Badanie czytelności schematu linii tramwajowych w Krakowie

Badanie czytelności schematu linii tramwajowej w Krakowie. autor: Aleksander Kumor Podstawy Badań Wizualnych / wzornictwo 1 rok / 2015-2016 prowadzący: dr Marta Więckowska Zakład Badań Wizualnych i Interakcji / ASP Katowice

1. ZAŁOŻENIA BADANIA Cel badania Badanie ma na celu sprawdzenie jak mapy Krakowskiej sieci tramwajowej sprawdzają się w praktycej. Czy szybko i sprawnie można znaleźć na nich porządane informacje na temat np. linii i przystanków, których potencjalny podróżnik mógłby szukać.

Podczas badania zostały poddane próbie wszelkie, wzbudzające wątpliwości elementy graficzne użyte przez projektanta- ich czytelność, przejrzystosć, a także to czy zachęcają ludzi do kożystania z mapy.

Wszystkie wymienone aspekty zostały sprawdzone za pomocą 3 zestawów pytań. Pierwszy dotyczył wrażeń przed używaniem mapy, drugi składał się z pytań sprawdzających jak użytkownik radzi sobie z planem, a ostatni służył zrozumieniu wrażeń i zdania badanego na temat kożystania ze schematu.

Pytania badawcze - Jak szybko można określić trasę bez przesiadek z przystanku A do przystanku B? - Jak szybko można określić trasę z przesiadkami?

- Jak bardzo mylone są ze sobą linie tramwajowe zaznaczone podobną kolorystyką?

- Czy symbole przedstawiające przystanki jednoierunkowe są zauważalne i zrozumiałe?

Hipotezy - Badany nie będzie dostrzegał oznaczeń przystanków jednokierunkowych - Badany może mieć problem z nachodzącymi się liniami o podobnych odcieniach tego samego koloru - Niewyjaśniony w legendzie, podziemny odcinek trasy o zmienionym odcieniu koloru linii może zmylić badanego, że jest to inna linia tramwajowa

Opis osób badanych Doświadczenie i znajomość miasta -Wszyscy badani są doświadczeni w kożystaniu z komunikacji miejskiej -3 Badanych mieszkało przez jakiś czas na terenie Krakowa i zna dużą część miasta -2 Badanych ma małą wiedze na temat topografii Krakowa

Turysta

Mieszkaniec

- Nie zna topografii miasta - Ma mało informacji o mieście - Prawdopodobnie pierwszym przystankiem z którego zacznie zwiedzanie miasta będzie dworzec - Interesują go obiekty charakterystyczne i zabytki

- zna topografię miasta , nazwy kluczowych przystanków i dzielnic - posiada stałe trasy, którymi dojeżdza do miejsca pracy / szkoły / domu - jest zainteresowany szukaniem skrótów i szybszych połączeń

Płeć

Przedział wiekowy

W Badaniu brali udział: 1 Mężczyzna 4 Kobiety

2 osoby były z przedziału 35-44 lat, pozostałe 3 osoby 15-24 lat,

SCENARIUSZ BADANIA 1 Pierwsze wrażenia Badany ma minute na zapoznanie się z mapą, a nastepnie wypełnia ankiete, gdzie podaje podstawowe dane (wiek, płeć), określa swoją znajomość Krakowa i doświadczenie z komunikacją miejską, a następnie ocenia czytelność i przejrzystość mapy.

2 Wykonywanie poleceń Badany wykonuje 4 zadania związane z wyszukiwaniem przystanków, tras i obiektów na planie. Całość jest nagrywana w postaci video. Zarejestrowany materiał jest niezbędny do przeanalizowania czasu i sprawnosci wykonywanych poleceń.

3 Opinie po użytkowaniu mapy Osoba ma za zadanie wypełnić ankiete, w której opisuje swoje wrażenia po użytkowaniu mapy. Część pytań jest takich samych jak w ankiecie przed badaniem, aby porównać jak zmieniło się nastawienie badanego .

2. ANALIZA ELEMENTÓW MAPY tytuł schematu Tytuł schematu przetłumaczony został na język niemiecki i angielski. Napisany dużą punktacją i bezszeryfowym, wyboldowanym krojem pisma jest dobrze widoczny nawet z daleka. Jest to jedyne tłumaczenie na całym schemacie,reszta elementów jest w języku polskim.

legenda W legendzie planu jest wyjaśnione 5 podstawowych elementów mapy. Ponadtko widnieją tam wypisane linie tramwajowe opisane końcowymi przystankami. Legenda umieszczona jest w prawym rogu schematu.

Legenda pomaga w zapoznaniu się z oznaczeniami i symbolami, które dla osoby wczęsniej nie mającej do czynienia z planem są obce.

linie tramwajowe

Przedstawione na mapie za pomocą linii o 14 różnych kolorach, z których kilka się powtarza. W miejscu przejścia linii tramwajowej pod ziemią kolor przechodzi w ciemniejszy odcień.

Dzięki rozróżnieniu kolorystycznemu podróżnik może bardzo łatwo śledzić trasę i kolejne przystanki wzdłóż.

linia kolejowa tworzone przez 2 cieńkie białe linie ułożone równolegle do siebie.

Wisła

Zaznaczona jest na mapie błękitną linią, grubszą od tych, którymi oznaczone są linie tramwajowe. Jest to jeden z kluczowych elementów, który pomaga zorentować się w topografii Krakowa.

przystanek jednokierunkowy

Przystanek jednokierunkowy oznaczony jest małym trójkątnym symbolem. Trójkąt skierowany jest w stronę w którą odjeżdzają tramwaje z danego przystanku.

Dzięki temu elementowi osoba jest w stanie rozpoznać czy tramwaj zatrzyma się na /odjedzie z przystanku , jadąc w stronę, która ją ineresuje.

przystanek

Zaznaczon jest białą kropką umieszczoną bezpośrednio na linii tramwajowej.

przystanek końcowy Oznaczony za pomocą kwadratu w białej ramce wypełnionego kolorem odpowiadającemu kolorowi linii. Zależnie od jasności koloru numer linii może być napisany białym bądź czarnym krojem pisma.

przesiadki autobusowe na lotnisko Oznaczenie symbolicznie żółtym samolotem przy nazwie przystanku tranwajowego informują jak dosta

numery linii tramwajowych Wypisane wzdłóż niektórych linii. Ułożone są wg kolejności numerycznej.

zabytki i obiekty charakterystyczne Na mapie przedstawione za pomocą żółtych punktorów z numerem w środku. Numer odnosi do spisu obiektów na samej górze schematu.

Obiekty w spisie przedstawione są białą linią i są na tyle charakterystyczne, że osoba znająca miasto bez patrzenia na nazwe, wie co to.

nazwy przystanków regularny, bezszeryfowy krój pisma o białym kolorze.

nazwy węzłów przesiadkowych pogrubiony, bezszeryfowy krój pisma o białym kolorze.

nazwy dzielnic Opisane pogrubionym, szarym, bezszeryfowym krojem pisma. Mają większą punktacje niż przystanki.

Znając nazwę dzielnicy osoba może zawęzić obszar poszukiwania przystanku i przyśpieszyć ten proces

4. WYNIKI ANKIET Odczucia w trakcie korzystania z mapy 3. Czytelność schematu

- Byłem zaciekawiony, zainteresowany

- Mapa była zbyt skomplikowana

- Korzystanie z mapy było przyjemne

- Mapa była zbyt skomplikowana

- Rozpraszała mnie zbyt duża ilość informacji

- Cieszyłem się z dobrze wykonanego zadania

- Neutralne

Przed badaniem Po badaniu

Osoba 1

nieprzejrzysta -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nieczytelna -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

nieuporządkowana -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nie zachęca do korzystania -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

Osoba 2

nieprzejrzysta -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nieczytelna -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

nieuporządkowana -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nie zachęca do korzystania -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

Osoba 3

nieprzejrzysta -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nieczytelna -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

nieuporządkowana -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nie zachęca do korzystania -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

Osoba 4

nieprzejrzysta -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nieczytelna -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

nieuporządkowana -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nie zachęca do korzystania -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

Osoba 5

nieprzejrzysta -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nieczytelna -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

nieuporządkowana -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 nie zachęca do korzystania -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5

przejrzysta czytelna uporządkowana zachęca do korzystania

przejrzysta czytelna uporządkowana zachęca do korzystania

przejrzysta czytelna uporządkowana zachęca do korzystania

przejrzysta czytelna uporządkowana zachęca do korzystania

przejrzysta czytelna uporządkowana zachęca do korzystania

Czy korzystanie ze schematu było łatwe?

2 osoby - nie mam zdania 3 osoby - raczej tak

Czy rozmieszczenie numerów linii sieci tramwajowych ułatwia wyszukiwanie trasy?

2 osoby - nie mam zdania 3 osoby - raczej nie

Czy opisy przystanków są czytelne?

4 osoby - tak 1 osoba - nie

Czy legenda była użyteczna?

3 osoby - tak 2 osoby - nie

Czy chciałbyś ponownie skorzystać z badanego schematu?

1 osoba - raczej tak 2 osoby - nie mam zdania 2 osoby - raczej nie

Czy wagon tramwaju to odpowiednie miejsce na umieszczenie schematu?

Wszyscy badani jednomyślnie odpowiedzieli, że wagon to nie jest odpowiednie miejsce na plan sieci

Polecenie 1 / Analiza zachowań badanych

Znajdź najszybszą trasę z przystanku Poczta Główna do przystanku Salwator.

Etapy realizacji polecenia

Zadanie sprawdza jak badany odnajduje drogę w dużym zagęszczeniu linii tramwajowych. Liczy się czas w jakim osoba odnajdzie właściwą trase, a także bezbłędność podczas rozwiazywania polecenia.

Start Znalezienie pierwszego przystanku Znalezienie drugiego przystanku

Spostrzeżenia

Podanie odpowiedzi na pytanie

Dla 2 padanych problematyczne było wybranie przystanku, z którego należy rozpocząć trasę.

Część badanych proponowała trasę z przystanku na linii nr 19 z przesiadką na linię nr 1, natomiast niektórzy sugerowali trasę odrazu z linii nr 1.

turysta

Osoba 1

10s

15s

29s

Wnioski

Osoba 2

12s

16s

26s Nie jest określone jak daleko przystanek na linii nr 1 jest daleko od „Poczta Główna”. Badani nie byli pewni czy bliżej jest z przystanku na linii 19 z przesiadką na linie nr 1 czy można szybciej przejść bezpośrednio na linie nr 1.

Osoba 3

mieszkaniec

6s

22s

8s

Osoba 4

2s

22s

4s

Osoba 5

4s

12s

20s

Polecenie 2 / Analiza zachowań badanych

Znajdź najszybszą trasę z przystanku AWF na lotnisko.

Polecenie sprawdza czy badany rozpoznaje symbol oznaczający przesiadkę autobusową na lotnisko i umie odnaleźć trasę do jednego z nich.

Etapy realizacji polecenia Start Znalezienie pierwszego przystanku Znalezienie drugiego przystanku Podanie odpowiedzi na pytanie Sprawdzenie legendy

„Ta żółta linia to ta sama?” W jednym miejscu występują 2 żółte linie. Wyglądają jak kontynuacja tej samej trasy, co było mylące dla badanego.

turysta

Osoba 1

16s

8s

Osoba 2

36s

„Ale tu nie ma lotniska?” Badany nie dostrzegł symboli oznaczających przesiadkę na lotnisko

12s

28s

16s „O nie, to jest inna linia” Badany myli linie nr 5 z linią numer 7. Obie są zaznaczone podobnym żółtym kolorem.

Osoba 3

mieszkaniec

4s

8s

26s

18s

Osoba 4

Wnioski

4s

20s

8s

„Ale jestem bystra” Badany sprawdzał legendę po znalezieniu przystanku przesiadkowego na lotnisko. Chciał się upewnic czy intuicyjny wybór był słuszny.

Osoba 5

8s

12s

20s

- Linie nr 5 i 7 mają zbyt podobne kolory. Osoba może odbierać je jako jedną i tą samą trase, wywołuje to pomyłki podczas szybkiego wyszukiwania połączenia.

- Znak przesiadki na lotnisko,dla większości badanych, jest dobrze widoczny i zrozumiały nawet bez użycia legendy.

32s

Polecenie 3 / Analiza zachowań badanych Etapy realizacji polecenia

Chcesz zwiedzic Wawel, a następnie Kopiec Kosciuszki.

Z jakich Linii skorzystasz?

Polecenie sprawdza jak sprawnie badany kożysta z legendy charakterystycznych obiektów Krakowa, a także czy potrafi znaleźć trasę między dwoma takimi miejscami. Mierzony jest czas szukania obiektów i właściwego połączenia.

Start Znalezienie pierwszego przystanku Znalezienie drugiego przystanku

Wnioski

Spostrzeżenia

Podanie odpowiedzi na pytanie

- Wszyscy badani wybrali tą samą trasę, najpierw linią nr 18 z przesiadką na linię nr 20.

Sprawdzenie legendy

turysta

Osoba 1

12s

6s

16s

- Obiekty charakterystyczne są dobrze oznaczone na mapie.

- Legenda z obiektami jest czytelna i łatwo zauważalna, badani nie mieli problemu z odnalezieniem właściwych obiektów i trasy pomiędzy nimi.

32s

Osoba 2

16s

26s

36s

mieszkaniec

Osoba 3

4s

8s

4s

8s

27s

Osoba 4

31s

Osoba 5

8s

16s

20s

28s

POLECENIE 4 /Analiza zachowań badanych Etapy realizacji polecenia

Czy jesteś wstanie bezpośrednio dojechać linią nr. 5 z przystanku Bratysławska do przystanku Rondo Mogilskie?

Zadanie miało na celu sprawdzić czy badany dostrzega i wie co oznacza (Pokazany poniżej) symbol przystanku jednokierunkowego. Poprawną odpowiedzią było stwierdzenie, iż nie można odbyć takiej trasy. Symbol przystanku jednukierunkowego wskazywał, że tramwaj zatrzymuje się na Rondzie Mogilskim tylko jadąc w przeciwym kierunku.

Start Znalezienie pierwszego przystanku Znalezienie drugiego przystanku Podanie odpowiedzi na pytanie

Osoba 1

dn

turysta

Błę

32 s

Osoba 2

64s 66s

67s

Osoba 3 3 2s

10s

po

d Błę

mieszkaniec

a dn

Błę 2s

2s

-Jeden tych badanych był zmylony zmianą koloru linii 5.

Jest to odcinek podziemny, który nie jest wyjaśniony w legendzie.

dź

ie

w po

od

-1/5 Badadanych poprawie odpowiedział na pytanie.

Przy okazji wcześniejszych zadań badany zaznajomił się z legendą i symbol przystanku jednokierunkowego zwrócił jego uwagę podczas wykonywania zadania czwartego. Wynika z tego, że legenda jest czytelna,

33s

Osoba 5

18s

29s

34s

dź

ie ow

dp

o na

d

Błę 2s

82s 84s

-4 na 5 Badanych podawało nieprawdziwie, iż możliwe jest dotarcie z przystanku Bratysławska na przystanek Rondo mogilskie. Osoby nie widziały żadnych przeszkód w podróży z jednego punktu na drugi.

31s

Osoba 4

raw

p Po

dp

O na

dź

ie ow

Spostrzeżenia

d wie

d

o na

ź

po

d ao

ź

d wie

Wnioski - Znak przystanku jednokierunkowego nie sugeruje konieczności sprawdzenia co oznacza - Przystanek jednokierunkowy jest zrozumiale opisany w legendzie - Zaznaczenie odcinka podziemnego innym odcieniem koloru linii jest mylące - Brak wyjaśnienia w legendzie oznaczenia trasy podziemnej

6. WNIOSKI I REKOMENDACJE Zalety Legenda obiektów charakterystycznych jest czytelna i dobrze dostrzegalna, tak samo jak symbole umieszczone bezpośrednio na mapie wskazujące poszczególne miejsca.

Wady / Rekomendacje Linia nr 7 i 5 mają zbyt podobne kolory i w miejscu „Rondo Mogilskie” mogą sprawiać wrażenie, jakby były jedną linią.

Rekomendacje Zmiana koloru jednej z linii.

Podziemna część trasy zaznaczona jest innym kolorem co myli badanych.

Rekomendacje - Oznaczenie podziemnej trasy w legendzie - Zmiana sposobu oznaczenia tunelu, np. kreskowanie

Symbol przystanku jednokierunkowego jest bardzo małe i nie sugeruje potrzeby sprawdzenia jego znaczenia w legendzie. Może być to bardzo kłopotliwe dla potencjalnego podróżnika, kiedy tramwaj nie zatrzyma się na przystanku, na którym chciał wysiąść.

Rekomendacje -Zwiększenie symbolu przystanku jednokierunkowego i dodanie mu charakterystycznego koloru.

- Umieszczenie znaku bezpośrednio na linii Nie jest jasne czy ,aby jechać linią nr 1 z przystanku Poczta Główna należy się przesiąść z linii 19 czy można bezpośrednio wsiąść na przystanku na linii nr 1.

Rekomendacje - Wyróżnienie węzłów przesiadkowych