ޓާސްކް ފޯސް‪" ،‬ނޭޝަނަލް‬ ‫ޑިޒާރސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް ސެންޓަރ" ގައި އޭރުގެ ޔުނިޓްގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރ‬ ‫ބްރިގޭޑިއަރ މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލް މަސައްކަތް ކުރައްވަމުން ގެންދެވި‪.‬‬ ‫ޖޮއިންޓް އޮޕްރޭޝަން ސެންޓަރ‬ ‫‪Ñ Ñ‬ސުނާމީ ކާރިސާއާ ގުޅިގެން ޤާއިމުކުރެއްވި‬ ‫(ކޯސްޓްގަޑު) ގައި އޭރުގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާ މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް‬ ‫މަސައްކަތް ކުރައްވަމުންގެންދެވި‪ .‬މި ސެންޓަރަކީ ސްނާމީ ގައި ގެއްލުންވިފަރާތްތަކަށް‬ ‫އެހީތެރިވުމުގެގޮތުން ރަހުމަތްތެރިގައުމުތަކުން ފޮނުއްވެވި މަނަވަރުތަކާއި ނޭޝަނަލް‬ ‫ޑިޒާރސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް ސެންޓަރ އާއި ގުޅުވައިދޭ ސެންޓަރު‪.‬‬

‫‪ 2007Ñ Ñ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 29‬ވީ ހޮނިހިރު ދުވަހު މާލޭ ސަލްޓަންޕާކުގައި އައި‪.‬‬ ‫އީ‪.‬ޑީ ގޮއްވާލި ހާދިސާގައި ބައިވެރިވާކަމަށް ތުހުމަތުކުރެވޭ ބަޔަކާއި‪ ،‬ޖީނާއި ތަފާތު‬ ‫މައްސަލަތަކުގައި ފުލުހުން ހޯދަން ބޭނުންވާ ބަޔަކު އއ‪ .‬ހިމަންދޫގައި ފިލައިގެން‬ ‫އުޅެމުންގެންދާތީ އެ ފަރާތްތައް ހޯދުމަށް ‪ 2007‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 06‬ވަނަ ދުވަހު އެރަށުގައި‬ ‫ސިފައިންނާއި ފުލުހުން ގުޅިގެން ޚާއްޞަ އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގި‪ .‬މި އޮޕަރޭޝަނާގުޅިގެން‬ ‫ހިނގި ހަމަނުޖެހުންތަކާގުޅިގެން ހިމަންދޫ މައްސަލައާއި މާލެތެރެ ބެލެހެއްޓުމަށް ސިފައިން‬ ‫ހިންގި ޚާއްޞަ އޮޕަރޭޝަންގައި ކިޔުއާރުއެފް ‪ 3‬ގެ ސިފައިން ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪47‬‬

48

49

‫ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬ ‫‪ 1993‬ޖުލައި ‪ 26‬ވަނަ ދުވަހު ކްއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސް ޔުނިޓް ‪ 3‬އުފެއްދެވިއިރު އެ ޔުނިޓުގެ ކޮމާންޑަރަކަ ް‬ ‫ށ‬ ‫ހަމަޖެއްސެވީ ކާނަލް ޝައުކަތު އިބްރާހީމެވެ‪ .‬ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑަރަކަށް ހުންނެވީ މޭޖަރ ފަރުހަތު ޝަހީރެވެ‪ .‬އޭގެފަހުން ‪1999‬‬ ‫އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހު ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑަރުކަމަށް މޭޖަރ އަޙްމަދު މުޙައްމަދު ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬މޭޖަރ އަޙްމަދު މުޙައްމަދު‬

‫ދިގު މުއްދަތެއްގައި ރާއްޖެއިން ބޭރަށް ކޯހެއްގައި ވަޑައިގެންނެވުމާގުޅިގެން ‪ 2000‬ފެބުރުވަރީ ‪ 03‬ވަނަ ދުވަހު‪ ،‬މޭޖަރ އަޙްމަދު‬

‫މުޙައްމަދު ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރައްވައި އެނބުރި ވަޑައިގަންނަވަންދެން ކްއިކް ރިރެކްޝަން ފޯސް ޔުނިޓް ‪3‬ގެ ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑަރުގެ‬ ‫މަޤާމަށް މޭޖަރ އަޙްމަދު ޝިޔާމް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އަދި މޭޖަރ އަޙްމަދު ޝާހިދު ވެސް އެ މަޤާމު ފުރުއްވިއެވެ‪ .‬މި ދުވަސްވަރު‬ ‫ޔުނިޓްގެ ކަންތައްތައް ދުވަހުން ދުވަހަށް ހިންގާ ބެލެހެއްޓުމުގެ ޒިންމާ އުފުއްލަވަމުން ގެންދެވީ ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑަރެވެ‪.‬‬

‫‪ 2000‬މޭ ‪ 10‬ވަނަ ދުވަހު ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރު ކަމަށް ކާނަލް މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލް‬

‫ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އޭގެފަހުން ‪ 2001‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 09‬ވަނަ ދުވަހު ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪3‬ގެ ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރ ެ‬ ‫ގ‬ ‫މަޤާމުގައި ހުންނެވި މޭޖަރ އަޙްމަދު މުޙައްމަދުގެ ބަދަލުގައި ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް ކެޕްޓަން ޢަބްދުﷲ‬ ‫ޝަމާލް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ 2002 .‬ވަނަ އަހަރު ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުއްރަޢޫފަށް ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ‬ ‫އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމު ދެއްވިއެވެ‪ .‬އަދި ‪ 2002‬މޭ ‪ 09‬ވަނަ ދުވަހު ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު މުޚްތާރަށް ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬ގެ‬ ‫ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމު ދެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) ޝައުކަތު އިބްރާހީމް‬

‫ފ ‪3‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ‬ ‫ފ ކިޔުއާރުއެ ް‬ ‫‪ 2004‬މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހު ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުއް ރައޫ ް‬ ‫ރގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް ބަދަލު‬ ‫ޕޝަލް ޕްރޮޓަކްޝަން ގްރޫޕް (އެސްޕީޖީ)ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަ ު‬ ‫ގ މަޤާމުން ސް ެ‬ ‫އެހީތެރިޔާ ެ‬ ‫ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ޓ ‪3‬ގެ‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓްތަކުގެ ބަދަލުގައި އާރުއާރުއެފް އާއި އާރުއާރުޖީތައް އުފެދުނުއިރު ކިޔުއާރުއެފް ޔުނި ް‬ ‫ގއި އޭރު‬ ‫ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރަކަށް ހުންނެވީ ބްރިގޭޑިއަރ މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލެވެ‪ .‬ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިންގެ ގޮތު ަ‬ ‫ތިއްބެވީ ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު މުޚްތާރާއި‪ ،‬ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އަޙްމަދު ފަޔާޒެވެ‪.‬‬

‫‪50‬‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލް‬

‫ޑެޕިއުޓީ ކޮމާންޑަރުން ‪ /‬ކޮމާންޑިންގ ޮއފިސަރުގެ އެހީތެރިން‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) ފަރުހަތު ޝަހީރު‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް (ރިޓަޔަރޑް) އަޙްމަދު މުޙައްމަދު‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުއް ރައޫފް‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬

‫ކާނަލް މުޙައްމަދު މުޚްތާރު‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު‬

‫ކެޕްޓަން އަޙްމަދު ފަޔާޒް ޢަލީ ރިޒާ‬

‫‪51‬‬

52

‫ބާބު ‪5-‬‬

‫ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް (އާރުއާރުއެފް)‬ ‫‪53‬‬

‫އާރުއާރުއެފް އުފެއްދުން‬ ‫‪ 2006‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 05‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫‪ 33/2006‬ނަންބަރު އޯޑަރާއެކު އިޢުލާން ކުރެއްވި‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ހިންގުމުގެ އައު އޮނިގަނޑުގައި‬ ‫ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް އާއި އެ ފޯސްގެ ދަށުން‬ ‫ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް ‪ 1‬އާއި ‪ 2‬އާއި ‪3‬‬ ‫ވަނީ ހިމަނުއްވާފައެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް ރެޕިޑް‬ ‫ރިއެކްޝަން ފޯސް (އާރުއާރުއެފް) އުފެއްދެވީ ‪2008‬‬ ‫އެޕްރީލް ‪ 20‬ވަނަ ދުވަހު ނެރުއްވި ‪ 15/2008‬ވަނަ‬ ‫އޯޑަރުން ނެވެ‪.‬‬ ‫އޭރުއޮތް‬ ‫އުފެއްދެވީ‬ ‫އާރުއާރުއެފް‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪ 3‬އާއި ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓަރޒް‬ ‫ހުޅުލޭގެ ކިޔުއާރުއެފް ކޮމްޕެނީން ކުރަމުން އައި‬ ‫މަސައްކަތްތައް ކުރުމަށެވެ‪ .‬މި ގޮތުން ރީޖަނަލް‬ ‫ހެޑްކްއޯޓަރޒް ހުޅުލޭގެ ކިޔުއާރްއެފް ކޮމްޕެނީން‬ ‫އަދާކުރަމުންއައި މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރާ ގޮތަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވީ ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސްގެ ރެޕިޑް‬ ‫ރިއެކްޝަން ގުރޫޕް ‪( 1‬އާރުއާރުޖީ ‪ )1-‬އެވެ‪.‬‬ ‫ކިޔުއާރުއެފް ‪ 3‬އުވާލައި އެ ޔުނިޓުން އަދާ ކުރަމުންއައި‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމަށް ހަމަޖެއްސެވީ ރެޕިޑް‬ ‫ރިއެކްޝަން ގުރޫޕް ‪( 2‬އާރުއާރުޖީ ‪ )2-‬އާއި ރެޕިޑް‬ ‫ރިއެކްޝަން ގުރޫޕް ‪( 3‬އާރުއާރުޖީ ‪ )3-‬އެވެ‪2008 .‬‬ ‫ޑިސެންބަރު ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހު ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން‬

‫‪54‬‬

‫ގްރޫޕް ‪ 1‬އުވާލައްވައި‪ ،‬އެ ޔުނިޓާ ހަވާލުކުރެވިފައިވާ‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތުތައް ރީޖަނަލް ހެޑްކްއޯޓަރޒް ހުޅުލެއާ‬ ‫ހަވާލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬މި ބަދަލާއެކު އާރުއާރުޖީ ‪1‬ގައި‬ ‫މަސައްކަތްކުރަމުންދިޔަ ހުރިހާ ސިފައިން ރީޖަނަލް‬ ‫ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހުޅުލެއަށް ބަދަލުކުރައްވައި‪ ،‬އެއީ‬ ‫ފައިޓިންގ ފޯސް އެއްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪.‬‬ ‫(އޯޑަރ ‪ )58/2008‬އޭގެފަހުން އޮތީ އާރުއާރުޖީ ‪2‬‬ ‫އާއި އާރުއާރުޖީ ‪ 3‬އެވެ‪.‬‬ ‫ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް ގެ މައިގަނޑު‬ ‫އަމާޒަކީ‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާ ސިޔާދަތަށް‬ ‫އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެފަދަ ކަންކަމާއި‪ ،‬ޤައުމަށް‬ ‫ދިމާވާ އެހެނިހެން ނުރައްކާތެރި ޙާލަތްތަކުގައި‬ ‫ވަގުތުން ޙަރަކާތްތެރިވުމަށް ތައްޔާރަށް ތިބޭނެ ބާރެއް‬ ‫ޤާއިމްކުރުމެވެ‪ .‬އަދި މި ބާރަކީ ގުޅިފައިވާ ކޮމާންޑެއްގެ‬ ‫ދަށުން މަސައްކަތް ކުރާ ބާރަކަށް ހެދުމެވެ‪ .‬ރެޕިޑް‬ ‫ރިއެކްޝަން ފޯސް ގެ މިޝަން އަކީ‪ ،‬ޤައުމުގެ‬ ‫މިނިވަންކަމާ ސިޔާދަތަށް އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެ ކޮންމެ‬ ‫ކަމަކާއި‪ ،‬ޤައުމަށް ދިމާވާ ނުރައްކާތެރި ކާރިސާތަކާ‬ ‫ޙާދިސާތައްފަދަ ޙާލަތްތަކުގައި ވަގުތުން ޙަރަކާތްތެރި‬ ‫ވުމަށް ތައްޔާރަށް ތިބުމާއި ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން‬ ‫ފޯސް އާއި ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ އަސްކަރީ މަރުކަޒުތައް‬ ‫ޙިމާޔަތްކޮށް ބެލެހެއްޓުމެވެ‪.‬‬

‫ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގެ ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ކަލުތުއްކަލާކޮށީގެ ގާޑު ޕޯސްޓް ޑިއުޓީއާއި އާމަރީ ޑިއުޓީ‬ ‫އަދާކުރުމަށް ވަކި ބަޔަކު ހަމަޖައްސަވައި ފުރަތަމަ ސެކިއުރިޓީ ފޯހެއް‬ ‫ކޭކޭގައި ޤާއިމު ކުރެވުނީ ‪ 1996‬ނޮވެންބަރު ‪ 11‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪.‬‬ ‫(އޯޑަރ ‪ .)33/96‬މި ފޯސް އުފެދުނުއިރު ތިބީ ‪ 15‬ބޭކަލުންނެވެ‪ .‬އެއީ‬ ‫‪ 2‬އެންސީއޯ އިންނާއި‪ 13 ،‬ޕްރައިވެޓުންނެވެ‪ .‬މި ޔުނިޓުގެ އޮފިސަރ‬ ‫ކޮމާންޑިންގ އަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ‪ ،‬އޭރު ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގެ އޮފިސަރ‬ ‫ކޮމާންޑިންގގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި ކެޕްޓަން އަޙްމަދު މުޙައްމަދެވެ‪.‬‬ ‫‪ 1999‬ނޮވެންބަރު ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން‬ ‫ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގެ ސެކިއުރިޓީ ބަލަހައްޓާނީ ކިޔުއާރުއެފް ޔުނިޓް ‪3‬‬ ‫އަކުން ކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ ‪ .)35/99‬އޭގެކުރިން‬ ‫ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގެ ސެކިއުރިޓީގެ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓީ ކަޅުތުއްކަލާކޮށީ‬ ‫އޮފީހުންނެވެ‪ 2008 .‬އެޕްރީލް ‪ 20‬ވަނަ ދުވަހު ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް‬ ‫އުފައްދަވައި‪ ،‬ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް ‪ 2‬ގެ މިޝަނަކީ‪ ،‬ކަޅުތުއްކަލާކޮށި‬ ‫ހިމާޔަތްކޮށް ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ޤައުމުގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތަށް‬ ‫އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެފަދަ ކަންކަމާއި އަދި މިނޫންވެސް ޤައުމަށް ދިމާވާ‬ ‫ނުރައްކާތެރި ޙާލަތްތަކުގައި ވަގުތުން ހަރަކާތްތެރިވުމަށް ތައްޔާރުވެތިބުން‬ ‫ކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އޭރު ބަންޑާރަކޮށި ހިމާޔަތްކޮށް ބަލަހައްޓަމުން‬ ‫ގެންދިޔައީ ރެޕިޓް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް ‪3‬ން ނެވެ‪ .‬އާރުއާރުޖީ ‪3‬ގެ‬ ‫މިޝަނަކީ‪ ،‬މިނިސްޓްރީ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީއާއި‬ ‫ސިފައިންގެ މައިމަރުކަޒު (ބަންޑާރަކޮށި) ޙިމާޔަތްކޮށް ބެލެހެއްޓުމާއި‪،‬‬ ‫ޤައުމުގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތަށް އުނިކަމެއް އަތުވެދާނެފަދަ ކަންކަމާއި‬ ‫އަދި މިނޫންވެސް ޤައުމަށް ދިމާވާ ނުރައްކާތެރި އެހެނިހެން ޙާލަތްތަކުގައި‬ ‫ވަގުތުން ޙަރަކާތްތެރިވުމަށް ތައްޔާރުވެ ތިބުމެވެ‪.‬‬

‫އާރުއާރުއެފުން ކުރި މައިގަނޑު ކަންތައްތައް‬ ‫ށ ނުރައްކަލެއް ނުވަތަ‬ ‫ނ ވެރިކަމަ ް‬ ‫‪1.1‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި‪ ،‬ސިޔާދަތަށް ނުވަތަ ޤާނޫ ީ‬ ‫ތ ކުރުމަށް ތައްޔާރުވެ‬ ‫ލތް ހިމާޔަ ް‬ ‫ނމެ ކަމަކުން ދިވެހި ދައު ަ‬ ‫އުނިކަމެއް އަތުވެދާނޭ ކޮ ް‬ ‫ތިބުން‪.‬‬ ‫‪2.2‬ޤައުމަށް ދިމާވާ ކުއްލި ނުރައްކާތަކާއި‪ ،‬ޤައުމީ މަސްލަޙަތާއި‪ ،‬އާންމު މަސްލަޙަތާއި‪،‬‬ ‫ވހި ދައުލަތް ޙިމާޔަތްކޮށް‬ ‫އަމްނައާންމަށް ގެއްލުން ވެދާނޭ ކޮންމެ ކަމަކުން ދި ެ‬ ‫ރައްކާތެރިކުރުމަށް ތައްޔާރުވެ ތިބުން‪.‬‬ ‫‪3.3‬ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީ އެވަގުތަކު ހިނގަމުންދާ ޢިމާރާތެއް ޙިމާޔަތްކޮށް ރައްކާތެރިކަމާއެކު‬ ‫ބެލެހެއްޓުން‪.‬‬ ‫‪4.4‬ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް އާއި ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ ސިފައިންގެ މަރުކަޒުތައް ދިފާޢުކޮށް‬ ‫ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުން‪.‬‬ ‫ނ ވަގުތަށް ތައްޔާރުވެ‬ ‫‪5.5‬ޤައުމުގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ޙިމާޔަތް ކުރުމުގެ ގޮތުން ވަގުތު ް‬ ‫ވސް ތައްޔާރަށް ތިބުން‪.‬‬ ‫ތިބުމަށްޓަކައި ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯހުގެ ‪ 50‬އިންސައްތަ އަބަދު ެ‬ ‫‪6.6‬ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގެ ކޯއްޓޭއަށް ޤައުމީ ދިދަ ރަސްމީ ޢިއްޒަތުގައި ނަގައި ތިރިކުރުން‪.‬‬ ‫‪7.7‬ސަރުކާރުގެ އޮފީސްތަކުގެ ތަޅުދަނޑިތަކާ ޙަވާލުވެ‪ ،‬ހުއްދަކުރެވިފައިވާ ފަރާތްތަކަށް ދޫކޮށް‬ ‫ބެލެހެއްޓުން‪.‬‬ ‫‪8.8‬އާރުއާރުއެފްގެ ޚިދުމަތަށް ހޯދައިދެވިފައިވާ އާލާތްތަކާއި ވަސީލަތްތަކުގެ ބޭނުން އެންމެ‬ ‫ފުރިހަމަ ގޮތުގައި ކުރެވޭނެގޮތަށް ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުން‪.‬‬ ‫‪9.9‬އާރުއާރުއެފްގެ ޚިދުމަތްތައް އޭގެ އެންމެ މަތީފެންވަރުގައި ދެމެހެއްޓުމަށް ބޭނުންވާ ދިރާސާ‬

‫ކުރުމާއި‪ ،‬އޭގެ އަލީގައި ކުރިމަގަށް އަމާޒުކޮށްގެން ޚިދުމަތް ރާވައި ފަރުމާކުރުން‪.‬‬ ‫މ ހުނަރު‬ ‫‪1010‬އާރުއާރުއެފްގެ މަސްއޫލިއްޔަތާއި ވާޖިބު އަދާކުރުމަށް ބޭނުންވާ ޢިލް ާ‬ ‫އ ދޭންޖެހޭ‬ ‫ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި‪ ،‬ބިނާކޮށް ތަރައްޤީ ކުރުމަށް ޔުނިޓު ފެންވަރުގަ ި‬ ‫ތަޢްލީމާ ތަމްރީނު ދިނުން‪.‬‬ ‫‪ 1111‬ނޭޝަނަލް ކޮންޓިންޖެންސީ ޕްލޭން ގައި އާރުއާރުއެފްއާ ޙަވާލު ވެފައިވާ ބައި ބަލަހައްޓާ‬ ‫އެފަދަ ކަންކަމަށް ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕްތަކުގެ މީހުން ޙަރަކާތްތެރިކުރުމަށް ބޭނުންވާ‬ ‫ތަމްރީންދީ ތާޒާކުރުން‪.‬‬ ‫‪ 1212‬އެމްއެންޑީއެފްގެ އިމަރޖެންސީ ޕްލޭންތަކުގައި ޢަމަލުކުރުމަށް ޙަވާލު ކުރެވިފައިވާ‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމަށް ތައްޔާރުވެތިބުން‪.‬‬ ‫ހ ކޮންޓިންޖެންސީ‬ ‫‪ 1313‬އާރުއާރުއެފްގެ މަސްއޫލިއްޔަތާގުޅޭ ގޮތުން ތައްޔާރު ކުރަންޖެ ޭ‬ ‫ޕްލޭންތައް ތައްޔާރުކޮށް އެ ޕްލޭންތަކާއި އެއްގޮތަށް ޙަރަކާތްތެރިވުން‪.‬‬ ‫‪ 1414‬ޔުނިޓުގެ މޮރާލް އާއި ވެލްފެއަރ އޭގެ އެންމެ މަތީ ފެންވަރުގައި ދެމެހެއްޓުން‪.‬‬ ‫‪ 1515‬އެމްއެންޑީއެފްގެ މަސްއޫލިއްޔަތު‬ ‫ފަންނީގޮތުން) އެހީތެރިވުން‪.‬‬

‫އަދާކުރުމުގައި‬

‫(މީހުންނާއި‪،‬‬

‫ތަކެއްޗާއި‪،‬‬

‫ސ ނޭޝަނަލް‬ ‫‪ 1616‬މަތީގައި ބަޔާންކުރެވިފައިވާ ކަންތައްތަކުގެ އިތުރުން މޯލްޑިވް ް‬ ‫ކރާ އެންމެހައި‬ ‫ޑިފެންސް ފޯސްގެ މައްސްއޫލިއްޔަތުގެ ތެރެއިން އާރުއާރުއެފްއާ ޙަވާލު ު‬ ‫ލކުރާ އެންމެހައި‬ ‫ކަންތައްތަކާއި‪ ،‬އޮފީސް އޮފް ދަ ޗީފް އޮފް ސްޓާފްގެ ފަރާތުން ޙަވާ ު‬ ‫ކަންކަން ކުރުން‪ .‬‬

‫‪55‬‬

56

57

‫އާރުއާރުއެފް އާއި އާރުއާރުޖީތަކުގެ ކޮމާންޑަރުން‬ ‫‪ 2008‬އެޕްރީލް ‪ 20‬ވަނަ ދުވަހު ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް އުފައްދަވައި އެ ޔުނިޓުގެ "ކޮމާންޑިންގ‬ ‫ޖެނެރަލް"ގެ މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވީ ކިޔުއާރުއެފް ‪ 3‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި ބްރިގޭޑިއަރ މޫސާ‬ ‫ޢަލީ ޖަލީލެވެ‪( .‬އޯޑަރ ‪" )16/2008‬ބްރިގޭޑިއަރ" މަޤާމުގެ ނަން "ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް"ގެ ނަމަށް ބަދަލު ކުރެއްވީ‬ ‫‪ 2009‬މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬ބްރިގޭޑިއަރ މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލު އާރުއާރުއެފްގެ ކޮމާންޑިންގ ޖެނެރަލްގެ މަޤާމުގައި‬ ‫ހުންނަވަނިކޮށް ‪ 2008‬ނޮވެންބަރު ‪ 06‬ވަނަ ދުވަހު އެމަނިކުފާނަށް އެމްއެންޑީއެފްގެ ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސްގެ‬ ‫މަޤާމު ދެއްވިއެވެ‪ .‬އަދި ‪ 2008‬ނޮވެންބަރު ‪ 18‬ވަނަ ދުވަހު ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސްގެ މަޤާމު ދެއްވިއެވެ‪ .‬ރެޕިޑް‬ ‫ރިއެކްޝަން ފޯސްގެ ކޮމާންޑިންގ ޖެނެރަލްގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ހަމަޖެއްސެވީ ކެޕްޓަން ޢަބްދުއްރަޢޫފެވެ‪.‬‬ ‫މި މަޤާމު ކެޕްޓަން ޢަބްދުއްރަޢޫފަށް ދެއްވީ ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް ‪3‬ގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ މަޤާމާއެކުގައެވެ‪.‬‬ ‫ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް ‪1‬ގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވީ އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ‬ ‫ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި ކެޕްޓަން ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމެވެ‪ .‬އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ‬ ‫އެހީތެރިޔާ ކަމަށް ހަމަޖެއްސެވީ ކިޔުއާރުއެފް ‪3‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި ފަސްޓް‬ ‫ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު މުޚްތާރެވެ‪ .‬ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް ގްރޫޕް ‪2‬ގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވީ‬ ‫އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލޭގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި ކެޕްޓަން މުޙައްމަދު ޝަރީފެވެ‪.‬‬ ‫އެހީތެރިޔަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ ލެފްޓިނަންޓް ޞާލިޙް މޫސާ އެވެ‪ .‬ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް ‪3‬ގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ‬ ‫މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވީ ކެޕްޓަން ޢަބްދުއްރަޢޫފެވެ‪ .‬އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވީ ކިޔުއާރުއެފް‬ ‫‪3‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އަޙްމަދު ފަޔާޒް ޢަލީ ރިޒާއެވެ‪.‬‬

‫‪58‬‬

‫ސްޕެޝަލް ޕްރޮޓަކްޝަން ގްރޫޕްގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި މޭޖަރ މުޙައްމަދު‬ ‫ޒިއާދު ‪ 2008‬ނޮވެންބަރު ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހު އާރުއާރުއެފްގެ ކޮމާންޑިންގ ޖެނެރަލްގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށާއި އާރުއާރުޖީ‬ ‫‪2‬ގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ 2008 .‬ނޮވެންބަރު ‪ 27‬ވަނަ ދުވަހު ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސްގެ‬ ‫ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ މަޤާމަށް ކާނަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ‪ )52/2008 :‬އެ ދުވަހު އާރުއާރުޖީ‬ ‫‪2‬ގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި މޭޖަރ މުޙައްމަދު ޝަރީފް އޯޑްނަންސް ސާރވިސްގެ ކޮމާންޑިންގ‬ ‫އޮފިސަރުގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ 2008 .‬ނޮވެންބަރު ‪ 30‬ވަނަ ދުވަހު އާރުއާރުއެފްގެ ކޮމާންޑިންގ‬

‫ކޮމާންޑަރުން‬

‫މޭޖަރ ޖެރެނަލް (ރިޓަޔަރޑް) މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލް‬ ‫ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސްގެ ކޮމާންޑިންގ‬ ‫ޖެނެރަލް‪ 20 :‬އެޕްރީލް ‪ 2008‬ން ‪27‬‬ ‫ނޮވެންބަރު ‪ 2008‬އަށް‬

‫މޭޖަރ ޖެރެނަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬ ‫ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސްގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރ‬ ‫(ފަހުން ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސްގެ ކޮމާންޑަރ)‪27 :‬‬ ‫ނޮވެންބަރު ‪ 2008‬ން ‪ 15‬މާރިޗް ‪ 2008‬އަށް‬

‫އާރުއާރުޖީ ‪1‬‬ ‫އޮފިސަރުގެ މަޤާމުގެ ނަން "ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް‬ ‫ގެ ކޮމާންޑަރ" ގެ ނަމަށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬މި‬ ‫ޢބްދުއްރަޢޫފާއި މޭޖަރ މުޙައްމަދު‬ ‫ތާރީޚުގައި މޭޖަރ ަ‬ ‫ޒިއާދު އާރުއާރުއެފްގެ ކޮމާންޑަރުގެ އެހީތެރިންނަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރު‪ )54/2008 :‬އެ ދުވަހު‬ ‫ކެޕްޓަން މުޙައްމަދު މުޚްތާރު އާރުއާރުޖީ ‪1‬ގެ‬ ‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުން‬ ‫ރިޓަޔަރމަންޓް ސާރވިސް އޮފީހުގެ އޮފިސަރ‬ ‫ކޮމާންޑިންގ ކަމަށް ހަމަޖައްސަވައި‪ ،‬އާރުއާރުޖީ ‪2‬ގެ‬ ‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމުގައި‬ ‫ހުންނެވި ލެފްޓިނަންޓް ޞާލިޙް މޫސާ ކްއޯޓަރ‬ ‫މާސްޓަރ ސާރވިސްގެ އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ‬ ‫އެހީތެރިޔާގެ މަޤާމަށް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪2008 .‬‬ ‫ޑިސެންބަރު ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހު ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން‬ ‫ގްރޫޕް ‪ 1‬އުވާލައްވައި‪ ،‬އެ ޔުނިޓުގައި މަސައްކަތް‬ ‫ކުރަމުންދިޔަ ހުރިހާ ސިފައިން އާރުއެޗްކިޔު ހުޅުލެއަށް‬ ‫ބަދަލު ކުރެއްވީއެވެ‪ 2009 .‬މާރިޗް ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް މުޙައްމަދު ޒިއާދު އާރުއާރުޖީ‬ ‫‪2‬ގެ ކޮމާންޑަރުގެ މަޤާމުން ސަޕޯޓް ބެޓޭލިއަން‬ ‫‪2‬ގެ ކޮމާންޑިންގ އޮފިސަރުގެ މަޤާމަށް ބަދަލު‬ ‫ކުރެއްވިއެވެ‪ 2009 .‬މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހު ރެޕިޑް‬ ‫ރިއެކްޝަން ފޯސްގެ ނަން "މެރިން ކޯރ" އަށް‬ ‫ބަދަލު ކުރެއްވުމާ ހަމައަށް އާރުއާރުއެފްގައި ވެރިންގެ‬ ‫ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވީ މި ބޭފުޅުންނެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމް‬

‫އާރުއާރުޖީ ‪2‬‬

‫ކާނަލް މުޙައްމަދު ޝަރީފް‬

‫އާރުއާރުޖީ ‪3‬‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުއް ރައޫފް‬

‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ‪ 20 :‬އެޕްރީލް ‪ 2008‬ން‬

‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ‪ 20 :‬އެޕްރީލް ‪ 2008‬ން‬

‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ އަދި އާރުއާރުއެފްގެ‬

‫‪ 27‬ނޮވެންބަރު ‪ 2008‬އަށް‬

‫‪ 27‬ނޮވެންބަރު ‪ 2008‬އަށް‬

‫ކޮމާންޑަރުގެ އެހީތެރިޔާ‪ 20 :‬އެޕްރީލް ‪ 2008‬ން‬ ‫‪ 15‬މާރިޗު ‪ 2008‬އަށް‬

‫ކާނަލް މުޙައްމަދު މުޚްތާރު‬

‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ އެހީތެރިޔާ‪ 20 :‬އެޕްރީލް ‪2008‬‬ ‫ން ‪ 30‬ނޮވެންބަރު ‪ 2008‬އަށް‬

‫ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) މުޙައްމަދު ޒިއާދު‬ ‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ އަދި އާރުއާރުއެފްގެ ކޮމާންޑަރުގެ އެހީތެރިޔާ‪:‬‬ ‫‪ 24‬ނޮވެންބަރު ‪ 2008‬ން ‪ 01‬މާރިޗު ‪ 2009‬އަށް)‬

‫ކެޕްޓަން އަޙްމަދު ފަޔާޒް ޢަލީ ރިޒާ‬ ‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގގެ އެހީތެރިޔާ‪ 20 :‬އެޕްރީލް‬ ‫‪ 2008‬ން ‪ 15‬މާރިޗު ‪ 2008‬އަށް‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޞާލިޙް މޫސާ‬ ‫އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ އެހީތެރިޔާ‪ 20 :‬އެޕްރީލް ‪ 2008‬ން ‪30‬‬ ‫ނޮވެންބަރު ‪ 2008‬އަށް‬

‫‪59‬‬

‫އާމަޑް ވެހިކަލްތައް‬

‫‪60‬‬

61

‫މެރިން ކޯރ‬ ‫މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސްގައި‬ ‫ގޮތުގައި‬ ‫ލަޝްކަރެއްގެ‬ ‫މައި‬ ‫އެއްގަމުގެ‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިންކޯރ އުފެއްދެވުމުގެ ކުރިން‬ ‫އޮތީ "ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސް" އެވެ‪ .‬އެ‬ ‫ޔުނިޓުގެ ނަން ‪ 2009‬މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް‬ ‫ސެކިއުރިޓީ އޮނަރަބަލް އަމީން ފައިޞަލް‬ ‫"އެމްއެންޑީއެފް މެރިންކޯރ"ގެ ނަމަށް ބަދަލު‬ ‫ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫‪62‬‬

‫ބާބު ‪6-‬‬

‫މެރިން ކޯރ އުފެއްދުން‬ ‫‪63‬‬

‫މެރިން ކޯރ އުފެއްދުން‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ އަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ އެއްގަމު‬ ‫ސިފައިން ނުވަތަ "ގްރައުންޑް ފޯސަސް" އެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒް ޤާއިމުކުރެވިފައިވަނީ‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ހެޑްކްއޯޓާރޒް‪ ،‬ބަންޑާރަކޮށީގައެވެ‪ .‬ދިވެހިރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވެދާނެ ކޮންމެ‬ ‫ނުރައްކަލަކަށް ވަގުތުން އެ ސަރަޙައްދަކުން ހަރަކާތްތެރިވުމަށާއި‪ ،‬ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވާ‬ ‫ޤުރުދަރީ ކާރިސާތަކުގައި އިންސާނީ އެހީ އަވަސްކަމާއެކު ފޯރުކޮށްދިނުމަށް ދިވެހިރާއްޖެ‬ ‫ހަތަރު ސަރަޙައްދަކަށް ބަހާލައި ޤާއިމުކޮށްފައިވާ ހަތަރު އޭރިއާ ކޮމާންޑްގައިވެސް މެރިންސް‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވަމުން ދެއެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރގެ އޮޕަރޭޝަނަލް އެންމެހައި ކަންތައްތައް ބިނާވެފައިވަނީ‬ ‫އެމްފިބިއަސް ވޯރ ފެއަރގެ ތިއަރީސްތަކާއި ޕްރެކްޓިސްތަކުގެ މައްޗަށެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ދިވެހި‬ ‫އަސްކަރިއްޔާގެ އެއްގަމު ސިފައިންނަކީ އެއްގަމަށާއި ކަނޑުމައްޗަށްވެސް ފަރިތަ‪ ،‬ކަނޑުގެ‬ ‫ސަރަޙައްދު ބޭނުންކޮށްގެން ހިންގޭ އޮޕަރޭޝަންތަކުގައި ޤާބިލުކަމާއެކު ހަރަކާތްތެރިވާ ބައެކެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެއަކީ ކުދިކުދި ރަށްތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ޖަޒީރާ ޤައުމަކަށްވެފައި‪ ،‬ރާއްޖޭގެ‬ ‫‪ 99‬އިންސައްތަ ސަރަޙައްދަކީ ކަނޑުގެ ސަރަޙައްދުކަމަށްވާތީ މެރިން ކޯރގެ ސިފައިންނަށް‬ ‫ދެވޭ ތަމްރީނުތަކާއި މެރިންސްގެ ހުނަވެރިކަން (ސޯލްޖަރިން ސްކިލްސް) ބައްޓަން ކުރަމުންދަނީ‬ ‫މެރިން ކޯރގެ މިޝަން ފުރިހަމަކުރުމަށް ބޭނުންވާ ތަމްރީނުތައްދީ‪ ،‬ކޮންމެ މެރިން އަކީވެސް‬ ‫އެމްފިބިއަސް އޮޕަރޭޝަންތަކުގައި ހަރަކާތްތެރިވެވޭނެ ޤާބިލު މީހަކަށް ހެދުމަށެވެ‪ .‬ބޭނުންކޮންމެ‬ ‫ވަގުތަކު ރަށްރަށަށް ކަނޑުމަތިން އެރޭނެ ބައެއްގެ ގޮތުގައި ތަމްރީނުދީ ބައްޓަން ކުރުމަށެވެ‪.‬‬ ‫މީލާދީން ‪ 2008‬ވަނަ އަހަރަކީ ދިވެހި ސިފައިންގެ ޤާނޫނެއް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް‬ ‫ވުޖޫދަށް އައި އަހަރެވެ‪ .‬ހަމައެއާއެކު ޒަމާނީ ޑިމޮކްރެޓިކް ހުރިހާ އަސާސްތަކެއް ފުރިހަމަވެފައިވާ‬ ‫ޤާނޫނު އަސާސީއެއް ދިވެހިރާއްޖޭގައި އެކުލަވާލައި ޢަމަލު ކުރެވެންފެށި އަހަރެވެ‪ .‬މި ބޮޑެތި‬ ‫ބަދަލުތަކާއެކު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރު ރީސްޓްރެކްޗަރ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް އައީ‬

‫‪64‬‬

‫ކުރެވެމުންނެވެ‪ .‬އެ މަސައްކަތްތައް ކުރެވެމުން ދަނިކޮށް‪ 2008 ،‬ވަނަ އަހަރުގެ ނޮވެންބަރު‬ ‫‪ 11‬ވަނަ ދުވަހު ރާއްޖޭގެ ވެރިކަމާ ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވި އާ ސަރުކާރުން އެމްއެންޑީއެފްގެ‬ ‫ލީޑަރޝިޕަށްވެސް ބަދަލުތަކެއް ގެންނެވިއެވެ‪ .‬އަދި އާ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތުތަކާ އެއްގޮތަށް‬ ‫ސިފައިންގެ އޮނިގަނޑު އަލުން އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތް ވަރަށް ބާރު ދުވެއްޔެއްގައި‬ ‫ކުރިއަށް ގެންދެވިއެވެ‪ .‬މިގޮތުން ގެންނެވި އެންމެ ބޮޑު އެއް ބަދަލަކީ ދިވެހި ސިފައިންގެ‬ ‫އެއްގަމުގެ ފައުޖަށް ގެނެވުނު ބަދަލެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖޯގްރަފީ އާއި ޤައުމުގެ ސައިޒަށް ބަލައި ދިވެހި ސިފައިންގެ‬ ‫އެއްގަމުގެ ފައުޖަކީ މެރީންސްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައަޅުއްވިއެވެ‪ .‬މިގޮތުން ‪ 2009‬މާރިޗު ‪15‬‬ ‫ވަނަ ދުވަހު މެރިން ކޯރ އުފައްދަވައި‪ ،‬އަލަށް ތަޢާރަފު ކުރެވުނު ނިޒާމަށް މެރިން ކޯރ‬ ‫ބައްޓަންކޮށް އަހުލުވެރި ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ފެށްޓެވިއެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ އުފެއްދެވިއިރު‬ ‫މައިގަނޑު ސިޔާސަތަކީ އިންފެންޓްރީ ‪ 2‬ބެޓޭލިއަން ޤާއިމުކޮށް‪ ،‬މުޅި ރާއްޖެ ހަތަރު‬ ‫ސަރަޙައްދަކަށް ބަހާލައި (ހަތަރު އޭރިއާ ކޮމާންޑުގައި) މެރީންސް ޑިޕްލޮއި ކުރެއްވުމެވެ‪.‬‬ ‫އިންފެންޓްރީ ‪ 2‬ބެޓޭލިއަންގައި ‪ 1080‬ސިފައިން ހިމަނަން ހަމަޖެއްސެވީ އޭގެތެރޭގައި‬ ‫އިދާރީ‪ ،‬ލޮޖިސްޓިކް‪ ،‬މުއާސަލާތު‪ ،‬ތަމްރީނު‪ ،‬އިންޖިނިއަރިންގ އަދި ޓްރާންސްޕޯޓްގައި‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވާ ސިފައިން ނުހިމެނޭގޮތަށެވެ‪.‬‬ ‫މެރީންސް އޭރިއާ ކޮމާންޑްތަކުގައި ޑިޕްލޮއި ކުރުމުގެ މައިގަނޑު މަޤްޞަދަކީ‬ ‫އޭރުގެ ސަރުކާރުގެ ސިޔާސަތަކީ ދިވެހިރާއްޖެ ސަރަޙައްދުތަކަކަށް ބަހާލައިގެން ތަރައްޤީ‬ ‫ކުރުން ކަމަށްވެފައި‪ ،‬ޓޯޓަލް ޑިފެންސް ސްޓްރެޓެޖީގެ ތެރެއިން މުޖްތަމަޢުގެ އަފުރާދުންނަށް‬ ‫ތަމްރީނުދީ އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިނުމެވެ‪ .‬އަދި އެ ސަރަޙައްދެއްގެ ރައްޔިތުންނަށް‬ ‫ސިފައިންގެ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތު ތަނަވަސްކޮށްދިނުމެވެ‪.‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރު އަލުން ބައްޓަން ކުރުން ނުވަތަ‬

‫ރީސްޓްރެކްޗަރ ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރިއަށްދިޔައީ ކުރެވޭ ތަޖުރިބާތަކަށް ހިމުން (ޓެސްޓް‬ ‫އެންޑް އެޖެސްޓް) ކުރަމުންނެވެ‪ .‬އެހެންކަމުން ބައެއް ބަދަލުތައް ވަރަށް އަވަސް އަވަހަށް‬ ‫ވެސް އަންނަމުން ދިޔައެވެ‪ .‬ބަދަލުތައް އައިގޮތުންނާއި ބައެއް ލިޔެކިޔުންތައް ހުރިގޮތުން‬ ‫ފަހުން ދިރާސާކުރާ ބަޔަކަށް އޮޅުންއަރާގޮތް ވުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬މެރިން ކޯރ އުފައްދަވައި ނެރުއްވި އޯޑަރު‬

‫މެރިން ކޯރ އެންމެ ފުރަތަމަ އުފެދިގެން އައީ މިހާރު މިފެންނަ މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ސިފަ ޖެހިގެންނެއްނޫނެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ އުފެއްދެވިކަން އިޢުލާން ކުރެއްވި ‪14/2009‬‬ ‫ނަންބަރު އޯޑަރުގައި އޮތީ "‪ 15‬މާރިޗު ‪ 2009‬ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން‪ ،‬މިނިސްޓަރ‬ ‫އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ ވަނީ ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ފޯސްގެ ނަން‬ ‫"މެރިން ކޯރ" އަށް ބަދަލު ކުރައްވާފައެވެ‪ ".‬މިއީ މެރިން ކޯރގެ ނަން ސިފައިންގެ ތެރެއަށް‬ ‫ތަޢާރަފުވެގެން އައިގޮތެވެ‪ .‬މިއަދު މިފެންނަ މަފްހޫމުގައި މެރިން ކޯރ ތަސައްވުރު އާންމުކޮށް‬ ‫ފެނިގެންދިޔައީ މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ ‪ 27‬މޭ ‪2009‬‬ ‫ގައި އެމްއެންޑީއެފް އާ ޙަވާލު ކުރެއްވި ސްޓްރެޓެޖިކް ޑިފެންސް ޑައިރެކްޓިވް (އެސްޑީޑީ)‬ ‫އިންނެވެ‪ .‬އެ ޑައިރެކްޓިވްގައި ވާގޮތުން މޯލްޑިވެސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް އަލުން‬ ‫އެކުލެވިގެންދާނީ މައިގަނޑު ދެ ބާރެއްގެ މައްޗަށެވެ‪ .‬އެއީ މެރިޓައިމް ފޯސް (ކޯސްޓްގާޑް)‬ ‫އާއި ގްރައުންޑް ފޯސް (މެރިން ކޯރ) އެވެ‪ .‬އަދި ސްޓްރެޓެޖިކް އެސެޓެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ސްޕެޝަލް ފޯސް ޤާއިމު ކުރެވޭނެ ކަމަށް އެސްޑީޑީގައި ބުނެއެވެ‪ .‬މި ޑައިރެކްޓިވް އާއެކު‬ ‫މެރިން ކޯރގެ އަސްލު ބޮޑު މަންޒަރު ފެނިގެންދިޔައެވެ‪ .‬އެސްޑީޑީގެ ދަށުން ‪ 01‬ޖޫން ‪2009‬‬ ‫ގައި ގެންނެވި ބަދަލު ތަކުގެ ތެރޭގައި މެރިން ކޯރ ގެ ނަން އިންޓަރގްރޭޓެޑް ހެޑްކްއޯޓާރޒް‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ‪ -‬މެރިންކޯރ ވިންގުގެ ނަމަށް ބަދަލު ކުރައްވައި‪ ،‬ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް‬ ‫‪3‬ގެ ނަން މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪ 1‬ގެ ނަމަށް އަދި ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް ‪2‬ގެ‬ ‫ނަން މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪ 2‬ގެ ނަމަށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫‪65‬‬

‫މެރިން ކޯރގެ ދިދަ ހަވާލުކުރުން‬

‫މެރިންކޯރގެ ދިދަ އިފްތިތާޙް ކުރެވުނީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ‪ 44‬ވަނަ މިނިވަ ް‬ ‫ނ‬ ‫ ‬ ‫ދުވަސްކަމުގައިވާ‪ 2009 ،‬ޖުލައި ‪ 26‬ވަނަ ދުވަހުގެ ހެނދުނު ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގައި‬ ‫އޮތް ޚާއްޞަ ރަސްމިއްޔާތުގައެވެ‪ .‬ދިދަ ޙަވާލު ކުރެއްވީ އޭރުގެ ރައީސުލް ޖުމްހޫރިއްޔާ‬ ‫އަދި ސިފައިންގެ އެންމެ މަތީވެރިޔާ އަލްފާޟިލް މުޙައްމަދު ނަޝީދުއެވެ‪ .‬ދިދައާ ޙަވާލުވެ‬ ‫ވަޑައިގެންނެވީ އޭރުގެ މެރިންކޯރގެ ކޮމަޑާންޓް ފަހުން ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް‪،‬‬ ‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމެވެ‪.‬‬ ‫ސ މޭޖަރ ޖެނެރަލް‬ ‫ގ ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯ ް‬ ‫މި ރަސްމިއްޔާތުގައި އެއިރު ެ‬ ‫ ‬ ‫ފ ޑިފެންސް ފޯސް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ފަރުޙަތު‬ ‫މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލްއާއި ވައިސް ޗީފް އޮ ް‬ ‫ޝަހީރު ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެންނެވިއެވެ‪.‬‬

‫‪66‬‬

‫މެރިން ކޯރގެ ސާރވިސް ބެޖު‬ ‫ކުއިކް ރިއެކްޝަން ފޯސްތައް އުފެދުނުއިރު‪ ،‬އެހެނިހެން ހުރިހާ‬ ‫ ‬ ‫ސިފައިންނެކޭ އެއްގޮތަށް ޔުނިފޯރމް ޝޯލްޑަރ ބެޖުގެ ގޮތުގައި މި‬ ‫ޔުނިޓްތަކުންވެސް ބޭނުންކުރަމުންއައީ ސިފައިންގެ ދެވަނަ ބެޖް (ނޭޝަނަލް‬ ‫ސެކިއުރިޓީ ސާރވިސްގެ ބެޖު) އެވެ‪ 2006 .‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫"މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް"ގެ ނަމަށް ސިފައިންގެ ނަން‬ ‫ބަދަލުކުރައްވައި‪ ،‬ސިފައިންގެ ބެޖުވެސް ބަދަލުކުރެއްވިއެވެ‪ .‬މި ބަދަލާއިއެކު‬ ‫ސިފައިންގެ ޝޯލްޑަރ ބެޖްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރެއްވުމަށް ސާރވިސް ބެޖުގެ‬ ‫‪ 5‬ބެޖެއް ތަޢާރަފް ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އެއީ އިންފެންޓްރީ‪ ،‬ކޯސްޓްގަރޑް‪ ،‬ފަޔަރ‬ ‫އެންޑް ރެސްކިޔު‪ ،‬ސަޕޯރޓް ސަރވިސް އަދި ޑިފެންސް އިންސްޓިޓިއުޓް‬ ‫ފޮރ ޓްރޭނިންގ އެންޑް އެޑިއުކޭޝަން (ޑައިޓް)ގެ ބެޖެވެ‪ .‬އޭގެ ފަހުން‬ ‫ސާރވިސް ބެޖުގެ ގޮތުގައި އިތުރު ބެޖު ތަޢާރަފް ވެގެން ދިޔައެވެ‪.‬‬ ‫އިންފެންޓްރީ ޔުނިޓްތަކަށް ޚާއްޞަ ކުރެވިގެން ފުރަތަމަ ތަޢާރަފް‬ ‫ ‬ ‫ކުރެއްވި ބެޖުގައި‪ ،‬ބުރުޒެއްގެ ތެރޭގައި ހިމަނުއްވާފައިވަނީ ކައްތިރި ކުރެވިފައިވާ‬ ‫ދެ ލޮންސީގެ މަތީގައި ހަނގުރާމައިގައި ބޭނުންކުރާ އައްޑަނައެކެވެ‪ .‬މެރިން‬ ‫ކޯރގެ މިބެޖު އުވާލެއްވުމަށްފަހު މިހާރު ބޭނުންކުރާ މެރިން ކޯރގެ ބެޖު‬ ‫ތަޢާރަފް ކުރެއްވީ ‪ 2012‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހުގައެވެ‪ .‬މިބެޖަށް‬ ‫ގެންނެވި މައިގަނޑު ބަދަލަކީ ކުރިން ބެޖުގައިވާ މެރިން ކޯރގެ އައިކަން‬ ‫ބަދަލު ކުރައްވައި‪ ،‬ބެޖުގައިވާ ބުރުޒުގެ ކުލަ ފެހިކުލައިގެ ބަދަލުގައި ރަތް‬ ‫ކުލައަށް ބަދަލު ކުރެއްވުމެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ އައިކަންއެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫ފަހުން ހަމަޖެއްސެވީ ކައްތިރި ކުރެވިފައިވާ ދެ ބަޑީގެ މަތީގައި ނަގިއްޔެއް‬ ‫އޮންނަ ގޮތަށެވެ‪ .‬މެރިންސް އިންނަކީ ކަނޑާއި އެއްގަމުގައި ހަރަކާތްތެރިވާ‬ ‫ބައެއްކަން އަލަށް ތަޢާރަފު ކުރެވުނު ބެޖުން ރަމްޒު ކޮށްދެއެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬މެރީންސް ފުރަތަމަ ބޭނުންކުރި "އިންފެންޓްރީ" އައިކަން‬

‫‪a a‬މެރީންސް ފުރަތަމަ ބޭނުންކުރި "އިންފެންޓްރީ" ބެޖު‬

‫‪a a‬މެރީންސްއަށް ޚާއްޞަކުރައްވައިގެން ތަޢާރަފު ކުރެއްވި އައިކަން‬

‫‪a a‬މެރީންސްއަށް ޚާއްޞަކުރައްވައިގެން ތަޢާރަފު ކުރެއްވި މެރީންސްގެ ބެޖު‬

‫‪67‬‬

‫ކޮ މާ ން ޑަ ރު ން ގެ‬

‫ޚި ދު މަ ތު ގެ އު ސް އަ ލި ތަ އް‬

‫‪ÑÑ‬ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމަކީ‪ 2009 ،‬ވަނަ އަހަރުގެ‬ ‫މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހު މެރިން ކޯރ އުފެއްދެވިއިރު ހަމަޖެއްސެވި މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓެވެ‪.‬‬ ‫އެ މަޤާމުގައި ‪ 2009‬މާރިޗު ‪ 15‬ން ‪ 2010‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ވަނަ ދުވަހާ ހަމައަށް ހުންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓްގެ ޙައިސިއްޔަތުން މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް ވަނީ‬ ‫އެމަނިކުފާނުގެ ދުރުވިސްނުން ފުޅާއި ޙިކުމަތްތެރިކަމާއި‪ ،‬އަސްކަރީ ދާއިރާއިން ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ‬ ‫ހުނަރުގެ ބޭނުން ހިއްޕަވައި‪ ،‬ވަރަށް އަގުހުރި ޚިދުމަތްތަކެއް މެރިން ކޯރ އަށް ކޮށްދެއްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫މިގޮތުން މެރީންސް ބިނާކުރުމަށާއި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ކުރިމަގު ބައްޓަންކުރުމަށް ދުރުރާސްތާގެ‬ ‫ތަސައްވަރެއް އެކުލަވައިލައްވައި ކުރިމަގުގައި ޙާސިލުކުރާނެ ލަނޑުދަނޑިތައް ކަނޑައެޅުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރއަކީ ދިވެހި ސިފައިންގެ އެއްބާރުކަމުގައި ބައްޓަން ކޮށްދެއްވައި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ނިޝާނާއި‪ ،‬ދިދައާއި‪ ،‬ޔުނިފޯމްގައި ބޭނުންކުރާ ޝޯލްޑަރ ބެޖު ފަރުވާކޮށްދެއްވައި‪ ،‬މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ލަވަ ތައްޔާރު ކުރެއްވުމުގައި ކޮމަޑާންޓްގެ ޙައިސިއްޔަތުން ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް‬ ‫ކޮށްދެއްވާފައިވެއެވެ‪ .‬ޚާއްޞަކޮށް މެރިން ކޯރގެ ލަވަ އަކީ އެމަނިކުފާނުގެ އަމިއްލަ އިސްނެގުމަށް‬ ‫ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވައިގެން މެރިން ކޯރ އާއި ގުޅޭގޮތަށް ތައްޔާރު ކުރެވިފައިވާ‬ ‫ލަވައެކެވެ‪ .‬މި ކަންތައްތަކުގެ ސަބަބުން މެރިން ކޯރގެ ޝަރަފާއި ޙައިބަތު އިތުރުވެގެން‬ ‫ދިޔައެވެ‪.‬‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬ ‫ކޮމަޑާންޓް‪ 15 :‬މާރިޗު ‪ 21 - 2009‬އެޕްރީލް ‪2010‬‬

‫‪68‬‬

‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ އަކީ ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގެ ބޮޑު އެއްބާރަށްވެފައި މެރިން ކޯރގެ މިޝަން‬ ‫ޙާސިލު ކުރުމަށްޓަކައި ބޭނުންވާނެ އަސްކަރީ ހުނަރާއި ތަމްރީނު ލިބިފައިވާ މި ޤައުމު ދެކެ‬ ‫ލޯބިވާ ސިފައިން ތަކެއް އުފެދުމަށްޓަކައި މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް ވަނީ ގިނަގުނަ‬ ‫މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވާފައެވެ‪ .‬މީގެ ތެރެއިން އެންމެ ފާހަގަ ކޮށްލެވެނީ ‪ 2010‬ވަނަ އަހަރު‬

‫މެރިން ކޯރ އަށް އަލަށް މީހުން ރެކްރޫޓް ކުރެވިގެންދިއުމެވެ‪ .‬މިގޮތަށް މެރިން ކޯރއަށް‬ ‫އަލަށް ރެކްރޫޓް ކުރެވިގެންދިއުންވީ މިމުއައްސަސާގައި ވަކި ޔުނިޓަކަށް ބޭނުންވާނެ މީހުން‬ ‫ރެކްރޫޓް ކުރެވިގެންދިޔަ ފުރަތަމަ ފަހަރަށެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ އަސްކަރީ ހުނަރު އިތުރުކޮށް މިހުނަރުތައް މުތާލިއާ ކުރުމުގެ ގޮތުން‬ ‫"އެކްސަސައިޒް ރަންނަމާރި ހަންޓް"ގެ ނަމުގައި މެރިން ކޯރގެ ފުރަތަމަ އެކްސަސައިޒް‬ ‫‪ 2010‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވިފައިވެއެވެ‪ .‬މިއަދުވެސް އެކްސަސައިޒް ރަންނަމާރި ހަންޓް"އަކީ‬ ‫ކޮންމެ އަހަރަކު ސިލްސިލާކޮށް މެރީންސް އަށް ޚާއްސަކޮށްގެން ހިންގަމުންގެންދެވޭ‬ ‫އެކްސަސައިޒްއެކެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސް ބިނާކޮށް މެރިން ކޯރ ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬ ‫ކުރައްވާފައިވާ މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެއިން ބޭރުން އެކިއެކި އަސްކަރީ ކޯސްތައް‬ ‫މެރީންއަށް ހޯއްދަވައި ދެއްވުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތް ފާހަގަކޮށްލެވެއެވެ‪ 2009 .‬ވަނަ‬ ‫އަހަރު އިންޑިއާގައި ބޭއްވި ބައިލެޓްރަލް އެކްސަސައިޒް "އެކްސަސައިޒް އެކުވެރިން" އަކީ‬ ‫އެމްއެންޑީއެފްގެ ލީޑަރޝިޕުން އެކަމަށް ދެއްވި އިސްކަމާއެކު ބޭއްވުނު އެކްސަސައިޒެކެވެ‪.‬‬ ‫އެކްސަސައިޒް އެކުވެރިން އަކީ ‪ 2009‬ވަނަ އަހަރަށްފަހު ސިލްސިލާކޮށް ދިވެހިރާއްޖެއާއި‬ ‫އިންޑިއާގައި ބާއްވަމުން ގެންދާ ބައިލެޓްރަލް އެކްސަސައިޒެކެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓްގެ ޙައިސިއްޔަތުން މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް ވަނީ‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ހިންގުމުގެ ދާއިރާ ހަރުދަނާކޮށް ކުރިއެރުވުމުގެ ގޮތުންވެސް ފާހަގަ ކުރެވޭ‬ ‫ފަދަ ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވާފައެވެ‪ .‬މިގޮތުން ރާއްޖެއިން ބޭރުން އަސްކަރީ‬ ‫ދާއިރާއިން ތަމްރީނުވެފައިވާ މެރިން ކޯރގެ އޮފިސަރުން‪ ،‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތަކުގެ‬

‫މަޤާމްތަކަށް ފުރަތަމަ ފަހަރަށް އެޕޮއިންޓްކުރައްވައި މެރިން ކޯރގެ އޮފިސަރުން ޕޯސްޓްކޮށް‬ ‫އެޕޮއިންޓްމަންޓް ޙަވާލުކުރުމުގެ ކުލަ ގަދަ ރަސްމިއްޔާތެއް ‪ 2009‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ބޭއްވެވިއެވެ‪ .‬އަދި މެރިން ކޯރގެ ޓޭބަލް އޮފް އޯގަނައިޒޭޝަނާއި މިލިޓަރީ އޮކިއުޕޭޝަނަލް‬ ‫ސްޕެޝަލިޓީސް ނެރެދެއްވަވައި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ މިޝަން އެޝަންޝަލް ޓާސްކްތައް‬ ‫ކަނޑައަޅުއްވައި ދެއްވަވާފައިވެއެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ އުފެއްދެވިތާ ކުރުމުއްދަތެއްގެ ތެރޭގައި‬ ‫މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓުގެ ‪ 6‬ޔުނިޓް އުފައްދަވައި‪ ،‬ޑިޕްލޯއި ކުރެއްވުމަކީ މޭޖަރ‬ ‫ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓެއްގެ ޙައިސިއްޔަތުން ކުރުމުއްދަތެއްގެ‬ ‫ތެރޭގައި ކުރައްވާފައިވާ ވަރަށް އަގުހުރި ޚިދުމަތެކެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ މޮޓޯއެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރާ "ވީ އާރ ދަ ބެސްޓް އެޓް ވަޓްވީ ޑޫ"‬ ‫އަކީ މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް ވިދާޅުވި ބަސްފުޅެކެވެ‪ .‬އެމަނިކުފާނު މިހެން‬ ‫ވިދާޅުވީ ‪ 2009‬ވަނަ އަހަރު މެރީންސްއަށް ބޭއްވި ދުވުމެއް ނިންމަވާލެއްވުމަށްފަހު‬ ‫މެރީންސްއާއި މުޚާޠަބުކުރައްވައި ޖުމްހޫރީ މައިދާނުގައި ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މިއަދު މެރިން ކޯރއިން ޙާސިލު ކުރަމުންގެންދާ ކުރިއެރުންތަކަކީ މޭޖަރ ޖެނެރަލް‬ ‫އަޙްމަދު ޝިޔާމް‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ފުރަތަމަ ކޮމަޑާންޓްގެ ޙައިސިއްޔަތުން އަޅުއްވައިދެއްވި‬ ‫ހަރުދަނާ ބިންގަލުގެ ފޮނި ނަތީޖާއެވެ‪ .‬ޒަމާނީ އަސްކަރީ ކުލަވަރާއެކު މެރިން ކޯރ‬ ‫އަސްކަރީ ދާއިރާއިން ތަރައްޤީވެ ކުރިއަރަމުން ދިއުމުގެ އެންމެ ބޮޑު މޭސްތިރިއަކީ މޭޖަރ‬ ‫ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމެވެ‪ .‬އެ މަނިކުފާނު މެރިން ކޯރ އަށް ކޮށްދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި‬ ‫ޚިދުމަތްތަކުގެ އަގުވަޒަންކޮށް ‪ 2015‬ވަނަ އަހަރުގެ މެރީންސް ޑޭ ގައި ވަނީ ފިލައެއް‬ ‫އަރުވާފައެވެ‪.‬‬

‫‪69‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ތަކަށް ޮކމާންޑް ހަވާލުކުރުން‬ ‫މެރީން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތަކަށް ކޮމާންޑް ހަވާލުކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު ބޭއްވުނީ‬ ‫‪ 2009‬އޮގަސްޓް ‪ 26‬ވީ ބުދަ ދުވަހުގެ ރޭގައެވެ‪ .‬ކަޅުތުއްކަލާކޮށި ހެވިކަމުގެ މައިދާނުގައިއޮތް‬ ‫މިރަސްމިއްޔާތު ޝަރަފްވެރިކޮށްދެއްވީ އެއިރުގެ ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް‬ ‫މޫސާ ޢަލީ ޖަލީލެވެ‪ .‬މިރަސްމިއްޔާތުގައި މެރީން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްގެ ކޮމާންޑަރުންނަށް‬ ‫އެޕޮއިންޓްމަންޓާއި‪ ،‬ޕެނަންޓް އަދި ޕްލެޓޫން ކޮމާންޑަރުންނަށް އެޕޮއިންޓްމަންޓް ޙަވާލުކޮށްދެއްވީ‬ ‫މެރިންކޯރގެ އޭރުގެ ކޮމަޑާންޓް އަދި މިހާރުގެ ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް‬ ‫އަޙްމަދު ޝިޔާމެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪ 1‬ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ ބަންޑާރަކޮށީގައެވެ‪ .‬މެރިން‬ ‫ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪ 2‬ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގައެވެ‪ .‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް‬ ‫ޔުނިޓް ‪ 3‬ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ ރިޔާސީ ގަނޑުވަރާއި‪ ،‬ރައީސް އޮފީހާއި‪ ،‬ހިލާލީގެއާއި‪،‬‬ ‫ސްޕްރީމް ކޯޓާއި‪ ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގެކޮޅާއި މޯލްޑިވްސް މަނީޓަރީ އޮތޯރިޓީގެ ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި ބަންޑާރަކޮށީގައެވެ‪ .‬މެރިން ޑިޕްލޮއިމެންޓް ޔުނިޓް ‪ 4‬ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ‬ ‫ވެލާނާ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯރޓް ބެލެހެއްޓުމަށް ހުޅުލޭގައެވެ‪ .‬މި ޔުނިޓް ކުރިން‬ ‫ހިނގަމުންއައީ ހުޅުލޭގައި އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާގެ ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހިންގަމުން‬ ‫ދިޔައިރު އެ އޭރިއާއަށް ނިސްބަތްވާ ޔުނިޓެއްގެ ގޮތުގައެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ސެންޓްރަލް އޭރިއާގެ ހެޑްކްއޯޓާރޒް ލ‪ .‬ކައްދޫއަށް ބަދަލު ކުރެއްވުމާގުޅިގެން ‪ 24‬ޖުލައި‬ ‫‪ 2009‬ގައި މާލޭ އޭރިއާގެ ދަށުން އެމްޑީޔޫ ‪ 4‬ހިންގަން ފެށުނެވެ‪ .‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް‬ ‫ޔުނިޓް ‪ 5‬ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ ސަދަން އޭރިއާ ސ‪.‬ގަމުގައެވެ‪ .‬މި ޔުނިޓް ޤާއިމް ކުރެވުނީ ‪21‬‬ ‫އޭޕްރިލް ‪2009‬ގައެވެ‪ .‬މެރިން ޑިޕްލޮއިމެންޓް ޔުނިޓް ‪ 6‬ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާ ހެޑްކްއޯޓާރޒް ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީގައެވެ‪ .‬މެރިން ޑިޕްލޮއިމެންޓް ޔުނިޓް ‪ 7‬ޤާއިމު‬ ‫ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާ ހެޑްކްއޯޓަރޒް ލ‪.‬ކައްދޫގައެވެ‪.‬‬

‫‪70‬‬

‫‪a a‬ކޮމާންޑް އެޕޮއިންޓްމަންޓް ހަވާލުކުރުން‬

71

‫އެމްއެން ީޑއެފް ނޮދަން އޭރިއާ‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪6‬‬

‫އެމްއެންޑީއެފް ާމލޭ އޭރިއާ‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪4‬‬

‫ެއ މް ޑީ ޔޫ ތަ އް ޑި ޕް ލޯ އި ކު ރެ ިވ ފަ އި ވާ އޭ ރި އާ ތަ އް‬ ‫‪72‬‬

‫އެމްއެން ީޑއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާ‬

‫އެމްއެން ީޑއެފް ސަދަން އޭރިއާ‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪7‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪5‬‬

‫މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތައް ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފްގެ ‪ 4‬އޭރިއާ ކޮމާންޑްގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ ،1‬އެމްޑީޔޫ ‪ ،2‬އެމްޑީޔޫ ‪ ،3‬އެމްޑީޔޫ ‪ 4‬ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ‬ ‫އޭރިއާގައެވެ‪ .‬މީގެތެރެއިން އެމްޑީޔޫ ‪ 4‬ޑިޕްލޮއި ކުރެވިފައިވަނީ ހުޅުލޭގައެވެ‪ .‬އަނެއް ‪ 3‬އެމްޑީޔޫ އޮންނަނީ މާލޭގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 5‬ޑިޕްލޮއި ކުރެވިފައިވަނީ އެމްޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާގައެވެ‪ .‬އެ‬ ‫އެމްޑީޔޫ ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވަނީ އައްޑޫ ސިޓީ ގަމުގައި ހުންނަ އެމްއެންޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާ ހެޑްކްއޯޓާރޒްގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 6‬ޑިޕްލޮއި ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާގައެވެ‪.‬‬ ‫މި އެމްޑީޔޫ ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވަނީ ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީގައި ހުންނަ އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާ ހެޑްކްއޯޓާރޒްގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 7‬ޑިޕްލޮއި ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާގައެވެ‪.‬‬ ‫މި އެމްޑީޔޫ ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވަނީ ލ‪ .‬ކައްދޫގައި ހުންނަ އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާގެ ހެޑްކްއޯޓާރޒްގައެވެ‪.‬‬

‫‪73‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬‬ ‫‪74‬‬

‫މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪ 1‬އަކީ ބަންޑާރަކޮށި އަދި ބަންޑާރަކޮށި ހިމެނޭ ސަރައްޙައްދު ދިފާޢުކުރުމުގެ ގޮތުން ޤާއިމްކުރެވިފައިވާ ޔުނިޓެކެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫ ޤާއިމު‬ ‫ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާ ގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 1‬އާ ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ތެރޭގައި އެމްއެންޑީއެފްގެ މައި މަރުކަޒު ބަންޑާރަކޮށީ ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬މާލޭ އޭރިއާއަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޔޫ ‪ 1‬އަށް ޓާސްކް ކުރާ އެކިއެކި ޓާސްކްތައް އަދާކުރުންހިމެނެއެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫ‬ ‫ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވަނީ ބަންޑާރަކޮށީގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ އޭރިއާ އޮފް އޮޕަރޭޝަން އަކީ މާލޭ ސިޓީ މަޖީދީމަގުން އުތުރުގައިވާ ސަރަޙައްދެވެ‪.‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ކާމިޔާބީތައް‬ ‫ނ ސްވިމިންގ‬ ‫‪ÑÑ‬އެމްއެންޑީއެފް މާލެ އޭރިއާގެ ކޮމްޕޯނެންޓްތަކުގެ މެދުގައި ބޭއްވު ު‬ ‫ގއި ފިންސާއެކު)‬ ‫ކޮމްޕެޓިޝަން ‪ 2013‬ގެ ‪ 1‬ކިލޯ މީޓަރ ފެތުމުގެ (ކޮމްބެޓް ޔުނީފޯމް ަ‬ ‫އިވެންޓުން ‪ 3‬ވަނަ‬ ‫ޓ ފިޓްނަސް ޖެލެންޖުން‬ ‫‪ 2013ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އެމްއެންޑީއެފް އިންޓަރ ޔުނި ް‬ ‫ރތުން ‪ 2‬ވަނަ‬ ‫‪ 2‬ކިލޯ މީޓަރ ދުވުމުން ‪ 1‬ވަނަ އަދި މުޅި މުބާ ާ‬ ‫ލ އޭރިއާ ސްވިމިންގ ކޮމްޕެޓިޝަން ‪2013‬ގައި ‪ 100‬ކިލޯ މީޓަރ ފްރީސްޓައިލް‬ ‫‪ÑÑ‬މާ ެ‬ ‫ރލޭ އިވެންޓުން ‪ 2‬ވަނަ‬ ‫ި‬ ‫ލ އޭރިއާ ސްވިމިންގ ކޮމްޕެޓިޝަން ‪ 2013‬ގައި ‪ 4X25‬ކިލޯ މީޓަރ ފްރީސްޓައިލް‬ ‫‪ÑÑ‬މާ ެ‬ ‫ރލޭ އިވެންޓުން ފަޚުރުވެރި ‪ 1‬ވަނަ‬ ‫ި‬ ‫‪ÑÑ‬މާލެ އޭރިއާ ސްވިމިންގ ކޮމްޕެޓިޝަން ‪ 2013‬ގައި ‪ 200‬ކިލޯ މީޓަރ ފްރީސްޓައިލް‬ ‫އިވެންޓުން ‪ 3‬ވަނަ‬ ‫‪ÑÑ‬މާލެ އޭރިއާ ސްވިމިންގ ކޮމްޕެޓިޝަން ‪ 2013‬ގައި ‪ 4X25‬މީޓަރ މެޑްލީ ރިލޭ‬ ‫އިވެންޓުން ‪ 2‬ވަނަ‬ ‫ފ އިންޓަރ ޔުނިޓް ‪ 02‬ވަނަ ފުޓްސަލް މުބާރާތުގެ ‪ 01‬ވަނަ ޑިވިޜަންގެ‬ ‫‪ÑÑ‬އެމްއެންޑީއެ ް‬ ‫ރަނަރަޕް ޓީމް‬

‫‪a a‬އަލްމަރުޙޫމް އިނގިރޭސި ޢުމަރުމަނިކުގެ ހަނދާނީ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ސިފައިންގެ ޔުނިޓްތަކުގެ މެދުގައި ‪ 2016‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ބޭއްވި ބަޑި މުބާރާތުން ގިންތި ‪1‬ން ‪ 3‬ވަނަ ހޯދި މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪1‬ގެ ބަޑިޖެހުންތެރިންނާއެކު ވައިސް ޗީފް އޮފް‬ ‫ޑިފެންސް ފޯސް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދާއި‪ ،‬ކޮލެޖް އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް މިލިޓަރީ ސްޓަޑީޒްގެ ކޮމާންޑިންގ‬ ‫އޮފިސަރ ކާނަލް ވައިސް ވަޙީދާއި‪ ،‬އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ކޮމާންޑަރ ކެޕްޓަން އިސްމާޢީލް ޢާތިފް ނަންގަވާފައިވާ ހަނދާނީ ފޮޓޯ‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬މޭޖަރ އިނގިރޭސި އުމަރުމަނިކުގެ ހަނދާނީ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ‪ 2016‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫އވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުގެ ގިންތި ‪ 1‬އިން ‪ 3‬ވަނަ‬ ‫ބޭ ް‬ ‫‪ 2011ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އެމްއެންޑީއެފް ‪ 05‬ވަނަ ފިޓްޔުނިޓް މުބާރާތުން ‪ 2‬ވަނަ‬

‫‪75‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ާޚއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬ ‫‪ 6ÑÑ‬ޑިސެންބަރު ‪ 28 - 2010‬ޑިސެންބަރު ‪" :2010‬އެކްސަސައިޒް ކަނޑު ފުރޭތަ"‬ ‫ކ‪ .‬ތަބުރުދޫގައި ބޭއްވި‪.‬‬

‫‪ 25ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2014‬ސިފައިންގެ ދުވަހުގެ މުނަސަބަތުގައި ބޭއްވި ޢާއިލީ ހަވީރުގައި‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪ 23ÑÑ‬މާރިޗު ‪ :2013‬އެމްޑީޔޫ ‪ 1‬ރީބްރޭންޑްކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު ބޭއްވި‪.‬‬

‫‪ 29ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2014‬ފަސްޓް ރެއިޑަރސްގެ ފުރަތަމަ އަހަރީ ދުވަހުގެ ރަސްމިއްޔާތު‬ ‫ބޭއްވި‪.‬‬

‫‪ 8ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ 12 - 2013‬އޮގަސްޓް ‪:2013‬‬ ‫މަސައްކަތް ކުރި‪.‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ އިމީޑިއެޓް ހެދުމުގެ‬

‫ސ ވަންދެން ޚިދުމަތްކުރައްވާފައި ާ‬ ‫ވ‬ ‫‪ 10ÑÑ‬ޖުލައި ‪ :2013‬އެމްޑީޔޫ ‪ 1‬ގައި ވަރަށް ގިނަ ދުވަ ް‬ ‫ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޤާސިމް މުޙައްމަދު (ސ‪.‬ނ ‪ )1277‬ޝަރަފްވެރިކަމާއިއެކު ރިޓަޔަރ‬ ‫ކުރެއްވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު ބޭއްވި‪.‬‬

‫ގ ގޮތުން ސިފަމާގެ ފަރާތުންބޭއްވި‬ ‫ގ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމު ެ‬ ‫‪ 10ÑÑ‬މޭ ‪ :2014‬ކުޑަކުދިން ެ‬ ‫ނގެ ފަރާތުން ކުޑަކުދިންގެ ބަގީޗާގައި‬ ‫ހވީރުގައި އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ އާރމަޑް ސްކޮޑްރަ ް‬ ‫ޢާއިލީ ަ‬ ‫ސްޓޯލްއެއް ހެދި‪.‬‬

‫ޔ ‪1‬ގެ އިމީޑިއެޓް ހުޅުވި‪ .‬އިމީޑިއެޓް ހުޅުވައިދެއްވީ‬ ‫‪ 13ÑÑ‬އޮގަސްޓް ‪ :2013‬އެމްޑީ ޫ‬ ‫ނޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ‪.‬‬ ‫މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެ ް‬

‫‪ 12ÑÑ‬މޭ ‪ :2014‬އެމްއެމްއޭ އަށް ޕްރެޝަސް ކާގޯ ގެނައުމުގައި ސެކިއުރިޓީ ދިން‪.‬‬

‫‪ 15ÑÑ‬މޭ ‪ :2013‬އެއާޕޯޓް އެމަޖެންސީ އެކްސަސައިޒް ބޭއްވި‪.‬‬

‫ތ ގޮތުން ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް‬ ‫ނ ވަގު ީ‬ ‫މ ‪ :2014‬އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ކޮމާންޑަރުކަ ް‬ ‫‪ޭ 19ÑÑ‬‬ ‫ޔތު ބޭއްވި‪.‬‬ ‫މދު މޫމިން އާ ހަވާލުވުކުރުމުގެ ރަސްމިއް ާ‬ ‫އަޙް ަ‬

‫‪ 25ÑÑ‬މޭ ‪ :2013‬ހިންމަފުށީގައި ބޭއްވި ކުޑަކުދިންގެ ހަވީރުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪ 21ÑÑ‬މޭ ‪ :2014‬ރެއިޑަރސް ހޯލްގެ ބިންގާ އެޅުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު ބޭއްވި‪.‬‬

‫‪ 21ÑÑ‬ނޮވެންބަރު ‪ 12 - 2013‬ޑިސެންބަރު ‪ :2013‬ސިފައިންގެ ‪ 09‬ބުރި އިމާރާތް‬ ‫ކައިރީގައި ބިނާއެއް ހެދުމުގެ މަސައްކަތް ކުރި‪.‬‬

‫‪ 22ÑÑ‬މޭ ‪ :2014‬ރެއިޑަރސް ހޯލްގެ މަސައްކަތް ރަސްމީކޮށްފެށި‪.‬‬

‫އ އެންސީއޯ‬ ‫‪ 24ÑÑ‬ޑިސެންބަރު ‪ :2013‬ސިފައިންގެ "އެލްޝޭޕް" ޢިމާރާތުގައި (ކުރީގަ ި‬ ‫ރމް ހުރިތަނުގައި) ބަންޑާރަކޮށި ޖިމް ހެދުމުގެ މަސައްކަތް ފެށި‪.‬‬ ‫އިންގެ މެސް ޫ‬ ‫‪ 06ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2014‬ފަސްޓް ރެއިޑަރސްގެ ޕީޓީ ކިޓް ތަޢާރަފުކުރި‪.‬‬

‫‪76‬‬

‫‪ 05ÑÑ‬މޭ ‪ :2014‬އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ފޯމޭޝަން ބޭއްވި‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2015‬ކުޑަކުދިންގެ ހިޔާއަށް ބޯފެން ފޯރުކޮށްދިނުމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 13ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2015‬އެމްއެމްޕީއާރުސީ އޮފީހުގައި ‪ 24‬ގަޑިއިރުގެ ޑިއުޓީއެއް މޭންކުރި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ މެރީންސް ތިބޭ ފެންޑާތައް ހުރި ތަނުގައި އަލަށް ޢިމާރާތްކުރާ ސިފައިންގެ‬

‫‪ 9‬ބުރީގެ ޢިމާރާތް އެޅުމަށްޓަކައި އެތަނުގައި‬ ‫ތިބި މެރީންސް ސިފައިންގެ އިރުމަތީ ކޮޅުގައި‬ ‫ޢިމާރާތްކޮށްފައިވާ ‪ 9‬ބުރި އިމާރާތުގެ ‪ 4‬ވަނަ‬ ‫ފަންގިފިލާއަށް ބަދަލުވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ބަންޑާރަކޮށީގައި އަލަށް ޢިމާރާތްކުރާ ‪ 9‬ބުރި‬ ‫ޢިމާރާތުގައި ފެންސް ޖެހުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 2ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪:2016‬‬ ‫ކޮމްބެޓްރަން ބޭއްވި‪.‬‬

‫އިންޓަރ‬

‫ޕްލެޓޫން‬

‫‪ 2ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2016‬ބަންޑާރަކޮށީ ފުޓްސަލް‬ ‫ދަނޑު އެޅުމުގެ މަސައްކަތުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 2ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2016‬ބަންޑާރަކޮށީ ވެހިކަލް ޝެޑު‬ ‫ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ :2016‬ފަސްޓް ރެއިޑާރސްގެ‬ ‫‪ 02ÑÑ‬ޖުލައި‬ ‫އަހަރީ ދުވަހުގެ ޚާއްޞަ ޖަލްސާ ބޭއްވި‪.‬‬

‫‪ 2016a a‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 10‬ވަނަ ދުވަހު ފެށި "އެކްސަސައިޒް ރަންނަމާރި ހަންޓް"ގެ އޮޕަރޭޝަން އޯޑަރސް ދިނުމުން ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬ ‫ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަނީ‪ .‬މި އެކްސަސައިޒްގައި އޮޕަރޭޝަން އޯޑަރސް ދެއްވީ އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ކޮމާންޑަރ ކެޕްޓަން އިސްމާއިލް ޢާޠިފް‪.‬‬

‫‪77‬‬

78

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫މޭޖަރ އަޙްމަދު ރަމީޒު‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬ގެ ފަސްޓް ސާރޖަންޓުން‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ޙުސައިން ޢަލީ‬

‫‪ 15‬މާރިޗު ‪ 21 - 2009‬އެޕްރީލް ‪ 21 2010‬އެޕްރީލް ‪ 15 - 2010‬ޖޫން ‪2011‬‬

‫މޭޖަރ ޙުސައިން ރިޔާޒް‬

‫‪ 06‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 11 - 2011‬މާރިޗު ‪2013‬‬

‫ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޤާސިމް މުޙައްމަދު‬ ‫‪ 15‬މާރިޗު ‪ 2009‬އިން ‪ 06‬ޖޫން ‪ 2013‬އަށް‬

‫ފަސްޓްސާރޖަންޓް ނާހިދު އަޙްމަދު‬ ‫ކެޕްޓަން މުޙައްމަދު ނިލާމް‬

‫އެކްޓިންގ‪ 25 :‬ސެޕްޓެންބަރު ‪- 2015‬‬ ‫‪ 19‬ޑިސެންބަރު ‪2015‬‬

‫ކެޕްޓަން ޢަލީ އިޙްސާން‬ ‫‪ 18‬ފެބުރުވަރީ ‪ 30 - 2013‬ޖޫން ‪2014‬‬

‫ކެޕްޓަން އިސްމާޢީލް ޢާޠިފް‬

‫‪ 01‬އޮގަސްޓް ‪ 2014‬އިން ފެށިގެން‬

‫‪ 09‬އެޕްރީލް ‪ 2013‬އިން ‪02‬‬ ‫ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2015‬އަށް‬

‫ސާރޖަންޓް ފަސްޓް ކްލާސް އަޙްމަދު ޝަރީފް‬ ‫‪ 03‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2015‬އިން ފެށިގެން‬ ‫(އެކްޓިންގ ފަސްޓް ސާރޖަންޓް)‬

‫‪79‬‬

80

81

‫ކޮ މާ ން ޑަ ރު ން ގެ‬

‫ޚި ދު މަ ތު ގެ އު ސް އަ ލި ތަ އް‬

‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގައި ދެވަނަ އަށް ކޮމަޑާންޓްކަން ކުރެއްވީ ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް‬ ‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދެވެ‪ 2010 .‬އެޕްރީލް ‪ 21‬ން ‪ 2012‬ޖަނަވަރީ ‪09‬‬ ‫އަކަށް ކޮމަޑާންޓްގެ މަޤާމުގައި ހުންނަވައި އަގުހުރި ޚިދުމަތްތަކެއްވަނީ ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދުގެ ކޮމަޑާންޓްކަމުގައި މެރިން ކޯރގެ ކުރިއެރުމަށް‬ ‫ކުރެއްވި މަސައްކަތްތަކުގެ ތެރެއިން މެރިން ކޯރގެ އިންސާނީ ވަސީލަތް ކުރިއަރުވައި ތަރައްޤީ‬ ‫ކުރުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތް ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ 2011ÑÑ‬މޭ ‪ 04‬ވަނަ ދުވަހު މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލް ވުޖޫދަށްގެންނަވައި‪،‬‬ ‫ހަރުދަނާ އުސޫލެއްގެ ދަށުން މެރީންސް ބިނާކުރުމަށް ފެށްޓެވިއެވެ‪ .‬މިގޮތުން މެރިން ކޯރ‬ ‫ބޭސިކް ކޯސް ފަރުމާކުރެވި‪ 2011 ،‬އެޕްރީލް ‪ 03‬ވަނަ ދުވަހު މެރިން ކޯރގެ ފުރަތަމަ ބޭސިކް‬ ‫ކޯސް ފެށިގެންދިޔައީ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދުގެ ކޮމަޑާންޓް ކަމުގައެވެ‪ .‬އަދި‬ ‫މެރިން ކޯރ އަރމަޑް ބޭސިކް ކޯހުގެ ނަމުގައި ކޯހެއްފަރުމާކުރެވި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ އާރމަޑް‬ ‫ޓްރޫޕްތަކުގައި މަސައްކަތްކުރައްވާ މެރީންސް ތަމްރީނު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވެސް ފަށްޓަވައި‬ ‫ދެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު‬ ‫ކޮމަޑާންޓް‪ 21 :‬އެޕްރީލް ‪ 09 - 2010‬ޖަނަވަރީ ‪2012‬‬

‫‪82‬‬

‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓްގެ ޙައިސިއްޔާތުން ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު ވަނީ‬ ‫މެރީންސް ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިންބޭރުން ތަމްރީނު ވުމުގެ އިތުރު ފުރުޞަތުތައް ހޯދަވައިދެއްވުމަށް‬ ‫މަސައްކަތްކޮށްދެއްވައި‪ ،‬ޒަމާނީ އަސްކަރީ ހުނަރާއި ޢިލްމު މެރީންސްއަށް ހޯދަވައިދެއްވުމަށް‬ ‫ގިނަ ގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬މެރީންސް ތަމްރީނުކުރުމުގެ އިތުރުން މެރީންސް އިކްއިޕްކޮށް އޮޕަރޭޝަނަލް‬ ‫ޙަލާތްތަކުގައި ޙަރަކާތްތެރިވާއިރު ބޭނުންވާނެ އާލާތްތަކާއި ވަސީލަތްތައް ދެނެގަނެ‬ ‫މިތަކެތި ހޯއްދެވުމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދުވަނީ‬ ‫ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ވެލްފެއަރގެ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާކުރެއްވުމަށް ގެންނަވަން ޖެހޭ‬ ‫ބަދަލުތައްގެންނެވުމާއި‪ ،‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތައް ޑިޕްލޯއިކުރެވިފައިވާ އޭރިއާތަކަށް‬ ‫ވަޑައިގެން މެރީންސްއަށް ދިމާވާ ދަތިތައް އޮޅުންފިލުއްވައި ހައްލު ކޮށްދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ ހިންގުމުގެ ދާއިރާ ހަރުދަނާކޮށް ކުރިއެރުވުމަށް ވަރަށް ގިނަ‬ ‫މަސައްކަތްތަކެއް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬ޚާއްޞަކޮށް‬ ‫މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތަކުގެ ސިފައިންގެ ވެލްފެއަރ ކަންތައްތައް އިދާރީ ގޮތުން‬ ‫ކުރާނެގޮތުގެ އޮނިގަނޑެއް އެކުލަވާލައްވައި އެމްއެންޑީއެފްގެ ލީޑަރޝިޕްގެ ލަފާފުޅާއެކު‬ ‫ތަންފީޒު ކުރައްވަން ފެށްޓެވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ޒަމާނާއި ގުޅޭގޮތުން ގެންނަވަން ޖެހޭ އެކިއެކި ބަދަލުތައް ގެންނަވައި މި ޤައުމު ދިފާޢު‬ ‫ކުރުމަށް އެކަށޭނެ ބަޔަކަށް މެރީންސް ހައްދަވައިދެއްވުމަށް ވަރަށް ގާތުން ކަންތައްތައް‬ ‫ބައްލަވައި‪ ،‬އިރުޝާދު ދެއްވައި‪ ،‬ލީޑް ކުރައްވަމުން ވަރަށް މުހިއްމު ޚިދުމަތްތަކެއް‬ ‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު ކޮށްދެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫ކުރިމަގު ބިނާކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ މުހިއްމު ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ވަނީ ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ އުފެދުނުއިރު އޮތް ތަސައްވުރު ޙަޤީޤަތަކަށް ހެއްދެވުމަށް މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ކޮމްޕޯނަންޓްތަކުން ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގައި ވަރަށް ބޮޑު‬ ‫އިސްކަމެއް ދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ދ ޝާހިދުގެ ކޮމަޑާންޓް ކަމުގައި ތަފާތުގިނަ‬ ‫‪ÑÑ‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަ ު‬ ‫އިންހައުސް ޓްރޭނިންގ ތަކާއި‪ ،‬ލީޑަރ ޝިޕް ޕްރޮގްރާމްތައް ކާމިޔާބުކަމާއިއެކު ކުރިއަށް‬ ‫ގެންގޮސްދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ އެންމެ ވަރުގަދަ އަދި އެންމެ އަގުހުރި ރައުސްމާލަކީ ޒުވާން މެރީންސް‬ ‫ކަމަށް ވީހިނދު‪ ،‬ކުރިމަގުގައި މެރީންސް ތަމްރީނު ކުރުމަށް ބޭނުންވާނެ ސިޔާސަތުތަކެއް‬ ‫ކަނޑައަޅުއްވައި‪ ،‬އެކަމަށް ކޯސްތައް ފަރުމާ ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ށ ކޮށްދެއްވަވާފައިވާ އަގުހުރި‬ ‫‪ÑÑ‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު މެރިން ކޯރ އަ ް‬ ‫ސ ޑޭ ގައި ވަނީ ޚިދުމަތުގެ‬ ‫ޚިދުމަތްތައް ފާހަގަކޮށް ‪ 2015‬ވަނަ އަހަރުގެ މެރީން ް‬ ‫އަގުވަޒަން ކުރުމުގެ ގޮތުން ފިލައެއް އަރުވާފައެވެ‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދުގެ ކޮމަޑާންޓް ކަމުގައި މެރިން ކޯރގެ‬

‫‪83‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬‬ ‫‪84‬‬

‫މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪ 2‬އަކީ ކަޅުތުއްކަލާކޮށި އަދި ކަޅުތުއްކަލާކޮށި ހިމެނޭ ސަރަޙައްދު ދިފާޢުކުރުމުގެ ގޮތުން ޤާއިމު ކުރެވިފައިވާ ޔުނިޓެކެވެ‪ .‬މި‬ ‫އެމްޑީޔޫ ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާ ގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 2‬އާ ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ތެރޭގައި އެމްއެންޑީއެފްގެ މަރުކަޒު‬ ‫ކަޅުތުއްކަލާކޮށީ ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬މާލޭ އޭރިއާއަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޔޫ ‪ 2‬އަށް ޓާސްކް ކުރާ އެކިއެކި ޓާސްކްތައް‬ ‫އަދާކުރުންހިމެނެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫ ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވަނީ ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ އޭރިއާ އޮފް އޮޕަރޭޝަން އަކީ މާލޭ ސިޓީ މަޖީދީމަގުން‬ ‫ދެކުނުގައިވާ ސަރަޙައްދެވެ‪.‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ ކާމިޔާބީތައް‬ ‫‪ÑÑ‬މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރު މަނިކުގެ ހަނދާނީ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ‪ 2011‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫އވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން ގިންތި ‪ 1‬އިން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫ބޭ ް‬

‫ވ އެމްއެންޑީއެފް ‪ 06‬ވަނަ ފިޓް ޔުނިޓް މުބާރާތުގެ ގިންތި‬ ‫ނ އަހަރު ބޭއް ި‬ ‫‪ 2013ÑÑ‬ވަ ަ‬ ‫ނ ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫މގެ އިވެންޓު ް‬ ‫‪1‬ގެ ފެތު ު‬

‫ރ ބޭއްވި އެމްއެންޑީއެފް ‪ 05‬ވަނަ ފިޓްޔުނިޓް މުބާރާތުގެ ގިންތި ‪1‬‬ ‫‪ 2011ÑÑ‬ވަނަ އަހަ ު‬ ‫ދ މުބާރާތުގެ ފެތުމުގެ އިވެންޓުން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫އިން ‪ 1‬ވަނަ‪ .‬އަ ި‬

‫ނ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް‬ ‫ގ ހަނދާ ީ‬ ‫‪ 2013ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރު މަނިކު ެ‬ ‫އން ‪ 3‬ވަނަ‪.‬‬ ‫ބޭއްވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން ގިންތި ‪ި 1‬‬

‫‪ÑÑ‬މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރު މަނިކުގެ ހަނދާނީ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ‪ 2012‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫އވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން ގިންތި ‪ 1‬އިން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫ބޭ ް‬

‫ނ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް‬ ‫ގ ހަނދާ ީ‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރު މަނިކު ެ‬ ‫އން ‪ 3‬ވަނަ‪.‬‬ ‫ބޭއްވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން ގިންތި ‪ި 1‬‬

‫ނ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ބޭއްވި‬ ‫‪ 2012ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ކޮމާންޑަރ އިސްމާޢީލް ދީދީގެ ހަނދާ ީ‬ ‫ތގެ ގިންތި ‪1‬ގެ ރަނަރަޕް‪.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ‪ 13‬ވަނަ އިންޓަރ ޔުނިޓް ފުޓްބޯޅަ މުބާރާ ު‬

‫ނ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް‬ ‫ގ ހަނދާ ީ‬ ‫‪ 2015ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރު މަނިކު ެ‬ ‫އން ‪ 3‬ވަނަ‪.‬‬ ‫ބޭއްވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން ގިންތި ‪ި 1‬‬

‫‪ 2013ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އެމްއެންޑީއެފް ‪ 09‬ވަނަ އެތުލެޓިކްސް ޗެމްޕިއަންޝިޕްގެ‬ ‫ގިންތި ‪ 1‬އިން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬

‫ގ ހަނދާނީ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ކުޅުނު‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ކޮމާންޑަރ އިސްމާޢީލް ދީދީ ެ‬ ‫ޅ މުބާރާތުގެ ގިންތި ‪1‬ގެ ރަނަރަޕް‪.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ‪ 12‬ވަނަ އިންޓަރ ޔުނިޓް ފުޓްބޯ ަ‬

‫‪ 2013ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އެމްއެންޑީއެފް ‪ 06‬ވަނަ ފިޓްޔުނިޓް މުބާރާތުގެ ގިންތި ‪1‬‬ ‫އިން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬

‫ގ ތަށްޓަށް ކުޅުނު‬ ‫ގ ހަނދާނީ ވާދައި ެ‬ ‫‪ 2015ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ކޮމާންޑަރ އިސްމާޢީލް ދީދީ ެ‬ ‫ނތި ‪1‬ގެ ފެއަރޕްލޭ‬ ‫ބޅަ މުބާރާތުގެ ގި ް‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ‪ 13‬ވަނަ އިންޓަރ ޔުނިޓް ފުޓް ޯ‬ ‫ޓީމް‪.‬‬

‫އ އިން ‪ 2013‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ސްވިމިންގ ކޮމްޕެޓިޝަންގެ‬ ‫ލ އޭރި ާ‬ ‫‪ÑÑ‬މާ ެ‬ ‫ރސްޓައިލް ރިލޭ (ކޮމްބެޓް ޔުނިފޯމް) އިވެންޓުން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫ލ މީޓަރ ފް ީ‬ ‫ކި ޯ‬

‫‪50X4‬‬

‫‪ÑÑ‬މާލެ އޭރިއާއިން ‪ 2013‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ފިޓްނަސް ޗެލެންޖުން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫‪ 2013ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އެމްއެންޑީއެފް އިންޓަރ ޔުނިޓް ފިޓްނަސް ޖެލެންޖުން ‪1‬‬ ‫ވަނަ‪ .‬އަދި ‪ 1‬ކިލޯ މީޓަރ ފެތުމުން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬

‫‪ 2016ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ކުޅުނު އެމްއެންޑީއެފް އިންޓަރ ޔުނިޓް ފުޓްސަލް މުބާރާތުގެ ގިންތި‬ ‫‪ 1‬ގެ ފެއަރޕްލޭ ޓީމް‪.‬‬ ‫‪ 2016ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު މާލޭ އޭރިއާއިން ބޭއްވި ޓްރިވިޔާ ޗެލެންޖުން ‪ 2‬ވަނަ‪.‬‬

‫‪85‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ ާޚއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬ ‫‪ 17ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2011‬ކޮމާންޑާރސް ކޮމާންޑް އިންސްޕެކްޝަން ބޭއްވި‪.‬‬ ‫‪ 28ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 24 - 2011‬ނޮވެންބަރު ‪ :2011‬ފޯމޭޝަން ރަން ބޭއްވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މާލޭ އޭރިއާގެ ކޮމާންޑަރސް ކޮމާންޑް އޯޑަރ އެންޑް ރެޑިނަސް ރިވިޔުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ޙ ކުރި‪ .‬މެރިންސްގެ މެދުގައި މޯޓިވޭޝަން އެއްވަރެއްގައި ހިފެހެއްޓުމަށާއި ހޯދާ ކާމިޔާބީ ފާހަގަކޮށް އެކަމާ ގުޅޭގޮތުން‬ ‫‪"ÑÑ‬ވޯލް އޮފް ފޭމް" ނުވަތަ އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ ފޮޓޯ ބޯޑު ހަދައި‪ ،‬އިފްތިތާ ު‬ ‫އވީ މެރިން ކޯރގެ އެކްޓިންގ ކޮމަޑާންޓް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް‪.‬‬ ‫ފޮޓޯ އެރުވުމަށް ޚާއްޞަ ކުރެވުނު ވޯލް އޮފް ފޭމް އިފްތިތާޙުކޮށްދެ ް‬ ‫‪ 14ÑÑ‬ޖުލައި ‪ 22 - 2013‬ޖުލައި ‪ :2013‬އެންސީއޯ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ވޯކްޝޮޕެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ހިރިޔާ ސްކޫލުގެ ‪ 170‬ދަރިވަރުންނަށް ފަތަން ދަސްކޮށްދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ 10ÑÑ‬އޮގަސްޓް ‪ :2013‬އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ އޮފީސް ކުރިމަތީގައި އަނބުގަސް އިންދުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގައި އަލަށް ޢިމާރާތްކުރި މިސްކިތް އެޅުމަށް ބިން ސާފުކުރުމަށްޓަކައި އެތަނުގައި ހުރި ޓްރާންސްޕޯޓް ސާރވިސްގެ ވެހިކަލް ޝެޑް ރޫޅުމުގެ މަސައްކަތް ކުރި‪ .‬މި މަސައްކަތް‬ ‫‪ 10‬ދުވަހުގެ ތެރޭގައި ނިންމާލި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސިވިލް ސާރވިސް ކޮމިޝަނުން ބޭއްވި ޢާއިލީ ހަވީރުގައި އެ ކޮމިޝަންގެ އެދުމަކަށް އެމްއެންޑީއެފް ތަމްސީލު ކުރުމަށް ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކަލާފާން ސްކޫލުން ބޭއްވި ޢާއިލީ ހަވީރުގައި އެ ސްކޫލުގެ އެދުމަކަށް އެމްއެންޑީއެފް ތަމްސީލު ކުރުމަށް ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 25ÑÑ‬ޖުލައި ‪ :2013‬ޓީވީއެމުން އިންތިޒާމް ކޮށްގެން ހިންގި "ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެންމެ އަލިގަދަތަރި" މި ޕްރޮގްރާމް ގެ ބައިވެރިންނަށް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް ދެއްވި ރޯދަވިއްލުމުގައި‬ ‫ކާސްޓިން ޑެމޯއަކާއި ފަޔަރޕަވަރ ޑެމޯއެއް ދަށްކާލި‪.‬‬ ‫‪ 06ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2016‬ހިރިޔާ ސުކޫލްގައި ރެޕަލިންގ ޕްރޮގްރާމެއް ކުރިއަށް ގެންދިޔަ‪.‬‬ ‫‪ 22ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2016‬ރަސްފަންނު ސާފު ކުރުމުގެ ޕްރޮގްރާމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪86‬‬

‫‪ 11ÑÑ‬ފެބުރުވަރީ ‪ :2016‬ވިލިމާލޭގައި ހުރި ކުޑަކުދިންގެ ހިޔާއިން ހުޅުމާލޭގައި ހުންނަ ކުޑަކުދިންގެ‬ ‫ހިޔާއަށް މުދާ ބަދަލުކޮށްދިން‪.‬‬ ‫‪ 26ÑÑ‬ފެބުރުވަރީ ‪ :2016‬ތާޖުއްދީން ސުކޫލް ކުދިންނަށް ހިންގި ފަތަން ދަސްކޮށްދޭ ޕްރޮގްރާމުގައި‬ ‫ސޭފްޓީ ސްޕަވައިޒަރުންގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫ލ ‪ :2016‬ވިލިމާލޭގައި ހުރި ކުޑަކުދިންގެ ހިޔާއިން ހުޅުމާލޭގައި ހުންނަ ކުޑަކުދިންގެ‬ ‫‪ 04ÑÑ‬އެޕްރީ ް‬ ‫މދާ ބަދަލުކޮށްދިން‪.‬‬ ‫ހިޔާއަށް ު‬ ‫‪ 18ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2016‬ކޯސްޓްލައިން ހާރޑްވެއަރގައި ރޯވި އަލިފާން ނިއްވުމުގަޔާއި ސަރަޙައްދު‬ ‫ސާފުކުރުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 30-29ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2016‬ސިފައިންގެ ދުވަހާ ގުޅުވައިގެން ބޭއްވި ޢާއިލީ ހަވީރުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫މ ‪ :2016‬ވިލިމާލޭގައި ބޭއްވި ތާޖުއްދީން ސުކޫލްގެ ސުކައުޓް ކޭމްޕްގައި ލައިފްގާރޑުންގެ‬ ‫‪ޭ 30ÑÑ‬‬ ‫ގއި ހަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫ގޮތު ަ‬ ‫‪ 13ÑÑ‬މޭ ‪ :2016‬އަމީނިއްޔާ ސުކޫލްގައި ރެޕަލިން ޕްރޮގްރާމްއެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ 18ÑÑ‬އޮގަސްޓް ‪ :2016‬ޙައްޖަށްދިޔަ ފަރާތްތަކަށް އެހީތެރިވުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 20-17ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2016‬މަޖީދިއްޔާ ސުކޫލްކުދިންނަށް ފަތަން ދަސްކޮށްދޭ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫ރ ގުޅިގެން‬ ‫‪ 06ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2016‬އެމްއެންޑީއެފް މާލެ އޭރިއާ އާއި ސްކިލް ޓްރެއިނިންގ ސެންޓަ ާ‬ ‫ގއި ހިންގި‪.‬‬ ‫ހިންގި ލީޑަރޝިޕް އައުޓް ޑޯރ ޕްރޮގްރާމުގައި ރެޕްލިންގ ޙަރަކާތެއް ހިރިޔާ ސުކޫލް ަ‬ ‫ގ ރެކްރިއޭޝަން ކްލަބްގެ ފަރާތުން ރަސްފަންނު‬ ‫‪ 06ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2016‬ކުޑަކުދިންގެ ހިޔާ ެ‬ ‫ސާފުކުރުމަށް ހިންގި ޕްރޮގްރާމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪87‬‬

‫‪ 08ÑÑ‬ފެބުރުވަރީ ‪ 03 - 2016‬މާރިޗު ‪ :2016‬ތާއްޖުއްދީންގެ ސްކޫލް ގެ ދަރިވަރުންގެ‬ ‫މެދުގައި ބޭއްވި އިޓަރ ހައުސް ސްއިމިންގ ކޮންޕެޓިޝަންގައި ބައިވެރިވާ ކުދިންނަށް‬ ‫ފަތަން ދަސްކޮށްދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ 18-14ÑÑ‬ފެބުރުވަރީ ‪ :2016‬މާލެ އޭރިއާ އާއި ޑިޒާސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް ސެންޓަރ‬ ‫އާއި އއ‪ .‬މާޅޮސް ކައުންސިލް ގުޅިގެން ކޮމިއުނިޓީ ޑިޒާސްޓަރ ރިސްކް ރިޑަކްޝަން‬ ‫މެނޭޖްމަންޓް ޕްރޮގްރާމް ހިންގުމާއި‪ ،‬ރަށުގެ އިސްރަށްވެހީންނަށާއި ޒުވާނުންނަށް‬ ‫ޑިޒައިން ކުރެވިގެން ހިންގި ވޯޓަރ އެރޮބިކްސް ޕްރޮގާރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ 18-14ÑÑ‬ފެބުރުވަރީ ‪ :2016‬އެމްއެންޑީއެފް މާލެ އޭރިއާ އާއި ޑިޒާސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް‬ ‫ސެންޓަރާއި އއ‪ .‬ބޮޑުފުޅަދޫ ކައުންސިލް ގުޅިގެން ހިންގި ކޮމިއުނިޓީ ޑިޒާސްޓަރ‬ ‫ރިސްކް ރިޑަކްޝަން މެނޭޖްމަންޓް ޕްރޮގްރާމާއި އެ ރަށުގެ އިސްރަށްވެހީންނަށާއި‬ ‫ޒުވާނުންނަށް ޑިޒައިން ކުރެވިގެން ހިންގި ވޯޓަރ އެރޮބިކްސް ޕްރޮގްރާމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 27-25ÑÑ‬ފެބުރުވަރީ ‪ :2016‬ތާއްޖުއްދީންގެ ސްކޫލްގެ ދަރިވަރުންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާއިން ހިންގި "ސްކޫލް ލީޑަރ ޝިޕް ޑިވެލޮޕްމަންޓް‬ ‫ޕްރޮގްރާމް" އާއި "އެޓިޓުއުޑްސް ރިފްލެކް ލިޑަރޝިޕް ޕްރޮގްރާމް" ގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 09-08ÑÑ‬މާރިޗް ‪ :2016‬އެމްއެންޑީއެފް މާލެ އޭރިއާ އާއި ޑިޒާސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް‬ ‫ސެންޓަރާއި އއ‪ .‬ފެރިދޫ ކައުންސިލް ގުޅިގެން ހިންގި ކޮމިއުނިޓީ ޑިޒާސްޓަރ‬ ‫ރިސްކް ރިޑަކްޝަން މެނޭޖްމަންޓް ޕްރޮގްރާމާއި އެ ރަށުގެ އިސްރަށްވެހީންނަށާއި‬ ‫ޒުވާނުންނަށް ޑިޒައިން ކުރެވިގެން ހިންގި ވޯޓަރ އެރޮބިކްސް ޕްރޮގްރާމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫އ އާއި ޑިޒާސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް‬ ‫‪ 17-13ÑÑ‬މާރިޗް ‪ :2016‬އެމްއެންޑީއެފް މާލެ އޭރި ާ‬ ‫ނ ހިންގި ކޮމިއުނިޓީ ޑިޒާސްޓަރ‬ ‫ސެންޓަރާއި އއ‪ .‬ހިމަންދޫ ކައުންސިލް ގުޅިގެ ް‬

‫‪88‬‬

‫ނ މެނޭޖްމަންޓް ޕްރޮގްރާމާއި އެ ރަށުގެ އިސްރަށްވެހީންނަށާއި ޒުވާނުންނަށް‬ ‫ރިސްކް ރިޑަކްޝަ ް‬ ‫ނ ހިންގި ވޯޓަރ އެރޮބިކްސް ޕްރޮގްރާމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ޑިޒައިން ކުރެވިގެ ް‬ ‫‪ 26-22ÑÑ‬މާރިޗް ‪ :2016‬އެމްއެންޑީއެފް މާލެ އޭރިއާ އާއި ޑިޒާސްޓަރ މެނޭޖްމަންޓް ސެންޓަރާއި‬ ‫އއ‪ .‬މާޅޮހު ކައުންސިލް ގުޅިގެން ހިންގި ކޮމިއުނިޓީ ޑިޒާސްޓަރ ރިސްކް ރިޑަކްޝަން‬ ‫މެނޭޖްމަންޓް ޕްރޮގްރާމާއި އެ ރަށުގެ އިސްރަށްވެހީންނަށާއި ޒުވާނުންނަށް ޑިޒައިން ކުރެވިގެން‬ ‫ހިންގި ވޯޓަރ އެރޮބިކްސް ޕްރޮގްރާމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 07-06ÑÑ‬މޭ ‪ :2016‬އިސްކަންދަރު ސްކޫލްގެ އަހަރީ ފެޔަރ ގައި ރެޕްލިންގ ސްޓޯލްއެއް‬ ‫ހަދައި ހިންގައިދިން‪.‬‬ ‫‪ 10ÑÑ‬މޭ ‪ :2016‬ބައިނަލް އަޤްވާމީ ކުޑަކުދިންގެ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގެ ގޮތުން މަޖީދިއްޔާ‬ ‫ގއި ބޭއްވި ހަރަކާތްތަކުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ސުކޫލް ަ‬ ‫މ ކުޑަކުދިންގެ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގެ ގޮތުން އަމީނިއްޔާ‬ ‫‪ 14ÑÑ‬މޭ ‪ :2016‬ބައިނަލް އަޤްވާ ީ‬ ‫ސުކޫލްގައި ބޭއްވި ހަރަކާތްތަކުގައި‪ ،‬ރެޕްލިންގ ސޮޓޯލްއެއް ހަދައި‪ ،‬ހިންގި‪.‬‬ ‫ގ ފަރާތުން ބޭއްވި "ޢިމާދުއްދީން ފެއަރ‬ ‫ނ ސްކޫލް ެ‬ ‫‪ 03ÑÑ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ :2016‬ޢިމާދުއްދީ ް‬ ‫އށް ގެންދިޔަ‪.‬‬ ‫‪ "2016‬ލެޕްލިންގ އިވެންޓްއެއް ކުރި ަ‬ ‫ލ އޭރިއާއިން‬ ‫‪ 29ÑÑ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 01 - 2016‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2016‬އެމްއެންޑީއެފް މާ ެ‬ ‫ޓ ލީޑަރޝިޕް‬ ‫ކދިންނަށް ހިންގި ސްޓޫޑެން ް‬ ‫ވންތަ ސްކޫލް ު‬ ‫މަޖީދިއްޔާ ސްކޫލާއި ދަރުމަ ަ‬ ‫ޕްރޮގްރާމްގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

89

90

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫މޭޖަރ ނަވީން ޒުބައިރު‬ ‫‪ 26‬އޮގަސްޓް ‪ 2009‬އިން ‪08‬‬ ‫މާރިޗު ‪ 2011‬އަށް‬

‫މޭޖަރ އަމާނުﷲ އަޙްމަދު ރަޝީދު‬

‫ކެޕްޓަން ޢަބްދުލް މުޢިއްޒު‬

‫ނ ‪12‬‬ ‫‪ 08‬މާރިޗު ‪ 2011‬އި ް‬ ‫އޮގަސްޓް ‪ 2012‬އަށް‬

‫ކެޕްޓަން ޔޫސުފް ރަޝީދު‬

‫‪ 13‬އޮގަސްޓް ‪ 2012‬އިން ‪29‬‬ ‫ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2013‬އަށް‬

‫‪ 31‬މާރިޗު ‪ 2014‬އިން ‪ 01‬ޖުލައި‬ ‫‪ 2015‬އަށް‬

‫ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޙަލީމް‬ ‫‪ 01‬މޭ ‪ 2015‬އިން ފެށިގެން‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬ގެ ފަސްޓް ސާރޖަންޓުން‬

‫ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޙަސަން ފަޔާޒް‬ ‫‪ 15‬މާރިޗު ‪ 2009‬އިން ‪13‬‬ ‫ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2010‬އަށް‬

‫ފަސްޓްސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ނާހިދު‬ ‫‪ 14‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2010‬އިން‬ ‫‪ 25‬ޑިސެންބަރު ‪ 2012‬އަށް‬

‫ފަސްޓްސާރޖަންޓް ޢަބްދުﷲ ޖަމީލް‬ ‫‪ 26‬ޑިސެންބަރު ‪ 2012‬އިން‬ ‫‪ 31‬ޖުލައި ‪ 2014‬އަށް‬

‫ސާރޖަންޓް ފަސްޓް ކްލާސް ޙަސަން މުޙައްމަދު‬ ‫‪ 01‬އޮގަސްޓް ‪ 2014‬އިން‬ ‫ލ ‪ 2015‬އަށް‬ ‫‪ 15‬އެޕްރީ ް‬

‫ސާރޖަންޓް ފަސްޓްކްލާސް ޝާހިދު ޢަލީ‬

‫‪ 16‬އެޕްރީލް ‪ 2015‬އިން ފެށިގެން‬ ‫(އެކްޓިންގ ފަސްޓް ސާރޖަންޓް)‬

‫‪91‬‬

92

93

‫ކޮ މާ ން ޑަ ރު ން ގެ‬

‫ޚި ދު މަ ތު ގެ އު ސް އަ ލި ތަ އް‬

‫ގ މަޤާމް އަދާކުރެއްވީ ‪ 2012‬ޖަނަވަރީ‬ ‫މ މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓް ެ‬ ‫‪ÑÑ‬ކާނަލް އަޙްމަދު ނިލާ ް‬ ‫ނވީ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ރޭންކުގައެވެ‪.‬‬ ‫ރ ‪ 17‬އަށެވެ‪ .‬އޭރު ހުން ެ‬ ‫‪ 10‬ން ‪ 2013‬ފެބްރުވަ ީ‬ ‫ކ ތަމްރީނުތައް ފުރިހަމަ ކުރައްވާފައިވާ ކާނަލް އަޙްމަދު ނިލާމް‬ ‫‪ÑÑ‬އަސްކަރީ ދާއިރާއިންއެކިއެ ި‬ ‫މށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫ވަނީ މެރިން ކޯރގެ ކުރިއެރު ަ‬ ‫‪ÑÑ‬ކާނަލް އަޙްމަދު ނިލާމް މެރިން ކޯރގެ އޯގަނައިޒޭޝަން ސްޓްރަކްޗަރަށާއި‪ ،‬މެރިން ކޯރ‬ ‫ހެޑްކްއޯޓާރޒް ފަންކްޝަން ކުރާގޮތަށް ގިނަ ބަދަލުތަކެއް ގެންނަވައި އިދާރީ ހިންގުން ހަރުދަނާ‬ ‫ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސް ތަމްރީނުކޮށް އަސްކަރީ ޤާބިލްކަން އިތުރު ކުރުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތްތަކުގެ‬ ‫ތެރެއިން މެރިން ކޯރގެ އާރމަޑް ޓްރޫޕްތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މެރީންސް ތަމްރީނު‬ ‫ކުރުމަށްޓަކައި މެރިންކޯރ އާރމަޑް ބޭސިކް ކޯސް ހިންގެވުމާއި‪ ،‬މެރީންސްއަށް އެންސީއޯ‬ ‫ޑިވެލޮޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމެއް‪ ،‬އޮފިސަރުންނަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން އޮފިސަރސް ޑިވެލޮޕްމަންޓް‬ ‫ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގެވުން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އިދާރީ މަސައްކަތްކުރާ ސިފައިންގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށް މުޅި ސިފައިންގެއަށް ހުޅުވާލައިގެން‬ ‫ދިވެހިބަހުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގެވުމާއި‪ ،‬މެރީންސްއަށް ބޭނުންވާނެ ޢާލާތްތަކާއި ވަސީލަތްތައް‬ ‫ހޯދުމަށްޓަކައި ކުރެއްވި މަސައްކަތްވެސް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް އަޙްމަދު ނިލާމް‬ ‫ކޮމަޑާންޓް‪ 10 :‬ޖަނަވަރީ ‪ 17 - 2012‬ފެބުރުވަރީ ‪2013‬‬

‫‪94‬‬

‫ވ އޭރިއާތަކަށް ވަޑައިގެން ދިމާވާ‬ ‫އ ޑިޕްލޯއިކުރެވިފައި ާ‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތަ ް‬ ‫ކތް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ށ ކުރެއްވި މަސައް ަ‬ ‫ދަތިތައް ބައްލަވައި ހައްލުކޮށްދެއްވުމަ ް‬

‫ކޮ މާ ން ޑަ ރު ން ގެ‬

‫ޚި ދު މަ ތު ގެ އު ސް އަ ލި ތަ އް‬

‫ލ މެރިން ކޯރގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވީ ‪2012‬‬ ‫‪ÑÑ‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަބްދުﷲ ޝަމާ ް‬ ‫ފެބްރުވަރީ ‪ 18‬ން ‪ 2013‬ފެބްރުވަރީ ‪ 17‬އަށް‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ އެކްޓިންގ ކޮމަޑާންޓްގެ‬ ‫މަޤާމުގައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އަސްކަރީ ދާއިރާއިންއެކިއެކި ތަމްރީނުތައް ފުރިހަމަ ކުރައްވާފައިވާ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް‬ ‫ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް ވަނީ މެރިން ކޯރގެ ކުރިއެރުމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ އިންސާނީ ވަސީލަތް ތަރައްޤީކޮށް‪ ،‬ކުރިއެރުވުމަށާއި‪ ،‬އެކިއެކި‬ ‫އޮޕަރޭޝަންތަކާއި‪ ،‬ތަމްރީނުތަކުގައި ބޭނުން ކުރާނެ އާލާތްތަކާއި ވަސީލަތްތައް ހޯއްދަވައި‬ ‫ދެއްވުމަށް އަގުހުރި މަސައްކަތްތަކެއް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ވެލްފެއަރގެ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާކުރެއްވުމަށާއި‪ ،‬މެރީންސްގެ މޮރާލާއި‬ ‫މޯޓިވޭޝަން މަތިކުރުމަށް ތަފާތު ހަރަކާތްތައް ހިންގެވިއެވެ‪ .‬އަދި މެރީންސް ޑިޕްލޯއިމަންޓް‬ ‫ޔުނިޓްތަކުގެ ސިފައިންނާ ބައްދަލު ކުރައްވައި‪ ،‬އެ ފަރާތްތަކަށް ދިމާވާ ދަތިތައް ހައްލުކޮށް‬ ‫ދެއްވުމަށް މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ އެކްޓިންގ ކޮމަޑާންޓެއްގެ‬ ‫މރިން ކޯރ ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި ކުރުމުއްދަތެއްގެ‬ ‫ޙައިސިއްޔަތުން މެރީންސް ބިނާކުރުމަށާއި ެ‬ ‫ތެރޭގައި ގިނަ ޚިދުމަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް‬ ‫ކޮމަޑާންޓް‪ 18 :‬ފެބުރުވަރީ ‪ 17 - 2012‬ފެބުރުވަރީ ‪2013‬‬

‫‪95‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬‬ ‫‪96‬‬

‫މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪ 3‬އަކީ ކުރިން ސްޕެޝަލް ޕްރޮޓަކްޝަން ގްރޫޕް އިން އެކިތަންތާންގައި ބެލެހެއްޓި ޑިއުޓީތައް ބެލެހެއްޓުމަށް މާލޭ އޭރިއާގައި‬ ‫ޤާއިމު ކުރެވުނު ޔުނިޓެކެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫ ޤާއިމު ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާ ގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 3‬އާ ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ‬ ‫ތެރޭގައި ރިޔާސީ ގަނޑުވަރާއި‪ ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ އޮފީހާއި‪ ،‬ހިލާލީގެއާއި‪ ،‬ސްޕްރީމް ކޯޓާއި‪ ،‬ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ގެކޮޅާއި މޯލްޑިވްސް މަނީޓަރީ‬ ‫އޮތޯރިޓީގެ ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުން ހިމެނެއެވެ‪ .‬މީގެއިތުރުން އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާއަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޔޫ ‪ 3‬އަށް‬ ‫ޓާސްކް ކުރާ އެކިއެކި ޓާސްކްތައް އަދާކުރުން ވެސް ހިމެނެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫ ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވަނީ ބަންޑާރަކޮށީގައެވެ‪.‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬ގެ ކާމިޔާބީތައް‬ ‫ގ ހަނދާނީ‬ ‫‪ 2012ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރު މަނިކު ެ‬ ‫ތން ‪ 3‬ވަނަ‪.‬‬ ‫ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ބޭއްވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާ ު‬ ‫ބޭއްވި‬ ‫‪ 2013ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު އެމްއެންޑީއެފް މާލެ އޭރިއާ އިން‬ ‫ސްވިމިންގ ކޮމްޕެޓިޝަން އިން ‪ 1‬ކިލޯ މީޓަރ ކޮމްބެޓް ސްވިމިންގ‬ ‫އިވެންޓުން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫‪ 2013ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު މާލެ އޭރިއާ އިން ބޭއްވި ފިޓްނަސް ޗެލެންޖުން‬ ‫‪ 3‬ވަނަ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އެމްއެންޑީއެފް އިންޓަރ ޔުނިޓް ‪16‬ވަނަ ވޯލީ ބޯޅަ މުބާރާތުގެ ‪2‬‬ ‫ވަނަ ޑިވިޜަންގެ ޗެމްޕިއަން ޓީމް‪ .‬މިއީ‪ ،‬އެމްޑީޔޫ ‪ 3‬އުފެދުނު ފަހު ް‬ ‫ނ‬ ‫ސިފައިންގެ ލެވެލްގައި މުބާރާތެއްގެ ޗެމްޕިއަންކަން ލިބުނު ފުރަތަމަ‬ ‫ފަހަރު‪ .‬މި މުބާރާތުގެ އެންމެ މޮޅު ‪ 7‬ކުޅުންތެރިންގެ ތެރޭގައި‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬ގެ ކޯޕްރަލް ޢަލީ ނާޞިރު (ސނ‪ )6129 :‬އާއި ލާންސް‬ ‫ކޯޕްރަލް ޢީސާ ޒުހާނު (ސނ‪ )6156 :‬އާއި ލާންސް ކޯޕްރަލް‬ ‫އަޙްމަދު ޝިމާޢު (ސނ‪ )6818 :‬ހިމެނިފައިވޭ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމަށް ‪ 50‬އަހަރު ފުރުން ފަހާގަ ކުރުމަށް‬ ‫ބޭއްވި މޫދު ކުޅިވަރު އިންވެންޓުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނުނު ވޯޓަރ‬ ‫ޕޯލޯ ކޮމްޕެޓިޝަންގައި ދިވެހި ސިފައިންގެ ކުލަބް ތަމްސީލުކުރުމަށް‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪ 3‬ކަށް ނިސްބަތްވާ މެރީންސްގެ ޓީމެއް ބައިވެރިވެ‪ ،‬ކުޅުނު‬ ‫ހުރިހާމެޗެއް ކާމިޔާބުކޮށް ޗެމްޕިއަންކަންހޯދާފައިވޭ‪ .‬މިއީ ޤައުމީ‬ ‫ފެންވަރުގައި ބޭއްވި ވޯޓަރ ޕޯލޯ ފުރަތަމަ މުބާރާތް‪.‬‬

‫‪97‬‬

98

‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ޙުސައިން ޢަލީ‬ ‫‪ 26‬ޖޫން ‪ 16 - 2012‬ޖުލައި ‪2012‬‬

‫ކެޕްޓަން މުޙައްމަދު ޢިފާޒް‬ ‫‪ 18‬ޖަނަވަރީ ‪ 31 - 2013‬ޖުލައި ‪2014‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬ގެ ފަސްޓް ސާރޖަންޓުން‬

‫ކެޕްޓަން އަޙްމަދު ޝާމިން‬ ‫‪ 18‬އޮގަސްޓް ‪ 12 - 2009‬ޖަނަވަރީ ‪2011‬‬

‫ކެޕްޓަން ޙުސައިން ޝަރީފް‬ ‫‪ 01‬އޮގަސްޓް ‪ 2014‬އިންފެށިގެން‬

‫ފަސްޓް ސާރޖަންޓް މުޙައްމަދު ޒިއާދު‬ ‫‪ 18‬އޯގަސްޓް ‪ 2009‬ން ‪ 08‬އޮކްޓޯބަރު ‪ 2013‬އަށް‬

‫ފަސްޓްސާރޖަންޓް އިބްރާހީމް ޔޫސުޕް‬ ‫‪ 27‬ޖޫން ‪ 2013‬ން ފެށިގެން‬

‫‪99‬‬

100

101

‫ކޮ މާ ން ޑަ ރު ން ގެ‬

‫ޚި ދު މަ ތު ގެ އު ސް އަ ލި ތަ އް‬

‫‪ 2014ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރަކީ‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރެވެ‪.‬‬ ‫ނ ކޯރގެ ކޮމާންޑަރުގެ ޙައިސިއްޔަތުން ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަލީ ޒުހައިރު އެންމެ‬ ‫‪ÑÑ‬މެރި ް‬ ‫އ ދެއްވަވަމުންގެންދަވަނީ މެރީންސް އަކީ މި ޤައުމުގެ ދިފާއުގައި މަސައްކަތް ކުރުމަށް‬ ‫އިސްކަމެ ް‬ ‫ނ ޤާބިލް މެރީންސްތަކެއްގެ ގޮތުގައި ބައްޓަންކުރެއްވުމަށެވެ‪.‬‬ ‫ބޭނުންވާ ެ‬ ‫އ މެރީންސް‬ ‫ކ ޙާލަތްތަކުގަ ި‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ވެލްފެއަރ ހަރުދަނާކުރުމަށާއި‪ ،‬އެކިއެ ި‬ ‫ސ ބްރިގޭޑިއަރ‬ ‫ހ ކުރުމަށްވެ ް‬ ‫ނވާނެ އާލާތްތަކާއި ވަސީލަތްތައް ފަ ި‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވާއިރު ބޭނު ް‬ ‫ރ ވަރަށް ބޮޑު އިސްކަމެއް ދެއްވައެވެ‪.‬‬ ‫ޖެނެރަލް އަލީ ޒުހައި ު‬ ‫‪ÑÑ‬މެދު ކެނޑުމެއްނެތި މެރީންސް ތަމްރީނުކުރުމަށްޓަކައި މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުން‬ ‫ކޯސްތައް ދަނީ ހިންގަމުންނެވެ‪ .‬އަދި ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުން ތަފާތު އެކިއެކި ކޯސްތަކަށް‬ ‫މެރީންސް ފޮނުވައިގެން ތަމްރީނުކުރެއްވުމަށް ޚާއްޞަ އިސްކަމެއް ދެއްވައެވެ‪.‬‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ސްކޮޑް ލީޑަރުން ތަމްރީނުކުރުމަށްޓަކައި މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ‪ 01‬ވަނަ ސްކޮޑްލީޑަރ ކޯސް ހިންގިފައިވަނީ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހޭރުގެ‬ ‫އިރުޝާދާއި ލަފާފުޅާއެކުގައެވެ‪.‬‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު‬ ‫ކޮމާންޑަރ‪ 01 :‬ޖަނަވަރީ ‪ 2014‬އިން ފެށިގެން‬

‫‪102‬‬

‫ށ ހެއްދެވުމަށްޓަކައި ބްރިގޭޑިއަރ‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ލަޝްކަރަކީ އެލީޓް ފައިޓިންގ ފޯސްއަކަ ް‬ ‫ނވީ މެރިން ކޮމާންޑޯ އާއި ގުޅިގެން‬ ‫ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރުގެ ކޮމާންޑަރުކަމުގައި އިންޑިއަން ޭ‬ ‫މެރީންސް ތަމްރީނުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވަނީ ފަށްޓަވާފައެވެ‪.‬‬

‫‪ ÑÑ‬މެރީންސްއަށް ބޭނުންވާ ތަޢުލީމާއި ތަމްރީނު ހޯދައި‪ ،‬އިތުރަށް ފުޅާކުރުމުގެގޮތުން ޔޫއެސް މެރިން ކޯރ‬ ‫މާޝަލްއާޓްސް ތަމްރީނު ޕްރޮގްރާމް ރާއްޖޭގައި ފެށުމަށްޓަކައި ޔޫއެސް މެރިން ކޯރއެކު ދަނީ މަޝްވަރާކުރެވެމުންނެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ އިދާރީ ހިންގުމުގެ ދާއިރާ ހަރުދަނާކޮށް ހުރިހާ އެމްޑީޔޫތަކަކުންވެސް ހަމަޖެހިފައިވާ އެއް‬ ‫އުސޫލަކުން މެރީންސްގެ ވެލްފެއަރ އަދި އިދާރީ ހިންގުން ބައްޓަން ކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި މެރިން ކޯރގެ‬ ‫އެޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް ޑައިރެކްޓިވް އާއި ޕޯސްޓިންގ ޑައިރެކްޓިވް އަދި މެރިން ކޯރގެ ތަމްރީނާއި ބެހޭ ސިޔާސަތު‬ ‫ވަނީ ނެރެދެއްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫ކ ސްކިލް ދެމެހެއްޓުމަށް ބާރު އެޅުމުގެ ގޮތުން މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ސްކިލް ޓެސްޓެއް‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ބޭސި ް‬ ‫ވަނީ އެކުލަވާލައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްއަކީ ހަތިޔާރާއި އެކު ހަރަކާތްތެރިވާ ބަޔަކަށްވެފައި މެރީންސްއަށް ދެވޭ ތަމްރީނުތަކަކީވެސް ހަތިޔާރު‬ ‫ގެންގުޅެންޖެހޭ ތަމްރީންތަކަކަށްވާތީ މެރީންސް ހަތިޔާރު ގެންގުޅުމުގައި ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށް‬ ‫ކަނޑައެޅިފައިވާ ސަލާމަތީ މިންގަނޑުތަކަކަށް ޢަމަލުކުރުމަށްޓަކައި މެރީންސް ހަތިޔާރު ގެންގުޅެ ބެލެހެއްޓުމާބެހޭ‬ ‫އުސޫލެއް ވަނީ އެކުލަވާލައްވައި ތަންފީޒު ކުރައްވަން ފަށްޓަވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ އެކިއެކި ކަންކަން ހަރުދަނާކޮށް މެރިން ކޯރ ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި ވަނީ "މޭކިންގ އަ‬ ‫މެރީން" މިޝިއާރުގެ ދަށުން ‪ 2015‬އަދި ‪ 2016‬ވަނަ އަހަރު ވޯރކްޝޮޕްތަކެއް ބާއްވައި‪ ،‬މިވޯރކްޝޮޕްތަކު ް‬ ‫ނ‬ ‫އެއްކުރެވުނު މަޢުލޫމާތުތައް މެރިން ކޯރގެ ކުރިއެރުން ބިނާކުރުމަށް ކުރެވޭ މަސައްކަތްތަކުގައި ބޭނުން ކުރެވޭނެ‬ ‫ގޮތް ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސް އަށް ދެވޭ ތަމްރީނުތައް ފުޅާކުރުމަށްޓަކައި‪ ،‬ރަޔަޓް އިންސްޓްރަކްޓަރ ކޯސް‪ ،‬ސަޕޯރޓްވެޕަން‬ ‫ކޯސް އަދި މާޝަލް އާރޓްސް ކޯސް ފަރުމާކޮށް ވުޖޫދަށް ގެންނަވާފައިވެއެވެ‪.‬‬

‫‪103‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪4‬‬ ‫‪104‬‬

‫މެރިން ޑިޕްލޮއިމެންޓް ޔުނިޓް ‪ 4‬އަކީ އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާގެ ދަށުން ވެލާނާ އިންޓަރނޭޝަނަލް އެއަރޕޯރޓް (ހުޅުލޭގައި) ޤާއިމު ކުރެވިފައިވާ ޔުނިޓެކެވެ‪.‬‬ ‫މި ޔުނިޓް ޤާއިމް ކުރެވުނީ ‪ 24‬ޖުލައި ‪ 2009‬ގައެވެ‪ .‬ކުރިން މި ޔުނިޓް މަސައްކަތް ކުރަމުން އައީ އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާގެ ދަށުންނެވެ‪ .‬އޭރު‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާގެ ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހިންގަމުން ދިޔައީ ހުޅުލޭގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 4‬މާލޭ އޭރިއާއަށް ބަދަލު ކުރެއްވީ ‪ 2012‬ޖެނުއަރީ ‪ 11‬ވަނަ‬ ‫ދުވަހުއެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 4‬އާ ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ތެރޭގައި ހުޅުލޭގައިވާ އެމްއެންޑީއެފްގެ މަރުކަޒުގެ ސަލާމަތީ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ވެލާނާ‬ ‫އިންޓަނޭޝަނަލް އެއަރޕޯރޓާއި މާމިގިލި އެއަރޕޯރޓާއި‪ ،‬ފުނަދޫގެ ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުން ހިމެނެއެވެ‪ .‬އަދި އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާގައި ދިމާވެދާނެ‬ ‫ހާދިސާތަކާކުރިމަތިލުމަށް ތައްޔާރީ ޙާލަތުގައި އޮތުމާއި‪ ،‬މާލޭ އޭރިއާއަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޔޫ ‪ 4‬އަށް ޓާސްކް ކުރާ އެކިއެކި‬ ‫ޓާސްކްތައް އަދާކުރުން ހިމެނެވެ‪.‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪4‬ގެ މުހިންމު މަސައްކަތްތައް‬ ‫ހ ހުޅުމާލެ ޣާޒީ ސްކޫލްގެ ދަރިވަރުންނަށް ފަތަން‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު އޭޕްރިލް މަ ު‬ ‫ދަސްކޮށްދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ޖަނަވަރީމަހު އެޗްޑީސީން ބޭއްވި ކުޑަކުދިންގެ ހަވީރުގައި ބައިވެރިވުން‬ ‫ނ އަހަރު އެމްއެންޑީއެފް ކޯސްޓްގާޑުން ބޭއްވި ފަޅު ސާފު ކުރުމުގެ‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަ ަ‬ ‫އ ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ޕްރޮގްރާމްގަ ި‬

‫ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫ލ ރެހެންދި ސްކޫލުގައި ބޭއްވި "ޚިތާނީ އުފާ" ގައި‬ ‫ރ ‪ :2016‬ހުޅުމާ ޭ‬ ‫‪ 20ÑÑ‬ނޮވެންބަ ު‬ ‫ނޓް ޖަހައި‪ ،‬ތަން ތައްޔާރު ކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރި‪.‬‬ ‫މށް އެތަނުގައި ޓެ ް‬ ‫ބޭނުން ކުރު ަ‬ ‫ގ އަޅުކަން ފުރިހަމަ ކުރުމަށް ފަހު އެނބުރި އައި‬ ‫‪ 2016ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ޙައްޖާއި ޢުމްރާ ެ‬ ‫ފަރާތްތަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިން‪.‬‬

‫ނ އަހަރު މޭ މަހު ޣާޒީ ސްކޫލްގައި ކުޑަކުދިންގެ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގެ‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަ ަ‬ ‫އވި ޚާއްޞަ ޙަރަކާތުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ގޮތުން ބޭ ް‬ ‫ނ އަހަރު ޙައްޖާއި ޢުމްރާގެ މަތިވެރި އަޅުކަން ފުރިހަމަ ކުރުމަށް ފަހު‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަ ަ‬ ‫އއި ފަރާތްތަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިން‪.‬‬ ‫އެނބުރި ަ‬ ‫‪ 2015ÑÑ‬ވަނަ އަހަރުގެ މާދަރީ ބަހުގެ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގެ ގޮތުން ހުޅުމާލެ ގްލޯ ޕްރީ‬ ‫ސްކޫލުން ބޭއްވި ޚާއްޞަ އިވެންޓް ތައްޔާރު ކޮށްދިނުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫ގ އަޅުކަން ފުރިހަމަ ކުރުމަށް ފަހު އެނބުރި އައި‬ ‫‪ 2015ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ޙައްޖާއި ޢުމްރާ ެ‬ ‫ފަރާތްތަކަށް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިން‪.‬‬ ‫‪ 2015ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ރަންވޭ ކޮޅުގައި ނަރުދާ ޖެހުމުގެ މަސައްކަތް ކުރި‪.‬‬ ‫‪ 2015ÑÑ‬ވަނަ އަހަރުގެ މޭ މަހު ހުޅުމާލެގައި ހިންގި "މަދިރި ރުޅިރުޅި" ޕްރޮގްރާމުގައި‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 2016ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ހުޅުމާލެ ރެހެންދި ސްކޫލްގެ ދަރިވަރުންނަށް ފަތަން ދަސްކޮށްދިނުމުގެ‬

‫‪105‬‬

106

‫އެމްޑީޔޫ ‪4‬ގެ ފަސްޓްސާރޖަންޓުން‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪4‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫ކެޕްޓަން މުޙައްމަދު ސުޖާޢު‬

‫ކެޕްޓަން މުޙައްމަދު ޝަފީޤް‬

‫‪ 21‬އެޕްރީލް ‪ 18 - 2010‬ޖަނަވަރީ ‪2011‬‬

‫‪ 24‬އެޕްރީލް ‪ 2011‬އިން ‪ 15‬ޖަނަވަރީ (‬ ‫އކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬ ‫ެ‬

‫މޭޖަރ މުޙައްމަދު ފަސީޙުް‬ ‫‪ 16‬ޖަނަވަރީ ‪ 16 - 2012‬ޖަނަވަރީ ‪2013‬‬

‫ސާރޖަންޓް މޭޖަރ އަޙްމަދު މުމްތާޒް‬ ‫‪ 18‬އޮގަސްޓް ‪ 2009‬އިން ‪ 01‬އޮކްޓޫބަރު ‪2013‬‬

‫ފަސްޓްސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ޢާރިފް‬ ‫ފަސްޓްލެފްޓިނަންޓް ޠާޙާ އިބްރާހީމް‬ ‫‪ 28‬ޖޫން ‪ 2016‬އިން ‪ 19‬ސެޕްޓެންބަރު‬ ‫‪ ( 2016‬އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫މޭޖަރ ޙަސަން ބުޝްރީ‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ޙުސައިން ޢަލީ‬

‫‪ 17‬ޖުލައި ‪ 2013‬އިން ‪ 16‬ފެބުރުވަރީ‬ ‫‪ 2017‬އަށް‬

‫‪ 16‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2017‬އިން ފެށިގެން‬

‫‪ 01‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2016‬އިން ފެށިގެން‬

‫‪107‬‬

‫ޑަ އި ރެ ކް ޓަ ރު ން ގެ‬

‫ޚި ދު މަ ތު ގެ އު ސް އަ ލި ތަ އް‬

‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ ފުރަތަމަ ޑައިރެކްޓަރެއްގެ މަޤާމް ‪ 2009‬މާރިޗު ‪ 15‬ން ‪ 21‬އެޕްރީލް‬ ‫‪ 2010‬އަށް އަދާކުރައްވާފައިވަނީ ކާނަލް ޢަބްދުއް ރަޢޫފެވެ‪.‬‬ ‫ނ މެރިން‬ ‫ގ ޑައިރެކްޓަރގެ ޙައިސިއްޔަތުން ކާނަލް ޢަބްދުއްރައޫފް ވަ ީ‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ ެ‬ ‫ނ ކޯރއަށް‬ ‫ޓގެ އިރުޝާދުގެ ދަށުން ވަރަށް އަގުހުރި ޚިދުމަތްތަކެއް މެރި ް‬ ‫ކޯރގެ ކޮމަޑާން ް‬ ‫ކޮށްދެއްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫ށ މެރިން ކޯރގެ އޮގަނައިޒޭޝަން ޗާޓް‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ ވުޖޫދަށްގެނެސް ބައްޓަންކުރުމަ ް‬ ‫ކށް މެރިން ކޯރ ބައްޓަންކޮށް‪ ،‬އޭރިއާ‬ ‫އެކުލަވާލައި‪ ،‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތަކަ ަ‬ ‫ބލު އެމްޑީޔޫތަކެއް އުފެއްދެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ކޮމާންޑްތަކުގައި ޤާއިމްވެތިބެ މަސައްކަތްކުރާނެ ޤާ ި‬ ‫ގ ޔުނިޓްތައް މެރިން ކޯރގެ އެމްޑީޔޫތަކަށް‬ ‫ނ ކޯރ އުފެދުނުއިރު އޮތް އާރުއާރުއެފް ެ‬ ‫‪ÑÑ‬މެރި ް‬ ‫އ ޢަމަލީ ގޮތުން އެންމެ އިސް ދައުރެއް‬ ‫އ މެރިން ކޯރ އެކުލަވައިލެއްވެވުމުގަ ި‬ ‫ބައްސަވަ ި‬ ‫އވީ ކާނަލް ޢަބްދުއްރަޢޫފެވެ‪.‬‬ ‫އަދާކުރެ ް‬ ‫‪"ÑÑ‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް" މިނަމަކީ މެރިން ކޯރ ވުޖޫދަށް ގެނައުމުގެ ޢަމަލީ‬ ‫ރއޫފް ކުރެއްވިއިރު އެމަނިކުފާނުގެ އަމިއްލަ ވިސްނުންފުޅަށް‬ ‫މަސައްކަތްތައް ކާނަލް ޢަބްދުއް ަ‬ ‫ދެއްވި ނަމެކެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުއް ރައޫފް‬ ‫ޑައިރެކްޓަރ‪ 15 :‬މާރިޗު ‪ 21 - 2009‬އެޕްރީލް ‪2010‬‬ ‫ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ‪ 17 :‬ޖަނަވަރީ ‪ 2016‬އިން ފެށިގެން‬

‫‪108‬‬

‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ ވުޖޫދަށް އައުމާއިއެކު މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒް އިން އަދާކުރާނެ ރޯލާއި‪،‬‬ ‫އޭރިއާތަކުގައި ޤާއިމްވެތިބޭ މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތަކުން މަސައްކަތްކުރަންވީ ގޮތުގެ‬ ‫ތަފްޞީލީ އިންތައް ކަނޑައެޅުއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ކޯރގެ އާރމަޑް ސްކޮޑްރަން އުފައްދަވައިދެއްވައި‪ ،‬ކަނޑައެޅިފައިވާ މެރިން‬ ‫‪ ÑÑ‬މެރި ް‬ ‫ނޓް ޔުނިޓްތަކަށް އާރމަޑް ޓްރޫޕްތައް އެޓޭޗްކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ޑިޕްލޯއިމް ް‬

‫ނ ކޯރގެ ކުރިމަގު ބައްޓަންކުރުމަށް ދުރު‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސް ތަމްރީނުކުރުމަށާއި‪ ،‬މެރި ް‬ ‫ރާސްތާގެ ތަސައްވަރެއް އެކުލަވައިލައްވައި‪ ،‬ކުރިމަގުގައި ޙާސިލްކުރާނެ ލަނޑުދަނޑިތައް‬ ‫ކަނޑައަޅުއްވައި ދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫އ މެރީންސްގެ‬ ‫ގ އެއްބާރުކަމުގައި ހައްދަވައިދެއްވަ ި‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސް އަކީ ދިވެހި ސިފައިން ެ‬ ‫ނގެ ފިލޯސަފީއެއް އެކުލަވައިލެއްވެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ހުނަރު ބައްޓަންކުރަންވީގޮތާއި‪ ،‬ތަމްރީ ު‬ ‫އ ކަނޑުގައި ހިންގަންޖެހޭ އޮޕަރޭޝަންތަކަށް‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްއަކީ އެއްގަމާ ި‬ ‫ނގެ ސިޔާސަތު ބައްޓަން ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ބައެއްކަމުގައިހެދުމަށް ތަމްރީ ު‬

‫ޤާބިލު‬

‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ ލޯގޯ އާއި ޔުނިފޯރމްގައި ބޭނުންކުރާނެ ޝޯލްޑަރ ބެޖާއި މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ދިދަ ތައްޔާރު ކުރެއްވުމުގައި މެރިން ކޯރގެ ޑައިރެކްޓަރގެ ޙައިސިއްޔަތުން ގިނަގުނަ‬ ‫މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ އަސްކަރީ ދާއިރާއިން ތަރައްޤީވެ ކުރިއަރަމުން ދިއުމުގެ ބިންގާ ޒަމާނީ‬ ‫އަސްކަރީ ކުލަވަރާއެކު އަޅުއްވައިދެއްވީ މެރިން ކޯރގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ކޮމަޑާންޓް‪ ،‬މިހާރުގެ‬ ‫ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމުގެ އިތުރުން އެންމެ ފުރަތަމަ‬ ‫މެރިން ކޯރ ޑައިރެކްޓަރގެ މަޤާމް އަދާކުރައްވާފައިވާ ކާނަލް ޢަބްދުއްރަޢޫފެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރގެ މަޤާމް ކާނަލް ޢަބްދުއްރަޢޫފަށް ދެއްވީ‬ ‫‪ 2016‬ޖަނަވަރީ ‪ 17‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬އެ ދުވަހުން ފެށިގެން މިހާރު ވެސް މެރިން ކޯރ‬ ‫އަށް ގެންދަވަނީ ޚިދުމަތް ކުރައްވަމުންނެވެ‪.‬‬ ‫ނ ކޯރ‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ ކުރިމަގު ބިނާކުރުމަށާއި‪ ،‬މެރީންސް ތަމްރީނު ކުރުމަށް މެރި ް‬ ‫ކސް ވަނީ‬ ‫ރަޔަޓް އިންސްޓްރަކްޓަރ ކޯސް‪ ،‬ސަޕޯރޓްވެޕަން ކޯސް އަދި މާޝަލް އާރޓްސް ޯ‬

‫ފަރުމާ ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ލަޝްކަރަކީ އެލީޓް ފައިޓިންގ ފޯސްއަކަށް ހެއްދެވުމަށްޓަކައި އިންޑިއަން‬ ‫ނޭވީ މެރިން ކޮމާންޑޯ އާއި ގުޅިގެން މެރީންސް ތަމްރީނުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ވަނީ‬ ‫ފަށްޓަވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ހައިބަތާއި ޝަރަފް ދަމަހައްޓައި ރެއާއި ދުވާލު ގަދަ ހިތްވަރާއިއެކު‬ ‫ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންގެންދާ މެރީންސްގެ އަގު ވަޒަން‬ ‫ކުރުމަށްޓަކައި ‪ 2015‬މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހު ވަނީ މެރީންސް ޑޭގެ ނަމުގައި މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ‪ 07‬ވަނަ އަހަރީ ދުވަސް ފާހަގަ ކުރައްވާ އެކިއެކި ދާއިރާތަކުން ކާމިޔާބީ ހޯދި‬ ‫މެރީންސްގެ އަގުވަޒަން ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ އިދާރީ ހިންގުމުގެ ދާއިރާ ހަރުދަނާކޮށް ހުރިހާ އެމްޑީޔޫތަކަކުންވެސް‬ ‫ހަމަޖެހިފައިވާ އެއް އުސޫލަކުން މެރީންސްގެ ވެލްފެއަރ އަދި އިދާރީ ހިންގުން ބައްޓަން‬ ‫ކުރުމުގެ މަޤްޞާދުގައި ވަނީ މެރިން ކޯރގެ އެޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް ޑައިރެކްޓިވް ‪ ،‬ޕޯސްޓިންގ‬ ‫ޑައިރެކްޓިވް އަދި މެރިން ކޯރގެ ތަމްރީނާއި ބެހޭ ސިޔާސަތު ތައްޔާރުކޮށް ނެރުމުގައި‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރގެ ލަފާފުޅާއެކު ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިންސްގެ ބޭސިކް ސްކިލް ދެމެހެއްޓުމަށް ބާރު އެޅުމުގެ ގޮތުން މެރިން ކޯރ‬ ‫ބޭސިކް ސްކިލް ޓެސްޓެއް ފަރުމާކުރައްވައި‪ ،‬މެރިންސް ހަތިޔާރު ގެންގުޅެ ބެލެހެއްޓުމާއި‬ ‫ބެހޭ އުސޫލެއް ފަރުމާ ކުރައްވައި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ކަންކަން ހަރުދަނާކޮށް މެރިން ކޯރ‬ ‫ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި "މޭކިންގ އަ މެރީން" މިޝިއާރުގެ ދަށުން ‪ 2015‬އަދި ‪ 2016‬ވަނަ‬ ‫އަހަރު ވޯރކްޝޮޕްތަކެއް ރާވާ ހިންގެވުމުގައި އިސް ދައުރެއް އަދާކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫‪109‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪5‬‬ ‫‪110‬‬

‫މެރިން ޑިޕްލޮއިމެންޓް ޔުނިޓް ‪ 5‬އަކީ އެމްއެންޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާގައި ޤާއިމު ކުރެވިފައިވާ ޔުނިޓެކެވެ‪ .‬މިޔުނިޓް ޤާއިމް ކުރެވުނީ ‪ 21‬އޭޕްރިލް‬ ‫‪2009‬ގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 5‬އާއި ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ތެރޭގައި އެމްއެންޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާގެ ހެޑްކްއޯޓަރޒްގެ ސަލާމަތީ ކަންތައްތައް‬ ‫ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ގަން އިންޓަނޭޝަނަލް އެއަރޕޯރޓްގައި ދިމާވެދާނެ ހާދިސާތަކާ ކުރިމަތިލުމަށް ތައްޔާރީ ހާލަތުގައި ތިބުމާއި އެމްއެންޑީއެފް ސަދަން އޭރިއާއަށް‬ ‫ކަނޑައެޅިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޔޫ ‪ 5‬އަށް ޓާސްކް ކުރާ އެކިއެކި ޓާސްކްތައް އަދާކުރުންހިމެނެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫ ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވާނީ‬ ‫ސ‪ .‬ގަމުގައެވެ‪.‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ މުހިންމު މަސައްކަތްތައް‬ ‫‪ 31-21ÑÑ‬ޖެނުއަރީ ‪ :2011‬އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާއިން ހދ‪ .‬މާވައިދޫ‪ ،‬ހދ‪.‬‬ ‫ކުނބުރުދޫ އަދި ހދ‪ .‬ފަރިދޫ މީހުން އެ އަތޮޅު ނޮޅިވަރަންފަރަށް ބަދަލު ކުރުމަށް ހިންގި‬ ‫"އޮޕަރޭޝަން އެއްފަސް ހދ ‪"2011‬ގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ :2013ÑÑ‬ފުވައްމުލަކުގައި ބޭއްވި‬ ‫އެކްސަރސައިޒްގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫އޮފިސަރ‬

‫ކެނޑިޑޭޓް‬

‫ކޯސް‪2‬‬

‫ގެ‬

‫ފައިނަލް‬

‫‪ 21-15ÑÑ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ :2013‬އޭރިއާ ލެވެލްގައި ބޭއްވި އެން‪.‬ސީ‪.‬އޯ ޑިވެލޮޕްމަންޓް‬ ‫ޕްރޮގްރާމްގައި ކްލާސްތައް ނަގައިދިން‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2014‬ވީކެންޑް ވިތު އެމްއެންޑީއެފް ޕްރޮގްރާމަށް ޓްރޭނިންގ ސްކޫލް‬ ‫ތައްޔާރުކުރުމުގެ މަސައްކަތްކުރި‪ .‬އަދި އޮސްޓްރޭލިއާގެ ޔުނިވާރސިޓީތަކުގެ ދަރިވަރުން‬ ‫ސަދަން އޭރިއާއަށް ކުރި ޒިޔާރަތާއި ގުޅިގެން އޭރިއާ ލެވެލްގައި ހިންގުނު ހަރަކާތްތަކުގައި‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ފެބްރުވަރީ ‪ :2014‬ވީކެންޑް ވިތު އެމްއެންޑީއެފް ޕްރޮގްރާމް ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގައި‬ ‫ޢަމަލީގޮތުން ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2014‬ސިފައިންގެ ‪ 122‬ވަނަ އަހަރީ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގެގޮތުން‬ ‫ޢާންމުންނަށް ހުޅުވާލައިގެން އައްޑޫސިޓީގައި ބޭއްވި ‪ 122‬ރަން ރާވާ ކުރިއަށް ގެންދިޔަ‪.‬‬ ‫ނ ވާދައިގެ‬ ‫‪ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2014‬އަލްމަރުޙޫމް މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރުމަނިކުގެ ހަނދާ ީ‬ ‫ޤމު އެމްޑީޔޫ‬ ‫ތަށްޓަށް ބޭއްވި އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން އެންމެ މޮޅު ބަޑިޖެހުންތެރިޔާގެ މަ ާ‬ ‫ތން ‪ 3‬ވަނަ‬ ‫‪5‬ގެ ކޯޕްރަލް ނަޞްރުއް ޞަލާޙް (ސނ‪ )2807 :‬ހޯދި‪ .‬މި މުބާރާ ު‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ ސާރޖަންޓް މުޙައްމަދު ޢަބްދުﷲ (ސނ‪ )3048 :‬ހޯދި‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬މޭ ‪ :2014‬ސިފައިންގެ ‪ 122‬ވަނަ އަހަރީ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމަށް ސަދަން އޭރިއާއިން‬ ‫ވރުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ބޭއްވި ކުޑަކުދިންގެ ހަ ީ‬ ‫‪ÑÑ‬މޭ ‪ :2014‬ސ‪ .‬ހިތަދޫ ޒޯން ސްޓޭޑިއަމް ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގައި ބައިވެރިވި‪ .‬އަދި‬ ‫ސ‪ .‬ފޭދޫ ފުޓްސަލް ދަނޑު ހެދުމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ފެބްރުވަރީ ‪ :2015‬އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ އިމީޑިއެޓް ޢިމާރާތުގެ ފުރަތަމަ ފޭސް ނިންމާ ޑީއުޓީ‬ ‫ކުރަންފެށީި‪ .‬މިއީ ‪ 2014‬ވަނަ އަހަރު ޢިމާރާތްކުރަންފެށި ތަނެއް‪.‬‬ ‫ސ ފާހަގަ ކުރުމުގެގޮތުން ޢާންމުކޮށް‬ ‫‪ÑÑ‬މޭ ‪ :2015‬ސިފައިންގެ ‪ 123‬ވަނަ އަހަރީ ދުވަ ް‬ ‫ރން ރާވާ ކުރިއަށްގެންދިޔަ‪.‬‬ ‫ހުޅުވާލައިގެން ސަދަން އޭރިއާއިން ބޭއްވި ‪ަ 123‬‬ ‫‪ÑÑ‬އޮގަސްޓް ‪ :2015‬އެކްސަރސައިޒް ފްލޭޝްމެޓަލް ގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2015‬އެކްސަސައިޒް ރަންނަމާރި ހަންޓް އަދި ހޭވައްލާގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ނޮވެންބަރު ‪ :2015‬އެމްޑީޔޫ ކޮމާންޑަރ ކަޕް ގެ ނަމުގައި ފުޓްސަލް މުބާރާތެއް ބޭއްވި‪.‬‬ ‫ށ ޏ‪ .‬ފުވައްމުލަކުގައި ބޭއްވި ކުޑަކުދިންގެ ހަވީރުގައި‬ ‫އަދި ނަޞްރުގެ ދުވަސް ފާހަކުރުމަ ް‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މާރިޗު ‪ :2016‬މެރިން ކޯރ ގެ އަހަރީ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމަށް ސ‪ .‬ހުޅުމީދޫ ސާފުކުރުމުގެ‬ ‫ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪ .‬ސަދަން އޭރިއާ އެޗްކިޔު ސަރަޙައްދު އަންގައިދޭ ރެސްޓްރިކްޝަން‬ ‫ބޯޑުތައް މޫދުގައި ޖެހުމުގެ މަސައްކަތް ކުރި‪ .‬އަދި އައްޑު ސިޓީ ގައުކެޑެ ސަރަޙައްދު‬ ‫ސާފުކުރުމުގައި ޙަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬

‫‪111‬‬

‫‪ÑÑ‬މޭ ‪ :2016‬ސަދަން އޭރިއާ ހެޑްކްއޯޓާރޒުގައި އިމާރާތްކުރާ‬ ‫އާ މެސްރޫމްގެ ތަނބުތައް އެޅުމުގެ މަސައްކަތުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫އަދި އައްޑޫ ސިޓީގެ ރަށްތަކަށް ބޯކޮށް ވާރޭވެހުމުގެ ސަބަބުން‬ ‫ފެންބޮޑުވުމާއި ގުޅުގެން ފެންހިއްކުމުގައި ޙަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ޖުލައި ‪ :2016‬ފިޠުރު ޢީދު ފާހަގަކުރުމަށް އައްޑޫ ސިޓީގައި‬ ‫ބޭއްވި ކުޑަކުދިންގެ ހަވީރުގައި އެމްޑީޔޫގެ ސްޓޯލެއް ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫އަދި އައްޑޫ ސިޓީގެ ރަށްތަކަށް ބޯކޮށް ވާރޭވެހުމުގެ ސަބަބުން‬ ‫ފެންބޮޑުވުމާއި ގުޅިގެން ފެންހިއްކުމުގައި ހަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ :2016‬މަރަދޫފޭދޫ ސްކޫލުގެ ކަބްސްކައުޓް‬ ‫އަދި ގާރލްގައިޑް ކުދިންގެ ސްވިމިންގ ކްލާހެއްގައި ސޭފްޓީ‬ ‫ކަންތައް ބަލަހައްޓައިދިން‪ .‬އައްޑޫ ސިޓީގެ ރަށްތަކަށް ބޯކޮށް‬ ‫ވާރޭވެހުމުގެ ސަބަބުން ފެންބޮޑުވުމާއި ގުޅިގެން ފެންހިއްކުމުގައި‬ ‫ޙަރަކާތްތެރިވި‪ .‬ފުވައްމުލަކު ފަރަށް އެރި ބޯޓެއް ފުންކުރުމަށް‬ ‫ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2016‬ސަދަން އޭރިއާގައި ބޭއްވި "އަސްކަރީ‬ ‫ޤާބިލްކަން އިތުރުކުރުން ‪( "2016‬ބެކް ޓު ބެރެކްސް)ގައި‬ ‫އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ ޕްލެޓޫނެއް ބައިވެރިވި‪ .‬އަދި މި އެކްސަރސައިޒްގެ‬ ‫މުދައްރިބުންގެ ގޮތުގައި އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ މެރީންސް ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫އަދި ސަދަންރީޖަނަޖް ކެޑޭޓް ކޭމްޕްގައި އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ މެރީންސް‬ ‫މުދައްރިބުންގެ ގޮތުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪a a‬އަލްމަރުޙޫމް މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރުމަނިކުގެ ހަނދާނީ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް ‪ 2014‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ބޭއްވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން އެންމެ މޮޅު ބަޑިޖެހުންތެރިޔާގެ މަޤާމު ހޯދި އެމްޑީޔޫ‬ ‫‪5‬ގެ ކޯޕްރަލް ނަޞްރުއް ޞަލާޙް ތަށްޓާއެކު ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު‬

‫‪112‬‬

‫ޝިޔާމުގެ އަރިހުގައި‪.‬‬

113

114

‫އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޢާތިފް ޙަސަން‬ ‫މ ‪2013‬‬ ‫‪ 29‬އެޕްރީލް ‪ޭ 02 2012-‬‬ ‫(އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުލް ޙަސީބް އިބްރާހީމް‬ ‫‪ 19‬ފެބުރުވަރީ ‪ 19 - 2014‬ޖޫން‬ ‫‪( 2015‬އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪5‬ގެ ފަސްޓްސާރޖަންޓުން‬

‫ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޢަބްދުއްލަޠީފް‬

‫ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޝާހިދު‬

‫‪ 14‬ޑިސެންބަރު ‪ 23 - 2012‬ފެބުރުއަރީ ‪ 10‬އޮކްޓޫބަރ ‪ 11 - 2013‬ޖަނަވަރީ ‪( 2014‬‬ ‫(އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬ ‫‪( 2013‬އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އަޙްމަދު ޖާވިޒް‬ ‫‪ 20‬ޖޫން ‪ 19 - 2015‬ޖޫންީ ‪2016‬‬ ‫(އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އަޙްމަދު ޙަނީފް‬ ‫‪ 20‬ޖޫން ‪ 2016‬އިން ފެށިގެން‬ ‫(އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ސ‪ .‬ސާރޖަންޓް ޙަސަން ޙަމީދު ސާރޖަންޓް ފަސްޓްކްލާސް ޢަބްދުﷲ ފާއިޒް‬ ‫‪ 05‬ޖެނުއަރީ ‪ 2013‬އިން‬ ‫‪ 15‬ޖުލައި ‪ 2013‬އަށް‬ ‫(އެކްޓިންގ)‬

‫‪ 26‬ޖެނުއަރީ ‪2014‬‬ ‫އިން ‪ 14‬މޭ ‪ 2016‬އަށް‬ ‫(އެކްޓިންގ)‬

‫ސާރޖަންޓް ޢަބްދުލް ޙަލީމް އިބްރާހީމް‬ ‫ނ ފެށިގެން‬ ‫‪ 15‬މޭ ‪ 2016‬އި ް‬ ‫(އެކްޓިންގ)‬

‫‪115‬‬

‫ޑަ އި ރެ ކް ޓަ ރު ން ގެ‬

‫ޚި ދު މަ ތު ގެ އު ސް އަ ލި ތަ އް‬

‫‪ÑÑ‬ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމް ވަނީ ދެފަހަރެއްގެ މަތިން މެރިން ކޯރގެ ޑައިރެކްޓަރ ކަން‬ ‫ކުރަށްވާފައެވެ‪ 21 .‬އެޕްރީލް ‪ 2010‬އިން ‪ 16‬އޮގަސްޓް ‪ 2011‬ވަނީ މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ޑައިރެކްޓަރ ކަން ކުރައްވާފައެވެ‪ .‬އަދި ‪ 01‬ޖަނަވަރީ ‪ 2014‬އިން ‪ 08‬ފެބުރުވަރީ ‪2015‬‬ ‫ވަނީ މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ ކަން ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހިމް މެރިން ކޯރގެ ކުރިއެރުމަށް އެންމެ ބޮޑު އިސްކަމެއް ދެއްވައިގެން‬ ‫ކުރެއްވީ މެރިން ކޯރގެ އިންސާނީ ވަސީލަތް ކުރިއަރުވައި ތަރައްޤީކުރުމަށާއި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ހިންގުމުގެ ދާއިރާ ހަރުދަނާކޮށް ކުރިއެރުވުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތެވެ‪.‬‬ ‫ނ ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލް ވުޖޫދަށް ގެންނަވައި‪ ،‬ހަރުދަނާ‬ ‫‪ 04ÑÑ‬މޭ ‪ 2011‬ގައި މެރި ް‬ ‫އސް ދައުރެއް‬ ‫ސ ބިނާކުރުމަށް ކުރެވުނު މަސައްކަތުގައި ި‬ ‫ނިޒާމެއްގެ ތެރެއިން މެރީން ް‬ ‫އަދާކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ފަރުމާ ކުރައްވައި‪ 03 ،‬އެޕްރީލް ‪ 2011‬ގައި މެރިން ކޯރ‬ ‫ބޭސިކް ކޯހުގެ ފުރަތަމަ ބުރު ފެށްޓެވިއެވެ‪.‬‬ ‫ކޯހުގެ ނަމުގައި ކޯހެއްފަރުމާ ކުރައްވައި‪ ،‬މެރިން‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ އާރމަޑް ބޭސިކް‬ ‫ކޯރގެ އާރމަޑް ޓްރޫޕްތަކުގައި މަސައްކަތްކުރައްވާ މެރީންސް ތަމްރީނުކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް‬ ‫ފެށްޓެވިއެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމް‬ ‫ޑައިރެކްޓަރ‪ 21 :‬އެޕްރީލް ‪ 16 - 2010‬އޮގަސްޓް ‪2011‬‬ ‫ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ‪ 01 :‬ޖަނަވަރީ ‪ 08 - 2014‬ފެބުރުވަރީ ‪2015‬‬

‫‪116‬‬

‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ އޭރުގެ ކޮމަޑާންޓްގެ އިރުޝާދުގެ ދަށުން‪ ،‬ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިންބޭރުން‬ ‫މެރީންސް ތަމްރީނުވުމުގެ އިތުރު ފުރުޞަތުތައް ހޯއްދަވައިދެއްވުމަށް މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫‪ ÑÑ‬ޒަމާނީ އަސްކަރީ ހުނަރާއި ޢިލްމް‪ ،‬މެރީންސްއަށް ހޯއްދަވައިދެއްވުމަށް ގިނަގުނަ‬ ‫ހމް ވަނީ ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫މަސައްކަތްތަކެއް ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާ ީ‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސް ތަމްރީނުކުރުމުގެ އިތުރުން‪ ،‬މެރީންސް އިކްއިޕްކޮށް‪ ،‬އޮޕަރޭޝަނަލް‬ ‫ޙަލާތްތަކުގައި ޙަރަކާތްތެރިވާއިރު ބޭނުންވާނެ އާލާތްތަކާއި ވަސީލަތްތައް ދެނެގަނެ‪ ،‬މި ތަކެތި‬ ‫ހޯއްދެވުމަށް ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ވެލްފެއަރ ކަންތައްތައް ހަރުދަނާކުރެއްވުމަށް ގެންނަވަންޖެހޭ ބަދަލުތައް‬ ‫ގެންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތައް ޑިޕްލޯއިކުރެވިފައިވާ އޭރިއާތަކަށް ޒިޔާރަތްކުރައްވާ‪،‬‬ ‫މެރީންސް އަށް ދިމާވާ ދަތިތައް ބައްލަވައި‪ ،‬އޮޅުންފިލުވައި‪ ،‬އެވަގުތަކަށް ގެނެވޭނެ ޙައްލުތައް‬ ‫ހޯއްދަވައިދެއްވުމަށް މަސައްކަތްކުރައްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކާނަލް އަބްދުﷲ އިބްރާހިމް ވަނީ ޒަމާނާއި ގުޅޭގޮތުން މެރިންކޯރ ކުރިއެރުވުމަށް‬ ‫ގެންނަވަންޖެހޭ އެކިއެކި ބަދަލުތައް ގެންނަވައި‪ ،‬މިޤައުމު ދިފާއު ކުރުމަށް އެކަށޭނަ ބަޔަކަށް‬ ‫މެރީންސް ހައްދަވައިދެއްވުމަށް ވަރަށް މުހިއްމު ޚިދުމަތްތަކެއް ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމް ދެއްވަވާފައިވާ އިރުޝާދުތަކުގެ ދަށުން‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ކޮމްޕޯނަންޓްތަކުން ތަފާތުގިނަ އިންހައުސް ޓްރޭނިންގ ތަކާއި ލީޑަރޝިޕް ޕްރޮގްރާމްތައް‬ ‫ކާމިޔާބުކަމާއެކު ކުރިއަށް ގެންދެވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކުރިމަގުގައި މެރީންސް ތަމްރީނު ކުރުމަށް ބޭނުންވާނެ ކޯސްތައް ފަރުމާ ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ އޮގަނައިޒޭޝަނަލް ސްޓްރަކްޗަރ އަށް ޒަމާނާއި ގުޅޭގޮތުން ބަދަލުތައް‬ ‫ގެނެސްދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ކެރިއަރޕާތު އޮންނާނެގޮތް އެކަށައަޅުއްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ ÑÑ‬ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމް މެރިންކޯރއަށް ކޮށްދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި ޚިދުމަތްތައް‬ ‫ފާހަގަކޮށް‪ 2015 ،‬ވަނަ އަހަރުގެ މެރީންސް ޑޭ ގައި ވަނީ ޚިދުމަތުގެ އަގުވަޒަން ކުރުމުގެ‬ ‫ހަނދާނީފިލައެއް އަރުވާފައެވެ‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬މެރިންކޯރގެ ކުރިމަގު ބިނާކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ މުހިއްމު ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ވަނީ‬ ‫ކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އެމްޑީޔޫތަކުގެ ކުރިއެރުމަށާއި ދެމެހެއްޓެނިވި ގޮތެއްގައި މީހުން ބިނާކުރުމަށް ކާނަލް‬ ‫ޢަބްދުﷲ އިބްރާހިމް ޚާއްޞަ އިސްކަމެއް ދެއްވައިގެން މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫‪117‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪6‬‬ ‫‪118‬‬

‫މެރިން ޑިޕްލޮއިމެންޓް ޔުނިޓް ‪ 6‬އަކީ ނޮދަން އޭރިއާ ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީގައި ޤާއިމު ކުރެވިފައިވާ ޔުނިޓެކެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫ ޑިޕްލޮއި ކުރެވިފައިވަނީ އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާ ގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 6‬އާ ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ތެރޭގައި އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާގެ ސަލާމަތީ ކަންތައްތައް ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ހދ‪.‬‬ ‫ހަނިމާދޫ އެއަރޕޯޓާއި‪ ،‬ބ‪ .‬ދަރަވަންދޫ އެއަރޕޯޓާއި‪ ،‬ރ‪ .‬އިފުރު އެއަރޕޯރޓްގެ ސެކިއުރިޓީ ބެލެހެއްޓުމުގެ އިތުރުން ނޮދަން އޭރިއާގައި ދިމާވެދާނެ ހާދިސާތަކާ‬ ‫ކުރިމަތިލުމަށް ތައްޔާރީ ޙާލަތުގައި އޮތުން ހިމެނެއެވެ‪ .‬އަދި ނޮދަން އޭރިއާއަށް ކަނޑައެޅިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޔޫ ‪ 6‬އަށް ޓާސްކް ކުރައްވާ‬ ‫އެކިއެކި ޓާސްކްތައް އަދާކުރުންހިމެނެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫގެ މޭންއެފާރޓް ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވާނީ ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީގައެވެ‪.‬‬

‫ތ ގޮތުން ޅ‪ .‬މަޑިވަރުގައި ޤާއިމްކުރުމާ ގުޅިގެން ‪ 2009‬ނޮވެންބަރު ‪ 06‬ވަނަދުވަހުން ފެށިގެން ‪ 2010‬މެއި ‪ 09‬ވަނަ ދުވަހުގެ ނިޔަލަށް‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާގެ ހެޑްކުއޯޓަރޒް ވަގު ީ‬ ‫ތން މަޑިވަރުގައި ޑިޕްލޮއި ކުރެވުނެވެ‪ .‬މިގޮތުން ‪ 23‬ނޮވެންބަރު ‪ 2009‬އިން ފެށިގެން ނޮދަން އޭރިއާ ޅ‪ .‬މަޑިވަރު ޕޯސްޓްގެ އޮޕްސްރޫމް‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ބްރާވޯ ޕްލެޓޫން އޮޕަރޭޝަނަލް ގޮ ު‬ ‫ގއި ތިބޭ މެރިން ކޯރގެ ޕްލެޓޫނުންނެވެ‪ .‬އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާގެ ހެޑްކުއޯޓަރޒް ވަގުތީ ގޮތުން ޅ‪ .‬މަޑިވަރުގައި އިފްތިތާޙު ކުރެވުނީ‬ ‫ޑިޔުޓީއާއި އާމަރީ ޑިއުޓީ ކުރަމުންދަނީ މަޑިވަރު ަ‬ ‫‪ 2009‬ޑިސެންބަރު ‪ 03‬ވަނަ ދުވަހު އެވެ‪.‬‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާގައި ޑިޕްލޮއިކުރި މެރިން ކޯރގެ ޕްލެޓޫނު ލީޑަރުންގެ ގޮތުގައި ލެފްޓިނަންޓް ޙުސައިން ޝަރީފާއި‪ ،‬ލެފްޓިނަންޓް މުޢާޒް މުޙައްމަދާއި‪ ،‬ލެފްޓިނަންޓް އިބްރާހީމް ޝާހިދު މަސައްކަތް‬ ‫ކުރެއްވިއެވެ‪ 09 .‬މެއި ‪2010‬ގައި އެމްޑީޔޫ ‪ 6‬ނޮދަން އޭރިއާގައި ޑިޕްލޮއި ކުރުމާއެކު އެމްޑީޔޫގެ ޕްލެޓޫނު ލީޑަރެއްގެ ގޮތުން ފުރަތަމަ އެމްޑީޔޫއާ ޙަވާލުވެ ލެއްވީ އޭރު އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން‬ ‫އޭރިއާގައި ހުންނެވި ލެފްޓިނަންޓް ޙަސަން އާމިރެވެ‪ .‬އޭގެފަހުން ލެފްޓިނަންޓް ކާޝިފް ޙިލްމީ އާއި ލެފްޓިނަންޓް ޢަބްދުﷲ ޝަރީފް ޕްލެޓޫނު ލީޑަރުންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫ޕްލެޓޫނު ސާރޖަންޓުންގެ ގޮތުގައި އެ ދުވަސްވަރު ސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ނަސީމާއި‪ ،‬ސާރޖަންޓް އިސްމާޢީލް އާދަމާއި‪ ،‬ސާރޖަންޓް މުޙައްމަދު ނާޞިރު މަސައްކަތް ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ‬ ‫‪6‬ގެ ކޮމާންޑަރުކަމުގެ އެޕޮއިންޓްމަންޓް ރަސްމީކޮށް ހަވާލުކޮށްގެން މިހާތަނަށް ‪ 6‬ބޭކަލުން މަސައްކަތް ކުރައްވާފައިވާއިރު‪ ،‬އެކްޓިންގ ފަސްޓް ސާރޖަންޓުންގެ ގޮތުގައި ‪ 2‬ބޭކަލަކު މަސައްކަތް‬ ‫ކުރައްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪6‬ގެ ާޚއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬ ‫‪ 22-12ÑÑ‬ނޮވެންބަރު ‪ :2010‬އޯޕަންވޯޓަރ ޑައިވިންގ ކޯހެއް އެމްޑީޔޫ ‪6‬ގެ ސިފައިންނަށް‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާ ހެޑްކްއޯޓަރޒް ޅ‪ .‬މަޑިވަރުގައި ހިންގި‪ .‬ޑައިވިން ލޮޖް އާއި އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާ ގުޅިގެން ހިންގި މި ކޯހުގައި މެރީންސްގެ ‪ 19‬ސިފައިން ބައިވެރިވެ‬ ‫ފާސްވި‪.‬‬

‫‪ 19ÑÑ‬ޖެނުވަރީ ‪ :2012‬ވ‪ .‬އަތޮޅު އަލިގާއާ ‪ 17‬މޭލުބޭރުން މަސްބޯޓެއް ބަންޑުންޖަހާލާފައި‬ ‫ވަނިކޮށް ނ‪ .‬މިލަދޫ މަސްދޯންޏަކަށް ފެނުމާ ގުޅިގެން އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގި‪ .‬އަދި‬ ‫ނ‪ .‬ކެނދިކުޅުދޫއަށް ގޮތްނޭނގޭ ގޮވާޒާތުގެ އެއްޗެއް ލެއްގުމާއި ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪ 31-21ÑÑ‬ޖެނުއަރީ ‪ :2011‬އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާއިން ހދ‪ .‬މާވައިދޫ‪ ،‬ހދ‪.‬‬ ‫ކުނބުރުދޫ އަދި ހދ‪ .‬ފަރިދޫ މީހުން އެ އަތޮޅު ނޮޅިވަރަންފަރަށް ބަދަލު ކުރުމަށް ހިންގި‬ ‫"އޮޕަރޭޝަން އެއްފަސް ހދ ‪"2011‬ގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪ 25ÑÑ‬ޖެނުވަރީ ‪ :2012‬ބ‪ .‬ހިތާދޫއަށް ބޯފެން ސަޕްލައި ކޮށްދިނުމަށް އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 21ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2012‬ޅ‪.‬ކުރެންދުއަށް އުދައެރުމާގުޅިގެން އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގި‪.‬‬

‫‪ 12ÑÑ‬ޖެނުވަރީ ‪ :2012‬ޅ‪ .‬ނައިފަރުގައި ފެންބޮޑުވުމާއި ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން‬ ‫އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪119‬‬

‫‪ 10-05ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2012‬ބ‪ .‬ކެންދޫ ‪،‬ރ‪ .‬މަޑުއްވަރީ‪ ،‬ރ‪ .‬އަލިފުށި‪ ،‬ނ‪ .‬ކިނޮޅަސް‬ ‫އަދި ރ‪ .‬އުނގޫފާރުން ބޯފެން ހުސްވުމާ ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާއިން‬ ‫ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ނ ‪ :2012‬ހއ‪ .‬ދިއްދޫއަށް އުދައެރުމާ ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން‬ ‫‪ 09ÑÑ‬ޖޫ ް‬ ‫އން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫އޭރިއާ ި‬ ‫‪ 30ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރ ‪ :2012‬ހއ‪ .‬ހޯރަފުށީގައި ވިއްސާރަވެ ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން‬ ‫ރއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭ ި‬ ‫‪ 30ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2012‬ހއ‪ .‬ކެލާގައި ވާރޭވެހި ފެންބޮޑުވުމާއި ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 01ÑÑ‬ނޮވެންބަރު ‪ :2012‬ރ‪ .‬އިނގުރައިދޫގައި ވިއްސާރަވެ ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 15ÑÑ‬ޑިސެންބަރު ‪ :2012‬ނ‪ .‬ހޮޅުދޫ‪ ،‬ނ‪ .‬މިލަދޫގައި ވާރޭވެހި ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 07ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2013‬ނ‪ .‬އަތޮޅު ހޮޅުދޫގައި ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 19ÑÑ‬ފެބްރުވަރީ ‪ 01 - 2013‬މާރިޗު ‪ :2013‬ހދ‪ .‬ކުޅުދުއްފުށީގައި ސްވިމިންގ‬ ‫ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫ދ އާއި ނ‪ .‬މާޅެންދުއަށް ވާރޭވެހި ރަށުތެރޭގައި‬ ‫ޗ ‪ :2013‬ނ‪ .‬ކެނދިކުޅު ޫ‬ ‫‪ 20ÑÑ‬މާރި ު‬ ‫ފ ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި‬ ‫ވމާ ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެ ް‬ ‫ފެންބޮޑު ު‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪120‬‬

‫‪ 21ÑÑ‬މާރިޗު ‪ :2013‬ޅ‪ .‬ކުރެންދޫއަށް ވާރޭވެހި ފެންބޮޑުވުމާ ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ހންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ނޮދަން އޭރިއާއިން ި‬ ‫‪ 23ÑÑ‬މާރިޗު ‪ :2013‬ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީ ރައްޔިތުން ޅ‪ .‬ނައިފަރަށް ބަދަލުކުރުމަށް އޮޕަރޭޝަނެއް‬ ‫ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ 03ÑÑ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ :2013‬ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީގެ ބައެއް ރައްޔިތުން ނައިފަރަށް ބަދަލުކުރުމަށް‬ ‫އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ 22ÑÑ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ :2013‬ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީގެ ބައެއް ރައްޔިތުން ހުޅުމާލެއަށް ބަދަލުކުރުމަށް‬ ‫އޮޕަރޭޝަނެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫ރ ‪ :2014‬ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީގެ ‪ 2‬އާއިލާއެއް ހދ‪ .‬ހަނިމާދޫއަށް ބަދަލު ކުރުމަށް‬ ‫‪ 18ÑÑ‬ޖަނަވަ ީ‬ ‫ނއް ހިންގި‪.‬‬ ‫އޮޕަރޭޝަ ެ‬ ‫‪ 21ÑÑ‬އޭޕްރިލް ‪ 122 :2014‬ވަނަ ސިފައިންގެ ދުވަހާ ގުޅިގެން ޅ‪ .‬ހިންނަވަރުގެ ފަޅު‬ ‫ސާފުކުރި‪.‬‬ ‫‪ 25ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ 122 :2014‬ވަނަ ސިފައިންގެ ދުވަހާ ގުޅިގެން ޅ‪ .‬ނައިފަރުގައި ޢާއިލީ‬ ‫ހަވީރެއް ބޭއްވި‪.‬‬ ‫‪ 15ÑÑ‬ޖޫން ‪ :2014‬ނ‪ .‬ރަންދެލި ރިސޯޓްގައި ކާޅާއި ވާ މަދުކުރުމަށް ޕްރޮގްރާމެއް‬ ‫ހިންގި‪.‬‬ ‫‪ 21ÑÑ‬ޖޫން ‪ :2014‬ޅ‪ .‬ނައިފަރު ގަބުރުސްތާން ސާފުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ކުރި‪.‬‬ ‫‪ 14-12ÑÑ‬ޖުލައި ‪ :2014‬ނ‪ .‬ރަންދެލި ރިސޯޓްގައި ކާޅާއި ވާ މަދުކުރުމަށް ޕްރޮގްރާމެއް‬ ‫ހިންގި‪.‬‬

‫‪ 31ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2015‬މަދަރުސަތުލް އިފްތިތާހްގެ ސްވިމިންގ‬ ‫ޕްރޮގްރާމްގައި ލައިފް ގާރޑުންގެ ގޮތުގައި ހަރަކާތްތެރިވި‪.‬‬ ‫ނ ކޮމްޕޮސިޓް‬ ‫އ ހިންގު ު‬ ‫‪ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2015‬ށ‪ .‬ފީވަކުގަ ި‬ ‫ތއް ނަގައިދިން‪.‬‬ ‫މގައި ސްވިމިންގ ކްލާސް ަ‬ ‫ޓްރޭނިންގ ޕްރޮގްރާ ު‬ ‫‪ÑÑ‬ފެބުރުވަރީ ‪ :2015‬ހއ‪ .‬ކެލާގައި ވާލާއި ކާޅު މަދުކުރުމުގެ‬ ‫ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގި‪.‬‬ ‫ރ ‪ :2015‬ޅ‪ .‬ނައިފަރު މަދުރަސަތުލް‬ ‫‪ÑÑ‬އޮގަސްޓް‪-‬ސެޕްޓެންބަ ު‬ ‫ޅ މަރާމާތު ކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައި‬ ‫އިފްތިތާޙުގެ ފުރާ ު‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އޮގަސްޓް ‪ :2015‬ހއ‪ .‬ބާރަށުގަ ި‬ ‫އ‬ ‫އކަތުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ދަނޑުހެދުމުގެ މަސަ ް‬

‫އެޅި‬

‫ފުޓްސަލް‬

‫އ ފެންބޮޑުވެގެން‬ ‫‪ 27ÑÑ‬ނޮވެންބަރު ‪ :2015‬ނ‪ .‬ހޮޅުދޫގަ ި‬ ‫ގ އޮޕަރޭޝަންގައި‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިން ި‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 12-01ÑÑ‬ޑިސެންބަރު ‪ :2015‬ހއ‪ .‬އުތީމުގައި ޤައުމީ ދުވަސް‬ ‫ފާހަގަކުރުމަށް ހިންގި ހަރަކާތްތަކުގެ ތެރެއިން ސިފައިން‬ ‫ހެދި ކަޅުއޮށްފުންމީގެ މޮނިއުމަންޓް ހެދުމުގެ މަސައްކަތުގައި‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪"a a‬އޮޕަރޭޝަން އެއްފަސް ހދ ‪"2011‬ގެ ތެރެއިން ‪ .‬މި އޮޕަރޭޝަންގައި އެމްޑީޔޫ ‪ 6‬އާއި އެމްޑީޔޫ ‪ 5‬ގެ މެރިންސް ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫އ ފެންބޮޑުވެގެން‬ ‫‪ 16ÑÑ‬ޖުލައި ‪ :2016‬ނ‪ .‬ހޮޅުދޫގަ ި‬ ‫ގ އޮޕަރޭޝަންގައި‬ ‫ފ ނޮދަން އޭރިއާއިން ހިން ި‬ ‫އެމްއެންޑީއެ ް‬ ‫ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪121‬‬

122

‫އެމްޑީޔޫ ‪6‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫ކެޕްޓަން ޢިއްޒަތުﷲ ސަޢީދު‬ ‫‪ 26‬ޑިސެންބަރު ‪ 2012‬ން ‪ 12‬ޖަނަވަރީ‬ ‫‪ 2014‬އަށް (އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪6‬ގެ ފަސްޓްސާރޖަންޓުން‬

‫ކެޕްޓަން އިބްރާހީމް ޝާހިދު‬ ‫‪ 12‬ޖަނަވަރީ ‪ 2014‬ން ‪ 26‬ސެޕްޓެންބަރު‬ ‫‪ 2014‬އަށް (އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް ޠާޙާ އިބްރާހީމް‬ ‫‪ 03‬މާރިޗު ‪ 2015‬ން ‪ 15‬އޮގަސްޓް ‪2015‬‬ ‫އަށް (އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޝާހިދު ޢަލީ‬ ‫ރ ‪ 2012‬އަށް‬ ‫‪ 12‬އޮގަސްޓް ‪ 2012‬ން ‪ 25‬ސެޕްޓެންބަ ު‬ ‫(އެކްޓިންގ ފަސްޓް ސާރޖަންޓް)‬

‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ނަސީމް‬ ‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު ޢަޒީޒު‬ ‫‪ 08‬އޮކްޓޫބަރު ‪ 2015‬ން ‪ 20‬ނޮވެންބަރ‬ ‫‪ 2015‬އަށް (އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު ޝިނާން‬ ‫ނ ‪ 03‬މާރިޗު‬ ‫‪ 09‬ޖަނަވަރީ ‪ް 2014‬‬ ‫‪ 2015‬އަށް (އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ނާމިލް ޢަބްދުލްޣަފޫރު‬

‫‪ 26‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2012‬ން ފެށިގެން‬ ‫(އެކްޓިންގ ފަސްޓް ސާރޖަންޓް)‬

‫‪ 21‬ނޮވެންބަރު ‪ 2016‬އިން ‪ 01‬އަހަރަށް‬ ‫(އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫‪123‬‬

‫ޑަ އި ރެ ކް ޓަ ރު ން ގެ‬

‫ޚި ދު މަ ތު ގެ އު ސް އަ ލި ތަ އް‬

‫‪ ÑÑ‬ލެފްޓިނެންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ އިބްރާހިމް މަޖްދީ ވަނީ ‪ 16‬އޮގަސްޓް ‪ 2011‬ން ‪06‬‬ ‫ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2011‬އަށް މެރިން ކޯރގެ ޑެޕިޔުޓީ ޑައިރެކްޓަރގެ މަޤާމް އަދާކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫އަދި ‪ 07‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2011‬ން ‪ 09‬ޖަނަވަރީ ‪ 2012‬އަށް ޑައިރެކްޓަރ މަޤާމް‪20 ،‬‬ ‫އެޕްރީލް ‪ 2012‬ން ‪ 31‬ޑިސެންބަރު ‪ 2013‬އަށް ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ މަޤާމް‬ ‫އަދާކުރައްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ލެފްޓިނެންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ އިބްރާހިމް މަޖްދީ ވަނީ މެރިން ކޯރގެ ކުރިމަގު ބިނާކޮށް‬ ‫މެރީންސް ތަމްރީނުކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ވަރަށް ފުރިހަމައަށް އަދާކުރައްވާފައިވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ އިންސާނީ ވަސީލަތް ކުރިއެރުވުމަށް މަސައްކަތް ކުރެއްވުމުގެ އިތުރުން‬ ‫އެކިއެކި އޮޕަރޭޝަންތަކާއި‪ ،‬ތަމްރީނުތަކުގައި ބޭނުން ކުރާނެ އާލާތްތަކާއި ވަސީލަތްތައް‬ ‫ހޯދުމަށްޓަކައިވެސް ވަނީ ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްދެއްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރގެ އޮގަނައިޒޭޝަން ސްޓްރަކްޗަރ އަށް ބައެއް ބަދަލުގެންނަވައި‪ ،‬ޚާއްސަކޮށް‬ ‫ގތަށް ގިނަ ބަދަލުތަކެއް ގެންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒް ފަންކްޝަން ކުރާ ޮ‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ އިބްރާހީމް މަޖްދީ‬ ‫ޑެޕިއުޓީ ޑައިރެކްޓަރ‪ 16 :‬އޮގަސްޓް ‪ 06 - 2011‬ސެޕްޓެންބަރު ‪2011‬‬ ‫ޑައިރެކްޓަރ‪ 07 :‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 09 - 2011‬ޖަނަވަރީ ‪2012‬‬ ‫ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރ‪ 20 :‬އެޕްރީލް ‪ 31 - 2012‬ޑިސެންބަރު ‪2013‬‬

‫‪124‬‬

‫‪ÑÑ‬މެރީންސް ތަމްރީނުކޮށް އަސްކަރީ ޤާބިލްކަން އިތުރު ކުރުމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ވަނީ‬ ‫ކުރައްވާފައެވެ‪ .‬މިގޮތުން މެރިން ކޯރގެ އާރމަޑް ޓްރޫޕްތަކުގައި މަސައްކަތްކުރާ މެރީންސް‬ ‫ތަމްރީނު ކުރުމަށްޓަކައި މެރިން ކޯރ އާރމަޑް ބޭސިކް ކޯސް ވުޖޫދަށް ގެންނެވުމަށް ކުރެއްވި‬ ‫މަސައްކަތް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬އެމެރިކާ ސިފައިންނާ ގުޅިގެން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ‪ 30‬މެރީންސްއަށް އެންސީއޯ ޑިވެލޮޕްމަންޓް‬ ‫ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގެވިއެވެ‪.‬‬

‫ނ ކޯރގެ އޮފިސަރުންނަށް ޚާއްޞަކޮށްގެން‬ ‫‪ÑÑ‬މެރި ް‬ ‫އޮފިސަރސް ޑިވެލޮޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމެއް ރާވައި‬ ‫ހިންގެވިއެވެ‪.‬‬ ‫އިދާރީ‬ ‫‪ÑÑ‬މުޅި ސިފައިންގެއަށް ހުޅުވާލައިގެން‬ ‫މަސައްކަތްކުރާ ސިފައިންގެ ފެންވަރު މަތިކުރުމަށް‬ ‫ދިވެހިބަހުގެ ޕްރޮގްރާމެއް ހިންގެވިއެވެ‪ .‬މި ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ރާވައި ހިންގުމުގައި ޢަމަލީ ގޮތުން ވަރަށް އިސް ދައުރެއް‬ ‫އަދާކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫އ ޑިޕްލޯއިކުރެވިފައިވާ‬ ‫ޓ ޔުނިޓްތަ ް‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަން ް‬ ‫ދަތިތައްބައްލަވައި‬ ‫ދިމާ ާ‬ ‫ވ‬ ‫ދުރު ެ‬ ‫ވ‬ ‫އޭރިއާތަކަށް‬ ‫ތއް ހޯދަވައިދެއްވުމަށް‬ ‫ވނެ ޙައްލު ަ‬ ‫އެވަގުތަކަށް ގެނެ ޭ‬ ‫މަސައްކަތްކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ލެފްޓިނެންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ އިބްރާހިމް މަޖްދީ‬ ‫މެރިން ކޯރ އަށް ކޮށް ދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި ޚިދުމަތްތައް‬ ‫ފާހަގަކޮށް ‪ 2015‬ވަނަ އަހަރުގެ މެރީންސް ޑޭ ގައި‬ ‫ވަނީ ޚިދުމަތުގެ އަގުވަޒަން ކުރުމުގެ ގޮތުން ފިލައެއް‬ ‫އަރުވާފައެވެ‪.‬‬

‫‪ 2012a a‬ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާގައި ބޭއްވި އެކްސަސައިޒް އެކުވެރިންގެ ފެށުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ އިބްރާހީމް މަޖްދީ ވާހަކަ ދައްކަވަނީ‪.‬‬

‫‪125‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪7‬‬ ‫‪126‬‬

‫މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪ 7‬އަކީ އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާގައި ޤާއިމު ކުރެވިފައިވާ ޔުނިޓެކެވެ‪ .‬މި ޔުނިޓް ޤާއިމް ކުރެވުނީ ‪ 06‬ޖުލަ ި‬ ‫އ‬ ‫‪ 2012‬ގައެވެ‪ .‬އެމްޑީޔޫ ‪ 7‬އާ ޙަވާލުކުރެވިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުގެ ތެރޭގައި އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާގެ ހެޑްކްއޯޓަރޒްގެ ސަލާމަތީ ކަންތައްތައް‬ ‫ބެލެހެއްޓުމާއި‪ ،‬ކައްދޫ އިސްކަންދަރު އެއަރޕޯޓުގައި ދިމާވެދާނެ ހާދިސާތަކާ ކުރިމަތިލުމަށް ތައްޔާރީ ހާލަތުގައި ތިބުމާއި އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާއަށް‬ ‫ކަނޑައެޅިފައިވާ މަސްއޫލިއްޔަތުތަކުގެ ތެރެއިން އެމްޑީޔޫ ‪ 7‬އަށް ޓާސްކް ކުރާ އެކިއެކި ޓާސްކްތައް އަދާކުރުންހިމެނެވެ‪ .‬މި އެމްޑީޔޫ ސްޓޭޝަން ކުރެވިފައިވާނީ‬ ‫ލ‪ .‬ކައްދޫ ގައި އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާ ހެޑްކްއޯޓާރޒްގައެވެ‪.‬‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪7‬ގެ ާޚއްޞަ މަސައްކަތްތައް‬ ‫‪ 05ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2012‬ލ‪ .‬ފޮނަދޫއަށް ކަރަންޓުގެ ޚިދުމަތްދޭ ޖަނަރޭޓަރު ހަލާކުވުމާ‬ ‫ގުޅިގެން އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާއިން ހިންގި އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪ 29ÑÑ‬އޭޕްރިލް ‪ 06 - 2013‬މޭ ‪ :2013‬މ‪ .‬ނާލާފުށްޓަށް ބޯފެން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ‬ ‫މަސައްކަތްކުރި‪.‬‬

‫‪ 15ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2012‬މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިޝަރީޒް އެންޑް އެގްރިކަލްޗަރުން ލ‪ .‬މެންދޫގައި‬ ‫ހިންގި ދަނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތް ލ‪ .‬ގަމަށް ބަދަލުކުރުމަށް ހަމަޖެއްސުމާގުޅިގެން‬ ‫ލ‪.‬މެންދޫގައި މި މަސައްކަތަށް ބޭނުންކުރި ތަކެތި ލ‪ .‬ކައްދޫއަށް ގެނެސް ގުދަންކުރުމުގެ‬ ‫މަސައްކަތްކުރި‪.‬‬

‫‪ 05ÑÑ‬ޖޫން ‪ :2013‬ދުނިޔޭގެ ތިމާވެށީ ދުވަސް ފާހަގަކުރުމުގެ ގޮތުން ލ‪.‬ފޮނަދޫ ފަޅާއި‬ ‫ބަނދަރު ސަރަޙައްދު ސާފުކުރުމުގެ މަސައްކަތްކުރި‪.‬‬

‫‪ 17ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2012‬ލ‪ .‬ގަން ރީޖަނަލް ހޮސްޕިޓަލުން ބޯފެން ހުސްވެގެން ‪5000‬‬ ‫ލީޓަރުގެ ފެން ފޯރުކޮށްދިނުމުގެ މަސައްކަތްކުރި‪.‬‬ ‫ލ ހައްލުކުރުމަށްޓަކައި ފޮނަދޫ‬ ‫‪ 22ÑÑ‬އޮކްޓޫބަރު ‪ :2012‬ލ‪ .‬ފޮނަދޫ ކަރަންޓް މައްސަ ަ‬ ‫ޓން ފޮނަދޫއަށް ގެންނަންޖެހުނު‬ ‫އިންޖީނުގޭގައި ބެހެއްޓުމަށްޓަކައި ލ ‪.‬އޮޅުވެލި ރިސޯ ު‬ ‫‪ 300‬ކޭވީގެ ޖަނަރޭޓަރު ގެނައުމުގެ މަސައްކަތްކުރި‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ 1434 :2013‬ވަނަ އަހަރުގެ ޤައުމީދުވަސް ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ލ‪.‬ފޮނަދޫ‬ ‫ގައި ފާހަގަ ކުރުމަށް ކުރެވުނު މަސައްކަތްތަކުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 28ÑÑ‬ޖުލައި ‪ 03 - 2013‬ނޮވެންބަރު ‪ :2013‬އެމްއެންޑީއެފް މ‪ .‬ކޮޅުފުށީ ޕޯސްޓް‬ ‫ހުޅުވުމުގެ މަސައްކަތުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 26-24ÑÑ‬އެޕްރިލް ‪ :2013‬މިނިސްޓްރީ އޮފް ފިޝަރީޒް އެންޑް އެގްރިކަލްޗަރުން‬ ‫ލ‪ .‬މެންދޫގައި ހިންގި ދަނޑުވެރިކަމުގެ މަސައްކަތް ލ‪ .‬ގަމަށް ބަދަލުކުރުމަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސުމާގުޅިގެން ލ‪.‬މެންދޫއިން ލ‪ .‬ކައްދޫއަށް ގެނައި ތަކެތި ލ‪ .‬ގަމަށް ގެންދިއުން‪.‬‬

‫ނ ‪ :2013‬އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާއިން ލ‪.‬ފޮނަދޫގައި ހިންގި ގަސް‬ ‫‪ 09ÑÑ‬ޖޫ ް‬ ‫މގެ ޕްރޮގްރާމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫އިންދު ު‬ ‫‪ 25ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2015‬ލ‪ .‬ގަން ރީޖަނަލް ހޮސްޕިޓަލް ހިމެނޭ ސަރަހައްދު ސާފުކުރުމުގެ‬ ‫މަސައްކަތްކުރި‪.‬‬ ‫‪ 24ÑÑ‬ޖުލައި ‪ :2015‬މިނިވަން ‪ 50‬އަށް ތައްޔާރުވުމުގެ ގޮތުން ލ‪.‬މާންދޫ އާއި ލ‪.‬ކައްދޫ‬ ‫ގުޅާލެވިފައިވާ ކޯޒުވޭ ސާފުކުރުމުގެ މަސައްކަތްކުރި‪.‬‬ ‫‪ 29ÑÑ‬އެޕްރީލް ‪ :2015‬ލ‪ .‬ގަމުގެ ‪ 03‬އަވަށުގައި ވަކިވަކިން ހިނގަމުންއައި ކޯޓް‬ ‫ސެކްޝަންތަކުގެ މަސައްކަތް އެއްފުރާޅެއްގެ ދަށަށް ބަދަލު ކުރުމަށް ހަމަޖެއްސެވުމާގުޅިގެން‬ ‫ލ‪.‬ގަމު ކޯޓަށް ތަކެތި ބަދަލު ކުރުން‪.‬‬ ‫‪ 08ÑÑ‬އޮގަސްޓް ‪ :2015‬ލ‪ .‬ގަމު ރައްޔިތުންގެ ތެރެއިން ކަސްރަތު ކުރުމަށް ޝައުޤުވެރިވާ‬ ‫ފަރާތްތަކަށް ހުޅުވާލައިގެން ލ‪ .‬ގަން ރީޖަނަލް ހޮސްޕިޓަލުން ކުރިއަށް ގެންދިޔަ ކަސްރަތު‬ ‫ކުލާސްތައް ކުރިއަށް ގެންދިއުމުގައި މުދައްރިބުންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރި‬ ‫‪ 14-12ÑÑ‬ޑިސެންބަރު ‪ :2015‬ފަސްޓްރެސްޕޮންޑަރ ޓްރޭނިންގ ޕްރޮގްރާމް ތ‪.‬‬ ‫ވޭމަންޑޫގައި ބޭއްވި‪.‬‬

‫‪127‬‬

‫‪ 31ÑÑ‬މޭ ‪ 03 - 2015‬ޖޫން ‪ :2015‬ލ‪ .‬އަތޮޅު ތަޢުލީމީ މަރުކަޒުގެ އެނުއަލް‬ ‫ދއުމުގައި އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދިން‪.‬‬ ‫ކެޑޭޓް ކޭމްޕް ކުރިއަށް ގެން ި‬ ‫‪ 25ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ 08 - 2016‬ފެބުރުވަރީ ‪ :2016‬އެމްޑީޔޫ ‪7‬ގެ އިމީޑިއަޓް‬ ‫ހެދުމުގެ މަސައްކަތްކުރި‪.‬‬ ‫‪ 11-18ÑÑ‬ޖަނަވަރީ ‪ :2016‬ލ‪ .‬ގާދޫ ރައްޔިތުން ލ‪ .‬ފޮނަދޫއަށް ބަދަލުކުރުމަށްޓަކައި‬ ‫ހައުސިން މިނިސްޓްރީއާއި ލ‪.‬އަތޮޅު ކައުންސިލާއި އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް‬ ‫އޭރިއާ ގުޅިގެން ހިންގި "އެއްފަސް ގާދޫ" އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫ޅ ތައުލީމީ މަރުކަޒުގައި ބޭއްވުނު ރީޖަނަލް‬ ‫‪ 26-18ÑÑ‬މާރިޗު ‪ :2016‬ލ‪ .‬އަތޮ ު‬ ‫މ ކޮށް ހިންގި‪.‬‬ ‫ކެޑޭޓް ކޭމްޕް އިންތިޒާ ް‬ ‫އ ލ‪ .‬މާވަށް‪ ،‬ތ‪.‬‬ ‫ރ ވިއްސާރާގަ ި‬ ‫‪ 21-18ÑÑ‬މޭ ‪ :2016‬ރާއްޖެއަށް ކު ި‬ ‫ނގި ޑިޒާސްޓަރ ރިލީފް‬ ‫މ ގުޅިގެން ހި ް‬ ‫ތިމަރަފުށި ‪،‬ތ‪ .‬ވޭމަންޑޫގައި ފެންބޮޑުވު ާ‬ ‫އޮޕަރޭޝަންގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 29-27ÑÑ‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ :2016‬ދ‪ .‬ވޮއްމުލި ރިސޯޓް ގައި ހިންގި އެވެއާނަސް‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ހިންގުމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬ ‫‪ 30-13ÑÑ‬ޑިސެންބަރު ‪ :2016‬އެމްއެންޑީއެފް ސެންޓްރަލް އޭރިއާ އިން ފ‪.‬‬ ‫މަގޫދޫ‪ ،‬މ‪ .‬މުލައް އަދި ތ‪ .‬ތިމަރަފުށިގައި ހިންގި "މޫދު ކަސްރަތުން‬ ‫އުފާވެރިކަން" މި ޕްރޮގްރާމް ހިންގުމުގައި ބައިވެރިވި‪.‬‬

‫‪128‬‬

129

130

‫އެމްޑީޔޫ ‪7‬ގެ ކޮމާންޑަރުން‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪7‬ގެ ފަސްޓް ސާރޖަންޓުން‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު ރިޟްވާން‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް އިސްމާޢީލް ޝަފީޤް‬

‫‪ 09‬ޖަނަވަރީ ‪ 18 - 2012‬އޮގަސް ް‬ ‫ޓ‬ ‫‪( 2012‬އެކްޓިން ކޮމާންޑަރ) އަދި ‪23‬‬ ‫ފެބުރުވަރީ ‪ 24 - 2013‬ނޮވެންބަރު ‪2014‬‬ ‫(އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫‪ 01‬ޖަނަވަރީ ‪ 15 - 2015‬ޖަނަވަރީ ‪2016‬‬ ‫(އެކްޓިން ކޮމާންޑަރ)‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު އިޝްފާން‬ ‫‪ 14‬ޑިސެންބަރު ‪ 14 - 2014‬ޖަނަވަރީ ‪2015‬‬ ‫(އެކްޓިން ކޮމާންޑަރ)‬

‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު ނާޞިރު‬ ‫‪ 15‬ޖަނަވަރީ ‪ 2016‬އިން ފެށިގެން‬ ‫(އެކްޓިންގ ކޮމާންޑަރ)‬

‫ސާރޖަންޓް ފަސްޓްކްލާސް އަޙްމަދު ޢާރިފް‬ ‫‪ 13‬ފެބުރުވަރީ ‪13 - 2014‬‬ ‫އޮގަސްޓް ‪( 2014‬އެކްޓިންގ‬ ‫ފަސްޓްސާރޖަންޓް)‬

‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޢަބްދުﷲ ފާއިޒް‬

‫‪ 01‬ޖުލައި ‪ 01 - 2013‬ޖަނަވަރީ‬ ‫‪( 2014‬އެކްޓިންގ ފަސްޓް‬ ‫ސާރޖަންޓް)‬

‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޢަބްދުލް މުޙްސިން‬

‫‪ 14‬އޮގަސްޓް ‪ 2014‬އިން ފެށިގެން‬ ‫(އެކްޓިންގ ފަސްޓް ސާރޖަންޓް)‬

‫‪131‬‬

132

‫ބާބު ‪7-‬‬

‫ތަމްރީނު‬ ‫‪133‬‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލް‬ ‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލް އިފްތިތާޙު ކުރެވުނީ ‪2011‬‬ ‫މެއި ‪4‬ވީ ބުދަ ދުވަހުއެވެ‪ .‬ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީގައި މި ސްކޫލް އިފްތިތާޙު‬ ‫ކޮށްދެއްވީ އޭރުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަދި ސިފައިންގެ އެންމެ މަތީ‬ ‫ވެރިޔާ މުޙައްމަދު ނަޝީދެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލް އިފްތިތާޙު‬ ‫ކޮށްދެއްވުމުގެ ގޮތުން އެތާނގެ ނަންބޯޑު އެ މަނިކުފާނު ކަޝްފުކޮށްދެއްވިއެވެ‪.‬‬ ‫މިރަސްމިއްޔާތުގައި ޤައުމީ ދިދައާއި ސިފައިންގެ ދިދައާއި‪ ،‬ކޯސްޓްގާޑު‬ ‫ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގެ ދިދައާއި‪ ،‬މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގެ ދިދަ‬ ‫ވަނީ ނަގާފައެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ދިދަ‪ ،‬ނަންގަވައިދެއްވީ އޭރުގެ ވައިސް‬ ‫ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް އަދި މެރިން ކޯރގެ އެކްޓިންގ ކޮމަޑާންޓް‬ ‫ބްރިގޭޑިއާރ ޖެނެރަލް ފަރުޙަތު ޝަހީރެވެ‪.‬‬ ‫މި ސްކޫލަކީ މެރިންސްއާ ހަވާލުކުރެވިފައިވާ ޤައުމީ ވާޖިބު‬ ‫އަދާކުރުމަށް ބޭނުންވާ ޢިލްމާއި ހުނަރު އަދި އަޚުލާޤާއި ސުލޫކު އޭގެ އެންމެ‬ ‫މަތީ ފެންވަރުގައި އަށަގެންނެވުމަށްޓަކައި މަރުކަޒީ އުސޫލުން ތަމްރީން‬ ‫ދިނުމަށްޓަކައި ޤާއިމު ކުރެވުނު ސްކޫލެކެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ‬ ‫ސްކޫލަށް އެންމެ ފުރަތަމަ ހަމަޖެއްސެވި އޮފިސަރ ކޮމާންޑިންގ އަކީ‬ ‫ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް މުޙައްމަދު އިނާޔަތެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލް މިހާރު ހިންގަމުން ގެންދަނީ ޅ‪.‬‬ ‫މާފިލާފުށީގައި ޤާއިމު ކުރެވިފައިވާ ކޮމްޕޮސިޓް ޓްރޭނިންގ ސެންޓަރުގައެވެ‪.‬‬ ‫ކުރިން ކޯސްޓްގާޑް ޓްރޭނިންގ ސްކޫލާއި މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގެ‬ ‫ނަމުގައި ހިންގަމުންދިޔަ މާފިލާފުށީ ތަމްރީނު މަރުކަޒުގެ ނަން‪ ،‬ކޮމްޕޮސިޓް‬ ‫ޓްރޭނިންގ ސެންޓަރަށް ބަދަލު ކުރައްވައި‪ ،‬އެ ދެ ސްކޫލް އެ ސެންޓަރުގައި‬ ‫ހިންގާ ގޮތަށް ހަމަޖެއްސެވީ ‪ 06‬ނޮވެންބަރު ‪ 2016‬ގައެވެ‪.‬‬

‫‪134‬‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގެ ކޮމާންޑާރުން‬

‫ކެޕްޓަން މުހައްމަދު އިނާޔަތު‬

‫ކެޕްޓަން އިސްމާޢީލް ޢާޠިފް‬

‫‪ 08‬މާރިޗު ‪ 2011‬ން ‪ 30‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2012‬އަށް‬

‫‪ 16‬އޯގަސްޓް ‪ 2012‬ން ‪ 31‬ޖުލައި ‪ 2014‬އަށް‬

‫ކެޕްޓަން މުޙައްމަދު އިފާޒް‬ ‫‪ 01‬އޯގަސްޓް ‪ 2014‬އިން ފެށިގެން‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގެ ފަސްޓް ސާރޖަންޓުން‬

‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޙަސަން ޙަމީދު‬

‫ސާރޖަންޓް ފަސްޓްކްލާސް އަޙްމަދު ޢަލީ‬

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ‪ 01-‬ގެ އެކްޓިންގ‬ ‫ފަސްޓް ސާރޖަންޓް‬

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ‪ 02-‬ގެ އެކްޓިންގ‬ ‫ފަސްޓް ސާރޖަންޓް‬

‫ފަސްޓް ސާރޖަންޓް ސަލީމް ޙުސައިން‬

‫ފަސްޓް ސާރޖަންޓް ޢަބްދުﷲ ޖަމީލް‬

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ‪ 03-‬ގެ އެކްޓިންގ‬ ‫ފަސްޓް ސާރޖަންޓް‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލަށް އެޕޮއިންޓް‬ ‫ކުރެވުނު ފުރަތަމަ ފަސްޓް ސާރޖަންޓް‬ ‫(‪ 06‬ޑިސެންބަރު ‪ 2014‬އިން ފެށިގެން)‬

‫‪135‬‬

‫މެރިން ކޯރ ސްކޫލުގެ ދިދަ އާއި ބެޖު‬

‫‪136‬‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގެ ދިދައިގައިވަނީ ‪ 8‬ކުލައެވެ‪ .‬ދިދައިގައިވާ ރަތް ކުލައިން ދޭހަކޮށްދެނީ މެރީންސް އަކީ‬ ‫ޤައުމަށްޓަކައި ހަށިގަނޑާއި ލެޔާއި ފުރާނައިން ޤުރުބާންވުމަށް ފަސްނުޖެހޭ ދަރިން ތަކެއްކަމެވެ‪ .‬ހުދާއި ކަޅު ކުލައިން ދޭހަކޮށްދެނީ‬ ‫މެރީންސްއަކީ ރެއާއިދުވާލު ‪ 24‬ގަޑިއިރު ޤައުމާއި ރައްޔިތުންގެ ދިފާޢުގައި ދެމިތިބި ބައެއްކަމެވެ‪ .‬ރަން ކުލައިން ދޭހަކޮށްދެނީ މެރީންސްގެ‬ ‫މަސްއޫލިއްޔަތަކީ ޤައުމަށް އަގުހުރި މުހިއްމު މަސްއޫލިޔަތެއްކަމެވެ‪ .‬ނޫ ކުލައިން ދޭހަކޮށްދެނީ – މިޤައުމުގެ ކަނޑުތަކާއި ގުޅިފައިވާ ޖައްވު‬ ‫އަމާންކަމާއިއެކު ރައްކާތެރިކޮށް ދަމަހައްޓާނެކަމެވެ‪ .‬ފެހި ކުލައިން ދޭހަކޮށްދެނީ މިޤައުމަށް ލިބިފައިވާ މިނިވަންކަމާއި‪ ،‬ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަށްތަކާއި‬ ‫ގުދުރަތީ މުއްސަދިކަން ރައްކާތެރިކޮށް ދިނުމުގައި ލިބިފައިވާ ޤާބިލްކަމުގެ ބޭނުން ފުރިހަމައަށް ހިފާނެކަމެވެ‪ .‬އަޅި ކުލައިން ދޭހަކޮށްދެނީ‬ ‫މިޤައުމުގެ ތާރީޚާއި ސަޤާފަތް ރައްކާތެރިކޮށް ދިފާޢު ކުރާނެކަމާއި މެރިންސްއަކީ ފަޚުރުވެރި ތާރީޚެއްއޮތް ބައެއްކަމެވެ‪ .‬މުށި ކުލައިން‬ ‫ދޭހަކޮށްދެނީ މެރީންސްގެ ކިބައިގައިވާ ހުނަރާއި ލިބިފައިވާ ވަޞީލަތްތަކާއިއެކު ގުޅިގެން މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ވެށި ޤާއިމްވެފައި ވާކަމެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގެ ބެޖުގައިވާ އަޅިކުލައިގެ ބޯޑަރުން ދޭހަކޮށްދެނީ ސުކޫލްގެ އެންމެހާ ކަންތައްތައް ބިނާވެފައިވަނީ ރަނގަޅު‬ ‫މަންހަޖެއްގެ މަތީގައި ކަމެވެ‪ .‬ކަޅު ކުލައިގެ ބުރުން ދޭހަވަނީ މި ސުކޫލަކީ ކުރިމަތިވާ ގޮންޖެހުން ތަކުން ގިރާކޮށް އަބަދުވެސް މާޒީން ޢިބުރަތް‬ ‫ހާސިލުކުރާ މަރުކަޒެއްކަމެވެ‪ .‬ވަށާލެވިފައިވާ ވަލުން ދޭހަކޮށްދެނީ މެރީންސް ހުރިހާ ކަމެއްގައިވެސް އެކުވެރިކަމާއި އެއްބައިވަންތަ ކަމުގެ‬

‫މުހިއްމު ކަމާއި ޓީމް ވޯކެވެ‪ .‬ނޫ ކުލައިގެ ބުރު‬ ‫ފަޅިން ދޭހަކޮށްދެނީ މިޤައުމުގެ ކަނޑުތަކާއި‬ ‫ޖައްވު ހިމާޔަތް ކުރުމަކީ ޙަވާލުވެފައިވާ ޒިންމާގެ‬ ‫މުހިއްމު ބައެއްކަމެވެ‪ .‬ފެހި ކުލައިގެ ބުރު ފަޅިން‬ ‫ދޭހަކޮށްދެނީ މި ޤައުމުގެ ބިންތަކުގެ ޤުދުރަތީ‬ ‫ރީތިކަމާއި ދިވެހިންގެ މިނިވަންކަން ދިފާޢުކުރުމަކީ‬ ‫ހަވާލުކުރެވިފައި މުހިއްމު ޒިންމާއެއް ކަމެވެ‪.‬‬ ‫އައްޑަނަ އިން ދޭހަކޮށްދެނީ މެރީންސް އަކީ‬ ‫ޤައުމާއި ރައްޔިތުންގެ ދިފާޢުގައި ކުރިއަށް ނުކުމެ‬ ‫ލެޔާއި ފުރާނައިން ޖިހާދު ކުރުމުގައި ފަސްނުޖެހޭނެ‬ ‫ބައެއް ކަމެވެ‪ .‬ފޮތުން ދޭހަކޮށްދެނީ ލިއްބައިދެވޭ‬ ‫ޢިލްމާއި ހުނަރުގެ ސަބަބުން މެރީންސްގެ ޤާބިލްކަން‬ ‫އިތުރުވާ މިންވަރެވެ‪ .‬ދަންމަރުން ދޭހަކޮށްދެނީ މިއީ‬ ‫ތަޢުލީމާއި ތަމްރީންދޭ މަރުކަޒެއް ކަމެވެ‪ .‬ކައްތިރި‬ ‫ކުރެވިފައިވާ ދެބަޑިން ދޭހަކޮށްދެނީ މެރީންސްއަކީ‬ ‫އަސްކަރީ ގޮތުން ޤާބިލްކަން ލިބިފައިވާ ބައެއް‬ ‫ކަމެވެ‪ .‬ނަގިލިން ދޭހަކޮށްދެނީ މެރީންސްއަކީ‬ ‫ގުޅިގެން‬ ‫ކޯސްޓްގާޑާއި‬ ‫އޮޕަރޭޝަންތަކުގައި‬ ‫މަސައްކަތް ކުރާ ބައެއްކަމެވެ‪ .‬ހުދުކުލައިގެ‬ ‫ލިޔުންކޮޅަކީ ސްކޫލްގެ ޝިޢާރެވެ‪ .‬ރަންކުލައިން‬ ‫ބެޖުގެ ވަށައިގެން ލިޔެވިފައިވަނީ ސްކޫލުގެ ނަމެވެ‪.‬‬

‫މެރިން ޯކ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގެ މިޝަން‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ކޮންމެ ފަހުލަވާނަކީ އިލްމާއި ހުނަރު ލިބިފައިވާ ކެރޭ‪ ،‬ހުޝިޔާރު‪ ،‬ޤާބިލް ބަޔަކަށް ހެދުމާއި އަދި މަސްއޫލިއްޔަތު އަދާކުރުމުގައި ފަސްނުޖެހި ޤުރުބާންވާން އަބަދުވެސް‬ ‫ތައްޔާރަށްތިބޭ‪ ،‬ތެދުވެރި‪ ،‬ވަފާތެރި ބަޔަކަށް ހެދުމަށްޓަކައި ދޭންޖެހޭ ތަޢުލީމާއި ތަމްރީން ފޯރުކޮށްދިނުން‪.‬‬

‫މެރިން ޯކ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގެ މޮޓޯ‬ ‫‪TRAIN TO FIGHT‬‬ ‫"ޓްރެއިން ޓު ފައިޓް" – ހަނގުރާމައަށް ތަމްރީންވުން‬ ‫ތަމްރީންލިބި ތައްޔާރު މިވަނީ ދުޝްމަނުންނާ މުޤާބަލާކޮށް ހަނގުރާމަކުރުމަށެވެ‪.‬‬

‫މެރިން ޯކ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގެ މަސްއޫލިއްޔަތު‬ ‫ނ ކޯރ އަށް ބޭނުންވާ ތަމްރީނުތަކާއި ކޯސްތައް އަދި‬ ‫‪ÑÑ‬އެމްއެންޑީއެފް މެރި ް‬ ‫އން ތަމްރީނުތަކާއި ކޯސްތައް ފަރުމާކޮށް ރާވާ ހިންގުން‪.‬‬ ‫އިންފެންޓްރީ ދާއިރާ ި‬ ‫‪ÑÑ‬މެރިން ކޯރ އިން މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގައި ހިންގުމަށް ކަނޑައަޅާ‬ ‫ކޯސްތަކާއި ތަމްރީނު ޕްރޮގްރާމްތައް ފަރުމާކޮށް ރާވާ ހިންގުން‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬މެރީންސްގެ ޕްރޮފެޝަނަލް ޑިވެލޮޕްމަންޓަށާއި އޮޕަރޭޝަނަލް ރެޑިނެސްއަށް‬ ‫ބޭނުންވާ ސެމިނަރ‪/‬ސިމްޕޯސިއަމް‪ ،‬ވޯރކްޝޮޕް‪ ،‬އެކްސަސައިޒް އަދި ރިފްރެޝަރ‬ ‫ތަމްރީންތައް ފަރުމާކޮށް އިމްތިޒާމްކޮށް ރާވާ ހިންގުން‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬އިންޓެގްރޭޓެޑް ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ އޮޕަރޭޝަންސް އެންޑް ޓްރޭނިންގ (ޖޭ‪/3‬ޖޭ‪ )7‬އިން މެރިން‬ ‫ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގައި ހިންގުމަށް ކަނޑައަޅާ އެންމެހާ ޖޮއިންޓް ޓްރޭނިންގ ‪/‬‬ ‫އެކްސަސައިޒްތައް ފަރުމާކޮށް ރާވާ އިމްތިޒާމްކޮށް ހިންގުން‪.‬‬ ‫ސ މެނޭޖްމެންޓް ޕްލޭން‬ ‫ނ ޕްރޮގްރާމްތަކުގެ ކޯ ް‬ ‫ގ ކޯސްތަކާއި ތަމްރީ ް‬ ‫އ ހިން ާ‬ ‫‪ÑÑ‬ސްކޫލްގަ ި‬ ‫ގ އެޕްރޫވަލް ހޯދުން‪.‬‬ ‫ނޑް ސެކިއުރިޓީ ސްޓަޑީޒް ެ‬ ‫ޖ އޮފް ޑިފެންސް އެ ް‬ ‫ކށް ކޮލެ ް‬ ‫ތައްޔާރު ޮ‬ ‫‪ÑÑ‬އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓަރޒް އަދި އިންޓެގްރޭޓެޑް ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ‬ ‫އޮޕަރޭޝަންސް އެންޑް ޓްރޭނިންގ (ޖޭ‪/3‬ޖޭ‪ ،)7‬ކޮލެޖް އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ސެކިއުރިޓީ‬ ‫ސްޓަޑީޒްގެ ތަމްރީން ސިޔާސަތުތަކާއި ޕޮލިސީތައް އަދި އެންމެހާ އަމުރުތައް ތަންފީޒުކުރުން‪.‬‬

‫‪137‬‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުން އެންމެ ފުރަތަމަ ދަސްވެނިވި މެރިން ކޯރ ބޭސިކް‬ ‫ކޯހުގެ ދަރިވަރުންނާއި މުދަށްރިބުންނާއި މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގެ އިސްވެރިން‬

‫‪138‬‬

139

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް‬ ‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހަކީ ސްކޮޑް ލެވަލްގައި ހަރަކާތްތެރިވުމަށް ބޭނުންވާ ޢިލްމާއި ހުނަރު‬ ‫އުގަންނައިދީ‪ ،‬އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ މެންބަރަކަށްވީތީ ފަޚުރުވެރިވާ‪ ،‬ޤާބިލް އަދި ސިފަވަންތަ‬ ‫މެރީންއެއް އުފެއްދުމަށް ހިންގާ ކޯހެކެވެ‪ .‬މި ކޯހުގައި ކިޔަވައިދެވޭ މައިގަނޑު ދާއިރާތަކުގެ ތެރޭގައި‬ ‫ވޯފައިޓިންގ އެންޑް ޓެކްޓިކްސް‪ ،‬މިލިޓަރީ ސްޓަޑީސް‪ ،‬މެރިޓައިމް ސްޓަޑީސް‪ ،‬ލީގަލް ސްޓަޑީސް‪ ،‬ވެޕަން‬ ‫ޓްރޭނިންގ‪ ،‬ސިގްނަލް‪ ،‬ފިޒިކަލް ޓްރޭނިންގ އަދި ސްވިމިންގ ހިމެނެއެވެ‪ .‬މީގެއިތުރުން ރެޕަލިންގއާއި‬ ‫ރަޔަޓް ކޮންޓްރޯލް އަދި އާމަޑް އިންފެންޓްރީ ވެހިކަލް ވެސް މި ކޯހުގައި ކިޔަވައިދެއެވެ‪.‬‬ ‫ނ ހިންގި މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ޅ‪.‬މާފިލާފުށީ ހުންނަ އެމްއެންޑީއެފް މެރިންކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލު ް‬ ‫ލއި ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހުއެވެ‪.‬‬ ‫ފުރަތަމަ ބޭސިކް ކޯހުގެ ދަސްވެނިވުން ބޭއްވީ ‪ 2011‬ޖު ަ‬

‫މެރިން ކޯރ ސް ޮކޑް ލީޑަރ ކޯސް‬ ‫ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހަކީ އޮޕަރޭޝަން ހާލަތުގަޔާއި އާންމު ހާލަތުގައި ސްކޮޑް ލީޑަރެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫މަސައްކަތްކުރުމުގެ އަސްކަރީ ޢިލްމާއި‪ ،‬ހުނަރާއި‪ ،‬ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ ހިތްވަރުހުރި އިސްނަގައިގެން‬ ‫މަސައްކަތްކުރާ ޤާބިލު ލީޑަރެއް އުފެއްދުމަށް ހިންގާ ކޯހެކެވެ‪ .‬މި ކޯހަކީ މެރީންސް ތަމްރީނު ކުރުމަށް‬ ‫ކަނޑައެޅިފައިވާ ނިޒާމުގެތެރޭގައި ހިމެނޭ ހުރިހާ ބައިތަކެއް ހިމަނައިގެން ފަރުމާކޮށްފައިވާ ކޯހެކެވެ‪.‬‬ ‫މި ކޯހުގައި ކިޔަވައިދެވޭ މައިގަނޑު ބައިތަކުގެ ތެރޭގައި ވޯފައިޓިންގ އެންޑް ޓެކްޓިކްސް‪،‬‬ ‫ލީޑަރޝިޕް‪ ،‬ވެޕަން ޓްރޭނިންގ‪ ،‬ޝޫޓިންގ‪ ،‬ފިޒިކަލް ޓްރޭނިންގ‪ ،‬ވޯޓަރމަންޝިޕް‪ ،‬މެރިޓައިމް ސްޓަޑީސް‬ ‫އަދި ލީގަލް ސްޓަޑީސް ހިމެނެއެވެ‪ .‬ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުގެ ފުރަތަމަ ބުރު ކުރިއަށް ގެންދިޔައީ ‪30‬‬ ‫ބައިވެރިންނާއެކު ‪ 2014‬ޑިސެންބަރު ‪07‬ން ‪ 2015‬މާރިޗު ‪ 23‬އަށް މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގައެވެ‪.‬‬

‫‪140‬‬

‫‪a a‬މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުން ހިންގި އެއްވަނަ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުން ހުރިހާ ގޮތަކުން އެއްވަނަ ހޯދި‬ ‫ސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ޝުޖާޢު އަށް ތަށި ހަވާލުކޮށްދެއްވީ ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު‬ ‫ޝިޔާމް‪.‬‬

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ޯކސް ހިންގާފައިވާ އަހަރުތައް‬ ‫ކޯސް‬

‫‪#‬‬

‫އާމަޑް ބޭސިކް ކޯސް‬

‫ފެށި ތާރީޚު‬

‫ނިމުނު ތާރީޚު‬

‫ފުރިހަމަކުރި‬

‫‪1‬‬

‫މެރިންކޯ ބޭސިކް ކޯސް ‪01‬‬

‫‪ 03‬އެޕްރީލް ‪2011‬‬

‫‪ 24‬ޖުލައި ‪2011‬‬

‫‪55‬‬

‫‪2‬‬

‫މެރިންކޯ ބޭސިކް ކޯސް ‪02‬‬

‫‪ 13‬މޭ ‪2012‬‬

‫‪ 02‬އޮކްޓޫބަރު ‪2012‬‬

‫‪57‬‬

‫‪3‬‬

‫މެރިންކޯ ބޭސިކް ކޯސް ‪03‬‬

‫‪ 28‬ޑިސެންބަރު ‪2013‬‬

‫‪ 26‬މޭ ‪2014‬‬

‫‪57‬‬

‫‪4‬‬

‫މެރިންކޯ ބޭސިކް ކޯސް ‪04‬‬

‫‪ 20‬އޮގަސްޓް ‪2015‬‬

‫‪ 25‬އެޕްރީލް ‪2016‬‬

‫‪56‬‬

‫މެރިން ކޯރ ސް ޮކޑް ލީޑަރ ކޯސް‬ ‫‪#‬‬

‫ކޯސް‬

‫ފެށި ތާރީޚު‬

‫ނިމުނު ތާރީޚު‬

‫ފުރިހަމަކުރި‬

‫‪1‬‬

‫މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯސް ‪01‬‬

‫‪ 07‬ޑިސެންބަރު ‪2014‬‬

‫‪ 23‬މާރިޗު ‪2015‬‬

‫‪30‬‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުން ހިންގި ފުރަތަމަ އާމަޑް ބޭސިކް ކޯސް ހިންގީ‬ ‫ ‬ ‫މާލެ އޭރިއާ ހުޅުލޭ ޕޯސްޓްގައި ‪ 2012‬ޖޫން ‪18‬ން ‪ 2012‬އޮގަސްޓް ‪ 28‬އަށެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ‬ ‫އާމަޑް ސްކޮޑްރަންގެ ސިފައިންނަށް އަމާޒުކޮށްގެން ހިންގި މި ކޯސް ‪ 14‬ބައިވެރިން ފުރިހަމަ ކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫މި ކޯހުގައި ކޮމިއުނިކޭޝަން‪ ،‬ގަނަރީ އަދި ޑްރައިވިންގ ތިޔަރީ އާއި ޕްރެކްޓިކަލް ކްލާސްތައް‬ ‫ހިމެނެއެވެ‪ .‬މި ކޯސް ނިންމުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި އާމަޑް ބޭސިކް ކޯހުގެ މުދައްރިބުންނާއި ކޯހުގެ‬ ‫ބައިވެރިން އަމިއްލައަށް ތައްޔާރުކުރި ލޭޒަރ ބޯލްސައިޓިންގ ޓޫލް އެއް އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރއާ‬ ‫ހަވާލުކުރިއެވެ‪ .‬މި ލޭޒަރ ބޯލްސައިޓިންގ ޓޫލް އާއި ހަވާލުވެވަޑައިގެންނެވީ މެރިން ކޯރގެ އޭރުގެ‬ ‫ޑައިރެކްޓަރ ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ އިބްރާހިމް މަޖުދީ އެވެ‪.‬‬ ‫ރ "ކޯބްރާ ޕާރސަނަލް ކެރިއަރ ބޭސިކް‬ ‫ސިފައިންގޭގައި ‪ 2001‬ވަނަ އަހަ ު‬ ‫ ‬ ‫އ ކޯސް ފެށުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު އޮތީ ‪04‬‬ ‫ގަނަރީ ކޯސް ‪"1-‬ގެ ނަމުގައި ކޯހެއް ހިންގިއެވެ‪ެ .‬‬ ‫ނޮވެންބަރު ‪ 2001‬ގައެވެ‪.‬‬

‫އާމަޑް ބޭސިކް ކޯސް‬ ‫ކޯސް‬

‫‪#‬‬ ‫‪1‬‬

‫އާމަޑް ބޭސިކް ކޯސް ‪01-‬‬

‫ފެށި ތާރީޚު‬

‫ނިމުނު ތާރީޚު‬

‫ފުރިހަމަކުރި‬

‫‪ 18‬ޖޫން ‪2012‬‬

‫‪ 28‬އޯގަސްޓް ‪2012‬‬

‫‪14‬‬

‫ރަޔަޓް އިންސްޓްރަކްޓަރ ޓްރޭނިންގ‬ ‫ކޯސް‬

‫‪#‬‬ ‫‪1‬‬

‫ރަޔަޓް އިންސްޓްރަކްޓަރ ޓްރޭނިންގ ‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ‪01‬‬

‫ފެށި ތާރީޚު‬

‫ނިމުނު ތާރީޚު‬

‫ފުރިހަމަކުރި‬

‫‪ 01‬މޭ ‪2013‬‬

‫‪ 12‬މޭ ‪2013‬‬

‫‪33‬‬

‫‪141‬‬

‫މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯސް ‪ 01-‬ގެ ދަސްވެނިވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ރަސްމިއްޔާތުގެ ޝަރަފުވެރި މެހްމާން ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް‬ ‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް ވާހަކަފުޅު ދައްކަވަނީ‪ .‬މި ރަސްމިއްޔާތު ބޭއްވީ ‪ 2015‬މާރިޗު ‪ 23‬ވަނަ ދުވަހުގެރޭ ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގައި‪.‬‬

‫‪142‬‬

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ‪ 04-‬ދަސްވެނިވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު‪.‬‬

‫މި ރަސްމިއްޔާތު ބޭއްވީ ‪ 2016‬މޭ ‪ 8‬ވަނަ ދުވަހުގެރޭ‬

‫ކަޅުތުއްކަލާކޮށީގައި‪ .‬މި ރަސްމިއްޔާތު ޝަރަފުވެރިކޮށްދެއްވީ މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑާރ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު‪.‬‬

‫‪143‬‬

‫މެރިން ކޯރ ޮކލިފިކޭޝަން ބެޖުތައް‬ ‫މެރިން ކޯރ ކޮލިފިކޭޝަން ބެޖުތަކުގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރަނީ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް‬ ‫ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރުމުން ދެވޭ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުގެ ބެޖާއި‪ ،‬މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ‬ ‫ކޯސް ފުރިހަމަ ކުރުމުން ދެވޭ މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުގެ ބެޖެވެ‪ .‬މި ދެ ބެޖުގައިވާ‬ ‫ހަމައެކަނި ތަފާތަކީ މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުގެ ބެޖުގައި ކައްތިރި ކުރެވިފައިވާ ދެ‬ ‫ބަޑީގެ ތިރީގައި ޖަހާފައި ހުންނަ ތަރިއެވެ‪ .‬މި ދެ ބެޖު ވެސް ފަރުމާ ކުރެވިފައިވަނީ ލޮންސި‬ ‫ތިލަ (ސްޕިއަރ ހެޑް) އެއްގެ ބައްޓަމަށެވެ‪ .‬ބެޖުގެ އެތެރޭގައި ވަނީ ކައްތިރި ކުރެވިފައިވާ ދެ‬ ‫ބަޑިއެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުގެ ބެޖާއި މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުގެ ބެޖް‪ .‬ވޯކިންގ ޑްރެސް ޔުނިފޯމްގައި ބޭނުން ކުރާ‬ ‫ގޮތަށާއި ބެޓްލް ޑްރެސް ޔުނިފޯމްގައި ބޭނުންކުރާ ގޮތް‪.‬‬

‫ބެޖުގެ މައިގަނޑު ފަރުމާ ކަމުގައިވާ ލޮންސި ތިލައިން ދޭހަކޮށްދެނީ މެރިން‬ ‫ކޯރ ކޯސް ފުރިހަމަ ކޮށްފައިވާ ކޮންމެ މެރީންއަކީ ހުނަރުވެރިކަމާއި‪ ،‬ހުޝިޔާރުކަމާއި‪ ،‬އަދި‬ ‫ސާބިތުކަމާއި އެކު ދުސްމަނުންނާއި ކުރިމަތިލައި‪ ،‬އެމީހުން ނައްތާލުމުގެ ފެންވަރާއި ފަންވަރު‬ ‫ލިބިފައިވާ ބައެއްކަމެވެ‪ .‬ކައްތިރި ކުރެވިފައިވާ ދެބަޑި ދޭހަކޮށްދެނީ މެރީންސްއަކީ އަސްކަރީ‬ ‫ގޮތުން ހުނަރާއި ޤާބިލްކަން ލިބިފައިވާ ބައެއް ކަމެވެ‪ .‬އަދި ކޮންމެ މެރިންއަކީ ކުޅަދާނަ‬ ‫ރައިފަލްމަން އެއްކަމެވެ‪ .‬ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުގެ ބެޖުގައިވާ ތަރި ރަމްޒުކޮށްދެނީ‪ ،‬މެރިން‬ ‫ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯސް ފުރިހަމަކުރާ ކޮންމެ މެރީންއަކީ ސްކޮޑް ލީޑަރެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫މަސައްކަތްކުރުމުގެ އަސްކަރީ ޢިލްމާއި‪ ،‬ހުނަރާއި‪ ،‬ޖިސްމާނީ އަދި ނަފްސާނީ ހިތްވަރުހުރި‬ ‫އިސްނަގައިގެން މަސައްކަތްކުރާ ޤާބިލު ލީޑަރެއްކަމެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުގެ ބެޖާއި މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުގެ ބެޖު‬ ‫ޔުނިފޯމްގައި ބޭނުންކުރާއިރު ވޯކިންގ ޑްރެސް ޔުނިފޯމުގައި ބޭނުންކުރާބެޖުގެ އެތެރޭގެ ކުލައަކީ‬ ‫ރަތް ކުލައެވެ‪ .‬ދެ ބަޑީގެ ކުލައަކީ ރަން ކުލައެވެ‪ .‬ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުގެ ބެޖުގެ ތަރީގެ ކުލައަކީ‬ ‫ރަން ކުލައެވެ‪ .‬ބެޓްލް ޑްރެސް ޔުނިފޯމް (ބީޑީޔޫ)ގައި ބޭނުންކުރާ ބެޖުގެ އެތެރެގައި ހުންނާނީ‬ ‫ކަޅުފެހި ކުލައެވެ‪ .‬ދެ ބަޑިއާއި ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުގެ ބެޖުގެ ތަރީގެ ކުލައަކީ ކަޅު ކުލައެވެ‪.‬‬

‫‪144‬‬

‫‪a a‬މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ‪4‬ގެ ދަރިވަރުންނާ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުގެ ބެޖު ހަވާލު ކުރުން‪.‬‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުން ހިންގި‬

‫މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގެ މާޝަލް އާރޓްސް ގްރައުންޑް‬

‫އަސާސީ ތަމްރީނު ކޯސް‬ ‫ސްކޫލް‬ ‫ޓްރޭނިންގ‬ ‫ކޯރ‬ ‫މެރިން‬ ‫ ‬ ‫ތަމްރީނުކޮށް‬ ‫ސިފައިން‬ ‫ހުޅުވުމާގުޅިގެން‬ ‫ބިނާކުރުމަށް ވަރަށް ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ލިބުނެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ތަމްރީނު ތަކުގެ އިތުރުން އެހެން‬ ‫ބައެއް ތަމްރީނުތައްވެސް މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ‬ ‫ސްކޫލްގައި ހިންގަމުން ދެއެވެ‪ .‬މިގޮތުން އެންމެ‬ ‫ފާހަގަ ކުރެވެނީ ‪ 2012‬ޖެނުއަރީ ‪ 13‬ވަނަ ދުވަހު‬ ‫ފެށި ‪ 56‬ވަނަ އަސާސީ ތަމްރީނު ކޯހެވެ‪ .‬މި‬ ‫ކޯހަކީ ޑިފެންސް އިންސްޓިޓިއުޓް ފޮރ ޓްރޭނިންގ‬ ‫އެންޑް އެޑިއުކޭޝަން (ޑައިޓް) އިން ސިފައިންގެ‬ ‫ޓްރޭނިންގ ސްކޫލަކާ ހަވާލުކޮށްގެން ހިނގި މިފަދަ‬ ‫ފުރަތަމަ ކޯހެވެ‪.‬‬ ‫ތިން މަސްދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ޅ‪.‬‬ ‫މަޑިވަރުގައި ހިންގި މި ކޯހުގެ ކަރިކިއުލަމް އަށް‬ ‫ބަދަލުގެނެސް ‪ 16‬ހަފްތާއިން ‪ 12‬ހަފްތާއަށް ކޯސް‬ ‫ވަނީ ކުރުކޮށްފައެވެ‪ .‬އަސާސީ ތަމްރީނު ކޯސް‬ ‫ފުރިހަމަކޮށް ކޯހުގެ މިންގަނޑަށް ފާސްވެފައިވަނީ ‪66‬‬ ‫ދަރިވަރުންނެވެ‪ 56 .‬ވަނަ އަސާސީ ތަމްރީން ކޯހުގެ‬ ‫ޕާސިން އައުޓް ޕެރޭޑް ބޭއްވީ ‪ 2012‬ވަނައަހަރުގެ‬ ‫އޭޕްރީލް ‪ 20‬ވަނަ ދުވަހުގެރޭ ކަޅުތުއްކަލާކޮށީ‬ ‫ހެވިކަމުގެ މައިދާނުގަ އެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީ މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގައި ހަދާފައިވާ މާޝަލް އާރޓްސް ގްރައުންޑްގައި މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު ބައެއް‬ ‫އޮފިޝަލުންނާއި މެރީންސްއާއެކު ފޮޓޯ ފޮޓޯއަކަށް ހުއްޓިގެން‪ .‬މި މާޝަލް އާރޓްސް ގްރައުންޑް ހެދީ ‪ 2014‬ޖެނުއަރީ ‪07‬ން ‪ 2014‬ޖެނުއަރީ ‪ 16‬އަށް މެރިން ކޯރ‬ ‫ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގައި ކުރިއަށްދިޔަ އެންސީއޯ ޑިވަލޮޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމުގެ ދަރިވަރުން‪ .‬މި ގްރައުންޑަކީ ‪ 77‬ފޫޓް ދިގު މިނުގެ ގައުންޑެއް‪.‬‬

‫‪145‬‬

‫ޯކސްތަކުން ރަން ވަނަތައް‬ ‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ‪02‬‬

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ‪01‬‬ ‫ރޭންކު ‪ /‬ނަން‬

‫ޔުނިޓް‬

‫ވަނަ‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬‬

‫ބެސްޓް އޯލްރައުންޑް ‪ /‬ޓެންގޯ ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‬ ‫ކޯސް މެރިޓް ފަސްޓް ޕްލޭސް ‪ /‬ފިޓެސްޓް‬

‫‪#‬‬

‫ސނ‬

‫‪1‬‬

‫‪6799‬‬

‫ޕްރައިވެޓް ޢުބައިދު ޢަބްދުﷲ‬

‫‪2‬‬

‫‪6770‬‬

‫ޕްރައިވެޓް އަފްރާދު މުޙައްމަދު‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬‬

‫‪3‬‬

‫‪6422‬‬

‫ޕްރައިވެޓް އަޙްމަދު ރަޝީދު‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬‬

‫ބެސްޓް ޝޮޓް‬

‫‪4‬‬

‫‪6239‬‬

‫ޕްރައިވެޓް އަޙްމަދު ޢާމިރު‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬‬

‫މައިކް ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‬

‫‪#‬‬

‫ސނ‬

‫‪#‬‬

‫ސނ‬

‫ރޭންކު ‪ /‬ނަން‬

‫ޔުނިޓް‬

‫‪1‬‬

‫‪6550‬‬

‫ލާންސް ކޯޕްރަލް އަޙްމަދު ޣިޔާސް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪5‬‬

‫‪2‬‬

‫‪5639‬‬

‫ލާންސް ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ފަޟީލް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪6‬‬

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ‪03‬‬

‫ވަނަ‬ ‫ބެސްޓް އޯލްރައުންޑް ‪ /‬ފިޓެސްޓް ‪ /‬ޓެންގޯ‬ ‫ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‬ ‫ބެސްޓް ޝޮޓް ‪ /‬މައިކް ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‬

‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯސް ‪04‬‬ ‫ޔުނިޓް‬

‫ވަނަ‬

‫‪#‬‬

‫ސނ‬

‫ރޭންކު ‪ /‬ނަން‬

‫ޔުނިޓް‬

‫ވަނަ‬

‫‪1‬‬

‫‪6946‬‬

‫ޕްރައިވެޓް ޢަލީ ޝާޙް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬‬

‫ބެސްޓް އޯލްރައުންޑް ‪ /‬މައިކް ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‬

‫‪1‬‬

‫‪7281‬‬

‫ލާންސް ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު މިސްބާޙް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪1‬‬

‫ބެސްޓް އޯލްރައުންޑް ‪ /‬ޙަސަން ޙާޖީ ބެސްޓް‬

‫‪2‬‬

‫‪6495‬‬

‫ކޯޕްރަލް މޫސާ ޙަލީމް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪7‬‬

‫ފިޓެސްޓް‬

‫‪2‬‬

‫‪7071‬‬

‫ލާންސް ކޯޕްރަލް އިރުފާން ޢަބްދުﷲ‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬‬

‫ފިޓެސްޓް މެރިން‬

‫‪3‬‬

‫‪6435‬‬

‫ލާންސް ކޯޕްރަލް އާދަމް އާސިފް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪4‬‬

‫ބެސްޓް ޝޮޓް‬

‫‪3‬‬

‫‪6951‬‬

‫ލާންސް ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ރާޒީ‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪3‬‬

‫ބެސްޓް ޝޫޓަރ‬

‫‪4‬‬

‫‪6970‬‬

‫ލާންސް ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އިނާޒް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬‬

‫ޓެންގޯ ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‬

‫‪4‬‬

‫‪7163‬‬

‫ލާންސް ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު އިކްރާމް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬‬

‫އަލިޙާޖީ‬

‫ރޭންކު ‪ /‬ނަން‬

‫ސް ޮކޑް ލީޑަރ ކޯސް ‪01‬‬

‫‪146‬‬

‫ރޭންކު ‪ /‬ނަން‬

‫‪#‬‬

‫ސނ‬

‫‪1‬‬

‫‪6287‬‬

‫ސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ޝުޖާޢު‬

‫‪2‬‬

‫‪6202‬‬

‫ކޯޕްރަލް އިބްރާހީމް ނާޒިމް‬

‫ޔުނިޓް‬

‫ވަނަ‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬‬

‫ބެސްޓް އޯލްރައުންޑް ‪ /‬ފިޓެސްޓް‬

‫އެމްޑީޔޫ ‪2‬‬

‫ބެސްޓް ޝޮޓް‬

‫މެރިން ކޯރގެ އެވޯޑްތައް‬ ‫ރ ކޯސްތަކުން ޚާއްޞަ ވަނަތައް ހޯދާ ފަރާތްތަކަށް ‪ 3‬އެވޯޑެއް ދަނީ ދެމުންނެވެ‪ .‬އެ ތިން އެވޯޑަކީ ބޮޑުތަކުރުފާނު‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުން ފުރިހަމަ ކު ާ‬ ‫ ‬ ‫މ ނަޞީރު އެވޯޑެވެ‪.‬‬ ‫އެވޯޑާއި‪ ،‬ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އާދަމް އެވޯޑާއި‪ ،‬ޝަހީދު ސާރޖަންޓް އާދަ ް‬ ‫ބޮޑުތަކުރުފާނު އެވޯޑް ދެމުން އަންނަނީ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުން ހުރިހާ ގޮތަކުން އެއްވަނަ (ބެސްޓް އޯލްރައުންޑް) ހޯދާ ފަރާތްތަކަށެވެ‪ .‬ބޮޑުތަކުރުފާނު އެވޯޑް ނިސްބަތްވަނީ‬ ‫ ‬ ‫ދިވެހިރާއްޖެ ޕޯޗްގީޒުންގެ އަތްދަށުން މިނިވަން ކޮށްދެއްވި ޤައުމީ ބަޠަލް އައްސުލްޠާނުލްޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުންނަށެވެ‪ .‬ޣާޒީ ރަދުންނަކީ މެރީންސްގެ‬ ‫"ފަޚުރުވެރި އައިޑެންޓިޓީ" އެވެ‪ .‬ޝަހީދު ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އާދަމް އެވޯޑް ދެމުން އަންނަނީ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުން އެންމެ މޮޅު ބަޑިޖެހުންތެރިޔާ (ބެސްޓް ޝޫޓަރ) އަށެވެ‪ .‬ޝަހީދު ކޯޕްރަލް‬ ‫ޙުސައިން އާދަމް އެވޯޑް ނިސްބަތްވަނީ ‪ 1988‬ނޮވެންބަރު ‪ 3‬ވަނަ ދުވަހު ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވި ޢުދުވާނީ ޙަމަލާގައި ސިފައިންގެ މައިގޭޓް ދިފާޢުކުރުމަށް ކުރެއްވި ޖިހާދުގައި ޝަހީދުވި ޝަހީދު‬ ‫ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އާދަމަށެވެ‪ .‬ޝަހީދު ސާރޖަންޓް އާދަމް ނަޞީރު އެވޯޑް ދެމުން އަންނަނީ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުން އެންމެ ހަށިހެޔޮ (ފިޓެސްޓް) މެރީންއަކަށެވެ‪ .‬ޝަހީދު ސާރޖަންޓް އާދަމް‬ ‫ނަޞީރު އެވޯޑް ނިސްބަތްވަނީ ‪ 1988‬ނޮވެންބަރު ‪ 3‬ވަނަ ދުވަހު ރާއްޖެއަށް ކުރިމަތިވި ޢުދުވާނީ ޙަމަލާގައި ދުޝްމަނުންނާ ދެކޮޅަށް ދީނާއި ޤައުމުގެ ދިފާޢުގައި ޖިހާދު ކުރައްވައި‪ ،‬އަމިއްލައަށް‬ ‫އިސްނަންގަވައިގެން ރެކީ ޕެޓްރޯލަށް ނުކުމެވަޑައިގެންނެވިތަނުން ޝަހީދުވި‪ ،‬ޝަހީދު ސާރޖަންޓް އާދަމް ނަޞީރަށެވެ‪.‬‬ ‫ޑ ތަކަކީ މެރިން ކޯރ އިން ފަރުމާކޮށްގެން މެރިން ކޯރ އިން ހިންގާ ކޯސްތަކުން ރަން ވަނަތައް ހޯދާ ފަރާތްތަކުގެ އަގުވަޒަންކުރުމުގެ ގޮތުން ދެމުން އަންނަ އެވޯޑް ތަކެކެވެ‪.‬‬ ‫މި އެވޯ ް‬ ‫ ‬ ‫ދނީ މެރިން ކޯރ ‪ 03‬ވަނަ ބޭސިކް ކޯހުގެ ދަސްވެނިވުމުގެ ރަސްމިއްޔާތުގައެވެ‪.‬‬ ‫މި އެވޯޑްތައް ފުރަތަމަ ި‬

‫‪147‬‬

148

‫ބޭރުގެ އަސްކަރިއްޔާތަކާ ގުޅިގެން ހިންގާ ތަމްރީނުތައް‬ ‫ދުނިޔެއާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ މާހައުލަށް ވަރަށް އަވަހަށް ބޮޑެތި ބަދަލުތަކެއް ދަނީ‬ ‫ ‬ ‫އަންނަމުންނެވެ‪ .‬މި ބަދަލުތަކާއެކު ބައިނަލް އަޤްވާމީ މަޝްރަހާއި ރާއްޖެ ހިމެނޭ ސަރަޙައްދުގެ ސަލާމަތީ‬ ‫ކަންތައްތަކަށް ވެސް ބަދަލުތައް ދަނީ އަންނަމުންނެވެ‪ .‬މި ބަދަލުތަކުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ބޮޑަށް‬ ‫ސަމާލުކަން ދޭންޖެހިފައިވަނީ އެއް ދީނަކަށް ތަބާވެގެން ތިބި ދިވެހިންގެ އަޤީދާ ރައްކާތެރި ކުރުމަށާއި‪،‬‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމާއި ސިޔާދަތާއި އިސްތިޤްލާލު ދެމެހެއްޓުމުގައި ހުރި ގޮންޖެހުންތަކަށެވެ‪ .‬މިފަދަ‬ ‫ގޮންޖެހުންތަކަށް ކުރިމަތި ލުމަށްޓަކައި އެންމެ މުހިންމު ހަތިޔާރަކީ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުގެ ލަޝްކަރަށް‬ ‫ދެވޭ ތަޢުލީމާއި ތަމްރީނެވެ‪ .‬އެކުވެރި ދައުލަތްތަކާއި އަވަށްޓެރި ދައުލަތްތަކާ އޮންނަންޖެހޭ ގާތް ބަދަހި‬ ‫ގުޅުމެވެ‪ .‬އެ ޤައުމުތަކުގެ އަސްކަރިއްޔާތަކާއި ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާއާ އޮންނަންވީ އެކުވެރިކަމާއި‬ ‫ފަރިތަކަމެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރ އުފެދުމަށްފަހު ބޭރުގެ އަސްކަރިއްޔާތަކާއެކު ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި‬ ‫ ‬ ‫ކުރިއަށްގެންދާ ތަމްރީނުތަކާއި އެކްސަސައިޒްތައް ވަނީ އިތުރުކޮށްފައެވެ‪ .‬އަދި އެ އެކްސަސައިޒްތަކުގެ‬ ‫ސަބަބުން ވީހާވެސް ގިނަ ބަޔަކު އެއް ފަހަރާ ތަމްރީނުކޮށް‪ ،‬މެރީންސްގެ ޤާބިލްކަން އިތުރުކުރުމުގެ‬ ‫މަސައްކަތަށްވަނީ އާ ރޫޙެއް ގެނެސްފައެވެ‪ .‬މިގޮތުން މިހާރު މެރިން ކޯރ އާއި ބޭރުގެ އަސްކަރިއްޔާތަކާ‬ ‫ގުޅިގެން ރާއްޖެއާއި ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ކުރިއަށްގެންދާ ތަމްރީނު ތަކުގެ ތެރޭގައި އެކްސަސައިޒް‬ ‫އެކުވެރިން‪ ،‬އެކްސަސައިޒް އީގަލްޑޭޝް‪ ،‬އެކްސަސައިޒް ކޮކްނަޓް ގްރޯވް‪ ،‬އިންޑިއާގައި ކުރިއަށްގެންދާ‬ ‫ބޭސިކް ޓްރޭނިންގ‪ ،‬މާފޯރޕެކް އެންސީއޯ ޑިވެލޮޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމް‪ ،‬މެރިން ކޯރ އޮފިސަރ ޑިވެލޮޕްމަންޓް‬ ‫ސެމިނަރ ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ‪.‬‬

‫‪149‬‬

‫އެކްސަސައިޒް އެކުވެރިން‬ ‫އިންޑިޔާގެ އަސްކަރިއްޔާ އާއި އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރ ގުޅިގެން‬ ‫ބާއްވަމުންއަންނަ "އެކްސަސައިޒް އެކުވެރިން" އަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އަސްކަރިއްޔާއާއި‬ ‫އިންޑިޔާގެ އަސްކަރިއްޔާގެ މެދުގައި އުފެދިފައިވާ އަސްކަރީ ގުޅުން އިތުރަށް ބަދަހި‬ ‫ކުރުމަށާއި ކައުންޓަރ ޓެރަރިޒަމާއި‪ ،‬ކައުންޓަރ އިންސަރޖެންސީ ފަދަ އޮޕަރޭޝަންތައް‬ ‫ދެ ޤައުމުގެ އަސްކަރިއްޔާ ގުޅިގެން ހިންގުމުގެ ހުނަރާއި ޤާބިލުކަން ހޯދައި ތަޖުރިބާ‬ ‫ހިއްސާ ކުރުމުގެ މަޤްޞަދުގައި ކުރިއަށްގެންދާ ބައިލެޓްރަލް އެކްސަސައިޒެކެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރ އުފެދުމުގެ ކުރިން‪ 2007 ،‬މެއި ‪ 07‬ން ‪ 2007‬މެއި ‪15‬‬ ‫އަށް ދިވެހި ސިފައިންނާއި އިންޑިއާ ސިފައިންނާ ގުޅިގެން ލ‪ .‬ކައްދޫ ޓްރޭނިންގ‬ ‫ސެންޓަރުގައި "އެކްސަސައިޒް އެކުވެރިން" ބޭއްވިއެވެ‪ .‬އެހެންނަމަވެސް އިންޑިއާގައި‬ ‫މި އެކްސަސައިޒް ފުރަތަމަ ބޭއްވީ މެރިން ކޯރ އުފެދުމުގެ ފަހުންނެވެ‪.‬‬

‫‪2009‬‬

‫‪ 2009‬ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާގެ ބެލްގަމްގައި ބޭއްވި "އެކްސަސައިޒް‬ ‫އެކުވެރިން" ނަކީ ދިވެހި ސިފައިންގެ ތާރީޚުގައި ބޭރު ޤައުމެއްގައި ބޭއްވި ޖޮއިންޓް‬ ‫ތަމްރީނެއްގެ ދިވެހި ސިފައިން ބައިވެރިވި ފުރަތަމަ އެކްސަސައިޒެވެ‪ .‬އަލްޓަނޭޓިވްކޮށް‬ ‫ދެ ޤައުމުގައި ބާއްވާ މި އެކްސަސައިޒް މެރިން ކޯރ އުފެދުނު ފަހުން ‪ 06‬ފަހަރު‬ ‫ވަނީ ބާއްވާފައެވެ‪ .‬އެއީ ‪ 2009‬ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާގެ ބެލްގަމް ގައި‪2011 ،‬‬ ‫ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޅ‪ .‬މާފިލާފުށި މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގައި‪،‬‬ ‫‪ 2012‬ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާގެ ބެލްގަމްގައި‪ 2014 ،‬ވަނަ އަހަރު ދިވެހިރާއްޖޭގެ‬ ‫ޅ‪ .‬މާފިލާފުށި މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލްގައި‪ 2015 ,‬ވަނަ އަހަރު އިންޑިއާގެ‬ ‫ޕަންގޮޑް މިލިޓަރީ ސްޓޭޝަން ޓްރިވެންޑްރަމްގައި އަދި ‪ 2016‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ދިވެހިރާއްޖޭގެ ލ‪ .‬ކައްދޫގައެވެ‪.‬‬

‫‪150‬‬

‫‪2011‬‬

151

2015

2012

2016

2014

‫އެކްސަސައިޒް ކޮކްނަޓް ގްރޯ‬ ‫ކޮކްނަޓް ގްރޯ އަކީ އެމެރިކާގެ މެރީންސް‬ ‫އާއި ދިވެހިސިފައިންނާ ގުޅިގެން ‪ 2007‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ހިންގަންފެށި ޖޮއިން ޓްރޭނިންގ އެކްސަސައިޒެކެވެ‪ .‬މީގެ‬ ‫ފުރަތަމަ އެކްސަސައިޒް ބޭއްވުނީ ‪ 2007‬ޑިސެންބަރު‬ ‫‪ 15‬ން ‪ 2007‬ޑިސެންބަރު ‪ 21‬އަށް ސ‪.‬ގަމާ‬ ‫ގުޅިފައިވާ ރަށްތަކުގައެވެ‪ .‬މި އެކްސަސައިޒްގައި‬ ‫ޖަންގަލީގައި ހަރަކާތްތެރިވާނެ ގޮތްތަކާއި އާބާދުވެފައިވާ‬ ‫ހަރަކާތްތެރިވާނެގޮތްތަކާއި‪،‬‬ ‫ސަރަހައްދުތަކުގައި‬ ‫އިމްޕްރޮވައިޒްޑް އެކްސްޕްލޯސިވް ޑިވައިސް (އައިއީޑީ)‬ ‫އެއް ފެނުމުން ޢަމަލުކުރާނެ ގޮތާއި‪ ،‬އެންމެ ބޮޑެތި‬ ‫ޒަޚަމްތަކަށް ފުރަތަމަ އެހީދޭނެގޮތްތައް ކިޔަވައިދިނެވެ‪.‬‬

‫‪2007‬‬

‫އެމްއެންޑީއެފްގައި މެރީންސް އުފެދުނު‬ ‫ފަހުން އެކްސަސައިޒް ކޮކްނަޓް ގްރޯ ކުރިއަށް ގެންދަނީ‬ ‫އެމެރިކާގެ މެރިންސް އާއި ދިވެހިރާއްޖޭގެ މެރީންސްއާ‬ ‫ގުޅިގެން ބާއްވާ ބައިލެޓްރަލް އެކްސަސައިޒެއްގެ‬ ‫ގޮތުގައެވެ‪ .‬މި އެކްސަސައިޒް މިހާރު މައިގަނޑުގޮތެއްގައި‬ ‫އަމާޒު ކުރެވެނީ ބޭސިކް އިންފެންޓްރީ ޓެކްޓިކްސް‪،‬‬ ‫ސްމޯލް ޔުނިޓް ޓެކްޓިކްސް‪ ،‬ކެޝުއަލްޓީ އިވެކުއޭޝަން‬ ‫ޑްރިލްސް‪ ،‬މާކްސްމަންޝިޕް ޓްރޭނިންގ‪ ،‬މިލިޓަރީ‬ ‫އޮޕަރޭޝަން އޮން އާބަން ޓެރެއިން (މައުޓް) އަދި‬ ‫ލީޑަރޝިޕް ޑިވޮލޮޕްމަންޓް ޓްރޭނިންގތަކުގެ މައްޗަށެވެ‪.‬‬

‫‪152‬‬

‫‪2012‬‬

‫ބޭސިކް ޓްރޭނިންގ (އިންޑިއާ)‬ ‫‪ 2011‬ވަނަ އަހަރު ރާއްޖޭގައި ބޭއްވި ‪ 17‬ވަނަ ސާކް ސަމިޓައް‬ ‫ތައްޔާރުވުމުގެ ގޮތުން އިންޑިޔާގެ އަސްކަރިއްޔާގެ ފަރާތުން އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ‪ 30‬މެރީންސް ސިފައިންނަށް ‪ 04‬ހަފްތާގެ މުއްދަތައް ބޭސިކް‬ ‫އިންފެންޓްރީ އަދި ކޮމާންޑޯރ ތަމްރީން ދިނެވެ‪ .‬މިތަމްރީނުގައި މެރިން ކޯރގެ‬ ‫ފަރާތުން ބައިވެރިވި ޕްލެޓޫންގައި ހިމެނެނީ އެމްޑީޔޫ ‪ 1‬ގެ މެރީންސްއެވެ‪.‬‬ ‫‪ 04‬ހަފްތާގެ މުއްދަތައް ހިންގުނު މިތަމްރީން ބޭއްވުނީ ނިއުދިއްލީގެ ރަށްބޭރު‬ ‫ސަރަހައްދެއްގައި ޓެންޓް ޖަހައިގެންނެވެ‪.‬‬

‫މެރިން ކޯރ އޮފިސަރސް ޑިވެ ޮލޕްމަންޓް ސެމިނަރ‬ ‫ޔުނައިޓެޑް ސްޓޭޓް މެރިންކޯރ ފޯސް ޕެސިފިކް ކޮމާންޑްގެ ފަރާތުން އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫މެރިން ކޯރގެ އޮފިސަރުންނަށް އޮފިސަރ ޑިވޮލޮޕްމަންޓް ސެމިނަރ ބާއްވަމުން ގެންދެއެވެ‪.‬‬ ‫މިގޮތުން ބޭއްވި ފުރަތަމަ ސެމިނަރ ބޭއްވީ ‪ 2013‬ނޮވެންބަރު ‪ 15‬ން ޑިސެންބަރު ‪ 15‬އަށް‬ ‫ގިރިފުށީ ޓްރޭނިނިންގ ސެންޓަރގައެވެ‪.‬‬ ‫ނ ލީޑަރުންގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރާ ޖޫނިއަރ‬ ‫މިސެމިނަރގައި ކިޔަވައިދިނީ ޕްލެޓޫ ް‬ ‫އޮފިސަރުންގެ ނޮލެޖް ސްކިލްސް‪ ،‬ލީޑަރޝިޕް‪ ،‬ކޮމާންޑް އެންޑް ކޮންޓްރޯލް ޕްލެޓޫން އަދި‬ ‫ކޮމްޕެނީ ލެވެލްގައި ބޭނުންކުރާނެ ގޮތެވެ‪.‬‬

‫މާފޯރޕެކް އެންސީއޯ ޑިވެ ޮލޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމް‬ ‫ޔުނައިޓެޑް ސްޓޭޓް މެރިން ކޯރ ފޯސް ޕެސިފިކް ކޮމާންޑްގެ‬ ‫ފަރާތުން އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ އެންސީއޯއިންނަށް އެންސީއޯ‬ ‫ޑިވޮލޮޕްމަންޓް ޕްރޮގްރާމްތައް ބާއްވަމުންގެންދެއެވެ‪ .‬މިގޮތުން ބޭއްވުނު‬ ‫ފުރަތަމަ ޕްރޮގްރާމް ‪ 2013‬ނޮވެންބަރު ‪ 15‬ން ޑިސެންބަރު ‪ 15‬އަށް ބޭއްވީ‬ ‫ޅ‪ .‬މާފިލާފުށީ މެރިން ކޯރ ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގައެވެ‪ .‬އެއް މަސްދުވަހުގެ‬ ‫މުއްދަތަށް ހިންގި މި ޕްރޮގްރާމުގައި ކިޔަވައިދިނީ އިންފެންޓްރީ ޓެކްޓިކްސް‪،‬‬ ‫މާކްސްމަންޝިޕް ތަމްރީން‪ ،‬މާރޝަލް އާރޓްސް އަދި އެންސީއޯއިންގެ‬ ‫ލީޑަރޝިޕް ޑިވޮލޮޕްމަންޓެވެ‪.‬‬

‫‪153‬‬

‫އެކްސަސައިޒް އީގަލްޑޭޝް‬ ‫މި އެކްސަސައިޒަކީ ދިވެހިރާއްޖެ‪ ،‬ޕާކިސްތާނު‪ ،‬ސްރީލަންކާ މި ތިން ޤައުމުގެ އަސްކަރިއްޔާ ގުޅިގެން ކުރިއަށް ގެންދާ ކައުންޓަރ ޓެރަރިޒަމް އެކްސަސައިޒެކެވެ‪ .‬މީގެ ފުރަތަމަ‬ ‫އގަމު ސިފައިންނަށް‬ ‫އެކްސަސައިޒް ބޭއްވީ ‪ 2016‬ޖެނުއަރީ ‪ 22‬ން ‪ 2016‬ފެބްރުވަރީ ‪ 05‬އަށް ޕާކިސްތާނުގެ ކައުންޓަރ ޓެރަރިޒަމް ޓްރޭނިންގ ސްކޫލުގައެވެ‪ .‬މިއީ މި ތިން ޤައުމު ގުޅިގެން އެ ް‬ ‫ޚާއްޞަކޮށްގެން ބޭއްވި މިފަދަ ފުރަތަމަ އެކްސަސައިޒެވެ‪ .‬މި އެކްސަސައިޒްގައި ދިވެހި ސިފައިންގެ ތެރެއިން މެރީންސްގެ އިތުރުން ރާއްޖޭގެ ސްޕެޝަލް ފޯސަސްވެސް ބައިވެރިވިއެވެ‪.‬‬

‫‪154‬‬

‫އެމްއެންޑީއެފް މެރީންސް އާއި އެމެރިކާގެ ސިފައިންނާ ގުޅިގެން ހިންގި އަސްކަރީ ތަމްރީނު "ކޮކޮނަޓް ގްރޯ ‪"2014-‬ގެ ބައިވެރިން ނަގާފައިވާ ހަނދާނީ ފޮޓޯއެއް‪.‬‬

‫‪155‬‬

‫މެރިން ކޯރގެ ރަން ވަނަތައް‬ ‫‪ÑÑ‬ސާޖަންޓް އިބްރާހިމް މަޒީޙް (ސނ‪ 17 :)6158.‬ވަނަ‬ ‫ކޯޕަރަލް ކޯހުން ‪ 1‬ވަނަ‪ 07 ،‬ވަނަ ބޭސިކް ފީލްޑް‬ ‫ފަސްޓެއިޑް ކޯހުން ‪ 1‬ވަނަ‪ 01 ،‬ވަނަ މެރިން ކޯރ‬ ‫ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުން ‪ 03‬ވަނަ‪ .‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ރަޝީދު (ސނ‪18 :)5802.‬‬ ‫ނ ބެސްޓް‪ 15 ،‬ވަނަ‬ ‫އެސްޓީއެފް ކޯހުން ޕުލެޓޫ ް‬ ‫ކޯޕަރަލް ކޯހުގެ ފިޓެސްޓް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސްޓާފް ސާޖަންޓް ޢަބްދުއް ޞަމަދު (ސނ‪:)4465.‬‬ ‫ޕްލެޓޫން ކޮމާންޑަރ ކޯސް ‪ 254‬އިން ބެސްޓް ފޮރިން‬ ‫ސްޓޫޑެންޓް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް އަޙްމަދު އިބްރާހިމް (ސނ‪2009 :)6415.‬‬ ‫ގައި ބޭއްވި ސިފައިންގެ ބަޑި މުބާރާތުން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް އުބައިދު ޢަބްދުﷲ (ސނ‪01 :)6799.‬‬ ‫ވަނަ މެރިން ކޯރ ބެސިކް ކޯހުން ބެސްޓް އޯލް‬ ‫ރައުންޑް‪ 01 ،‬ވަނަ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުގެ‬ ‫ޓެންގޯ ޕްލެޓޫންގެ ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސްޓާފް ސާޖަންޓް ޢަލީ މުއާޒް ޙަސަން (ސނ‪:)5019.‬‬ ‫ޕްލެޓޫން ކޮމާންޑަރ ކޯހުން ބެސްޓް ފޮރިން ސްޓޫޑެންޓް‪.‬‬

‫‪156‬‬

‫‪ÑÑ‬ސާޖަންޓް ޢަބްދުﷲ ނައުޝާދު (ސނ‪ :)4654.‬ޕްލެޓޫ ް‬ ‫ނ‬ ‫ކޮމާންޑަރ ކޯހުން ބެސްޓް ފޮރިން ސްޓޫޑެންޓްގެ މަޤާމް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް ޢަބްދުﷲ ނަޖީބް (ސނ‪ 2015 :)6790.‬ވަނަ‬ ‫ގ ބަޑި މުބާރާތުން ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫އަހަރު ބޭއްވި ސިފައިން ެ‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ސުޖާޢު (ސނ‪21 :)6287.‬‬ ‫ވަނަ އެސްޓީއެފް ކޯހުން ‪ 1‬ވަނަ‪ 15 ،‬ވަނަ ކޯޕްރަލް‬ ‫ކޯހުން މެރިޓުން އެއްވަނަ (އޮނަރ ގްރެޖުއޭޓް)‪ 01 ،‬ވަނަ‬ ‫މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ ކޯހުން ‪ 1‬ވަނަ (އޮނަރ‬ ‫ގްރެޖުއޭޓް)‪ 01 ،‬ވަނަ މެރިން ކޯރ ސްކޮޑް ލީޑަރ‬ ‫ކޯހުގެ ފިޓަސްޓް ސޯލްޖަރ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް ފަސްޓް ކްލާސް ޝާހިދު ޢަލީ (ސނ‪.‬‬ ‫‪ 01 :)4158‬ވަނަ އެންސީއޯ ކެރިއަރ ކޯހުގެ ލީޑަރޝިޕް‬ ‫އެވޯރޑް‪.‬‬ ‫ދ (ސނ‪21 :)6272.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް ޝަމްހީދު ރަޝީ ު‬ ‫ލ އެވޯޑް‪.‬‬ ‫ވަނަ ކޯޕްރަލް ކޯހުގެ ދަންޑެހެ ު‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް ނަޞްރުއް ޞަލާޙް (ސނ‪2014 :)2807 :‬‬ ‫ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން‬ ‫އެންމެ މޮޅު ބަޑިޖެހުންތެރިޔާގެ މަޤާމު ހޯދުން‬

‫ޓ މުޙައްމަދު ޢަބްދުﷲ (ސނ‪:)3048.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަން ް‬ ‫ގއި ބޭއްވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި މުބާރާތުން‬ ‫‪ަ 2014‬‬ ‫‪ 2‬ވަނަ‪.‬‬ ‫ޓ މުއުމަރު ޢަބްދުﷲ (ސނ‪:)6222.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަން ް‬ ‫ޓ ކޯސް ‪ 15-01‬ގެ ޑިސްޓިންގުއިޝްޑް‬ ‫ސާރޖަން ް‬ ‫ގްރެޖުއޭޓް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް ޢަބްދުﷲ ޖަލީލް (ސނ‪08 :)6321.‬‬ ‫ވަނަ ކޯޕްރަލް ކޯހުގެ ދަންޑެހެލު އެވޯޑް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ލ‪.‬ކޯޕްރަލް ޢަލީ ޝާޙް (ސނ‪03 :)6946.‬‬ ‫ވަނަ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުން ‪ 1‬ވަނަ (އޮނަރ‬ ‫ގްރެޖުއޭޓް) އަދި ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ލ‪.‬ކޯޕްރަލް ޙުސައިން އިނާޒް (ސނ‪03 :)6970.‬‬ ‫ވަނަ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުގެ ޕްލެޓޫން ބެސްޓް‪،‬‬ ‫‪ 04‬ވަނަ ކޯސްޓްގާޑް ބޭސިކް ޑައިވިންގ ކޯހުގެ ‪1‬‬ ‫ވަނަ (އޮނަރ ގްރެޖުއޭޓް)‪.‬‬ ‫ލ ޢަބްދުލް ފައްތާޙް (ސނ‪ 14 :)6094.‬ވަނަ‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަ ް‬ ‫ރލް ކޯހުގެ ‪ 1‬ވަނަ (އޮނަރ ގްރެޖުއޭޓް)‪.‬‬ ‫ކޯޕް ަ‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ޝާން (ސނ‪ 12 :)6150.‬ވަނަ‬

‫ކޯޕްރަލް ކޯހުގެ ދަންޑެހެލު އެވޯޑް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް ޢަބްދުﷲ ޒުހުރީ (ސނ‪ 21 :)6323.‬ވަނަ‬ ‫ކހުގެ ފިޓެސްޓް‪.‬‬ ‫އެސްޓީއެފް ޯ‬ ‫ޒ (ސނ‪ 21 :)6581.‬ވަނަ‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް ޙުސައިން ފަޔާ ް‬ ‫އެސްޓީއެފް ބެސްޓް ޝޮޓް‬ ‫ދ (ސނ‪ :)4703.‬ޖޫނިޔަރ‬ ‫ލ މަޖު ީ‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް ޢަ ީ‬ ‫ސ ‪ 21‬ގެ ބެސްޓް ފޮރިން‬ ‫ކޮމްބެޓް ލީޑަރ ކޯ ް‬ ‫ސްޓޫޑެންޓް‪.‬‬

‫‪ 3‬ވަނަ ކޯސްޓްގާޑް ބޭސިކް ޑައިވިންގ ކޯހުގެ ބެސްޓް‬ ‫އޯލްރައުންޑް‪.‬‬ ‫ދ ރާޒީ (ސނ‪: )6951.‬‬ ‫ސ ކޯޕްރަލް މުޙައްމަ ު‬ ‫‪ ÑÑ‬ލާން ް‬ ‫ސކް ކޯހުގެ ބެސްޓް ޝޫޓަރ‪.‬‬ ‫ނ މެރިން ކޯރ ބޭ ި‬ ‫‪ 04‬ވަ ަ‬ ‫‪ÑÑ‬ލާންސް ކޯޕްރަލް އިރުފާން ޢަބްދުﷲ (ސނ‪:)7071.‬‬ ‫‪ 04‬ވަނަ މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުގެ ފިޓެސްޓް‪.‬‬ ‫މަނިކު‬ ‫އަޙްމަދު‬ ‫އާދަމް‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް‬ ‫ސާރޖަންޓް ކޯސް ‪ 01-15‬ގެ‬ ‫(ސނ‪ :)4478.‬‬ ‫‪ 1‬ވަނަ އަދި ޑިސްޓިންގްއިޝްޑް ގްރެޖުއޭޓް‪.‬‬

‫ޓ ޢަލީ ރިޔާޒް (ސނ‪:)5055.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސްޓާފް ސާރޖަން ް‬ ‫‪ 17‬ވަނަ ޖޫނިޔަރ ކޮމްބެޓް ލީޑަރ ކޯހުގެ ބެސްޓް‬ ‫ފޮރިން ސްޓޫޑެންޓް‪،‬‬

‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް ޢަލީ ޙުސައިން (ސނ‪:)4769.‬‬ ‫ވަނަ ކޯޕްރަލް ކޯހުގެ ދަންޑަހެލް އެވޯރޑް‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް އިބްރާހީމް އަޙްމަދު މަނިކު (ސނ‪:)3718.‬‬ ‫ސާރޖަންޓް ކޯސް ‪ 01-13‬ކޯހުގެ އޮނަރ ގްރެޖުއޭޓް‪.‬‬

‫ލ (ސނ‪:)5589.‬‬ ‫ދ އަޖުމަ ް‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް މުޙައްމަ ު‬ ‫ކޯޕްރަލް ކޯސް ‪ 15-18‬ގެ އޮނަރ ގްރެޖުއޭޓް‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް އަޙްމަދު އަމްޖަދު (ސނ‪ :)6782.‬ކޯޕްރަލް‬ ‫ކޯސް ‪ 06-14‬ގެ ދަންޑެހެލު އެވޯރޑް‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ޙުސައިން ދީދީ (ސނ‪:)4089.‬‬ ‫‪ 2014‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި ސިފައިންގެ އަހަރީ ބަޑި‬ ‫މުބާރާތުން އެއްވަނަ ބަޑިޖެހުންތެރިޔާ އަދި ގިންތި ‪1‬ން‬ ‫‪ 1‬ވަނަ ބަޑިޖެހުންތެރިޔާ‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ލާންސް ކޯޕްރަލް ޙުސައިން ފަޒީލް (ސނ‪ :)6955.‬‬ ‫‪ 3‬ވަނަ ކޯސްޓްގާޑް ބޭސިކް ޑައިވިންގ ކޯހުގެ ފިޓެސްޓް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ލާންސް ކޯޕްރަލް ޠަލްޙަތު ޙުސައިން (ސނ‪:)6912.‬‬

‫‪11‬‬

‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް މުޙައްމަދު ފަސީލް (ސނ‪:)5639.‬‬ ‫ނ ބެސްޓް‪ –،‬ކޯޕްރަލް ކޯހުގެ‬ ‫އެމްސީބީސީ ޕްލަޓޫ ް‬ ‫ދަންޑަހިލް އެވޯޑް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް ޙުސައިން ރަޝީދު (ސނ‪ :)6120.‬ކޯޕްރަލް‬ ‫ކޯހުން އެއްވަނަ އަދި ފިޓެސްޓް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް ޙުސައިން ރަމީޒް (ސނ‪ :)5988.‬ޤައުމީ‬ ‫ފެތުމުގެ މުބާރާތުގެ މިޑްލޭ ރިލޭގެ ‪ 1‬ވަނަ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޢަބުދުލް މުޙުސިން (ސނ‪:)4485.‬‬ ‫‪ 34‬ވަނަ ޤައުމީ ފެތުމުގެ މުބާރާތުގެ ‪ 200‬މީޓަރ‬ ‫އިވެންޓުން ‪ 3‬ވަނަ‪ ،‬އެމްއެންޑީއެފް ‪ 8‬ވަނަ ފެތުމުގެ‬ ‫މުބާރާތުގެ ގިންތި ‪ 3‬ގެ ‪ 200‬މީޓާރ ފްރީސުޓައިލް‬ ‫އިވެންޓުން ‪ 3‬ވަނަ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް މޫސާ ޙަލީމް ‪ :)6495‬އެމްސީބީސީ ‪ 3‬ގެ‬ ‫ފިޓަސްޓް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސާރޖަންޓް ޙުސައިން ރަމީޒް (ސނ‪9 )5988 :‬‬ ‫ވަނަ ކޯޕްރަލް ކޯހުގެ ދަންޑަހެލު އެވޯޑް‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ކޯޕްރަލް އާދަމް އާސިފް (ސނ‪ 03 :)6435.‬ވަނަ‬ ‫މެރިން ކޯރ ބޭސިކް ކޯހުގެ ބެސްޓް ޝޫޓަރ‪.‬‬

‫‪157‬‬

‫ސާރޖަންޓް ޙަސަން ސާޢިދު‬ ‫‪ 2015‬ވަނަ އަހަރު ރިޔޫނިއަންގައި ބޭއްވި ‪ 9‬ވަނަ‬ ‫ ‬ ‫އިންޑިއަން އޯޝަން އައިލެންޑް ގޭމްސް (އައިއޯއައިޖީ)ގެ ‪ 100‬މީޓަރު‬ ‫ދުވުމުގެ ފައިނަލްގައި ވާދަކޮށް އެމްޑީޔޫ ‪ 1‬ގައި މަސައްކަތް ކުރާ ސާރޖަންޓް‬ ‫ޙަސަން ސާޢިދު އެ މުބާރާތުން ވަނީ ރާއްޖެއަށް ރަންމެޑަލް ހޯދައިދީފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ 2015‬އޮގަސްޓް ‪ 2‬ވަނަ ދުވަހު ބޭއްވި ފައިނަލްގައި ‪ 100‬މީޓަރު ދުވުމުގެ ރޭސް އޭނާ ނިންމީ ‪ 10.51‬ސިކުންތުންނެވެ‪.‬‬ ‫މިއީ ބައިނަލްއަޤްވާމީ މުބާރާތެއްގައި ރާއްޖޭގެ ދުވުންތެރިޔަކު މިހާތަނަށް ރަންމެޑަލް ހޯދި ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ‪ .‬ލ‪.‬ކޯޕްރަލް‬ ‫ޙަސަން ސާޢިދު ވަނީ ‪ 2015‬ޖޫން މަހު ޗައިނާގެ ވޫހާންގައި ބޭއްވި އޭޝިއަން އެތުލެޓިކްސް ޗެމްޕިއަންޝިޕުގެ ‪ 200‬މީޓަރު‬ ‫ދުވުމުގައި ވާދަކޮށް އެ މުބާރާތުގެ ސެމީ ފައިނަލުގައި ވާދަކޮށްފައެވެ‪ .‬އެ ފަހަރުވެސް އޭނާވަނީ ޤައުމީ ރެކޯޑް އާކޮށް ރާއްޖެ‬ ‫އަށާއި ސިފައިންގެ އަށް ރީތި ނަން ހޯއްދައިދީފައެވެ‪.‬‬ ‫ސާރޖަންޓް ޙަސަން ސާޢިދަކީ ރާއްޖޭގައި މިހާތަނަށް އުފެދުނު އެންމެ ބާރު ދުވުންތެރިޔާއެވެ‪ .‬އެތުލީޓެއްގެ‬ ‫ ‬ ‫ގޮތުގައި އުމުރުން އެންމެ ‪ 16‬އަހަރުން ފެށިގެން ރެކޯޑްތައް ހަދަމުން އައިސް ރާއްޖޭގެ ‪ 200 ،100‬އަދި ‪ 400‬މީޓަރު‬ ‫ދުވުމާއި‪ 4X100 ،‬މީޓަރ ރިލޭގެ ޤައުމީ ރެކޯޑް ވަނީ ހާސިލުކޮށްފައެވެ‪ .‬އަދި ޖެހިޖެހިގެން ފަސް ފަހަރު ‪ 100‬މީޓަރުގެ ދުވުމުގެ‬ ‫ޤައުމީ ރެކޯޑް ވަނީ އާކޮށްފައެވެ‪.‬‬ ‫އިންޑިއަން އޯޝަން އައިލެންޑް ގޭމްސްގެ ‪ 200‬މީޓަރު ދުވުމުން ޤައުމީ ރެކޯޑް އާކޮށް ސާރޖަންޓް ޙަސަން‬ ‫ ‬ ‫ސާޢިދުވަނީ އެ އިވެންޓުން ރިހި މެޑަލް ހޯދާފައެވެ‪ .‬އޭނާ ރިހި މެޑަލް ހޯދީ‪ 2015 ،‬އޮގަސްޓް ‪ 4‬ވަނަ ދުވަހު ރިޔޫނިއަންގެ‬ ‫ސްޓޭޑް ޕޯލްގައި އޮތް ދުވުމުގެ އިވެންޓުގެ ފައިނަލުގައި ‪ 21:08‬ސިކުންތުން ރޭސް ނިންމައިގެންނެވެ‪ .‬އެއީ ޗައިނާގައި‬ ‫‪2015‬ވަނަ އަހަރު އޮތް އޭޝިއަން އެތުލެޓިކްސް ޗެމްޕިއަންޝިޕުގައި އޭނާ އެކާވީސް ޕޮއިންޓް ނަވާރަ ސިކުންތުން ހެދި ރެކޯޑަށް‬ ‫ވުރެ ޕޮއިންޓް ‪ 11‬ސިކުންތު އަވަސް ވަގުތެކެވެ‪ .‬ސްޕްރިންޓް ރޭހަކާ ބަލާއިރު މިއީ ސާރޖަންޓް ޙަސަން ސާޢިދު ހޯދާފައިވާ‬ ‫ވަރަށް ބޮޑު ކުރިއެރުމެކެވެ‪.‬‬

‫އެ ރިހި މެޑަލާއެކު ލ‪.‬ކޯޕްރަލް ސާއިދު ވަނީ މި‬ ‫ ‬ ‫ފަހަރުގެ ގޭމްސްގައި ރާއްޖެ އަށް ދެ މެޑަލް ހޯދައިދީފައެވެ‪.‬‬ ‫‪ 2015‬ވަނަ އަހަރު ޤައުމީ ކަސްރަތު މުބާރާތުގެ ފިރިހެން‬ ‫ބައިގެ ޓީމް އިވެންޓުގެ ޗެމްޕިއަންކަން ޖެހިޖެހިގެން ‪10‬‬ ‫ވަނަ ފަހަރަށް ދިވެހި ސިފައިންގެ ކުލަބުން ހޯދިއިރު އެ‬ ‫މުބާރާތުގެ އެންމެ މޮޅު އެތުލީޓަކަށް ހޮވިފައިވަނީ ސާޖަންޓް‬ ‫ޙަސަން ސާޢިދެވެ‪ .‬އެމުބާރާތުގެ ‪ 100‬މީޓަރު ދުވުމާއި‬ ‫‪ 200‬މީޓަރު ދުވުމުގެ ބައިން އެއްވަނަ ހޯދާފައިވަނީ އޭނާ‬ ‫އެވެ‪ .‬އެތުލެޓިކްސްގެ ދާއިރާއިން ސާރޖަންޓް ޙަސަން‬ ‫ސާޢިދު ހޯދަމުންދާ ކާމިޔާބުތަކާއި ރާއްޖެއަށް ހޯދައިދީފައިވާ‬ ‫ފަޚުރުވެރި ރީތިނަމުގެ އަގުވަޒަންކޮށް ‪ 2014‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ޒުވާނުންގެ ދުވަހާގުޅިގެން ދޭ ޒުވާނުންގެ ޤައުމީ އިނާމު‬ ‫ސާރޖަންޓް ޙަސަން ސާޢިދަށް ސަރުކާރުންވަނީ ދެއްވާފައެވެ‪.‬‬ ‫މަތީ ދަރަޖަ ހޯދާ ފަރާތްތަކަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ‬ ‫ދެއްވާ ޚާއްޞަ އިނާމު ވެސް ‪ 2015‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ވަނީ އޭނާއަށް ދެއްވާފައެވެ‪.‬‬

‫ސާރޖަންޓް އަޙްމަދު ޝާކިރު‬

‫‪ 2003ÑÑ‬ވަނަ އަހަރުގެ މިސްޓަރ މޯލްޑިވްސް‬ ‫‪ 2004ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ސްރީލަންކާގައި ބޭއްވި ސައުތު އޭސިއާ‬ ‫ބޮޑީ ބިލްޑިންގ ޗެމްޕިއަންޝިޕުން ރަން މެޑެލް‬ ‫‪ 2008ÑÑ‬ވަނަ އަހަރުގެ މިސްޓަރ މޯލްޑިވްސް‬ ‫‪ÑÑ‬ބޮޑީބިލްޑިންގ ދާއިރާއިން ‪،2005 ،2004 ،2003‬‬ ‫‪ 2009 ،2006‬ވަނަ އަހަރު ބައިވެރިވި ކެޓަގަރީން ރަން‬ ‫މެޑެލް‪ 2002 .‬ވަނަ އަހަރު ބައިވެރިވި ކެޓަގަރީން ރިހި‬ ‫މެޑެލް‪.‬‬

‫ސ ‪2008‬‬ ‫‪ÑÑ‬ދިރާގު ބްރޯޑް ބޭންޑް ރޯޑްރޭ ް‬ ‫(‪ 1‬ވަނަ ފިރިހެން ދުވުންތެރިޔާ)‬ ‫‪ÑÑ‬ސްރީލަންކާ މޯލްޑިވްސް ފުރެންޑްޝިޕް‬ ‫ރަން ‪ 1( 2008‬ވަނަ ފިރިހެން‬ ‫ދުވުންތެރިޔާ)‬ ‫‪ 2007ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވުނު ‪ 18‬ވަނަ‬ ‫އންމެ މޮޅު‬ ‫ޤައުމީ ކަސްރަތު މުބާރާތުގެ ެ‬ ‫ފިރިހެން އެތުލީޓް‬ ‫‪ 2008ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވުނު ‪ 19‬ވަނަ‬ ‫އންމެ މޮޅު‬ ‫ޤައުމީ ކަސްރަތު މުބާރާތުގެ ެ‬ ‫ފިރިހެން އެތުލީޓް‬

‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް މުޙައްމަދު ޙަމީދު‬

‫ނ އަހަރު އެތުލެޓިކްސް‬ ‫‪ 2008ÑÑ‬ވަ ަ‬ ‫ޝން އޮފް މޯލްޑިވްސް އިން‬ ‫އެސޯސިއޭ ަ‬ ‫ޖގެ އެންމެ މޮޅު ފިރިހެން‬ ‫ހޮވި ރާއް ޭ‬ ‫އެތުލީޓް‬

‫ޤައުމު‬ ‫ބޭރުގައި‬ ‫ޑ ‪ÑÑ‬ރާއްޖެއިން‬ ‫‪ÑÑ‬ދިރާގު ބްރޯޑް ބޭން ް‬ ‫ތަމްސީލުކޮށްދިނުން‪ 2008 :‬ވަނަ‬ ‫ރޯޑްރޭސް ‪ 1( 2007‬ވަ ަ‬ ‫ނ‬ ‫‪ 2010‬ވަނަ އަހަރު‪ ،‬‬ ‫އަހަރު‪ ،‬‬ ‫ފިރިހެން ދުވުންތެރިޔާ)‬ ‫‪ 2011‬ވަނަ އަހަރު‪.‬‬

‫ސާރޖަންޓް ޙަސަން އީނާސް‬

‫ނ އޯޝަން‬ ‫ރ އިންޑިއަ ް‬ ‫‪ 2015ÑÑ‬ވަނަ އަހަ ު‬ ‫އ ‪ 4x400‬ގެ ދުވުމުން‬ ‫އައިލެންޑް ގޭމްސްގަ ި‬ ‫ޤައުމީ ރެކޯޑް‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ޤައުމީ ފެންވަރުގެ ‪ 2‬ރަން މެޑެލް‪ 2 ،‬ރިހި‬ ‫ޑލް ހޯދާފައިވޭ‪.‬‬ ‫މެޑެލް‪ 1 ،‬ލޯ މެ ެ‬ ‫ޖ ތަމްސީލު ކުރުން‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ރާއް ެ‬ ‫‪ 2015 ،2014 ،2010‬އަދި ‪ 2016‬ވަނަ‬ ‫އަހަރު‪.‬‬ ‫‪ 2013ÑÑ‬ވަނަ އަހަރުގެ އެތުލެޓިކްސް މުބާރާތުން‬ ‫އެންމެ މޮޅު އެތުލީޓް‬

‫ޯކޕްރަލް ޝިފާޒް މުޙައްމަދު‬

‫‪ÑÑ‬ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ‪ 06‬ރަން‬ ‫މެޑެލް‪ 05 ،‬ރިހި މެޑެލް އަދި‬ ‫‪ 04‬ލޯ މެޑެލް ހޯދާފައިވޭ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ރާއްޖެ‬ ‫ތަމްސީލު ކުރުން‪،2010 .‬‬ ‫‪ 2014 ،2013 ،2011‬އަދި‬ ‫‪ 2015‬ވަނަ އަހަރު‪.‬‬

‫ސާރޖަންޓް ޔައުޤޫބް އަޙްމަދު‬

‫ނ ޤައުމީ އެތުލެޓިކްސް‬ ‫‪ 2006ÑÑ‬ވަނަ އަހަރުން ފެށިގެ ް‬ ‫ކށް‪ ،‬ރަން ވަނަތައް ހޯދުން‪.‬‬ ‫މުބާރާތުގައި ސިފައިންގެ ތަމްސީލު ޮ‬ ‫ޯކޕްރަލް ޙުސައިން ފަޒީލް ހާރޫން‬

‫‪ 2017ÑÑ‬ވަނަ އަހަރުގެ ދިރާގު ރޯޑްރޭހުގައި ‪5‬‬ ‫ކިލޯ މީޓަރު ދުވެގެން ‪ 27‬އަހަރަށް ފަހު ޤައު ީ‬ ‫މ‬ ‫ރެކޯޑްވަނީ މުގުރާލާފައި‪.‬‬ ‫‪ 2017ÑÑ‬ވަނަ އަހަރުގެ ޤައުމީ އެތުލެޓިކްސް‬ ‫މުބާރާތުން ‪ 5000‬މީޓަރު‪ 800 ،‬މީޓަރ އަދި‬ ‫‪ 1500‬މީޓަރު ދުވުމުން ރަން މެޑެލް ހޯދައި‪،‬‬ ‫‪ 2017‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި "ރެޑްބުލް ކެޗް ދަ‬ ‫ފެރީ ރޭސް" ކާމިޔާބުކުރި‪.‬‬ ‫‪ 2017ÑÑ‬މާރިޗު ‪ 12‬ވަނަ ދުވަހު ‪ 10‬ކިލޯ މީޓަރު‬ ‫ދުވުމުގެ ޤައުމީ ރެކޯޑް މޮރޮކޯގައި މުގުރާލި‪.‬‬

‫ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޙަސަން އަޝްރަފް‬

‫‪ÑÑ‬ބްރެސްޓް ސްޓްރޯކް ޤައުމީ ރެކޯޑް‬ ‫‪ÑÑ‬ރާއްޖޭގެ އެންމެ މޮޅު ފެތުންތެރިޔާ ‪،2006‬‬ ‫‪ 2013 ،2012‬ވަނަ އަހަރު ހޯދުން‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ބެސްޓް ސީނިއަރ މޭލް ސްވިމަރ އޮފް ދަ‬ ‫އިޔަރ ‪.2013‬‬ ‫‪ÑÑ‬ސްރީލަންކާގައި ބޭއްވި އޭޝިއަން އެކްއެޓިކް‬ ‫ޗެމްޕިއަންޝިޕް ‪ 2016‬އިން ‪4X100‬‬ ‫މިކްސް ރިލޭއިން ބްރޯންޒް މެޑެލް‪.‬‬

‫‪ÑÑ‬ޤައުމީ ފެންވަރުގެ މުބާރާތްތަކުންނާއި ރޭސްތަކުން ‪ 11‬ރަން‬ ‫މެޑެލް‪ 6 ،‬ރިހި މެޑެލް އަދި ‪ 6‬ލޯ މެޑެލް ހޯދައިފައިވޭ‪ .‬މީގެ‬ ‫ތެރޭގައި ދުވުމުގެ އިތުރުން‪ ،‬ޖުވެލިންގ އުކައިގެން ހޯދާފައިވާ‬ ‫މެޑެލްތައްވެސް ހިމެނޭ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި ރާއްޖެ ތަމްސީލުކޮށްދީ ރީތި ނަން‬ ‫ހޯދައިދީފައިވޭ‪.‬‬ ‫‪ÑÑ‬ލަންކާ ފްރެންޑްޝިޕް ރަން ‪2008‬ގެ (‪ 5‬ކިލޯމީޓަރ) ދުވުމުން‬ ‫‪ 2‬ވަނަ ހޯދި‪.‬‬ ‫ނ ޗެމްޕިއަން ޝިޕް ‪2013-‬‬ ‫‪ 20ÑÑ‬ވަނަ އޭޝިއަން ޓްރައިތުލޯ ް‬ ‫ން ‪ 3‬ވަނަ ރާއްޖެއަށް ހޯދައިދިން‪.‬‬

162

163

‫އަންހެން މެރީންސް‬

‫ޯކޕްރަލް ޒިމްނާ އަދުނާން‬

‫ޕްރައިވެޓް ޝަހުފާ ޝިއުތު‬

‫ކުރާ ކޮންމެ ކަމެއްވެސް ޤާބިލުކަމާއެކު އެންމެ ރަނގަޅަށް‪،‬‬ ‫އެންމެ މޮޅަށް ކުރުމުގެ ޢަޒުމުގައި މަސައްކަތް ކުރަމުންދާ މެރީންސްގެ‬ ‫ސަފުތަކުގައި ޚިދުމަތް ކުރުމުގެ ފަޚުރު މިހާތަނަށް ހޯއްދަވާފައިވަނީ ދެ‬ ‫ބޭކަބަލެކެވެ‪ .‬އެއީ ކޯޕްރަލް ޒިމްނާ އަދުނާން އާއި‪ ،‬ޕްރައިވެޓް ޝަހުފާ‬ ‫ޝިއުތު އެވެ‪.‬‬ ‫ކޯޕްރަލް ޒިމްނާ އަދުނާން ވަނީ ސިފައިންގެ އަސާސީ ތަމްރީނުގެ‬ ‫އިތުރުން ސްޕެޝަލް ޓާސްކް ފޯސް ތަމްރީން ކޯސް ‪ 2009‬ވަނަ އަހަރު‬ ‫ފުރިހަމަކޮށްފައެވެ‪.‬އޭނާ އަކީ ސިފައިންގެ ‪ 53‬ވަނަ އަސާސީ ތަމްރީނު‬ ‫ކޯހުގެ އެންމެ މޮޅު އަންހެން ދަރިވަރެވެ‪ .‬ކުޅިވަރުގެ ކާމިޔާބީތަކުގެ ތެރޭގައި‬ ‫‪ 20‬ވަނަ ޤައުމީ ކަސްރަތު މުބާރާތުން ހޯދި ކާމިޔާބީ ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ‪ .‬އެ‬ ‫މުބާރާތުން އަންހެނުންގެ ބައިން ‪ 400x4‬މީޓަރ ދުވުމުންނާއި އަންހެނުންގެ‬ ‫‪ 800‬މީޓަރ ދުވުމުން ‪ 03‬ވަނަ ހޯދާފައިވެއެވެ‪ .‬ކޯޕްރަލް ޒިމްނާ އަދުނާނުގެ‬

‫ޚާއްޞަ މަސައްކަތްތަކަށް ބަލާއިރު‪ ،‬އޮފިސަރ‬ ‫ކެންޑިޑޭޓް ކޯސް ‪ 01‬ގައި މޭމްއެއްގެ ގޮތުގައި‬ ‫މަސައްކަތް ކުރުމާއި‪ ،‬މާލޭ އޭރިއާގެ ޚާއްޞަ‬ ‫އޮޕަރޭޝަން ‪2015‬ގެ ބްރިކް ކޮމާންޑަރެއްގެ‬ ‫ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރުމާއި‪ 2004 ،‬ވަނަ‬ ‫އަހަރު ކުރިމަތިވި ސުނާމީ ކާރިސާގައި ގެދޮރު‬ ‫ގެއްލުނު ތ‪ .‬ވިލިފުށީ ރައްޔިތުން ތ‪ .‬ބުރުނިން‪،‬‬ ‫ވިލުފުށްޓަށް ބަދަލުކުރުމަށް ސިފައިން ހިންގި‬ ‫"އޮޕަރޭޝަން ވިލިފުށި"ގައި ބައިވެރިވުން‬ ‫ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ‪.‬‬ ‫ޕްރައިވެޓް ޝަހުފާ ޝިއުތު ވަނީ‬ ‫ސިފައިންގެ އަސާސީ ތަމްރީނު ކޯސް ފުރިހަމަ‬ ‫ކޮށްފައެވެ‪ .‬ޕްރައިވެޓް ޝަހުފާ ޝިއުތު‬ ‫ކޮށްފައިވާ ޚާއްޞަ މަސައްކަތް މަސައްކަތްތަކުގެ‬ ‫ތެރޭގައި މާލޭ އޭރިއާއިން ހިންގި ލީޑަރ ޝިޕް‬ ‫ޕްރޮގްރާމް ތަކުގައި ބައިވެރިވުން ހިމެނެއެވެ‪.‬‬ ‫މިގޮތުން ތާޖުއްދީނު ސްކޫލްގައި ހިންގި‬ ‫ޕްރޮގްރާމްގެ ފީމޭލް ސްޓޫޑަންޓް އިންޗާރޖްކަން‪،‬‬ ‫އދ‪ .‬އަތޮޅު ތަޢުލީމީ މަރުކަޒާއި މުހިއްބުއްދީން‬ ‫ސްކޫލާއި‪ ،‬އެންޓިކޮރަޕްޝަން ކޮމިޝަންގެ‬ ‫މުވައްޒަފުންނަށް ހިންގި ޕްރޮގްރާމުގެ ފީމޭލް‬ ‫އިންސްޓްރަކްޓަރ ކަން ކުރުން ހިމެނެއެވެ‪.‬‬

‫ބާބު ‪8-‬‬

‫ހިންގުމުގެ ދާއިރާ‬

‫މެރިން ކޯރގެ އޮނިގަނޑު‬

‫ހިންގުމުގެ ނިޒާމަށް އައި ބަދަލުތައް‬ ‫‪ 2009‬މާރިޗު ‪ 15‬ވަނަ ދުވަހު މެރިން ކޯރ އުފައްދަވައި‪ ،‬މެރިން ކޯރ‬ ‫ހަރުދަނާ ކުރެއްވުމުގެ މަސައްކަތް އައީ ކުރެވެމުންނެވެ‪ .‬ހިންގުމުގައި ދިމާވާ މައްސަލަތައް‬ ‫ދެނެގަނެ ރަނގަޅުކުރަމުން‪ ،‬އެކުލަވާލަންޖެހޭ އިދާރީ ލިޔުންތަކާއި ޕްރޮސީޖާތައް ތައްޔާރުކޮށް‬ ‫ތަންފީޒު ކުރަމުންނެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރ އުފެއްދެވުމާއެކު މެރިން ކޯރގައި ހުންނަވާ އެންމެ އިސް‬ ‫ކޮމާންޑަރުގެ މަޤާމުގެ ނަމެއް ކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވީ ކޮމަޑާންޓެވެ‪ .‬ކޮމަޑާންޓް މެރިން ކޯރ‪،‬‬ ‫އޭރު ހަމަޖައްސަވާފައިވަނީ "ޕްރިންސިޕަލް އެޑްވައިޒަރ އޮން ލޭންޑް ފޯސަސް"ގެ ގޮތުގައެވެ‪.‬‬ ‫ކޮމަޑާންޓްގެ އިރުޝާދާއެކު މެރިން ކޯރ ހިންގެވުމުގެ ހުރިހާ ޒިންމާތަކެއް އަދާކުރައްވަން‬ ‫ހަމަޖެއްސެވި މަޤާމަކީ މެރިން ކޯރގެ ޑައިރެކްޓަރެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ފުރަތަމަ ކޮމަޑާންޓަކަށް‬ ‫ހަމަޖެއްސެވީ މިހާރުގެ ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ޑައިރެކްޓަރަކަށް ހަމަޖެއްސެވީ މެރިން ކޯރގެ މިހާރުގެ ޕްރިންސިޕަލް‬ ‫ޑައިރެކްޓަރ ކާނަލް ޢަބްދުއްރަޢޫފެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒުގެ މައިގަނޑު ޒިންމާއަކީ މެރީންސްއަކީ ތަޢްލީމާއި‬ ‫ތަމްރީން ލިބިފައިވާ ބަޔަކަށް ހަދައި ދެމެހެއްޓުމަށް ބޭނުންވާ އިސްތިރާޖީތައް ރާވައި‬ ‫އެއާއި އެއްގޮތަށް މެރީންސް ތަރައްޤީ ކުރުމެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ މައިގަނޑު އަސާސްތަކާއި‬ ‫އޮޕަރޭޝަނަލް އަދި އެޑްމިނިސްޓްރޭޓިވް ފަލްޞަފާ އާއި ސިޔާސަތުތައް ކަޑައަޅައި އިކްއިޕް‬ ‫ކޮށްދިނުމެވެ‪ .‬މެރީންސް ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓްތަކުގެ އޮޕަރޭޝަނަލް ކޮންޓްރޯލް އޮންނަނީ އެ‬ ‫އެމްޑީޔޫއެއް ޑިޕްލޯއި ކުރެވިފައިވާ އޭރިއާ ކޮމާންޑަކަށެވެ‪.‬‬

‫‪a a‬ސިފައިންގެ އިދާރީ ހިންގުން ހަރުދަނާ ކުރުމަށްޓަކައި މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސްގެ އޮނިގަނޑަށް މިނިސްޓަރ‬ ‫އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ ‪ 2014‬ޖެނުއަރީ ‪ 1‬ވަނަ ދުވަހު ގެންނެވި ބަދަލުގައި އެމްއެންޑީއެފް މެރިން‬ ‫ކޯރގެ އޮނިގަނޑު ހަމަޖައްސަވާފައިވާގޮތް‪.‬‬

‫‪166‬‬

‫‪ 2009‬މޭ ‪ 27‬ވަނަ ދުވަހު މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް‬ ‫ސެކިއުރިޓީން އެމްއެންޑީއެފްއާ ހަވާލުކުރެއްވި ސްޓްރެޓެޖިކް ޑިފެންސް ޑައިރެކްޓިވްގެ‬ ‫ދަށުން ‪ 2009‬ޖޫން ‪ 01‬ވަނަ ދުވަހުން ފެށިގެން މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް‬ ‫ފޯސްގެ ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ ނަން‪ ،‬އިންޓެގްރޭޓެޑް ހެޑްކްއޯޓާރޒް އެމްއެންޑީއެފްގެ ނަމަށް‬

‫ބަދަލުކުރެއްވިއެވެ‪ .‬މި ބަދަލާއެކު މެރިން ކޯރގެ ނަން "އިންޓެގްރޭޓެޑް ހެޑްކްއޯޓާރޒް‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް ‪ -‬މެރިން ކޯރ ވިންގ"ގެ ނަމަށް ނަން ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އެ ދުވަހު މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް‪2‬ގެ ނަން "މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް ޔުނިޓް ‪"1‬ގެ ނަމަށް‬ ‫ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އަދި ރެޕިޑް ރިއެކްޝަން ގްރޫޕް ‪2‬ގެ ނަން‪" ،‬މެރިން ޑިޕްލޯއިމަންޓް‬ ‫ޔުނިޓް ‪"2‬ގެ ނަމަށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪( .‬އޯޑަރ‪ )2009/38 :‬މެރިން ކޯރ ވިންގުގެ‬ ‫ހެޑްކްއޯޓާރޒް އެންމެ ފުރަތަމަ ޤާއިމު ކުރެވުނީ ބަންޑާރަކޮށީގެ ހުޅަގުކޮޅުގައި ހުންނަ ‪9‬‬ ‫ބުރި ޢިމާރާތުގެ ‪ 5‬ވަނަ ފަންގިފިލާގައެވެ‪.‬‬ ‫‪ 2012‬ޖެނުއަރީ ‪ 16‬ވަނަ ދުވަހު އިސްލާހު ކުރައްވައި އަލުން‬ ‫ނެރުއްވި ސްޓެރެޓެޖިކް ޑިފެންސް ޑައިރެކްޓިވްގައި ދިފާޢީ ބާރެއްގެ ގޮތުގައި "މެރިން‬ ‫ކޯރ" ކަނޑައަޅުއްވައި‪ ،‬މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒަކީ އެމްއެންޑީއެފް އިންޓެގްރޭޓެޑް‬ ‫ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ ގޮތުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪ .‬އަދި މި‬ ‫ހެޑްކްއޯޓާރޒް ހެޑް ކުރައްވާނީ ކޮމަޑާންޓް މެރިން ކޯރ ކަމުގައި ހަމަޖެއްސެވިއެވެ‪.‬‬ ‫މި ބަދަލާއެކު ‪ 2012‬ޖޫން ‪ 24‬ވަނަ ދުވަހު ބަންޑާރަކޮށި ‪ 9‬ބުރި އިމާރާތުގެ ‪5‬‬ ‫ވަނަ ފަންގިފިލާގައި މަސައްކަތްކުރަމުންދިޔަ މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ މަސައްކަތްތައް‬ ‫އިންޓެގްރޭޓެޑް ހެޑްކްއޯޓާރޒްގެ ބައު އިމާރާތުގެ ތިންވަނަ ފަންގިފިލާއަށް ބަދަލުކުރިއެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރ ހެޑްކްއޯޓާރޒް މިހާރުވެސް ހިންގަމުންދަނީ އެ ތަނުގައެވެ‪" .‬ކޮމަޑާންޓް މެރިން‬ ‫ކޯރ"ގެ މަޤާމުގެ ނަން "ކޮމާންޑަރ މެރިން ކޯރ" އަށް ބަދަލު ކުރެއްވީ ‪ 2014‬ޖަނަވަރީ‬ ‫‪ 01‬ވަނަ ދުވަހު އެމްއެންޑީއެފްގެ އިދާރީ އޮނިގަނޑަށް މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް‬ ‫އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީ ގެންނެނވި ބަދަލުގެ ތެރޭގައެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ މިހާރުގެ‬ ‫އޮނިގަނޑަކީ މިނިސްޓަރ އޮފް ޑިފެންސް އެންޑް ނޭޝަނަލް ސެކިއުރިޓީން އެމްއެންޑީއެފްގެ‬ ‫އިދާރީ ހިންގުން ހަރުދަނާ ކުރެއްވުމަށްޓަކައި ގެންނެވި ބަދަލުތަކުގެ ތެރޭގައި އެ ދުވަހު‬ ‫ބަދަލު ގެންނަވައި ހަމަޖެއްސެވި އޮނިގަނޑެކެވެ‪( .‬އޯޑަރ‪)01/2014 :‬‬

‫‪a a‬މެރިން ކޯރގެ ފުރަތަމަ ކޮމަޑާންޓްގެ ހައިސިއްޔަތުން ހަރުދަނާ ބިންގަލެއްގެ މަތީގައި ޒަމާނީ އަސްކަރީ ސިފަތަކާއެކު މެރިން ކޯރ‬ ‫ބައްޓަން ކުރައްވައި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ މިޝަން ހާސިލުކުރުމަށް ބޭނުންވާނެ ލަނޑުދަނޑިތައް ކަނޑައަޅުއްވައި‪ ،‬އެ ލަނޑުދަނޑިތައް‬ ‫ކާމިޔާބު ކުރެއްވުމަށް ބޭނުންވާނެ ޕްރޮސީޖަރތަކާއި‪ ،‬އެސްއޯޕީތައް ނެރުއްވައި‪ ،‬މެރިން ކޯރގެ ކުރިމަގު ބިނާކުރެއްވުމަށް‬ ‫ކޮށްދެއްވާފައިވާ އަގުހުރި މަސައްކަތުގެ އަގު ވަޒަން ކުރުމުގެ ގޮތުން މެރިން ކޯރގެ ފުރަތަމަ ކޮމަޑާންޓުގެ މަޤާމު އަދާކުރެއްވި‬ ‫ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމަށް މެރިން ކޯރ އިން ހަނދާނީ ފިލައެއް ‪ 2016‬ވަނަ އަހަރުގެ‬ ‫"މެރީންސްޑޭ"ގައި ވަނީ އަރުވާފައި‪.‬‬

‫‪167‬‬

‫މެރިންސް ޯހދާފައިވާ ކުޅިވަރުގެ ކާމިޔާބީ‬ ‫‪ 2009ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި މިސްޓަރ އެމްއެންޑީއެފް މުބާރާތުން ބެސްޓް ޔުނިޓް‬ ‫‪ 2010ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި މިސްޓަރ އެމްއެންޑީއެފް މުބާރާތުން ބެސްޓް ޔުނިޓް‬ ‫‪ 2010ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު އެމްއެންޑީއެފް އިންޓަރ ޔުނިޓް ވޮލީބޯޅަ މުބާރާތުން ރަނަރަޕް‪.‬‬ ‫ށ ‪2010‬‬ ‫ގ ތަށްޓަ ް‬ ‫‪ÑÑ‬އަލްމަރުޙޫމް މޭޖަރ އިނގިރޭސި ޢުމަރުމަނިކުގެ ހަނދާނީ ވާދައި ެ‬ ‫ގ ދެވަނަ‬ ‫ތ އެކެއް ެ‬ ‫ނ ‪ 27‬އަށް ބޭއްވި ސިފައިންގެ ބަޑިމުބާރާތުގެ ގިން ި‬ ‫މާރިޗު ‪ް 13‬‬ ‫ޔުނިޓް‪.‬‬ ‫‪ 2010ÑÑ‬އޭޕްރީލް ‪ 2‬ން ‪ 15‬އަށް ސިފައިންގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާގެ ވާދައިގެ‬ ‫ތަށްޓަށް ބޭއްވި ‪ 11‬ވަނަ ހެވިކަމުގެ މުބާރާތުން އެއް ވަނަ‪ .‬މި މުބާރާތުން‬ ‫ހެވިކަމަށް އެންމެ މޮޅު މީހަކަށް ހޮވުނީ މެރިން ކޯރގެ ޕްރައިވެޓް އަޙްމަދު މަޙުޒޫމް‪.‬‬ ‫ދެވަނަ ހާސިލުކުރީ މެރިން ކޯރގެ ޕްރައިވެޓް އިބްރާހީމް ޢަލީ‪ .‬ތިންވަނަ ހާސިލުކުރީ‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ކޯޕްރަލް ޢަބްދުލް މުޙްސިން‪.‬‬ ‫ރ ބޭއްވި އިންޓަރ ޔުނިޓް ‪ 14‬ވަނަ ވޮލީބޯޅަ މުބާރާތުގެ‬ ‫‪ 2011ÑÑ‬ވަނަ އަހަ ު‬ ‫ނގެ ޗެމްޕިއަންކަން‪.‬‬ ‫ޕްރިމިއަރ ޑިވިޝަ ް‬ ‫‪ 2014ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އިންޓަރ ޔުނިޓް ބާސްކެޓް ބޯޅަ މުބާރާތުން ޗެމްޕިއަން‬ ‫ޓީމް‪.‬‬ ‫‪ 2016ÑÑ‬ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އިންޓަރ ޔުނިޓް ބާސްކެޓް ބޯޅަ މުބާރާތުން ޗެމްޕިއަން‬ ‫ޓީމް‪.‬‬

‫‪168‬‬

‫‪ 2017ÑÑ‬މާރިޗު ‪ 04‬ން ‪ 12‬އަށް ސިފައިންގެ އެންމެ މަތީ ވެރިޔާގެ ވާދައިގެ ތަށްޓަށް‬ ‫ބޭއްވި ‪ 12‬ވަނަ ހެވިކަމުގެ މުބާރާތުން އެއް ވަނަ‪ .‬މި މުބާރާތުގެ ސިންކްރޮނައިޒްޑް‬ ‫ޑްރިލްގެ ބައިންނާއި ބަލާފާސްކުރުމުގެ ބައިން ވެސް އެއްވަނަ ހޯދީ މެރިން ކޯރގެ ގެމަ‪.‬‬ ‫މި މުބާރާތުން ހެވިކަމަށް އެންމެ މޮޅު މީހަކަށް ހޮވުނީ މެރިން ކޯރގެ ކޯޕްރަލް ޙަސަން‬ ‫ޝފާޢު‪ .‬މި މުބާރާތުގެ އެންމެ މޮޅު ތިން ވަނަ މެހިތަރަކަށް ހޮވުނީ މެރިން ކޯރގެ ގެމައިގެ‬ ‫ި‬ ‫މެހިތަރު ސްޓާފް ސާރޖަންޓް ޢަބްދުލް މުޙްސިން‪ .‬މި މުބާރާތުގެ ހެވިކަމަށް އެންމެ މޮޅު‬ ‫‪ 10‬މީހުންގެ ތެރޭގައި މެރިން ކޯރގެ ‪ 6‬ބޭކަލަކު ހިމެނިފައިވޭ‪ .‬އެއީ ހެވިކަމަށް އެންމެ މޮޅު‬ ‫މީހަކަށް ހޮވުނު ކޯޕްރަލް ޙަސަން ޝިފާޢު‪ ،‬ސާރޖަންޓް ޝަމްހީދު ރަޝީދު (‪ 4‬ވަނަ)‪،‬‬ ‫ކޯޕްރަލް ޙުސައިން ރާފިޢު އިބްރާހީމް އަޙްމަދު (‪ 6‬ވަނަ)‪ ،‬ޕްރައިވެޓް ޙުސައިން އަޔާޒް‬ ‫ޚަލީލް (‪ 7‬ވަނަ)‪ ،‬ކޯޕްރަލް ބުންޔާމީން ޔޫސުފް (‪ 8‬ވަނަ)‪ ،‬ލާންސް ކޯޕްރަލް އިރުފާން‬ ‫ޢަބްދުﷲ (‪ 9‬ވަނަ)‪.‬‬

169

170

171

172

173

ް‫ ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމ‬:ް‫ލަވައިގެ ކޮންސެޕްޓ‬ÑÑ

ަ‫މެރިން ކޯރ ލަވ‬

)761 :‫ ޖަޢުފަރު ޢަބްދުއްރަޙްމާން (ސނ‬3 ‫ ވޮރަންޓް އޮފިސަރ‬:ް‫ލަވައިގެ ޅެނ‬ÑÑ )4386 :‫ ޢަބްދުﷲ އިލްޙާމް (ސނ‬1 ‫ ވއ‬:ް‫ ލަވައިގެ މިއުޒިކ‬/ )1551:‫ މޭޖަރ ޢަލި މަނިކު (ސނ‬:ު‫ލަވައިގެ ރާގ‬ÑÑ ީ‫ޤައުމަށްޓަކާ – އެންމެން އެކީ – ޤުރުބާންވެދާން – ކެރިގެންވަނ‬ ީ‫ތެދުވެރިކަމާ އެކު އިސްނަގާ ޚިދުމަތުގާ ގުޅިގެން އެކ‬ ް‫ޤައުމީ ނިޝާނަށް ޙުރުމަތާ އުފްޤުން ވިދާހެން ވިހުރާލަމުނ‬

Marine Corps Song

ީ‫ޤައުމަށް މެރިންކޯރ ޚިދުމަތް ކުރާނީ! ރޫޙާއެކީ – ރޫޙާއެކ‬

For the Nation, we all are together to sacrifice with valor Initiating with Loyalty and Unity in service With respect to our national flag waving in the horizon Marine Corps serves the nation with spirit and with spirit Marine Corps is ready to shine with excellent discipline, And adhere to the excellent manners with strength and with strength To protect the citizens from any situation that they face, We sacrifice our soul and body, gladly and gladly In the role of defending our nation, to tranquil our nation, We clear the path, wisely and wisely Inspiring from the valor of the Ghaazee Radhun and Huravee, We fight for our nation, proudly and proudly

ާ‫މަތިވެރިވިސުލޫކުން ނަންވިދާ ބަޔަކަށް މެރިންކޯރ ވާންއަތުގުޅ‬ ީ‫ ޢަޒުމާއެކ‬-ީ‫ބޯލަނބާނީ! ޢަޒުމާއެކ‬

ް‫އުޞޫލަށ‬

ި‫މަތިވެރިވ‬

ާ‫ކުރިމަތިވެދާހާ ކަންކަމުން ފަރުދުން ޙިމާޔަތް ކޮށްދިނުމުގ‬ ީ‫ އުފަލާއެކ‬-ީ‫ނަފުސާއި ޖާނުން ޤުރުބާންވެ ދޭނީ! އުފަލާއެކ‬ ާ‫ޤައުމީދިފާޢީ ދައުރުގާ ޤައުމަށް އަމާންކަން ފަހިވާނެހ‬ ީ‫ފިކުރާއެކީ – ފިކުރާއެކ‬

!ީ‫މަގުތަށް ކޮށާލާ އަލިކޮށްލަ ދޭނ‬

ް‫ ހުރަވީގެމާތް ހިތްވަރުފުޅުން ހިތްވަރުހޯދަމުނ‬،ް‫ޣާޒީރަދުނ‬ ީ‫ ފަޚުރާއެކ‬-ީ‫ޖިހާދޭ! ފަޚުރާއެކ‬

ީ‫ކޮށް ދޭނ‬

ާ‫ޤައުމަށްޓަކ‬

174

‫މެރިން ކޯރ ވޮރިއަރ ސޯންގ‬

‫‪ÑÑ‬ލަވައިގެ ޅެން‪ :‬ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު (ސނ‪)2490 :‬‬ ‫‪ÑÑ‬ލަވައިގެ ރާގު‪ :‬ވއ‪ 1‬ޔޫސުފް ޝިމާޒް (ސނ‪)3519 :‬‬

‫އަހަރެން މިއީ މެރިން އެއް‪ ،‬އަހަރެންގެ ލޭ ދީނަށްޓަކައި‬

‫ ‬

‫އަމަނާއަމާންކަން ރާއްޖެއަށް‪ ،‬އެއްގަމުގެ ލަޝްކަރުގާ ސިފައިން‬

‫އަހަރެން ހުރީ ތައްޔާރުގައި‪ ،‬އަހަރެންގެ މޭ ޤައުމަށްޓަކައި‬

‫ ‬

‫ދަމަހައްޓަމުން ކަނޑުވައިތެރޭ ޢަޒުމާއެކީ ހުންނާނަމޭ‬

‫އަހަރެން ފަހެއް ނުޖެހޭނަމޭ‪ ،‬މި ޖިހާދުގައި ވަޠަނަށްޓަކައި‬ ‫އަހަރެންގެ ހުރީ ދިވެހި ޖޯޝް‪ ،‬ޚިދުމަތް ކުރަން ޤައުމަށްޓަކައި‬ ‫ނަފްސާއި ޖިސްމުން ބާރުލާ‪ ،‬ދުޝްމަން ތަކުން ނައްތާނަމޭ‬

‫ހަނގުރާމަ ވެރިއެއް ފަޚުރުގައި‪ ،‬މިއްޔޭ މަގޭ ލަވަ އަސްލުގައި‬

‫އަމުރާއި އޯޑަރު ދޭ ހިނދުން‪ ،‬ތަންފީޒުކޮށް ނިންމާނަމޭ‬

‫އިދިކީލި ހުރިހާ ރޭވުމެއް‪ ،‬ޤައުމަށްޓަކައި ނައްތާލުމަށް‬

‫ ‬

‫ފިކުރީ ގޮތުން ބަލިކޮށްލުމަށް ފުރުސަތު މަށެއް ނުމެދޭނަމޭ‬

‫ ‬

‫މިކުރާ ޖިހާދަށް ނަޞްރުދޭން‪ ،‬ބިންގަނޑު ލެއިން ތެންމާނަމޭ‬

‫ހަނގުރާމަ ވެރިއެއް ފަޚުރުގައި‪ ،‬މިއްޔޭ މަގޭ ލަވަ އަސްލުގައި‬ ‫ވަޙީގެ ބަސްފުޅަށް ހިތުގައި‪ ،‬ޔަގީންކަން އަބަދު ބާއްވާށޭ‬

‫އަހަރެންގެ ހުރީ ދިވެހި ޖޯޝް‪ ،‬ޚިދުމަތް ކުރަން ޤައުމަށްޓަކައި‬ ‫ހަނގުރާމަ ވެރިއެއް ފަޚުރުގައި‪ ،‬މިއްޔޭ މަގޭ ލަވަ އަސްލުގައި‬

‫ޝަހީދުންނީ މަރުވެދާނޭ‪ ،‬ބައެއް ނޫންކަން މަށަށް އެގެޔޭ‬ ‫ ‬

‫ދަނީ އިސް އުފުލަމުން ކެރިގެން‪ ،‬ދިފާޢީ ލަޝްކަރުގެ ކުރިއަށް‬

‫ ‬

‫ވަނީ ޖަންނަތުގެ މާތް ނިޢުމަތް‪ ،‬އަބަދުވެސް ހިތް މަގޭ ބުނެޔޭ‬

‫ޣާޒީ ރަދުން ދެއްކެވި މަގުން‪ ،‬ދިއުމަށް އަމާޒު ހިފާނަމޭ‬ ‫މާޒީގެ އަބުޠާލުން ފަދައިން‪ ،‬ހިނގުމަށް ފަހެއް ނުޖެހޭނަމޭ‬

‫އަހަރެންގެ ހުރީ ދިވެހި ޖޯޝް‪ ،‬ޚިދުމަތް ކުރަން ޤައުމަށްޓަކައި‬

‫ ‬

‫ގާތީ މަރޭ މި ޖިހާދުގައި‪ ،‬އެނގިގެން ބަޑިން ހަމަލާ ދެމުން‬

‫ހަނގުރާމަ ވެރިއެއް ފަޚުރުގައި‪ ،‬މިއްޔޭ މަގޭ ލަވަ އަސްލުގައި‬

‫ ‬

‫ވާތީ ފަޚުރު މިނިވަންކަމަށް‪ ،‬ނަޞްރާ ފަތަޙަ ހޯދާނަމޭ‬

‫އިދިކީލި ހުރިހާ ރޭވުމެއް‪ ،‬ޤައުމަށްޓަކައި ނައްތާލުމަށް‬

‫ދުޝްމިނު ތަކުން ނެތިކޮށްލުމަށް‪ ،‬ކެތްމަދުވެފައި ބިރުތައް ފިލާ‬

‫ހުއްރާ! ހުއްރާ! އަހަރެންގެ ލޭ ދީނަށްޓަކައި‬

‫ހުސްކޮށް ނަފްސު ޤައުމަށްޓަކައި‪ ،‬ފަހަތަށް ހިލާ ނުޖެހޭނަމޭ‬

‫ ‬ ‫ހަނގުރާމަ ވެރިއެއް ފަޚުރުގައި‪ ،‬މިއްޔޭ މަގޭ ލަވަ އަސްލުގައި‬

‫‪175‬‬

‫ކޮމާންޑަރުން‬

‫މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް‬

‫‪ 15‬މާރިޗު ‪ 21 - 2009‬އެޕްރީލް ‪2010‬‬

‫ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް މޭޖަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝިޔާމް (ސނ‪ )941 :‬އަކީ‬ ‫މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސްގައި މެރިން ކޯރ އުފައްދަވައި‪ ،‬ފުރަތަމަ‬ ‫އިސް ކުރެއްވި މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓެވެ‪ .‬އޭރު މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރުގެ‬ ‫މަޤާމުގެ ނަމަކީ "ކޮމަޑާންޓް" އެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓްކަން މޭޖަރ ޖެނެރަލް‬ ‫އަޙްމަދު ޝިޔާމް އަދާކުރެއްވީ ‪ 15‬މާރިޗް ‪ 2009‬އިން ‪ 21‬އެޕްރީލް ‪2010‬‬ ‫އަށެވެ‪ .‬އޭރު ހުންނެވީ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ރޭންކުގައެވެ‪.‬‬

‫‪176‬‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު‬ ‫‪ 21‬އެޕްރީލް ‪ 09 - 2010‬ޖަނަވަރީ ‪2012‬‬

‫ވައިސް ޗީފް އޮފް ޑިފެންސް ފޯސް ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު (ސނ‪:‬‬ ‫‪ )873‬އަކީ މެރިން ކޯރއަށް ‪ 02‬ވަނަ އަށް އިސް ކުރެއްވި ކޮމަޑާންޓެވެ‪ .‬މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓްގެ މަޤާމު ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް އަޙްމަދު ޝާހިދު އަދާކުރެއްވީ‬ ‫‪ 21‬އެޕްރީލް ‪ 2010‬ން ‪ 09‬ޖަނަވަރީ ‪ 2012‬އަށެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް އަޙްމަދު ނިލާމް‬ ‫‪ 10‬ޖަނަވަރީ ‪ 17 - 2012‬ފެބުރުވަރީ ‪2013‬‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް‬ ‫‪ 18‬ފެބުރުވަރީ ‪ 30 - 2013‬ނޮވެންބަރު ‪2013‬‬

‫‪ 01‬ޖަނަވަރީ ‪ 2014‬އިން ފެށިގެން‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަބްދުﷲ ޝަމާލް (‪)1089‬‬ ‫މެރިން ކޯރގައި ޚިދުމަތް ކުރެއްވީ އެކްޓިންގ ކޮމަޑާންޓްގެ‬ ‫މަޤާމުގައެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ އެކްޓިންގ ކޮމަޑާންޓްގެ‬ ‫މަޤާމު އަދާކުރެއްވީ ‪ 18‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2013‬އިން ‪30‬‬ ‫ނޮވެންބަރު ‪ 2013‬އަށެވެ‪.‬‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު (ސނ‪:‬‬ ‫‪ )1049‬އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރުގެ‬ ‫މަޤާމަށް އިސް ކުރެއްވީ ‪ 01‬ޖަނަވަރީ ‪2014‬‬ ‫ގައެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރުގެ މަޤާމުގެ ނަން‬ ‫"މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑަރ" މި ނަމަށް ބަދަލު‬ ‫ކުރެއްވިފަހުން އެ މަޤާމު އަދާ ކުރައްވާ ފުރަތަމަ‬ ‫ބޭފުޅަކީ ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރެވެ‪.‬‬

‫(އެކްޓިންގ ކޮމަޑާންޓް)‬

‫ކާނަލް އަޙްމަދު ނިލާމް (ސނ‪ )964 :‬އަކީ މެރިން‬ ‫ކޯރއަށް ‪ 03‬ވަނައަށް އިސް ކުރެއްވި ކޮމަޑާންޓެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ކޮމަޑާންޓްގެ މަޤާމު ކާނަލް އަޙްމަދު‬ ‫ނިލާމް އަދާކުރެއްވީ ‪ 10‬ޖަނަވަރީ ‪ 2012‬ން ‪17‬‬ ‫ފެބުރުވަރީ ‪ 2013‬އަށެވެ‪ .‬އޭރު ހުންނެވީ ބްރިގޭޑިއަރ‬ ‫ޖެނެރަލް ރޭންކުގައެވެ‪.‬‬

‫ބްރިގޭޑިއަރ ޖެނެރަލް ޢަލީ ޒުހައިރު‬

‫‪177‬‬

‫ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރުން ‪ /‬ޑައިރެކްޓަރުން‬

‫‪178‬‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުއް ރައޫފް‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމް‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުއް ރައޫފް (ސނ‪ )2108 :‬އަކީ‬ ‫މެރިން ކޯރ އަށް އިސް ކުރެއްވި ފުރަތަމަ‬ ‫ޑައިރެކްޓަރެވެ‪ .‬އެ މަޤާމު ފުރުއްވީ ‪ 15‬މާރިޗު‬ ‫‪ 2009‬ން ‪ 21‬އެޕްރީލް ‪ 2010‬އަށެވެ‪.‬‬ ‫އޭރު ހުންނެވީ މޭޖަރ ރޭންކުގައެވެ‪ .‬ކާނަލް‬ ‫ޢަބްދުއްރަޢޫފަށް މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް‬ ‫ޑައިރެކްޓަރުކަން ދެއްވީ ‪ 17‬ޖަނަވަރީ ‪2016‬‬ ‫ގައެވެ‪ .‬މިހާރު ކާނަލް ޢަބްދުއްރަޢޫފަކީ މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރުގެ އިތުރުން‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާގެ ކޮމާންޑަރެވެ‪ .‬ކާނަލް‬ ‫ޢަބްދުއްރަޢޫފަކީ މެރިން ކޯރއަށް ‪ 05‬ވަނަ އަށް‬ ‫އިސް ކުރެއްވި ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމް (ސނ‪ )2405 :‬އަކީ މެރިން‬ ‫ކޯރއަށް ދެވަނައަށް އިސްކުރެއްވި ޑައިރެކްޓަރެވެ‪ .‬އެ‬ ‫މަޤާމު ފުރުއްވީ ‪ 21‬އެޕްރީލް ‪ 2009‬ން ‪ 16‬އޮގަސްޓް‬ ‫‪ 2011‬އަށެވެ‪ .‬އޭރު ހުންނެވީ މޭޖަރ ރޭންކުގައެވެ‪.‬‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރުގެ މަޤާމު‬ ‫އަދާކުރެއްވީ ‪ 01‬ޖަނަވަރީ ‪ 2014‬ން ‪ 08‬ފެބުރުވަރީ‬ ‫‪ 2015‬އަށެވެ‪ .‬ކާނަލް ޢަބްދުﷲ އިބްރާހީމްއަކީ މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ‪ 03‬ވަނަ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރެވެ‪.‬‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ އިބްރާހީމް މަޖުދީ‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ އިބްރާހީމް މަޖްދީ‬ ‫(ސނ‪ )1082 :‬ފުރަތަމަ އިސްކުރެއްވީ މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ޑެޕިއުޓީ ޑައިރެކްޓަރުގެ މަޤާމަށެވެ‪ .‬އެ‬ ‫މަޤާމު އަދާކުރެއްވީ ‪ 16‬އޮގަސްޓް ‪ 2011‬ން‬ ‫‪ 06‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2011‬އަށެވެ‪ .‬އޭރު ހުންނެވީ‬ ‫ކެޕްޓަން ރޭންކުގައެވެ‪ .‬މޭޖަރ ރޭންކުގައި މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ‪ 03‬ވަނަ ޑައިރެކްޓަރުކަމަށް އިސްކުރެއްވީ‬ ‫‪ 07‬ސެޕްޓެންބަރު ‪ 2011‬ގައެވެ‪ .‬އެ މަޤާމުގައި‬ ‫‪ 09‬ޖަނަވަރީ ‪ 2012‬އާހަމައަށް ހުންނެވިއެވެ‪.‬‬ ‫އޭގެފަހުން މެރިން ކޯރގެ ‪ 02‬ވަނަ ޕްރިންސިޕަލް‬ ‫ޑައިރެކްޓަރުކަމަށް ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް ނަޞްރުﷲ‬ ‫އިބްރާހީމް މަޖްދީ އިސް ކުރެއްވިއެވެ‪ .‬އެ މަޤާމު‬ ‫އަދާކުރެއްވީ ‪ 20‬އެޕްރީލް ‪ 2012‬ން ‪31‬‬ ‫ޑިސެންބަރު ‪ 2012‬އަށެވެ‪.‬‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް އަޙްމަދު ޣިޔާސް‬

‫ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް އަޙްމަދު ޣިޔާސް (ސނ‪:‬‬ ‫‪ )1546‬އަކީ މެރިން ކޯރ އަށް އިސް ކުރެއްވި‬ ‫ފުރަތަމަ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރެވެ‪ .‬އެ މަޤާމުގައި‬ ‫‪ 10‬ޖަނަވަރީ ‪ 2012‬ން ‪ 13‬ފެބުރުވަރީ ‪2012‬‬ ‫އަށް ހުންނެވިއެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް އިބްރާހީމް ރަޝީދު‬

‫ކާނަލް މުޙައްމަދު މުޚްތާރު‬

‫ކާނަލް އިބްރާހީމް ރަޝީދު (ސނ‪ )1864 :‬އަކީ މެރިން‬ ‫ކޯރ އަށް އިސް ކުރެއްވި ‪ 04‬ވަނަ ޑައިރެކްޓަރެވެ‪ .‬މެރިން‬ ‫ކޯރގެ ޑައިރެކްޓަރުގެ މަޤާމު ކާނަލް އިބްރާހީމް ރަޝީދު‬ ‫އަދާކުރެއްވީ ‪ 14‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2012‬ން ‪ 19‬އެޕްރީލް‬ ‫‪ 2012‬އަށެވެ‪ .‬އޭރު ހުންނެވީ މޭޖަރ ރޭންކުގައެވެ‪.‬‬

‫ކާނަލް މުޙައްމަދު މުޚްތާރު (ސނ‪)1610 :‬‬ ‫މެރިން ކޯރގެ ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރުކަން‬ ‫ކުރެއްވީ ‪ 09‬ފެބުރުވަރީ ‪ 2015‬އިން ‪ 28‬މާރިޗު‬ ‫‪ 2015‬އަށެވެ‪ .‬މިއީ މެރިން ކޯރއަށް ‪ 04‬ވަނަ‬ ‫އަށް އިސް ކުރެއްވި ޕްރިންސިޕަލް ޑައިރެކްޓަރެވެ‪.‬‬

‫‪179‬‬

‫ޮކމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރުން‬

‫ޮވރަންޓް އޮފިސަރ ‪ 4‬ޢަބްދުﷲ ޖާވިދު‬ ‫‪ 18‬އޮގަސްޓް ‪ 08 - 2010‬އޮގަސްޓް ‪2011‬‬

‫ކޮމާންޑް‬ ‫ކޯރގެ‬ ‫މެރިން‬ ‫އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ސާރޖަންޓް މޭޖަރުގެ މަޤާމަށް އެންމެ ފުރަތަމަ‬ ‫އިސް ކުރެއްވީ ވޮރަންޓް އޮފިސަރ ‪ 3‬ޢަބްދުﷲ‬ ‫ޖާވިދު (ސނ‪ ،)1198 :‬އެ މަޤާމުގައި ‪18‬‬ ‫އޮގަސްޓް ‪ 2010‬ން ‪ 08‬އޮގަސްޓް ‪2011‬‬ ‫އަށް ހުންނެވިއެވެ‪ .‬އޭރު ވޮރަންޓް އޮފިސަރ ‪3‬‬ ‫ޢަބްދުﷲ ޖާވިދު ހުންނެވީ ވޮރަންޓް އޮފިސަރ‬ ‫ގްރޭޑް ‪1‬ގެ ރޭންކުގައެވެ‪ .‬މި އެޕޮއިންޓްމަންޓްގައި‬ ‫ހުންނަވަނިކޮށް އެމްއެންޑީއެފްގެ ރޭންކުތަކުގެ‬ ‫އޮނިގަނޑަށް ގެނެވުނު ބަދަލުތަކުގެ ތެރޭގައި‬ ‫ވޮރަންޓް އޮފިސަރ ‪ 3‬ށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪.‬‬

‫‪180‬‬

‫ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޙަސަން ފަޔާޒް‬

‫ޮކމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ އަދުނާން ޢަލީ‬

‫‪ 05‬އޮގަސްޓް ‪ 16 - 2012‬ނޮވެންބަރު ‪2014‬‬

‫‪ 16‬ނޮވެންބަރު ‪ 2014‬އިން ފެށިގެން‬

‫ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޙަސަން ފަޔާޒް (ސނ‪)1412 :‬‬ ‫‪ 2012‬އޮގަސްޓް ‪ 05‬ވަނަ ދުވަހު ސީނިއަރ އެންލިސްޓެޑް‬ ‫ލީޑަރ އެމްއެންޑީއެފް މާލޭ އޭރިއާގެ މަޤާމުން އެކްޓިންގ‬ ‫ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ އޮފް އެމްއެންޑީއެފް މެރިން‬ ‫ކޯރގެ މަޤާމަށް ބަދަލު ކުރެއްވިއެވެ‪ 16 .‬ނޮވެންބަރު‬ ‫‪ 2014‬އަށް ހުންނެވީ މެރިން ކޯރގެ "އެކްޓިންގ‬ ‫ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ"ގެ މަޤާމުގައެވެ‪.‬‬

‫އެމްއެންޑީއެފް މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް‬ ‫މޭޖަރގެ މަޤާމަށް ކޮމާންޑް ސާޜޖަންޓް މޭޖަރ‬ ‫ޢަދުނާން ޢަލީ (ސނ‪ )1368 :‬ހަމަޖެއްސެވީ ‪16‬‬ ‫ނޮވެންބަރު ‪ 2014‬ގައެވެ‪ .‬މެރިން ކޯރގެ ކޮމާންޑް‬ ‫ސާރޖަންޓް މޭޖަރގެ މަޤާމުގައި މިހާރު ހުންނެވީ‬ ‫ކޮމާންޑް ސާރޖަންޓް މޭޖަރ ޢަދުނާން ޢަލީ އެވެ‪.‬‬

181

‫ރިފަރެންސް‬

‫ *އަސްކަރީ ނިޒާމުގެ ފެށުން (‪ .)2009‬މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް‬ ‫ *ތަރައްޤީގެ ދުވެލި ‪ .)2008( ،22‬މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް‬ ‫ *ސިފައިންގޭގައި ހިނގާ މުހިންމު ކަންތައްތައް (‪ / )2016 - 1990‬މީޑިއާ އެންޑް ޕަބްލިޝިންގ ސާރވިސް‪ ،‬އެމްއެންޑީއެފް‬ ‫ *އަސްކަރީ ތާރީޚުގެ ވޮލިއުމް ‪( 3‬އަދި ޗާޕްނުކުރެވޭ)‬