1
Kraniec świata
P
ierwszym dziejopisem Ukrainy był Herodot, zwany ojcem historii. Zaszczyt ten zazwyczaj zarezerwowany jest dla historii krajów i narodów należących do świata śródziemnomorskiego. Ukraina – obszar obejmujący stepy, góry i lasy na północ od Morza Czarnego, zwanego przez Greków Pontos Eukseinos (Morze Gościnne, w zlatynizowanej wersji Pontus Euxinus) – była ważną częścią tego świata, a jej znaczenie miało szczególny charakter. Świat Herodota, skupiony wokół miast-państw starożytnej Grecji, sięgał Egiptu na południu oraz Krymu i Stepu Pontyjskiego na północy. O ile Egipt kojarzono z kulturowym i filozoficznym dziedzictwem wartym studiowania i naśladowania, o tyle ziemie dzisiejszej Ukrainy były w owym czasie kwintesencją pogranicza, gdzie cywilizacja grecka napotykała swoje barbarzyńskie alter ego. Była to pierwsza granica w dziejach polityczno-kulturowego obszaru, który miał zostać nazwany „światem zachodnim”. To właśnie tu Zachód zaczął definiować siebie i swoje przeciwieństwo. Herodot pochodził z Halikarnasu, greckiego miasta w dzisiejszej Turcji. W V wieku p.n.e., kiedy żył, pisał i recytował swoje Dzieje, jego rodzinne miasto znajdowało się pod panowaniem imperium perskiego. Znaczną część życia Herodot spędził w Atenach i południowej Italii, dużo też podróżował po basenie Morza Śródziemnego i Bliskim Wschodzie, odwiedzając m.in. Egipt i Babilon. Choć żywił głęboki podziw dla demokracji ateńskiej i pisał w dialekcie jońskim, jego zainteresowania rozciągały się na cały ówcześnie znany świat. Jego Dzieje, podzielone później na dziewięć
