İlhan tekeli türkiyede ve yaşamda ve yazında konut sorununun gelişimi

Page 79

yapılacak yardıma ilişkin 22 Haziran 1956 gün vc 6746 sayılı kanun, Muğla, Denizli, Bo­ lu, Aydın ve Sakarya illerinde meydana gelen yer sarsıntısından zarar görenlere yapılacak yardıma ilişkin, 14 Haziran 1957 gün vc 7010 sayılı kanun, bu türdeki uygulamalardı. Bu yasaların hemen hemen hepsinde yapılan yardımlar 20 yıl vadeyle faizsiz borç halinde ve­ riliyordu. Bu uygulamaları yürütm ek için 1953 yılında Nafıa Vekaletinin Yapı ve İmar İşleri Reisliği içinde bir deprem bürosu kurulmuştu. Bu büro gelişerek 1955'de DE-SE-YE (Deprem, Seyiab,Yangın) şubesi haline gelmişti. 7116 sayılı yasanın 20’nci maddesi uy­ arınca DE-SE-YE İmar ve İskân Bakanlığında M üsteşarlığa bağlı bir Müdürlük haline gel­ di. 15 M ayıs 1959'da çıkartılan 7269 sayılı "Umumi Hayata müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle, Yapılacak Yardımlara Dair Kanun"la artık bu tür afetler konusunda devlet kendisini görevli sayıyordu. Bu refah devleti doğrultusunda aulm ış bir adımdı. Dev­ letin kendisini görevli sayması ancak "Umumi Hayata Müessir" olmasıyla kısıtlıydı. Hangi afetlerin bu nitelikle olduğu İmar ve İskân Bakanlığının önerisi üzerine Bakanlar Kurulun­ ca saptanacaktı. Bu yasaya göre artık afetlere ilişkin uygulamalar Toprak ve İskân Genel M üdürlüğü'nce yürütülecekti. Bu am açla söz konusu genel müdürlük içinde bir örgütlenmeye gidildi. 1 Eylül 1960'da 74 sayılı yasayla afetler yasasının 26'ıncı maddesi değiştirilerek "Bu kanun hükümlerine göre inşa edilecek binalarla yapılacak (yol, kanaliza­ syon, su, elektrik gibi) am m e tesisleri, İmar vc İskân Bakanlığınca yapılır ve yaptırılır", hükmü getirilince afetle ilgili daireler Toprak ve İskân Genel Müdürlüğünden alınarak Ba­ kanlığın müsteşarlık makamına bağlanmışur. 1960 yılı Aralık ayında da bu görevin M es­ ken Genel M üdürlüğü içinde örgütlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu genel müdürlükte önce Afet Araştırm a ve Tahsis İşleri Dairesi Başkanlığı kurulmuş, 1962 yılında Afetler vc Mali İşler Dairesi Başkanlığı adını almıştır. Bu dairenin iş hacminin artması üzerine de 2 Ocak 1964'dc M esken Genel M üdürlüğünden ayrılarak Bakanlığa bağlı Afet İşleri Reisliği ola­ rak yeniden düzenlenm iştir.188 Gerek konuta gerek afetlere ilişkin konularda refah devleti anlayışı doğrultusunda devletin yeni görevler yüklenmeye başlaması yönündeki gelişme eğilimi, 1961 Anayasasında konul sağlanm asına devletin sosyal görevleri arasında yer verilmesiyle sonuçlandı. II. Dünya Sa­ vaşı sonrasında dünyadaki eğilimlerin paralelinde, bir refah devleti niteliği kazanan Türkiye Cum huriyeti, konutu vatandaşının devletten karşılanmasını isteyeceği sosyal hak­ lardan biri olarak görüyordu. Yani konul sübjektif bir kamu hakkı haline geliyordu. 27 Mayıs askeri müdahalesinden sonra kurucu meclis tarafından hazırlanan 1961 Anaya­ sasının ikinci m addesinde Türkiye Cumhuriyetinin nitelikleri sayılırken "... milli, dem ok­ ratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir" deniliyordu. Devletin sosyal niteliği ise A naya­ sanın Üçüncü Bölümü olan "Sosyal ve İktisadi Haklar ve Ödevler" bölümünde açıklık kazanıyordu. Bu bölümde yer alan sağlık hakkını düzenleyen 49'uncu madde de; "Devlet, herkesin beden vc ruh sağlığı içinde yaşayabilmesini vc tıbbi bakım görmesini sağlamakla ödevlidir. Devlet, yoksul veya dar gelirli ailelerin sağlık şartlarına uygun konul ihüyaçlarını karşılayıcı tedbirleri alır." denilerek barınma hakkının sağlık hakkının bir parçası olarak düşünüldüğü ifade ediliyordu. 1961 Anayasası devlete bu ödevleri veriyordu, ama bu ödevleri yerine getirmesine ekono­ mik gelişmenin bir sınır çizeceğini Üçüncü Bölümün sonunda yer alan 53 uncü madde ile

70


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.