Silne marki osobiste zmieniają świat - Agnieszka Walczak-Skałecka

Opracowanie redakcyjne: Ewelina Firlej Korekta: Joanna Paluch Opracowanie komputerowe: Zbigniew Kowalczyk

ISBN 978-83-63566-74-6 Lublin 2016 Copyright by text © Agnieszka Walczak-Skałecka Copyright Wydania I © Wydawnictwo Słowa i Myśli Sp. z o.o.

Wszystkie prawa zastrzeżone

e-mail: wydawnictwo@slowaimysli.pl www. slowaimysli.pl

20-802 Lublin, ul. Skrajna 14 tel. 81 446 98 15, faks 81 470 93 04

03-968 Warszawa, ul. Saska 9J faks 22 616 40 15

Dla mojego męża – źródła mojej inspiracji i niesłabnącej wiary w moją markę osobistą

Spis treści

Podziękowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Część pierwsza

Poniżej linii wody Czy marka osobista jest dla każdego? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 Zacznijmy od DLACZEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Złoty krąg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Moje dlaczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Twoje dlaczego. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Centrum uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Od człowieka pierwotnego do inteligentnej formy życia . . . . . . . . . . 24 Na początek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Co ma do tego biologia? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 Emocje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 Emocje na co dzień . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32 Nastroje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33 Generowanie uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 Uproszczenia postrzegania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35 Wywieranie wpływu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47

Marka osobista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Definicja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Znaczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52 Wizerunek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53 Tożsamość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .55 Korzyści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .57 Silna marka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58 Marka osobista funkcją czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58

Marka osobista a marka przedsiębiorstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Silne marki osobiste

Czynniki sukcesu marki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

6

Cechy silnej marki osobistej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Reputacja – bezcenna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Struktura marki osobistej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Funkcje i atrybuty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74

Korzyści funkcjonalne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .75 Korzyści emocjonalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76 Osobowość marki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .77 Wymiary osobowości marki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78 Aspekty marki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Archetypy marek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Ludzkie potrzeby. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Główna idea marki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Struktura marki i złoty krąg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93

Analiza SWOT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Cel Twojej marki osobistej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Część druga

Powyżej linii wody Komunikuj swoją markę skutecznie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Bariery w komunikacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 AIDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104

Snucie opowieści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Schemat opowieści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107 Źródła opowieści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Podróż bohatera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Dobra opowieść . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .113 Archetyp bohatera a jego historia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Opowiedz ich historię . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .117

Język opowieści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Pomocnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .124

Smaczki Twojej opowieści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Słowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129 Symbole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .129 Rytuały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .131 Mów do mnie prosto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 Mów prosto z serca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Wyróżnij się . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Szacunek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

Spis treści

Bądź odpowiedzialny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

7

Zadbaj o centrum zainteresowania Twojej marki . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Narzędzia komunikacji oine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Mowa ciała . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Wygląd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Komunikacja werbalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 Drobiazgi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

Narzędzia komunikacji online . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Monitoring sieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .188 Portale społecznościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .189 Możliwości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 Blog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 Strona internetowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 Komentarze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .216 Adres e-mail i inne detale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 Netykieta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .219 Emocje, krytyka, hejt, kryzysy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

Pomiędzy światami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 Wystąpienia publiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 Kolorowy świat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 Marketing treści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Publikacje raz jeszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 Budowanie sieci kontaktów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252

Kilka słów na koniec Autentyczność + spójność = wiarygodność. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 Porażka a marka osobista . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258

Słowniczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

Silne marki osobiste

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

8

Podziękowania Ta książka to list do Ciebie, Drogi Czytelniku, ale i moja własna drooga, na której miałam niezwykłą przyjemność poznać wielu niesamoowitych i wartościowych ludzi. Wartościowych nie tylko dlatego, że mają wielką mądrość, szlachetność i radość życia. Wartościowych h dla mnie przede wszystkim dlatego, że mieli wpływ na moje życie i na to, kim jestem.

Dziękuję mojemu ukochanemu mężowi Kamilowi za wsparcie, wiarę i miłość, bez których nie mogłabym realizować mojego go DLACZEGO. Dziękuję mojej mamie, której oddanie i pomoc niezmiennie mnie ie zaskakują.

Dziękuję moim cudownym przyjaciołom: Izie i Damianowi Karkochom, Dawidowi Sasieli, Ani Krzysiak, Orestowi Tabace, Andrzendrz jowi Kidajowi, Kamili Miciule, Dorocie Koziej, Krystynie Ratynie, Pawłowi Irdze, za doping od początku do końca, radość, wybijanie i ze strefy komfortu i „odsztywnianie”.

Dziękuję tym, w których oczach widzę taki obraz siebie, ebi jakiego zawsze pragnęłam: mojej siostrze Anicie, Kindze Tyneckiej, kiej Karolinie Żmudzkiej, Monice Gontarz, Anecie Biszek, Beacie Wiśniewskiej. iśniewskiej.

Dziękuję ludziom, którzy obdarzyli mnie zaufaniem em i pomogli docenić jego znaczenie: Krystynie Węclewicz-Grajek, Kamili Kruk, Piotrowi Wojciechowskiemu, Patrykowi Góździowi,, Mateuszowi Kunkiewiczowi, Elizie Potockiej, Elwirze Przybylskiej,j, Magdalenie Piaseckiej i wielu innym, których nie sposób tu wymienić. ni Dziękuję osobom, które pomogły mi stworzyć tę książkę iąż w takim kształcie, dzieląc się swoimi przemyśleniami: Karolinie GrochowiczGr -Stec, Magdalenie Daniłoś, Adamowi wi Jarczyńskiemu, Wojtkowi Tylusiowi i Tomaszowi Gawłowskiemu. u.

Dziękuję Dorocie Partyce za entuzjazm profesjonalizm, dzięki uzjazm i profesjonalizm niej praca nad tą książką była jeszcze przyjemniejsza. zyjemnie Dziękuję silnym markom osobistym, któree pojawiły się na mojej m drodze i które zachwyciły mnie swoją ciężką pracą,, konsekwencją konsekwencj w działaniu i realizowaniem swojego świata wartości. To właśnie dzięk dzięki nim nasz świat zmienia się na lepsze. Skieruj, Drogi Czytelniku, ku, swoją uwagę na Michała Szafrańskiego, Natalię Hatalską, Jacka Lipskiego, ego,

9

Joannę Malinowską-Parzydło, Joannę Grelę i wielu innych, którzy każdego dnia udowadniają, że droga ku silnej marce osobistej to sposób na wartościowe i piękne życie.

Dziękuję też tym, których nie zawsze miałam przyjemność poznać osobiście, ale których prace i dokonania wywierają na mnie wpływ.

Wasze słowa i myśli inspirują mnie każdego dnia – jestem wdzięczna, że mogę z nich czerpać.

Silne marki osobiste • Podziękowania

10

Wstęp Drogi Czytelniku, jeśli nie mieliśmy jeszcze okazji się poznać, to ta książka sporo powiee Ci o mnie i o Tobie. Chciałabym zabrać Cię w podróż po fascynującym świecie, który poznaję od ponad 10 lat, a który jest i Twoim Twoim udziałem, choć możesz jeszcze tego nie wiedzieć.

Na polskim rynku wydawniczym coraz więcej literatury dotyka ka tematu marki osobistej, tego, jak należy ją rozumieć, jakie narzęędzia można wykorzystać w procesie jej komunikacji itp. Wiele jest st również materiałów dotyczących Personal Brandingu. Podobnie jeddnak jak w przypadku budowania marki firmy, które nie jest tożsame ame z brandingiem, budowanie marki osobistej to nie to samo co Personal rson Branding. Narzędzia z tego obszaru odnoszą się do wizerunku ku i są niezwykle pomocne w procesie różnicowania na tle innych marek. k Nie jest to jednak to samo, o czym wkrótce się przekonasz. sz.

Piszę ten list z potrzeby serca i głębokiej wiary, żee rrozwijanie wiedzy i umiejętności z zakresu budowania marki osobistej bist oraz samoświadomość, która jest konieczna, by tę pracę wykonać, ykonać, mogą zmienić świat.

Mój wielki szacunek budzi również naturalna różnorodność i autentyczność poglądów w każdej tematyce, tak więc ęc chciałabym przedstawić Ci zbiór moich przemyśleń i doświadczeń ń związanych z budowaniem marki osobistej. I choć wiem, że nie sposób osó zamknąć tego na kartach jednej książki (w końcu moja droga z marką jeszcze ma się nie zakończyła), to wierzę, że już dziś mogę gę pomóc Ci zzrozumieć, jak wielki oręż dzierżysz w swych rękach. kach.

Od wielu lat obserwuję, jak moi bliscy, współpracownicy oraz o osoby z o wiele dalszego otoczenia bezwiednie bylejakość iednie zgadzają się na byl w stosunkach międzyludzkich i komunikacji, kacji, jak przestali zauważać zau drobiazgi w swoim otoczeniu, które często przesądzają o sukcesie o suk zawodowym i rodzinnym. Obraz ten prześladuje mnie każdego dn dnia, a przecież trzeba tak niewiele, by to zmienić. Tak niewiele trzeba ewiele trzeb zrobić, by życie zyskało nową jakość. Czasem też naprawdę niewiele trzeba, by się wyróżnić. I właśnie dlatego piszę do Ciebie ten list.

11

Będzie trochę teorii, bez której poznania trudno jest zrozumieć pewne mechanizmy. Będzie trochę refleksji, które kiełkują w mojej głowie od wielu lat, a które są wynikiem spotkań i doświadczeń z ludźmi z różnych grup społecznych i zawodowych.

Czy dam Ci receptę na magiczną tabletkę? Obawiam się, że nie.

Postaram się jednak, byś zrozumiał, czym jest marka osobista, jak złożona i fascynująca może być świadoma praca nad nią oraz podpowiem, z jakich narzędzi możesz korzystać.

To, jak tę wiedzę wykorzystasz, zależy tylko od Ciebie.

Silne marki osobiste • Wstęp

12

Część pierwsza

Poniżej linii wody

Czy marka osobista jest dla każdego?

Silne marki osobiste • Część pierwsza — Poniżej linii wody

14

Jakąś markę każdy ma, bez względu na to, czy interesuje nas ten temat czy nie. Jakąś markę każdy ma, choć na pewno wiele osób nie poświęca jej nawet chwili swego świadomego funkcjonowania. Czy to źle? Odpowiedź jak zawsze będzie brzmieć – to zależy.

Markę osobistą można rozpatrywać na wielu płaszczyznach. Ot, choćby zwykła ludzka uprzejmość wpływa na postrzeganie marki osobistej ekspedientki ze sklepiku osiedlowego, bez względu na to, czy zdaje sobie ona z tego sprawę czy nie. Nie ma też znaczenia, czy ta uprzejmość jest jej wrodzoną cechą czy raczej nawykiem w pracy lub nakazem szefowej.

Najczęściej jednak marka osobista odnoszona jest do menedżerów, specjalistów komunikacji, marketerów oraz osób, które przynajmniej w jakimś stopniu mogą być postrzegane jako osoby publiczne.

Ja postrzegam markę osobistą jako pojęcie na tyle szerokie i przydatne, że nawet ekspedientka w sklepiku osiedlowym jest dla mnie marką.

Oczywiście, marki osobiste, jak wszystkie inne, możemy pozycjonować jako marki premium lub nie. Jednak świadome dbanie o pewien minimalny poziom jest wskazane bez względu na wszystko.

Usługa wymaga silnej marki osobistej

Wszędzie tam, gdzie istotna jest usługa, którą na razie wykonują ludzie, marka osobista będzie bardzo istotna. Wielokrotnie spotkałam się z opinią, że w przypadku małych biznesów (np. warsztatów samochodowych) to marka firmy jest najważniejsza, a człowiek stojący za tą usługą już nie. Nie mogę zgodzić się z takim podejściem. O wartości przykładowego warsztatu świadczą składowe, którymi są pracujący tam ludzie – ich umiejętności i wiedza. Pojedyncze marki osobiste składają się na markę tegoż warsztatu. W końcu samochód sam się tam nie naprawia.

Oczywiście, dość często wybieramy daną firmę, a nie jej konkretnego pracownika, ale czy jeśli nie mielibyśmy pewności, że usługa zostanie wykonana należycie, podjęlibyśmy taką decyzję? A skąd właściciel

Wszystkie fragmenty książki wyróżnione kursywą pochodzą z bloga autorki.

takiej firmy może mieć pewność, że jego firma ma „właściwą” markę?

Najprostsze rozwiązania są najlepsze – wystarczy, że skupi się na takim doborze pracowników, by mieć pewność co do ich umiejętności. A to najłatwiej uzyskać, inwestując w ludzi o silnych markach osobistych.

Czy istnieje jednoznaczna odpowiedź?

Jeśli miałabym jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy marka osobista jest dla każdego, odpowiadam – zdecydowanie tak. Twoja odpowiedź na to pytanie może być jednak inna, bo to, czy Ty chcesz postrzegać siebie jako markę osobistą czy nie i czy chcesz budować silną markę, zależy tylko od Ciebie.

Czy marka osobista jest dla każdego?

15

Smaczki Twojej opowieści SŁOWA

SYMBOLE Nasze życie oparte jest na symbolach. Niektóre są charakterystyczne dla określonych kultur, niektóre zaś znane niemal całej ludzkości sta-

129

Smaczki Twojej opowieści

Są marki, które nie tylko pięknie i angażująco snują swoje opowieści za pomocą słów. Są marki, które mają swoje własne słowa. Twoja marka też je ma.

Marki tworzone na potrzeby produktów, usług czy firm mają swoje nazwy. Ty masz imię i nazwisko. To najsilniejsze ze słów, jakimi włada Twoja marka. Do ich zbioru możesz też zaliczyć nazwę usługi, jaką świadczysz, metody pracy, z jakiej korzystasz. Tworzenie swoich własnych nazw w obrębie konkretnej kategorii usług czy produktów na rynku pozwala się odróżnić od konkurentów.

Tylko wśród usług personal brandingu znajdziesz w Polsce programy: True You, 4xO, CEO Brand, Celebrand, Top Personal Branding i wiele innych.

Wśród słów zarezerwowanych dla Twojej marki mogą znaleźć się też slogany i powiedzonka, które są charakterystyczne dla Ciebie.

Lech Wałęsa poza wieloma innymi wyrażeniami, które są powszechnie rozpoznawane, 15 listopada 1989 roku w Kongresie Stanów Zjednoczonych wypowiedział coś, co znane jest nie tylko Polakom – „We the People” (My Naród). Richard Branson w kilku słowach oddaje swoją filozofię i zarazem kwintesencję swojej marki osobistej – „Screw it. Let’s do it”. Pod tym tytułem ukazała się też jego książka; w polskim przekładzie: „Zaryzykuj – zrób to!”. Jakie słowa możesz uczynić swoimi?

Jako ciekawostkę można potraktować fakt, że słowa marki z czasem mogą też nieco wymknąć się spod kontroli. Dzieje się tak, gdy marka jako prekursor jakiegoś nurtu (w pozytywnym lub negatywnym znaczeniu) wyznacza kierunki rozwoju branży, mody, czy też kształtuje postawy. Może to dotyczyć konkretnego środowiska, regionu lub grupy odbiorców, choć niekoniecznie klientów. W potocznym języku na sportowe obuwie w Polsce często mówi się „adidasy”. Czy w swojej branży możesz znaleźć takie przykłady?

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

130

nowią błyskawiczny nośnik informacji, skojarzeń i emocji. Symbole są nieodłącznymi towarzyszami opowieści. Każda marka może mieć swoje własne.

Podstawowym symbolem marki jest logo. Wiele marek osobistych również decyduje się na jego wykorzystanie. Logo to nośnik idei, która za Tobą stoi, a nie tylko ładny znaczek, który dobrze wygląda na wizytówce czy stronie internetowej. Marka to nie logo, ale logo musi oddawać to, czym marka powinna być dla swoich odbiorców. Logo to jeden z puzzli, który musi pasować do całości.

Jeśli przyjrzysz się największym markom, to właśnie ten symbol powoduje, że jesteś w stanie przywołać wszystkie skojarzenia, które zdążyłeś do tej pory nagromadzić. Logo powinno być jak klucz do mentalnej szufladki, w której umieściłeś wszystko, co z daną marką związane.

Poważnym błędem i – niestety – nadal nagminnym jest tworzenie logotypu bez zastanowienia się nad tym, co ma przekazać, jak będzie wspierać wartości marki i jak odnajdzie się na tle pozostałej komunikacji. Logo to nie kanapka, którą możesz zamówić w fast foodzie.

Nie powinno to być też wykwintne danie, którego nazwy nie potrafisz powtórzyć. Dobrze przygotowane, pasujące do Ciebie, odwołujące się do Twoich motywacji i wartości, pokazujące Twoją wizję świata i oryginalnie podane – takie właśnie jest dobre logo.

Logo to jednak niejedyny symbol, z którego możesz korzystać w „konstruowaniu” i komunikowaniu Twojej marki. Może nim być też kolor, font, układ strony czy plakatu.

Podobno jedyną rzeczą, której nie możesz kupić u Tiffany’ego, i to za żadne pieniądze, jest charakterystyczne pudełko w kolorze Tiffany Blue. To coś, co może zostać Ci jedynie podarowane. Oczywiście, przy zakupie ich luksusowej biżuterii.

Ryc. 16. Zajrzyj na stronę Tiany’ego, aby poznać magię koloru Źródło: http://www.tiany.com/WorldOfTiany/TianyStory/Legacy/BlueBox.aspx

To może być „kreska” – podobno rękę malarza czy grafika da się wychwycić po charakterystycznej kresce. Spójrz na grafiki przygotowywane np. przez Andrzeja Mleczkę. Są charakterystyczne i wystarczy rzut okiem, żeby rozpoznać autora.

Twoich symboli możesz szukać też w wielu innych miejscach: ubiorze, wyglądzie, elemencie wystroju biura, konkretnej chwili lub rytuale.

RYTUAŁY

54

http://www.aef.com/on_campus/classroom/research/data/7000. Ostatni dostęp 07.08.2016.

131

Smaczki Twojej opowieści

Co robisz zaraz po przebudzeniu? A po powrocie z pracy? Jakie są Twoje codzienne rytuały? Jakie rytuały są udziałem również Twojej rodziny, przyjaciół czy współpracowników?

Rytuał to utrwalony ciąg działań mający na celu osiągnięcie określonego efektu, również emocjonalnego. Czym różni się rytuał od nawyku? Rytuały, choć wielu z nas poddaje się im nieświadomie lub z czasem nabierają one charakteru nawyków (niepotrzebna jest decyzja w konkretnym momencie o rozpoczęciu określonej sekwencji działań), w przeciwieństwie do nawyków nie mogą być złe. Oznacza to tyle, że efekt, jaki osiągamy w wyniku poddania się jakiemuś rytuałowi lub wykonania go, przynosi pozytywną zmianę stanu, w jakim się znajdujemy. Z nawykami bywa różnie.

Mimo że każdy z nas jest inny, badania przeprowadzone przez agencję BBDO54 niemal dziesięć lat temu pokazują, że jeśli chodzi o znaczenie rytuałów, to jesteśmy do siebie podobni. Rytuały pomagają nam w przejściu, transformacji. Czasem niewielkiej, czasem ogromnej. Różni nas sposób ich wykonywania, ale sens i cel pozostają zbliżone.

Rytuały towarzyszą ludzkości równie długo co opowieści. I choć forma rytualnych czynności wygląda w cywilizowanym świecie zupełnie inaczej, w nielicznych współczesnych kulturach plemiennych (choć nie tylko) nadal można odnaleźć dawne, czasem brutalne rytuały przejścia. Rytuały człowieka cywilizowanego to echo dawnych tradycji, odpowiadające na wciąż aktualne, niezmienne i głęboko zakorzenione potrzeby. Badanie BBDO koncentrowało się na pięciu najczęstszych grupach rytuałów: 1. Przygotowanie do bitwy – dziś to np. zbiór porannych czynności, mających przekonać Cię, że jesteś gotowy na wyzwania,

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

132

jakie niesie ze sobą ten dzień: golenie, picie kawy, przejście od stanu uśpienia do stanu gotowości.

2. Ucztowanie – to niedzielny obiad, kolacja z przyjaciółmi czy inny wspólny posiłek, to sposób na odnowienie i wzmocnienie relacji, możliwość doświadczenia poczucia przynależności; w tym obszarze możemy też umieścić męskie wyjście na mecz lub damskie buszowanie po sklepach, przejście od stanu bycia w pojedynkę do połączenia z innymi.

3. Przygotowanie na podboje seksualne – szykowanie się na randkę lub wyjście „w miasto”, przyjemny rytuał z dreszczykiem podniecenia i niepewności, przejście od stanu codzienności do odświętności.

4. Powrót do obozowiska – wracasz do domu po pracy, możesz zdjąć garnitur, elegancki kostium czy ubranie robocze, rozpuszczasz włosy, wkładasz dres, włączasz telewizor, a może sięgasz po książkę, pijesz kolejną kawę, a może melisę, bierzesz prysznic, by zmyć z siebie stres, przejście od napięcia do relaksu.

5. Przygotowanie na przyszłość – spakowanie torby sobie i/lub dzieciom, przygotowanie ubrań na następny dzień, przejście od zrelaksowania do poczucia bezpieczeństwa.

Kluczem do wykorzystania rytuałów na potrzeby pozycjonowania i komunikowania marki jest jej wpasowanie w realizowanie potrzeb związanych z konkretnymi rytuałami. Które przejście możesz wesprzeć? Czy dodasz Twojemu odbiorcy siły? Pomożesz mu poczuć, że należy do jakiejś grupy? Sprawisz, że poczuje się piękna lub atrakcyjny? A może pomożesz mu się odprężyć? Uspokoisz i zapewnisz poczucie bezpieczeństwa?

............................................ ............................................ ............................................ .................................................... ....................................................

Rytuały to doskonały składnik szerszej narracji marki, ponieważ wymagają zaangażowania i działania ze strony odbiorcy. Zapewniają więc interakcję z marką i jej doświadczanie w sposób bezpośredni.

Dzięki rytuałom Twój odbiorca już nie tylko słucha Twojej opowieści.

Dzięki rytuałom staje się jej częścią.

Chcąc wpasować się w codzienne rytuały, trzeba nie tylko wiedzieć, zaspokojenie jakich potrzeb wspierać będzie Twoja marka.

Trzeba je również odpowiednio zakomunikować. Trener chcący wpisać się w przygotowanie do bitwy będzie raczej mówił o dodawaniu energii i budowaniu pewności siebie czy podejmowaniu wyzwań – to on obudzi w Tobie zwycięzcę; ten, który wybierze powrót do obozowiska, skupi się raczej na work-life balance i technikach radzenia sobie ze stresem – to on spotka się z Tobą w przyjemnej kawiarni lub na spacerze w parku i pomoże się odprężyć.

Marki wykorzystują rytuały w przeróżny sposób. Niektóre starają się wpisać w już istniejące, np. Coca-Cola w rodzinny posiłek, inne tworzą własne rytuały, np. sposób jedzenia ciastek Oreo (przekręć, poliż, zamocz w mleku). Niektóre wykorzystują nie tylko codzienne rytuały, ale współczesne odpowiedniki wspomnianych wcześniej plemiennych rytuałów przejścia, np. stawanie się kobietą (Tampax), mamą (Johnson & Johnson), mężczyzną (Polsilver). W jakiej przemianie możesz towarzyszyć swojemu odbiorcy? Częścią których rytuałów możesz się stać? Jakie możesz stworzyć na potrzeby Twojej marki?

133

............................................ ............................................ ............................................ .................................................... ....................................................

Czy zdarzyło Ci się być u lekarza, dostać fachową poradę i nic z niej nie zapamiętać? Czy pamiętasz późniejsze poszukiwania w Internecie wyjaśnienia pojęć, którymi zostałeś zasypany? Czy zapamiętałeś choć połowę z nich? A co, jeśli coś pomyliłeś? W aptece na pewno mi wyjaśnią…

Tak właśnie ja pamiętam niektóre swoje wizyty u specjalistów – nie tylko z branży medycznej. Skuteczna komunikacja to przede

Smaczki Twojej opowieści

MÓW DO MNIE PROSTO

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

134

wszystkim zrozumiała komunikacja. Używanie specjalistycznego słownictwa jest jedną z podstawowych barier, bo choć profesje coraz częściej się przenikają, a my w ciągu zawodowego życia zmieniamy nie tylko posady, ale również branże, to nadal słownictwo charakterystyczne dla konkretnej grupy pozostaje zrozumiałe tylko dla niej.

I tylko członkom tej grupy wydaje się, że to „przecież takie oczywiste”.

Jeśli grupą, do której chcesz dotrzeć ze swoją marką, nie jest ściśle zamknięty krąg osób będących specjalistami określonej dziedziny, to staraj się używać języka, który będzie zrozumiały dla wszystkich.

Oczywiście, budowanie pozycji eksperta danej branży wewnątrz niej będzie wyglądało nieco inaczej niż docieranie z komunikatem do szerszej grupy odbiorców. W tym pierwszym przypadku specjalistyczne określenia będą wskazane. Jednak nawet w takiej sytuacji możesz mówić w sposób lekki i prosty, unikając górnolotnych wyrażeń, które w mowie pisanej są akceptowalne (w konkretnych sytuacjach i formach), ale w kontakcie bezpośrednim powodują wrażenie sztuczności i sztywności, których nie polecam jako składników Twojej marki.

Danny Oppenheimer (Uniwersytet Princeton) w artykule pt. Konsekwencje erudycyjnej szaty stylistycznej aplikowanej w oderwaniu od konieczności: problem nadużywania długich wyrazów wykazał, że używanie pretensjonalnego języka w odniesieniu do znanych idei odbierane jest jako oznaka niskiej inteligencji i małej wiarygodności.

Prosty i zrozumiały język to język pozbawiony błędów. Posługując się swoim ojczystym językiem, zwracaj uwagę na budowę zdania, formy stylistyczne, interpunkcję i ortografię. Te podstawowe narzędzia, z którymi wychodzimy ze szkoły podstawowej, często stają się śpiewem przeszłości, zapomnianymi opowieściami z dawnych lat.

Język to podstawowe narzędzie komunikacji. Dbaj o jego rozwój – najprawdopodobniej będziesz korzystał z niego przez całe życie, warto więc inwestować w poszerzanie swojej wiedzy i umiejętności w tym zakresie.

Język to nie tylko mowa. W dobie Internetu konsumujemy bardzo dużo treści pisanych (posty, wpisy na blogach, e-booki). Marketing treści, który aktualnie jest jedyną z najbardziej wartościowych strategii komunikacji, na piedestale stawia między innymi język. Cóż bowiem po treściach, które przedstawione są za pomocą języka niezrozumiałego, naszpikowanego błędami, lub choćby niedbałego. Poszukujemy treści, które mają dla nas wartość, i choć może dla wielu dzieje się to bez udziału świadomości, język i jego poziom uznajemy za jedne z nich.

Każde medium czy też platforma komunikacji ma swoje bolączki związane z językiem. Portale społecznościowe często zasypywane są śmieciami językowymi (przekleństwami, słowotwórstwem niewiadomego pochodzenia, zapożyczeniami pomimo istnienia polskich odpowiedników itd.). Chciałabym zwrócić Twoją uwagę na jeszcze jedno miejsce w sieci, gdzie język wydaje się przybyszem z innej planety – strony internetowe.

Szybki rozwój Internetu spowodował, że każdy, kto jakiś biznes posiadał lub posiada, chce mieć stronę internetową. To, czy każdy ją powinien mieć, to kwestia, nad którą można długo debatować, ale to, co się na niej powinno znaleźć, wydaje się dyskusją bez końca. I tak, niestety, w wielu przypadkach na stronach internetowych znajduje się niemal wszystko, co przyjdzie do głowy właścicielowi firmy. Zanim stworzysz stronę, zastanów się, po co jest Ci potrzebna, kto i w jaki sposób może chcieć z niej korzystać, a dopiero potem zabierz się do pracy nad grafiką i tekstami.

Język, który można znaleźć na wielu stronach (nie tylko tych tworzonych pod koniec ubiegłego wieku), to pustosłowie i nowomowa.

Odnalezienie treści (takiej wartościowej i coś znaczącej) zakrawa czasem na cud. Tylko po co tak utrudniać? Żyjemy szybko, czasem zdecydowanie zbyt szybko. Szybko też konsumujemy treści, szukamy konkretnych informacji lub nie szukamy ich wcale, a kiedy trafimy na rozwiązanie palącego nas problemu przedstawione zwięźle i zrozumiale, kwitujemy to krótkim „aha”. Szybki zastrzyk dopaminy i możemy iść dalej.

Dziś trudno jest zrozumieć firmy i osoby, które używają mało konkretnych pojęć. Jakość dla każdego będzie oznaczać co innego – czy wiesz, co oznacza dla Twojego odbiorcy? Prosty, zrozumiały dla obu stron język to nie oznaka braku profesjonalizmu, ale szacunku do odbiorcy, który nie mogąc zrozumieć, co masz mu do przekazania, zwróci się w innym kierunku.

135

O emocjach nigdy za wiele. Chcąc przekonać swoich odbiorców, musisz być „zdolny (…) do analizy (…) określonych uczuć, tj. do określenia, czym jest każde uczucie, jakie ma właściwości, skąd i w jaki sposób się rodzi”55. Wiedza to jednak za mało. Twój wewnętrzny 55

Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

Smaczki Twojej opowieści

MÓW PROSTO Z SERCA

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

136

emocjonalny świat jest tylko Twój. Pomyśl o tym, jak trudno jest się dzielić nim z drugim człowiekiem, szczególnie jeśli relacja między Wami się dopiero rodzi (i to bez względu na to, czy jest to relacja biznesowa czy prywatna). Opuszczenie gardy jest przerażające dla większości z nas. Możesz pomóc w tym swoim odbiorcom, robiąc to pierwszy.

Komunikacja, która jest autentyczna i buduje Twoją wiarygodność, porusza zmysły i umysł Twoich odbiorców. Potrzebujesz do tego nieocenionej w moim odczuciu umiejętności, jaką jest empatia.

Z jednej strony jest to zdolność odczuwania stanów emocjonalnych innych osób (empatia emocjonalna), z drugiej – umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia (empatia poznawcza). Twoim odbiorcom jest równie potrzebna jak Tobie. Bez niej trudno będzie im wejść w opowieść, którą dla nich snujesz, i zastanawiać się, co oni zrobiliby na miejscu bohatera, co by poczuli. „Mów prosto z serca” to dla mnie kwintesencja autentyczności.

Pozwolenie sobie na szczerą i otwartą komunikację, pełną szacunku do drugiego człowieka, może wydawać się luksusem. Dla mnie jest podstawą budowania wszelkich relacji. Nie oznacza duchowego obnażania się ani chaotycznego wylewania całej zawartości Twojej osobowości. Oznacza za to możliwość dzielenia się własnymi wartościami, przekonaniami i emocjami z ludźmi, którzy Cię otaczają, oraz tymi, których chcesz do siebie przyciągnąć.

BĄDŹ ODPOWIEDZIALNY Budowanie silnej marki osobistej jest dla mnie nierozerwalnie połączone z budowaniem odpowiedzialności za własne działania i słowa.

Każda władza powinna iść w parze z odpowiedzialnością, a jeśli jako marka osobista jesteś w stanie wpłynąć na czyjekolwiek życie, to musisz być odpowiedzialny za to, co mówisz i robisz.

Rozwój Internetu dał nam na chwilę złudzenie anonimowości.

Prawda jednak jest taka, że anonimowość jest mitem, szczególnie w dzisiejszych czasach. W tym jednak miejscu chcę zachęcić Cię nie tylko do świadomego dzielenia się treściami i podejmowania takich też działań ze względu na ocenę Twojej marki osobistej, na jej wizerunek. W tym miejscu chciałabym zachęcić Cię do szerszego spojrzenia na to, jak duży wpływ Twoje słowa i czyny mogą mieć na postrzeganie świata przez Twoich odbiorców.

#1

Niedawna afera związana ze stroną Żytniej na Facebooku pokazuje, że chwila nieuwagi i brak krytycznego myślenia o własnych działaniach może zakończyć się tragicznie. Pokazuje niestety również, że odpowiedzialność traktowana jest czasem jak piłeczka, którą za wszelką cenę trzeba przerzucić na drugą stronę. Sprawa dotyczy młodej dziewczyny współpracującej z agencją obsługującą producenta wódki Żytniej. Do obowiązków Marty należało m.in. prowadzenie strony na Facebooku tejże marki, a więc i przygotowywanie treści.

Niestety, Marta, przygotowując post, użyła zdjęcia znalezionego w Internecie, które – jak jej się wydawało – idealnie oddaje myśl, którą chciała przekazać. Niestety, było to zdjęcie przedstawiające śmiertelnie postrzelonego podczas demonstracji 31 sierpnia 1982 r.

Michała Adamowicza. Sieć zawrzała.

Ryc. 17. Afera Żytniej Źródło: Twitter.com/MikołajNowak

Dla niej mogło to być anonimowe, nic nieznaczące zdjęcie, ale błyskawicznie znaleźli się ludzie, którzy znali okoliczności jego powstania. Błyskawicznie odkryta została niefrasobliwość i brak wyobraźni, brak odpowiedzialności w podejściu do przygotowywanych

Smaczki Twojej opowieści

137

treści i brak odpowiedzialności agencji za materiały, które wychodzą spod ich szyldu. Sprawa skończyła się tym, że dziewczyna musi zapłacić 15 tysięcy złotych odszkodowania, a agencja nie poniosła żadnej kary. Rozwiązanie w mojej ocenie o tyle wątpliwe, że najsuchszą stopą wyszła z całej sytuacji właśnie agencja. Mamy aferę Żytniej i choć marka bezpośrednio nie zawiniła, ta czkawka będzie trwała długo. Dziewczyna dostała bardzo drogą lekcję odpowiedzialności, a agencja… No właśnie. Złośliwi twierdzą, że zmienią nazwę i będą działać dalej.

Marki osobiste nie mogą pozwolić sobie na zmianę nazwy ani na brak odpowiedzialności. Odbudowywanie nadszarpniętej reputacji oraz naprawianie popełnionych błędów i faux pas bywa kosztowne, bolesne i długotrwałe. Odpowiedzialne podejście przy podejmowaniu decyzji o konkretnym działaniu i jego sposobie pozwala uchronić się przynajmniej przed niektórymi z nich.

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

138

#2

Odpowiedzialność jest jednak czymś o wiele bardziej złożonym niż tylko dbanie o sensowność, etyczność i kulturę własnych słów i działań. Odpowiedzialność, szczególnie jeśli jesteś silną marką osobistą, to możliwość kształtowania postaw środowiska, w którym funkcjonujesz, i Twoich odbiorców.

Tegoroczny (2016) festiwal w Cannes to jak zawsze czerwony dywan i tysiące zdjęć zalewające sieć. W tym roku jednak była jedna gwiazda, która zabłysła zdecydowanie mocniej. Festiwal w Cannes, podobnie jak wiele innych prestiżowych wydarzeń, ma ściśle określone wymogi co do stroju. W zeszłym roku nie wpuszczono na czerwony dywan kilkudziesięciu pań, które miały za niskie obcasy.

Nawiasem mówiąc, to niezwykle rygorystyczne podejście jest nieco niezrozumiałe, gdyż nawet przy formalnych wieczorowych strojach należy pamiętać o czynnikach zdrowotnych i wieku niektórych osób, i w takich sytuacjach traktować sprawę indywidualnie. Tak się jednak nie stało. Może zabrakło wyobraźni, a może w świetle reflektorów nie zmieściła się ludzka życzliwość. Odpowiedzialność za kształtowanie zdroworozsądkowego podejścia wzięła w tym roku na swoje barki, a właściwie stopy, Julia Roberts, zdejmując za wysokie obcasy na czerwonym dywanie i świetnie się przy tym bawiąc.

Odpowiedzialność, etyka, moralność – to bardzo ważne kwestie, których nie wolno nam zamykać w filozoficzno-teoretycznych dysputach. To nieodłączne pierwiastki naszego życia, a więc i budowa-

nia silnej marki osobistej. Odbiorcy wymagają dziś o wiele więcej.

Chcą wiedzieć i czuć, co jest ważne dla Twojej marki. Chcą rozumieć Twoje motywy i postępowanie. Chcą móc się z nimi utożsamić. Bez autentycznego dzielenia się swoimi wartościami kreujesz jedynie wizerunek, a nie budujesz markę. Zastanów się, którą drogą chcesz iść.

Odpowiedzialność jest wielowymiarowa. Postępując nierozważnie, ponosisz odpowiedzialność, biorąc odpowiedzialność zawczasu, tworzysz nową rzeczywistość. I do tego gorąco Cię zachęcam.

WYRÓŻNIJ SIĘ

Umiejętności

Zacznij od zebrania wszystkich swoich umiejętności. Rozpatrywanie unikatowych umiejętności nie powinno ograniczać się tylko do tych, które tradycyjnie rozpatrujesz jako przydatne w rozwoju kariery.

Marką jesteś zawsze – nie tylko w pracy – a to, jakim jesteś człowiekiem, promieniuje na wszystkie sfery Twojego życia.

139

Smaczki Twojej opowieści

To chyba jedno z najbardziej rozpoznawalnych przykazań marketingu – „wyróżnij się albo zgiń”. W budowaniu marki osobistej również ma zastosowanie. Tu jednak zadanie może być o wiele prostsze, pod warunkiem że sumiennie odrobisz pracę domową.

Jak już wiesz, marka osobista to Ty. Wiesz też, że każdy człowiek jest inny, choć czasem usilnie próbuje upodobnić się do kogoś. Tak więc, choć możesz nie do końca sobie zdawać z tego sprawę, masz wszystko, czego potrzeba, żeby się wyróżnić.

Stawiając na kreację wizerunku niepodpartą dogłębną analizą własnego potencjału i umiejętności, często podejmuje się próby wyróżnienia „na siłę”, tworzenia sztucznego obrazu, który mając niewiele wspólnego z rzeczywistością, prędzej czy później staje się ciężarem.

Nie będę Cię tu przekonywać, jak bardzo jesteś wyjątkowy – sam dobrze o tym wiesz, Drogi Czytelniku. Jednak zupełnie czym innym jest wiedzieć i czuć, jak również czuć i komunikować to skutecznie.

Nie przedstawię Ci też teraz 10 sposobów na wyróżnienie się. Jestem przekonana, że takich materiałów znajdziesz w sieci bardzo wiele. Opowiem Ci jednak, gdzie (w sobie i swojej działalności) możesz szukać elementów, które mogą być warte podkreślenia. Twoja marka to Twoje życie, dziel się tymi jego obszarami, które pomogą innym zrozumieć, jak złożonym i ciekawym jesteś człowiekiem.

Wiedzieć a umieć

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

140

Zacznijmy jednak od sfery zawodowej. Chcąc budować markę eksperta, musisz posiadać wiedzę i umiejętności, które to miano potwierdzą. Trudno tu mówić o jakiejś zewnętrznej obiektywnej mierze, która będzie na to dowodem, choć certyfikaty i referencje od klientów zdecydowanie to ułatwiają. W dobie Internetu i marketingu treści dostęp do wiedzy jest stosunkowo łatwy. Stosunkowo też szybko można nabrać przeświadczenia o swoim poziomie wiedzy w danej dziedzinie – potwierdza to krzywa uczenia. W moim odczuciu najlepszym dowodem na pozycję eksperta jest zdobywane każdego dnia doświadczenie. Dla każdej branży czy dziedziny okres „konieczny” do zdobycia statusu eksperta będzie różny. Sam jednak przyznaj – trudno uwierzyć w to, że ktoś jest wybitnym ekspertem z zakresu neurochirurgii, jeśli nie przeprowadził w swoim życiu setek czy tysięcy zabiegów. Sprawa ma się zgoła inaczej, kiedy myślimy o zawodach mniej specjalistycznych, czyli chociażby o osobie zajmującej się marketingiem lub trenerze osobistym (bez względu na to, czy pod tym pojęciem będziesz rozumiał trenera umiejętności miękkich czy fitnessu). Prawda jednak jest taka, że wiedza, która nie miała możliwości zostać zastosowaną w realnych przypadkach, nie czyni z nikogo eksperta, a jedynie teoretyka danej dziedziny. I choć możesz być najlepszym teoretykiem branży, to zastanów się, czy na takiej marce Ci zależy?

Poszerzanie wiedzy jest konieczne, rozwój nie czeka na nikogo, ale dopiero praca nad realnym problemem czy projektem pozwala na zweryfikowanie posiadanej wiedzy i nabycie umiejętności.

Umiejętność umiejętności nierówna

Łatwość dostępu do wiedzy ma też inną konsekwencję. Jeśli wszyscy mamy z grubsza te same możliwości w uzyskaniu kwalifikacji w danej dziedzinie, to w jaki sposób mogę się wyróżnić?

Nie bez znaczenia pozostają osobiste predyspozycje, ale nie gwarantują one sukcesu.

Od początku mojej kariery zawodowej pracuję z grafikami. Choć ogólnie ich umiejętności były zbliżone, to nie z każdym współpraca wyglądała tak samo.

Ocena takiej współpracy zależy od bardzo wielu czynników, a ocena umiejętności danej osoby – choć może Ci się to wydawać niewłaściwe – nie jest oceną obiektywną (jak już wiesz, takie oceny

po prostu nie istnieją). Przekładamy na nią nasze emocje związane z osobą – jej zachowaniem, naszą relacją i innymi elementami, które nie są bezpośrednio związane z oceną rezultatu pracy, jaką wykonała.

Umiejętności, nazwijmy je „twarde”, czyli związane ściśle z wykonywanym zawodem, są niezwykle istotne, ale to często za mało.

Specjalizacja

56 Pod pojęciem klienta można rozumieć również kolegę z działu, pracodawcę i każdą inną osobę, od której zależy wynik Twojej pracy lub na czyją rzecz tę pracę wykonujesz. W tym kontekście za klienta możesz uznać również małżonka czy też innego członka rodziny lub przyjaciela.

141

Smaczki Twojej opowieści

Na początku każdej drogi zawodowej, no może niemal każdej, specjalizacja wydaje się tematem bardzo odległym i mglistym. W gąszczu ekspertów jest jednak niezwykle istotna. Podstawową zaletą specjalizowania się w konkretnym wycinku jakiejś dziedziny jest klarowność odpowiedzi na pytanie: „W czym możesz mi pomóc?”, a odpowiedź ta jest bardzo ważna dla Twoich odbiorców. Jeśli jasno będziesz komunikować, co jesteś w stanie dla nich zrobić, jakie potrzeby zaspokoić, zwiększasz szansę na to, by ich oczekiwania co do Twojej marki zostały spełnione.

Wielokrotnie wspominałam już o tym, jak Internet zmienił dzisiejszy świat i jak łatwy dostęp do wiedzy i rozwoju zapewnia. Jak jednak większość rzeczy – ta sytuacja również ma dwie strony. Ta ciemna sprawia, że w niemal każdej branży (nie licząc tych wymagających wieloletnich studiów i bardzo specjalistycznych umiejętności i wiedzy) robi się tłok. Jeśli uważnie rozglądasz się dookoła, na pewno spotkałeś się już, Drogi Czytelniku, z „ekspertami od wszystkiego”.

Szeroka znajomość tematyki branży, w jakiej się poruszasz, jest wskazana, łatwiej wtedy szukać rozwiązań, które mogą czasem znajdować się poza Twoją specjalizacją. Jednak brak świadomości konsekwencji wynikających z krzywej uczenia się powoduje złudzenie, że po kilku miesiącach zgłębiania wiedzy z jakiejś dziedziny można stać się w niej specjalistą. Niestety, rozczaruję Cię. Po pierwsze, kilka miesięcy nie wystarczy na to, żeby naprawdę dobrze zapoznać się z jakąś dziedziną. Po drugie, wiedza to nie wszystko. Liczy się „praca na żywym organizmie”. To doświadczenie tworzy ekspertów, bo tylko pracując z klientami56, możesz zweryfikować teorię. Tak, na pewno już się domyślasz, co chcę powiedzieć. Budowanie marki specjalisty lub eksperta wymaga czasu. Nie bój się, że wyprzedzi Cię tysiąc osób,

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

142

które będą przykładać mniejszą wagę do dbałości o swoją markę i reputację. Bardzo możliwe, że tak się stanie. Pomimo ogromnego tłoku niemal dla każdego znajdzie się miejsce, a silne marki osobiste mają ten luksus, że dla nich jest go całkiem sporo. Każdy (klient) ma dokładnie takiego dostawcę usługi57, na jakiego zasługuje. Zastanów się więc, jakiego klienta chcesz mieć. Jak już wspominałam, budowanie silnej marki to bieg długodystansowy i właśnie tak powinieneś się do tego procesu przygotować.

Specjalizacja ma szczególne znaczenie w branżach „miękkich” jak np. marketing. Jeśli Twój rozmówca powie Ci, że zajmuje się marketingiem, to jak go zrozumiesz? Czy będziesz wiedział, co właściwie robi? Najprawdopodobniej nie. Podobnie jeśli ktoś powie, że jest lekarzem. Specjalizacji w każdej branży jest bardzo wiele i nie ma możliwości znać się na wszystkich równie dobrze. Uważam, że nie ma też takiej potrzeby. Niewiedza nie jest grzechem, jeśli wiesz, gdzie szukać odpowiedzi na nurtujące pytania lub kogo o to zapytać. Trudno nawet wyobrazić sobie sytuację, kiedy logopeda próbuje przeprowadzać operację wycięcia wyrostka. Pomimo tego, że i logopeda, i chirurg są lekarzami, chyba żadnemu z nich nie przyszłoby do głowy twierdzić, że medycyna nie ma dla niego tajemnic, a w odpowiedzi na pytanie pacjenta spoza swojej specjalizacji raczej nie powie: „nie ma problemu – tym też mogę się zająć”. Dlaczego więc jeśli mówimy o marketingu, rozwoju osobistym, reklamie i jeszcze wielu innych dziedzinach, wierzymy zapewnieniom „ekspertów”, że jest to możliwe?

Znajdź dla siebie miejsce i pielęgnuj je. Poszerzaj wiedzę, zdobywaj nowe doświadczenia. Nie trać przy tym z oczu ogólnych trendów i szukaj inspiracji zarówno w innych specjalizacjach, jak i branżach, ale nie twierdź, że jesteś ekspertem od wszystkiego – bo oni przeważnie są do niczego.

A co z ludźmi renesansu

Czy w świecie „wyróżnij się albo zgiń” jest miejsce dla ludzi, których różnorodność zainteresowań przeważa nad potrzebą specjalizacji w jednej dziedzinie? Czy w ciągłej pogoni za uwagą odbiorcy takie marki osobiste mają szansę na sukces?

Odpowiedź na każde z tych pytań brzmi TAK. 57 Usługa jest tu rozumiana również bardzo szeroko – bez względu na sferę, w której budujesz markę osobistą, zawsze dostarczasz jakąś usługę (nawet mamie, mężowi czy znajomym).

143

Smaczki Twojej opowieści

Nadmiar informacji, nadmiar produktów, nadmiar usług. Marki każdego dnia walczą o Twoją uwagę. Te osobiste również. Prześcigają się w tym, co mogą Ci zaoferować i za ile. Nawet nie musisz ruszać się sprzed komputera.

Bombardowani nadmiarem każdego dnia, coraz mniej przywiązujemy wagę do tego, z jakich produktów i usług korzystamy – dopóki potrzeba jest zaspokajana, jest ok. Według badania serwisu Co.Exist 73% konsumentów niezbyt mocno odczułoby zniknięcie z rynku marek, z których korzystają. Świat nadmiaru niesie ze sobą ukrytą zgodę na bylejakość, wpisaną drobnym drukiem gdzieś na końcu formularza wyboru stylu życia.

Wystarczy jednak czytać uważnie, by się przed nią ustrzec. Wystarczy świadomie (na tyle, na ile to możliwe) wybierać tych, którym poświęcasz swój czas, uwagę, emocje i pieniądze.

Są takie marki, z których nie chcemy rezygnować, których poszukujemy i pragniemy, do których aspirujemy. Takie marki oferują nam nie tylko dobre produkty czy usługi – one oferują nam świat wartości. Jeśli marka jest w stanie uderzyć we właściwy ton Twojego świata wartości, istnieje spore prawdopodobieństwo, że ten związek ma przyszłość.

Dlaczego więc tak wiele osób budujących swoją markę skupia się na tym, że musi wybrać między tą czy inną dziedziną? Dlaczego są przekonani, że tylko wąska specjalizacja pozwala na sukces? Dlaczego nie skupią się na świecie wartości? W końcu, bez względu na wybraną specjalizację, dla konkretnej marki to właśnie świat wartości powinien być elementem stałym.

Podstawowym pytaniem, na które każda marka (również osobista) musi znać odpowiedź, jest: „W czym mogę Ci pomóc?”. Zakładając, że poznałeś już swojego odbiorcę i wiesz, w czym możesz mu pomóc, kolejnym logicznym krokiem jest szlifowanie tego obszaru, tak by był on jak najlepiej dostosowany do jego potrzeb – specjalizacja.

Nie każdy z nas jednak potrafi i chce skupiać się przez sporą część swojego zawodowego życia na jednym obszarze. Budowanie silnej marki osobistej wymaga zaangażowania i wiary we własne działania.

Nuda na pewno w tym nie pomoże.

Pojęcie „człowiek renesansu” pochodzi właśnie z tego okresu historycznego. Dzisiejsza moda na specjalizację stoi w opozycji do cenionych wówczas cech – między innymi wszechstronności. Któż nie zna dokonań Leonarda da Vinci? Malarza, architekta, filozofa, anatoma i geologa jednocześnie.

A Mikołaj Kopernik? Astronom, prawnik, ekonomista, lekarz, poeta.

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

144

Zamierzchłe czasy? A Thomas Jefferson, Benjamin Franklin, Sir Isaac Newton? Pamięć o nich przetrwała dzięki ich dokonaniom – z różnych dziedzin.

Współczesne przykłady możecie znaleźć w wystąpieniu Emilie Wapnick: Why some of us don’t have one true calling58.

Wśród nich znajdują się między innymi: Abe Cajudo – reżyser, projektant stron internetowych, konsultant crowdfoundingu, nauczyciel, oraz Dr. Bob Childs – lutnik i psychoterapeuta.

Czy jednak każdy, kto ma szerokie zainteresowania, może nazywać się człowiekiem renesansu?

Człowiek renesansu, polimat (i tu można dorzucić jeszcze kilka innych określeń) to nie tylko osoba o wszechstronnych zainteresowaniach czy uzdolniona w wielu dziedzinach. To osoba, która może pochwalić się własną twórczością w tych obszarach, która z czasem nabiera doświadczenia i staje się w nich ekspertem. Dla takich ludzi czas uczenia się i praktyki w danym temacie często jest zdecydowanie krótszy niż dla większości populacji. Ciekawość świata, zdobywanie wiedzy, pomysłowość i wreszcie możliwość łączenia ze sobą wielu, czasem bardzo odległych dziedzin to doskonały przepis na innowacyjność. To możliwość dostrzeżenia rozwiązań, których do tej pory nikt nie znalazł.

To ludzie renesansu łączą kropki.

Osoby zaangażowane w wiele projektów i zainteresowane wieloma dziedzinami często słyszą: „rozdrabniasz się”. Oczywiście, dopuszczenie do rozmywania marki jest jak strzał w kolano przed biegiem w zawodach. Stawianie jednak znaku równości pomiędzy człowiekiem renesansu a rozmywającą się marką jest błędem.

Czym innym jest zamieszczanie na Twoim profilu społecznościowym na przemian zdjęć z robienia na drutach czy wypadów wędkarskich i artykułów mających budować Twoją pozycję eksperta w księgowości. Czym innym zaś możliwość pracy w kilku obszarach.

Oczywiście, komunikacja takiej marki musi być dobrze zaplanowana i rzeczywiście może to być nieco trudniejsze niż przy jednej wąskiej specjalizacji. Wiele marek jednak z sukcesem dywersyfikuje swoje działania. Dlaczego i Ty nie mógłbyś tego zrobić?

Budowanie marki osobistej to proces, który nigdy się nie kończy.

Zaczął się też o wiele wcześniej, niż Ci się wydaje. Jak każdy proces ma swoje etapy, które powinny następować po sobie. Nie zaczynaj więc od końca.

58

https://www.youtube.com/watch?v=4sZdcB6bjI8. Ostatni dostęp 07.08.2016.

Znajdź wspólny mianownik

Zarządzanie marką (również osobistą) to niełatwe zadanie. Narzucanie sobie ograniczeń na wstępie na pewno nie pomaga. Bez względu na to, jakie podejmujesz działania, powinny one być podporządkowane jednemu wspólnemu mianownikowi. O poszukiwaniu tego niemal mistycznego składnika mówi złoty krąg Sineka.

Odpowiedz sobie na pytanie: Dlaczego robisz to, co robisz?

Postaw je sobie dla każdej ze sfer swoich działalności.

Malujesz? Szkolisz? Piszesz?

Dlaczego to robisz?

Odpowiedź skrywa się w świecie Twoich wartości. Tam też szukaj wspólnego mianownika.

W książce Sineka znajdziesz najprostszy z możliwych testów (zaproponowany przez autora) dotyczący tego, w jaki sposób selekcjonować podejmowane działania. W końcu nawet człowiek renesansu nie jest w stanie być świetny we wszystkim.

Nie każdy z nas jest człowiekiem renesansu. Nie każdy będzie najlepszym na świecie neurochirurgiem. Każdy z nas jest inny.

Autentyczność jest jednym z najważniejszych składników silnej marki osobistej. Bądź więc sobą – nie podejmuj decyzji, które dopasowują Cię do schematu. Stwórz swój własny.

145

Silna marka osobista zaspokaja określone potrzeby swoich odbiorców. Służy wsparciem merytorycznym, znajduje rozwiązania, zaspokaja głód emocji. Wierzę, że każda marka osobista jest inna, więc do tej listy możesz dopisać w zasadzie nieskończoną liczbę sposobów na zaspokojenie oczekiwań odbiorców. To właśnie ta konkretna wartość, którą jest w stanie dostarczyć marka, jest najistotniejsza. Możesz jednak znacznie podnieść wrażenia swoich odbiorców, dbając o pewne drobiazgi lub dostarczając im niespodziewanych drobnych korzyści.

Oczywiście, takie podejście ma swoje uzasadnienie w omawianych wcześniej regułach wpływu, ale biorąc pod uwagę, jak wielki wpływ może mieć cukierek na wysokość napiwku59, warto zastanowić się nad tym, „co jeszcze możesz zrobić dla swojego odbiorcy”.

59

David Strohmetz (Monmouth University) odnotował w ramach swoich badań, że cukierki wręczane przez kelnerów wpływają na wysokość otrzymywanych przez

Smaczki Twojej opowieści

Bonusy

Sposobów jest wiele i ogranicza Cię tylko Twoja wyobraźnia. Możesz testować rozdawanie cukierków, ale możesz też zadbać o to, że po wykonanym zleceniu klient otrzyma raport z wykonanych przez Ciebie prac, na który się nie umawialiście. Możesz zadzwonić od czasu do czasu, nie próbując niczego sprzedać, i zapytać o stan zadowolenia z rozwiązań, które razem wypracowaliście. Możesz wykonać projekt wcześniej, niż się umawialiście, i tym samym zaskoczyć go sprawnością działania. Możesz wysłać listę książek lub blogów, które są związane z tematem, nad którym pracujecie. Możesz bardzo wiele.

Wymaga to jedynie spojrzenia przez pryzmat rzeczywistych potrzeb Twojego odbiorcy, włożenia na chwilę jego butów. Poświęć odrobinę swojego czasu i wysiłku, by sprawić mu drobną, zaskakującą przyjemność, a na pewno doceni jeszcze bardziej Waszą relację.

Poza pracą

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

146

A co z umiejętnościami, których nie uznajesz za istotne w kontekście pracy zawodowej?

Możesz świetnie gotować, sprzątać, pisać, grać na pianinie, słuchać… i jeśli wydaje Ci się, że każdy to potrafi, to się mylisz. Każdy robi to po swojemu, każdy jest w tym inny. Uświadom sobie, co jest Twoją unikatową umiejętnością, nawet jeśli jest to szydełkowanie.

No dobrze, ale jak wykorzystać szydełkowanie w budowaniu silnej marki osobistej?

Ja świetnie pakuję prezenty i choć wydawać by się mogło, że jest to umiejętność kompletnie nieprzydatna w procesie budowania marki osobistej, to wszyscy moi bliscy wymieniają właśnie tę (poza kilkoma innymi umiejętnościami) jako mój element rozpoznawczy. Uwielbiam pakować prezenty, z jednej strony daje mi to możliwość odpłynięcia w artystyczny świat, z drugiej pozwala w wyjątkowy sposób okazać ludziom, z którymi się spotykam, że ich szanuję i zależy mi na relacji z nimi. To mój sposób na to, żeby ich docenić. Poświęcam czas i energię, by poczuli się wyjątkowo. nich napiwków. Testowane były różne opcje, w ramach których sprawdzono, że kolejne skoki wysokości napiwków w stosunku do sytuacji poprzedniej (wyjściową był brak cukierka) powodowane były przez wręczenie jednego cukierka każdemu z gości przy stoliku, wręczenie dwóch cukierków oraz wręczenie dwóch, z zastrzeżeniem, że ten drugi dawany był dopiero po chwili, kiedy kelner zamarkował już odejście od stolika i wrócił do niego po chwili. Nie bez znaczenia były również słowa wypowiadane przez kelnera – „specjalnie dla Was”. Maksymalny wzrost poziomu napiwków sięgał 20% od poziomu sytuacji wyjściowej.

Każdy z nas potrafi bardzo wiele, niestety rzadko zatrzymujemy się na tyle długo, by te umiejętności sobie uświadomić. Zatrzymaj się więc i zastanów, co robisz naprawdę dobrze – w pracy, w domu, w kontaktach z rodziną i przyjaciółmi, w czasie tylko dla siebie. Mając tak przygotowaną listę, zastanów się, co ta umiejętność mówi o Tobie i jak możesz ją wykorzystać, by pokazać wyjątkowość swojej marki.

Budując markę eksperta, nie musisz ukrywać swoich pozazawodowych pasji i zainteresowań, bo to właśnie czyni z Ciebie ciekawą i złożoną osobę. Michał Sadowski, Sara Ferreira czy Joanna Malinowska-Parzydło (podobnie jak wiele innych silnych marek osobistych z przeróżnych kręgów), oprócz realizowania złożonej odbiorcom obietnicy i komunikowania wartości oraz korzyści nierozerwalnie złączonych z ich markami, odsłaniają o wiele więcej. Są osoby, które będą zaciekle broniły swojej prywatności i oddzielały ją murem od wizerunku profesjonalisty. Są i takie, które dzięki wplataniu opowieści (wizualnych lub słownych) z życia rodzinnego podkreślą wartości, które są dla nich istotne. Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, która droga jest lepsza. Właściwa będzie dla Twojej marki ta, która będzie z nią naturalnie współgrała i prowadziła Cię do obranego celu.

Jednak i tu czyha niebezpieczeństwo. Łatwo przekroczyć granicę i utracić właściwe proporcje pomiędzy głównym trzonem marki a jej pobocznymi gałęziami. Najczęściej widać to w komunikacji w mediach społecznościowych. Dochodzi wtedy do „rozwodnienia marki” i odpowiedź na pytanie: „W czym mogę Ci pomóc?” przestaje być dla odbiorcy oczywista, a to pierwszy krok do utraty pozycji silnej marki osobistej.

147

W czasach kiedy hejtowanie staje się niemal modne, okazywanie drugiemu człowiekowi szacunku nabiera dodatkowego blasku. Dziś często jest to coś tak wyjątkowego, że bez trudu pomoże Ci się wyróżnić na tle otoczenia.

Jak pisze Adam Jarczyński, kiedy jakość i cena produktów i usług jest porównywalna, to „często niezauważalny przez wielu pierwiastek relacji międzyludzkich, jakim jest etykieta, zaczyna nabierać bardzo dużego znaczenia”60. Autor przytacza wyniki badań, z których jasno wynika, że cechy niszczące relacje i irytujące klientów i partnerów 60

A. Jarczyński, Etykieta w biznesie: praktyczny poradnik savoir-vivre’u, Wydawnictwo Helion, Wyd. I, Gliwice 2010, s. 9.

Smaczki Twojej opowieści

SZACUNEK

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

148

biznesowych to: arogancja, opryskliwość, bezczelność, ignorancja, brak szacunku, wywyższanie się i zarozumiałość. „Szacunek w życiu zawodowym może być okazany na wiele sposobów. Poczynając od właściwej formy powitania, przedstawienia się, poprzez dobranie odpowiedniego do sytuacji ubioru, a kończąc na spotkaniach mniej lub bardziej oficjalnych”61.

Savoir-vivre to dosłownie znajomość życia. Umiejętność znalezienia się w każdej sytuacji i wyróżnienia dobrym smakiem. Są obszary, w których przyjęte reguły są wyraziste i nienaruszalne, są jednak i takie, gdzie wystarczy odrobina chęci, by okazać szacunek drugiemu człowiekowi.

Jeśli temat etykiety biznesowej interesuje Cię bardziej, to zachęcam do zapoznania się z książką Adama Jarczyńskiego, która niedawno została wydana powtórnie. Ja ograniczę się do sporządzenia krótkiej listy sfer, na które warto zwrócić uwagę, budując relacje oparte na szacunku.

1. Powitanie – kto pierwszy powinien się odezwać, w jaki sposób podać rękę, czy wiesz, jak witają się ludzie w innych obszarach kulturowych?

2. Wygląd zewnętrzny – fryzura, ubiór, dodatki, co wypada, a co nie, kiedy można pozwolić sobie na luźny strój i niedbałe loki, a kiedy może zostać to odebrane jako brak szacunku; o tym mówię szerzej w dalszej części książki.

3. Netykieta – jak zatytułować wiadomość e-mail, jakie formy grzecznościowe powinny znaleźć się w treści wiadomości, jakie inne elementy powinna lub nie powinna zawierać, jak poruszać się po różnych wirtualnych społecznościach zgodnie z zasadami tam panującymi.

4. Komunikacja telefoniczna – w jaki sposób rozpoczynasz rozmowę, jak się przedstawiasz, czy dajesz rozmówcy czas na przywitanie i wymianę grzeczności, czy masz odpowiednie warunki do rozmowy, czy i kiedy oddzwaniasz, czy korzystasz z opcji „odpowiedz wiadomością”?

Zachęcam do nieograniczania stosowania etykiety tylko w sytuacjach zawodowych. Ludzie dla Ciebie ważni znajdują się też poza pracą.

Adam Jarczyński zapytany przeze mnie, czy zasady savoir-vivre’u są dla każdego, odpowiedział: „Wyjątkowo będę powściągliwy przy odpowiedzi na to pytanie i odpowiem: nie ma osób, których by nie obowiązywały. Możemy 61

A. Jarczyński, dz. cyt., s. 10.

tych zasad nie nazywać bon tonem, dobrymi manierami, savoir-vivre’em, kodem zachowania, niemniej okazywanie szacunku, który jest wyrażany w różny sposób, funkcjonuje w każdym środowisku”.

Nie musisz od razu szukać wydumanych sposobów.

Jednym chyba z najprostszych, choć też najczęściej ignorowanych sposobów na okazywanie szacunku jest słuchanie bez przerywania.

W codziennej gonitwie za wszystkim często zapominamy, że rozmowa z drugim człowiekiem to nie tylko szybkie przekazanie informacji takiej czy innej – to budowanie relacji. Owszem, można nie zaprzątać sobie głowy takim podejściem, ale silna marka osobista nie jest zawieszona w próżni i o jej sile decydują przede wszystkim ludzie ją otaczający. Tym bardziej warto podkreślać, że zarówno oni, jak i to, co mają Ci do powiedzenia, jest dla Ciebie istotne.

149

Smaczki Twojej opowieści

Szacunek drugiemu człowiekowi możemy okazywać na bardzo wiele sposobów. Ja mam kilka swoich ulubionych, które staram się pielęgnować i rozwijać. Oto one: 1) słuchanie – nie chodzi o sprawianie wrażenia, że się słucha, chodzi o rzeczywistą chęć poznania drugiego człowieka i tego, co ma do powiedzenia; 2) próba poznania zwyczajów i zasad panujących w grupie bądź sytuacji, w której mam się znaleźć; 3) dostosowanie swojego ubioru i zachowania do kultury grupy oraz okoliczności, w których się znajduję; 4) drobne gesty: dziękuję, proszę, przepraszam, odpisywanie na maile (nawet jeśli jedyne, co mogę napisać, to to, że odpowiedź prześlę później), oddzwanianie itp.

W moim świecie to proste sposoby na pokazanie, że drugi człowiek jest dla mnie ważny, że szanuję naszą relację.

Budowanie marki osobistej na szacunku do otaczającego Cię świata to świetny początek pasjonującej drogi, która będzie obfitować w wartościowe znajomości i sukcesy zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym.

Jak Ty doceniasz ludzi dla Ciebie ważnych?

............................................ ............................................ ............................................ .................................................... ....................................................

Silne marki osobiste • Część druga — Powyżej linii wody

150