2022
VERHALEN UIT: AKKRUM, ALDEBOARN, HASKERDIJKEN, TERBAND, HEERENVEEN-NOORD, DE GREIDEN EN MILDAM.
DENNIS VAN GALEN
ANTON RIPASSA
GERRIT HAAGSMA & MEMORIAL MUSEUM 40-45
PERCY HOFF & GITAARSCHOOL FRIESLAND
KOOR: ZINGEN VOOR JE LEVEN
MARCEL PRINS & ECOKATHEDRAAL MILDAM
ELSKE SCHOTANUS
TÁNCHÁZ
CULTUURF[E]AN
COLOFON CultuurF[e]an 2022 is een uitgave van de vier culturele partners: Museum Heerenveen, Bibliotheken Mar en Fean, Posthuis Theater en Ateliers Majeur in samenwerking met Ying Media. Aan deze uitgave hebben meegewerkt: • Dennis van Galen (schrijver) • Mirjam van der Meer (schrijfster) • Anton Ripassa (verhalenverteller) • Lotte van der Meij (inspiratiekaart) • Janita Baron (schrijfster, fotografe en bladredactie) • Henk de Vries (eindredactie) • Frans van Dam (vormgeving) • Mieke Alferink (advertenties) • Ying Media (uitgeverij)
Mocht u aanvullingen, wensen of ideeën hebben, dan kunt u contact opnemen via info@ cultuurpleinheerenveen.nl
Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming gebruikt worden voor andere publicaties zonder
Nieuwe energie! Tijd voor nieuwe energie, tijd voor een nieuw magazine boordevol cultuur in onze eigen gouden regio Heerenveen! Twee jaar pandemie gaat niemand in de koude kleren zitten. De cultuursector kan er over mee praten. Daarom bieden we graag deze exclusieve inkijk in de culturele wereld, zo dicht bij ons. Met hernieuwde energie en een geweldig team hebben we dit magazine gemaakt voor alle inwoners. Ter inspiratie, om je aan het denken te zetten of gewoon even te genieten van al het moois dat de culturele sector te bieden heeft. Dennis, Mirjam en mij viel het opnieuw op hoeveel energie en enthousiasme er in deze sector zit. Mensen die met hun hele hart hun passie volgen. Deze persoonlijke en waardevolle gesprekken raken mij in ieder geval keer op keer. Het zette mij ook aan het denken: waar word ik gelukkig van? We zijn benieuwd wat de artikelen met jou als lezer doen. Raakt het een gevoelige snaar? Geeft het je een duwtje in de rug? Ga je eens iets anders uitproberen? Voor mij geldt dit wel: ik neem met dit vierde magazine CultuurF[e]an afscheid van de culturele partners om mijn dromen te volgen. Ik zal, mede dankzij alle geweldige cultuuraanbieders, altijd verhalen blijven vertellen. Ik kan niet anders. Maar dan wel verhalen over kunst(geschiedenis). In het kader van: volg je hart, want dat is echt het enige dat klopt!
voorafgaande toestemming van de
Ik wens iedereen heel veel lees- én ontdekplezier!
uitgever. De gegevens in dit magazine zijn met zorg samengesteld. Ten aanzien van de juistheid van de
Janita Baron Coördinator cultuur van de samenwerkende partners
inhoud hiervan kan echter geen aansprakelijkheid worden aanvaard. De uitgevers achten zich slechts gehouden tot verbetering in de eerstvolgende editie.
2
INHOUD
CULTUURF[E]AN 2022
14
18
4
23
9
4-7 Elske Schotanus:
In libben as Frysk skriuwer
26
9-11 Bouwen aan de toekomst van de ecokathedraal Mildam
13 Column van Anton Ripassa 14-15 Táncház bestaat 43 jaar 16-17 Inspiratiekaart cultuur in Heerenveen
18-21
Op bezoek bij het Memorial Museum 40-45 in Aldeboarn
23-25 Letterlijk zingen voor je leven
26-27 Gitaarschool Friesland en Percy Hoff
29 Een bezoekje aan historisch Museum Heerenveen
30 Even voorstellen, wie hebben aan dit magazine meegewerkt?
31 KLIK!
Het Dodopaad in Haskerdijken
3
4
VERHALENPLEIN ELSKE SCHOTANUS
In libben as Frysk skriuwer TEKST DENNIS VAN GALEN /// BEELD JANITA BARON
Elske Schotanus (1957) is schrijfster en kunstenares. Als je met haar in gesprek bent, valt op dat ze het vermogen heeft om diepgaand te observeren. Dit vermogen komt terug in haar schrijfstijl. De meeste recensenten omschrijven haar stijl als ‘pakkend’. Haar rustige persoonlijkheid verbergt een bevlogen passie voor de Friese taal, de cultuur en dan met name de literatuur. “In libben om oer te skriuwen” (een leven om over te schrijven) en “in libben om te beskriuwen” (een leven om te beschrijven).
E
lske Schotanus wordt geboren in het dorp Terband en groeit op in een schippersfamilie, met liefhebbende ouders en vriendjes en vriendinnetjes om mee te spelen. Als het in de winter vriest, zit ze bij de kolenkachel. Haar heit wikkelt haar voor het slapengaan in een op de kachel verwarmde deken. Elske is ook vaak te vinden op ‘de pleats’, de boerderij van de overburen. Daar speelt ze met de buurkinderen in de boomgaard of in de stal. Ook kijkt ze bij de buren naar de tv, naar ‘Ja zuster, nee zuster’, want bij Elske thuis hebben ze nog geen televisie.
In fiif foar opstellen
Als Elske naar het voortgezet onderwijs gaat, is er bij haar nog geen sprake van literaire aspiraties. Ze krijgt van haar leraar Nederlands steevast “in fiif foar opstellen”, een vijf. Haar leraar Nederlands is de bekende Friese dichter Jan J. Bijlsma. Jaren later is ze actief als schrijfster en komt ze op een dag haar vroegere leraar Nederlands tegen bij de Aldi. Bijlsma vertelt haar dat hij destijds al had gezien dat Elske aanleg had voor schrijven. Die vijf kreeg ze omdat ze haar verhalen nooit afmaakte. Elske moet er nu gelukkig hartelijk om lachen.
De menselijke psyche
Als ‘tweedekanser’ gaat Elske psychologie studeren
5
“It skriuwen kaam op myn paad” aan de RUG in Groningen. “De menselijke psyche heeft mij altijd geboeid”, vertelt ze. “Nog tijdens mijn studie kreeg ik een baan als medewerker medezeggenschap en participatie van cliënten in de geestelijke gezondheidszorg, de GGZ. Later werkte ik nog als ondersteuner cliëntenraden in de ouderenzorg.”
Myn paad
Over de start van haar schrijverscarrière zegt ze: “It skriuwen kaam op myn paad.” Elske werkt nog in de GGZ, als ze begint met schrijven. “Het individu dat in de mangel wordt genomen door het systeem is een belangrijke inspiratiebron.” Haar literaire carrière start door een oproep aan mensen om mee te corresponderen op een relatie-website. Reacties komen uit de hele wereld. Eén van hen geeft het al snel op: “U bent te sterk voor mij”, laat hij na enkele mails weten.
VERHALENPLEIN
Je gaat helemaal in het onderwerp op en legt het vast voor latere generaties”
Maar al is een relatie helemaal niet haar bedoeling, dit gebeurt toch. En wel naar aanleiding van de correspondentie met schrijver-dichter Eeltsje Hettinga. Samen raken ze in 2001 betrokken bij het Friestalige literaire tijdschrift ‘Kistwurk’. Sinds het ter ziele gaan van Kistwurk verschijnen bijdragen van haar in het algemeenculturele opinieblad ‘De Moanne’. Elske is een schrijvende duizendpoot geworden. Ze schrijft proza, columns, journalistieke artikelen, proza- en toneelrecensies.
feuilleton. Gaandeweg ontwikkelde het plot zich. Maar op Facebook verdwijnt het. Ik werkte het verhaal hier en daar wat bij, en leverde het manuscript in bij mijn uitgever. Hier sla je een steentje weg en daar schuur je wat bij: uiteindelijk werd het een boek.”
De wille sit yn it ferdjipjen
Elske Schotanus tekent en schildert ook al zo’n 25 jaar, meestal naar model. Zij geeft er enkele jaren les in, maar stopt hiermee als corona “mei de klompen yn it spul” komt. In 2021 ontdekt ze een app voor de iPad waarmee je digitaal kunt tekenen. Na wat experimenteren – en de mogelijkheden ontdekken – begint ze aan een grafische roman, een graphic novel. Ze wil altijd al eens de kans krijgen een boek te illustreren, maar weet ook: dan moet ik het zelf schrijven. Dus schrijft zijzelf de tekst, in het Fries. En maakt daarnaast de tekeningen.
Skriuwe is skulptearje
Na een verhalenbundel en de roman ‘Skrik’ schrijft ze, deze keer onder de naam Elske Hindriks, ‘In kop as in almenak’. De titel refereert aan het geheugen van haar moeder die alzheimer had. Het boek bestaat uit fragmenten over haar familiegeschiedenis. Daarmee zijn het verhalen over maatschappelijke veranderingen waarin de familie meegroeit. Wellicht heeft ze daarom voor haar pseudoniem ‘Elske Hindriks’ gekozen? Het is eigenlijk een patroniem, bekent Elske. Haar vader heet Hendrik.
Een graphic novel is een stripverhaal met het karakter van een roman. Het wordt ook wel een literair stripboek genoemd. Dit voorjaar verschijnt ‘Kyra – in ferhaal dat spilet yn it jier fan de Rôt’. Elske: “Er zitten drie verhaallijnen in verwerkt. Dat over een relatie die stuk gaat, en dat over een lelijke hond die niet kan opboksen tegen een mooi poedeltje. Beide verhalen spelen zich af tegen de achtergrond van de coronapandemie, de derde verhaallijn.”
“Skriuwe is skulptearje”, zegt Elske Schotanus. Schrijven is beeldhouwen. “Soms begint het met een plot, bij mij vaak ook niet. ‘In kop as in almenak’ is in fragmenten geschreven en kent geen plot. Maar als er sprake is van een plot, dan moet de structuur van het verhaal deugen.” Haar facebookroman ‘De Raven’ uit 2020 is zo’n boek met een plot.
Daarnaast werkt Elske aan de (Friestalige) levensbeschrijving van de Friese kunstenaar Jan Frearks van der Bij (1922-2013). Doel daarvan is een boek dat eind dit jaar, ter gelegenheid van het honderdste geboortejaar van de kunstenaar, zal verschijnen. Een overzichtstentoonstelling van het werk van Jan Frearks van der Bij zal dan te zien zijn in Museum Dr8888. “Foar my sit de wille yn it my ferdjipjen yn in persoan”, zegt Elske. Het plezier zit in het verdiepen. “Je gaat helemaal in het onderwerp op en legt het vast voor latere generaties.”
De Raven
Op een avond zit Elske in haar eentje, in haar tuin, bij de vuurkorf. “Ik zie mijn broer ook nooit”, mijmert ze. Een dag later schrijft ze een korte scène op Facebook over een avond bij de vuurkorf in het gezelschap van een broer. Een verzinsel. Twee dagen later schrijft Elske er een vervolg op. Ze raakt in de flow en werkt elke dag verder aan het verhaal. Elske: “In een periode van vijf weken schreef ik een
6
ONDERWERP
ELSKE SCHOTANUS
ECOKATHEDRAAL INKT EN AQUAREL, 2021
7
r tot Van 11 uu cht voor midderna ag 2,50 per d slechts € het hele (€ 5 voor eekend)! Pinksterw gratis. Kinderen
3
Pinksterweekend
t/m
6 JUNI
Live muziek in De Proeftuin Dixieland, klezmer, klassiek, caribische jazz, singer-songwriters, flamenco, tarab en zawiyas met tussendoor Vespaudio DJ.
Rabo Kinderproeftuin Propvol activiteiten en voorstellingen voor kinderen vanaf 4 jaar. Meer... Lichtfestival, land art en nog veel meer. Picknick Style De heerlijkste gerechten in een relaxte setting. Stel je eigen borrel of maaltijd samen met wat lekkers van bijv. Wijn & Spijs, Parkhotel Tjaarda of By-Kees, met ijs van PUUR of De IJsfiets toe.
�oor meer informatie en �et �oof��rogramma �ie�
ORANJEWOUDFESTIVAL.NL
ERFGOEDPLEIN
BOUWMEESTER MARCEL PRINS
Probeer het eens: neem plaats op de bank in de koepel - met gat bovenin - en laat de natuur op je inwerken… Wat hoor je? Wat voel je? Wat ruik je? Wat zie je? Welkom in de ecokathedraal van Mildam! De plek waar Louis le Roy in 1965 begon te bouwen aan een complex bouwwerk, waar mens, plant en dier eindeloos samenwerken én de ruimte krijgen. Louis le Roy (1924-2012) kocht dit stuk grond net buiten Mildam en liet honderden vrachtwagens met klinkers, tegels en trottoirbanden komen. Het begin van een interessant proces dat altijd doorgaat.
9
TEKST EN BEELD JANITA BARON
Bouwen aan de toekomst van de ecokathedraal in Mildam
ERFGOEDPLEIN
A
ls je het terrein van de ecokathedraal oploopt zie je iedere keer iets nieuws. Sinds 2017 is kunstenaar en galeriehouder Marcel Prins (64) de bouwmeester op deze locatie. Dit houdt in dat hij het gedachtegoed van Louis le Roy vasthoudt en onderhoudt met een groep vrijwilligers. Zijn belangrijkste doel is dat er voortgebouwd wordt op de ecokathedraal en niet op ‘egokathedralen’, zoals hij het zelf noet. “Je bouwt geen monumenten voor jezelf! Het zijn anonieme toevoegingen die je doet. Wij bouwen hier samen aan de toekomst.”
Waar is de kathedraal?
Trouwens, wie op zoek gaat naar een letterlijke kathedraal komt bedrogen uit. Op het eerste gezicht is het een stuk land vol stenen bouwwerken op verschillende hoogtes en waar intrigerende paadjes tussendoor of overheen lopen. Je dwaalt hier met open ogen - en hart - door een gebied dat een bijzonder verhaal vertelt: de samenwerking tussen mens en natuur. Net als de bouw van een kathedraal, vroeger, gaat dit proces niet over één nacht ijs. Sterker nog, het is een voortdurend proces zonder einddatum. En net als bij kathedralen kennen we (bijna) geen namen van de bouwers. Ja, we weten dat Marcel Prins bouwmeester is, maar bij een rondleiding vertelt hij niet vol trots wat van ‘hem’ is. Hij bouwt voort op het werk van Louis, samen met een team van vrijwilligers.
Monument
Marcel vertelt dat deze locatie een uniek gemeentelijk monument is geworden. Waarbij elke steen die nog gelegd gaat worden direct onderdeel is van het monument. “Zodra wij een steen leggen is het gelijk een monument. Een monument dat ook nog eens gaat veranderen in de loop van de tijd. Doordat je ruimte geeft aan de natuur kunnen bouwwerken veranderen. Het is een dynamisch geheel.” Hoewel er veel steen te vinden is in de ecokathedraal vind je hier, gelukkig, geen cement. Alle stenen worden met de hand gestapeld op een losse manier, zodat de natuur er in en omheen kan groeien. Dit zie je goed in de oudere gedeeltes, waar plantjes en mossen dwars door de muren heen komen. Een fascinerend proces. Waarbij de bouwers natuurlijk afhankelijk zijn van de (steen) donaties van burgers. Marcel: “Dat daagt mij als beeldhouwer uit. Wat ga ik bijvoorbeeld met dakpannen doen?!”
Je bouwt geen monument voor jezelf. Het zijn anonieme toevoegingen”
10
OPROEP OM MEE TE BOUWEN Er is duidelijk genoeg werk en de ecokathedraal zoekt daarom vrijwilligers. Kom je meebouwen? Iedere dinsdagmiddag mag IEDEREEN die het leuk vindt de bouwmeester helpen met het bouwen aan de ecocathedraal. De bouwmeester begint zelf altijd om 13.00 uur en stopt als het materiaal en/of de energie op is. Regent het? Dan gaat Marcel gewoon door. Het is een unieke plek waar je weinig merkt van regen. Marcel: “Ik heb nooit zo’n last van het weer!” Wil je meewerken? Neem dan contact op via info@ stichtingtijd.nl of kom gewoon langs! Bezoekadres: Yntzelaan, Mildam.
STICHTING TIJD
Om de continuïteit te waarborgen heeft Louis le Roy met zijn vrouw Inge destijds Stichting Tijd opgericht. Deze stichting is eigenaar van de ecokathedraal in Mildam én van de Le Roy tuin in HeerenveenMidden. Ook daar is een vrijwillige bouwmeester: Peter Wouda. In 2005 is er met de gemeente Heerenveen een intentieverklaring voor hondered jaar ondertekend om dit gebied op de manier van een ecokathedraal te ontwikkelen.
De natuur de ruimte geven
Voor Marcel Prins is dit een plek waarop duidelijk gemaakt wordt wat de natuur voor ons kan betekenen. Waar je samenleeft, de natuur een kans geeft. “Daar moet je iets voor doen én iets voor laten. Je moet leren om planten en beestjes de ruimte te geven. Ik vind het mooi om dit uit te mogen dragen aan bezoekers en hulpkrachten die hier aan meewerken. Het is echt een mooi bewijs van wat mogelijk is!” Het lijkt wellicht dat de ecokathedraal om stenen draait, maar Marcel en het team houden zich ook bezig met het groen. Hoewel ze niet schoffelen of kanten maaien. Als het echt niet anders kan en/of onveilige situaties oplevert, dan gaat er wel eens een boom om. Maar, belangrijk detail: de boom blijft liggen op de plek waar hij valt. Een mooi voorbeeld vind je op het uiterste puntje van het gebied, waar Louis ooit zelf begon met bouwen.
voor de lange termijn. Ook al staan er inmiddels kapitale huizen in de directe omgeving.”
Thuis bij Marcel Prins
“Ik ben een hergebruiker. Ik woon in een rijksmonument dat we gered hebben van de sloop. Het interieur bestaat uit gered materiaal, de tuin is op ecokathedrale wijze aangelegd. Het onderhoud van de tuin is een samenwerking met de natuur. Mijn autonome beelden zijn ook gemaakt van gevonden materialen.” Voor Marcel is het belangrijk dat de ecokathedraal doorontwikkeld wordt en daarom werkt hij mee als vrijwilliger. Er is geen compensatie,
Marcel kan tijdens de rondleiding niet nalaten om grijzend te vertellen dat de grond onverkoopbaar geworden is. Louis heeft het destijds in 1965 voor een leuk bedrag kunnen kopen. Maar door al het puin wat er op gestort is? “De ecokathedraal is hier duidelijk
11
behalve het genieten van deze plek. “Het is meditatief, contemplatief, geeft inspiratie én laat mij bewust zijn van mijn omgeving en de groei van de natuur.”
Het is echt een mooi bewijs van wat mogelijk is!”
CULTUURSALON De CultuurSalon is een uniek initiatief op het gebied van kunst- en cultuureducatie voor mensen met beginnende geheugenproblemen. We starten in april.
Breicafé
BREIE N EN HAKEN HEERENVEEN Het eerste weekend van september is het cultuurweekend. Samen met vele inwoners van Heerenveen willen we een rok maken. Help jij/helpt u mee?
Gebreide rechte lapjes of gehaakte bloemen, alles is welkom. Als we
DE HEERENVEENSE SCHOOL MINCKELERSSTRAAT 11 VRIJDAGMIDDAG 1, 15 EN 29 APRIL 13 EN 27 MEI 10 JUNI 13:45 UUR INLOOP 14:00 UUR START
allemaal lapjes maken van 15 cm bij 15 cm, dan maken we daar vervolgens een megarok van. U kunt deze kaart gebruiken als voorbeeld. Deze kaart is namelijk precies 15 bij 15 cm. Lapjes mogen bij de Breicafés ingeleverd worden. Neem gerust wol en breinaalden mee! De Breicafés vinden onder andere plaats op iedere woensdag van 12.00-14.00 uur in De Rinkelbom.
Kijk op onze website voor alle andere locaties van het Breicafé.
ateliersmajeur.nl/agenda/breicafe/
MEEDOEN TEKENEN EN SCHILDEREN VOOR SENIOREN
AANMELDEN VIA: INFO@COMFORTZORG.NL 0513-437764 KOSTEN DEELNAME: €5,-
VERHALEN UIT DE SAMENLEVING
Aanmelden kan via Ateliers Majeur op 0513-468158 of info@ateliersmajeur.nl 25 m e i 2 022 o m 1 0. 00 u ur i n D e R i nk e l b o m m e t n a af l oo p e e n k o p k o ff ie of th e e.
5 en 19 april, 10 en 24 mei, 7 en 21 juni 2022 10.00-11.30 uur inloop 9.30 uur Docente: Henneke Andreae Waar: in Wijkcentrum De As
Me t v er ha le n e n mu z i ek v a n A d r i d e B oe r e n J oha n Ve e n s tr a
O p g e v e n is n ie t n o d i g . n od i g .e b ij d r a g e. W e v r aO g epg n ewve ln eiesnnvi et ri j wi l lig W e v r a g e n w el ee n v ri j w i l l i g e b i jd r ag e .
VERHALENPLEIN
COLUMN ANTON RIPASSA
Sprookjes Als verhalenverteller heb ik óók belangstelling voor sprookjes. Sprookjes horen bij elke cultuur. Bij álle culturen die er maar bestaan. Kinderen zijn dol op sprookjes en aanvaarden zo’n verhaal zonder enige kritiek. Gelukkig maar, want als men zo’n verhaal uitpluist op logica, klopt daar géén meter van! Voorbeelden genoeg. Wat vindt u van die nare wolf die zeven leuke kleine geitjes de klok in jaagt?? Onlogisch in deze moderne tijd! Of die andere nare wolf, die in het bed van ‘Beppe’ gaat liggen met haar nachtpon aan. Dan heeft hij óók nog een slaapmuts op! Hallo zeg! Die is toch niet al-te al-te? Evenals die groep kabouters die om het bed van Sneeuwwitje gaat zitten leuteren, terwijl dat lieve ‘famke’ lekker ligt te slapen! Zoiets verzin je toch niet? Van die allereerste GPS-methode van Hans en Grietje klopt het ook van geen kanten! Want hoeveel handenvol broodkruimels om een
BEELD JANITA BARON
kilometer bos te markeren, heb je wel niet nodig om de weg terug te vinden? Al die hongerige vogels in dat bos waren zeker erg bijziende! Bovendien hadden ze die ouders in de gevangenis moeten stoppen wegens verwaarlozing van hun kinderen! Maar daar wordt met geen woord over gerept. Wonderlijk is dat! Trouwens, bestaan er wel gevangenissen in sprookjes? Gossie, wat een hoop kritische vragen over sprookjes, dat ga ik niet verder uitzoeken! Daar kan ik maar beter niet aan beginnen, het is goed zó! Laat de kleine kinderen maar lekker geloven in sprookjes van de ‘hightech’-wereld van nú! Laten de volwassenen ook maar in een sprookje gaan geloven, waar er geen sprake meer is dat men van de ene pandemie in de andere rolt.
13
TEKST JANITA BARON /// BEELD JOHAN BROUWER
DANSPLEIN VOLKSDANSGROEP TÁNCHÁZ BESTAAT INMIDDELS 43 JAAR
“Erik Scherder roept niet voor niets: we moeten bewegen!” Normaal gesproken spreek ik af met een afvaardiging van twee of drie mensen van een vereniging of een groep. De gezellige volksdansgroep van Táncház kan niet kiezen en stuurt vijf mensen voor een interview over hun fijne volksdansclub: leden Anke van den Oudenalder (73), Anneke Boxman (74), Jan Rijkes (78), Betsie Koopmans (66), en tot slot Annemarie Gunther (67) die de dansleiding heeft. De naam Táncház komt van het Hongaarse woord voor danshuis of dansfeest. De volksdansvereniging, opgericht in 1979, bestaat alweer 43 jaar.
“Táncház is heerlijk met zijn allen dansen!”, vat Betsie Koopmans alvast samen. De groep is hecht en kent elkaar al jaren. Het is net een vriendenclub die op donderdagavond samenkomt om te dansen in de Van Maasdijkschool in Heerenveen.
BEWEGEN IS BELANGRIJK
Volksdansen betekent voor Jan Rijkes “een verrijking van mijn oude dag. Het is geweldig! We dansen veel verschillende dansen uit diverse landen.” Kortom, Jan zit na een avond dansen altijd weer goed in zijn vel. “Het is een avond waarop ik even alles vergeet”, vertelt Anneke Boxman. “Door de mix van vrolijk makende muziek, heerlijk bewegen en goede leiding zijn het fijne avonden.” Die leiding is in handen van Annemarie Gunther. Volgens Annemarie is bewegen belangrijk. “Omdat de dansen van Táncház bestaan uit een afwisseling van langzame en snelle dansen en de coördinatie tussen handbewegingen en (eventueel) zingen/roepen is het goed voor je gezondheid. Erik Scherder roept niet voor niets: we moeten bewegen!”
14
TÁNCHÁZ HEERENVEEN • Tijd: iedere donderdagavond van 19.30 tot 21.30 uur van september t/m april, uitgezonderd schoolvakanties. • Locatie: Van Maasdijkschool, Van Beyma Thoe Kingmaweg 1, Heerenveen. • w ww.tanchazheerenveen.nl
Heerlijk met zijn allen dansen!” Inmiddels heeft de groep in de 43 jaar van hun bestaan honderden mensen leren dansen. Anke van den Oudenalder geeft meteen toe dat ze dit eerder had moeten doen, lid worden. “Natuurlijk ken ik de dansen niet allemaal meer. Maar er is altijd wel een bepaalde herkenning. En weet je wat handig is? Je kunt op vakantie meedansen bij plaatselijke clubs. De dansen die wij leren zijn namelijk universeel.” Táncház is een internationale volksdansvereniging. “We dansen een internationaal programma; geen folkloredansen zoals de Friese skotsploegen.”
NIEUWE LEDEN
Zoals zoveel verenigingen kampt ook Táncház met een uitdaging; er is steeds minder jonge aanwas. “We worden samen oud!”, klinkt het. “Toch is het zeker geen bewegen voor ouderen”, merkt Betsie terecht op. “Een paar jaar geleden waren er jonge meiden die voor een schoolopdracht meedansten en die zich kapot schrokken; dit is van een hoger niveau.” De leden lachen samen om deze vrolijke herinnering. Anneke denkt zelfs dat ze menig jongere er uit kan dansen! Het blijkt dat het wél handig is als je een beetje gevoel voor muziek hebt zodat je het tempo van Táncház ‘bij
15
kunt benen’. Ander belangrijk detail: “Je hebt bij ons geen partner nodig! Je kan in je eentje aansluiten. Iedereen is van harte welkom om eens aan te sluiten en om onze dansen uit te proberen.”
AANSTEKELIJK EN FIT
Uiteindelijk draait de groep om gezelligheid, wat aanstekelijk werkt. “Het is gezellig bewegen op muziek. Bij ons beweegt je lijf én je geest.” Dansen verbindt duidelijk en de leden ogen fit. “Ik weet niet hoe ik er aan toe was als ik niet gedanst had”, meent Jan. “Het is duidelijk goed voor ons!” Zelfs tijdens de pandemie ging Jan dansen, in zijn eentje, op de zolder van zijn huis.
KOM EENS LANGS!
Jan is niet de enige die het samen dansen ontzettend heeft gemist door de coronamaatregelen van de afgelopen twee jaar. Noch is hij de enige die beseft dat hij eerder van het bestaan van Táncház had moeten weten. Daarom bij deze de oproep: kom eens langs! Of attendeer je buurman, tante of moeder op deze geweldige groep! Laat ze vooral dit artikel lezen of neem vrijblijvend contact op met Anneke Boxman telefoon 0513 – 623 066, of info@tanchazheerenveen.nl. Of kom gewoon langs tijdens een dansavond.
BEZOEKTIPS!
TEKST JANITA BARON /// BEELD JANITA BARON
IN HEERENVEEN
Tijd om onze gouden regio op cultureel gebied te ontdekken. Hierbij een aantal suggesties. Veel plezier op je ontdekkingstocht.
KUNSTWERKEN & BIJZONDERE GEBOUWEN 1. De Reuzen (Manke Meine en Kromme Knilles) // Jan de Wit, 2000, cortenstaal 2. Coopersburg 5. Tuorkemjitter (torenmeter) // Zweitse van der Wal, 1993, plaatstaal 9. De Turfsnijder Ria Groenhof, 1991, massief zwart gepatineerd brons op een sokkel van Belgisch hardsteen 10. La Scoperta del Trianglo Dirk Hakze, 1992, muurverf 11. Dodo Paad Tineke Fischer en dorpsbewoners, 2012, diverse materialen 12. Landschap Jan Mankes Frans Ram, 1992, hardsteen en marmer 13. Bok op haverkist 1979, Polyester op een kist van hout 14. Belvedère 17. Le Roy tuin 19. De Raaptepper (koolrapen oogster) Simon den Hartogh, 1981, polyester 21. Flaijelmantsje Simon den Hartogh, 2011 22. Wachtershuisje Hilda Kanselaar en Rijna Makkinga, 2004, baksteen 24. Paulus Jakje Gosse Dam, 1992, brons op sokkel van baksteen 27. Beelden langs de Tjonger René de Boer, 2007, cortenstaal 28. Ús Abe Frans Ram, 1994, brons 29. Crackstate 30. De Wachters Ria Groenhof, 2000, cortenstaal 31. Ecokathedraal Mildam 32. Terbansterschans Albert Oost, 2018, cortenstaal en hout 33. Midden Remon de Jong, 2010, staal
CULTURELE PARTNERS 3. Bibliotheek Akkrum Boarnswâl 15, Akkrum 26. Bibliotheek Jubbega Ericalaan 20, Jubbega 34. Bibliotheek Heerenveen Burgemeester Kuperusplein 48, Heerenveen 35. Museum Heerenveen Minckelersstraat 11, Heerenveen 36. Posthuis Theater Fok 78, Heerenveen 37. Ateliers Majeur Zwanedrift 2, Heerenveen
ONDERWERP
GALERIEËN/MUSEA 4. Kunstwandelroute Akkrum start: station Akkrum 6. Aldheidskeamer U. Bottema Waechstege 1, Aldeboarn 7. Memorial Museum 40-45 Bordego 2, Aldeboarn 8. Tripgemaal Hooivaartsweg 14, Gersloot 15. Museum Belvédère Oranje Nassaulaan 12, Heerenveen 16. Galerie Autrevue Woudsterweg 4, Heerenveen
18. Galerie Mildam Schoterlandseweg 37, Mildam 20. African Tribal Art Gallery Aaltjelaan 2, Katlijk 23. Galerie Pereboom Eilewijksreed 10, Oudehorne 25. Kunstlokaal №8 Schoterlandseweg 55, Jubbega 35. MuGa Minckelersstraat 11, Heerenveen 35. Museum Heerenveen Minckelersstraat 11, Heerenveen
38. Galerie Getekend Stationsstraat 6, Heerenveen
18
TEKST DENNIS VAN GALEN /// BEELD JANITA BARON
ERFGOEDPLEIN
MEMORIAL MUSEUM 40-45 ALDEBOARN
“De Tweede Wereldoorlog raakt mij!” Gebeurtenissen tijdens oorlogen kunnen grote gevolgen hebben voor de diegenen die er direct bij zijn betrokken. Deze gebeurtenissen echoën vaak nog generaties lang na in de familiegeschiedenis. Dit is het verhaal van Gerrit Haagsma (72) en ‘zijn’ Memorial museum 40-45 in Aldeboarn.
“De Tweede Wereldoorlog raakt mij!”, vertelt Gerrit Haagsma. Als jongen van een jaar of twaalf las Gerrit al veel boeken over deze periode in onze geschiedenis. Daarnaast zijn er talloze verhalen over zijn eigen familie die actief betrokken is geweest bij de Tweede Wereldoorlog. Als in 1995 het vijftigjarig jubileum van de Bevrijding wordt gevierd, besluit Gerrit Haagsma een originele Jeep uit de Tweede Wereldoorlog aan te schaffen. Dit is de start van zijn collectie voertuigen en voorwerpen uit de jaren 40-45. “Ik heb zestig jaar op ‘de pleats’ aan de Sminiadyk vlakbij Aldeboarn gewoond. Toen deze locatie op de Bordego 2 vrijkwam, dacht ik:
19
Dit is mijn kans!”
Dit is mijn kans!” De loods bij het woonhuis in Aldeboarn werd het Memorial Museum 40-45.
Rainbow Crew
Op 10 november 2010 opende Gerrit het Memorial Museum 4045 officieel. Het ankerpunt van de collectie werd het neerstorten van de Wellington X-9976 bommenwerper bij Soarremoarre (Nes) op 8 november 1941. De bemanning, zes jonge mannen uit
ONDERWERP
Nieuw-Zeeland, Engeland en Ierland, vonden hun graf in het vliegtuig, dat zich metersdiep in het weiland boorde. De bommenwerper was neergehaald door een Duitse nachtjager. Bij Soarremoarre is een monument opgericht voor deze ‘Rainbow Crew’. Ieder jaar, op 8 november, wordt op deze plek een herdenking gehouden. De bemanning wordt ‘Rainbow Crew’ genoemd, omdat verschillende bemanningsleden een kleur als achternaam hadden: C.T Black, J.W. Black, T.H. Gray, L.C. Green, E. Lloyd en J.D. Thompson.
Een lijntje met God
In de museumcollectie bevindt zich ook een ingelijste foto van de Amerikaanse generaal George Patton (1885-1945). Daar zit een verhaal van Haagsma aan vast. Het Ardennenoffensief was de laatste serieuze poging van de Duitsers om het tij in de oorlog te keren. Op 16 december 1944 sloegen de Duitsers met dertig
Van de Wellington zijn flink wat stukken schroot uit de grond gehaald door liefhebbers met metaaldetectoren. Ruim vijftien jaar geleden mocht dit nog. De stukken schroot staan nu in het museum van Haagsma. Verder zijn er honderden kleine en grotere objecten te bewonderen, waaronder uniformen, een parachute, een Duitse landkaart en enkele militaire voertuigen. Elk object heeft een verhaal, volgens Haagsma. Met een persoonlijke rondleiding van Gerrit Haagsma door het museum ben je al gauw een uurtje of twee zoet.
divisies een gat in de geallieerde linies en trokken richting de Maas, in de hoop Antwerpen te heroveren. Patton schoot te hulp om de door de Duitsers omsingelde geallieerde luchtlandingstroepen in Bastenaken te ontzetten; een organisatorische en logistieke krachttoer. Midden in het slechte winterweer – de wegen in de Ardennen waren praktisch onbegaanbaar – had Patton tot God om vier dagen mooi weer gebeden, zodat hij de klus kon klaren. Het wonder vond plaats! Had Patton een lijntje met God?
Je kunt toch gewoon naar de supermarkt?
“De Tweede Wereldoorlog is een ingrijpende gebeurtenis geweest”, besluit Gerrit Haagsma. “Met mijn collectie geef ik de mensen in de
20
ONDERWERP
Twee vrienden, twee wegen Dan heb ik hun aandacht”
omgeving iets tastbaars uit die periode. Er komen honderden bezoekers per jaar langs. Het leukst zijn de schoolklassen. Als ik vertel over de hongerwinter krijg ik terug: ‘Je kunt toch gewoon naar de supermarkt?’ Prachtig! Dan heb ik hun aandacht.” Gerrit Haagsma is een meesterverteller met een grote feitenkennis. Hij doet dit vrijwillig en vraagt geen entree. “Mijn collectie heb ik door middel van giften en eigen inbreng samengesteld. Je kunt bellen voor een afspraak.” Ga eens langs bij het Memorial Museum 40-45 en raak bekend met de gebeurtenissen in de regio tijdens de Tweede Wereldoorlog. Adres: Bordego 2, Aldeboarn Tel.: 0566 - 652148
In 2017 heeft Hessel Bouma uit Hoornsterzwaag een boek geschreven over familie van Gerrit Haagsma: ‘Twee vrienden, twee wegen’. Dit naar aanleiding van een vijftigtal brieven die Gerrit van zijn moeder kreeg. De brieven zijn geschreven door Gerrits oom en naamgenoot voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast heeft de schrijver veel research gedaan.
Het boekje begint bij de vriendschap die ontstaat tussen Oom Gerrit en Toon Alderliesten. Voor de Tweede Wereldoorlog doorlopen ze de opleiding tot wachtmeester bij de Marechaussee. Bij aanvang van de Duitse invasie in Nederland dienen zij samen in de omgeving van Scheveningen. Na de overgave van het Nederlandse leger besluit Gerrit dienst te nemen in het Duitse leger. Toon kiest na de overgave voor de kant van het verzet. Aan het begin van de oorlog hebben beide vrienden elkaar nog een keer ontmoet. Voor beiden moet dit heel ongemakkelijk zijn geweest, daarna gingen ze hun eigen weg. Oom
21
Gerrit Haagsma overleed op 8 maart 1944 bij de rivier Narwa in Estland. Hij liet een vrouw en zoon achter. “Mijn oom moet heel moedig zijn geweest! Als je vrouw en kinderen achterlaat om te vechten in Rusland, moet je zeker weten dat je de juiste keuze hebt gemaakt!”, denkt Gerrit. “Zijn keuze lijkt te zijn bepaald door de toen heersende angst. In de twintiger en dertiger jaren van de vorige eeuw keken veel mensen angstig naar de dictatoriale wijze waarop het communisme zich binnen de Sovjet-Unie en China ontwikkelde. Vechten voor het Duitse leger tegen de SovjetUnie leek voor Gerrit de enige manier om iets te doen tegen dit gevaar.”
heerenveen
Hét maandblad
met verhalen uit jouw regio op de bank en... online!
MAKKUM ART 2022 Kunst op locaties die meestal verscholen blijven. makkumart.nl
HET LAATSTE (SPORT)NIEUWS LEES JE OP: WWW.GROOTHEERENVEEN .NL WWW.GROOTHEERENVEEN.NL
Kuiper Verzekeringen. Voelt als familie. kuiperverzekeringen.nl
MUZIEKPLEIN LETTERLIJK ZINGEN VOOR JE LEVEN
“Bij ons kan je jezelf zijn” Een koor waar je zingt voor je leven! “Maar het is geen deprimerend koor, hoor!”, zegt Thessa, één van de koorleden direct. “Het is een koor waar je samen zingt en het leven, letterlijk, inademt,” Tijd voor een goed gesprek met Grytsje Kingma, Thessa van Limburg en Inge van Achterberg. Want hoe doen ze dat? En hoe hebben ze een plek kunnen creëren waar je volledig jezelf kan zijn?
TEKST MIRJAM VAN DER LEER BEELD JANITA BARON
23
G
rytsje Kingma weet als koorleider een veilige plek te creëren voor mensen met kanker of die verbonden zijn met iemand die kanker heeft. Een plek waar je even alles vergeet en je ontspant. Haar leden vertellen enthousiast wat het koor met ze doet en wat voor meerwaarde het heeft in soms toch wel moeilijke periodes van het leven.
Méér dan een koor
te sluiten, maar later kwam het koor toch opnieuw op haar pad. Tot op de dag van vandaag is ze daar dankbaar voor. Ze begeleidt het koor en samen met de pianist weet ze het koor naar een hoger niveau te brengen waar de balans van samen zingen en rekening houden met de situatie goed gevonden is.
Je stoerder voordoen dan je bent “In de maatschappij moet je je vaak stoerder voor doen dan dat
Voor Grytsje is het ook méér dan een koor. Ze voelt zich erg verbonden met deze groep waar ze alweer een aantal jaren geleden mee in aanraking kwam via stichting De Skulp. Op dat moment was het niet haar moment om aan
Ik kom elke keer na de repetitie vol energie weer terug”
24
je zelf bent en moet je doorgaan. Een voorbeeld: een gewoon koor kan te snel gaan”, vertelt Inge van Achterberg. Ze zong met veel plezier bij een koor in Akkrum, maar moest daarmee stoppen door haar ziekte. Ze kon het tempo niet meer bijhouden. Ze miste het zingen enorm! Toen Inge in de krant las over het ‘Zingen voor je leven’-koor schoof ze aan bij een van de lessen in De Rinkelbom in Heerenveen. Het was volgens haar een warm bad
HET FAVORIETE NUMMER VAN VELE KOORLEDEN:
‘DE ZEE’
VAN TOON HERMANS Ik wil alleen zijn met de zee, ik wil alleen zijn met het strand, ik wil mijn ziel wat laten varen, niet mijn lijf en mijn verstand. Ik wil gewoon een beetje dromen rond de dingen die ik voel en de zee, ik weet het zeker, dat ze weet wat ik bedoel. Ik wil alleen zijn met de golven, ‘k wil alleen zijn met de lucht, ik wil luist’ren naar mijn adem, ik wil luisteren naar mijn zucht.
waar ze terecht kwam. Ze voelde zich verbonden en merkte dat iedereen in hetzelfde schuitje zit. “Maar ook dat de koorleden iets fleurigs hebben: ze houden allemaal van muziek, zingen graag en dat geeft kleur. Ik kom elke keer na de repetitie vol energie weer terug. Ik ben dankbaar dat ik dit ben tegengekomen in mijn leven!” Het is duidelijk dat dit meer dan alleen een koor is. “Wanneer iemand te ziek is om te komen word je via de app door iedereen toegezongen of we zoeken elkaar op in het ziekenhuis”, vertelt Grytsje met gepaste trots. “De
Zingen maakt je los”
koorleden zijn professionals in het zoeken naar mogelijkheden!” Corona was dan ook geen struikelblok voor ze. Via Zoom werd er doorgezongen en zelfs Sjoerd - die de negentig al gepasseerd is - kon daar in meedoen. En wanneer iemand zich alleen voelde zochten ze elkaar op in tweetallen en zongen via Zoom verder met de rest van het koor.
Repeteren
Een repetitie start met een uitgebreide stemexpressie. Daarna gaan de koorleden koffie drinken om vervolgens liederen te zingen uit de map. “Stemexpressie is een uniek onderdeel van het koor”, legt Grytsje uit. “Je stem wil klinken: die stem is uniek en zegt wie je bent. Het is belangrijk dat je weet wie je bent en het gebruiken van je stem hoort daar bij.” Een oefening kan bijvoorbeeld zijn om je naam uit te zingen. Grytsje leidt dit proces en zorgt voor de veiligheid om alle klanken
25
Ik wil luisteren naar mijn zwijgen, daarna zal ik verder gaan en de zee, ik weet het zeker, zal mijn zwijgen wel verstaan.
te laten komen. Dit is een belangrijk onderdeel voor de rest van de repetitie. Inge geeft enthousiast aan dat er nog plekjes vrij zijn in het koor. Haar boodschap: “Schroom niet om langs te komen en ervaar het. Er is veel respect voor elkaar. Wacht niet tot iemand je vraagt. Zingen maakt je los. Je verbindt je met anderen én je kunt even helemaal ontspannen!”
MEER WETEN?
‘Zingen voor je leven’ repeteert elke tweede en vierde vrijdagochtend van de maand. Tijd: 9.45 tot 12.00 uur. Locatie: De Rinkelbom, Zwanedrift 2, Heerenveen. Contact: grytsje.kingma@solcon.nl of 0513-551139.
MUZIEKPLEIN GITAARSCHOOL FRIESLAND WORDT GERUND DOOR PERCY HOFF EN MARTIN DE VRIES
“Met muziek slecht je barrières!” Een muzikale alleseter, zo kun je Percy Hoff gerust noemen. Hij is al ‘levenslang’ beroepsmuzikant en muziekleraar. Samen met medeleraar Martin de Vries runt hij Gitaarschool Friesland. Percy herinnert zich dat hij als vierjarige altijd zat te luisteren naar muziek. Een rockende kleuter? Eigenlijk vond hij vanaf jonge leeftijd allerhande soorten muziek geweldig. Hij luisterde naar rock, blues, jazz, reggae en funk. Alles wat onder de noemer popmuziek valt.
A
ls veertienjarige pakte Percy Hoff de gitaar op. Zijn vader was beroepsmuzikant. Hoewel hij Percy wel wat tips gaf hamerde hij er altijd op dat Percy het zelf moest willen en doen. Vanaf het eerste moment dat hij zijn gitaar oppakte spendeerde Percy uren op zijn slaapkamer om uit te zoeken hoe hij bepaalde liedjes moest spelen. Dat is perfecte gehoortraining. Steeds weer hetzelfde stukje luisteren tot je het kunt spelen. Tegenwoordig kun je via YouTube en andere
apps alles opzoeken. Percy maakt het mee dat leerlingen van de Gitaarschool een nummer noot voor noot kunnen naspelen, maar het gevoel vergeten. Juist voor dat gevoel hebben ze óók veel aandacht bij Gitaarschool Friesland. De kracht van een liedje of melodie wordt juist vaak gemaakt door het timen en het fraseren.
Het allerbelangrijkste is plezier hebben in het muziek maken”
26
TEKST DENNIS VAN GALEN /// BEELD EIGEN COLLECTIE PERCY HOFF
Het nut van de basgitaar? Vaak zie ik dat iemand op andere levensgebieden ook vertrouwen begint te ontwikkelen”
Eigenlijk is het best wel moeilijk om het nut van een muziekinstrument uit te leggen. Het heeft te maken met smaak, maar ook met de klank die een instrument voortbrengt. Van de basgitaar kan worden gezegd dat deze vooral donkere (lage) klanken produceert. Uitgaande van een klassieke bandbezetting (bas, gitaar, drums) zou de bas de gitaar moeten aanvullen. Uitgelegd in kleuren: “De band speelt blauw, dan neemt de bas het donkerblauw voor haar rekening en de gitaar lichtblauw.”
De kunst van het schakelen
Een paar jaar nadat Percy zijn gitaar had gekregen wilde hij samen met wat vrienden een band beginnen. Er was niemand die bas speelde, dus Percy besloot deze taak op zich te nemen. Toen hij zijn eerste noten aansloeg op de bas, werd hij echt weggeblazen. De diepte in de noten en de kracht die dit instrument in zich heeft! Percy was verkocht! Als beroepsmuzikant is Percy nu actief binnen een poule muzikanten die regelmatig in verschillende samenstellingen optreden. Dit is ontzettend uitdagend en inspirerend, meent Percy. “Het komt voor dat ik binnen een paar uur nog tien nieuwe nummers moet leren. Ik moet dan schakelen, maar dat houdt me scherp!”
Muziek leer je door te doen!
“Het allerbelangrijkste is plezier hebben in het muziek maken!”, benadrukt Percy. “Het is prachtig om te zien dat iemand enthousiast wordt voor de basgitaar, mede door de dingen die ik die persoon aanreik.” Samen met collega en gitarist Martin de Vries geeft Percy les aan de Gitaarschool Friesland. Beiden hebben het conservatorium gevolgd. Gitaarschool Friesland staat voor een praktijk- en persoonsgerichte aanpak. Percy begint vaak met het spelen van een paar covers, zodat hij kan zien wat een leerling al kan. Langzaam
verschuiven de lessen dan naar zaken als muziektheorie, improviseren of componeren. De lessen worden gegeven in Leeuwarden, Joure en Ried, en je kunt ook lessen volgen in Heerenveen, in De Rinkelbom.
Soms doe je meer…
Mede door het gezamenlijk muziek maken merkt Percy dat je soms meer gaat betekenen voor iemand. Hij krijgt jongeren op les, waarvan uit de omgeving is gezegd: “Verwacht er maar niet te veel van!” Vervolgens blijkt die persoon een geweldig muzikaal talent te bezitten. “Vaak zie ik dat iemand op andere levensgebieden ook vertrouwen begint te ontwikkelen”, zegt Percy. “Met muziek slecht je barrières!” In de toekomst wil Percy niets liever dan blijven optreden met bands en lesgeven aan leerlingen. Neem eens een kijkje op de website van Gitaarschool Friesland, er staan leuke inspirerende filmpjes op de blog. Wie weet sta je binnenkort bij Percy Hoff in een lokaal in De Rinkelbom voor een gitaarles!
27
Toch dekt die vergelijking de lading niet compleet. In de jazz kom je het fenomeen ‘walking bass’ tegen. De bas speelt dan haar eigen melodielijnen door de muziek heen. In reggae zit de bas vaak ergens tussen het ritme van de drums en de gitaarakkoorden. Deze ideeën hebben zich verspreid naar muzieksoorten als funk en disco. De bas wordt vaak als ondersteunend beschouwd, maar de basnoot kan de functie van een gitaarakkoord compleet veranderen. De basgitaar is veelzijdig en onmisbaar in de hedendaagse pop- en dancemuziek.
EVENEMENTEN
AGENDA HEERENVEEN // 2022
April
HEERENVEEN
Woensdag 27 april
Vrijmarkt Koningsdag // centrum ‘s Middags muziek // Vleesmarkt en Oude Koemarkt
Mei
Zaterdag 21 mei
Outletmarkt // centrum
Zaterdag 28 mei
Blaze! Festival // ‘middags op div. plaatsen in het centrum en ‘s avonds op de Oude Koemarkt
Zondag 29 mei Blaze! Festival
Juni
Woensdag 1 juni t/m maandag 6 juni
Pinksterkermis // Burgemeester Kuperusplein
Zaterdag 18 juni
Eredivisie Beach Volleybal // Gemeenteplein
Zondag 19 juni
Eredivisie Beach Volleybal // Gemeenteplein
Vrijdag 24 juni
(kleintje) Night of the Koemarkt // Oude Koemarkt
Zaterdag 25 juni
Night of the Koemarkt // Crackplein
Juli
Zaterdag 23 juli
Molenwijk Live // Gedempte Molenwijk
September
Vrijdag 2, zaterdag 3 en zondag 4 september Opening cultureel Seizoen // Centrum/Posthuis Theater
Zaterdag 3 september
Reserveer & bestel je tickets
van Rock tot Roll Festival // Nieuwstraat
Zaterdag 17 september
online!
Turfstekersmarkt // centrum
November Sinterklaas Intocht
Het complete filmprogramma zie je op:
Sinterklaas Hotel // Posthuis Theater
www.bios-heerenveen.com
Zaterdag 12 november Zaterdag 26 en zondag 27 november
December
Vrijdag 16 en zaterdag 17 december Christmas at the Koemarkt
KOOP ZONDAG
Elke laatste zondag van de maand!
ngoudenplak.nl
BURG. KUPERUSPLEIN 52 | HEERENVEEN TELEFOON: 0513 654 051
WWW.BIOS-HEERENVEEN.COM
INGEZONDEN ERFGOEDPLEIN
Een bezoekje aan het historisch Museum Heerenveen… Door deze deuren wil je toch maar wat graag naar binnen lopen. Je komt in een prachtige lichte hal terecht, die toegang biedt tot cultuurhistorisch Museum Heerenveen. Je zult expositieruimtes, een binnenen buitentuin, een gezellig museumcafé en verdiepingen vol geschiedenis vinden. Bezoekers van ver en overal vandaan staan altijd weer verbaasd wat er allemaal achter de muren van dit oude gebouw in hartje Heerenveen te vinden is.
Er is een zilverzaal vol werk van Heerenveense zilversmeden met onderdelen van het Fries kostuum, zoals oorijzers en beugeltassen, maar ook kerkelijke bokalen, geboortelepels, borden met inscriptie en meer. Museum Heerenveen is een museum waarin je kunt lezen en zien waar de gemeente uit voortkwam en hoe die zich ontwikkelde via veenarbeiders en veenbazen. Je leest en kijkt naar teksten van ‘Us Ferlosser’ in het Domela Nieuwenhuismuseum. Boven in het museum vind je Pakes zolder, daar valt zoveel te zien en te vertellen over voorbije tijden. Maar er is ook een moderne escaperoom waar kinderen nieuwe ervaringen kunnen opdoen. Voor iedereen, en bij uitstek voor kinderen, is de historische maquette ‘Heerenveen 1830’ een bron van vragen en verhalen. Met een
oppervlakte van maar liefst zestig vierkante meter is dit de grootste ‘indoor’ stadsmaquette van Nederland. Hier zie je de Kruiskerk anno 1830 staan op de plek waar nu het parkje Achter de kerk is, tegenover het Posthuis Theater. De omtrek van de vroegere kerk zie je nog op de grond liggen. Naast kijken en lezen zijn er altijd - en vooral in vakanties - verrassende activiteiten voor oud en jong in het museum. Vol trots verlaten kleine bezoekers met kleur op hun wangen het museum met eigengemaakte producten. Voor weer oudere bezoekers organiseert de vereniging van Vrienden lezingen over uiteenlopende onderwerpen en naast de steeds wisselende en interessante exposities in het museum, wisselen de exposities in MUGA, de museumgalerie nog vaker. Er vallen dus bij elk bezoek wel weer nieuwe kunstwerken te ontdekken en te bewonderen.
29
Kortom: Museum Heerenveen is een museum om direct Vriend van te worden! Een museum ook dat gedragen wordt door vaste medewerkers en tal van vrijwilligers op velerlei gebied, mensen die het museum zijn toegedaan en er met elkaar een plezierige en interessante omgeving van maken. Door Hanneke Scott Vrijwilligster in Museum Heerenveen
WIE IS WIE?
WIE HEBBEN ER AAN DIT MAGAZINE MEEGEWERKT?
MIRJAM
van der Leer
Hallo! De lêste tiid wurke ik op it Hearrenfean. Dat ik deze zin moet opzoeken verklapt meteen al drie dingen. Dat ik niet Fries ben, hier nog maar net begonnen ben en dat ik Friesland en vooral Heerenveen een warm hart toedraag. Ik ben hier goed om mijn plek. Vanuit het zonnige Spanje zijn we na vijf jaar terug naar Nederland gekomen; mijn man, drie dochters en een vrachtwagen vol spullen. Daar hadden we een opvang voor meiden die vastliepen in het leven. Het plan was om dit project in vijf jaar op te zetten en daarna door te geven. Daarvoor heb ik altijd in de kunsten gewerkt. Afgestudeerd als uitvoerend danskunstenaar heb ik verschillende grote en kleine projecten opgezet. Bij Ateliers Majeur heb ik een mooie combinatie van alles gevonden. De kunsten verbinden met het sociaal domein.
Uit mijn hart
Kunst
Mijn illustraties en teksten komen uit mijn hart. Ik werk vanuit mijn gevoel en maak ze met liefde. Inspiratie hiervoor haal ik uit het dagelijks leven. Uit mijn wandelingetjes, yogamomenten, onze boot, de Waddeneilanden, Friesland, Italië, de natuur, mensen, mijn gezin of een kop thee met een stuk chocolade. Het liefst wil ik met mijn werk iets betekenen voor een ander en iets positiefs bijdragen aan de maatschappij. Deze opdracht voor Cultuurplein Heerenveen was een feestje om te maken! Nieuwsgierig geworden? Op mijn website of sociale mediakanalen kun je meer werk bekijken.
“Kunst is niet wat je ziet, maar wat je anderen laat zien” – Edgar Degas
Lotte van der Meij www.liflotte.nl
LOTTE
van der Meij
Ik hoopje dat wy moetsje. Groet, Mirjam.
DENNIS
van Galen
Pfff... Ik ben nog van de generatie die poppodium Sfinks heeft meegemaakt en die nog weet dat er popconcerten in ijsstadion Thialf waren. Rond mijn twintigste begon ik als gitarist in bands te spelen. Met de muziek ben ik heel Europa door geweest en heb zelfs getoerd in Brazilië. Dat is wat cultuur doet. Het verbindt je met mensen en je doet unieke ervaringen op. Later ben ik gaan schrijven. Als lid van stichting Historie Heerenveen heb ik het genoegen om regelmatig de Veenbrief te helpen vullen. Zo ben ik altijd betrokken geweest binnen de Heerenveense cultuur. Gek eigenlijk dat de gemeente Heerenveen toch vaak een wat stroeve relatie met de cultuursector lijkt te hebben en juist daar ligt mijn missie met Cultuurf[e] an! Neem kennis van de Heerenveense cultuur! Ik zie jullie daar dit jaar! Dennis van Galen.
30
En laat dat nu net mijn motto zijn geworden. Het is fantastisch om anderen een nieuwe blik of perspectief te geven. Een andere kant van de wereld om je heen. Het maakt het leven rijker, gevoeliger en gewoon fijner. Als kunsthistorica, docente en freelance schrijfster zal ik mij de komende jaren hierin gaan vastbijten. Meer verhalen vertellen (in woord en beeld) én hopelijk mijn eerste boek uitbrengen. Gewoon, omdat je dromen kunt laten uitkomen. Ook je eigen. Tot ziens! Hartelijkste groet, Janita.
JANITA Baron
[KLIK!]
TEKST EN BEELD JANITA BARON
HET DODOPAAD
DE LAATSTE O
In 2011 begon ‘De Reis’ naar LF2018. Op diverse locaties in Friesland ontstonden Community Art projecten. Zo ook in Haskerdijken/Nieuwebrug. Bewoners wilden graag een rondje kunnen lopen in hun eigen dorp. Samen realiseerden dorpsbewoners en betrokken partijen het Dodopaad, in het bos tussen dorp en snelweg. Het pad, genoemd naar Dodo van Haska, is zo aangelegd dat in vogelvlucht het woord ‘Dodo’ te lezen is. De wandelroute is onderdeel van het Jabikspaad, de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. Het Jabikspaad loopt vanaf de Waddenzee via Haskerdijken/Nieuwebrug naar Hasselt.
Het kunstwerk in de laatste O dient als ontmoetingsruimte en bezinningsplek. Mensen uit het dorp kunnen er zitten, hangen, spelen en de hond uitlaten. Lopers van de pelgrimsroute vinden hier een rust- en bezinningsplek en kunnen een boodschap achterlaten in de wensmuur. De muur is gemaakt van de oude kloostermoppen en stenen die gevonden zijn bij De Kapelle van Haskerdijken. Met Dodo van Haska als inspiratiebron zijn er in de wensmuur witte plakkaten geplaatst met een reliëf van Dodo en de witte koeien die hij kreeg voor zijn genezingen.
31
“JE GAAT HELEMAAL IN HET ONDERWERP OP EN LEGT HET VAST VOOR LATERE GENERATIES” VERHALENPLEIN
“JE BOUWT GEEN MONUMENT VOOR JEZELF, HET ZIJN ANONIEME TOEVOEGINGEN”
DANSPLEIN
ERFGOEDPLEIN
“HEERLIJK MET ZIJN ALLEN DANSEN! ERIK SCHERDER ROEPT NIET VOOR NIETS: WE MOETEN BEWEGEN!”
“DE TWEEDE WERELDOORLOG RAAKT MIJ! DIT IS MIJN KANS” ERFGOEDPLEIN
“ZINGEN VOOR JE LEVEN: BIJ ONS KAN JE JEZELF ZIJN” MUZIEKPLEIN
“VAAK ZIE IK DAT IEMAND OP ANDERE LEVENSGEBIEDEN OOK VERTROUWEN BEGINT TE ONTWIKKELEN” MUZIEKPLEIN
