GrootdeFryskeMarren 9-2023

Nu € 1499,€ 1199,-

Bank Saar is een moderne bank uit de collectie van NLwoont die past bij veel woonstijlen.

Nu € 4458,€ 3339,-

Bank Dura van het merk Eyye 4-zits + hocker 94x86 CM

Nu € 899,€ 719,Barkast Caressa 117x192x45 cm

Nu € 599,€ 419,-

EDITORIAL

Foute Barry

Daar zat ik, twintig kilo geleden, in een veel te duur optrekje aan de Loosdrechtse Plassen, met exclusieve auto’s op de oprit, met mijn schoenen uit, zittend in een eetkamerstoel, ogen dicht, bij Barry met in elke gesloten hand een steen. “Denk maar aan iets leuks en houd je ogen gesloten”, had hij gezegd.

Hij was me aangeraden door een bevriend setje. Van het ene op het andere moment waren ze gestopt. Pats, klaar, kappen met die hap. Dat wilde ik ook. Net als alle rokers had ik dat stoppen met roken al zo vaak geprobeerd. Op zondagavond rookte ik de laatste; maandagmorgen kropen de uren voorbij. Half twaalf stond ik dan weer bij de buurtsuper voor twee pakjes. Lafaard, zwakjanus. Ik kocht ze altijd per twee - vraag me niet waarom - om de dag. Niet telkens bij dezelfde ‘dealer’ want ze mochten eens denken dat ik verslaafd was. Pleisters, kauwgom, pilletjes, het hielp allemaal niets. Op een gegeven moment dacht ik: ‘Weet je wat, ik rook alleen nog sigaartjes. En dan alleen op mooie momenten.’ Nou, dat hielp ook geen fluit. Ik had opeens de wereld aan mooie momenten.

Terug naar Barry. Ik had een rotsvast vertrouwen in hem, het was ten slotte bij mijn beslist niet zweverige vrienden ook gelukt. Zeker, onderweg ernaartoe had ik mijn laatste sigaretten gerookt. Barry had aan de telefoon verteld dat hij in Israël had geleerd om energiesystemen te reinigen, te resetten en te reguleren. En wel zo dat je nooit meer zin hebt in een sigaret. Dát wilde ik. Muisstil was het. Mijn ogen dicht, denkend aan iets leuks. Maar dat ging niet, natuurlijk. Ik wilde weten wat hij deed om mijn energiesystemen te veranderen. Voorzichtig deed ik één oog open, op een kiertje. Door mijn oogharen zag ik dat hij om me heen liep, zwaaiende bewegingen makend met zijn armen. “Ogen dicht!” Betrapt. Ik denk dat het een stief half uurtje duurde, toen was de sessie voorbij. Vooraf had ik tweehonderd euro betaald. Huh? Jazeker, maar een schijntje vergeleken met wat je als roker per jaar de lucht inblaast.

“Vanaf nu heb je geen behoefte meer om te roken”, verzekerde hij me. Over een week zou hij me bellen hoe het ging en hij vertelde ook dat hij een dergelijke sessie ook op afstand kon doen, voor mensen die dat nodig hadden. U begrijpt het al, een week later zat ik met mijn schoenen uit met in beide handen een steen (die ik uit de tuin had gevist) op een stil plekje in mijn woning. Mobieltje op luidspreker. Deze keer zag en hoorde ik hem niet iets doen. Gestommel. Mijn dochter was een paar dagen te logeren en zocht me. Gevonden! Dat gezicht toen ze haar vader zag zitten, blootvoets, gebalde vuisten. Gegierd hebben we. Ook om Barry want de sessie was subiet voorbij.

Barry was later onderwerp van een verborgen cameraactie van het programma Kanniewaarzijn waar zijn methode werd afgedaan als flauwekul en kwakzalverij. Tuurlijk was dat het, maar Barry W. heeft mij wel van het roken afgekregen. Vooral vanwege die tweehonderd euro…

Veel leesplezier!

Richard de Jonge redacteur

LEKKER LEZEN

SPORT

27. SKEELER ELFSTEDENTOCHT IN BANTEGA

28. HONDERDJARIG BESTAAN POSTDUIVENVERENIGING DE ZWARTE DOFFER

CULTUUR & UITGAAN

ACTUEEL

21.

MAATSCHAPPIJ & SAMENLEVING

11.

36. JOUSTER MERKE: OVER BEZOEKENDE BOEREN, BIERTAPPERS EN FEESTVIERDERS

39. JAN SIBBEL (69) WEET EINDELIJK WAT HIJ WIL WORDEN

40. ‘DE TOCHT’, MUSICALSPEKTAKEL

DAT ZIJN TWEEDE NIET KENT

44. UITAGENDA VAN

6. DOENER EN FINANCIEEL ADVISEUR FOPPIE VAN TERWISGA

18. FACE TO FACE MEI WAARMAN JAN JONKMAN

22. ALBERT BROUWER VERZAMELT PLEZIER

VIJFENTWINTIG JAAR DIENSTENCENTRUM SENIOREN LEMSTERLAND

NIEUWS VAN GEMEENTE DE FRYSKE MARREN

Extra voorstelling van FLOED

LEMMER - Vanwege de grote

belangstelling speelt de Noorder

Smederij op woensdag 4 oktober een extra voorstelling van FLOED, een bijzondere theaterbeleving bij het Woudagemaal in Lemmer. Op dit moment zijn er bijna 3.500 kaarten verkocht en zes voorstellingen uitverkocht.

Ondergedompeld in theater en muziek beleeft de toeschouwer FLOED via een wandeltocht rondom het Woudagemaal. De hoofdrollen in deze bijzondere theaterbeleving zijn voor Janneke

Warringa en Jitze Grijpstra. Janneke is een zangeres uit Lemmer en ze reisde vorig jaar met haar voorstelling ‘Ferlet’ door Fryslân. De Friese acteur Jitze Grijpstra is onder andere bekend geworden met zijn rol in de openluchtspelen ‘Turks Fruit’ en ‘Schindlers List’. Speeldata: 22 september tot en met 7 oktober 2023. Meer info op www.floed.nl.

Opknapbeurt Raadhuis Balk

Roofvogelcursus Bezoekerscentrum

Mar & Klif

OUDEMIRDUM - Van alles leren over roofvogels, dat kan vanaf 5 oktober bij Bezoekerscentrum Mar en Klif. Vanaf die datum geeft roofvogel- en uilenonderzoeker Lydia Barkema een cursus.

Om meer aan de weet te komen over roofvogels wordt aandacht besteed aan waar ze voorkomen. Aan de hand van opgezette vogels en theorie leer je de verschillende roofvogels te onderscheiden. In de workshop ga je zelf aan de slag met het bepalen van de verschillende roofvogels. Aan de hand van gedrag, verenkleed en voedselkeuze leer je de verschillen kennen tussen de soorten. En waarom vinden we de ene soort mooi en de andere soms een lastpak. Kraaiachtigen worden vaak negatief beoordeeld, maar zijn

Opening A6 Kozijnen Centrum Lemmer

LEMMER - Op zaterdag 30 september wordt A6 Kozijnen Centrum in Lemmer feestelijk geopend. Van 10.00 – 16.00 uur kan de nieuwe showroom aan de Taanderij 5 worden bezichtigd. Onder het genot van een hapje en een drankje kan de bezoeker zich laten informeren over de verschillende producten.

A6 Kozijnen Centrum is een nieuw bedrijf dat zich vestigt in Lemmer. Het is een samenwerkingsverband tussen Bouwbedrijf G&A van de Beek in Balk en Claassen kunststof kozijnen in Swifterbant. Geloof in de kracht van samenwerking is de basis.

Bouwbedrijf G&A van de Beek uit Balk bestaat bijna twintig jaar bestaat en heeft de kennis van de bouw en alles eromheen, Claassen Kunststof kozijnen heeft de jarenlange kennis van kunststof kozijnen en is VKG gecertificeerd. De deskundige monteurs van beide bedrijven zijn ook VKG gecertificeerd. Naast onder andere kozijnen, schuifpuien, tuindeuren, voordeuren, wordt er ook kunststof gevelbekleding verkocht.

A6 Kozijnen Centrum is officieel dealer van ALKU kunststof kozijnen. ALKU kunststof kozijnen in Tilburg produceert prachtige Nederlandse kozijnen, waar ze bij A6 Kozijnen Centrum terecht trots op zijn. Voor meer informatie: www.a6kozijnen.nl

BALK - Het Raadhuis in Balk krijgt een opknapbeurt. Het dak van het historische pand wordt gerenoveerd.

“Daarnaast wordt ook het voegwerk, schilderwerk en het lood nagelopen en waar nodig vervangen/hersteld”, zo laat eigenaar gemeente De Fryske Marren weten. De werkzaamheden nemen drie tot vier weken in beslag. Met de renovatie is een bedrag van zo’n 30.000 euro gemoeid. Opdracht voor de bouw van het voormalige gemeentehuis van de gemeente Gaasterland werd in 1615 gegeven door toenmalige grietman Obbe Obbes.

erg slimme vogels. De theorie-avonden bestaan uit een presentatie en een workshop.

Voor data, kosten en opgeven: www.nationaallandschap.frl/ evenementen/roofvogelcursus-in-bezoekerscentrum-mar-en-klif

Hulp bij beroepskeuze leerlingen met 3oBURO-project

DE FRYSKE MARREN - Wethouder Barbara Gardeniers van gemeente De Fryske Marren gaf onlangs het startsein voor het 3oBURO-project. Ze deed dit op het Zuyderzee Lyceum in Lemmer, waar tijdens een beleefochtend leerlingen en ondernemers elkaar ontmoetten. Met het project worden leerlingen geholpen met het maken van hun beroepskeuze.

Gemeente De Fryske Marren, scholen voor voortgezet onderwijs en verschillende ondernemers gaan de komende jaren samen aan de slag om de verbinding tussen leerlingen en bedrijven te verstevigen. Doel is om de leerlingen een beter beeld te geven van de beroepsmogelijkheden, om zo uitval door verkeerde keuzes te verminderen.

‘Mes snijdt aan twee kanten’ Wethouder Gardeniers van Onderwijs is blij met dit project. “Het mes snijdt aan twee kanten. Leerlingen zijn zo beter op de hoogte van de beroepsmogelijkheden, waardoor ze met meer kennis beginnen aan een opleiding. Zo is de kans op uitval kleiner. Bovendien enthousiasmeren ondernemers hun toekomstige werknemers over hun bedrijf en beroepsgroep. Dit heeft een positief effect op de personeelstekorten. Een win-winsituatie dus.”

Grasbaankampioenschap van Friesland

JOURE - Op de Jouster Merke meeting op maandag 2 oktober wordt voor de eerste keer het grasbaankampioenschap van Friesland verreden, een kampioenschap voor de absolute top onder de harddravers. De eerste prijs is maar liefst € 2000,-.

Ook wordt op deze middag de Jouster toer trofee verreden. Hierin komen de beste amateurrijders en rijdsters van Nederland in actie. Het vermelden waard is ook de montekoers, hierbij wordt geen sulky gebruikt maar zitten de jockeys op het paard.

De totalisatoromzetten van de Jouster Merke koersen behoren tot de hoogste van Nederland hierdoor kan een gokje wagen erg lucratief zijn. Bankrekening aangevuld en met een volle buik naar huis, het kan allemaal want op deze topdag wordt ook goed voor de inwendige mens gezorgd, er zijn diverse stands waar bezoekers zich kunnen laven. Eerste start is om 13.30 uur.

Kaatsster Hendrika Stegenga schrijft geschiedenis

BALK - Als eerste kaatser in de clubhistorie van KV Cannegieter is Hendrika Stegenga uit Balk er in geslaagd het prestigieuze puntenklassement op haar naam te schrijven.

De prijs gaat jaarlijks naar de beste kaatser van het seizoen in haar of zijn categorie. Stegenga kaatste bij de KNKB-wedstrijden bij de schooljeugd (geboortejaar 2008 en 2009) 22 punten bij elkaar. Ze was in de A-klasse goed voor vijf overwinningen, drie tweede prijzen en een derde prijs. Extra knap is het dat Stegenga pas eerstejaars is in de categorie. Volgend seizoen mag ze nogmaals uitkomen bij de schooljeugd. Ze kan haar titel dus gaan verdedigen.

Achter Stegenga werd Anna Lotte van Beem tweede met zestien punten. Maren de Vries uit Balk verzamelde met twee overwinningen, drie tweede en drie derde prijzen ook zestien punten. Zij had minder overwinningen dan Van Beem, waardoor ze derde in het klassement werd. Klaske Gaastra werd vierde met vijftien punten.

Eelke’s vinger op de zere plek

Brêge

Op de kaart

Die twee zetten KV Cannegieter eerder dit seizoen al op de kaart door met Brecht Renema uit Gaastmeer een derde prijs te veroveren bij de prestigieuze Ald-Meiers Partij. Ook dat was een primeur voor de club.

Uniek bodempje leggen bij Swimfun Joure

JOURE - Een kleine negentig gasten kwamen maandagochtend vroeg een uniek bodempje leggen in Swimfun Joure. Niet ver voordat de eerste deelnemers aan de speciale ontbijtsessie zich rond de klok van kwart over zeven in de ochtend bij de ingang melden, stond het zwembad nog vol water. In de nacht van zondag op maandag ging de stop uit het bad en verdween zo’n 1.200.000 liter water.

Nadat het subtropische zwembad zo goed als leeg was werd de bodem door medewerkers, omgeturnd in een ontbijtrestaurant voor slechts een uur. De ruimte werd ingericht met stoelen en gezellig gedekte tafels. Tegen de muur werd een buffet klaargezet. Alles erop en eraan, van croissants en broodjes tot diverse soorten beleg, yoghurt, sapjes, koffie en thee.

Onderhoud

Een prima start van de dag, waarna om half negen de bouwvakkers meteen de zwembadvloer overnamen om te starten met een groot aantal onderhoudswerkzaamheden. “Er wordt voegwerk vernieuwd en essentiële onderdelen van de machinekamer worden

onderhanden genomen”, vertelt Sierd van der Goot van Swimfun. Ook zal er worden schoongemaakt, wordt de trap van de oude glijbaan opnieuw geverfd en worden de buizen voor de luchtverversing vernieuwd. Daarnaast worden de kruidenbaden en stoomcabines gerepareerd, die vanwege het gebrek aan onderdelen al meer dan een jaar niet werkten.

Friese tekst

De werkzaamheden zullen drie weken in beslag nemen. Daarna gaat Swimfun op 30 september weer open voor het publiek. Voorafgaand aan de komst van de bezoekers zal er een Friese tekst op de zwembadbodem worden onthuld, waarvoor een prijsvraag was uitgeschreven.

Simmers is De Lemmer it haadplak fan de gemeente De Fryske Marren. No ja, dêr wurdt dan alteast it measte fertsjinne. Mânske boaten lizze wiken lang trije dik hast yn de kroegen. De drokste dei is neffens de kafeehâlders de tiisdetejûns foar it SKS-skûtsjesilen. Dan wurde de fjirtjin skûtsjes troch De Lemmer sleept. En om’t it tajuichen fan de skûtsjes mei bemanningen wichtiger is as de wedstriden, waard de ynhelwedstriid yn Wâldsein al om alve oere syld, dan wiene se op tiid op ‘e Lemmer.

It wie smoardrok. Yn alle earlikheid, ik ha der ek sitten, ûnder it iten fan Taiske moksels. Efkes fierderop stie boargemaster Fred Veenstra, in bytsje ferskûle efter it klappende publyk. Letter snapte ik wêrom at hy net op it Jouster skûtsje klaud wie. Want de twadde brêge oer de Sylroede, dy yn de Flevostrjitte, wie stikken. In gemeentlike brêge, want se stean der noch mei in klompke.

Dy brêge koe op de hân noch del, nei it lêste skûtsje, mar dêrnei net mear omheech. De slachbomen giene ek net mear omheech. Ik koe krekt tusken twa slachbomen trochwringe mar oan de oare kant moasten ik en al dy oare tûzenen minsken krûpe. De oare moarns wiene se dêr mei fiif man/frou oan it prutsen. Krekt foar alven koe elk der wer troch, mar der waard nochal flokt.

Yn fakânsjetiid hoech je net in gemeentekantoar te beljen om it hoe as wat. Ik ha dus inkeld it ferhaal wat troch De Lemmer gie; de wierheid fan it folk: op 12 maaie 2023 wie der in needstop fan de brêge en doe is in ûnderdiel stikken gien. In dinkje. Sûnder sa’n dinkje bin dy kompjoeterstjoerde brêgen machteleas. Seker at der wer in needstop wêze moat. En dat wie dy tiisdeitejûns, 15 augustus 2023, sa. Om’t dat dinkje der noch net wie, koe der neat mear barre. Alles moast op de hân. Bin dy dinkjes net binnen fjouwer moanne te krijen, of…?

Sa waard de ôfstan tusken De Jouwer en De Lemmer dy jûns ynienen fiif kear sa grut. En ik bin eins hiel benijd oft dat dinkje der yntusken al is. Want dy brêge draait yntusken wer as it spoar. Ik bin dochs mar efkes omrûn.

Eelke Lok. Als journalist van Omrop Fryslân draait hij al veertig jaar mee en is hij met name bekend van zijn verslagen van het skûtsjesilen, maar je zou hem tekort doen door hem het stempel sportjournalist te geven, want Lok is allround. Door zijn originele nononsense kijk op de wereld weet hij ogenschijnlijk ingewikkelde zaken vaak te relativeren en tot de essentie te herleiden. En dat is ook wat u in de columns van Eelke kunt verwachten.

De vinger op de zere plek….

Hendrika Stegenga en Klaske Gaastra

DOENER EN FINANCIEEL ADVISEUR FOPPIE VAN TERWISGA:

“Als je je werk niet leuk vindt, is dat niet best”

Rust roest. Dit gezegde zou bedacht kunnen zijn door Foppie van Terwisga. Het is haar in elk geval op het lijf geschreven, want stilzitten is helemaal niets voor haar. Ze heeft al 36 jaar een eigen bedrijf in de financiële dienstverlening, is echtgenote, moeder van vier kinderen, beppe van drie (bijna vier) kleinkinderen en houdt van koken, tuinieren, zwemmen, fietsen en van mensen.

e is geboren in Joure en groeide op in een gezin van drie kinderen. “Ik heb nog twee jongere broers,” vertelt Foppie. “Wanneer je van Joure naar Broek fietst, zie je vlak na de fabrieken van Douwe Egberts aan de rechterkant een boerderij. Dat is mijn ouderlijk huis. Nu woont onze zoon daar met zijn gezin.”

EIGEN BANK

Foppie was werkzaam bij de ING toen in 1987 de bijzondere uitdaging van het hebben van een eigen bank op haar pad kwam. “Ik werd gevraagd om de Nederlandse Middenstands Spaarbank in mijn woonplaats Oudehaske over te nemen. Dat leek mij wel wat,” blikt Foppie terug. Op dat moment speelden er ook veel zaken in haar privésituatie. “Mijn man Hendrik was net gestart met zijn eigen bouwbedrijf en ik was zwanger van onze oudste. Ons huis moest nog gebouwd worden. We woonden in een houten caravan. De eerste twee weken was daar ook de bank in gevestigd. Ik had het geld gewoon in een la van de buffetkast. Dat kun je je in deze tijd niet meer voorstellen. Het kantoor dat vervolgens dienst deed als bank stond er zelfs eerder dan onze eigen woning.”

AANPOTEN

Al 36 jaar heeft de nu 64-jarige Foppie van Terwisga haar eigen bank. Het is flink aanpoten om bij te blijven met alle ontwikkelingen in de financiële wereld. Dat geldt voor iedereen die werkzaam is in deze sector. Er is in een relatief korte tijd enorm veel veranderd. “Je kunt je er nu geen voorstelling meer van maken maar er was op het moment dat ik begon nog niets geautomatiseerd of gedigitaliseerd”, vertelt ze. “Ik werkte met kaartenbakken voor de spaarrekeningen en de lopende rekeningen. Elke week ontving ik uitdraaien met mutaties, die ik dan handmatig moest verwerken. De spaarrentes schreven we elk jaar gewoon met een pen in de spaarbankboekjes van de klanten.”

“Waar ik in het begin vooral heel erg aan moest wennen, was dat ik alles zelf moest doen en beslissen. Ik was bij de ING gewend dat we altijd elkaar controleerden. Nu moest ik alles zelf doen, van het bestellen van een bureaustoel en andere kantoorbenodigdheden tot en met de bankzaken.” Belangrijke momenten in de historie van de bank zijn de start in 1987, de intrede van de computer in 1992 en de verhuizing naar het huidige pand, met de originele vorm en het prachtige groene dak in 1996.

MET DE TIJD MEEGAAN

“Met de tijd meegaan is heel belangrijk”, vindt Foppie. “Dat geldt voor iedereen. Ergens in blijven hangen brengt je niet verder. De wet- en regelgeving, de eisen waar je aan moet voldoen, zijn in ons vakgebied door de jaren heen enorm aangescherpt. Ook wijzelf moeten daar steeds opnieuw onze draai in vinden. Maar wil je blijven bestaan en wil je het goed doen voor je klanten, dan moet je daarin mee. Bankmedewerkers moeten bovendien aantoonbaar hun kennis op peil houden om de mensen te mogen helpen. Voldoe je er niet aan, dan houdt het op.”

WISSELWERKING

Plezier hebben in wat je het grootste deel van de dag doet, is belangrijk”, stelt Foppie. “Ik kwam pasgeleden terug van een week vakantie en dan vind ik het heerlijk om weer aan het werk te gaan. Ik wil ook zeker nog een aantal jaren doorgaan. Het leukste onderdeel van mijn vak is het contact met de mensen. De deur van ons kantoor staat altijd voor ze open. We helpen ze graag. Het is ook een wisselwerking. Wij hebben leuke klanten, die wij zo goed mogelijk van dienst willen zijn. Juist dat maakt je werk leuk. En als je je werk niet leuk vindt, is dat niet best.”

HEFTIGE ERVARING

Maar de boog kan niet altijd gespannen staan, zo heeft ook Foppie ervaren. Terugkijkend op een heftige periode zegt ze: “In 2000 kreeg ik een burn-out. Dat was een heftige ervaring. Je kunt zo goed als niks. Echt, ik wens het niemand toe. Maar het is weer goed gekomen en van zo’n ervaring leer je dat tijd voor jezelf, voor ontspanning, belangrijk is. Belangrijker dan je daarvoor in de gaten had.”

FIETSEN IN DE NATUUR

In beweging blijven, zowel geestelijk als lichamelijk, blijft daarom haar motto. “Ik probeer twee keer per week te gaan zwemmen”, vertelt ze. “Fietsen doe ik vrijwel elke dag. Alleen of met mijn man Hendrik. Ik fiets graag een ronde om It Nannewiid, vlakbij ons huis. Het is elke keer weer anders. Ik geniet van de wisseling van de seizoenen en de stilte van de natuur. Je ziet de vogels en ook wel eens een ree. Je hoort niets, alleen de wind. Sinds kort heb ik een elektri-

sche fiets, dan gaat er helemaal een wereld voor je open. Daarmee fiets je gemakkelijk een mooi eind weg. Maar hier in het dorp pak ik nog steeds mijn gewone fiets hoor.”

MOESTUIN

Haar liefde voor de natuur zie je ook terug in een van haar grootste hobby’s, de moestuin. Groenten uit eigen tuin staan geregeld op het menu van Foppie, Hendrik en wie er maar bij hen aanschuift. “In de moestuin sta je letterlijk met twee voeten op de grond. Ik houd van de natuur en van gezond voedsel. Wij verbouwen van alles, allerlei soorten bonen, pastinaak, groenlof, rode bieten, snijbiet, boerenkool, noem maar op. Het inzaaien is al prachtig werk en het oogsten helemaal natuurlijk. Ik heb de biologische zaaikalender ontdekt, heel handig voor het bepalen van het juiste moment van je werkzaamheden. Als je het ritme van de natuur volgt, is de kans

van slagen groter. Toch heb je het ene jaar bepaalde groenten in overvloed en een ander jaar kan dat weer anders zijn. Dit jaar blijven de rode bieten vrij klein bijvoorbeeld. Dat het niet groeit zoals je wilt, hoort er ook bij. Ja, zo leer je ook hier altijd weer nieuwe dingen.”

PASSIE DELEN

Koken is een andere liefhebberij waar Foppie veel plezier aan beleeft. Het bereiden van eten is ook aan mode onderhevig. “Kijk maar eens naar de traybacks. Je legt je favoriete ingrediënten op een bakplaat met wat olie en kruiden en laat de oven zijn werk doen. Dat is echt iets van de laatste jaren. Ook met het koken is het de uitdaging om mee te gaan met nieuwe ontwikkelingen. In 2016 werd ik gevraagd om bij een kookclub te komen. Eén keer in de zes weken komen we bij elkaar, steeds bij een ander lid van de club. We beginnen de dag met koffie, natuurlijk met zelfgebakken taart of koekjes. De gastvrouw heeft een menu samengesteld met allerlei nieuwe inspirerende recepten. Dat wordt tijdens de koffie uitgedeeld en dan verdelen we de taken. De ingrediënten staan klaar. Als we dan om een uur of half twee alles klaar hebben, gaan we samen heerlijk eten. De saamhorigheid binnen de groep is groot. Je deelt een passie, het is altijd gezellig. Sommige leden hebben al een flinke leeftijd bereikt. Het is voor mij een eyeopener om te zien hoe deze mensen gezond oud worden.”

NIEUWE FASE

Inmiddels is er een nieuwe fase aangebroken in haar leven. Ze is beppe van drie kleinkinderen. “En de vierde zal ergens rond Jouster Merke geboren worden”, vertelt ze enthousiast. “We genieten van onze kleinkinderen. Kort geleden heeft onze oudste kleindochter van vier jaar nog een weekend bij ons gelogeerd. Daar heb je dan alle tijd en aandacht voor. Het is zo leuk om de ontwikkeling van de kinderen te zien. Wat ze doen, wat ze zeggen. Ook zij helpen ons mee om altijd in beweging te blijven.”

vervolg van pagina 7

Als je het ritme van de natuur volgt, is de kans van slagen groter”

Ook met het koken is het de uitdaging om mee te gaan met nieuwe ontwikkelingen”

INHOUD

• Dorpencoördinatoren stimuleren leefbaarheid en inwonersinitiatieven

• De afvalcoaches geven advies: ‘Veilig en verstandig omgaan met e-waste’

• Begrijpelijke dienstverlening vraagt duidelijke taal!

Gemeentelijke activiteiten kalender

Vergaderingen gemeenteraad

Woensdag 20 september

Raadsvergadering, 19.30 uur

Woensdag 4 oktober

Petear, 19.30 uur

Kijk voor actuele informatie op: defryskemarren.nl/gemeenteraad

World Cleanup

Day Nederland

Zaterdag 16 september

www.ivn.nl/aanbod/ worldcleanupday

Save the date: 8 november

‘Dag van het Afval’

13.00 - 16.00 uur

Milieuterrein Joure, Handelswei 13 defryskemarren.nl/dagvanhetafval

Driehoek

Kledingruilbeurs tijdens Dag van het Afval op 8 november

Op woensdag 8 november van 13.00 tot 16.00 uur organiseren we de Dag van het Afval op het milieuterrein in Joure. Op deze dag organiseren we allerlei interessante en leerzame activiteiten rondom het thema textiel: ‘Doe meer met je kleding’.

Er is ook een kledingruilbeurs zodat u duurzaam kunt shoppen. Lever uw (oude) kleding in of ruil het met andere deelnemers. Aanmelden als standhouder voor de kledingruilbeurs kan via mail: dagvanhetafval@ defryskemarren.nl. Er is plek voor maximaal 20 standhouders. Aanmelden is kosteloos en kan tot en met 1 oktober. Wanneer we eerder op het maximum aantal standhouders zitten sluiten we eerder het aanmeldtermijn.

Joure Zuid: het vervolg

Voor de zomer is de eerste stap gezet in de participatie rond de invulling van de Driehoek Joure Zuid. Op onze website (defryskemarren.nl/driehoekjourezuid) kunt u nog tot half september uw ideeën, wensen en zorgen op het prikbord zetten. Op dinsdag 11 juli is een online bijeenkomst gehouden waarin het proces is toegelicht en vragen zijn beantwoord. U kunt deze online bijeenkomst ook via de website terugkijken.

het gemeentehuis (Herema State 1) in Joure op te halen en in te leveren. Als er meer aanmeldingen dan plekken zijn dan wordt er geloot

En na de schetssessies?

Gemeentelijk noodfonds energie- en/of huurkosten voor verenigingen en maatschappelijke organisaties

Wat volgt nu?

Op dinsdag 17 oktober volgen schetssessies. In vier groepen van acht á tien personen gaan we schetsen hoe een toekomstige invulling in grote lijn eruit kan zien. Hierbij worden de ideeën en suggesties gebruikt die al eerder genoemd zijn. Vanaf 12 tot en met 15 september om 12.00 uur kunt u zich via het opgaveformulier op de website opgeven. Een opgaveformulier is eventueel ook op

De tekeningen van 17 oktober worden uitgewerkt tot vlekkenplannen en op de website getoond. Het is dan voor iedereen nog mogelijk hierop te reageren. Dit wordt verwerkt en uiteindelijk begin 2024 aan de gemeenteraad voorgelegd om de richting van de verdere planvorming te bepalen.

Meer informatie vindt u op defryskemarren.nl/driehoekjourezuid

Maatschappelijke- en vrijwilligersorganisaties in De Fryske Marren kunnen eenmalig een beroep doen op het noodfonds voor de onvoorziene energie- en huurkosten van het jaar 2022. Dit fonds geldt specifiek voor organisaties en dorpshuizen zonder winstoogmerk op het gebied van sport & bewegen, kunst, cultuur en welzijn. Voorwaarden tegemoetkoming Organisaties die in 2022 te maken hadden met hogere energiekosten ten opzichte van 2019 en/of een huurverhoging van meer dan 4% hadden in 2022 komen in aanmerking voor deze tegemoetkoming. Daarbij staat de organisatie ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en is de organisatie maatschappelijk actief, geregistreerd en fysiek gevestigd in De Fryske Marren.

Meer informatie over het gemeentelijk noodfonds vindt u op defryskemarren.nl/noodfonds Een aanvraag indienen kan vanaf medio september via deze pagina.

Op woensdag 22 november 2023 is de Tweede Kamerverkiezing. Voor de bezetting van de stembureaus zijn wij op zoek naar enthousiaste leden die zitting willen nemen op een stembureau. Als u op een stembureau werkt, krijgt u een vergoeding. Helpt u mee? Meer informatie en/of aanmelden? Ga naar defryskemarren.nl/verkiezingen

Wateronderhoud vijvers en watergangen

We krijgen steeds meer te maken met waterplanten die harder groeien dan gewenst en/of zorgen voor overlast en schade aan de natuur. Daarom zijn we tot begin november bezig met hekkelen en tot half december met het vijveronderhoud. Daarbij maken we de vlakke bodem en zuidoost kanten van de vijvers en watergangen schoon. Aanvullend maaien we in stappen oevers en aangrenzend(e) gras(velden). Met dit uitgebreide beheer wordt een positieve bijdrage geleverd aan de biodiversiteit.

Hoe kunt u ons helpen als bewoner? Veel bewoners hebben een waterpomp om de tuin te sproeien. We vragen u om deze tijdelijk uit het water te verwijderen tijdens de hekkel werkzaamheden. Ook vragen we om zoveel mogelijk aan te geven waar de kabels en leidingen onder de sloten door liggen. Wanneer u hiermee bekend bent kunt u deze markeren met een bordje of een ander duidelijk zichtbaar merkteken. Zo voorkomen we onnodige schade tijdens het hekkelen.

Dorpencoördinatoren stimuleren leefbaarheid

Binnen onze gemeente zijn vier dorpencoördinatoren actief. Zij zijn de schakel tussen de plaatselijke belangen en de verschillende afdelingen binnen de gemeente. Ook zijn ze uitvoerders en adviseurs van een aantal subsidieregelingen.

Hoog tijd om eens kennis te maken met dit viertal.

De coördinatoren hebben elk hun eigen regio en zijn op die manier hét aanspreekpunt voor de verenigingen van plaatselijk belang en dorpshuisbesturen aldaar. Arno Reekers is actief in omgeving Lemmer en Zuidoosthoek, Karien van Mierlo behartigt de belangen in Joure en de noordelijke dorpen, Catharina Zeldenrust is te vinden in voormalig Gaasterland en Jan Willem Verbeek opereert vooral in de regio Sint Nicolaasga.

51 kernen

Onze gemeente bestaat uit 51 kernen, voornamelijk dorpen en een stad: Sloten. In die kernen zijn verschillende plaatselijke belangenverenigingen en dorpshuisbesturen actief. Met elk hun eigen ideeën om de leefbaarheid in hun gebied te behouden en/of verbeteren.

Gezamenlijke avond dit najaar

De dorpencoördinatoren proberen ook de verbindingen tússen plaatselijke belangen en dorpshuizen tot stand te brengen, daarom organiseren ze dit najaar een speciale avond voor de bestuursleden daarvan. “Zo kunnen ze elkaar inspireren en kunnen er mooie initiatieven ontstaan”, vertelt Catharina.

Buurttuin

En die mooie initiatieven zijn er genoeg. Zoals bijvoorbeeld de buurttuin in Sloten/Wijckel. In beide woonplaatsen ontstond het idee om een volkstuin met

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

ontmoetingsplek te creëren. Dankzij de inspanningen van beide plaatsen en een stukje gemeentelijk budget, is die buurttuin uiteindelijk in Sloten gekomen. “Alle inwoners van Sloten en Wijckel kunnen daar nu gebruik van maken”, gaat Jan Willem verder. “De plaatselijke belangen hebben een keurige begroting opgesteld en kregen 1/3 van het budget voor de inrichting uit de gemeentelijke subsidiepot vergoed, verder kregen ze ook eenzelfde bedrag uit de provinciale IMF-subsidiepot.” Catharina: “Inmiddels zijn de eerste groenten ingezaaid en staat er een mooie picknicktafel. Iedereen mag helpen, verbouwen en oogsten en wat over is gaat o.a. naar de voedselbank.”

Verkeer

Naast dit soort leefbaarheidsinitiatieven spelen er vaak ook andere thema’s. “Woningbouw, verkeer en groen zijn onderwerpen waarover we het meest benaderd worden”, legt Arno uit. Te hard rijden is bijvoorbeeld vaak een ding in de dorpen. Dat kan voor gevaarlijke situaties zorgen en dat willen we als gemeente natuurlijk voorkomen. “Daarom hebben we matrixborden beschikbaar, die meten de snelheid. Vaak plaatsen we die een week op een traject waar overlast wordt gemeld en dan kunnen we zien hoe hard er gereden wordt, want meten is weten.” Als blijkt dat er bovengemiddeld hard gereden wordt, gaat het team verkeer kijken hoe

dit opgelost kan worden. “In dat soort trajecten zijn wij de ‘oliemannetjes’: we weten wie je binnen de gemeente hiervoor kunt vragen en wat er mogelijk is. Dat is vaak erg handig voor de dorpen”, aldus Arno.

‘Signaleren, initiëren en stimuleren’

Klaas Strampel is teammanager van de dorpen-coördinatoren en onderstreept het belang van deze functie:

“De dorpencoördinatoren zijn de verbindende visitekaartjes van gemeente De Fryske Marren. Zij signaleren wat er speelt in de dorpen, nemen initiatief om activiteiten met hulp van de gemeente of subsidies te realiseren en stimuleren de bewonersparticipatie. Door hun rol komt de gemeente dichterbij de inwoners en worden bewonersinitiatieven omgezet in haalbare activiteiten die de leefbaarheid bevorderen. Het is een functie om trots op te zijn.”

leefbaarheid en inwonersinitiatieven

Woningbouw

Door de woningnood zijn er ook veel vragen over woningbouw. Particulieren kunnen bijvoorbeeld kijken op het woningbouwdashboard, dit is te vinden via deze QR code. Daar staan veel bouwplannen vermeld.

Build to Order

Vanuit de gemeenschap zelf kunnen er ook woningbouwinitiatieven ontstaan, het zogeheten Build to Order: vraaggestuurd bouwen. Ook dit is te vinden op de gemeentelijke website. “Om dit te stimuleren hebben we een tijdje geleden een webinar over wonen georganiseerd voor de bestuursleden van de plaatselijke belangen. Daarin hebben we aangegeven welke woningbouwprojecten er in de planning staan en hoe je eventueel andere projecten kunt initiëren”, vertelt Catharina. Op die manier kunnen de belangenverenigingen dit met de inwoners bespreken en kan het dorp gezamenlijk nadenken over woningbouw.

Overleg wethouders

Naast de verschillende overleggen met plaatselijk belang is er ook elke maand overleg tussen de dorpencoördinatoren en de betreffende contactwethouder. Elke wethouder heeft, naast een

inhoudelijke portefeuille, ook een regio waar hij of zij contactwethouder voor is. De rol van de dorpencoördinatoren is dan om de wethouder te informeren over wat er speelt binnen de dorpen. Communicatie is erg belangrijk.

Storm Poly

Zo moet je als dorpencoördinatoren bijvoorbeeld goed kunnen uitleggen waarom iets soms niet gelijk opgepakt kan worden. Bijvoorbeeld na de storm Poly regende het aanvragen vanuit de dorpen om de wegen schoon te vegen. En dan ligt de prioriteit voor de gemeente bij die takken en bomen die voor de meeste overlast of gevaarlijke situaties zorgen. Arno: “Eigenlijk is dat met alles zo. Het liefst geven we alle plaatselijke belangenverenigingen wat ze vragen, maar door planning, budget en beschikbaarheid is dat soms niet mogelijk.”

De Lange Hoek Elahuizen

Zo’n storm is natuurlijk een buitencategorie en gelukkig zijn er voldoende

initiatieven waarbij de samenwerking tussen gemeente en andere organisaties heel vlotjes verloopt. Zoals bijvoorbeeld aan de zuidkant van het meer de Fluezen. Catharina: “Daar waren de provincie, de Marrekrite, Wetterskip Fryslân en Sportvisserij Fryslân allemaal los van elkaar bezig met verschillende plannen. Plaatselijk belang Elahuizen - met name de Werkgroep Lange Hoekwilde graag het achterstallig onderhoud bij het strandje aan de Lange Hoek en de nabij gelegen vervallen damwand opknappen, zodat het een aantrekkelijke plek is om te recreëren. De Marrekrite was net bezig met zandafgraving van de Knynepôle (eilandje in de Fluezen, red.) en Sportvisserij Fryslân wilde langs het meer vissteigers aanbrengen. Daar hebben we toen de koppen bij elkaar gestoken, zodat er nu een mooi opgeknapt strand, twee vissteigers en een mooie brede trailerhelling bij de Lange Hoek gemaakt zijn. Dit is mede tot stand gekomen dankzij de inzet van veel vrijwilligers, bijdragen en subsidies

Aanmelden als vrijwilliger

“Veel verenigingen van plaatselijk belang zijn op zoek naar vrijwilligers. Mensen die zich in willen zetten voor de gemeenschap zijn van harte welkom en kunnen zich melden bij hun vereniging voor plaatselijk belang”, vertelt Karien. En ook wanneer je een mooi leefbaarheidsidee voor je omgeving hebt, kun je contact zoeken met jouw vereniging voor plaatselijk belang.

Vergroot de kans op subsidies

van diverse instanties. Soms valt het gewoon heel mooi samen.”

Subsidiemogelijkheden

Waar ook veel mogelijkheden liggen voor de dorpen is in het sponsoren, oftewel subsidiëren, van sociale en fysieke leefbaarheidsprojecten. In de gemeente is jaarlijks een ‘kernenbudget’ beschikbaar van € 125.000. “Vier keer per jaar kun je als plaatselijk belang een idee voor je dorp bij ons indienen. Verder kan het bestuur van een dorpshuis een subsidieaanvraag indienen voor het verbouwen/verduurzamen van het dorpshuis. Samen met wethouder Luciënne Boelsma (leefbaarheid) en vier regionale afgevaardigden van de plaatselijke belangen, beoordelen wij de aanvragen”, legt Jan Willem uit. “Maar ook voor andere subsidies kun je bij ons terecht, wij weten hoe je de kans op subsidie vergroot en kennen ook de provinciale en landelijke subsidiepotjes”, verklaart Karien. Het lijkt ons duidelijk: als bestuur van een vereniging van plaatselijk belang of dorpshuis doe je er goed aan om regelmatig even contact te zoeken met je dorpencoördinator. Die kan je goed op weg helpen!

FOTO: RIANNA HILARIUS, STUDIOSPONTAAN

Van links naar rechts: Jan Willem Verbeek, Catharina Zeldenrust, Arno Reekers en Karien van Mierlo.

voorkeur overdag op er geen toezicht op hebt. Dan kun je het BMS van den: het batterijen managementsysteem dat de regelt. Handig, want het BMS geeft aan wanneer je kortsluiting dreigt.

GEVEN ADVIES

maanden op loopt langzaam leeg, dat is kapot als hij helemaal leeg raakt. diepteontlading door je accu ets niet gebruikt.

elke langere fi etstocht

BMS ervoor dat je accu altijd een beetje gevuld na een langere fi etstocht thuis met een bijna meteen in de lader. Anders vindt er alsnog kun je je accu niet meer gebruiken.

VEILIG EN VERSTANDIG OMGAAN MET E-WASTE

Zeker drie keer per maand vliegt ergens in Nederland een vuilniswagen in brand. En dat gebeurt steeds vaker.

Naar de oorzaak hoeven we niet te gissen: meer en meer accu’s en batterijen belanden bij het huisvuil. Gevaarlijk, zonde én compleet onnodig, want dit elektronisch afval is heel makkelijk te scheiden.

door deskundige met een opgeladen accu? Of cu dan niet zelf te repareren. OVAG- fietsspecialist, om je

Elektronisch afval, ook wel e-waste genoemd, is een breed begrip. Niet alleen lege accu’s en batterijen vallen hieronder, maar ook defecte of verouderde elektrische en elektronische apparaten. Of ze nou wat groter zijn, zoals stofzuigers, computers en wasmachines, of relatief klein, zoals elektrische tandenborstels, smartphones en fietslampjes. “Vergeet ook snoertjes en kabels niet”, zegt Lisanne Elzinga, afvalcoach namens gemeente De Fryske Marren. “Die zijn net zo elektrisch. Worden die afgedankt, dan horen ze dus bij het elektronisch afval. Niet iedereen realiseert zich dat.”

steekvlam ontstaan. Ieder jaar komen landelijk zo’n honderd meldingen binnen van branden in hopen afval, in vuilniswagens of bij afvalverwerkers.

Verlies van grondstoffen

Het niet scheiden van elektronisch afval heeft nog een ander nadeel: we verliezen zo dure, schaarse grondstoffen. Accu’s, batterijen en elektrische en elektronische apparaten bevatten kunststof en metalen als koper, kobalt, nikkel en kwik. Verreweg het meeste hiervan is her te gebruiken voor nieuwe producten.

Be waa r h em i n d roog z and goed functioneert? Bijvoorbeeld door een overmatige hitte, een sterke geur, rook of vonken? Denk veiligheid. Leg de accu in een emmer met droog zand een droge plek.

Grote risico’s

etsaccu in

in die emmer met droog zand een fi etsenwinkel die is van de gemeente. Dit geldt op zijn. Fiets-accu’s inleveren

Gooien wij dit soort spullen weg, dan moeten we dat absoluut niet via de grijze container doen. Er zitten stoffen in die schadelijk zijn voor mens, dier en milieu. Bovendien brengt elektronisch afval tussen het huisvuil grote risico’s met zich mee voor de vuilnisman. Bij de afvalinzameling kunnen accu’s en batterijen in de pers van de vuilniswagen terechtkomen. Er ontstaat dan warmte en mogelijk zelfs vuur. Ook op het moment dat dit afval in een van de afvalbunkers wordt gestort, kan een vonkje en vervolgens een

“Zelfs een kleine batterij bevat waardevolle recyclebare materialen”, zegt afvalcoach Mieke van der Wal.

“Onze ervaring is dat veel mensen dit onderschatten.”

Door deze onwetendheid – of door gemakzucht – belandt nog steeds een deel van het elektronisch afval op verkeerde plekken, zien Lisanne en Mieke. Lisanne: “Tussen het restafval vinden wij een heleboel batterijen. Ook gebeurt het regelmatig dat iemand met een zak op het milieuterrein komt en ons vertelt dat het grofvuil is, maar dan blijkt er allerlei elektronisch afval bij te zitten.”

Waar je ze koopt, kun je ze kwijt Wat moeten we dan wél doen met onze e-waste? Een inmiddels redelijk bekend geheugensteuntje is: ‘Waar je ze koopt, kun je ze kwijt.’ “Dit houdt in dat alle winkels die accu’s, batterijen of kleinere elektronica verkopen een inzamelmiddel voor dit afval hebben”, legt Mieke uit. “Denk bijvoorbeeld aan supermarkten, drogisterijen en bouwmarkten. Naar een inleverpunt hoef je dus nooit lang te zoeken.”

Daarnaast zijn leveranciers verplicht om op verzoek een oud elektrisch of elektronisch apparaat voor je af te voeren bij aankoop van een nieuwe (zowel in de winkel als online). Fietsaccu’s zijn in te leveren bij de meeste fietsenwinkels en al het elektronisch afval, klein en groot, kan gratis naar de milieuterreinen in Joure, Lemmer en Harich.

Kringloop en Repair Café

Het op deze manieren ingezamelde elektronisch afval wordt vervolgens milieuvriendelijk verwerkt en zoveel mogelijk gerecycled. Ook al is dit natuurlijk een goede zaak, nóg beter is het als dat afval er überhaupt niet is. Mieke: “Gooi niet te snel iets weg. Gebruik je een apparaat niet meer, maar werkt het nog wel, geef het dan aan een kringloopwinkel. Zo heeft iemand anders er misschien nog wat aan. En breng een kapot apparaat eerst naar het Repair Café in Joure. Grote kans dat ze het daar voor je kunnen repareren.”

Kijk voor meer informatie op samenhalenwealleseruit.nl/ scheidwijzer en legebatterijen.nl

Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl Kijk voor het actuele gemeentenieuws op: www.defryskemarren.nl

‘Naar een inleverpunt hoef je nooit lang te zoeken’

passen lever je in bij de supermarkt, bouwmarkt of overige winkels die (producten met ingebouwde) batterijen verkopen. Dat zijn batterijen en accu’s zoals:

E-waste Race De Fryske Marren

Let op: Het is belangrijk om de plus- en minpool van knoopcellen en 9 Volt batterijen af te plakken met tape of plakband voordat je ze inlevert. Zo voorkom je kortsluiting

Waar lever jij jouw lege batterijen en accu’s in?

Huishoudelijke batterijen

Alle huis- tuin- en keukenbatterijen die door de opening van het inzamelmiddel passen lever je in bij de supermarkt, bouwmarkt of overige winkels die (producten met ingebouwde) batterijen verkopen. Dat zijn batterijen en accu’s zoals:

Let op: Het is belangrijk om de plus- en minpool van knoopcellen en 9 Volt batterijen af te plakken met tape of plakband voordat je ze inlevert. Zo voorkom je kortsluiting

Industriële batterijen

Let op: Beschadigde, verroeste of lekkende batterijen en accu’s moeten altijd in een plastic zak of huishoudfolie verpakt worden. Zo lever je ze op een verantwoorde en veilige manier in.

Batterijen en accu’s uit industrieel of professioneel gebruik die niet door de opening van het inzamelmiddel passen, batterijpakketten, geschakelde batterijen, batterijen en accu’s uit tuingereedschap en uit groot speelgoed lever je in bij de milieustraat van de gemeente. Dat zijn batterijen en accu’s zoals:

Weide batterijen Batterijenpakketten

Boormachine accu’s

Geschakelde batterijen

Stofzuiger accu’s Hoverboard accu’s

Heggenschaar accu’s

Drone accu’s

Apparaten met ingebouwde batterijen

Batterijen die ingebouwd zijn in kleine elektrische apparaten breng je naar de milieustraat van de gemeente of lever je in bij een inleverpunt voor kleine elektrische apparaten. Dat zijn apparaten zoals:

Fietslampjes Elektrische tandenborstel Tablets

Dit jaar vond van 20 maart tot 13 april de E-waste Race De Fryske Marren plaats. Tien basisscholen uit onze gemeente gingen de strijd aan met elektronisch afval. Na een gastles van experts over hergebruik zamelden scholieren in hun eigen buurt bij bewoners zoveel mogelijk oude en kapotte elektrische en elektronische apparaten in. Zo bleven die niet op zolders of in gangkasten liggen.

Industriële batterijen

Let op: Beschadigde, verroeste of lekkende batterijen en accu’s moeten altijd in een plastic zak of huishoudfolie verpakt worden. Zo lever je ze op een verantwoorde en veilige manier in.

Speakers

E.dentifiers Scheerapparaten

Fietsaccu’s

Batterijen en accu’s uit industrieel of professioneel gebruik die niet door de opening van het inzamelmiddel passen, batterijpakketten, geschakelde batterijen, batterijen en accu’s uit tuingereedschap en uit groot speelgoed lever je in bij de milieustraat van de gemeente. Dat zijn batterijen en accu’s zoals:

De winnaar van de race was de basisschool Bloei in Terherne. Leerlingen van deze school haalden in totaal 2.817 apparaten op. Daarmee wonnen zij een schoolreis naar het wetenschapsmuseum NEMO in Amsterdam. In totaal zamelden de tien scholen maar liefst 20.859 apparaten in. De gemeente zorgde er vervolgens voor dat die bij recyclingbedrijven terechtkwamen.

Fietsaccu’s lever je in bij een fietsenwinkel die is aangesloten bij Stibat of breng je naar de milieustraat van de gemeente. Dat zijn fietsaccu’s zoals:

Vind jouw dichtstbijzijnde inleverpunt voor lege batterijen en accu’s op www.legebatterijen.nl/waar-inleveren Hier vind je ook de inleverpunten voor fietsaccu’s, kleine elektrische apparaten en lampen.

Begrijpelijke dienstverlening vraagt duidelijke taal!

Gemeente De Fryske Marren is er voor alle inwoners. Daarom doen we ons best om brieven en teksten zo duidelijk en eenvoudig mogelijk te schrijven. Zo begrijpt iedereen wat er staat.

Stel, je krijgt een officiële brief. De brief staat vol lange zinnen en moeilijke woorden. Vervelend, je snapt er weinig van. Laat maar, denk je, en je gooit de brief weg. Later blijkt dat er in de brief stond dat je recht had op een toeslag. Had je dat nou maar geweten!

Ingewikkelde taal

Iedereen wil graag duidelijke informatie krijgen. Want als je weet wat er staat, weet je wat je moet doen of waar je recht op hebt. Maar soms staat er in brieven en teksten van de gemeente ingewikkelde taal. Dat kan een probleem zijn, zeker als je laaggeletterd bent. Laaggeletterdheid betekent dat je moeite hebt met lezen, schrijven of rekenen. Voor een laaggeletterd persoon is het lastig om moeilijke woorden in brieven en folders te begrijpen. Ook zijn sommige mensen minder handig met de computer. In gemeente De Fryske Marren is 10 procent van de inwoners laaggeletterd.

Meedoen

Door onduidelijke taal kunnen inwoners informatie missen die belangrijk voor ze is. Gemeente De Fryske Marren wil dat verbeteren. “We willen dat iedereen onze informatie begrijpt. Of het nu een brief, een folder of onze website is”, vertelt Fabian Schurink, strategisch adviseur dienstverlening bij gemeente De Fryske Marren. “Anders kunnen we geen goede dienstverlening geven. Daarom is duidelijke taal belangrijk. Dat staat trouwens ook in onze dienstverleningsvisie.” “Iedereen moet kunnen meedoen in de samenleving”, zegt beleidsmedewerker maatschappelijke ontwikkeling Sarah Tromp. “Dat heet inclusie. Je kunt pas meedoen als je snapt wat er staat. Informatie in brieven en op de website moet daarom voor iedereen begrijpelijk zijn. Dat is een belangrijk onderdeel van ons inclusiebeleid.”

Hulp

De gemeente is er al een tijdje mee bezig om teksten duidelijker te maken, samen met inwoners. Sinds 2021 bestaan er brievenwasserettes, in samenwerking met de bibliotheek, Sociaal Werk De Kear en Friesland College. Brievenwasserettes zijn brievenbussen waar inwoners moeilijke brieven en folders in kunnen stoppen. De gemeente vertaalt de teksten. En de gemeente doet meer: de schrijvers van brieven, folders en

teksten krijgen hulp om duidelijker te schrijven. “Medewerkers van de gemeente hebben zelf niet altijd door dat ze moeilijke taal gebruiken”, legt Fabian uit. “Ze zijn vaak enthousiast en weten zelf veel van een onderwerp. Ze willen de inwoner graag zoveel mogelijk informatie geven. Maar dat maakt brieven soms wat ingewikkeld.” “Daarom geven we aan alle teams presentaties over leesbaar schrijven”, gaat Sarah verder. “Ook kunnen medewerkers hulp vragen van schrijfcoaches en kunnen ze schrijftrainingen volgen.”

Brieven laten testen

Het is de bedoeling dat brieven van de gemeente er in de toekomst eenvoudiger uitzien. Niet meer met grote stukken tekst, maar met blokken waar de informatie kort en duidelijk in staat. Ook staan er in zulke brieven soms kleine afbeeldingen, bijvoorbeeld van een telefoon of een euro-teken. Zo is het voor de lezer gelijk duidelijk wat de bedoeling is. “De brieven van het team schuldhulpverlening zien er

al zo uit”, vertelt Sarah. “En we willen kijken of ook andere afdelingen van de gemeente hun brieven zo kunnen maken. Die brieven laten we eerst testen door de inwoners.”

Voor gemeente De Fryske Marren staat de inwoner centraal. Fabian: “Daarom proberen we onze dienstverlening eenvoudiger én beter te maken met leesbare teksten.” Sarah: “Het mooiste is als de brievenwasserette ooit niet meer nodig is. We doen ons best!”

Laat uw brief ‘wassen’!

Heeft u een moeilijke brief gekregen? Lever de brief in bij de brievenwasserette in de bibliotheek, bij Sociaal Werk de Kear of in het gemeentehuis. Of mail hem naar brievenwasserette@bmf.nl Wij vertalen de brief voor u!

-SARAH‘Je kunt pas meedoen als je snapt wat er staat’

-FABIAN‘We proberen onze dienstverlening beter te maken met leesbare teksten’

FOTO:

NANTKO SCHANSSEMA, FOTONANTKO

# FACE TO FACE JAN JONKMAN

fotografie JOHAN BROUWER tekst

WAARMAN JAN JONKMAN:

“AT WIJ YN EACHMARYP DOUWE EGBERTS RÛKTEN

DAN KAAM DER REINWETTER!”

“Ik kom út in boerefamylje en dy libbe mei it waar, krekt as de âlde skippers. Us mem brûkte in soad âlde waarspreuken, dy’t je sadwaande ek ferklearje koene. Ik bin in praktykman at it oer it waar giet”, zegt Jan Jonkman (68) uit Akmarijp. Sinds het overlijden van Nederlands bekendste weerman Piet Paulusma is Jonkman degene die zijn opvolger mag zijn. Nee, niet zijn vervanger: want “Piet wie únyk, dy is net te ferfangen en dat ha’k ek noait wollen.” Een portret van Jan Jonkman.

Prachtige luchten hangen er boven de landerijen rond Akmarijp als we Jan Jonkman bezoeken. Voordat we het gesprek starten schenkt hij koffie in en vraagt of we ook iets voor bij de koffie hebben meegenomen. Nee dus. Jan lacht, hij heeft humor, dat moge duidelijk zijn. Even later heeft de weerman Omrop Fryslân aan de telefoon, “even it koarte waarberjocht fan healwei âlven dwaan, samar klear.”

OPVOLGING

PIET PAULUSMA

Als Piet Paulusma op donderdag17 maart 2022 zijn laatste weerbericht voor de microfoon van Omrop Fryslân voorleest, weet nog maar een kleine groep dat de bekende weerman ernstig ziek is. Op 20 maart 2022 overlijdt Paulusma. Jan Jonkman was een van de intimi die op de hoogte was van Piet zijn ziekte. “Dat Piet slim siik wie, mocht net oer praten wurde en Omrop Fryslân koe sadwaande ek net op syk nei in ferfanger. Piet belle mij dy freeds mei it fersyk of ik him waarnimme woe, sadat hij even in pear dagen kalmoan dwaan koe. Earder hie ik Piet ek alris ferfongen at der wat wie, dat wie al sa’n tsien jier lyn. En dêrnei barde dat faker. Dat Piet sa gau ferstjerre soe wie foar mij ek hiel hommels. Nei de begraffenis kamen einredakteur Sybren Terpstra en haadredakteur Ingrid Spijkers bij mij om te freegjen of ik it presentearjen fan it waarberjocht earst trochdwaan woe. Ik die it earst noch mei Hessel Kerkhof, hij wie de âld-sparringpartner fan Piet. Hessel wie de man fan’e technise details en hij koe mij mei ‘raad en daad’ bijstean. Nei in wike kaam der op’e nij in delegaasje fan’e Omrop en frege mij om foarearst mar troch te gean. Der wie fierder ek ‘niks’. Ik fielde mij skatplichtich of miskyn wol moreel

ferplichte oan Piet om ‘ja’ te sizzen. Ik koe ek gjin reden betinke om it net te dwaan. Ik woe trochgean yn’e geast fan Piet, mar net as Piet. Dat woe ik net. ‘k Woe mij sels bliuwe, mar net mear mei in waarburo begjinne. Gelokkich is der in klup, ‘Weerexperts’, dy’t in soad lokale omroppen helpt. Letter is Tjitske Wiebenga der bijkommen. Om it fulltime allinne te dwaan woe ik net.”

WAAR KOMT DE FASCINATIE VOOR

HET WEER VANDAAN?

Het begon allemaal in 1984. Een markant stel Jousters, bekend onder de naam ‘Vriendenclub de Vlecke’, organiseerde allerlei activiteiten in Joure om zo aandacht te vragen voor hun radiozender. De acties hadden een ludiek karakter: van paaseieren zoeken in het park tot het NK Klunen midden in de zomer. Heel bekend werd het organiseren van het WK Solexracen.

In 1984 kreeg de winnaar van dat WK een ballonvaart aangeboden. Naast de winnaar en de burgemeester stapten ook twee leden van de Vriendenclub in het mandje bij piloot Henk Brink. Na de landing dronk het gezelschap nog wat in een kroeg in Bantega. Op een gegeven moment vroeg Brink of het organiseren van een ‘Ballonfiësta’ niet iets was voor de vriendenclub.

LAPPEN

“Nou dat woene wij wol”, gaat Jan Jonkman verder. “We stjoerden wat brieven rûn en dêr kamen wol fyftich reaksjes op. Om in lang ferhaal koart te hâlden, yn 1986 organiseare wij de allerearste edisy fan de Fryske Ballonfeesten. De ballonfarders kamen út hiel Europa.” De volgende stap was het aanschaffen van een eigen Jouster ballon. Ze lapten met elkaar en de

ballon met de Fries vlag werd gekocht. Sonnema werd de eerste sponsor. Pas na de aanschaf kwam de club vrienden er achter dat er ook een brevet nodig was om te mogen ballonvaren. “Sa moasten wij nei in metrolooch yn Hoofddorp dêr’t we ien kear yn’e fjirtjin dagen nei ta gongen om dêr bijspikere te wurden oer it waar. Dat wie bij Tijmen de Boer. As boer hie ik al belangstelling foar it waar. Ik rekke hieltyd mear fassineare”, vertelt Jonkman, die er meteen aan toevoegt dat hij altijd al ‘mei it waar bezich wie’.

DOUWE EGBERTS RÛKE

“Sjoch at wij hjir yn Eachmaryp DE rûkten dan koest de klok der op gelyk sette dat der reinwetter komme soe. Letter waard it sa dat ik befestige wurde troch de waarkaarten en omgekeard. Ik hie noch hielendal gjin ferstân fan lijntsjes op waarkaarten. Ik kaam fia de ballonfeesten yn kontakt mei metrologen en sa krige ik de finesses wat te pakken en dat waard troch de komst fan kompjoeters nochris mear. Ik slurpte al dy ynformaasje op trochdat ik it ‘leuk’ fûn.”

NET MEI MYN KOP OP IT SKERM

Nu ongeveer tien jaar geleden kreeg Jan Jonkman een telefoontje van Piet Paulusma, hij zocht voor een weekje een vervanger. Jonkman wilde er wel even over nadenken of hij ‘ja’ zou zeggen op het verzoek. “Ik ha doe sein ik doch it, mar net op tv, sa’t Piet ek woe. Ik woe net mei myn kop op it skerm, stel dy foar dat it mij net goed slagje soe. Ik woe net herkend wurde as de mislukte waarman at ik troch de Jouster Midstrjitte rinne soe.” Volgens Jonkman ging het wel, maar echt super enthousiast was hij nog niet over zijn vuurdoop.

“Der stie in ferskuorrend soad spanning op. Ik wie noch noait op’e radio west. Sa stadichoan slagge it wol. Ik krige in wike trening bij de Omrop, foardat ik Piet wer ris ferfange moast.”

ADVISEUR

Ondertussen is Jan Jonkman anderhalf jaar verder en is hij de afgelopen zomer al door verschillende organisaties gevraagd om als weeradviseur op te treden. Zo was hij deze zomer te gast bij het palaver van de SKS, de KWS (‘Snitswike’) en ook de PC in Franeker maakte gebruik van zijn weerkundige diensten. Op een begrijpelijke manier uitleggen wat het weer ‘doet’.

KATTEPISDAGEN

“Yn it earst ha ik dat bewust net wollen, neam it piëteit foar Piet Paulusma. Ik kin goed mei de famylje, Lume de twallingbroer fan Piet is in freon fan mij. At ik op soksoarte fan bijienkomsten bin, wol ik it simpel hâlde. Even tuskentroch. Witsto wol wat de Kattepisdagen binne? No, dat binne de trije dagen nei de Hûnsdagen, dan mizert it noch wat. Sokssoarte dingen hearde ik al fan ús mem. Prachtich dy âld folkswaarkunde.”

Voor Jan Jonkman is er sinds hij het weer voor Omrop Fryslân ‘docht’ niet veel veranderd vindt hij. Mensen die nu ineens iets van hem moeten, heeft hij niets mee. Hij noemt zijn familie ( ‘ik ha in lat-relaasje en bin heit fan fiif bern, wêrfan’t ien soan spitigernoch ferstoarn is’) en vrienden het belangrijkste. Hij moet niets hebben van dikdoenerij. Als Jan het weerbericht moet verzorgen zit hij ’s morgens om 06.30 uur al voor de microfoon. “Mar dernei krûp ik der noch wol wer even op hear!”

Onmisbare plek voor senioren om sociaal netwerk te onderhouden

Het Dienstencentrum Senioren Lemmer (voorheen Lemsterland) bestaat 25 jaar. Dat het project ‘ouderenhome’ in 1992 voor een groot succes zorgt, is vooral te danken aan de inzet van meer dan 75 vrijwilligers die zich op allerlei vlakken onmisbaar maken. Op de eerste dag na de zomersluiting spreken we met bestuursleden Fokke Bootsma (voorzitter sinds 2013) en Ludy van der Veen (secretaris sinds 2004) in de grote zaal van het centrum.

Halverwege de jaren negentig is er door de gemeente Lemsterland een werkgroep in het leven geroepen om te kijken of het zinvol is een ontmoetingsplek voor senioren te creëren. De werkgroep komt al gauw tot de conclusie dat dit belangrijk is. Er wordt een stichting opgericht en een elftal mensen wordt bereid gevonden plaats te nemen in het bestuur. Onder wie de in maart jongstleden overleden Ale Boersma die volgens Ludy van der Veen moet worden gezien als de grondlegger van het centrum.

DOBBERENDE ZEILBOOT OP WOELIGE BAREN

Hun eerste opdracht: zoeken naar financiële bronnen. De tweede opdracht: zoeken naar een geschikte locatie. Door bijdrages van verschillende fondsen, lokale organisaties, de gemeente en acties kan een begin gemaakt worden. Het vinden van een geschikte locatie was minder eenvoudig. Er werden verschillende opties onderzocht en toen uiteindelijk de aula, behorende bij de stichting Hof en Hiem, locatie Suderigge, beschikbaar kwam, vielen alle puzzelstukjes op zijn plaats. Stichting aanleunwoningen Hof en Hiem nam de bouwkosten op zich en de rest van de bijdrages werd gebruikt voor de inrichting. Architect Jelle de Jong ontwierp het centrum en Lemster kunstenaar Siebe Kooystra maakte voor de scheidingswand een prachtig reliëf-kunstwerk met een dobberende zeilboot op woelige baren.

ONMISBARE PLEK

In november 1998 werd het dienstencentrum officieel geopend en sindsdien is het een onmisbare

plek voor velen. Enkele jaren na de opening is ook de vrijwillige vervoersdienst VLAM ondergebracht bij het dienstencentrum. De twintig VLAM-chauffeurs vervoeren ouderen en rijden gezamenlijk ongeveer 40.000 km per jaar.

“We hopen dat ze dit nog zo lang mogelijk kunnen blijven doen, ondanks de stijgende kosten”, geeft Ludy aan.

REPAIR CAFÉ

De maar liefst 75 vrijwilligers hebben de gemiddelde leeftijd van 74 jaar. Sommigen zijn er al vanaf het begin. “De meesten hebben een dubbele functie”, zo vertelt Fokke, die naast voorzitter, ook best handig is. Hij helpt daarom mee in het repair café, dat er sinds negen jaar ook bij zit, om dingen te repareren. Hier kun je spullen,

van klokken tot kleding, brengen die stuk zijn, het wordt voor je gerepareerd. Gratis, al staat er een spaarvarken waar je een bijdrage in kunt doen.

VOOR IEDEREEN

BOVEN DE 55 JAAR

Het dienstencentrum biedt ontzettend veel vertier. Zo kun je er biljarten (grote favoriet), klaver-

jassen, wandelen, bingo - ook heel populair - en koersbal. “Dat is te moeilijk”, geven zowel Fokke als Ludy lachend aan. “De bal is niet rond en gaat daardoor alle kanten op.” Ze proberen het zo laagdrempelig mogelijk te houden. Zo is er een deur tussen het dienstencentrum en woonzorgcentrum Suderigge, waardoor de bewoners binnendoor in het dienstencentrum kunnen komen. “Verder houden we de kosten laag”, zegt Ludy. “Er worden lezingen gegeven, over bijvoorbeeld de natuur in Zuidwest Friesland, over hulphonden KNGF en de meldkamer van Friesland. Ook worden er uitjes georganiseerd, deze zijn altijd volgeboekt. Zo zijn we al naar het Planetarium, de Orchideeënhoeve en de Weerribben geweest.”

FEEST

Op 12 oktober zal het 25-jarig bestaan uitgebreid worden gevierd. Hiervoor is de jubileumcommissie in het leven geroepen. ‘s Morgens is een receptie voor genodigden. ‘s Middags is er voor de vrijwilligers een lunch en muziek door een Lemster duo. Daarna zijn alle omwonenden uitgenodigd.

De meeste vrijwilligers hebben een dubbele functie”

De ondertekening in 1998. V.l.n.r. A. de Rover (penningmeester), A(le) Boersma, voorzitter, notaris R. Seinstra en Joh. van Dijk (secretaris)

Een uitje naar Kameleondorp in april 2018

Het resultaat van workshop ‘vogeltaarten maken’

Bestuursleden Ludy van der Veen en Fokke Bootsma: “We houden de kosten laag.”

De verzamelaar

ALBERT BROUWER VERZAMELT PLEZIER

Het is veel en het is complex, het leven van Albert Brouwer (70). Ruim een halve eeuw zat hij op de pomp in Joure, allesbehalve saai want hij gaf er zijn eigen invulling aan, leerde er zijn Alie kennen, en bedacht er van alles. Meerdere keren haalde hij de krant, was hij op televisie bij Hennie Huisman. Dat laatste als jongleur. Maar hij verzorgde ook presentaties, is Zwarte Piet bij de intocht, was jurylid bij playbackshows in Friesland, had een programma bij OSCARradio én heeft in zijn leven ook zo ongeveer vijftig Volkswagens Kever onder handen gehad, rijdt er zelf dagelijks eentje uit 1952, heeft ruim 1.000 modelauto’s, prijkt zijn bijnaam op de shirts van een wielerploeg, zijn er mutsen, truien, bordjes en wie kan er zeggen dat hij George Baker op zijn verjaardag had. We gingen op bezoek bij Albert ‘Brebco’ Brouwer en keerden huiswaarts met de blaren op de oren.

Nederland is een land vol verzamelaars. Spaarden we vroeger als kind vooral speldjes, postzegels, sigarenbandjes, modelautootjes en stripboeken, tegenwoordig kun je het zo gek niet bedenken, of het wordt wel verzameld. Er is zelfs een website met alle mogelijke verzamelingen opgericht: lastdodo.nl. Daarnaast zijn er de echte groten, voor wie het huis soms te klein is om alle items te herbergen. Deze maand: Albert Brouwer over plezier verzamelen en zijn BREBCO (Brouwers Eigen Bedachte Constructie)

Brein Brebco Brouwer blijft bruisen

Over praten als een mitrailleur gesproken. Het is veel, heel veel. Dat beseft hij zelf ook. Vaak tijdens het gesprek valt het woord complex. Maar ook de term rode draad. Daar heb je er normaal gesproken één of twee van in een leven, Brouwer heeft er heel veel. We proberen de kluwen te ontrafelen. Om dat te vergemakkelijken heeft hij speciaal voor zijn bezoek een en ander uitgestald in de keuken én heeft hij zijn leven chronologisch opgeschreven. Overal komen we de naam Brebco tegen. Dat heeft alles te maken met de bouw van een heuse Kreidler 50 cc wedstrijdracer waar die van tweevoudig wereldkampioen Jan de Vries als voorbeeld diende. “Ik had er zelf eentje, en die heb ik omgebouwd. De basis is een Kreidler, maar daar leek hij helemaal niet op. Toen dacht ik ‘ik moet er een eigen naam aan geven en bedacht ik BREBCO, Brouwers Eigen Bedachte Constructie. Natuurlijk moesten er stickers op. Aan beide kanten eentje. Maar die gingen per vijfhonderd. Er liggen er nog 498 op zolder”, lacht hij.

BRILKEVER

Zijn liefde voor de VW Kever begon met een bezoek aan de fabriek Wolfsburg in 1968. “Ik zag rijen auto’s, daar werd ik door gegrepen.” De eerste eigen Kever kocht hij in 1980. In die jaren daarna deed hij in- en verkoop van Kevers en knapte hij ze op, samen met een vriend. “Dat ging niet altijd goed”, steekt hij een vinger op waar het topje van af mist.

“Mijn maat deed het meeste werk, ik verkocht ze, ik was de babbelaar.” In 1982 kocht hij zijn droomauto. Een Kever met

een dubbelraam achter, beter bekend als de brilkever. Deze heeft hij nog steeds “en gaat ook niet weg. Dat heb ik aan de vorige eigenaar moeten beloven. Ik ben er twaalf jaar geleden ook in getrouwd”,

wijst hij op een foto waarop ook de drie dochters van het echtpaar Brouwer staan. Later is hij met zijn Alie als onderdeel van een grotere reis ook nog bij de fabriek in Mexico geweest.

MINIATUREN IN DE GARAGE

Uit die Kever groeide weer iets nieuws: zijn verzameling miniatuur Kevers. “Je krijgt eens een modelletje en voordat je het weet zijn dat er vijftig, honderd. Ik ging naar ruilbeurzen, woonde nog bij mijn ouders. Die honderd kon ik nog uitstallen, maar de rest wat ik er daarna nog bij kocht ging in dozen op zolder. Honderden, jarenlang.” Daar kwam verandering in toen hij en Alie hun huidige woning kochten en hij alles in één van de slaapkamers kon uitstallen. Tot de kinderen geboren werden. Tegenwoordig hangt en staat zijn verzameling vooral in de garage. Naast een Kever die nog onderhanden is.

JONGLEREN

Het kopen van een bistrostoel samen met zijn ouders, leidde tot een televisieoptreden bij de Playbakshow van Hennie Huisman. ‘Dat is gek’, zou je zeggen, nou, niet bij Brebco Brouwer. De werking van het brein van deze spraakwaterval laat zich het best vergelijken met het balletje uit een flipperkast: het schiet alle kanten op. Saai is het daardoor allerminst. “Je kunt een stoel op heel veel manieren vasthouden, maar ik had één stoelpoot in mijn handpalm. Ik was aan het jongleren. Daar heb ik me in een hal bij de pomp een beetje in bekwaamd. Dat zag iemand die thuis was in de artiestenwereld. Die zei ‘ik ken Hennie Huisman, dit moet op tv, in de rubriek Bijzondere Nederlander’. Ik heb jaren getraind, eerst vijf minuten, toen een uur, op het laatst tien uren. Ik wilde een wereldrecord vestigen.”

HENNIE HUISMAN

Lang verhaal kort, dat is gelukt met 11.37.20 uur, bij Hennie Huisman met de bekende Leo Horn als scheidsrechter. Stukken in de krant. Het resulteerde in optredens als jongleur met een stoel, keukentrapje of zaag. Het ging nog gekker want de zaag werd een motorzaag. Met draaiende motor, vol gas, vastgezet met een tie wrap. “Ik had een vriend met een stem als een scheepshoorn die me op shows aankondigde met ‘ladies and gentlemen, we present you the champion of the world, mister Brebco.’ Geweldig was dat.”

VOOR GEEN GAT TE VANGEN

Van klanten aan de pomp kreeg hij zaken als een muts met die naam of een gebreide trui.

Zelf liet hij tasjes maken, bordjes, shirts voor een lokale wielerploeg en zaalvoetbalteam, er waren Kevers waarop de naam Brebco prijkte, handdoeken, je kunt het zo gek niet bedenken. Alles zonder commerciële achtergrond. Voor geen gat te vangen bedacht hij voor een verhuurder van aanhangwagens de intussen niet meer weg te denken kreet ‘Pak ’n Bak’ en met hetzelfde gemak voor een bekend reinigingsbedrijf ‘Menno Sappé, een schoon idee’. We zeiden het al: het brein bruist.

GEORGE BAKER

Muziek. We hebben weer een rode draad, het liefst uit de jaren vijftig en zestig. Met George Baker als grootste favoriet. “Ik hoorde van een vriend dat hij ’s avonds optrad op de lijndienst Hoek van Hollland – Harwich. Zijn we drie keer op een neer geweest, dat was erg leuk.” Op zijn vijftigste verjaardag jaren later - dat groots werd gevierd in café De Freonskip in Blauwhuis – verzorgde George Baker een optreden. “Vrienden hadden met zijn allen geld gelapt. Stond ie zo maar op het podium voor mij te zingen, wat een prachtig cadeau.”

ZITVLEES

Het is intussen íets rustiger rond Albert ‘Brebco’ Brouwer. Met de nadruk op íets, want er ontstaan nog steeds ideeën uit het brein van de enthousiaste inwoner van Joure. En hij geeft lezingen over zijn leven, zoals onlangs nog in St. Johannesga. Zitvlees moet je dan wel hebben, want zijn leven laat zich niet in een paar woorden vertellen. “Het duurde vier uren. Ze waren blij omdat ik iets te vertellen had.” Een understatement.

“Mijn leven is één hobby”grote

Alles draait om de eenvoud”

OPEN DAG IN DE VRIJLOOP

Volop hobbyactiviteiten en kringloopwinkel

In een pand aan het water in historisch Joure vind je In de Vrijloop. Deze vereniging is al ruim veertig jaar een fijne plek om met elkaar aan gemeenschappelijk hobbies te werken, te bewegen of de kringloopwinkel te bezoeken. Op vrijdag 13 oktober is er een open dag en kun je zelf een kijkje nemen naar wat ze aanbieden. Belangrijk om te weten: het is voor iedereen!

erst duiken we de geschiedenis in. De vereniging In de Vrijloop werd in 1980 opgericht door een aantal oud-medewerkers van Douwe Egberts. Op dat moment rond de 55 jaar oud en met de vut (vervroegde uittreding), willen ze graag iets om handen hebben. Douwe Egberts heeft een ongebruikt oud pakhuis aan het Zijl 13 in Joure beschikbaar. Hier werd voorheen tabak opgeslagen. De vrachtschepen konden op deze locatie gemakkelijk voor de deur laden en lossen. Met de komst van de vrachtwagens veranderde dit, want de locatie is voor deze aanvoer moeilijk te bereiken. De tabaksopslag werd verplaatst en zo kwam het pakhuis vrij. Het pakhuis was voordien van C.P. Cath, een graanhandelaar die hier zijn graan - het gouden goed - bewaarde. Hij boerde flink en vertrok naar Rusland, maar dat pakte niet goed uit. Als gevolg van de Russische revolutie in 1917 raakt hij aan lager wal en zo kwam het pand in handen van Douwe Egberts.

ERVARING OPDOEN

Met het pakhuis als locatie wordt de Stichting Pakhuis Cath in 1984 eigenaar van het pand. Sindsdien vind je hier de vereniging In de Vrijloop. Er komt een timmerwerkplaats en een metaalbewer-

kingsplaats. “Naast dat mensen hier hun hobbies uitoefenen worden de werkplaatsen ook gebruikt om mensen die op dat moment zonder werk zitten, ervaring op te laten doen door nieuwe vaardigheden aan te leren. Intussen is er geen metaalbewerkingsplaats meer, vanwege gebrek aan animo en vanwege de veiligheid”, legt Thomas de Jong uit, sinds 2017 voorzitter van de vereniging. Het pakhuis wordt nu volop gebruikt voor alle activiteiten die er te doen zijn en door de kringloopwinkel die vanaf 2000 in is gevestigd.

TOEKOMSTBESTENDIG

Sinds 2023 is Stichting Pakhuis Cath gefuseerd met Stichting Het Kofschip. Daarmee is de toekomst van het pand veiliggesteld.

Het Kofschip heeft meerdere monumentale panden in Joure in beheer en zal het pand onder andere verduurzamen door het te voorzien van zonnepanelen.

‘OP ZOEK NAAR HET LIEFST JONGERE NIEUWE LEDEN’

Boven in de biljartzaal binnen zit een groep mannen, op leeftijd, net te pauzeren met een kopje koffie. We raken

aan de praat met Klaas Hooghiemstra, al achttien jaar penningmeester van de vereniging. Hij vertelt dat de heren al voor openingstijd voor de deur staan te trappelen om te beginnen. Zelf heeft hij hier schilderlessen gevolgd en speelt hij regelmatig een potje biljart mee. Hij toont schilderijen die door hem gemaakt zijn tijdens de schilderlessen en vertelt dat zijn vrouw ook bij het koor zit en hij zich dit jaar ook heeft ingeschreven. Als het gaat over de vrijwilligers die bij de vrijloop werken, vertelt hij dat er toch veel veranderd is in de loop der jaren.

Penningmeester Klaas Hooghiemstra: “Voor openingstijd staan ze hier al voor de deur te trappelen om te beginnen.”

“Mensen doen tegenwoordig minder vaak vrijwilligerswerk, vooral omdat mensen nu ook veel langer moeten doorwerken. Ook is de mentaliteit veranderd. Men doet niet meer vanzelfsprekend aan vrijwilligerswerk. Ook besteden mensen niet veel vrije tijd meer aan een hobby of gaan ze hiervoor naar een club. Het aantal leden is gehalveerd sinds 2004.” Hij laat het ledenboek zien en inderdaad, door de vergrijzing en het overlijden van veel leden is dit aantal in de afgelopen twintig jaar van vierhonderd naar een krappe tweehonderd leden gedaald. “Jonge mensen vin-

Open dag In de Vrijloop

den In de Vrijloop (nog)niet, en dát moet echt veranderen! We zijn op zoek naar het liefst jongere nieuwe leden. Het jongste lid is nu zeventig jaar. Het zou zo fijn zijn als meer mensen ons weer vinden.”

GRAAG OP DE FOTO

Als er foto’s gemaakt worden, blijken de heren biljarters er graag op te willen staan. Ze leggen graag uit hoe het spelletje ‘Libre’ werkt. “We hebben ook een pooltafel, maar die wordt niet zoveel gebruikt”, zegt één van de heren. Ze laten weten dat ze hier een paar ochtenden per week komen en ‘s middags meedoen aan de competitie. Het rondje door het pand vervolgend laat de beheerder van deze ochtend de timmerwerkplaats zien en de kringloop winkel. De timmerwerkplaats staat vol ge-

reedschap en grote machines. “Je mag hier niet alleen aan het werk, dat moet altijd met meer zijn voor de veiligheid.”

LOOP EENS BINNEN

Wie door bovenstaande enthousiast is geworden en wil schilderen, beeldhouwen, bridgen, stoelyoga wil proberen, het leuk lijkt om in een koor te zingen of iets anders wat aangeboden wordt, is meer dan welkom op de open dag. Het nieuwe programmaboekje is net vers van de pers. Hierin vind je alle activiteiten en de prijzen hiervoor. De kosten van een cursus schilderen zijn omgerekend € 2,60 per les voor 20 lessen, je zorgt voor je eigen materiaal en je krijgt les van een professional. De kringloopwinkel zit beneden en is in elk geval geopend op drie middagen (dins-, woens- en donderdag van 13.3016.30 uur) loop gerust eens naar binnen. Er worden ook competities georganiseerd maar ook een keer in de maand bingo voor een euro per kaart.

Wil je meer informatie, haal dan een programmaboekje op of check de website: www.indevrijloop.nl.

De open dag vindt plaats op vrijdag 13 oktober. Locatie: Zijl 13 in Joure van 10.00-17.00 uur.

“Jongevindenmensen In de Vrijloop (nog) niet, en dát moet echt veranderen”

TaiChiBalk

Kom Langs!

Hebjezinomlekkertebewegenentegelijkertijdtewerkenaan jeinnerlijkeontwikkelingenrust?DoeeenseenproeflesTaiChi(Taiji)! Jebentvanhartewelkom.

Taiji (tai chi) is goed voor lichaam en geest. Regelmatige beoefening bevordert de vitaliteit, lichaamsbewustzijn, balans en stabiliteit. Bovendien is het gewoon leuk om te doen ! Doe een gratis proefles, je bent van harte welkom.

Wanneer:Maandagavondvan19:30tot20:30uur

Waar:IndekleinegymzaalinBalk,HermanGorterstraat3

Meerinformatieopwww.theinnerway.org ofbel0515-432030ofstuurjevraagnaarinfo@sportclubfenf.nl

Regel je bankzaken digitaal of loop gewoon even binnen.

2 8465 SJ OUDEHASKE T (0513) 67 74 00 E info@foppie.nl I www.foppie.nl

Meer info op visser.frl

BINNENKORT VERBOUWEN?

Bij Visser huurt u eenvoudig en snel een afvalcontainer!

Wij zoeken spelers die mee willen naar een internationaal toernooi* Fries dammen in Italië! Omdat we iedereen de kans willen geven om mee te doen, organiseren wij de komende tijd een reeks digitale lessen om dit uitdagende online denkspel onder de knie te krijgen. Wij zijn juist op zoek naar nieuwe talenten die het spel willen leren, dus geef je snel op! Wie weet vertrek jij binnenkort naar Italië om Nederland te vertegenwoordigen. De

lessen kunnen van 18 september t/m 20 oktober worden gevolgd, zodat iedereen die graag mee wil doen een eerlijke kans heeft. Meer informatie vind je op friesdammen.nl.

Zeer geslaagde twaalfde Skeeler Elfstedentocht

De twaalfde editie van de Skeeler Elfstedentocht - met start en finish in Bantega - was een groot succes met meer dan honderdvijftig deelnemers en slechts een paar uitvallers.

Het weer kon niet beter. Er werd ’s morgens om 06.00 uur gestart met wat mist en een temperatuur van rond de vijftien graden. Perfecte omstandigheden. Uiteraard werd het in de loop van de dag warmer, maar de meeste deelnemers konden hier prima mee omgaan gezien het beperkte aantal uitvallers.

INTERNATIONALE DEELNAME

“Naast uit Nederland hadden we deelnemers uit Duitsland, België en zelfs uit Zweden”, aldus voorzitter Geert Schokker van de organiserende ijsclub De Polder uit Bantega, die zelf als voorfietser de hele dag mee voorop fietste. Voorfietsers bepalen het tempo dat tussen de 22 en 24 km/u ligt. Onderweg wordt een aantal keer gestopt en worden de deelnemers verzorgd door de organisatie. Rond 19.00 uur was de finish in Bantega.

EENS IN DE TWEE JAAR

De tocht wordt eens in de twee jaar verreden, de af te leggen afstand is 225 km. Voor het goede verloop van de tocht zijn rond de vijftig vrijwilligers in touw.

1 Gran turisimo 2 Oppenheimer 3 Juf Roos

4 Indiana Jones 5- Barbie

‘Annie bloeit op bij de receptie’

Sinds 1999 is Annie Kroes (46) werkzaam bij Empatec. Annie is geboren en getogen in Folsgare, een dorpje onder de rook van Sneek. Daar groeide zij op in een warm gezin met een oudere broer en jongere zus. Inmiddels heeft ze haar eigen huisje in het centrum van het dorp. En daar is ze ontzettend blij mee!

Na haar stage bij Empatec kon ze blijven. Eerst in het confectie atelier en later binnen het team van kantine en schoonmaak. Volgend jaar hoopt ze dan ook haar 25 jarig jubileum bij Empatec te vieren. Annie is, via Empatec, een aantal jaren gedetacheerd geweest als schoonmaakster in de recreatiesector in Sneek, Heeg en Woudsend. Een mooie tijd, maar het was in het zomerseizoen behoorlijk aanpoten. Sinds een aantal jaren zorgt ze er weer voor dat alles binnen Empatec schoon en netjes wordt gehouden.

Droomberoep

Annie droomt al jaren van een functie als gastvrouw. Vorig jaar meldde zij zich als vrijwilliger om tijdens de open dag van Empatec als gastvrouw de bezoekers te ontvangen. En dat deed ze ontzettend goed! Haar leidinggevende zag haar opbloeien en dit was dan ook de eerste stap naar haar verdere ontwikkeling.

Ontwikkeling

Samen met haar leidinggevende Jantina werd er een ontwikkeltraject opgestart. Dit was niet altijd even makkelijk voor Annie. Zij houdt van structuur en vaste patronen. Dan is het af en toe best lastig om hiervan af te moeten wijken. Annie leerde echter steeds beter om hier mee om te gaan en heeft dan ook grote stappen gezet.

Ambassadeur

Binnen Empatec is er een aantal jaar geleden een groep ambassadeurs opgericht. Deze groep bestaat uit een tiental collega’s die o.a. rondleidingen binnen het bedrijf verzorgen. Annie wilde graag kijken of dit iets voor haar was en is een enthousiaste ambassadeur geworden!

Receptioniste

En toen kwam er, onverwachts, tijdelijk een plekje vrij bij de receptie van Empatec. Annie sprong graag bij, eerst alleen als gastvrouw, maar inmiddels handelt ze ook alle binnenkomende telefoontjes af en kan ze zich ook steeds beter redden met de computer. Ze werkt er dan ook met veel plezier als vaste invalkracht. Ze droomt er dan ook van om in de nabije toekomst volledig aan de slag te kunnen als gastvrouw/ receptioniste. Binnen of wellicht buiten Empatec.

Trots

Haar leidinggevende is ontzettend trots op Annie: ‘Ze bloeit helemaal op bij de receptie’. Annie kan dit alleen maar beamen en geeft aan ‘Ik zit nu eindelijk lekker in mijn vel’.

“Als duivenmelker

Het houden van duiven kan lucratief zijn want de duurste duif ooit bracht op een veiling het lieve sommetje op van maar liefst 1,6 miljoen euro (!), dan zie je ze wel even vliegen. Zulke hoogvliegers hebben ze bij postduivenvereniging De Zwarte Doffer in Joure niet. Daar heb je gewone duiven van dito duivenmelkers, want zo heten mensen die duiven houden nu eenmaal. Hoogtepunten hebben ze wel, zoals het honderdjarig bestaan dat onlangs werd gevierd.

Eerst maar eens wat duidelijkheid scheppen, want de club heette aanvankelijk postduivenvereniging Joure. Totdat medeoprichter Andries Zeldenthuis met een buks een van zijn duiven uit de dakgoot schoot omdat deze na een (wed) vlucht niet het hok in wilde. Wildwest in Joure. U voelt het al aankomen, het betrof hier een zwarte duif en daarmee was de nieuwe naam geboren. “Vroeger werd er veel gewed op duiven. Als je duif het goed deed, kon je 25 gulden verdienen en daarmee kon je een jaar voer kopen. Dat mijn opa de duif het hok in wilde hebben, was om te kunnen klokken”, zegt kleinzoon Pieter Eekhof. “Duiven waren de renpaarden van de arbeiders”, gaat hij verder. “Het was armoede in die jaren. Dat wedden gebeurt nauwelijks meer in Nederland, wel in België.”

CHARME BEETJE WEG

Remco Bos pakt er een oude klok uit de beginjaren bij en demonstreert de werking.

“Als een duif thuiskwam, moest hij worden gepakt en werd de gummiring van zijn poot afgehaald en in een verzegelde klok gedaan. Door de sleutel boven op de klok om te draaien werd de tijd in het papier geslagen en kon je de volgende avond op de club waar iedereen zijn klok meenam de tijd aflezen. Tegenwoordig hebben de duiven een chipring om. Voor de ingang van het hok zit een plateau, de antenne noemen we dat, en als ze daar op landen,

Duivenmelker

wordt alles meteen in een kleine computer geregistreerd. Sterker nog, je kunt zelf via een app zien hoe laat je duif in het hok is aangekomen. Niet dat je dat leuk moet vinden. Vroeger zat je echt te wachten tot ze thuiskwamen. Nu kun je op zaterdagmiddag gewoon boodschappen doen. Daarmee is de charme wel een beetje weg.”

120 KM/U

Tegenwoordig worden duiven in speciaal hiervoor bestemde geklimatiseerde vrachtwagens naar verre steden als Barcelona gebracht om daar gelost te worden en vliegen ze over een afstand van 1.318 kilometer hemelsbreed, naar Joure. In de beginjaren van de club waren de afstanden veel korter. Pieter Eekhof: “Mijn opa had twee zoons. Die zaten op de ambachtsschool in Heerenveen en fietsen met duiven achterop hun fiets en losten ze bij school zodat de duiven konden oefenen.” Remco Bos: “Vroeger gingen de duivenkorven vanuit Joure met de tram naar Heerenveen en van daaruit naar een geschikte losplaats zoals Meppel. Er moest een station zijn want duiven gingen toen nog niet in een

Iemand die duiven houdt, wordt duivenmelker genoemd, maar dat heeft niets met duivenmelk van doen. Het woord melken is hier een nabootsing van het begrip geitenmelker, iemand die geiten houdt om van de opbrengst te leven. Bij De Zwarte Doffer vinden ze duivenmelken het praten over hun favoriete hobby.

HONDERDJARIGE DE ZWARTE DOFFER

duivenmelker heb je levenslang”

vrachtwagen.” Later ging het ook naar het buitenland. Pieter Eekhof: “Ik weet nog dat mijn opa duiven liet lossen in Milaan. Dan was hij blij dat hij na een week een duif thuis kreeg. Als een duif tegenwoordig op vrijdag in Barcelona wordt gelost is hij de volgende dag in Joure.” Pardon? “Afhankelijk van de wind. Als die goed is dan kan een duif 120 km/ uur halen. Heeft hij tegenwind dan houdt het met 60 km/u op.”

DUIVENMELKERSLONGEN

Net als bij het langebaan schaatsen heb je ook in de duivensport verschillende afstanden: vitesse, midfond, fond en marathon. In afstand variërend van 94 kilometer (losplaats Zutphen) tot het eerder genoemde Barcelona. Remco Bos pakt ter illustratie een landkaart met daarop de losplaatsen: “Omdat je het al zo lang doet, ken je vrijwel alle losplaatsen met de kilometers. Als we dan met het gezin op vakantie in de buurt van een losplaats kwamen, zei ik ‘210 km door de lucht.’”

Overigens heeft Remco Bos zelf geen duiven meer. Hij heeft duivenmelkerslongen - een allergische reactie - overgehouden aan zijn geliefde hobby. Gebleven is het enthousiasme, ook zonder duiven. “Als duivenmelker heb je levenslang”, lacht hij.

UITSTERVEND RAS

Na alle hallelujaverhalen, leuke feitjes en anekdotes is er ook een kleine dissonant, want pv De Zwarte Doffer heeft last van

tegenwind. Remco Bos: “We hebben 30 leden van wie er ongeveer 25 nog actief meevliegen. Sommige leden hebben honderd duiven, maar er zijn er ook die in een aanleunwoning wonen en achter huis maar een klein hok met een paar duiven hebben. De gemiddelde leeftijd is vijftig jaar plus. Vroeger hadden we jongeren. Maar de jeugd heeft tegenwoordig andere interesses en de duivensport is ook duur geworden. We zijn eigenlijk een beetje een uitstervend ras, dat is erg jammer.”

BEHOORLIJK LUCRATIEF

Duur is hierbij een relatief begrip want een duif naar Barcelona sturen kost zestien euro. Dit vermeerdert met zes vluchten per jaar valt het totaalbedrag nog te overzien. “Er zijn melkers met vijfhonderd duiven. Daar kweken ze mee en verkopen de jongen voor tweehonderd euro als het niet meer

is, per stuk”, zegt Remco Bos. “Bij Drachten afslag Surhuisterveen staan twee prachtige bungalows. In de ene wordt gewoond, de andere is het duivenhok van Pieter Veenstra. Die verkocht twee duiven voor 1,2 miljoen euro. Het zijn heel vaak Chinezen die ze kopen. Die gaan er in China mee kweken. Dat is daar behoorlijk winstgevend. Arabische landen zijn in opkomst.”

FASCINEREND

Het blijft fascinerend. Een duif wordt in Joure gekorfd, komt in een vrachtwagen, is lang onderweg, wordt gelost in Barcelona of waar dan ook en vliegt weer terug naar huis. Ook ‘s nachts, waar lange tijd werd gedacht dat duiven alleen maar overdag vliegen. Er wordt beweerd dat duiven hun richting bepalen door de stand van de zon. Daarnaast zijn er sterke aanwijzingen dat duiven gebruik maken van het magnetisch veld rond de aarde. Toch komen duiven niet altijd terug of pas na enige tijd. Bovengrondse stroomdraden zoals je die in Frankrijk veel ziet zijn hier debet aan, maar ook jagers, roofvogels en auto’s die duiven doodrijden als die even op de weg zit uit te puffen. Pieter Eekhof: “Maar als zo’n duif over Parijs vliegt, denkt hij misschien ook wel ‘wat is het hier leuk, ik blijf een paar dagen’. Als Remco en ik duif waren, zouden we na de lossing helemaal niet gaan vliegen maar lekker op het strand van Barcelona gaan liggen.”

“Duiven zijn de renpaarden van de arbeiders”

Pieter Eekhof: “Als Remco en ik duif waren, zouden we na de lossing helemaal niet gaan vliegen maar lekker op het strand van Barcelona gaan liggen.”

Remco Bos demonstreert de werking van een oude klok waarmee de gummiring in de verzegelde klok ging. Door de sleutel bovenop om te draaien werd de tijd in het papier geslagen.

Het VIP! brengt vrijwilligers en organisaties samen

Het Vrijwilligers Informatie Punt De Fryske Marren (VIP!) brengt vrijwilligers en organisaties in de gemeente De Fryske Marren samen. Ze beheert een grote vacaturebank, onderhoudt contacten met organisaties en geeft advies en begeleiding aan vrijwilligers. Het VIP! is onderdeel van Sociaal Werk De Kear, een organisatie voor iedereen die iets voor een ander wil betekenen of hulp nodig heeft.

Fransje is eind mei 2023 als vrijwilliger begonnen bij het Theresiahuis in Joure en geeft schilderles aan een selecte groep bewoners. Het geven van schilderles is haar op het lijf geschreven. Na de hotelschool en de studie economie heeft ze een tijdlang als consultant gewerkt. Die wereld heeft ze als te zakelijk en onprettig ervaren, het paste niet bij haar karakter. Ze is vervolgens diverse workshops en opleidingen gaan volgen op het creatieve vlak. Als tegenhanger van de kille zakenwereld is Fransje de creatieve kant opgegaan. Zo is ze begonnen met schilderen en heeft ze de opleiding tot Cliniclown gevolgd op de Clownschool.

Emma is vrijwiligerscoördinator en verantwoordelijk voor het aandachtsgebied welzijn. Ze werkt sinds februari als coördinator bij het Theresiahuis. Emma heeft de opleiding Service, Zorg en Welzijn gevolgd. Welzijn brengt een lichtpuntje in het leven van de bewoners. Emma heeft bij het Theresiahuis te maken met een groep vrijwilligers van maar liefst negentig tot honderd mensen, mensen die bijzonder betrokken zijn en zich enorm inzetten. Het Theresiahuis is een woonzorgcentrum voor ouderen, die niet langer thuis kunnen wonen. Alle bewoners hebben 24-uurs zorg.

De woningen om het Theresiahuis zijn huurwoningen voor senioren. Alle inwoners van het huis en de bewoners van de huurwoningen mogen meedoen met gezamenlijke activiteiten.

VRIJWILLIGERSWERK ALS MIDDEL

TOT VERBINDING EN EMOTIE

Kleinschalig wonen is de afdeling waar Fransje haar schilderlessen geeft. De afdeling kleinschalig wonen is zo ingericht dat

mensen met dementie in een huiselijke setting begeleiding en zorg krijgen die past bij hun individuele behoefte. Ze geeft les in de zogeheten beleefkeuken. Dit is een ruimte waarin de sfeer van vroeger duidelijk terugkomt. Het is een rustige, huiselijke setting die uitstekend geschikt is voor deze bewoners, omdat zij sneller overprikkeld raken. Daar zit een raakvlak met Fransje. Zo is er onder de cursisten een man, die muziek maakt om uit zijn hoofd te komen en

prikkels te verwerken. Dit is precies datgene wat Fransje aanzet om te gaan schilderen. Ook na een weekend met een fikse storm hebben veel cursisten deze storm verwerkt in hun kunstwerken.

Vrijwilligerswerk bij het

Theresiahuis en daarbuiten Ontdek je mogelijkheden

Er zijn vele soorten vrijwilligerswerk, zowel bij het Theresiahuis als daarbuiten. Fransje heeft een functie gevonden, die aansloot bij haar interesse, haar agenda en haar opleiding. Wat voor soort vrijwilligerswerk jij wilt doen of hoeveel uren jij wilt werken is vaak bespreekbaar. Wat voor vrijwilligerswerk je ook wilt doen, het is goed om jezelf vooraf te oriënteren en tijdens een kennismakingsgesprek de verwachtingen naar elkaar toe uit te spreken. Naast de vacaturebank geeft het VIP! ook trainingen en begeleiding.

Heb je interesse? Kijk dan eens op www.vipdefryskemarren.nl en wellicht herken jij jezelf in een van de gezochte profielen!

Op de vraag waarom Fransje überhaupt vrijwilligerswerk doet, vertelt ze dat haar twee zoons inmiddels jongvolwassen zijn en zij ook geen mantelzorg hoeft te verlenen in haar directe omgeving. Als kunstenaar zit zij erg dicht bij haar eigen emotie en met deze vorm van vrijwilligerswerk maakt zij nu verbinding met de bewoners en hun emotie. Emma heeft Fransje een goede begeleiding gegeven en fungeerde in het begin als achterwacht. Intussen is dat niet meer nodig. Zowel Emma als Fransje is erg blij met de samenwerking. Emma geeft aan dat vrijwilligers essentieel zijn. De term VIP! vindt Emma dan ook goed gekozen want vrijwilligers zijn Very Important Persons.

Fransje is aan deze specifieke vrijwilligersfunctie gekomen door op internet te googelen naar de termen vrijwilliger en Joure en kwam toen op de site van het VIP! De Fryske Marren terecht.

Vrijwilligers-coördinator Emma (l) en vrijwilliger Fransje in de zogenaamde beleefkeuken waar een huiselijke sfeer hangt.

MERKE KOERSEN

De gezelligste middag van het jaar!

MAANDAG 02OKTOBER2023

Start: 13.30 uur Entree: € 7,50

LOCATIE: NUTSBAAN JOURE aan de Harddraversweg

STOPPEN MET ROKEN COACHES NYNKE EN JANNETTE:

“Je moet het zelf doen, maar niet alleen”

In Lemmer is door de GGD het project In Gesprek Over Roken gestart en zijn vanuit dit project Nynke Postma en Jannette Ozinga opgeleid tot Stoppen met Rokencoaches en beschikbaar voor begeleiding en ondersteuning.

Deze service is gratis. Zowel de ondersteuning en begeleiding, als hulpmiddelen zoals pleisters, nicotinekauwgom en medicatie worden door de zorgverzekeraar vergoed.

Het lijkt lang geleden dat er in de horeca nog gerookt werd, langer geleden in vliegtuigen ook, wat te denken van op televisie waar Willem Duys en zijn gasten rustig een sigaretje op staken maar er ook voor de klas werd gerookt en zelfs de huisarts zich er zondig aan maakte. Niet meer voor te stellen. “Bij de projecten ‘Rookvrije Omgeving’ en ‘In Gesprek Over Roken’ van de GGD, willen we mensen bewust maken dat kinderen dat niet zien”, zegt Nynke, praktijkondersteuner in een huisartsenpraktijk in Echtenerbrug. “Dat op sportclubs een trainer in de pauze niet lekker even een sigaret gaat roken. Een paar generaties hiervoor zeiden ze ‘we wisten niet dat het slecht was’, maar dat is nu niet meer te verkopen. In gesprek gaan over roken gebeurt niet alleen met rokers maar ook met niet-rokers. Dan gaat het in Lemmer bijvoorbeeld over roken op terrassen.”

COMPASSIE

De missie van de twee dames mag duidelijk zijn: zoveel mogelijk mensen bevrijden van hun rookverslaving. “Eén ding is duidelijk: de meeste rokers willen stoppen”, zegt Jannette die in haar eigen praktijk in Follega naast haar vak als eetstoornistherapeut mensen begeleidt bij het stoppen met roken. “Tachtig procent heeft dat ook uitgesproken. Door onze coa-

ching krijgen de mensen inzicht in hun rookverslaving, we motiveren ze en geven begeleiding bij het stoppen met roken. Door gesprekken met ons krijgen ze inzicht waarom het zo moeilijk is en dat ze best een beetje compassie met zichzelf mogen hebben. En geen mens is gelijk, daarom maken we voor iedereen een op maat gemaakt plan.”

MAATWERK Dat begint met een intakegesprek. Nynke: “We willen graag weten of het van beide kanten klikt, dat is belangrijk. Maar willen ook weten wat er speelt. Het is beslist maatwerk. De ene heeft baat bij een cognitieve aanpak waarbij geleerd moet worden dat als je iets doet dat ook consequenties heeft. Want voor sommige mensen is het

Gecertificeerd

helemaal niet zo duidelijk waarom ze nog roken en niet kunnen stoppen. Daar hebben ze uitleg bij nodig. Een ander zegt ‘ik weet het allemaal wel, het moet alleen nog even gebeuren’. De een heeft ook een heel andere motivatie dan de ander. En soms is het ook niet het juiste moment om te stoppen als er teveel andere dingen spelen. Je zit middenin een scheiding, of je hebt financiële problemen, of je beste vriend is net overleden. We zijn niet van de rookpolitie.”

VAPEN

Er komt een generatie aan die echt veel rookt. Op scholen heb je volgens beide rookcoaches klassen waar tachtig procent van de kinderen rookt. “En omdat er zoveel roken, gaan er ook nóg meer roken”, zegt Nynke. “Dat is het probleem. Als je niet rookt, hoor je er niet bij. Maar stoppen met roken betekent niet dat je dan kunt starten met vapen”, waarschuwt ze. “Fabrikanten verleiden ons door smaakjes

Beide dames zijn niet uit de lucht komen vallen, maar zijn werkzaam in de medische wereld en zijn door de GGD gevraagd om Stoppen met Roken coach te worden. Daartoe hebben de twee via de organisatie Rookvrij en Fitter, en Visiom opleidingen gevolgd en staan ze in het kwaliteitsregister KABIZ (Kwaliteitsregistratie en Accreditatie Beroepsbeoefenaren in de Zorg). Hierdoor weet je dat je met een gecertificeerde stoppen met rokencoach te maken hebt. En dat is ook de reden dat de zorgverzekeraar het traject vergoedt.

Voor meer info: GGD Fryslân, regio Zuidwest www.ggdfryslan.nl

toe te voegen, maar er zit ook nicotine in. Het is maar een klein stapje naar het échte roken.”

Stoppen met roken betekent niet dat je dan kunt starten met vapen”

Stoppen met roken coaches Jannette Ozinga (l) en Nynke Postma: “We zijn niet van de rookpolitie.”

Patiënten aan het woord

Zuurstoftherapie bij Antonius Hypercare

Zuurstof in hoge dosering zorgt onder andere voor wondgenezing en voor bestrijding van chronische infecties. Om deze dosering zuurstof toe te dienen is een hyperbare kamer nodig. Patiënten gaan in deze kamer zitten, waarna de druk wordt verhoogd naar 2,4 bar. Na het bereiken van die druk zet de patiënt een masker op om 100% zuurstof te ademen. Door de verhoogde druk wordt er veel zuurstof opgelost in het bloedplasma en door de bloedsomloop naar de niet-genezende wond of infectie vervoerd. Patiënten aan het woord over deze therapie bij Antonius Hypercare...

Een verdwaalde zakdoek

Gerard de Groot (73) heeft 23 jaar suikerziekte en kreeg in september 2022 een drukplekje aan een teen. Een verdwaalde zakdoek in zijn schoen had hij niet gevoeld bij het wandelen. Gerard ging naar zijn huisarts en deze regelde wondzorg en een afspraak bij een vaatchirurg. Dit was nodig want de teen werd zwart. Er was te weinig doorbloeding en Gerard werd gedotterd. De wond werd echter slechter, ook door een allergie voor antibiotica. Gerard werd met spoed opgeroepen en er werden twee tenen en omliggend weefsel weggehaald. De chirurg besloot nog een keer te dotteren en tot grote vreugde had Gerard ’s avonds een warme voet.

Hij werd ontslagen uit het ziekenhuis en verwezen voor hyperbare zuurstoftherapie in Sneek. Gerard de Groot: “Ik had er nog nooit van gehoord maar na de uitleg besloot ik om zuurstoftherapie aan te gaan.” Hij kreeg een intakegesprek met de arts van de hyperbare kamer, drs. Moradi en twee dagen later had Gerard zijn eerste sessie. “Na negen keer zagen we een verbetering!” Omdat de andere tenen al aangetast waren, zocht drs. Moradi opnieuw contact met de vaatchirurg. Er werd besloten om de tenen te verwijderen zodat verdere uitbreiding werd voorkomen. Ook kreeg Gerard een huidtransplantatie; huid uit zijn bovenbeen werd in de wond aan zijn voet gelegd. Daarna ging Gerard verder met de behandeling in de hyperbare kamer en na drie weken was de wond genezen.

“Dankzij de tweede dotterprocedure en de behandeling in de hyperbare kamer is verdere amputatie van het onderbeen voorkomen! Ook het contact met andere patiënten die ik heb

ontmoet in de kamer, heeft me goed gedaan. Het heeft me moed en hoop gegeven. De acht weken van reizen en behandelen is zeker de moeite waard geweest”, aldus Gerard.

Het parkeerkaartje bij de slagboom

Bij Bianca Jonker (48) werd in september 2020 borstkanker ontdekt. Na een half jaar chemobehandeling onderging Bianca een borst besparende operatie en een schildwachtklierprocedure. (Dit is om te kijken of er uitzaaiingen zijn). De uitslag was niet gunstig en Bianca onderging een tweede operatie. Bij deze operatie werd er meer borstweefsel weggehaald en ook alle lymfeklieren uit de oksel.

“Na deze operaties raakte mijn borst twee keer ontstoken en werd ik behandeld met antibiotica”, vertelt Bianca. “Daarna volgde een aantal weken bestraling. Het bindweefsel was beschadigd en ik had veel littekenweefsel; de huid was hard en pijnlijk. Daardoor was de beweging van mijn arm beperkt en lukte het mij niet goed om mijn linkerarm omhoog of opzij te bewegen. De chirurg van Tjongerschans gaf mij twee opties; pijnbehandeling of zuurstoftherapie in de hyperbare kamer.”

Bianca had nog nooit gehoord van zuurstoftherapie maar na de uitleg van de chirurg was de keuze snel ge-

maakt. “Dit was geen moeilijke keuze omdat er goede resultaten worden behaald met deze therapie en ook omdat de behandeling compleet werd vergoed door Interpolis. Gedurende tien weken ben ik naar Antonius Hypercare gegaan. Het was een intens traject maar ik zou het zo opnieuw doen! De sfeer op de afdeling was prettig en de tijd van de sessie beschouwde ik als tijd voor mezelf, ook omdat je even geen contact hebt met de buitenwereld. Dankzij zuurstoftherapie, gecombineerd met oedeemtherapie en sporten, kan ik mijn arm weer normaal gebruiken en kan ik het parkeerkaartje bij de slagboom weer makkelijk pakken!”

Hoge verwachtingen soms temperen

Patiënten die aangemeld worden voor zuurstoftherapie in de hyperbare kamer krijgen eerst een gesprek met een hyperbare geneeskundige arts. Ghasem Moradi is een van de artsen die beoordeelt of de aandoening van de patiënt geschikt is voor behandeling.

Moradi: “Van tevoren wordt de benodigde informatie over de patiënt verzameld zodat ik al een beeld kan vormen van het reeds afgelegde traject. Daarna volgt een uitgebreid gesprek en lichamelijk onderzoek. De patiënt krijgt direct te horen of er een indicatie is voor zuurstoftherapie. Soms moet ik patiënten teleurstellen omdat niet alle diagnoses te behandelen zijn of niet vergoed worden door de zorgverzekering. Ook komen soms patiënten in een te laat stadium, waardoor behandeling niet meer zinvol is.” De samenwerking met de verwijzende specialisten is waardevol, volgens Moradi. “Zij zijn de spil in het doorverwijsproces en bepalen of de patiënt ook daadwerkelijk de kans krijgt op behandeling in de hyperbare kamer.”

De toenemende vraag aan zorg en een groeiend gebrek aan zorgpersoneel vraagt om innovatieve oplossingen. Tijdens de coronacrisis stuitte Antonius op een toevalsbevinding, toen bleek dat het inzetten van anesthesiemedewerkers op de Intensive Care positief uitpakte. Inmiddels hebben anesthesiemedewerkers Gerdien van der Veen en Jetse Norel een opleiding tot IC-verpleegkundige afgerond en zijn daarom op zowel de operatiekamer als de IC inzetbaar.

“Met deze duobaan zijn we vrij uniek in het noorden.”

Het feit dat twee zorgprofessionals uitwisselbaar zijn op de OK en de IC zorgt ervoor dat er veel kennis gedeeld kan worden tussen beide afdelingen, die daarbij ook makkelijker met elkaar in contact kunnen komen om informatie uit te wisselen. Daarnaast maakt de duofunctie het voor Antonius makkelijker om in te spelen op eventuele uitval op een afdeling. “Stel dat er op de IC een collega ziek is? Dan kun je gemakkelijk schuiven om dit op te vangen, om zo te voorkomen dat je zorg moet afzeggen”, legt Jetse uit. “Uiteindelijk is het de patiënt die het meeste baat heeft bij deze duobaan.”

Assisteren op de IC

Voor Jetse en Gerdien begon het ‘avontuur’ van een duobaan zoals gezegd tijdens de coronacrisis. “Er werd veel zorg stopgezet”, blikt Gerdien terug. “Op de OK werden alleen spoedoperaties gedaan en was er minder te doen, terwijl de IC door alle drukte handen tekortkwam. Dus werden wij gevraagd om op de IC te assisteren. Zo zijn we in contact gekomen met elkaar en we zijn nog steeds enthousiast. Er zijn nu een paar collega’s die ook worden opgeleid voor deze functie.”

Interne opleiding

Nu is een duobaan niet nieuw in de zorg, weten Jetse en Gerdien. “Je ziet wel vaker een combinatie tussen bijvoorbeeld de Spoedeisende Hulp en de IC of de Hartbewaking en de IC, maar de combinatie tussen de OK en de IC bestond nog niet”, aldus Gerdien. “Om als anesthesiemedewerker aan de slag te gaan, hoef je geen verpleegkundige opleiding te doen. Maar dat betekent wel dat

je dus niet zomaar naar de IC kunt overstappen. Omdat Jetse en ik zijn opgeleid als verpleegkundige, kunnen we ook deze interne opleiding volgen en deze unieke duobaan gaan invullen.”

Wat doet een IC-verpleegkundige?

Een IC-verpleegkundige op de Intensive Care verleent verpleegtechnisch hoogwaardige zorg aan patiënten in levensbedreigende situaties, waarbij de vitale functies worden bewaakt. Onder de vitale functies worden de belangrijkste functies in het lichaam verstaan die essentieel zijn voor behoud van het leven.

Momenteel hebben wij voor deze functie een vacature openstaan. Scan de QR-code voor meer informatie.

Wat doet een anesthesiemedewerker?

De taken van een anesthesiemedewerker zijn zowel technisch als sociaal. Het bewaken en begeleiden van de patiënt voor, tijdens en na een operatie. Een anesthesiemedewerker werkt hierbij nauw samen met de anesthesioloog, die de eindverantwoordelijke is voor de anesthesie (verdoving) en de taken. Voor de operatie wordt alle benodigde apparatuur gecontroleerd en wordt de anesthesioloog geassisteerd bij de verdoving van de patiënt. Het geruststellen van patiënten is daarbij ook een belangrijke taak.

Positieve sfeer

Want naast de raakvlakken tussen IC en OK, zijn er ook verschillen.

Invulling werk

De invulling van de duobaan is door Jetse en Gerdien zelf te bepalen. Zo draait Jetse na drie maanden op de OK een maand mee op de IC, terwijl Gerdien heeft gekozen voor twee maanden OK en een maand IC. “Het is qua rooster gemakkelijker om in maanden te plannen”, aldus Jetse. “Op de OK draai je meer vaste diensten van maandag tot en met vrijdag, met af en toe een nachtof weekenddienst. Op de IC zijn je werktijden veel onregelmatiger. Dan is het wel lekker om eventjes in je ritme te komen en niet bijvoorbeeld maar een weekje mee te draaien.” Gerdien vult aan: “Ook voor de continuïteit op de afdeling is het goed.”

Leren van elkaar

Weliswaar uit nood geboren, maar Gerdien en Jetse zien het als een toevoeging van hun leven als zorgprofessional. “Het scheelt dat de beide afdelingen wel de nodige raakvlakken hebben”, aldus Jetse. “Natuurlijk draait het om zorg voor patiënten, maar je bent ook veel met techniek bezig zoals beademingsapparatuur. Op de OK doe je bijvoorbeeld meerdere intubaties per dag, op de IC is dat wat minder. Omdat het voor ons een handeling is die veel vaker voorkomt, zijn we er ervarener in en kunnen we daar gemakkelijker helpen. Zoals wij op andere gebieden weer dingen leerden van IC-personeel.”

Gerdien: “Op de OK is de zorg normaal gesproken kortdurend en zien we soms wel acht patiënten per dag. Op een IC werk je met één of twee patiënten die langdurige zorg nodig hebben. Maar de kennis van beide afdelingen is goed op elkaar af te stemmen en het combineren van de functies anesthesiemedewerker en IC-verpleegkundige zie ik als verdieping in het vak. En nu merk je dat een kijkje in elkanders keuken juist andere inzichten geeft. Waarom doet iemand iets op deze manier? Kan ik ergens mee helpen? De sfeer die het heeft gecreëerd is positief. We versterken elkaar.”

“De patiënt heeft er uiteindelijk het meeste baat bij”

Een duobaan in het ziekenhuis van Antonius die uniek is in het noorden

“Een kijkje nemen in elkaars keuken geeft andere inzichten”

Over bezoekende boeren, biertappers en feestvierders

Voor de één is Jouster Merke feestvieren, voor de ander de agrarische openluchtbeurs bezoeken. Je hebt altijd de andere kant. De mensen die het organiseren of werken met de Jouster Merke. We spraken met de organisator van de Agrarische schouw Ypke Bouwhuis, enthousiast Jouster Merke-vierder Edwin de Graaf en horecamedewerkster Silke Valkema, die bijna spierpijn krijgt van het biertappen.

De agrarische schouw is onlosmakelijk verbonden met de Jouster Merke. Ypke Bouwhuis is tien jaar beursmanager en beleeft veel plezier aan het organiseren daarvan. “Inmiddels genoeg ervaring dus”, geeft Ypke lachend aan, “en zijn de foutjes gewoon leermomenten. Soms is het lastig met tenten plaatsen, deze hebben vaste maten en dan heb je dat op een plattegrond een plek gegeven en kom je in het park, staat er een boom of een struik.” Ypke heeft altijd boer-gerelateerd werk gedaan, waaronder zijn eigen boerderij en intussen runt hij een agrarische makelaardij. Het organiseren houdt voor hem in dat hij veel gesprekken voert met de gemeente over vergunningen, veiligheid et cetera. Daarnaast houdt hij zich bezig met de standhouders en de opvulling van de stands.

AGRARISCH BESCHOUWEN

Toen hij tien jaar geleden gevraagd werd om dit te doen, hoefde hij niet lang na

te denken. Grootste verschil met toen is dat het - met de ruimte van het parkeerterrein van de Jouster Watersport erbij - vooral groter is geworden. Daarnaast is er een verschil in standhouders. Zo staan er dit jaar drie advocatenkantoren, door

alle (politieke) ontwikkelingen rondom stikstof. Ook zijn er meer standhouders gericht op duurzaamheid. Ypke: “Er is een wachtlijst voor standhouders, de openluchtbeurs is erg geliefd.” De stand die innovatie het beste tot uitdrukking brengt (dit jaar voor het eerst als criterium), krijgt van de gemeente De Fryske Marren de Zilveren Pieper, deze prijs wordt door de burgemeester uitgereikt. Bezoekers van de beurs zijn voornamelijk boeren uit het noorden. Het karakter is onlangs de veranderingen bewaard gebleven. Je hoort vaak het woord ‘reünie’ vallen, geeft Ypke aan.

Op de woensdag is er altijd een avond in het Haske met sprekers (vrije entree), dit jaar is het thema: ‘Stikstof, politieke koehandel?’ en donderdag is de beurs. Op die dag is Ypke als een vliegende keep aanwezig om alle ‘problemen’ op te lossen, al is het vooral genieten dat alles op zijn plek valt.

ALLE ZES DAGEN OP STAP Jouster Merke is natuurlijk ook feestvieren. Edwin de Graaf is 48 jaar oud én is een geboren en getogen Jouster. “Vroeger stond de zweefmolen tegenover ons huis en al vanaf jongs af aan ga ik tijdens de merke elke dag op stap, met een vaste vriendengroep.” De kermis slaan ze inmiddels over. Op woensdag beginnen ze met biertjes drinken in het Tolhuis. “Dat vind ik toch wel de leukste avond met

allemaal oude bekenden”, zegt Edwin. “Donderdag is ook leuk, maar dan is het iets drukker, we hebben die dag geen vaste route, gewoon van de ene kroeg naar de andere.”

GEEN KATERS, WEL BRAKJES

Vaste traditie is dat hij, inmiddels ook met partners en gezin, elke vrijdag boontjes met een gehaktbal eet bij zijn vriend Gerrit. In het kader van ‘dan gaat er ook nog iets gezonds in’. Zo volgen de zaterdag en zondag met als afsluiting de

EDWIN DE GRAAF

biertappers

DORIEN

OVERNEMEN WONING UIT ERFENIS

Als je als erfgenaam de woning van je overleden ouders wil kopen, moet je dan een koopovereenkomst sluiten met de andere erfgenamen? Het antwoord is: dat hoeft niet, de woning kan door het verdelen van de erfenis terechtkomen bij de erfgenaam die de woning wil. Je moet het daarover samen wel eens zijn. Dan wordt dit geregeld met een akte van verdeling bij de notaris.

Maar hoe bepaal je dan wat een huis waard is? Dat kan bepaald worden in onderling overleg tussen de erfgenamen. Of je vraagt een onafhankelijk taxateur om de waarde vast te stellen. Soms staat in het testament hoe de waarde moet worden bepaald.

paardenkoersen op maandag. Op de vraag of hij nooit een kater heeft, geeft hij lachend aan dat hij dat niet heeft, maar wel wat brakjes is soms.

BIER TAPPEN EN NOG

EENS BIER TAPPEN

Aan de andere kant heb je de mensen die niet feestvieren, maar heel hard werken en de bezoekers van drankjes voorzien. Silke Valkema staat achter de bar in het Tolhuis - dit jaar voor de vijfde en laatste keer - en dat is best aanpoten, bier, bier en nog eens bier tappen, wel super gezellig. “Vooral woensdag is een leuke avond, alles speelt zich dan af bij ons, mensen komen nuchter binnen en langzaam zie je ze veranderen”, vertelt ze. “Zolang ze leuk blijven doen kan ik er wel om lachen, wanneer ze vervelend worden, vind ik dat wel lastig. We staan met een paar mensen achter de twee bars. Verder zijn er achter de

schermen nog mensen aan het werk die de de drank aanvullen en zit er iemand in het kassahokje voor de deur om munten te verkopen.”

DE MANNEN-WC’S ZIJN

HET ERGSTE

Wanneer de avond tot een eind komt moet er helaas ook schoongemaakt worden. Niet de leukste klus, vindt Silke. Dat houdt in: alle bekers opruimen, vloer dweilen en wc’s schoonmaken.

“De mannen-wc’s zijn het ergst om te doen, zo vies, we zorgen in de planning dat iedereen die maar één keer hoeft schoon te maken, dat is wel zo eerlijk”, lacht ze. “Na het schoonmaken zitten we vaak nog even na, en dan is het al gauw 05.00 uur, terwijl we donderdags om 06.00 uur weer open gaan vanwege de paardenmarkt voor de deur. Na de Jouster Merke hangt de bierlucht nog wel een week in het Tolhuis en ‘we dweilen de vloer wel dertig keer, totdat deze niet meer plakt’.” Silke werkt niet alle dagen tijdens de Jouster Merke, op zaterdag gaat ze zelf ook feestvieren.

De Jouster Merke vindt dit jaar plaats op 28 september t/m 2 oktober. Op donderdag de markt, de agrarische schouw en alle dagen kermis op de Sinnebuorren. Maandag vinden de Jouster Merke koersen plaats op de drafbaan van de Nutsbaan.

Als je dan - als een van de erfgenamen zijnde - eigenaar wilt worden van het huis, kun je de andere erfgenamen uitkopen. De woning wordt op je naam gezet in de genoemde akte van verdeling. Daarna verwerkt het Kadaster deze akte en ben je eigenaar. Het geld dat bestemd is voor de overige erfgenamen wordt eerst bij de notaris gestort. Na de ondertekening van de akte krijgen zij ieder hun deel. Heeft de nieuwe eigenaar het geld niet, dan moet hij een lening afsluiten om de andere erfgenamen te betalen.

Er is voor de verdeling van het huis van je ouders geen overdrachtsbelasting verschuldigd. Maar denk erom, dat naast de uitkoopsom, er misschien nog wel erfbelasting moet worden betaald. De erfbelasting is gebaseerd op de WOZwaarde en heeft dus niets met de verdeling te maken.

Zo kan een huis mooi binnen de familie blijven, zonder al teveel ‘gedoe’. Wil je nog wat meer te weten komen over een huis in een erfenis, neem dan contact op.

mr.

KOOPMANS-DE BOER

We dweilen de vloer wel dertig keer, totdat deze niet meer plakt”

Heeft u uw droomhuis gevonden?

Goed hypotheek advies is belangrijker dan u misschien denkt. Het kan het verschil maken tussen uw droomwoning wel of niet kunnen kopen. Maar misschien nog wel belangrijker, het helpt u in het maken van de juiste keuzes. Voor nu, maar ook in de toekomst.

Als onafhankelijke adviseur begeleiden we u tijdens het hele proces. Met persoonlijk advies op het moment dat het u uitkomt.

ONAFHANKELIJK

Wij werken met diverse hypotheekverstrekkers waaronder de meeste banken. We zoeken dus altijd de beste hypotheek voor u.

“Het kon niet beter. advies te krijgen.”

Jetze en Hennie

KENNISMAKING

Altijd een kosteloos kennismakingsgesprek. Bij u thuis, op ons kantoor of via webcam. Ook ’s avonds.

“Simon is duidelijk, snel en hij denkt mee. We zijn heel blij met zijn advies en onze hypotheek.”

Frank de Rooij

Klanten waarderen ons met een 9.7

PERSOONLIJK ADVIES

Ook voor een second opinion kunt u bij ons terecht.

“Duidelijk, reageert snel en bij vragen neemt Simon alle tijd die nodig is.”

Wybrand Boersma

“Simon is terzake kundig, eerlijk en proactief. Hij weet ons alles op een begrijpelijke wijze uit te leggen.”

Dirk Visser

VERDUURZAMEN

Wij adviseren bij het maken van keuzes en financiering omtrent het verduurzamen van uw woning.

Dan is het nu tijd voor een goed en persoonlijk hypotheek adviesgesprek.

Kuindersma team Hypotheekadvies van links naar rechts: Simon Zijlstra, Regina Koopman en Wiebe Bootsma

JAN SIBBEL WEET EINDELIJK WAT HIJ WIL WORDEN

gebruik vondsten en combineer die tot iets”

Ik vind het heerlijk om met mensen om te gaan, te filosoferen over van alles en nog wat, te spelen met taal, boeken te lezen en mooie dingen te maken. Dat zijn de aspecten die vechten om mijn onverdeelde aandacht. Eigenlijk weet ik nog steeds niet wat ik later wil worden als ik groot ben…” Dat waren de woorden waarmee het interview in 2018 eindigde met creatieve duizendpoot en eigenaar van ‘Antiquariaat De Boekensteun’ Jan Sibbel (69) uit Langweer. Maar stiekemweg sluimerden er ideeën voor een nieuwe creatieve expeditie onder het oppervlak, die hij toen nog niet wereldkundig wilde maken. Jan Sibbel werd ‘kunstenmaker’.

‘Antiquariaat De Boekensteun’ werd verkocht omdat het dagelijks sjouwen met zware dozen met boeken een te zware wissel trok op zijn ‘wrakke’ enkels. Hierdoor kreeg hij extra ruimte voor zijn sluimerende wensen om enerzijds een bloemlezing van eigen werk (gedichten) uit te geven en anderzijds om een verkenningstocht op het gebied van de beeldende kunst te maken.

DWAALTOCHT DOOR MIJN LEVEN

IN GEDICHTEN om een selectie uit mijn geschreven werk, dat ik de moeite waard vond om voor het nageslacht te bewaren, te bundelen en uit te geven. Een soort bloemlezing van de verschillende periodes in mijn leven. Een worsteling van een jaar volgde om keuzes te maken uit het vele werk dat ik gedurende de afgelopen drie decennia heb geschreven, vooral in de beginperiode geïllustreerd met zeefdrukken van Vera van Loon; kritisch lezen als een advocaat van de duivel en uiteindelijk binnen het thema ‘dwaaltocht door mijn leven’ definitieve keuzes maken. Daar ben ik ongeveer een jaar zoet mee geweest.” Het resultaat werd op 25 juni van dit jaar gepresenteerd in de bundel: ‘Dwaaltocht door mijn leven in gedichten’ (Uitgeverij Elettra 2023 ISBN 978-90-77871-171)

CIRCULAIRE VOORBIJGAANDE VERBEELDENDE KUNST

Daarnaast maakt hij Circulaire voorbijgaande verbeeldende kunst; een hele mond vol. Dat vraagt om uitleg. “Het circulaire vind je terug in de losse elementen van de objecten die ik maak. Meestal afkomstig uit de natuur, waar ze bij een eventuele ontmanteling van het object zo weer in passen. Voorbijgaand: alles in de natuur is van voorbijgaande aard. Verbeeldend: ik werk met alledaagse voorbeelden die, pas wanneer je ze combineert, voor een verrassend effect zorgen. Iedereen zal die losse onderdelen herkennen, maar het geheel is multi-interpretabel. Het maakt wat los en betekent voor iedereen wat anders. Dat deed ik al jaren tijdens vakanties. Ik maakte driedimensionale werkjes van materiaal dat ik in de natuur of het dagelijkse leven tegenkwam. Dat kan een apart gevormde steen zijn, een bijzondere tak, een stuk verweerd hout, een dennenappel, een aangespoelde hardblauwe plastic pump met rottend stro in de neus. Door die vondsten met elkaar te combineren, worden het objecten die een verhaal vertellen. Het lijkt eenvoudig en dat is het ook, maar je moet het wel zien.”

GEWEIDE STEEN

De tak in de vorm van een gewei samen met de steen waar een gat in zit, wordt de ‘Geweide steen’; de dennenappel, opgehangen in een driepoot van een paar stukken gevonden verroest ijzerdraad wordt het ‘Weerstation’. De hardblauwe pump riep een beeld bij Jan op dat op zijn beurt weer de basis was voor een begeleidend gedicht. Een reststuk gezaagd hout roept bij veel mensen een associatie op met de skyline van een grote stad. Een in de tuin van een vriend gevonden lokeend en een roestig deel van een trekhaak, samen op een schijf hout geplaatst, krijgt de titel ‘Ontmoeting in de tuin van Ton’.

KUNSTENMAKER

Je werd dus kunstenaar? “Nou, laten we het nog maar even ‘kunstenmaker’ noemen”, reageert hij. “Met de nogal beladen kwalificatie ‘kunstenaar’ plak je er meteen zo’n zwaar etiket op. Ik gebruik vondsten en combineer die tot iets. Wat? Dat mag je zelf bepalen.” Al deze werken waren onlangs te bewonderen in Galerie Lytse Skientme in Koudum. Waarmee de twee lang gekoesterde, maar zorgvuldig verborgen, wensen beide in vervulling zijn gegaan.

‘De Tocht’, een musicalspektakel dat zijn tweede niet kent

Speciaal voor Musical ‘De Tocht’ is in Leeuwarden een immense theaterhal gebouwd: het Friso Theater, met een 360 graden draaiende ijsvloer, de nieuwste theatertechnieken, LED-schermen die veelal het decor vormen, meteorologische special effects en een toneelopening van maar liefst 34 meter. Het theater heeft 1.475 zitplaatsen. Musical ‘De Tocht’ vertelt het verhaal van vijf vrienden die de Elfstedentocht van 2023 schaatsen. Met een cast van dertig acteurs en actrices, waarvan het gros moest leren schaatsen, een live orkest en dertig figuranten per show. ‘De Tocht’ in het Friso Theater wordt ongekend en uniek in Europa.

Exclusief voor dit Groot-magazine togen wij op een maandagmorgen in augustus naar Leeuwarden om met Foppe van der Veen en Lisette Bokma te praten over de Elfstedentocht als musical in het theater. Én over de echte Elfstedentocht, ‘de Tocht der Tochten’.

NEDERLANDSE IDENTITEIT

“Er is al jaren geen Elfstedentocht geweest en misschien gaat hij er ook wel nooit meer komen”, zegt Foppe van der Veen, die samen met Lisette Bokma, Madelène van Beuzekom en Hans Staal het productie- en directieteam van Musical ‘De Tocht’ vormt.

“Dat de tocht niet doorgaat is elk jaar weer een collectieve teleurstelling. Mijn kinderen van vijf en tien hebben niets met de Elfstedentocht. Dan zeg je: ‘Dat komt nog wel’, maar het komt niet. De magie raakt bij ons vandaan. Over twintig, dertig jaar bestaat de Elfstedentocht niet meer. Als we dít níét doen, raken we een stukje Nederlandse identiteit kwijt. Je hebt het bij het koningshuis een beetje, bij het voetbal een beetje, bij Max Verstappen een beetje, maar voor

Ede rest zijn we redelijk individueel en bij elkaar weggeraakt, hier in Nederland. Maar met de Elfstedentocht pakken we allemaal een bezem en vegen we het ijs. Dan zijn we er met zijn allen voor elkaar. Dát gevoel, dat is voor ons de magie van de Elfstedentocht en die willen we doorgeven aan de volgende generatie, omdat het een stukje van ons is en moet blijven. Dat de kinderen van nu over twintig jaar zeggen: ‘Die Elfstedentocht is ook van mij’.”

VRIENDSCHAP ALS BASIS

VOOR HET VERHAAL

Om ‘beslagen ten ijs te komen’ is er, voordat met het schrijven van het script werd begonnen, campagne gevoerd waarin Elfste-

Als we dít níét doen, raken we een stukje

BOVEN: Gehele cast van De Tocht tijdens de perspresentatie.

RECHTS: Scènebeeld uit de voorstelling: zonsopkomst Slotermeer.

Ongekend in Fryslân

Half september zijn er tien tryouts van de (Nederlandstalige)

Musical ‘De Tocht’; vanaf 1 oktober beginnen de voorstellingen. In eerste instantie tot 31 januari. Telkens zeven voorstellingen in vijf dagen van woensdag tot en met zondag. ‘De Tocht’ heeft, naast een vaste, ook een bewegende vloer, alleen is deze laatste van ijs. Maar liefst tien centimeter dik ijs omdat de vloer tijdens de voorstellingen losgekoppeld is van de vriesinstallatie. Voor de goede orde: de vloer draait niet constant maar alleen bij bepaalde scenes. Er ligt 2.000 m² ijs, het totale gewicht bedraagt 200 ton. Er zitten 450 meter wielen onder die dat bewegen mogelijk maken, in combinatie met twintig motoren. We zeiden het al eerder: ongekend.

Lisette Bokma en Foppe van der Veen van het directieteam van Musical ‘De Tocht’: “De magie van de Elfstedentocht willen we doorgeven aan de volgende generatie, omdat het een stukje van ons is en moet blijven.“

dentochtrijders werd gevraagd om hun verhaal in te sturen. Honderden brieven met de mooiste verhalen en de mooiste anekdotes waren het gevolg. Foppe van der Veen: “We kwamen er al vrij snel achter dat een wedstrijd zich niet leent voor een theaterstuk. Spannend, zeker. Maar daar ga je niet twee uren naar kijken. De wedstrijd speelt een rol, maar de voorstelling gaat over de toertocht. We volgen vijf vrienden in de toertocht want in al die verhalen die wij kregen zat één duidelijke lijn: vriendschap. Met mensen die je onderweg bent tegengekomen; met de mensen met wie je de tocht schaatst. Het gaat over saamhorigheid.”

TOTAALBELEVING

Elfstedentocht is veel meer dan één dag. Het begint al weken voor de dag zelf. IJsmeesters en rayonhoofden komen bij elkaar, knelpunten worden besproken, weermannen- en vrouwen die voorspellingen doen, persconferenties, mensen die de tocht in het verleden gereden

hebben, van alles komt er voorbij. Foppe van der Veen: “We hebben een totaalervaring gecreëerd waarbij de voorstelling een onderdeel is. Er is een app waarin we de bezoeker informatie, berichten, podcasts en video’s kunnen sturen. Bezoekers van de voorstelling krijgen een maand van tevoren een eerste bericht in de app. Dat bericht gaat over het Woudagemaal. Als díe aangaat, ‘zijn we los’, zo vertelt Wiebe Wieling voorzitter van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden in de app.

Ook krijg je hier het weerbericht. Want ja, gaat het vriezen? Gaat het wel door? Er hangt een lagedrukgebied, er zit een

kans in. Je krijgt een podcast te horen waar we met een ijsmeester bij het ijs zijn die vertelt dat er vijf centimeter ligt en dat er nog wel wat moet gaan gebeuren;

Samen’ maakt alles sterker

Musical ‘De Tocht’ vertelt het verhaal van vijf vrienden onder wie twee broers. Tijdens de laatste Elfstedentocht van 1997 maakten ze – toen te jong om deel te nemen - de afspraak om mee te doen als hij weer zou worden gehouden. In 2023 is dit het geval. Ze zijn teruggekomen, maar in meer dan 25 jaar is er veel gebeurd. De vriendschap is niet meer wat het was. Ruzie tussen de twee broers, er is van alles aan de hand. Maar ze zijn teruggekomen, want het is wél de Elfstedentocht. In de voorstelling leren we hoe hun levens gelopen zijn; lijnen waarin je je kunt herkennen als mens. We leren dat de Elfstedentocht eigenlijk een metafoor is voor het leven. Je weet van tevoren niet waar je aan begint. Je krijgt een heleboel tegenslag te verwerken, je moet elke meter zelf overbruggen, maar je komt er uiteindelijk achter dat je de finish haalt als je het samen doet. Onze vijf vrienden gaan ontdekken: ‘samen’ maakt alles sterker.

in Dokkum ligt zes centimeter en bij Workum zijn er nog problemen, je krijgt een ijskaartje met alle diktes; er is een persconferentie opgenomen die we laten zien. Op die manier bouwen we toe naar de dag van de Elfstedentocht. Op de dag zelf kun je een radio-uitzending downloaden, gepresenteerd door Dione de Graaff, waarin zij zegt: ‘Het is vandaag.’ Zij praat met burgemeester Buma, met Erben Wennemars, Evert van Benthem en Henk Angenent, en heeft contact in de provincie. Er zakt ergens nog een auto door het ijs, er gebeurt van alles. Dan ben je aangekomen op de parkeerplaats bij de theaterhal, helemaal in de Elfstedensfeer, stap je naar binnen in de foyer, maar eigenlijk stap je het dorpsplein op waar de nacht voor de Elfstedentocht aan de gang is. Koek en zopie, warme worst, dweilorkest, sfeer. En als je na de voorstelling de zaal verlaat, is er in de foyer het feest rond de winnaar.”

JONGE CAST

Met dertig acteurs kun je rustig spreken van een grote cast. Een relatief jonge cast. Daarnaast zijn er dertig figuranten per show, in leeftijd variërend van 18 tot 83 jaar. Deze figuranten zijn geselecteerd uit vijfhonderd auditanten. Daar zijn er driehonderd van overgebleven. Aardig om te noemen is dat de meeste figuranten de tocht zelf ook hebben geschaatst. Dat geldt niet voor de cast. Sterker nog, de spelers hebben vorig jaar schaatsles gehad. “Er zaten er bij die konden echt, écht niet schaatsen en stonden achter zo’n duwdingetje”, vertelt Lisette Bokma. “Als je dat nú ziet is het heel geloofwaardig. Ze zijn vrij en dat is het belangrijkst, want als schaatsen je veel energie kost, kun je niet acteren.”

“De magie van de Elfstedentocht willen we doorgeven aan de volgende generatie”

Opnames Radio De Tocht, met Erben Wennemars, Dione de Graaff en Wiebe Wieling

FOTO: VINCENT SCHIPHORST

FOTO: RICHARD DE JONGE

FOTO:LUCAS KEMPER

FOTO: LUCAS KEMPER

POPPODIUM BOLWERK

Eerste editie jongerenfestival

Première ‘Fêste Grún’ van J&M Teaterwurk

IN HET POSTHUIS THEATER

In het Posthuis Theater in Heerenveen vindt op vrijdag 20 oktober om 20.15 uur de Première plaats van het Friestalige toneelstuk ‘Fêste Grún’ van J&M Teaterwurk, met Jan Arendz, Marijke Geertsma en Eddie Mulder. Op woensdag 18 oktober is de voorstelling hier als try-out te zien.

Op vrijdag 27 oktober transformeert poppodium Het Bolwerk in Sneek tot een bruisend feestpaleis voor jongeren. Met een line-up waar je u tegen zegt, want met namen als Boef, Faske en All Tha Fokk belooft deze avond een onvergetelijke ervaring te worden.

BOEF

Sofiane Boussaadia, beter bekend als Boef, behoort tot een van de meest populaire rappers van Nederland. Met hits als Habiba en Probleem scoorde hij grote successen. In 2015 maakte Boef indruk met zijn Zonamo sessie. In februari 2016 lanceerde hij zijn debuut EP ‘Gewoon BOEF’. Naast zijn muzikale reis legt Boef zijn drukke leven vast via vlogs. Op YouTube verwierf hij binnen enkele maanden 350.000 abonnees, waarbij zijn vlogs keer op keer, meer dan 600.000 keer, werden bekeken.

FASKE

Faske, een artiest geïnspireerd door het paradoxale leven van een twintiger, treedt op de voorgrond. Zijn meest recente EP, ‘Jij Belt Mij Alleen Wanneer Jij Dronken Bent’, belicht de wereld van feestjes, opstapelende studieschulden en af en toe liefdesverdriet. De teksten worden gecombineerd met een mix van traditionele instrumenten, orgels en jaren 80 pop synths. Door deze thema’s om te zetten naar popliedjes probeert Faske op een luchtige manier de soms zware onderwerpen te nuanceren en bespreekbaar te maken.

ALL THA FOKK

All Tha Fokk is niet zomaar een DJ; hij brengt het feest naar het publiek. Met zijn brede glimlach en liefde voor muziek is zijn aanwezigheid op het podium onmiskenbaar. Een vat vol energie dat hij vol enthousiasme overbrengt op de menigte. Deze veelzijdige DJ, MC en entertainer is altijd klaar voor een feestje en laat niemand stil staan tijdens zijn optredens. De stijl van All Tha Fokk is zowel energiek als verleidelijk, zonder grenzen aan genres. “Alles kan, alles mag” is het credo dat hij hoog houdt.

REFRESH FESTIVAL // VR 27 OKTOBER // 20.00 UUR // € 20,- (VVK € 17,50) // HETBOLWERK.NL

‘Fêste Grûn’ is een hartstochtelijk verhaal over liefde en verandering, geschreven door Tjeerd Bischoff. Het verhaal: Renate is een journaliste uit de stad die door een ongeluk met haar auto in contact komt met Rein, een boer van het platteland. Rein is weduwnaar en worstelt met de stikstofproblematiek en de opvolging van de boerderij. Renate is getrouwd en worstelt met de veranderingen in haar werk en haar thuissituatie. Ze hebben verschillende achtergronden, zijn nieuwsgierig naar elkaar en verliezen zichzelf in de blik van de ander. En door de ogen van die ander beginnen zij opnieuw te kijken naar hun eigen leven.

Het zijn schijnbaar twee tegenpolen, de journaliste met haar snelle nieuws en de boer, die door de overheid voortdurend

met nieuwe wetten en regeltjes wordt geconfronteerd. Toch ontstaat er – tegen de achtergrond van de stikstofcrisis en

journalistieke stemmingmakerij - een intieme, ontkiemende liefde, broos en overweldigend, tussen de twee. De liefde slaat een brug tussen twee werelden die niet zo snel samenkomen.

FRIESTALIG TONEEL // WO 18 OKTOBER (TRY-OUT) + VR 20 OKTOBER (PREMIÈRE) // 20:15 UUR // POSTHUISTHEATER.NL

ZATERDAG 30 SEPTEMBER IN THEATER SNEEK:

Het beklemmende verhaal van ‘De avond is ongemak’ (2018), het veelgeprezen debuut van Marieke Lucas Rijneveld, is dit jaar voor het eerst als theatervoorstelling te zien. De Engelse vertaling van de roman won in 2020 de gerenommeerde International Booker Prize. Met 270.000 verkochte exemplaren is het een van de best verkochte Nederlandse boeken ooit. De hoofdrollen in de theaterversie worden gespeeld door de tweeling Jip Smit en Imke Smit.

Het verhaal wordt verteld door de ogen van Jas (Jip Smit), de jongste zus uit een streng gereformeerd boerengezin. Het gezin wordt abrupt ontwricht door de onverwachte dood van hun zoon. Jas begint langzaam te ontsporen terwijl ze worstelt met schuldgevoelens. Ze voert in haar hoofd ontroerende dialogen met haar overleden broer, een rol vertolkt door Imke Smit. In de voorstelling raken fantasie en werkelijkheid verstrengeld. De theaterbewerking van dit schrijnende en verstikkende verhaal werd gecreëerd door Jibbe Willems (tekst) en Nina Spijkers (regie). De voorstelling verkent op een ontroerende wijze de meest uitdagende aspecten van het leven: dood, rouw en schuldgevoel.

TONEEL // ZA 30 SEPTEMBER // 20.15 UUR // € 28,- // THEATERSNEEK.NL // 0515-431400

Kaarten voor het nieuwe seizoen zijn te bestellen via theatersneek.nl / hetbolwerk.nl

‘De avond is ongemak’, naar de bestseller van Marieke Lucas Reineveld

uit agenda

zaterdag 16 september

BADEENDENRACE

SNEEK

EVENEMENT

Badeendenrace in de gracht aan het Grootzand voor het goede doel: het nieuwe Odensehuis.

WWW.BADEENDENRACE-SNEEK.NL

SHANTYFESTIVAL

SNEEK

MUZIEK

Shantykoren brengen hun zeemansliederen ten gehore.

WWW.SNEEK.NL

za. 16 t/m vr. 29 sept

XANDRA DUPPER

STAVOREN

EXPOSITIE

Grafisch werk, tekeningen, mixed media en textiel van Xandra Dupper.

WWW.XANDRADUPPER.NL

vr. 22 en za. 23 september

TIP septemberpop

WORKUM

MUZIEK

Tweedaags muziekfestival met o.a. de Suskes, Mooi Wark en meer.

WWW.SEPTEMBERPOP.NL

HISTORISCHE REDDINGSBOTEN

LEMMER

OPEN DAG

Bekijk de historische reddingsboten in ’t Dok.

WWW.HARTVANLEMMER.NL

vr. 22 sept t/m za. 7 okt

TIP floed

LEMMER

MUZIEKTHEATER

Voorstelling in en om het Woudagemaal.

WWW.FLOED.NL

zaterdag 23 september

KEIHURD FESTIVAL

SNEEK MUZIEK

Jaarlijks festival voor Friese acts van hardrock tot black metal.

WWW.HETBOLWERK.NL

zaterdag 23 september

RONALD SNIJDERS

SNEEK

CABARET

Z’n vijfde show met titel ‘Een avond met mij’.

WWW.THEATERSNEEK.NL

zondag 24 september

ZERO wASTE MARKET

BOLSWARD MARKT

Honderd meter aan ‘pre loved’ fashion voor dames, heren en kinderen.

WWW.FACEBOOK.COM/

ZEROWASTEMARKTBOLSWARD

FLINKE FLEA MARKET

HEMELUM MARKT

Schatzoeken tussen de spullen van een ander.

WWW.ITFLINKEBOSKJE.NL

woensdag 27 september

VEEKEURINGSDAG

WORKUM

FOLKLORE

Deelnemende boeren presenteren hun beste vee op de Merk.

WWW.FRIESEPAARDENCONCOURSEN.NL

CONCOURS HIPPIQUE

WORKUM

SPORTEVENENEMENT

Stratenconcours met aangespannen paarden op ’t Sud.

WWW.FRIESEPAARDENCONCOURSEN.NL

donderdag 28 september

JOUSTER MERKE

JOURE EVENEMENT

Jaarmarkt, agrarische schouw, paardenmarkt, kermis en gezelligheid.

WWW.JOURE.NL

vrijdag 29 september

TIP

muziek aan de luts

BALK

MUZIEK

Concert door Roelof van Luit en Broer de Witte op kistorgel en klavecimbel.

WWW.MUZIEKAANDELUTS.NL

zaterdag 30 september

MUSEUMNACHT FRL

FRIESLAND

EVENEMENT

Musea openen na sluitingstijd hun deuren met extra activiteiten.

WWW.MUSEUMNACHT.FRL

BEURTSCHEPENDAG

HINDELOOPEN

EVENEMENT

Hylper Beurtschip na 100 jaar terug op de Sylroede met daaromheen feestelijke activiteiten.

WWW.BEURTSCHEPENDAG.NL

NK SLOEPROEIEN

LANGWEER SPORTEVENEMENT

Sloepenrace voor dames en heren. WWW.SLOEPROEIENLANGWEER.NL

za. 30 sept en zo. 1 okt

MYSTERIE VAN HET LEVEN

RIJS

THEATER

Locatietheater voor het hele gezin over wonderen van het leven en de verbinding met natuur. WWW.INVISIBLELIGHT.NL

FRIESE HOEK RACE

LEMMER SPORTEVENEMENT

Zeilwedstrijden van de IFKS en SKS vloot.

WWW.ZEVENWOLDEN.NL

zondag 1 oktober

V2 RAKETTEN

OUDEMIRDUM

LEZING

Door Fred Woltjer over de historie van de V2 raketten in Gaasterland.

WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL

JOUSTERMERKELOOP

JOURE

SPORTEVENEMENT

Hardloopevenement met 6 verschillende afstanden.

WWW.JOUSTERMERKELOOP.NL

maandag 2 oktober

JOUSTERMERKE KOERSEN

JOURE

SPORTEVENEMENT

Paardenkoersen op grasbaan de Nutsbaan.

WW.DRAFBAANJOURE.NL

donderdag 5 oktober

BOLLETONGERSDEI

BOLSWARD

EVENEMENT

Met allerlei activiteiten, zoals markt, kermis, muziek en ringrijderij.

WWW.BOLSWARD.NL

ROOFVOGELCURSUS

OUDEMIRDUM

WORKSHOP

Start roofvogelcursus met 3 theorieavonden en een excursie.

WWW.NATIONAALLANDSCHAP.FRL

vrijdag 6 oktober

BLAUWE VINKJES

BALK

CABARET

Kevin van den Berg en Manon Blaauw met actuele cabaret.

WWW.NUTGAASTERLAN-SLEAT.NL

zaterdag 7 oktober

SNEEKER DWEILDAG

SNEEK

MUZIEK

30 dweilkappellen strijden op 9 locaties om de eer.

WWW.SNEEKERDWEILDAG.NL

za. 7 en zo. 8 oktober

’T GALA

SNEEK

MUZIEK

Het grootste muziekspektakel van Súdwest-Fryslân met grote selectie musici.

WWW.THEATERSNEEK.NL

za. 7 t/m za. 14 oktober

SKJIN WETTER

FRIESLAND

EVENEMENT

Groot opruimfestijn om de Fryske wateren schoon te maken én te houden.

WWW.SKJINWETTER.NL

zondag 8 oktober

VAN DER PLOEG & PETERS

BALK

MUZIEK

Syb van der ploeg en Maarten Peters met ‘The best of Simon & Garfunkel’

WWW.PODIUMGORTER.NL

Belibje Beleven

Floed

Ervaar een bijzondere theaterbeleving bij het Ir. D.F. Woudagemaal in Lemmer. Van 22 september tot en met 7 oktober is dit UNESCO Werelderfgoed het podium voor FLOED. Het Woudagemaal vertelt al meer dan 100 jaar verhalen, maar één verhaal is nog niet verteld. Het verhaal van Mare en Gula, het water en het gemaal. Stichting de Noorder Smederij brengt dit bijzondere verhaal tot leven. Ondergedompeld in theater en muziek beleeft de toeschouwer FLOED op deze bijzondere locatie in en rond het Woudagemaal.

WWW.FLOED.NL

Ghost walk

Beleef op zaterdag 30 september de tweede editie van Museumnacht FRL. Op deze avond openen tientallen Friese musea na sluitingstijd de deuren. Naast de bijzondere sfeer van een nachtelijk museumbezoek organiseren musea een avontuurlijk programma met muziek, performances, lezingen en verhalen. Ook Museum Joure zet op deze avond de deuren open en organiseert een Ghost Walk door het museum. Ga mee met deze Ghost Walk en ontdek op een spannende manier het museum en zijn verhalen.

WWW.MUSEUMJOURE.NL

Beurtschependag

Na 100 jaar keert het Hylper Beurtschip ‘Dorp Grouw’ terug naar de Sylroede. Ter ere hiervan wordt op zaterdag 30 september een Beurtschependag georganiseerd vol historische beurtschepen, een markt met oude ambachten en optredens van Aald Hielpen, Auke Wiebesz en Grietje Sprot. ’s Middags zijn er activiteiten zoals zakslaan, anker tillen en fokhijsen. Ook is er muziek van zanger Kees van Zandwijk. ‘s Avonds wordt deze dag afgesloten met een optreden van de Makkumer Blues Brothers en DJ Hestum.

WWW.BEURTSCHEPENDAG.NL

Veekeuring en stratenconcours

Oude tijden herleven op woensdag 27 september in Workum. ’s Ochtends showen de boeren op de Merk hun mooiste koeien tijdens de veekeuring. Publiek is van harte welkom om een kijkje te komen nemen. ’s Middags vindt het Concours Hippique plaats in de hoofdstraat van Workum met een rijke variatie aan aangespannen paarden. Toeschouwers genieten van de (onder andere Friese) paarden, sjeezen en prachtige Friese kostuums. Dit bijzondere spektakel in de straten van Workum is een lust voor het oog.

Mysterie van het leven

Op zaterdag 30 september en zondag 1 oktober beleef je in de Teatertún in Rijs een unieke theatervoorstelling voor de hele familie. Tijdens de voorstelling kom je in aanraking met diverse onderwerpen, zoals verbeeldingskracht, de kracht van de natuur, spelen met onzichtbare vrienden en reizen naar andere dimensies. Als start word je verwelkomd met muziek waarna je in kleine groepjes langs verschillende podia wordt meegenomen op deze bijzondere openluchtlocatie.

GHOSTWALK IN MUSEUM JOURE TIJDENS MUSEUMNACHT FRL

FOTO: JENNY BOUMA

Puzzelpagina nr. 09

Puzzel en win! In iedere editie van deze uitgave staat een puzzel waarmee je leuke prijsjes kunt winnen. Stuur je oplossing via de e-mail of met traditionele post. Je kunt dit sturen naar: info@grootdefryskemarren.nl o.v.v. puzzeloplossing NR 09-2023 – tot uiterlijk 5 oktober 2023. Wij wensen je veel puzzelplezier!

A B T A A V R E S E R M

D A N S B S P S J O M U

E S E T D M U T O I U R

L S V O I C E P L U T O

D E E L S L S L R H A J

O N G P L D I U K O D K

M P E I E G R M R E C N

O P P E R K L E E D L A

A M R A K T V A K L P R

E B M N S O N U M O I K

C A N A P E L I O B K G

A N K F A A R G D N A L

www.puzzelpro.nl ©

De woorden zitten horizontaal, verticaal en diagonaal in alle richtingen in de puzzel verstopt. Ze kunnen elkaar overlappen. Letters mogen vaker worden gebruikt. Zoek de woorden op en streep ze af. De overblijvende letters vormen achter elkaar gelezen de oplossing.

ABDIS ADELDOM BASSEN BREEDSPOOR CANAPE CORPUS DATUM

DEELS DOMKERK GEVEN GLIMP INTRIGE KARMA KOKER

KRANKJORUM LANDGRAAF LOKEEND MELIG MILLIGRAM OPPAS OPPERKLEED

Winnaar puzzel Grootdefryskemarren NR. 08-2023

D. Roelevink-Feenstra uit Oudehaske heeft de waardebon van 2 bioscoopkaartjes gewonnen. Deze is aangeboden en is te besteden bij DE BIOS in Heerenveen

OPLOSSING EDITIE 08-2023: Zweedse puzzel: MARSMANNETJE // Cijferpuzzel: KUNSTSCHILDER

COLOFON

GrootdeFryskeMarren is een maandelijkse uitgave van Ying Media. De krant wordt huisaan-huis verspreid in gemeente De Fryske Marren en ligt bij verschillende 'pick-up' points in gemeente De Fryske Marren.

Oplage: 28.000 exemplaren.

UITGEVER Ying Media BV

Zwarteweg 4 8603 AA Sneek

Telefoon 0515 745005

E-mail info@yingmedia.nl

www.yingmedia.nl

REDACTIETIPS?

redactie@grootdefryskemarren.nl

REDACTIECOÖRDINATOR

Gianna Posteraro

EINDREDACTIE

Richard de Jonge

REDACTIE

Gea de Jong-Oud, Eelke Lok, Douwe Bijlsma, Henk van der Veer, Lotte van der Meij, Richard de Jonge en Wim Walda

VORMGEVING

Frans van Dam (bliidd.nl)

PILLETJE PLOTS PLUMEAU PLUTO POVER RESERVAAT

PUZZEL EN WIN 2 BIOSCOOPKAARTJES!

Burgemeester Kuperusplein 52 Heerenveen • T 0513-654051

Kijk voor het actuele filmaanbod op: www.bios-heerenveen.com

DE BIOS HEERENVEEN

STUUR je ANTWOORDEN van PUZZEL 09 VÓÓR 5 oktober 2023

PER E-MAIL NAAR: info@grootDEFRYSKEMARREN.nl OF PER POST

NAAR: GROOT DE FRYSKEMARREn, Zwarteweg 4, 8603 AA SNEEK en vermeld hierbij uw adres!

FOTOGRAFIE

Johan Brouwer

VERKOOP

Geart Jorritsma, Ying Mellema, Marianne Bouwman, Henjo van der Klok

DRUK

Mediahuis Noord, Leeuwarden

VERSPREIDING

FRL Verspreidingen, Leeuwarden

Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De gegevens in deze krant zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard.