ğı stresleri katmerleştiriyor. Bütün bu etkilerin sonucunda küresel tahıl üretiminin %20 ila %30 oranları arasında azalacağı tahmin ediliyor. Gerek kuraklık ve çölleşme gerekse de aşırı yağış ve sellere tanık olan Türkiye’de ise %15 civarında tarımsal ürün kaybı öngörülmektedir. Ürün kaybının yine piyasa mekanizmaları nedeniyle gıda fiyatlarında özellikle 2007 sonrasında gözlemlenen artışın kısa bir durulma Şekil 1: 2080 yılına gelindiğinde iklim değişikliği nedeniyle meydana gelecek tarımsal sonrası hızla tırmandıracağı ürün kaybı/artışı araştırması Türkiye’de %15’e varan kayıplara işaret ediyor. düşünülüyor. En iyimser tahminle 1 milyar insan sağlıklı gıdalara erişimde büyük sırin bazı bölgelerde daha uzun olmaya başlaması, kıntılar yaşayacak, açlık ile karşı karşıya kalacak. kış ve gece sıcaklıklarının yaz ve gündüz sıcaklıklarından daha fazla artma eğiliminde olması, sert ve devamlı rüzgarlar nedeniyle büyük tahribatların yaşanması, yağış düzenindeki değişiklikler nedeniyle bitkilerin ihtiyaç duydukları zamanda susuz kalması veya ihtiyaç duymadıkları zaman yağmura boğulması, bunların başında yer alıyor. Türkiye’nin de içinde bulunduğu Akdeniz kuşağında çölleşme ve erozyona bağlı sorunlar öne çıkarken tarımsal üretimin kuzey yarım kürenin serin iklim kuşaklarına doğru kayacağı düşünülüyor. Son yıllarda kişi başına düşen tarım arazisi gelişmiş ülkelerde %14,3 azalırken, gelişmekte olan ülkelerde %40 oranında azaldı. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’ne göre kişi başına düşen tarım arazisi 0,23 hektardan 2050 yılında 0,15 hektara kadar düşecek. Kuraklık ve sele neden olan aşırı yağışların yer kürenin farklı bölgelerinde etki etmesinin ötesinde her iki iklim değişikliği olayının da aynı bölgede yaşanıyor olması, tarım açısından yarattı-
68
Tarım aynı zamanda iklim değişikliğine doğrudan katkıda bulunan bir insan faaliyeti. Genel olarak toprakta atmosferdekinin 3 katı karbon bulunuyor. Endüstriyel tarımın yaygınlaşması toprağın karbon tutma özelliğini tahrip ediyor, küresel ısı artışı ve çölleşme ile birlikte de toprak ve tarımsal arazideki mikropların atmosfere karbonu saldığı artık biliniyor. Küresel düzeyde iklim değişikliğine yol açan sera gazı salımının yüzde 22’si, Avrupa Birliği ve Türkiye’de de yüzde 10 civarı tarımsal faaliyetlere dayanıyor.
Şekil 2: Sektörlere göre metan (CH4) salımı