Thessaloniki TUR by Visit Greece

SELANÄ°K

Hristina Karkana, 7,5 yaşında. Dış kapakta yer alan eser Yunan Çocuk Sanatları Müzesi’nin nazik katkılarıyla sunulmaktadır. Yunanistan tarihi, geleneği, günlük hayatı ve kültürü, Yunan Çocuk Sanatları Müzesi koleksiyonlarına yansıyan, çocuklara ait bakış açısı ve yaratıcılıkla, en zararsız ve en anlaşılır şekilde tasvir edilmektedir. Dünya çapında kendi türünde bulunan ender müzelerden birinde çocuk sanatının büyülü dünyasını keşfedin.

Yunan Çocuk Sanatları Müzesi: www.childrensartmuseum.gr

İÇİNDEKİLER Selanik 4 Selanik’in Tarihi 6 1. Gezi: UNESCO Bizans Anıtları

2. Gezi: Tarihi Merkez (1) – Geleneksel Ticaret Merkezi

3. Gezi: Tarihi Merkez (2) – Müzeler Bölgesi

4. Gezi: Tarihi Merkez (3)

5. Gezi: Ano (Palia) Poli – Yukarı (Eski) Şehir 42 6. Gezi: Yeni Sahil – Vasilissis Olgas Caddesi

7. Gezi: Merkezin Batısında - Stavroupoli

Banliyöler ve Civar Bölge

Müzeler

Günübirlik Turlar

Selanik’te Alışveriş

Gece Hayatı

Gastronomi ve Şaraplar

Çocuklarla Selanik

100

Genel Bilgiler

102

Haritalar

112

SELANİK DİON – VERGİNA – ANTİK PELLA PETRALONA MAĞARASI – LİMNES BÖLGESİ M.Ö. 4. yüzyılda kuruluşundan bugüne kadar Selanik şehri, istikrarlı olarak karakterini korumuş ve daima büyük ve çok önemli bir anakent olmuştur. Yüzyıllar boyunca süren ve çeşitlilik arz eden tarihinde, ardarda büyük imparatorlukların (Roma, Bizans, Osmanlı) egemenliğine geçmiş, maruz kaldığı etkiler ile birçok diğer etnik ve dini grupların yanısıra (Yahudiler, Latinler, Ermeniler vs.), İstanbul, Pontus ve Anadolu’dan gelen Rumların şehre yerleşmesi ile zenginleşmiştir. Şehirdeki değişik dönemlere ait olan çok sayıdaki anıt günümüzde ender ve çekici bir şekilde bir arada korunmaktadır ve şehrin çok kültürlü ve kozmopolit çehresini en belirgin şekilde yansıtmaktadır.

1. Selaniğin eski (Nikis cadddesi) ve yeni (doğu) sahilinin “kesişimi”, Beyaz Kule Bölgesi şehrin en sıklıkla ziyaret edilen noktalarından biridir.

Günümüzde Selanik – Büyük İskender’in memleketi olan Makedonya’nın tarihi ve fiziki başkenti – modern ve oldukça çekici bir anakente dönüşmüştür. Şehrin zengin anıtsal ve kültürel rezervi ile geleneksel yüzü, çağdaş görüntüleri ve yüksek standarttaki modern altyapısı, rahat hali, cömert ruhu ve insanlarının ve özellikle şehrin yaşamının “rengini” belirleyen birer unsurdur. Gençlerinin misafirperverliği ve dinamizmi, yoğun sanatsal etkinlikleri, sayısız eğlence seçenekleri, farklı gastronomik geleneği ve denize olan cephesinin kazandırdığı “aura” ile kuzeybatıdan esen Vardar rüzgârının tazeliği uyumlu bir şekilde kentte “bir arada yaşamaktadırlar”. Buna paralel olarak, eşsiz tarihi ve doğal zenginliklere sahip bir bölgede bulunmasından dolayı, dünya çapında önemli arkeolojik alanlarını (Antik Pella, Vergina, Dion, Petralona Mağarası), yüksek ekolojik değeri olan tabiat alanlarını (nehirlerin deltaları, göller, Olimpos dağı), Aynaroz manastırlar şehrini ve ünlü turizm beldesi Halkidiki’yi ziyaret etme fırsatı sağlar. Ayrıca spor (yüzme, dağ kayağı, golf vs.) ile kişisel bakım ve ferahlama turizmi (kaplıcalar, spa) imkânları da vardır. Kısacası, Selanik yılın her mevsiminde en talepkâr ziyaretçinin bile isteklerini tatmin edebilecek bir şehirdir. 5

“... Selanik olduğu sürece, kimse vatansız kalmaz” Nikiforos Houmnos, 14. yüzyılda yaşamış Bizanslı, yüksek rutbeli görevli ve aydın

SELANİK’İN M.Ö. 315: Makedonyalıların kralı Kassandros tarafından, Büyük İskender’in üvey kızkardeşi olan karısı Thessaloniki onuruna, bölgedeki 26 küçük polis birleştirilir ve şehir kurulur. M.Ö. 168: Şehir Romalılar tarafından ele geçirilir. M.Ö. 148: Roma Makedonya eyaletinin başkenti olur. M.Ö. 130: Şehri o zamanki bütün bilinen dünya ile birleştiren Egnatia odos inşa edilir. 6

M.Ö. yaklaşık 50: Şehre Romalı hatip Cicero yerleşir. M.Ö. 42: Şehir yeniden serbest (civitas libera) ilan edilir. M.Ö. 50: Havari Pavlos’un şehre ilk ziyareti. Yedi yıl sonra ikinci kez geri dönecektir. M.S. 3. yüzyıl sonları – 4. yüzyıl başları: Sezar Galerius Maximianus ile şehir Doğu Roma İmparatorluğu’nun merkezi olur. M.S. 323: Şehre ilk Bizans imparatoru Konstantin yerleşir ve Likinios’a karşı savaşı buradan yönetir.

4. yüzyıl sonları: Şehir Makedonya’nın idari merkezi tayin edilir ve imparator Theodosios tarafından Bizans surları inşa edilir. 5. – 12. yüzyıllar: Got, Pers, Arap, Türk ve Bulgarların saldırıları olur. Şehir geniş ve büyük surları sayesinde kurtulur. 1185: Selanik Normandiyalılar tarafından ele geçirilir. 1224: Frenklerin 20 yıllık hâkimiyetinden sonra, şehir Theodoros Doukas Komninos tarafından ele geçirilir ve Epir Despotluğu’nun başkenti ilan edilir. 1300-1430: Şehrin “altın” dönemidir; büyük ekonomik, sosyal ve ruhani kalkınma sergiler. Bu dönemde, günümüze kadar korunan, en önemli eserlerden bazıları inşa edilir. 1342-1349: Şehirde, ortaçağ hegemonyasına ve “Tanrı adına” krallığa tepki olarak Zilotların Harekâtı hâkim olur. 1423: Şehir Venedikliler’e teslim olur. 1430: Selanik Osmanlılar tarafından ele geçirilir.

TARİHİ 15. yüzyıl: Çeşitli Avrupa ülkelerinden ve özellikle İberya yarımadasından kovulan yüksek sayıda Yahudi nüfusu şehre yerleşir ve 20. yüzyılın ortalarına kadar şehrin tarihinde önemli rol oynar. 16.- 18. yüzyıl: Selanik sürekli gelişir, etnik ve dini topluluklar uyumlu bir şekilde yaşarlar. 18. yüzyıldan itibaren şehir büyük bir ticaret merkezi özelliklerini oluşturmaya başlar. 19. yüzyıl sonları: Avrupa ve İstanbul ile demiryolu ağı kurulur. Altyapı modernleşir ve Selanik kozmopolit bir Avrupa şehri imajına sahip olur. Yunanlılar artık şehir nüfusunun en yüksek payını oluştururlar. 1890: Şehrin sahil şeridinin büyük bir kısmı yangından küle dönüşür. 1912: 26 Ekim’de, 1. Balkan Savaşları esnasında, Yunan ordusu şehri ele geçirir ve böylece şehir beş asırlık Osmanlı hâkimiyetinden sonra tekrar Yunan devletine bağlanır. 1916: Kral Konstantin ile anlaşmazlığın sonucu olarak Eleftherios Venizelos şehre birkaç aylığına geçici “Milli Savunma Hükümetini” yerleştirir.

1917: 18 Ağustos’ta çıkan ve 32 saat süren yangında şehrin büyük bir kısmı yanar. Fransız mimar ve Kentsel Planlamacı Ernest Hebrard tarafından, özel uluslararası mimari komisyon planlarıyla şehrin yeniden tasarlanmasına başlanır. 1922-1923: Anadolu felaketi ve Yunanistan ile Türkiye arasındaki nüfus mübadelesi anlaşmasından sonra Selanik, Anadolu’dan yüksek sayıda göçmen kabul eder. Ancak şehre göçmen akımı (Doğu Trakya’dan, Pontus’tan vs.) zaten 1913 yılından itibaren başlamıştır. 1943: Alman işgal kuvvetleri şehrin Yahudi nüfusunun büyük kısmını toplama kamplarına göndererek katleder. 1978: 20 Haziran’da Richter ölçeğine göre 6,5 şiddetindeki deprem şehirde ciddi hasarlara ve 49 insanın ölümüne yol açar. 1997: Selanik “Avrupa Kültür Başkenti” olur. 2014: Selanik “Avrupa Gençlik Başkenti” olur.

ZIDROU SQ.

AG KA RAFO RV N ELE NIS OUN ERA KAPE IDI SM TAN OU NIK OL GIA AOU

NTI

RI U NA ISO KA ONN P LO

ARACHTHOU

SOU

IOU

LAS

IPE IR

LEVE

LO UR OU YPA TRO U GR

AR AP B OU B OU

AN A FOKA

AFO

AGR

FLIOU

ANT H KRITIS EON

APY

OAD

ATHANASIOU DIAKOU

EPT

LA CH

RIA S

VOULGA

TH FR AS EID E KR RI ITI S KR ITIS

IOU

STO

VER MIO

MUNICIPAL PARK

KONITSIS

VOR

EIO OM U IPEIR O MIA IROU U OU LI

EPTAPYRG

THAS SOU

DELTA

BIZANIOU

NG R

SOLOMOU

TSACHILA

KANA

EPTAPYRGIOU

RIO

T MI

PO NT O

FSIN

KILKIS

AGIOU DIMITRIOU

LAMPRAKI

VA L VY RO NA TETS NO FP IOU S S LIOU KOZANI

E LE

A ESS U AFL PAP AKIO LP KA

DOU LOR

KONDYLI PANGKALOU

LEC

VITSI ROU OKAST ARGYR

THYRO

U YRGIO N EPTAP NINO KOM

R MEGA

ATOU

NIKITAR

N TRIDO

NIOU TEPELE OLI NIK PAPA ELLIS

KORD

LAMPRA

FINTIA U FEIDIO OU OLYMPI SIOU PAPANASTA

ELPIDOS

SOGLO

KONTO IATI CHORT EPIDAVROU

O MAVR

RAS KLEISOU

DAIDAL

ICHNI

KY AVIA PR S OU

CHY

AIS

VOTSI

ALL

RYD

2. Panagia Halkeon’un güney görünümü. 3. Çevresinde yer alan küçük bahçesiyle, Aya Sofya.

Selanik, Havari Pavlos tarafından Hıristiyanlığın yayıldığı ilk bölgelerden biri olmuştur. Bizans yıllarında ise İstanbul’dan sonra imparatorluğun ikinci önemli şehri (eş hükümdarlık başkenti) olmuştur. Bu dönemde (4. – 15. yüzyıl) şehirde, zamanın ötesinde bir tarz oluşturan ve bütün Bizans dünyasına etki etmiş olan Hıristiyan anıtları inşa edilmiştir. Şehrin aşağısındaki eski Hıristiyan ve Bizans anıtları, Bizans kilise yapısı ve sanatının şaheser niteliğindeki örnekleridir ve bu nedenle 1988’de UNESCO bunları Dünya Mirası ilan etmiştir. Bu eşsiz “açıkhava” Bizans müzesinde gezinti yapmak farklı bir deneyimdir.

TH O U PO LEO S

AG A

KA VA FI

S PY MYR RG NI OU S

STANTINOUPO LEOS

IFIKRATOU

LAR

OU AN

TSOPE

ERM A

NOU

R. IO AKE

ON G

PAT

PATR ION

ITSA

TOS

THETIDO S AFXE MOUD NTIOU PANEPIS ANION TIMIOU KALELPIDO S KON

SIO

DIO

ELA

PALA

KID O N

IKOU

. NAVM LIMNOU

AV D

PA STE R MAK

SAC H

NOS

TIO

IFAIS

I ONOS GLADST PA LAM A

VIL MA

PEL OP ON NIS OU

AL . P A

INI

OIAS

PRO N

IDI ZO

RA KA

LOU

IDOU

EPIMEN

KLIO

OUGKO

CH ON

S T O U R NA R A

LY PO

THEOTOKOPOULOU AKR

IRA K

LIO

PAN IDO U OINO IS KA OLYMPO RAO U LI

IOU

N OU ASTA S KAS

TYR U

OU MAN

NIKIS

RO A NIKIFO

FOK

MORKENTAOU

SIF

YRNIS

CHR. SM

VOGATS

LASSAN

FANARIOTON SQ.

ETI DIAL I

IOU

GL S DAN MYNA IAS IKIS A IKIS ETAIR ETHN FIL

NARI GOU

I AG. NAVARINOU KONSTANTINOU SQ. ISAVRO

VELLID

AG. ANTONIOS

ROM IPPOD

GOU

IOANNI

SVOL

LOU

MITR. IO

PR MILA KORO

DRA

OP OLE

TON RIGA OU FERA IO

ROK

LG A

VOU

KAF

KRITIS

AIO

F ER

F ELL IS LEF PONT O K R I OSIAS U

PELO

SKO

RCHOU

PLOUTA

NIKIS

4 IKTINO

NOU

INON

ENOUS DIMOSTH

KOMN

S POLEO MITRO OX.

TATI I AKAK PRAS

U ELAO

MEN

LOUS

TOTE

ARIS

STAVRO

ENIK MEL

RM ETZ I

NOU

1. Gezi:

UNESCO BİZANS ANITLARI

AS PETR

ITS

N KO

ARIA

ONO PLAT

NOU ARIA MI GOU DRA U IANO IOUL S ATOU ON SOKR LAKID OPOU PETR

IDOU EVRIP

BALA

KALAPO

HENO

GYZI

U ADIO . GEN MITR

AGIA THEODORA

THAKI

KLEIST

US KLEO SOFO

IOU AG. SOFIAS SQ.

TSIMIS

ELEFTHERIAS SQ.

RON KAST

EON

ONO

AXIOU PANGAIOU

VAIOU PINDOU DOXIS

URIOTI AVEROF

KOUNTO

AKLEIO

I OUN KAT PTOU Y AIG

CHAPSA

SO KARATA

VAS. IR

EMPORIOU SQ.

OCH

CHALK

NIS

SALAMINO

OZA

IOU

ZALIK

LOU

ANTI

ADO

U IATO KAMEN ILIA FITI PRO

U RO NG SY RKITI POLIO

ANID

VALA

ITS KASTR

ERMO

I ORIT

ORPH

IDI

OS SE YS OD KON ENOTI

ITHEO

PROM

OU SOLOM I VLAL U ASKITO

PTO

NIDO

O ANTIG

R SYNG

OU L

ION LEMA

U MO

MOREAS

VLAT

OS ARE S ONTO

AN RAKTIV USIDI ANTON

LAMPO

SOUTS

SOURI

LOU

NO STINIA

IOU

OSIOU

AMVR

R IKA

P AV

ARTIS

ARIG

CHN LYTE

FILO

TALI

KRYS

GON FRAN PIOU OLYM ANTI DIAM

IVA

TER KRA

IS IAN

IS EIRIN

AIDO

SAPFO

NTZA

DAM

I SEOS

PAP

ALOU

TAR

KAZA

DAN

POU

AISO

AKIO

E NN

KAV

TIA

YLLI

AN AG

AP RAILWAY S ATION SQ.

RON

S YS

DITIS AFRO

TANT

SAN

FIN

TYR

KARIOF

ZEFYRON

DIMOKRATIAS VARDARI SQ.

NTEKA

OU KALV DIOS

LEO

CHOU

VAK

KALO

CHATZITSIROU

AKI STEFAN AKI FARM

U TIRIO

MON

POU

OLYM

METEO

IL AVR

IOU

RAILWAY STATION SQ.

RIL

RIT AK

AD ARK

GALANOPOULOU SQ.

PAPATHANASIOU

ON YL

IMA

VENIZELO

A STIR

DID

ED EVRYM U EVRO

HOU ARC

TRO

GALANAKI

OUN

FERON U EL O EL. V E NI Z I

RIF

T ARIS

OKO

KAPATOU

AXIOS

ID ROMAN

DIMOK R IT OU

IDOU ARISTE

KOL

PRIAMOU

PAP

NTI

SYKIES

TRANOU

K OUNT OUR IOT I ELLISPONTOU ANATOLIKIS ROMYLIAS MARKOU BOTSARI VAS. KONSTANTINOU DODEKANISOU

ROUZVELT

GDON

PLATONOS AGIOS DIMITRIOS

PLA

IPPOKRATOUS

A NA XA G OR A US TOKLEO

THEMIS

EAPOLI

KYPROU 28 OKTOVRIOU M. ASIAS

T AIAN

N N HO RO AC IAT M FIL ONO AG HTA ED IO K MA EL. U KARADIMOU RI RODOCHORI OU EPTAPYRGIO IOU CH AS DRAGATSANIOU ALEX US PAK KASTAMONIS MO NUE AM OS OROU IOU OU AGIOS PAVLOS OUS AVE N I EN KAL U H TH O ILIK KLISFIL OC RG DR M YD MATROZOU SO VAS IPPOU PARASCHOU LAFTH POL PTAPY ERIAN YS LEOS E K 40 EKKLISIES P AV EVDOKIOU ROPO OF S K AR AL OS A AK N S K TS O U LEIA ELI VARNAS K KIM S O NG A EVANGELISTRIA VA AM A N PATZOG IR KARA NIGDIS RIN SQ. LOU ME FLO CH. IATROU OU PARA ADRIAN IG EVA S S KEVA PARASK OUPO IN O KESANIS LEOS AGIOS VIZY OR N ST DIMITRIOS PYDNAS AKOUSO KALLIKRATIAS KA VRYA HOSPITAL SYR SOULINI NDO ANO TO U SARAFI IS I A LYSSIATREIO POLI UKID RED TAXIARCHES VYZO PAPAGOU EOS PANORMOU OU STAS KE KOLOKOTRONI . ANTI OS N H ET EVANGELISTRIA'S SE KARAOLI AG. TERPSITHEA DYS S ROMFEI PILEOS CEMETERY THEODOROI O ONOS NA ATHINAS OS SQ. SQ. HI OU ELPID AT OU FIL EO I O YIN LY H R M A T PIADOS SIOU AV VIZ TOU P OU L OU OS H H N C C LAODI O U SA GENERAL VLA D OOS PERSEOS ATH GITRIA G E HOSPITAL OUMAN T HE R TH U H M U PY OF THESSALONIKI RINO DRO O S G. GENNIMATAS NAVA OREIOU IPEIROU DO SSAN ELENIKOU A A DIMITRION M A K I U IO KYR SQ. GKRATZ LYMP GKRATZIO RIGAS FERAIOS O IAK U ON O LOU LA D U O E U O P K U KAFKASOU KA TOM ZALONGO MA ENO ROU D U M N R T A A IO SO EIO ARCHAIOTI KASS TO OR NI N S OPO U NI PANAKALLITHEA AME ITRIO GIAS KIT TOU DEX IAS DIM RO FANERO U AIS MOUSHOUNTI AGIOS STYLIANOS ONID US MENIS AM AGIO U SQ. OU YN OUZO TA DELM EOS U FANEROMENI POU KYPRION PANASYNTRIVANIOU TYROLOI IPPO MODI NNI LYM IL TH GIA SQ. F O IA S AL AGONISTON YPAPANTI DE U LA AKRYG ASTI TYROLOIS IAS O IO M B L R EM R R A IOU SQ. IT K K APOLL ARCHAIAS ONIADO U DIM AGORAS S IO. IVA AN AG. AGIO HAIL N SQ. G ATHANASIOS D MIC

NGEL KARAVA

1 AGHİ DODEKA APOSTOLİ (ONİKİ HAVARİLER) Şehrin en eski kiliselerinden biri olup, Patrik 1. Nifonas’ın desteği ile 1310-1314 döneminde inşa edilmiştir. Kilisenin ana binası Meryem Ana’ya adanmış bir manastırdır. Bu durum Meryem Ana ile sahibinin duvar resminden ve Meryem Ana’nın hayatından konular işleyen pasaj resimlerinden anlaşılmaktadır. Bugün ana bina dışında, manastır grubundan, güneybatı kısmındaki sütun ile kuzeybatı kısmındaki sarnıç korunmaktadır. Üç tarafında narteks ve avlu olan, son derece uyumlu orantılara sahip, karma, dört sütunlu, haç şeklinde bir

5. yüzyılın ikinci yarısında Roma hamamlarının yerine inşa edilmiş olup, Meryem Ana’ya adanmıştır. Üç koridorlu, ahşap çatılı bazilikadır; 2

Kubbeli ve galerili, geçişli haç şeklindeki tapınak türüne aittir. 1623 yılına kadar anakent kilisesi olarak faaliyet göstermiş, 1523 yılında camiye dönüştürülmüş ve 1912’den sonra tekrar Hıristiyanlık ibadetine tahsis edilmiştir. Sütun başlık3

1. Gezi:

3 AHİROPİİTOS

UNESCO BİZANS ANITLARI

narteksi ve galerisi bulunmaktadır. Orta bölüm yanlarda, Teodosyus sütun başlıkları ve mermer revaklarla ayrılır ki, merkezi koridorun zemini de bu malzemeden inşa edilmiştir. Korunan mozaik dekor 5. yüzyıla, güney koridordaki duvar resimleri ise 13. yüzyıla aittir. Şehrin Osmanlılar tarafından ele geçirilmesinden 2 PANAGİA HALKEON (BAKIRCILAR sonra, camiye dönüştürülen ilk MERYEM ANASI) kilise olmuştur. 1922-1923 döneminde Anadolu’dan gelen Mahkemeler Meydanı’nın gügöçmenlere barınak sağlamış neybatı kısmında bulunmaktaolup, 1939 yılında yeniden dır. 1128 İfaistos veya Kaveiros Hıristiyan ibadetine tahsis antik tapınağının yerine inşa edilmiştir. edilmiştir. “İstanbul Ekolü” mimarisinin iyi bir örneğidir 4 AYA SOFİA ve bakırcılar (bakır ustaları) bölgesinde bulunmasından 7. yüzyılda, İstanbul’daki Aya dolayı bu adı almıştır. NartekSofia’nın bir inşaat kopyası sin üstündeki kat binanın özel olarak, 5. yüzyıla ait bir bazikarakteristiğidir. 1430 yılında likanın harabeleri üzerine inşa Kazancılar Camisi adını alarak edilmiştir ve bütün ortodoks müslüman ibadet yerine dödünyasının en önemli ilk Hınüştürülmüştür. ristiyanlık eserlerinden biridir. tapınaktır. Osmanlı döneminde camiye dönüştürülünce, paleolog sanatının en önemli örnekli sayılan ve 14. yüzyıl başlarına ait duvar resimleri ve mozaikler harçla kapatılmış, güneybatı kısmına ise minare eklenmiştir.

UNESCO BİZANS ANITLARI

1. Gezi:

ları (daha eski kiliseden kalma olup) 5. – 6. yüzyıllara aittir. Ayrıca muhteşem mozaikler, özellikle Hz. İsa’nın göğe yükselişini gösteren kubbe ve 8. ila 11. yüzyıllar arasında muhtelif zamanlarda yapılan duvar resimleri görülmeye değerdir. Kilisenin güney kısmında ve yemyeşil bir avluda Agios Ioannis Prodromos Kilisesi (1940) bulunmaktadır. Buradan ilk Hıristiyanlık dönemine ait olan ve Roma hamamı kalıntıları üzerine inşa edilen Aya Sofia vaftizhanesine (yer altı mezarlığına) gidilir.

5 NAOS METAMORFOSEOS SOTIROS Egnatia Odos’ta (bkz. s.34), hemen hemen Kamara (bkz. s.37) ile Galerios Sarayı (bkz. s.28) arasında bulunmaktadır. Muhtelemen 1340 yılında inşa edilmiştir ve Bizans kilise yapısına ve özellikle Makedonya yapısına geçiş aşamasının karakteristik bir örneğidir. Kubbedeki göğe yükselme, Havariler ve Kutsal Ayin görüntüleri çok ilgi çekmektedir.

4. Metamorfoseos Sotiros Kilisesi. 5. Etkileyici Rotonda (Agios Georgios). 6. Şehrin koruyucusu Agios Dimitrios’un Bizans kilisesi.

6 ROTONTA Bu etkileyici daire şeklindeki yapı, Galerios’un zafer kemeriyle (Kamara, bkz. s.37) Galerios Sarayını (bkz. s.28) bağlayan eksende bulunmaktadır. Çapı 24,5 metredir, 30 metrelik devasa kubbesi ise M.S. 306’da Galerios tarafından, muhtemelen Zeus veya Kaveiros’un tapınağı veya kabiri olarak inşa ettirilmiş, ancak 5. yüzyılda Aghi Asomati’ye ithafen Hıristiyan ibadet yerine dönüştürülmüştür. Korunan enfes mozaiklerin (5. yüzyıl) temalarının zenginliği, fizyokratik yorumu, renklerinin çeşitliliği ve altın ile gümüş mozaiklerin parlaklığı etkileyicidir. 1591 yılında, günümüze kadar korunan görkemli minare eklenerek, camiye dönüştürülmüştür. Rotonta’nın etrafındaki meydanda, anıtın da adını aldığı küçük Agios Georgios Kilisesi ile birlikte birçok kafe ve bar bulunmaktadır. Ayrıca, yan tarafta bulunan Melenikou Sokağı’nda şehrin doğu duvarının bölümleri korunmaktadır. 5

8 AGİOS DİMİTRİOS Şehrin en çok bilinen Bizans kilisesidir, zira Agios Dimitrios Selanik şehrinin koruyucu azizidir. 7. yüzyılda, daha eskiden varolan 5. yüzyıla ait bir bazilikanın harabeleri üzerine inşa edilmiş, 1493 yılında ise

olmuş, ancak restore edilmiş ve 1948 yılında yeniden faaliyete başlamıştır. Çapraz koridorlu, beş bölmeli olan bazilikanın, galerisi ile narteksi vardır. Oymalı iç dekorasyonu 5. yüzyılın bazilikasından ve başka binalardan gelmektedir ve bu nedenle de ilginç bir çeşitlilik sergiler. Ayrıca sütun başlıkları da (5. ve 6. yüzyıllar) oldukça büyük ilgi toplamaktadır. Batı kısmında bulunan mozaikler 5. yüzyıla aittir, tapınağın etrafındaki mozaikler ise daha yenidir. Azizin, piskopos ile mutasarrıf arasında, çocuklarla görüntülendiği mozaikler dikkat çekicidir. Bodrum katında, önceden Roma hamamlarının olduğu noktada, Agios Dimitrios’un M.S. 303 veya 305’de şehit düştüğü Kript bulunmaktadır. 5. yüzyılda kilise inşa edildiğinde, hamamlar ayazmaya ve özel ibadet mekânına dönüştürülmüştür. 1988’den bu yana, kültürel etkinliklerin gerçekleştirildiği bir sergi alanı (heykeller, sütun başlıkları, parapetler, çömlekler) olarak kullanılmaktadır. 6

1. Gezi:

Iasonidou Sokağı’nda Rotonta’ya çok yakın mesafede bulunmaktadır. Bazı araştırmacılara göre, Selanik metropoliti İakovos’un (1295-1314) inşa ettirdiği İsaak Manastırı veya Theotokou Perivleptou manastırıyla özdeşleştirilir. Haç şeklinde ve dört sütunlu bir tapınaktır. Tapınağın kubbesi ve dış geçidi vardır ve bunlardan günümüze kadar korunmuş olan doğudaki kenarları kır kiliselerine dönüşmüşlerdir. Osmanlı döneminde İsakiye Camisi adını alarak camiye dönüştürülmüştür. Duvar resimlerinden azizlerin ve başpapazların imajları ile 13. – 14. yüzyıllara ait Meryem Ana görüntüsü korunmuştur.

UNESCO BİZANS ANITLARI

7 AGİOS PANTELEİMO- camiye dönüştürülmüştür. 1917 yılındaki yangında kül NAS

UNESCO BİZANS ANITLARI

1. Gezi:

9 AGİA EKATERİNİ KİLİSESİ

Balat demesi ve kiliseyi Eski Saray Camii olarak adlandırmasından da anlaşılmaktadır. Yukarı Şehrin aynı adlı semtiDört sütunlu çapraz formdanin merkezinde bulunan, 14. dır, kubbesi vardır ve Aynaroz yüzyıla ait bizans kilisesi (bkz. manastır mimarisinden etkiler s.42). Dört sütunlu, çapraz taşımaktadır. Merkezi kubbeyi karma bir bina olan kilisenin, granitten sütunlar taşımaktadır beş kubbesi ile perimetrik ki, bunlar haç şekli oluştursaçağı vardır. Dış cephedemaktadır. Temel bina ise iki niş ki seramik dekorasyon ile ilavesiyle genişlemektedir, batı inşaatla aynı döneme ait olan kısımda ise dikdörtgen narteks ve aziz görüntüleri, İncil’den ile üzerinde küçük kubbeler sahneler, Hz. İsa’nın mucizevardır. Duvar resimleri (14. lerini vs. görüntüleyen enfes yüzyıl) aziz görüntüleri ile Hz. duvar resimleri dikkat çekicidir. İsa’nın hayatı ve mucizelerinOsmanlı döneminde, kilise den sahneler görüntülemekcamiye dönüştürülünce (Yakup tedir. Olympiada ve Amfilohia Paşa Cami) bu duvar resimleri Sokakları köşesinde bir Oskapatılmış, ancak 1947-1951 döneminde yenileme çalışma- manlı Çeşmesi daha günümüze kadar korunmaktadır. ları esnasında yeniden ortaya çıkarılmıştır.

10 PROFİTİS İLİAS KİLİSESİ Bu görkemli kilise (13. yüzyıl sonları – 14. yüzyıl ortaları) Yukarı Şehrin eteklerinde Olympiada Caddesi’ne hâkim bir konumdadır. (bkz. s.42) Nea Moni veya Akapniou Manastırının ana bölümü olduğu tahmin edilmektedir. Bizans Sarayları bölgesinde bulunmaktaydı ve bu durum, Osmanlıların buraya

7. Profitis İlias Kilisesi. 8. Yukarı (Eski) Şehrin “merkezinde” yer alan Vlatadon Manastırı.

11 BİZANS HAMAMI (KULE KAFE)

Romfei Meydanı’nda (bkz. s.43) Yukarı Şehirde bulunmaktadır ve korunan tek Bizans hamamıdır. Tuğladan inşa edilen, kubbeli bir bina olup, 13. yüzyılda inşa edilmiş ve 1940 yılına kadar çalışmıştır. Osmanlı döneminde Kule Hamamı adını almış ve çifte hamama (erkek ve kadın hamamı) dönüştürülmüştür.

1. Gezi:

UNESCO BİZANS ANITLARI

morfoseos tou Sotira (Kurtarıcının Dönüşümü) yortusunda kutlanır. Kilisenin ana bölümü Moni Latomou (Latomo çapraz şeklinde bizans üslubu Manastırı) büyük arkeolojik ve tapınak tipine sahiptir, kubbesi tarihi öneme sahiptir, zira ilk duvarlara ve iki kolona daçapraz ve kubbeli tapınak öryanmaktadır, ancak sütunlara neğidir. İnşası 5. veya 6. yüzdayanmaz. Etrafında saçak ile yıla dayanmaktadır ve Bizans iki kır kilisesi vardır. 1360imparatoru Maximilianos’un 1380 döneminde duvarları bokızı olan ve Hıristiyan olarak yanmıştır. 17. yüzyıla ait olan vaftiz edilen Theodora taraikonalar bölümü ise özellikle fından inşa edildiği tahmin ilgi çekicidir. Şehre doğru baedilmektedir. 1921 yılında kan enfes manzaralı büyük bir Osios David adını almıştır. Tabahçe ve küçük bir tavuskuşu vandaki Ezekiel’in Rüyası adlı resim (manastırın inşa edildiği çiftliği ile çevrilidir. Daha yeni olan Misiroglio Kütüphadöneme aittir) çok ilgi çekinesi, Papazlık Çalışmaları cidir. Bununla beraber daha Patrikhane Kurumu (1968), sonraları, 12. , 13. ve 14. Aynaroz’un resimli el yazmayüzyıllara ait olan, Komninos larını inceleme mekânı, kitapçı dönemi resimleri de ilginçtir. ve satış mağazası binaları Bunun yanısıra, tapınak 16. yüzyılda camiye dönüştürüldü- burada bulunur. ğünde inşa edilen minare de günümüze kadar korunmuştur. 14 AGİOS NİKOLAOS Küçük otantik avlusu şehre ORFANOS KİLİSESİ ve Thermaiko körfezine karşı sonsuz bir manzara sunar. 1310-1320 döneminde Vlatadon Manastırının eklentisi olarak inşa edilmiştir ve 13 MONİ VLATADON bir kilisenin ana bölümüdür. Aynı alanda daha önceleri bir Şehrin faaliyette olan tek Bizans manastırıdır. 14. yüzyılda yetimhane faaliyet göstermiştir ve “Orfanos” (Yetim) adı Vlati (veya Vlateus) rahipleri muhtemelen oradan alınmıştır. tarafından kurulmuştur. Hz. Tek odalı ve ahşap çatılı bir İsa’ya adanmıştır ve Meta-

12 OSİOS DAVİD (MONİ LATOMOU)

UNESCO BİZANS ANITLARI

1. Gezi: 14

manastır olup, kapalı “U” şeklinde bir saçakla çevrilidir. 14. yüzyıla ait şaheser niteliğinde duvar resimleri içerir. Çeşitli dini sahneler, dini ayinlerden görüntüler ve aziz resimlerini yansıtan bu duvar resimleri Selanik genelinde en iyi korunan resim topluluklarından biridir. Yemyeşil ve huzurlu bir bahçe ile çevrilidir.

15 SURLAR Selanik Kassandros tarafından kurulduktan hemen sonra surlarla çevrilmiştir, yaklaşık M.S. 390’da ise 1. Theodosios tarafından büyük ölçekli müdahaleler gerçekleştirilmiştir. Bizans döneminde liman (güneybatı kısmında) inşa edilmiştir, ayrıca Akropolis duvarı yapılmıştır (bkz. s.44). Venedik hâkimiyeti esnasında (15. yüzyıl ilk yarısı), Osmanlı tehlikesi nedeniyle güçlendirme çabaları olmuştur ve bu nedenle bazı araştırmacılar Trigonio Kulesinin (bkz. s.45) ve Beyaz Kule’nin inşasını (bkz. 9

9. Selaniğin doğu surlarından bir görünüm.

s.24) o döneme dayandırırlar. Sonraki yüzyıllarda Osmanlılar surların çeşitli noktalarında güçlendirme çalışmaları yapmışlardır. Surlardaki yazılarda, asırlar boyunca gerçekleşen müdahaleler ve restorasyonlar görülebilir. Surlar yamuk şeklinde olup, batıda Vardar Kulesi (bkz. s.59), doğuda ise Beyaz Kule (bkz. s.24) ile sonlanmaktadır ve toplam 7 km’dir. 1870’den sonra düzlük bölgelerin ıslah edilmesi ve şehrin genişlemesi amacıyla, deniz kenarındaki surların ve devamında batı ve doğu surlarının yıkımına başlanmıştır. Günümüzde (özellikle Yukarı Şehirde, bkz. s.42) 3 km. uzunluğundaki bir kısım korunmuştur ve 8.30m ile 10.50 m arasındaki yüksekliği ile özel arkeolojik ve kültürel değere sahip olan görkemli bir eser oluşturmaktadır. Not: Şehirdeki Bizans sanatı hakkında kapsamlı bir fikir sahibi olmak için, Bizans Kültür Müzesini ziyaret etmeyi ihmal etmeyiniz (bkz. s.26 ve s.71).

LAR

NIKIFORO

FANARIOTON SQ. KA

RMA NOU N GE

ATRO

TSA TOS I

I OA KEI M

PAT R.

PALA ION P

ISAVR

A FOK

OUGKO

I AG. NAVARINOU KONSTANTINOU SQ.

NIKIS

4.1

2. gezi:

TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ 1 ARİSTOTELOUS MEYDANI Günün her saati seslerle dolu bu meydan, Selanik’in merkezi meydanı, Yunanistan’ın da en büyük ve en etkileyici meydanlarından biridir. Hébrard komisyonu planının 1917 yangını sonrasında uygulanan nadir kısımlardan biridir, ancak nihai şekline 1960’lı yılların başlarında kavuşmuştur. Thermaiko körfezine ve Olympos dağına nazır muhteşem manzaraya sahip, 100 m “açıklığı” olan, deniz kenarında bulunan bir meydandır. Anıtsal mimariye sahiptir; binaların ön cephelerinde sütunlar, kemerler ve revaklar olup, şehrin Bizans geleneği ile iki dünya savaşı arası

dönemin Avrupa motiflerini kombine etmektedir. Meydanın sınırlarını iki “ikiz” kavisli bina belirlemektedir: batı tarafında EOT mimarları tarafından inşa edilen “Electra Palace” (1960’lı yılların sonu), doğu tarafında ise 1950’li yılların sonuna kadar kademeli olarak inşa edilen (Z. Mose’nin tasarımları) ve Selanik Sinema Festivalinin merkezi olan “Olympion” dur (bkz. s.108). GÖRÜLECEK YERLER: 1.1

Aristotelous Caddesi.

Yaya yoluna dönüştürülmüş anıtsal bir bulvar olup, Egnatia Caddesi’ne kadar uzanmaktadır (bkz. s.34) ve Hébrard’ın planı-

IKIS A IKIS ETAIR ETHN FI L

LOU

KID O N

AG. ANTONIOS

ROMIO

. NAVM LIMNOU

OU SVOL

MORKENTAOU

SIKOU

VOGAT

LASSA

6.8 OLEOS P O R MIT PROXO.1.2 ILA KOR M

HA MIC

ELI

IO.

IPPOD

PANASYNTRIVANI GIA SQ. YPAPANTI D

YRNIS CHR. SM SIF MITR. IO

U IKTINO

6.7

NARI GOU

TATI I AKAK PRAS

NIKIS

NOU

N KIDO

1.1

STAVR

U ARCHO PLOUT

ELEFTHERIAS SQ. 3

U ELAO MEN

AKI

3.1

MODI NNI YGIA A M KR

AG. ATHANASIOS

AGIA THEODORA

ENOUS DIMOSTH

6.4

OTH KALAP

NID

VOTSI

AXIOU PANGAIOU

URIOTI AVEROF

KOUNTO

6.6

SKI TSIMI

6.5

ASO

U RITSIO AG. SOFIAS SQ.

LOUS

I OUN KAT PTOU Y AIG

VAIOU PINDOU 5 DOXIS

SOU

KARATA

6.2

EMPORIOU 6.3 SQ. 6.1

SALAMIN

CHAPSA

U MPIOTI AMAN

7.1 LEIOU

7.4 . IRAK VAS

7.5

NIS

ERMO

INON KOMN

U LIPPO

KAST 7.2

T OT E

OUZO

DELM

NO U BALA

I ANID

ORPH

IDI

VALA

A RIS

7.3

ORIT

ARCHAIAS AGORAS SQ.

OU 7.2 SOLOM VLALI U O ASKIT

ONID

KEON

ANTIG

NOU

TINIA

IOUS

OSIOU AMVR N EMAIO PTOL

OLA

KARB

CHAL

KI ZALI

R SYNG

UTSOU

SOUR

ALI

T KRYS

OLY

U ADIO . GEN MITR

KYPRION AGONISTON SQ.

I MITR

U MPO

NOS

AGIO

NTON

2. gezi: TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ

na göre, şehrin siyasi merkezi (Mahkemeler Meydanı, bkz. s.34) ile Kassandrou Caddesi’ni Aristotelous Meydanı ve denizle birleştirecektir. Cadde boyunca binalarda sütunlar ve revaklardan oluşan görkemli görünümler hâkimdir ve bürolar, kütüphaneler, mağazalar, oteller, devlet daireleri, ikametgâhlar vs. bulunmaktadır. Ermou Caddesi’yle kesişen köşesinde Agia Theodora Kilisesi bulunmaktadır (1937, eski manastırın yerine kuruludur) ve erkek manastırı olarak faaliyet göstermektedir, kuzey ucunda ise Aristotelous Üst Meydanı bulunmaktadır. 1.2 Alışveriş Caddeleri (bkz. s.27)

2 NİKİS CADDESİ Batıda limandan doğuda Beyaz Kule’ye kadar (bkz. s.24) uzanmaktadır ve Eski Sahil olarak da bilinir. 1882 yılında, Osmanlılar tarafından şehrin genel modernizasyonu kapsamında, sahil surlarının yıkımından sonra açılmıştır. Onlarca yıl, rıhtım boyunca

10. Arka planda Beyaz Kule’nin yer aldığı, çoğunlukla kalabalık Nikis Bulvarı.

ticaret ve savaş gemileri, balıkçı tekneleri ve özel tekneler demir atmıştır. Bugün Selanik’in en karakteristik noktalarından biridir ve gün boyunca binlerce mukim ile turisti ağırlar. Bir tarafı kafeler ve küçük barlarla doludur, deniz kenarındaki geniş kaldırım ise yürüyüş yapanlar, bisikletliler, sokak sanatçıları ve seyyar satıcılarla dolup taşmaktadır. Modern apartmanlar arasında şehrin en önemli binalarından bazıları bulunmaktadır: Özgürlük Meydanı’ndan sonra, bir zamanlar meşhur “Olympos – Naousa” restoranını barındıran üç katlı ‘30’lu yılların konağı, Aristotelous Meydanı, Kar. Deal Caddesi köşesindeki Koniordou Sarayı, Vogatsiko Caddesi köşesinde bulunan Mandalideio (1931) ve Eksarhopoulos Sarayları (1935), Kar. Deal ile Agia Sofia caddeleri arasında olan ve uzun yıllar boyunca Tottis kahvehanesinin bulunduğu ‘30’lu yılların Tyroloi Sarayı, 63 numarada üç katlı Selanik Kulübü binası (1926), ayrıca Selanik Devlet Orkestrasının merkezi olan 73 numaradaki eski “Pallas” sinema-tiyatrosu (vs).

Limana yakın bir yerdedir ve günümüzde açık otopark olarak kullanılmaktadır. Alman kuvvetleri burada 1943’de şehrin yaklaşık 50.000 Yahudi nüfusunu toplamış ve toplama kamplarına göndermişlerdir. Bu nedenle meydanın güneydoğu tarafına 1997 yılında Selanik Yahudileri Soykırım Anıtı yerleştirilmiştir (Heykeltaş N. Glid’in eseri). Mitropoleos ile I. Dragoumi caddelerinin köşesinde Ethniki Bank – Yunan Merkez Bankası (1928) ile İoniki – Laiki Bank (bugün Alpha Bank, 1929)’ın barındığı görkemli binalar bulunmaktadır. Her iki bina da geç neoklasik ve 1930’lu yılların eklektizmini dış görünüşlerinde yansıtmaktadırlar. GÖRÜLECEK YERLER: 3.1

Kalapothaki Caddesi.

Ladadika’dan Dimosthenous Caddesi’ne kadar uzanır. Büyük bir kısmı yaya yoluna dönüştürülmüştür. Burada çok ilginç neoklasik ve Bauhaus binalar bulunmaktadır ve bu binalarda popüler kafeler, restoran-barlar ve küçük oteller faaliyet

Stein Sarayı bulunmaktadır. Bina 1908 yılında inşa edilmiştir, mağazalar zinciri barındırmaktadır ve 1917 yangınından kurtulan çok az binadan biridir. Tepesindeki cam küre dikkat çekmektedir, Eleftherias Meydanı’nın referans noktasıdır. Ayrıca yandaki Komninon Caddesi’nde “Luxemburg” oteliyle Mitropoleos köşesindeki “Turist” ve “Excelsior” otellerinin eklektik binaları incelenmeye değerdir.

4 LİMAN Ülkenin ve güneydoğu Akdeniz’in en büyük limanlarından biri olup, canlı ticaret ve yolcu trafiğine sahiptir. Burada, Büyük Konstantin, şehirde geçirdiği kısa dönem (M.S. 322-323) esnasında şehrin ilk yapay limanını inşa etmiştir ve bu liman daha sonra, özellikle Osmanlı döneminde doldurulmuştur. Limanın 1. Rıhtımı 19. yüzyıl sonlarında inşa edilmeye başlanmıştır, 1910 yılında ise dönemin mükemmel sınaî mimarisinin örnekleri olan altı depo inşa edilmiştir. 1997

2. gezi: TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ

3 ELEFTHERİAS MEYDANI göstermektedir. El. Venizelou Caddesi ile kesiştiği noktada

2. gezi: TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ 18

yılında Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri nedeniyle bu depoların beşi restore edilmiş ve yeniden kullanılmıştır. 1 ve D isimli depolar Selanik Uluslararası Sinema Festivaline tahsis edilmiştir (festival hakkında bkz. s.108), A isimli depoda Sinema Müzesi ile Selanik Fotoğraf Müzesi barınmaktadır (müzelerin sergileri hakkında bkz. s.77-78), B1’de Selanik Modern Sanat Merkezi bulunur (bkz. s.75), C ise restoranbar olarak faaliyet göstermektedir. Yürüyüş veya dinlenme için en popüler mekânlardan biridir, aynı zamanda şehrin sahil cephesine doğru muhteşem bir manzara sunar. GÖRÜLECEK YERLER: 4.1 Gümrük (Yolcu İstasyonu): Bu etkileyici saray, 200 metre uzunluğunda olup, 1910 yılında mühendis El Modiano’nun tasarımlarına dayanarak inşa edilmiştir ve morfolojisi 20. yüzyıl başlarının Fransız mimarisinden etkilenmiştir. 1987 yılından beri şehir limanının yolcu istasyonu olarak faaliyet göstermektedir.

11. Ladadika’da karakteristik bir sokak. 12. Limanda, yolcu istasyonu binası (eski gümrük). 13. Şehrin geleneksel ticaret merkezinin “kalbinde” inşa edilmiş olan Agios Minas Kilisesi.

5 LADADİKA Merkezde 1917 yangınından kurtulan çok az bölgeden biridir. 16. yüzyılda, Osmanlılar Bizans’ın yapay limanını doldurduğunda oluşturulmuştur, eskiden “Frenk Mahallesi”ne kadar ulaşmakta idi (bkz. s.22) ve yıkılıncaya kadar şehrin batı surlarının dışında bulunmuştur. Limana yakın konumuyla, toptan ticaret bölgesi olup o dönemde bu bölgede aktarlar bulunmaktaydı. 1917 sonrasında ise burada özellikle yağ depoları bulunmaktadır. Sokakların planı 19. yüzyıl sonlarından beri aynı kalmıştır, çoğu bina ise – özellikle 19. yüzyılın ikinci yarısından sonrakiler – iki katlıdır, sanayi tuğlasından ve ahşaptan inşa edilmiştir, ancak bunlardan birçoğu daha sonra yol açma veya genişletme çalışmalarından dolayı yıkılmıştır. 2. Dünya Savaşından sonra, bölge kademeli olarak değer kaybetmiştir, ancak 1985 yılında tarihi alan olarak ilan edilmiş, bölgedeki binalar sit alanı kapsamına girmiştir. 1990’lı yılların başlarından itibaren yapılan restorasyonlar ise bu bölgeyi, 12

6 TSİMİSKİ CADDESİ Şehrin merkezindeki en temel ve yoğun caddelerden biridir. Selanik Chanth Meydanı ile (bkz. s.26) Ladadika’yı birleştirmektedir. 1917 yangınından sonra tamamen açılmıştır ve savaştan sonra ise şehrin ana ticari eksenine dönüşmüştür, zira Selanik şehrinin en meşhur alışveriş mağazaları, şirket ofisleri ve temsilcilikleri, ayrıca

birçok popüler kafe ve bar bu caddede toplanmaktadır. GÖRÜLECEK YERLER: 6.1

Kazes Sarayı.

Ethniki Bank – Yunan Merkez Bankası binasının karşısında, I. Dragoumi Sokağı’nın köşesinde bulunmaktadır (bkz. s.17). 1924 yılında Xen. Paionidis’in planlarına uyularak inşa edilmiştir ve bugün içerisinde mağazalar ve ofisler barındırmaktadır. I. Dragoumi’nin karşı tarafında, eğimli balkonları olan ve koruma altında bir bina daha (1925 yılından kalma) bulunmaktadır. 6.2

Agios Minas Kilisesi.

Çarşının merkezinde, ilk Hıristiyanlık çağından kalan bazilikanın yerine inşa edilmiştir ki bu bazilikadan sadece tapınağın yarı dairesel nişi ve minberi korunmuştur. 1806’dan beri iki kez yanmış ve bugünkü şeklini, üç bölmeli Bizans sonrası bazilikası olarak 1852 yılında almıştır. Barok, rokoko ve neoklasizm’den etkiler taşıyan iç dekorasyonu özellikle ilgi çekmektedir. 13

2. gezi: TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ

çok sayıda restoran, bar, canlı Yunan müziği çalan mekânlar ve kafelerin bulunduğu, şehrin temel eğlence merkezlerinden birine dönüştürmüştür. Gezintiye başlamanız için merkezi nokta Morihovou Meydanı’dır, ayrıca Petrakaki Meydanı da ilgi çekicidir ki burada Osmanlı Postanesi Sarayı (günümüzde otel olarak işlev görmektedir) bulunmaktadır. Bunlarla beraber, Aigyptou, Katouni, Lykourgou ve iki eski hanın bulunduğu Edessis (Emporiou veya Ano Ladadika Meydanı’nda, Tsimiski Caddesi’nden sonra) görülmeye değerdir. Ayrıca, limana doğru olan binaların cephelerinde hala 1917 yangınından kalma duman izleri bulunmaktadır.

2. gezi: TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ 20

14 & 15. Modiano Pasajında (solda) çok sayıda gıda dükkânı yer almaktadır (sağda). 16. Venizelos caddesindeki eklektistik bina. 17. Bedesten’de faaliyet gösteren karakteristik küçük dükkânlardan biri.

Selanik Yahudi Müzesi. bölgesinde kurulmuştur ve buraya kısa bir süre sonra 1904 yılına ait, sit alanı İber yarımadasından sürülen dâhilinde olan ve Yahudi mülYahudiler yerleşmiştir. Hamam, kiyetinde (V. Pozelli) bulunan, her iki cinsiyet tarafından da 1917 yangınından kurtulan kullanılacak şekilde tasarlanbir binada barınmaktadır. Bir mıştır ve tipik üçlü düzeneğe zamanlar alışveriş hanı olan (soğuk, ılık ve sıcak su) sahiptir. bina, zaman zaman bankalara Duvarların, Bizans’ın emaye ve şehrin Yahudi gazetesinin sisteminin taklidi olması ve ofislerine ev sahipliği yapmışiç dekorasyonda sıva harcının tır (müzenin sergileri için bkz. kullanımı dikkat çekmektedir. s.73). Bölgede var olan seyyar çiçekçilerden dolayı “Louloudadika” 6.4 Venizelou Caddesi. (Çiçekçiler) olarak da bilinir. 1867 yılından beri Eleftherias Meydanı’nı İdare Binası ile 6.6 Ticaret ve Sanayi birleştiren (bkz. s.39), kalabalık Odası (Tsimiski 29). bir caddedir. Çarşı ve bütün yol 1930 yılında inşa edilen ve boyunca, Egnatia Caddesi’ne 2003 yılında komple restore kadar birçok ilginç binaya ev edilen etkileyici bir neoklasahipliği yapar (bkz. s.34). sik saray. Karşısında Hirsch Tsimiski Caddesi’yle kesiştiği noktanın kuzey tarafında, 1925 Sarayı (Pasajı) bulunmaktadır (Totti Pasajı olarak da bilinir). yılında mühendis I. Playber Günümüzde ticaret merkezine tarafından inşa edilen, müdönüşmüştür (Mitropoleos kemmel bir eklektizm örneği olan Gatenio-Florentin sarayı Caddesi’nden girişi vardır). bulunmaktadır. Zemin ve üç 6.7 Avusturya Tekeli kata sahiptir ve üç ayrı sokağa Tütün Depoları. çıkışı vardır. 1926 yılına ait iki art deco 6.5 Pazar-ı Kebir Hamamı bina (şehrin tütün depoları (Yahudi Hamamı). hakkında bkz. ayrıca s.62). 1995-1997 döneminde, 16. yüzyıl başlarında Pazar 6.3

6.8

Karolos Deal Sarayları.

İki caddenin kesiştiği yerde, 20. yüzyılın ilk yıllarına ait, katlarında mağazalar ve ofisler olan etkileyici ve incelenmeye değer binalar bulunmaktadır.

7 GELENEKSEL ÇARŞILAR Aristotelous Caddesi’nin batısındaki ve Egnatia Caddesi’nin güneyindeki bölgede şehrin geleneksel çarşısı bulunmaktadır. Burada birçok küçük mağaza ve organize çarşılarla pasajlar vardır ve bunların çoğu Osmanlı döneminden kalmadır. Bugün bu çarşılara hem yerliler hem ziyaretçiler akın eder ve burada gıdadan baharata, kumaştan mücevhere kadar her çeşit ürünü ve hatta küçük butikler, lokantalar, uzo meyhaneleri ve kahvehaneleri bulabilirsiniz. 16

GÖRÜLECEK YERLER: 7.1

Modiano Çarşısı.

1922 yılında mühendis E. Modiano tarafından inşa edilmiştir ve adını da ondan almıştır. Cam çatıya sahip dikdörtgen bir bina olup, üç pasajında yaklaşık 140 tane gıda mağazasına ev sahipliği yapmaktadır. Burada seçkin geleneksel ürünler bulabilirsiniz, ayrıca içinde ve civarında hizmet veren restoranlar da oldukça popülerdir. 7.2 Vlali – Kapani ve Athonos – Vatikioti Çarşıları.

Ernest Hebrard tarafından tasarlanmıştır. Aristotelous Caddesi’yle dikey olarak çakışırlar ve bu caddeye özel geçitlerden ulaşılır. Zemin katlarında çarşıya sahip iki katlı alışveriş binalarının toplamıdır. Vlali-Kapani çarşısı Aristotelous’un batı kısmında, Osmanlı döneminde “Unkapanı” alışveriş çarşısının bulunduğu mevkiidedir. Burada özellikle gıda ve baharat çarşısı vardır. Küçük Vlali Meydanı’nda ise kahvehaneler ve geleneksel restoranlar bulabilirsiniz. Spandoni, Ermou ve Venizelou caddelerinin köşesinde, 17

2. gezi: TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ

ticaret merkezine dönüştürülmek için (“Plateia”) tamamıyla restore edilmiştir ve sadece dış cepheleri korunmuştur. Bugün, merkezi açıkhava alanının etrafında bulunan mağazalar, sinema salonları, kafe ve restoranlar barındırmaktadır.

2. gezi: TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ 22

Mayıs 1963’deki Milletvekili Gr. Lamprakis cinayetini hatırlatan anıt inşa edilmiştir. Athonos Meydanı ile birlikte Aristotelous’un doğu kısmına uzanan Vatikioti çarşısında, özellikle bahçe meyve ürünleri, baharat, ötücü kuşlar, ambalaj ürünleri ve ayakkabı dükkânları faaliyet göstermektedir. Athonos Meydanı’nda da ahşap ve hasır sandalye atölyeleri ile birçok lokanta ve uzo meyhanesi hizmet sunmaktadır. 7.3

Solomou ve Venizelou caddelerinin köşesinde bulunmaktadır. Dört girişi ve altı adet kurşunla kaplı kubbesi olan dikdörtgen bir yapıdır ve bu kubbelerde bütün ustaların isimleri kazılıdır. 15. yüzyıl sonları – 16. yüzyıl başlarında kumaş çarşısı (bedesten) ve değerli taş pazarı olarak inşa edilmiştir. İnşa edildiği dönemde 24 saat boyunca korunmakta idi. Günümüzde genel hatlarıyla özel karakterini korumaktadır, zira iç kısmında ve dış tarafında, çoğu kumaş veya mücevher satan 110’un üzerinde mağaza faaliyet göstermektedir. 18

18. Borsa Meydanı’ndaki Malakopi Pasajı binası. 19. Athonos meydanında çok sayıda popüler taverna yer almaktadır. 20. Selanik’in geleneksel çarşılarında, mükemmel kalitede gıda, sebze ve meyve bulabilirsiniz. 21. Bedesten yakınında, etkileyici 20. yüzyıl binası.

Bedesten.

7.4

“Saul” pasajı.

İnşası 1881’de (V. Pozelli’nin tasarımları ile) tamamlanmıştır, 1917 yangınında bir kısmı yandıktan sonra, 1929’da (K. Modiano’nun tasarımıyla) yeniden inşa edilmiştir. Rönesans ile art deco öğelerini birleştirir. İlk başlarda Saul Modiano’nun bankacılık şirketini ve birçok mağazayı konuk etmekteyken, günümüzde ağırlıklı olarak eğlence mekânları faaliyet göstermektedir. 7.5 Vas. Irakleiou – Frangon Caddesi.

13. yüzyıl sonrasında buraya yerleşen birçok Latinden dolayı “Frenk Mahallesi” olarak adlandırılan, bölgenin merkezi sokağıdır. Aslında Aristotelous Caddesi’nden başlar ve Mahkemeler bölgesinde son bulur (bkz. s.59). Eskiden burada bankalar, yabancı firmaların temsilcilikleri ve oteller bulunmaktayken, günümüzde yan sokaklarla beraber, tamamen ticari bir bölgeye dönüşmüştür ve aynı zamanda eğlence çekim yeri haline gelmiştir; çünkü hemen yanındaki Valaoritou Sokağı ve civar sokakların-

da (Syngrou, Vilara, vs.) son yıllarda birçok kafe, bar ve restoran faaliyet göstermektedir. Syngrou Caddesi’nde, rönesans ritmindeki Malakopi Pasajı binasıyla Borsa Meydanı bulunmaktadır (1907, V. Pozelli), ki burada 1954’e kadar banka ve daha sonra ticari firmalar faaliyet göstermekte idi. Alınlığın merkezinde (Vilara Caddesi’nde), 1978 yılındaki deprem anında duran saat dikkat çekmektedir, pasajın içinde ise eğlence mekanları ve mağazalar bulunmaktadır. Çok yakında, eskiden aynı noktada inşa edilen ancak 1917 yangınında yıkılan kilisenin inşa edildiği noktada Katolik 20

Kilisesi (1898, V. Pozelli) bulunur. Huzurlu bir avlusu ve 40 metrelik etkileyici bir çan kulesi vardır. L. Sofou Caddesi’yle kesişen noktada Selanik Devlet Laboratuvarı’nın merkezi olan bina (1903) dikkate değer. Bu bina Türk mimarlar tarafından, o yıl Bulgar milliyetçileri tarafından Osmanlı Bankasını barındırdığı için patlatılan eski bir konağın yerine inşa edilmiştir. Bahçesinde şehrin 19. yüzyıldan kalma en eski açıkhava heykelleri konuk edilmektedir (Ekonomi, Pistis ve Triton). Ayrıca, bir paraleli olan Ermou Caddesi’nde, ilgi çekici bir alışveriş çarşısı bulabilirsiniz. 21

2. gezi: TARİHİ MERKEZ (1) GELENEKSEL TİCARET MERKEZİ

2. Lezanda 3. Lezanda

PA K

GE MI ST OU RODIOU RIGOPO ULOU

DOIRANIS

ROU

CH O

ATH O

DOIRANIS

NEVROKOPIOU

LITO

IOANNINON

PERDIKA

ELEF T

S CHI

TRI ADA

AET

THEA CANC

STA

NTIN IDI AMA LIAS

KE V

ANI

MAKEDONIA PALACE

PA R

BIZ

FILO

ARI

RTI

KON

AGI AS

ISS

SPA

AGIOS IOANNIS IPEIR OU

ORA

ANI OU

BIZ

RV EFZ A ON ON S S ARA NTA POR OU VEL

ZE ON

1.2

EDIS

1.1

HERO

RISI

POIM ENO

ELA

TSOP

1.3

TON

CHA

AVE.

KRESNAS

LITOCHOROU

PAPAFI

KORYTSAS

KA RP

LACHANA

O KILKISSIOU GLOU

ANTZ KAFT

TOU

RIAD G I LYTR KYZ A I CHA TZI

NOU

U KE RKYRAS

OS PLIT HON

1.7

1.6

EVVOIAS

INFECTIOUS DISEASES HOSPITAL

1.5

STRA

AN O

ON G ERM A

OA KE

PATR ION PALA

10.2

GE RM

A IS CHY L

LA DE AV

KON

LAR

THEOTOKOPOUL

IFIKRATO US

PAT R. I

10.1

IS AIGIN

PO NN ISO U

SIM

SAMO PORO

KYTHIRON

FOROU A NIKI

NIKIS

T KA

OULOU

FOK

IKOU

FANARIOTON SQ.

MORKENTAOU

VOGATS

VELLID

1.4

ETI DIAL I

ARI

AG. 7I 8 KONSTANTINOU NAVARINOU SQ.

ISAVR

GL S DAN MYNA IAS IKIS A IKIS ETAIR ETHN FIL

LOU

ROMIO

OLOU

LASSA

NIKIS

AG. ANTONIOS

DOXA

TZOVAROP

GRIGORIOU LAMPRAKI

10.3

RCHOU

ENOUS MOSTH

PLOUTA

S 4 POLEO MITRO PROX.MILA KORO

M 9IC

YRNIS CHR. SM SIF MITR. IO

STA

10.4

IO HAIL

IOANNI

PANASYNTRIVANIOU GIA SQ.

YPAPANTI D 9.2 9.3 ELIOU

9.1

S ELOU

STOT

SKI

VROU

IKTINO

NOU BALA

AGIA THEODORA

AGIOS STYLIANOS

N GOU

IOU AG. SOFIAS 6 SQ.

AS U IO NTA SIS US AO

IPPOD

TATI I AKAK PRAS

U ELAO MEN

U ADIO . GEN MITR

AG. ATHANASIOS

OU ENIK

KIT

DOU

MODI NNI YGIA MAKR

EN ARM

MEL

AGIA FOTEINI

U ULO

ONI

POU

FILIP

IDI

OPO

NOU ARIA MI G OU DRA U IANO IOUL S ATOU ON SOKR LAKID O PO U

ONO

IAS

OUZO

DELM

RITS KAST

PETR

IDOU

PLAT

NTA

MELENIKOU

IAK

KYRIAK

UNIVERSITY GENERAL HOSPITAL OF THESSALONIKI AHEPA

GENERAL HOSPITAL OF THESSALONIKI G. GENNIMATAS

NOU

EVRIP

KYR

VIZ

IADOS

ROU

RED

YIN

OLYMP

ARIA

GYZI

S EOU

LAODI GITRIA

UKID

VYZO

PANORMOU EVANGELISTRIA'S CEMETERY

ATHINAS

AND

KASS

LYSSIATREIO

THENO

H LAC

A AV

KLEIS

MFEI SQ.

TAXIARCHES

MOREAS

LIS

LID

3. gezi: 24

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ Bölge Selanik merkezinin en imtiyazlı bölgelerinden biri olarak görülmektedir, zira sahile yakındır ve geleneksel olarak daha zengin Selaniklilerin oturduğu bölgedir. Şehrin birçok alışveriş mağazası, yeşil alanları ve en önemli müzeleri ve kültürel kuruluşlarından bazıları burada bulunmaktadır.

1 BEYAZ KULE BÖLGESİ

22. Selaniğin en bilinen anıtı, Beyaz Kule.

Şehrin ana arterlerinin birleştiği (Nikis, Megalou Alexandrou, Pavlou Mela, Ethnikis Amynas, Germanou caddeleri) merkezi noktadır ve eski ile yeni sahili “birleştirmektedir”. Deniz cephesine doğru muazzam manzarası, yeşil alanları ve

birçok alışveriş mağazası, kafe ve barları vardır. GÖRÜLECEK YERLER: 1.1

Beyaz Kule.

Şehrin alamet-i farikası ve en meşhur anıtıdır. 1530 yılında Kanuni Sultan Süleyman döneminde, şehrin doğu surları ile deniz kenarı surlarının kesiştiği noktada inşa edilmiştir ve bu noktada Venedik döneminde yapılan bir kulenin olduğu tahmin edilmektedir. Daire şeklinde, 33,90 metre uzunluğunda, altı katlı, 22,70 metre çapındadır ve 20. yüzyılın başlarına kadar tahkimatla çevrili bir avlusu bulunmaktaydı. Dönem dönem çeşitli adları olmuştur. 19. yüzyılda ise, ye-

Kraliyet Tiyatrosu.

1940 yılında inşa edilmiş, 1996 yılında ise restore edilmiştir. 800 kişilik kapasiteye sahip olup, Kuzey Yunanistan Devlet Tiyatrosunun kış salonlarından biridir (“Melina Merkouri” sahnesi) (K.TH.V.E. bkz. s.109). 22

Beyaz Kule ile Şadırvan Meydanı’nı (bkz. s.37) ve Agiou Dimitriou Caddesi’ni birbirine bağlar (bkz. s.39). 1889 yılında doğu duvarının yıkılmasından sonra yapılmıştır (Bizans ön duvarının bir kısmı Filikis Etaireias paralelinde korunmaktadır) ve 1912 yılına kadar Sultan 2. Hamit onuruna Hamidiye Caddesi olarak adlandırılmıştır. Zira caddedeki bütün binalar kendisine aittir. Günümüzde bu caddede Makedonya Bilimleri Şirketinin Tiyatro Binası (1962, V. Kassandras), Kuzey Yunanistan Devlet Tiyatrosu (K.TH. V.E.) ile E.M.S. Resim Galerisi (bkz. s.77), bunun yanındaki E.M.S. 1. Binası (1951, A. Nikolopoulos), Subaylar Kulübü (1953, P. Mylonas) ve “Alexandros” sineması bulunmaktadır. Ayrıca küçük Tsirogianni Parkı vardır ve bunun etrafında meşhur kafeler ve barlar faaliyet göstermektedir. 1.4

“Diagonios”.

Adını P. Mela Caddesi’nin diyagonal şeklinden alan,

3. gezi:

1.2

1.3 Ethnikis Amynas Caddesi.

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

niçerilerin mazgallı siperlerde öldürdüğü, ölüm cezası almış mahkûmların hapishanesi olduğundan dolayı, “Yeniçeriler Kulesi” veya “Kanlı Kule” olarak adlandırılmıştır. İç mekânında Selanik tarihi hakkında son derece ilgi çekici bir sergi bulunmaktadır (Sergi hakkında bkz. s.73). Tepesinde ise panoramik bir manzara vardır. Anıtın etrafındaki küçük meydan şehrin en yoğun ve kalabalık noktalarından biridir. Ayrıca Thermaiko körfezinde bir kahve veya içki eşliğinde tur yapan küçük yüzer barlar da buradan yola çıkmaktadır. Karşısında, açıkhava Belediye Tiyatrosunun bulunduğu, kafe, çocuk parkı ve skateboard pistine sahip, aynı adı taşıyan Parko vardır.

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

3. gezi:

Tsimiski ile Pavlou Mela caddelerinin kesiştiği noktanın etrafında, şehir merkezinde bulunan karakteristik bir semttir. 1.5

Selanik H.A.N. Sarayı.

Şehrin gösterişli binalarından biridir (1934) ve Selanik Gençleri Hıristiyanlık Kardeşliğinin faaliyetlerine ev sahipliği yapmaktadır. Sömürgeci ve Bizans mimarisinden karmaşık unsurlara sahiptir. Binada ayrıca “Avlaia” tiyatro bulunmaktadır, civar bölgede ise açıkhava basketbol ve tenis sahaları, kapalı jimnastik salonu ve kültür merkezi faaliyet göstermektedir. Sarayın önünde aynı ada sahip olan küçük bir meydan vardır, çok yakın mesafede ise (Dialetti ile Ant. Kamara caddeleri arasında) Ermeni Kilisesi (1903, V. Pozelli) bulunmaktadır. 1.6

Arkeoloji Müzesi.

Önemli Yunan mimar P. Karantinos tarafından tasarlanmış ve 1962 yılında açılışı yapılmıştır. Antik Yunan evlerinden esinlenen bina Yunanistan’daki modern mimarinin

23. Neo-Bizans mimarî unsurları ile H.A.N.TH. (Ymca) Binası. 24. Selanik Arkeoloji Müzesinin panoramik görünümü.

en karakteristik örneklerinden biri olarak değerlendirilir. 1980 yılında binaya eklenti yapılmıştır, 2003 yılında ise yeni müze ihtiyaçlarına göre yeniden inşa edilmitşir. Periyodik sergiler, etkinlikler ve eğitim programları salonları, kafe ve satış mağazası mevcuttur (müzede sergilenenler için, bkz. s.70). 1.7

Bizans Kültürü Müzesi.

1989-1993 yılları arasında K. Krokos’un planlarına dayanılarak inşa edilmiştir. Modernlik ile Yunan mimari geleneğinin unsurlarını birleştirir ve Yunanistan’daki en iyi modern devlet mimari eserlerinden biri olarak değerlendirilir. 2001 yılında “tarihi koruma altındaki eser” ilan edilmiştir. Küçük bir amfitiyatrosu, kafe-restoranı ve periyodik sergiler kısmı vardır (Müzede sergilenen eserler için bkz. s.71). Hemen yanında yeni Belediye Sarayı bulunmaktadır (2009 yılında açılmıştır). Arka tarafında ise, çocuk parkı, içinde küçük bir göl ve kafe olan park vardır (eski Pedion Areos, eski askeri kampın parçası). Ayrıca, günümüzde Yunan İzcilerin yerel

(bkz. s.16)

3 ALIŞVERİŞ CADDELERİ Proxenou Koromila ve Mitropoleos caddeleri ile Paleon Patron Germanou – Bogatsikou, Hrisostomou Smyrnis, Mitropolitou Iosif, Lassani, Agias Sofias, Karolou Deal (1930’lu yıllardan kalma kaydadeğer binaları vardır) ve Tsimiski caddeleri ve bunların yan sokaklarının bölgesinde, şehrin en pahalı alışveriş mağazalarından (giyim, ayakkabı, kuyumcular, mobilya, aksesuar vs.) bazıları toplanmaktadır. Ayrıca, aynı bölgede Yunan ve yabancı tasarımcıların haute couture butikleri ve birçok sanat galerisi faaliyet göstermektedir. Selanikliler alışveriş yapmak ve aynı zamanda burada bulunan onlarca küçük dükkânda kahve veya içki içmek ve yemek yemek için bölgeyi ziyaret ederler. 24

Şehrin çok az saf neoklasik binasından biri olup, 1890 yangını sonrasında, Ernest Ziller’in planlarına dayanarak, 1890-1893 arasında inşa edilmiştir. 1912’ye kadar Yunan Başkonsolosluğu’na ev sahipliği yapmaktadır ve 1923-1978 döneminde ise devlet ilkokulları burada faaliyet göstermiştir. O zamandan sonra Müze kolleksiyonlarının yerleştirilmesi için tahsis edilmiştir (bkz. s.74). Yan tarafta Agios Grigorios Palamas Metropolit Kilisesi bulunmaktadır (1914, Ern. Ziller ve Xen. Paionidis planları). Kilise, Bizans sekizgen tipidir ve neoromen ve neoklasik öğeler taşımaktadır. Kilisenin arka tarafında ise (Bogatsikou ile Mitropoleos köşesinde) önemli ikonalar ve kilise eşyalarından oluşan bir kolleksiyon içeren Selanik Mitropolis Kilise Müzesi bulunmaktadır.

5 TSİMİSKİ CADDESİ (bkz. s.19)

3. gezi:

2 NİKİS CADDESİ

4 MAKEDONYA MÜCADELESİ MÜZESİ

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

şubesinin barındığı eklektik (askeri) bina (Vas. Georgiou ve Kaftantzoglou caddelerinin kesiştiği nokta) yer alır.

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

3. gezi:

6 AGİA SOFİA MEYDANI şehrin “alternatif” bölgelerinOldukça fazla yeşili olan güzel bir meydandır, 1890 yangını sonrasında yapılmıştır, aynı adı taşıyan kilise alanını (bkz. s.9) ve Ermou Caddesi (Kar. Deal Sokağı’na kadar) ile Ag. Sofias Caddesi’ni (Egnatias Caddesi’ne kadar) kapsar. Agias Sofias Caddesi de, Tsimiski Caddesi’ne kadar yaya yoluna dönüştürülmüştür. Ortasında “Pontus Rumları” konulu anıt vardır (2006, El. Valvi), öte yandan, 1925 yılına ait olan Longou Binası (“Kızıl Ev”) (Ermou ile Ag. Sofias caddeleri köşesi) ve 1924 yılına ait Hatzidimitriou Binası (Ermou ile Kar. Deal caddeleri kavşağı) gibi etraftaki birçok bina ilgi çekicidir. Ayrıca meydandan Pavlou Mela ve İktinou caddeleri başlar ve yan taraftaki Zefksidos Caddesi ile birlikte burası, alışveriş, kahve, içki veya yemek için geleneksel uğrak yeridir.

7 NAVARİNOU MEYDANI

Geleneksel olarak öğrencilerin toplandığı bir mekândır ve 25

25. Aya Sofya Meydanı’ndaki “Kırmızı Ev” ve Pontus Anıtı. 26. Galerios Sarayı’ndan bir ayrıntı. 27. Galerios Sarayı ve çevre bölgenin eskizi.

den biri sayılır. Galerios Sarayı ve etraftaki sokaklara (Gounari kaldırımı, Gonata, Vyronos, İsavron, I. Mihail, Theohari) kadar uzanan meydanda kafeler, güzel atmosfere sahip barlar, lokanta ve uzo meyhaneleri, sinema salonları ve konser alanları vardır. Aynı zamanda bölgede, plaklar, antikalar, kıyafetler vs. satan kütüphaneler ve ilgi çekici dükkânlar bulabilirsiniz. Meydanın merkezinde “Islık çalan çocuk” heykelini içeren şadırvan ve küçük bir çocuk parkı vardır. Gounari Caddesi’nden Kamara ve Rotonda’ya doğru ve denize açılan manzarayı izleyebilirsiniz, ayrıca hemen yakındaki 1727’den kalan Nea (veya Megali) Panagia Kilisesi de ziyaret etmeye değer (Gounari ile Mitropoleos köşesinde).

8 GALERİOS SARAYI Şehir merkezinde bulunan bir açıkhava arkeoloji müzesidir. İnşası Galerios tarafından 3. yüzyıl sonları- 4. yüzyıl başlarında başlatılmıştır ve aynı zamanda Hipodrom, Kemer 26

8.1

Oktagono (sekizgen).

İki nişli girişi ve sekizgen şekli olan, taht odası ve oditoryumdur. Müstesna bir iç dekorasyona ve sanatsal zeminlere sahiptir. Galerios’un büstüne (Arkeoloji Müzesinde, bkz. s.70) sahip olan gösterişli bir mermer kemer oluşturan, bir ön kapı ve geniş bir sütunlu avlu aracılığıyla denize ulaşır.

Dexameni.

Kiremit çatılı, iki katlı bina, muhtemelen sarayın ve bazilikanın çatısından gelen suyun toplandığı yer olarak kullanılmaktaydı. 8.4

Vasiliki.

Aynı şekilde, resmi konuşmalar salonu olarak kullanılan bir anıtsal binadır. Enfes mozaik zeminleri çok ilgi çekicidir. 8.5

3. gezi:

GÖRÜLECEK YERLER:

8.3

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

(bkz. s.37) ve muhtemelen Rotonda’yı (bkz. s.10) ve günümüzde modern binaların altında kalan ve çeşitli kullanımlara tahsis edilmiş başka binaları da içeren (toplam 150.000m2) Galerios Blokuna aittir. 7. yüzyıldaki yıkımına kadar, Galerios’un yanısıra, burada daha birçok imparator (I. Theodosios vs.) konaklamıştır. Bütün Yunanistan’da, geç antik çağın en önemli eserlerinden biridir.

Nymfaio Hamamı.

Vasiliki’nin yanında bulunan hamam, içinde çeşmesi bulunan ibadet mekânıydı ve muhtemelen binalar grubu hamamlarının bir parçasıydı. Çeşmesi olan büyük salonu ve sıcak – ılık – ve soğuk suyun bulunduğu yıkanma odaları vardır. 8.6

Hipodrom.

Ippodromiou Sokağı’nda bazı parçaları korunmuştur. Avlunun üç tarafı odalarla 500 metre uzunluğunda, 125 çevriliydi. Mozaik zemine sahip metre genişliğindeydi ve M.S. pasajlar açık alanı diğer bina390 yılına kadar vatandaşların lardan ayırmaktaydı. sosyal aktivitelerinin merke8.2

Sütunlu avlu.

8.8

8.7 8.6

8.2

8.3

8.5 8.1

8.4

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

3. gezi:

ziydi. O dönemde imparator Theodosios’un emriyle burada 7.000 Selanikli katledilmiştir ve bu hipodromun işleyişinin sonu anlamına gelmiştir. Sokağın güney kısmında Selanik Tarih Merkezi binası bulunmaktadır. Margariti adlı yan sokakta ise kaydadeğer bir kilise olan Agios Antonios Kilisesi yer almaktadır (18. yüzyıl). 8.7

Kemerli Salon.

Gounari ile Svolou caddelerinin köşesinde bulunmaktadır ve Hipodromun imparatorluk galerisi ile özdeşleşmektedir. 8.8 Apellou Caddesi arkeolojik bulguları.

5 numarada, M.S. 1. – 4. yüzyıllarda kullanılan şehrin tiyatro – stadyumunun bir parçası olduğu düşünülen bina kalıntıları bulunmuştur.

9 ÜÇ KİLİSE

Egnatia Caddesi’nin güney kısmında, K. Palaiologou (batıya doğru) ile Agapinou 28

28. Makedonya Çağdaş Sanat Müzesi. 29. Uluslararası Selanik Fuarı tesislerinden bir görünüm. 30. OTE Kulesi şehrin ufkunda tüm görkemiyle yükselmekte.

(doğuda) caddeleri arasında bulunan, aralarındaki mesafeler çok yakın olup ziyaret etmeye değer bu üç ilginç kilise bulunmaktadır. GÖRÜLECEK YERLER: 9.1 Panagouda Kilisesi (Panagia Gorgoepikoos).

Küçük Meryem Ana Kilisesi olarak da anılır. Osmanlı döneminde şehrin Yunan semtlerinin merkezinde bulunan eski bir kilisenin yerine inşa edilen yeni bir yapıdır. 14. yüzyıl gezginlerine göre, o dönemlerde bu noktada Panagia Gorgoepikoos olarak da bilinen kilise bulunmaktaydı. Yanında, Yunan Gimnasyum’unun neoklasik binası bulunmaktadır (1893). 9.2 Metamorfoseos Sotiros Kilisesi

(bkz. s.10) 9.3

Ypapanti Kilisesi.

1840 yılında, 1543 yılında Aziz İoil’e adanan kır kilisesinin kurulmuş olduğu noktaya inşa edilmiştir. Bulunduğu seviye, Bizans yıllarında Egnatia

1926 yılında yakındaki Pedion Areos’ta açılış yapmıştır, ancak artan ihtiyaçlar 1940 yılında şu anki yerine taşınmasına yol açmıştır ve savaştan dolayı ancak 1951 yılında tekrar faaliyete geçebilmiştir. 1950 ve 1960 yıllarında modern hareketin gereklerine uyan birçok sergi standı inşa edilmiştir. Bunlara en önemli Yunan mimarları imza atmıştır (A. Konstantinidis, N. Valsamakis, I. Rizos, P. Tsolakis, D. Kapsambelis, A. Zannos, vs.). Ayrıca DETH alanında, 2.100 kişilik “Ioannis Velidis” ile 400 kişilik “Nikolaos Germanos” modern konferans merkezleri faaliyet göstermektedir. Selanik Chanth Meydanı girişi, Angelaki Caddesi girişi ve Egnatia Caddesi’ndeki iki girişten girebilirsiniz (DETH için, bkz. s.109). 29

10.1 Makedonya Modern Sanat Müzesi.

1979 yılında kurulmuştur ve Yunanistan’ın ilk modern sanat müzesidir. Müze, toplam 4.000 m2 alana sahip olan bu binada 2001 yılından beri çatı bulmuştur. Avlusuna modern heykeltraş eserleri yerleştirilmiştir ve bunların arasında “Ompreles” su ile hareketli eseri bulunmaktadır (1995, G. Zongolopoulos, bkz. s.51). Ayrıca M.S. 2.-3. yüzyıllara ait Roma mezarlar topluluğu da sergilenmektedir (müze kolleksiyonları ve sergileri için bkz. s.75). 10.2

3. gezi:

10 SELANİK ULUSLARARASI FUARI (D.E.TH.)

GÖRÜLECEK YERLER:

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

Caddesi’nin seviyesiyle aynıdır. Tapınak Evangelismos’u görüntülemektedir, 1843 yılına aittir, en büyük beş ikona ise 1943 yılında yapılmıştır.

OTE Kulesi.

1969 yılında mimar Al. Anastasiadis tarafından kurumun sergi standı olarak ve aynı zamanda telekomunikasyon ihtiyaçları için inşa edilmiştir. Şehrin ufuklarına hakimdir, zira anteniyle birlikte toplam 70 m. yüksekliğe sahiptir. Katlarında radyo istasyonları barınır, yükseklerde ise döner zemine sahip turistik

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

3. gezi:

kafe çalışır (70 dakikada tam tur). Buradan bütün şehre ve deniz cephesine bakan manzara nefistir. Çok yakın mesafede Radyo Müzesi de ilgi çekmektedir (sergiler için bkz. s.78). 10.3 “Aleksandrio Atletizm Melathronu”.

Palais de Sports olarak da bilinen saray DETH’in kuzeydoğu tarafında yer alır. 1966 yılındaki inşasından bugüne Selanik’in tarihiyle iç içedir, zira burada büyük spor ve sanat etkinlikleri, ayrıca önemli siyasi olaylar gerçekleşmiştir. Daire şeklinde olan salon 4.800 kişilik kapasiteye sahiptir ve 1985 yılına kadar Yunanistan’ın en büyük kapalı spor sahası ünvanını korumuştur. Bugün ağırlıklı olarak “Aris” basketbol takımının sahası olarak kullanılmaktadır. 10.4

Angelaki Caddesi.

DETH’in batı kısmı boyunca uzanır ve Üniversite kampüsü ile olan komşuluğu nedeniyle, 31

31. Bölge ile aynı ismi taşıyan Papafeios Yetimhanesi Binası. 32. Alexandreio Melathron Nick Galis Spor Salonu’nun dıştan görünümü.

burada özellikle öğrenciler arasında çok popüler olan birçok kafe ve bar vardır. Ayrıca, burada bazı radyo istasyonları ile ET3 devlet televizyon kanalının merkezi bulunmaktadır. Egnatia Caddesi ile kesiştiği noktada (Şadırvan Meydanı, bkz. s.37) 18 metre yüksekliğindeki etkileyici heykeli inceleyin (1966, G. Zongolopoulos).

11 KOLORDU 3is Septemvriou, Stratou, Kaftatzoglou ve Lampraki caddeleri arasında bulunur ve bir zamanların Pedion Areos bölgesinin bir kısmını kapsar. Merkezi bina (Karargâh) Stratou Caddesi’nde olup 1900-1902 döneminde İtalyan mimar V. Pozelli tarafından Osmanlı kışlası olarak inşa edilmiştir, ayrıca birkaç ay boyunca (1916-1917) El Venizelos tarafından yönetilen geçici “Milli Savunma Hükümetinin” merkezi olmuştur. Lampraki Caddesi’nde, V. Pozelli’nin aynı dönemde tasarladığı binada bugün Savaş

3. Kolordu tesislerinin doğusunda bulunmaktadır. Adını bir zamanlar bölgeye hakim konumda olan Papafio Yetimhanesinden almıştır. GÖRÜLECEK YERLER: Papafio Yetimhanesi “O Melitefs” (Papafi 33 ve Katsimidou). Malta’da (Meliti) yaşayan ve ölen Selanikli I. Papafi’nin (1792-1866) mirası olan binanın inşası 1903 yılında tamamlanmıştır (Xen. Paionidis tasarımı). Üç katlı ve ana giriş öncesinde kapı önü giriş açıklığı olan bina karakteristik bir klasizm örneğidir. 32

YFANET Fabrikası. Papafio’dan yakın bir mesafededir. 1926’dan, faaliyetinin durduğu ve terkedildiği 1964’e kadar, 4.000 m2 alanıyla Makedonya’nın en büyük tekstil tesislerinden biriydi. Günümüzde Devlet Modern Sanat Müzesinin (bkz. s.75) buraya taşınması planlanmaktadır ve o zamana kadar bölge sakinleri tarafından, kütüphane, okuma yeri ve kahvehaneye sahip, etkinlikler mekanı olarak kullanılmaktadır. Küçük bir mesafe uzaklıkta şehirde bulunan (Papanastasiou ve Omirou caddeleri köşesi) çok az sayıdaki Makedon mezarlarını (M.Ö. 3. yüzyıl), aynı zamanda İppokratio Hastanesinin ilginç neoklasik tesislerini görebilirsiniz (1891, Konstantinoupoleos 49).

3. gezi:

12 PAPAFİ BÖLGESİ

Yatılı Erkek Okulu olmasının yanısıra, kışla ve askeri hastane olarak da kullanılmıştır. Gösterişli bir bahçe ile çevrelenmiştir ve burada son yıllarda küçük bir kilise inşa edilmiştir.

TARİHİ MERKEZ (2) MÜZELER BÖLGESİ

Müzesi barınmaktadır (müzenin sergileri için bkz. s.74), 3is Septemvriou Caddesi’nin asfaltının altında ise (batı kısmında) kraliyet mezarlığı (4. – 7. yüzyıl) kalıntıları ile Hıristiyan şahit mezarı kalıntıları tespit edilmiştir ve görülebilir durumdadır.

4. gezi:

TARİHİ MERKEZ (3) 1 EGNATİA CADDESİ

IPE

NIKIS

LOU

DE LA

S LEO

HO UPO

EP A

KTO R

AN A

IOU

AGA T

TSOPE

NO U

CHY

AIS

RM A

ON G ERM PATR

THEOTOKOPOULOU AKR

STANTINOUPO LEOS

S PY MYR RG NI OU S

ANO

NY SIO

OP OLE

DIO

THETID AFXE OS MOUD NTIOU PANEPIS ANION TIMIOU KALELPID OS KON

LAR

KID O N

ATHANASIOU DIAKOU

IRO

ROU

GR KY AVIA PR S OU

OL GIA AOU LO UR O

NIK

VIL I ONOS GLADST PA LAM A

ION

AG KA RAFO R

N V ELE NIS OUN ERA KAPE IDI SM TAN

U YP AT

U S

KLIO

AL . P A HIN I SAC

OS TIO N

IFAIS

PEL OP ON NIS OU

KAF

CH ON

OIAS

PRO N

IDI

YRNIS

SIF

MORKENTAOU

MITR. IO

VOGATS

LASSAN

FANARIOTON SQ.

ROU A NIKIFO

FOK

CHR. SM

ANT H KRITIS EON

AR AP ITS BOU BOU IS LINA S

S RIA STO

SOU

THAS K OLYMPO ARAO U LI

PAN IDO U OINO IS

SIO U

A KAS NAS OU TA

EPIMEN IDOU

ROK TON RIGA OU FERA IO

VO U

LY ZO

I AG. NAVARINOU KONSTANTINOU SQ. ISAVR

ETI DIAL I

NARI

LOU

GL S DAN MYNA IAS IKIS A IKIS ETAIR ETHN FIL

MIOU

AG. ANTONIOS

U VOLO

LLIDI

S T O U R NA R A

VE IOANNI

IO.

RO IPPOD

HAIL

MIC

GOU

U IKTINO

TH A EID SOU E KR RIKIS ITI S FR ITIS KR LGA VOU

KRITIS

AIS

RED

MYL

TOU

KESSAN

TYR

INO

VIZY

RO U

ENIK

PELO

2.1

LOU

POU

ENO

ARM

MEL

SKO

SK K OP OU

UNIVERSITY GENERAL HOSPITAL OF THESSAL AHEPA

2.2 2.3 2

1.13 KITROUS AGIOS STYLIANOS 1.14 1.15 PANASYNTRIVANIOU GIA SQ. 1.12 YPAPANTI DE LIO 1.11 U

AKAK

IKOU

RCHOU

PLOUTA

HENOUS DIMOST

IN KOMN

PR MILA KORO

3.8

TATI

MAN

TOS

PETR

SIS

NIT

ON NOU

AGO U

AIAN

R KAST ARIA

THENO

PRAS

AOU

EL MEN

U STAVRO

UKID

VYZO

MODI NNI YGIA MAKR

S POLEO MITRO OX.

NIKIS

GENERAL HOSPITAL OF THESSALONIKI G. GENNIMATAS

MELENIKOU

NOU ARIA MI GOU DRA U IANO IOUL S ATOU ON SOKR LAKID OPOU PETR

NOS

NOU

LOUS

I OUN KAT PTOU Y AIG

CHAPSA

PAN

SALAMIN

KALAPO

ELEFTHERIAS SQ.

3.7

ONID

IOU AG. SOFIAS SQ.

BALA

TOTE

ARIS

I ANID

VIZ

ADOS

1.9 AG. 1.10 1 ATHANASIOS

AGIA THEODORA

NDO

OLEO

NTI

TA ONS

YIN

OLYMPI

IAS

ITS KASTR

TSIMIS THAKI

P FILIP

VRYA

OGLOUIR

NOUP

ILIA

OU ILIK VAS

EIA AKL

AMPATZ

ADRIA

PANORMOU EVANGELISTRIA'S CEMETERY

IAK

1.8 UZOU DELM

LYSSIATREIO

KYR

IDOU

O PLAT

U ADIO . GEN MITR

IOU

AKLE VAS. IR

GITRIA

DRO

EVRIP

ERMO

EVANGELISTRIA

ATHINAS

KLEIS

U KLEO

OU SOLOM VLALI U O ASKIT U

SQ.

VAIOU PINDOU DOXIS

GYZI

SOFO

1.3 1.4 1.5

LOU

AGORAS SQ.

3.6 LAODI

AN KASS

IKA

PAV

ORPH

SOU KARATA

ADO

ION

ISO

KEON CHAL

OSIOU

ITHEO

DAM

TAR

NIO TECH

NIDO

PROM

OS SE YS OD KON ENOTI

GON FRAN PIOU OLYM ANTI DIAM

IATO

1.6 1.7 KARBOLA ARCHAIAS I ZALIK

ROU

O ANTIG

LOU OU

POU

OLYM

IAN USTIN

C VLA

ITR

40 EKKLISIES AGIOS DIMITRIOS HOSPITAL

V HA

3.4

U DIM

AGIO

SYNG

SOUTS

SOURI

OP ARIG

O SE

CHO

ILIA

ANTON

PAP

N KAME

FITI

AN RAKTIV SIDI

TAXIARCHES

ROMFEI SQ.

DIMITRION SQ.

3.3 3.2 IOU ROU

ND ASSA

ALI RYST AMVR

ANTIO

PRO

U RO NG SY RKITI POLIO

TZIOU

E ENU AGIOS PAVLOS

I AV

OCH

MOREAS

PIAGKRA

3.1

VLAT

REO

3.5

S DO

FIL

ANO POLI

Geniş, ağaçlarla kaplı bir

VENIZELOU

U LAMPO

ZEFYRON

IS EIRIN

POU

AISO

TSACHILA

STIR

A RIT

TER

FILO

OU KALV DIOS

EL. U

PLA

A TOS ARTIS EDON EVRYM U EVRO

TERPSITHEA SQ.

KYPRION AGONISTON SQ.

ITRIO

U DIM

AGIO

PO OLYM

ALOU

TANT

MA PTOLE 1.2 33. IOU 1.1 ITI TA OR NT Selanik Roma VALA AL DIMOKRATIAS IDI VARDARI (Antik) SQ.Agorası N DODE eskizi. KA AIDO N DAN EMPORIOU

SAPFO

NTZA

IOU

GKRATZ

KRA

IS IAN

LE PO

IOU

AFR

TH PY

IVA

ORON

IL AVR

IAS

O ST

Mahkemeler Meydanı.

N HO RO AC IAT M FIL ONO D KE A M

1.3

AKRO

IGO

PYDNAS AKOUSO SYR

METE

ODITIS

FLO

ARK

OU U OS ON YDOR RGIO DROU Y L PO PTAP ERIAN S E P OLEO

KLA

OF TSAKAL ELI AS KARAVANG IN

PILEOS

H ARC

ON YL

VAKCH

KAZA

SARAFI

I IDI

T ARIS

AKI STEFAN AKI FARM

ROM

RIF

YD UK

MOUSHOUNTI SQ.

ZIDROU

M FTH

PARASCHOU

O KIM

FERON U EL O EL. V E NI Z I ANID

DIMOK R IT OU

O TH

TRO

AFO

AGR

IO SOUFL

URI L OU S HTO P OUPE NO RSEO ATHO SAC D OOS S E

FANEROMENI

NTEKA

SKEV

ELPID

MENIS

IOU

VEN

ARACHTHOU Kolombo Meydanı. U

1.1

ENOUS KLISTH FILIPPO U

EOS STAS . ANTI OS ETHN SE AG. DYS S THEODOROI O O

AME

DEX

FANERO

LOIS

SYKIES

PARA

IDOU ARISTE

OKO KOL

RINO

NAVA

ALLITHEA

VITSI TROU OKAS

TRANOU

VARNAS SQ.

O DON NGOU MA K E ME ZALO IO ARCHAIOTITO N

IADOS

RON

IPPOKRATOUS

THEMIS

Y AV

NIGDIS

KAL

PARASKEVA

SQ. AntigonidonPSACaddesi’nin RO N PLATONOS köşesinde bulunmaktadır AC HTA AGIOS DIMITRIOS NTI KARADIMOU RI RODOCHORI OU ve bir EPTAPYRGIO S CH aslında çok gürültülü DRAGATSANIOU US AKA

O SS

APY

GÖRÜLECEK YERLER:LE

MUNICIPAL PARK

KONITSIS

IOU

ALEX

KOLOKOTRONI

DELTA

AGIOU DIMITRIOU

A NA XA G OR A US TOKLEO

KYPROU

28 OKTOVRIOU M. ASIAS

SOULINI

A ESS U AFL PAP AKIO LP

EPT

BIZANIOU

TR MI

FSIN

ELE

DOU LOR

KILKIS

MEGA

ELLIS

VA L VY RO NA TETS NO FP IOU IS S LIOU KOZAN

ELI

ARGYR

IATI CHORT EPIDAVROU

DATO

NIOU TEPELE OLI NIK PAPA

KONTO

U YRGIO N NINO KOM

DIM

U SOGLO

EPTAP

ITS

. NAVM LIMNOU

NNIN

AKE

KYR

RAS

BO IAKO UB POU MA OU LO U RKO L U B INAS OTS ARI

IN FILELL

IOA

LA CH AN A FOKA

ATTALO

GRANIK

HEAS KALLIT

O GRAMM

KRYSTA

AGIA KYRIAKI

1467 yılında inşa edilmiştir ve Yunanistan’da sütunlu avlusu olan tek camidir. Uzun FOREST yıllar boyunca “Alkazar” adıyla SOU sinema olarak faaliyet(SEICH göstermiştir. Günümüzde metro çalışmaları esnasında bulunan arkeolojik bulguların sergilendiği bir sergiye ev sahipliği RING ROAD yapmaktadır. Hemen arkasında, KA VA kısa LAS süre öncesine kadar şehrin Belediye Sarayı bulunmaktadır ve önceleri Osmanlı hanı olduğundan dolayı (16. yüzyıl başları) “Kervansaray” olarak RI U NA ISO KA ONN Pbilinir. LO PE

PAT R. IO

STE

YRIAKIS

MAK

CHORTIA

ITSA

SALIAS

Hamza Bey Cami.

1.2

PALA

TOS

S AVALA

IFIKRATOU S

KLI O

N RIA

TIA

IRA

OUGKO

EOS

NIS

GEN

ANA

MIO

IAS

SIAS

KIFIS

GIAS

Neredeyse ilk kuruluşundan 6 içinden geçen itibaren şehrin merkezi bir caddedir, zira bu cadde Romalılar tarafından M.Ö. 2. yüzyıl da inşa edilen ve Dyrrahio (bugünkü Arnavutluk) ile İstanbul’u birbirine bağlayan yolun bir parçasıdır. Dimokratias Meydanı’ndan (bkz. s.58) DETH tesislerine (bkz. s.31) kadar ve Aristotelio Üniversitesine kadar uzanır ve Selanik tarihi merkezini ikiye böler. Popüler bir çarşısı vardır, ayrıca burada görmeye değer 20. yüzyılın başlarına ait birçok kaydadeğer eklektik ve U KA RA art deco binalarıDIST(özellikle eski RIO ISK LECHOVOU U O AK VO KAP I SOen HO ve şehrin LOMOUönemli oteller) LEC VOR I EIO ANAR eserlerinden Kbazıları bulanOM U IPEIR O MIA IROU U EPTAPYRG EPTA PYRGIOU OU IOU maktadır. LI

ASVESTOCHORI CHORTIATI

VER

kavşaktır. Adını bu bölgede 20. yüzyılın başlarında otel açan İtalyan C. Kolombo’dan almıştır. 7 8 Günümüzde eğlence mekânına dönüşen, içinde kafe-barlar ve restoranların faaliyet gösterdiği Kolombo Pasajı (Egnatia 31) bulunmaktadır.

Roma yıllarında bölge (20 dönüm alana sahip), şehrin sosyal ve dini merkezini oluşturmaktaydı. İnşası iki aşamada gerçekleştirilmiştir (M.S. 2. yüzyıl ortaları ve 3. yüzyıl ortaları), 7. yüzyıldan sonra ise kademeli olarak terk edilmiştir. Arkeoloji alanının kuzeybatı bölümünde, mermer zemin döşemesi izlerine sahip büyük dikdörtgen bir meydan Α bulunmaktadır. Meydanın güney kısmında, muhtemelen devlet deposu olarak faaliyet gösteren çok katlı Gizli Pasajın B giriş kısmı korunmuştur. Duvarda yüksek değere sahip ilk Hıristiyan dönemi duvar resmi bulunmuştur ve bu durum mekânın geç Roma döneminde de Hıristiyanlar RETIREMENT

AMFIP OLEOS MIK

SIOU

MYS

TAKID

CHA

INA

TOUS

AGR

. MITR

STA

AION

SIPO

DIM STEFAN OU OC MIS HAROU IRLI S

RON

R. MIT IOU EIOU NAD ASIL GEN GIOU V A OS IAS X PAP ENIS ANA

PLAT

ISO

SPEF

OLEOS

VIZYIS KORD ELIOU DERKO N

KALLIP

PAP AGE

IANO

MET

IOU

AREIA

KAIS

ARI

KAN

ANT ROU ISTH ENO

EPTALO

ARI OTS

MAR

ORG

LOU

DIOU

MITR

ANATO LIKIS RO MYLIAS

FOU

MIDEIAS NEAPO KYZIKO LEOS NIKOM U IDEIAS

PIS MALA KO

MOU

ULO

PRIA

PSAR

KLEA

KOU B

KLEANTHOUS

IKONIO U KROM PYRGO NIS U

ARGEN

NTHO

ULI

NIKAIAS SANTA S

NOS FILIMO

YMMIT

DIA NIOV S IS

MIAO

VE LIS

ING

FLEM

ILIA

OPO

TAN

IVYSKO U

PELIA

DOU

ETSIO

VALT

YVIA

EVR

YDRAS

OS LAMIAS

XENOFONT

DOS

O ZA IM USEI I OU

NOU

S SIA

GYM NG NA IOU STIR IOU

SEO MES OL S O

AN APA F

ARCHIMIDOUS

OTO

MIL T IA DOU

THER ELEF

VO VYZA PO NT UL IOU LO OU GIK O

SK E RA

AIO

ORA

RIA

DAS

AET

OMIROU

SERRON TROIAS

KORYTSAS

KRESNAS

LITOCHOROU

CHIS

BIZ A

NIO

AGIA

SIO

DOIRANIS

ROU

CHO LITO

NEVROKOPIO

DOIRANIS

LACHANA

OU KERKYRAS ATH RP KA

O KILKISSIOU GLOU

ANTZ

YRI DO

AG . SP

U OU RODIOU RIGOPOU LO

MI ST GE

S ON O PLIT H

KAFT

ZE RV EFZ A ON ENO ON S SAR BIZ ANIO ANT U APO ROU POIM

DANIO

INIS

RA NA IM ZO NAX A

RAKIS

CHIO

OUZ

A KAR

LF DE

CHIRS

FILO

IS TH

ARI

ZIRIN

NOS

SYROU

ZACH

LLO

NAFPLIOU

APO

OLIK

SVOLO

VOSPO

FAIAKO

TO DYS

KAN

ALKM

ATLANTID

AKOS

RO IMV

KARANIVAL

AMMO CHOS TOU

ANAT

IAS

RAIV

AIOU

LARN

AKIS

URM

PER

DORYL

ART

KATO TOUMPA

VITHYN

EPIDAVROU LIOU NAFP

CHO

EDIS

NOU

OLITOU

SANAS

ANELLI

ARR

IM CHE

RIAD G I LYTR KYZ A I CHA TZI

IPPO

PILEAS

TENE DOU TINO U

K KI AROLIDO SA U MISTA RANT I

MITROP

DIMIT

PONTO

LOPOULOU

TRIANTAFYL

TSELIOU

DARD

NO TSIAPA

ROU

STRATI

TSAMI TSELEPI

PIAS

VOSPO

AGIOS THERAPON

LOU

SPA

OLYM

EIAS

ZIDI

PANTA

MALAKOPI

HIO

KAISAR

RIO

IGO

POU AERO POU Y PAFSIL

TAT

O SS

EFS

EFE

IS OLO TIR ULA O

PAP

ONIA S SINIO SOG

RAIV

SIOU

IAS

KAPA DDOK IAS IONIA S

LYKA

DAV

A PRAXAGOR S IKO FOIN N LO OU VRY

PAPA

IN ATH TOS OUN HEM

YPA

IPPOKRATEIO GENERAL HOSPITAL OF THESSALONIKI

STA

IKO AM KER

TOL

AILIA

PAP

SIS

DI KON ON S DELIG IANN TANTIN OU OS I OUP GA GALIVALD OLEO MV I S PR E T AX A ITE THIN IAKOV PA LOU DOU EAS OU P S AK

TRIP

OU MID U ADA KLEITO Y POL ALON S TPIK ARINA

PROU

ANA

EPI

OU RCH

RAS

ISI

PAP

ANT

TON CHAR

N AETIO NONOS AGAMEM IDI PARMEN

OLO

U OTO YGN IOU POL OM ODR IOU IPP IV POL NOUS E TOG ORA PRO DIAG OS ON TRIT

TIR SM

PASALIDI PERDIK A PARNIT HAS

KRITONOS

VRY

THEAGENEIO PAPANASTASIOU CANCER HOSPITAL U LIPIO KON PELIS ASK STA NTIN PINDARO IDI U AM

ALIA

ANA

CHARISI

U ORO ISID

AGIOS IOANNIS CHRYSOSTOMOS IPEIR SKALTSOUNI OU

OSTRO VO KIMON U OS

AGIOS FANOURIOS

PSAROU

PESTO

A MEG TIAS IPA

MIK PONTO U

I GOVATZIDAKI OL SQ. DIV RA STEFANOU N OU U KO GK RIO KI ( O PRA GRIG TA AM VIS UL

KI LEFA IA SAN PAF ELIS SEM

OU U YLID U VAIO STO NOS RGAIO FOK A FILO

AGIA VARVARA

EVAGORA

KLE

NOS

ARIO

LOU

POU

ELO

ANG

KISSOU AS KARIATID KAVIRON

U IPO OS LISS TIFAN AN OUS

ANO TOUMPA

AGIA

KYK

SKYROU AMOLIANIS

OS ONT LOM AS CHO MIL FILO OTHEISNIS FIL ODAF

H AT

PAPAFI

ARIO

INT

ISS

RISI

IFO

INO

O ON

R MA

PAPAFIO

TRO

KATSIMDID

KAS

CHA

A MIN ELEA S DRIO S

AKI MPR U LA ORIO GRIG U O IS NNMYKONO U ALO

PESTON

TOU

RGOU

IRO

PERDIKA

RTI

SID

IOANNINON

SPA

AIGIN

EVVOIAS

PAPAFI

VEL

INFECTIOUS DISEASES HOSPITAL

HERIA

AMO

O MIL

ANAFI

AVE.

KYTHIRON

TOU

SAMOU POROU

OU NTH OLY S U ONIA ALI MAR VARNIANDRO AGIA V MARINA IOTI R D AN EOUS OS KL IRID EMPEDO

R SE

OULOU

GRIGORIOU LAMPRAKI

STRA

IDI IM

DOXA

TZOVAROP

YAK

TS KA

AGIA FOTEINI

LONIKI

MIA

TRIK RON LA OU MIK CHA PI RAS NA ASIA MA S ELE KED FT O KOU HERIA NIAS S NTO U DAN RIOTI GLI ELEFT

3.9

AGIOS SPYRIDONAS

SER

ROD

IDI

IAS TOR AIOU T IS YN AM OUSS NA

KYRIAK

KIS RA IAS TH HER T EF EL

KAS

MATSI

PATMOU PIGIS

HOME

TOUMPA CEMETERY

I IM ZA ULI AO MI RI I NA TRON U KA KO TO LO AN N KO PSIL RRO Y SE

TSAKALOF

ON HER

FT ELE

A F XE NT IOU

NOTARA KAIRI SKOUFA XANTHOU

ONA

TRIANDRIA

PER

INID

IOAN

Bey Hamamı.

Mahkemeler Meydanı’nın güneydoğu kısmında bulunmaktadır. Gösterişli bir binadır, şehrin en büyük Osmanlı hamamlarından biridir, 1444 yılında inşa edilmiştir, çok kubbeli, iki paralel eksene uzanan, erkekler ve kadınlar için ayrı

Roma (Antik) Pazarı.

1.6

1.4 Panagia Halkeon. (bkz. s.9) 1.5

TARİHİ MERKEZ (3)

daireleri bulunan bir binadır. Üç kısma ayrılır (soğuk, ılık ve sıcak daireler), suyun ısıtılması için bir kubbeli havuzu da bulunmaktadır. Yaygın olarak “Cennet Hamamı” olarak bilinir, zira 1968 yılına kadar bu isimle faaliyet göstermiştir. Hemen yanında, 2.000 yıl önceki zemi10 11 nin düzeyini gösteren Roma trübünü vardır.

4. gezi:

meydandır ve Aristotelous Caddesi ekseninin sonunda bulunmaktadır. Hebrard’ın projesine göre burada Adliyenin ve şehrin diğer devlet binalarının inşası (siyasi merkez) öngörülmekteydi, ancak 1966 yılında kazı araştırmaları burada Roma (Antik) Pazarını 9 keşfetmiştir ve proje durdurulmuştur. Meydanda bir çocuk parkı bulunmaktadır, merkezinde ise, 19101932 döneminde 12 yılı aşkın süre Yunanistan Başbakanlığı yapan, Eleftherios Venizelos’un görkemli heykeli (1977, G. Pappas) bulunmaktadır. Son olarak, komşu sokaklar Halkeon ve Kleisouras’da, Bizans yıllarından beri bölgede korunan bir gelenek olan bakır işleme atölyelerini bulabilirsiniz.

TARİHİ MERKEZ (3)

4. gezi: 36

tarafından kullanıldığını göstermektedir. Pasajın yanında 1. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar faaliyet gösteren mağazalar vardı, uzantısı olarak da Roma Pazarı Müzesi yaratılmıştır (bkz. s.71). İyi durumda olan doğu pasajının arkasında Odeon (Konservatuar) (4. yüzyıl) C tespit edilmiştir ve günümüzde restore edilerek kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Hemen yanında ise darphane ile evrak arşivi bulunmaktadır. Son olarak, güneydoğu kısmında, M.Ö. 1. yüzyıldan itibaren kullanılan hamamlar grubu D gün ışığına çıkarılmıştır. Arkeoloji mekânında sıralı sütunlar, mozaik zeminler, mermer merdivenler, taş döşemeli yol bölümleri, kanalizasyon boruları, gümüş paralar, taş ve mermer heykeller bulunmuştur. Pazar aynı zamanda “büyülenmişler” (las incantadas) ile bağlıydı ki bunlar pazarın güney girişinde bulunan sütunların üstünde sekiz heykelli bir pasajdı (“Figürinler Pasajı”). Pazarın güney girişinde bulunmaktaydılar (Egnatia tarafında) ve 1864 yılında Frans Emm. Miller tarafından Louvres müzesine taşınmışlar ve günümüze kadar orada bulunmaktadırlar. 34

34. Tamamıyla restore edilmilş Roma Agorası Odeonu. 35. Kabartma temsilleriyle Galerios Kemeri (Kamara). 36. Aynı ismi taşıyan meydanda yer alan, şadırvan.

1.7

Bit Pazarı.

Farklı bir atmosfere sahip bir yapıdır, zira geleneksel olarak şehrin eskicilerini bir arada bulundurur. (kelime “Küçük Pazar” anlamına gelir). Giriş katı 1930 yılında inşa edilmiştir, katlar ise 1960’lı yıllarda eklenmiştir. İç meydanında ve perimttrik sokakları Tositsa (ana girişinin bulunduğu sokak), Venizelou ve Olympou’da onlarca eskici, antikacı ve mobilya dükkânı bulunur. Son yıllarda ise çok sayıda restoran, uzo meyhanesi ve kafe-bar çalıştırılmakta olup bu mekânlar burayı, başta öğrenciler olmak üzere, birçok insanın popüler eğlence yerine dönüştürmüştür. Küçük bir mesafede (Syngrou 35), 2. Dünya Savaşından kurtulan tek sinagog olan Yahudi Sinagogu (Monastirioton) bulunmaktadır. 1.8

Deneysel Okul.

Büyük Yunan mimar D. Pikionis’in eseri olup, kademeli olarak 1936’dan 1970’e kadar inşa edilmiştir. Modern ve geleneksel Makedonya mimarisini kombine eder ve Aynaroz manastırlarına referansları vardır. 35

Agios Athanasios.

Ahşap çatılı olan bu kilise Ahiropiitos’un güneydoğu kısmında bulunur. 1818 yılında üç bölmeli bazilika ritminde inşa edilmiş olup, 1880 yılına kadar avlusunda antik bina kalıntıları bulunmaktaydı. Günümüzde cemaat kilisesidir. 1.11 Nedelko Sarayı (Egnatia 109).

1909 yılına ait iki katlı sanat eseridir (Xen. Paionidis). Giriş katında dükkânlar, üst katta ise Nedelko ailesinin evi bulunurdu. Rönesans, barok, neoklasik ve art nouveaou öğeler barındırır, ayrıca iç dekorasyonu da ilginçtir. Günümüzde Aynaroz Evinin merkezidir ve Aynaroz manastırlarına ziyaret için konaklama izinleri buradan verilmektedir (bkz. s.92), ayrıca kitapevi ve sergi alanı bulunur. 1.12

Galerios Kemeri.

Şehrin en önemli referans noktalarından biri ve Selaniklilerin klasik buluşma noktasıdır. M.S. 305’de, Galerios’un Pers-

4. gezi:

1.10

leri nihai olarak yenmesinden sonra inşa edilmiş bir anıtsal kapıdır ve saray kompleksinin kuzey kısmında bulunmaktadır (bkz. s.28). Batı kısmı korunmuştur ve bunun üzerinde Galerios’un askeri başarılarının kabartmalı resimlerini görebilirsiniz. Rotonda ile geniş bir yaya yolu ile birbirine bağlıdır. Yanında, Panagia Deksia Kilisesi (1950’li yıllar) bulunur. Bu kilise Bizans sonrası döneme ait bir kilisenin yerine inşa edilmiştir ve burada Meryem Ana’nın Hz. İsa’yı sağ tarafında tuttuğu ender bir ikon bulunmaktadır.

TARİHİ MERKEZ (3)

Ahiropiitos. (bkz. s.9) 1.9

Rotonda. (bkz. s.10) 1.13

1.14

Agios Panteleimonas.

(bkz. s.11) 1.15

Şadırvan Meydanı.

Adını, kalabalık bir kesişim noktasında bulunan karakteristik obeliski ile mermer şadırvandan almıştır. 1866 yılında Sultan Hamit tarafından şehre hediye olarak inşa edilmiş olup o zamanlar doğu surlarının (Kassandra Kapısı) dışında bulunmaktaydı. İki dünya 36

TARİHİ MERKEZ (3)

4. gezi: 38

savaşı arası dönemde, Egnatia Caddesi’nin genişlemesi için, büyük bir kısmı sökülmüştür, ancak 1977 yılında tekrar ilk haline dönüştürülmüştür.

GÖRÜLECEK YERLER:

2 SELANİK ARİSTOTELİO ÜNİVERSİTESİ (A.P.TH.) Yunanistan’ın tasarımı tamamlanmış olan ilk üniversite kampüsüdür (yaklaşık 500 dönüm alana sahiptir). Eski Yahudi mezarlığında bulunmaktadır (bkz. s.61), Hebrard’ın planlarına dayanarak 1938’de inşa edilmeye başlanmıştır, ancak çalışmalar savaş nedeniyle durdurulmuş ve 1950’li yıllarda yeniden başlanmıştır. O zamandan bu yana, mekânda özellikle modern tarzda bir dizi bina inşa edilmiştir. Bunlar özellikle çok iyi Yunan mimarlar tarafından yapılmıştır ve bazı örnekleri; ana yönetim binaları kompleksi, Kimya Laboratuvarı, Hukuk Fakültesi, Din Fakültesi ve Pedagoji Fakültesi binaları, iki Ana Kütüphane Binasıdır ve önemli bir modern mimari topluluğu teşkil ederler. Günümüzde üniversitede 100.000’in üzerinde öğrenci barınır (Yunanistan’daki 37

37. Selanik Aristoteleion Üniversitesi’nin etkileyici Felsefe Fakültesi binası. 38. Selanik Aristoteleion Üniversitesi tesislerinden bir görünüm. 39. Neoklasik Hükümet Konağı binası.

en büyük kampüstür) ve bu öğrenciler bütün şehre farklı ve son derece genç bir atmosfer kazandırır.

2.1 Eski Edebiyat Fakültesi binası.

Bu etkileyici saray 1887 yılında V. Pozelli’nin tasarımlarına istinaden yapılmıştır. 1908 yılında ikişer katlı, iki yan kısım ilave edilmiştir, 1927 yılında ise o zamanlar yeni kurulmuş olan (1925) Selanik Üniversitesi, Villa Allatini’den (bkz. s.54) buraya taşınmıştır. Bugün A.P.TH.’in Edebiyat Fakültesinin bir kısmı burada bulunur. 2.2

A.P.TH. Müzeleri.

Kalıplar Müzesi antik heykellerin alçıdan kalıplarını ve küçük sanat eseri kopyalarını, Minoan yıllarından Bizans yıllarına kadarki duvar resimlerinin ve Bizans ikonlarının kopyalarını içerir. Jeoloji – Paleontoloji Müzesinde diğerlerinin yanısıra, dünyaca meşhur olan, Axios bölgesinde (9.5 milyon yıl yaşında) ve Petralona Mağarasında (bkz. s.92) bulunan, yaklaşık 38

Rasathane.

A.P.TH. binalar kompleksinin estetik açısından en mükemmel binalarından biridir, 1954 yılında I. Triantafyllidis’in tasarımlarına dayanarak inşa edilmiştir ve dairesel şeklinden dolayı doğrudan Rotonda’yı çağrıştırır.

3 AGİOS DİMİTRİOS CADDESİ Tarihi merkezin kuzey kısmında bulunan ve şehrin en eski caddelerinden olan bir ana caddedir. Savaş sonrası yeniden yapılanmaya rağmen, bu bölgenin birçok noktasında, özellikle de Paster, Profiti İlia ve Kameniatou caddelerinde 1930’lu yıllardan kalma güzel apartman örnekleri korunmaktadır. Ayrıca, son 20 – 30 yıl içinde Kassandrou ve civarındaki sokaklara özellikle 39

GÖRÜLECEK YERLER: 3.1 İdare Binası. 1891 yılında mimar V. Pozelli tarafından şehrin Osmanlı Konağı (İdare Binası) olarak inşa edilmiştir. Rönesans öğelerine sahip neoklasik görünümde olan yapı ilk başta üç katlıydı (dördüncü kat 1955 yılında eklenmiştir). Günümüzde Makedonya – Trakya Bakanlığına ev sahipliği yapar ve çoğu kez protesto yürüyüşlerinin son durağı olur. 1990’da İdari Binanın önündeki meydanda gerçekleşen kazılarda Roma, ilk Hıristiyan, Bizans ve Osmanlı evleri kalıntıları bulunmuştur ve bu durum bölgenin her zaman şehrin idari merkezi olduğunu göstermektedir.

4. gezi:

2.3

doğu Avrupa’dan göçmenler yerleşmiş ve alışveriş mağazaları ile küçük restoranlar açarak bölgeye ilginç, multietnik bir renk katmışlardır.

TARİHİ MERKEZ (3)

200.000-400.000 yıl yaşındaki insan kafatasları sergilenmektedir. Ayrıca Biblik, Folklor ve Kriminoloji Müzesi ile önemli arşivler (tiyatro, çağdaş Yunan edebiyatı, Pedagoji Akademisi vs.) ve el yazmaları, kitaplar vs. kolleksiyonları vardır.

3.2 Agios Dimitrios. (bkz. s.11)

Yeni Hamam (“Egli”). 1531 yılında Roma veya Bizans hamamının yerine inşa edilmiştir. Binanın sadece 3.3

TARİHİ MERKEZ (3)

4. gezi:

1/3’i korunmuştur. İki kubbeli karşılama holü ise 20. yüzyılda birleştirilmiştir, zira 1944-45’e kadar erkekler ve kadınlar hamamı olarak faaliyet göstermiştir. “Egli” adıyla bilinmektedir, çünkü bu isimle sinema salonu olarak faaliyet göstermiştir, son yıllarda ise çok amaçlı salon olarak kullanılmaktadır. 3.4

Alaca İmaret.

Ana girişinin üstünde bulunan bir yazıta göre, 1484 yılında inşa edilmiştir. Adını burada faaliyet gösteren imaretten almıştır, minaresi ise o yıllarda (günümüzde sadece temeli vardır) çok renkli (alaca) taşlarla süslüymüş. Bu görkemli bina son yıllarda yüksek apartmanlarla çevrilidir, simmetriktir, duvar yapımı özenlidir, iki küresel kümbeti olan bir ana mekân ile beş kumbetli bir pasajı vardır. Periyodik olarak sergi ve kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. 3.5 Profitis İlias Kilisesi (bkz. s.12) 3.6 Panagia Lagoudiani (Halkın rehberi) Kilisesi.

Yukarı Şehrin eteklerinde 40

40 & 41. Kemal Atatürk’ün evi-müzesi (solda) hoş bir kafeteryaya da ev sahipliği yapmaktadır (sağda). 42. Şehrin en büyük kapasiteye sahip stadyumu Kaftantzogleio. 43. Telloglio Sanat Vakfı.

küçük, üç bölmeli bir Bizans bazilikasıdır. 14. yüzyıl katolik manastırı, günümüzdeki şeklini 19. yüzyılda almıştır. Adını sahibi Lagoudatos’tan veya başka bir rivayete göre, Meryem Ana ikonunun ortaya çıkmasına neden olan tavşandan (lagos=tavşan) almıştır. “Rehber”, Aziz Dimitrios ile birlikte şehrin koruyucu kadını olan Meryem Ana’dır. 3.7 Mustafa Kemal Atatürk Evi – Müzesi.

Türk Konsolosluğu binasının yanında (Ap. Pavlou 75) bulunmaktadır. Üç katlı bir binadır, 19. yüzyılın sonlarında inşa edilmiştir ve Selanik doğumlu olan Mustafa Kemal Atatürk (1880?-1938) bu evde oturmuştur. Avluda, babasının diktiği nar ağacını görebilirsiniz. Orijinal pembe rengiyle boyalıdır ve modern Türk devletinin kurucusuna adanan küçük bir müze barındırmaktadır. Giriş için kimlik veya pasaport göstermeniz gerekmektedir (müzenin sergiledikleri hakkında, bkz. s.74). 3.8

Telloglio Sanat Vakfı.

Küçük bir tepeye inşa edil41

bağışı ile inşa edilmiştir ve 1982 yılına kadar kapasite açısından ülkenin en büyük stadyumu olmuştur. 1908 yılında kurulan ve şehrin en eski takımı olan “İraklis” takımının sahasıdır. Bu stadyumda sık sık yerli ve uluslararası spor musabakaları düzenlenmektedir, ayrıca 2004 yılında Atina Olimpiyat Oyunlarının resmi stadyumlarından biri olmuştur. Küçük bir mesafe uzaklıkta (Agiou Dimitriou ve 3is Sep3.9 Kaftanzoglio Stadyumu. temvriou köşesinde) Selanik 1960 yılında Selanik şehrinin Olimpiyat Müzesi bulunmakköklü ailelerinden birinin çocu- tadır (müzenin sergilerikleri ğu olan Lis. Kaftanzoglou’nun hakkında bkz. s.78).

4. gezi:

TARİHİ MERKEZ (3)

miştir. Üniversite kampüsünün kuzey tarafında yer almaktadır ve karmaşık, modern bir bina kompleksidir, alanı 3.200 m2 olup, 1998 yılında açılmıştır. Büyük bir sergi alanı, amfitiyatrosu, kütüphane – okuma odası, araştırma ve eğitim programları mekânları ile kafe – restoranı vardır (Vakfın kolleksiyonları için bkz. s.76). Doğusunda, şehrin Milli Yüzme Havuzu bulunmaktadır.

KRYSTA

(SEICH SOU)

ATTALO

PLATONOS AGIOS DIMITRIOS

IOU

LEVE

NTI

IOU

SOUFL

ARACHTHOU

ZIDROU SQ.

U YP ATR

AFO

AGR

LAS

RI U NA ISO KA ONN P LO

IPE IRO U

APY

ROAD

ATHANASIOU DIAKOU

EPT

ANT H KRITIS EON

IOU

UR O

THEMIS

28 OKTOVRIOU M. ASIAS

EPTAPYRG

BIZANIOU

MUNICIPAL PARK

KONITSIS

EIO OM U IPEIR O MIA IROU U OU LI

19.2 19.1 19.3

GR KY AVIA PR S OU

IPPOKRATOUS

A NA XA G OR A

KYPROU

DELTA

RING

VOR

AG KA RAFO RV N ELE NIS OUN ERA KAPE IDI SM TAN OU NIK OL GI AOU

LKIS

AGIOU DIMITRIOU

PO NT OU

VA L VY RO NA TETS NO FP IOU ZANIS S LIOU

TSACHILA

A ESS AFL IOU K PAP

L KA

I DIM

LECHOVOU

LA CH AN A FOKA

ELE

DOU LOR

INO OMN

AIS

SOLOMOU

EPTAPYRGIOU

U KA R

RIO

IST

KAP

R KANA

RIT IS

ELLIS

EPTAP

RON MEGA AS FSIN

NIOU TEPELE OLI NIK PAPA

IATI CHORT EPIDAVROU

GIOU

VER MIO

O CH

VITSI TROU OKAS ARGYR

DE U KR RIKIS ITI S

DIM

GLO TOSO

KON

ITS

KA STO RIA S

NIN

THAS SOU

OAN

AR AP ITS BO U BOU IS LINA S

KYR IAK

BO UB OPOU MA OU LO U RKO L U B INAS OTS ARI

GRANIK

N H RO AC IAT M FIL ONO ED AK

LEO

TO U

UPO

THO

OR IOU

AGA

AKT

KA VA FI

THETID AFXE OS MOUD NTIOU PANEPIS ANION TIMIOU KALELPID OS

S PY MYR RG NI OU S

TSOPE

LA DE AV

IM ANO

AKE

ERM

R. IO

ON G PATR ION

5. gezi: AN

AIS C

KONSTANTINO UPOLEOS

ALO

SIO

LAR

NIKIS

DIO

PEL OP ON NIS OU

STE

MAK

ITSA TOS

OUGKO

PALA

KID O N

RO A NIKIFO

FANARIOTON SQ.

MORKENTAOU

SIF

YRNIS

CHR. SM

IKOU

VOGATS

LASSAN

PR MILA KORO

MITR. IO

S POLEO MITRO OX. PLOUTA

RCHOU

. NAVM LIMNOU

PAT

I ONOS GLADST PA LAM A

HYL O

KLIO

AL . P A I HIN SAC

NOS TIO

IFAIS

VIL MA

FOK

ANO (PALİA) POLİ [YUKARI (ESKİ) ŞEHİR U STAVRO

IFIKRATOU

IDOU

EPIMEN

THEOTOKOPOULOU AKR OP

IRA

KAS

KAF

CH ON

S NOIA

PRO

IDI ZO

KLI

PAN IDO U OINO IS KA OLYMPO RAO U LI

SIO

N OU ASTA

S T O U R NA R A

ETI DIAL I

ROMIO

I AG. NAVARINOU KONSTANTINOU SQ. ISAVR

GL S DAN MYNA IAS IKIS A IKIS ETAIR ETHN FIL

NARI

LOU

VELLID

AG. ANTONIOS

OU SVOL

GOU

IKTINO

NOU

OLE OS

VOU LGA ROK TON RIGA OU FERA IO

KRITIS

IOANNI

IO.

IPPOD

HAIL

VOTSI

AXIOU PANGAIOU

veya eklektik motiflere sahip evlere de rastlanmaktadır. 1922’den sonra bölgeye çok sayıda göçmen yerleşmiştir. Bölgede yeni binaların inşa edilmesi ve yolların son yıllarda genişleme çalışmalarına maruz kalmasına rağmen, dar karmaşık sokakların ve az sayıda meydanın hâkim olduğu ilk şehir planını ve özellikle batı ve doğu kısmında, orijinal mimari çehresini korumaktadır. Bu özellik son yıllarda bu bölgenin aydınlar, sanatçılar ve öğrenciler tarafından tercih edilmesine yol açmıştır.

1 AGİA EKATERİNİ (bkz. s.12)

ERO FTH

AGIOS STYLIANOS

PANASYNTRIVANIOU GIA SQ. LIO U

YPAPANTI DE

MIC

KESSAN

ELE

TYR

PELO

SKO

TOS

AIAN

PETR

ENIK

CHAPSA

SALAMIN

S ONO

DAM

SOU KARATA

KIT

MODI NNI YGIA MAKR

TATI I AKAK PRAS

ELAO

AGIA THEODORA

POU

ENO

ARM

ONID

AG. ATHANASIOS

MEN

INON

HENOUS DIMOST

KOMN

I OUN KAT PTOU Y AIG

KALAPO

IAS

P FILIP

PINDOU NIKIS özel Selanik’in son derece ELEFTHERIAS DOXIS SQ. Y L atmosferi olan Eski Şehri, PO URIOTI KOUNTO AVEROF surların arasından (kuzeyde ve doğuda) Olimpiados Caddesi’ne kadar (güneyde) uzanmaktadır ve 1917’deki büyük yangından etkilenme44. miştir. 15. yüzyılın ortalarına Yukarı kadar aslında burada iskân Şehrin aynı yoktur. Bu dönemde Selanik adı taşıyan Osmanlıların eline geçinmeydanındaki ce, güzel iklimi, panoramik Vasilis manzarası ve stratejik konumu Tsitsanis büstü. nedeniyle Türkler tarafından ikamet yeri olarak burası se45. çilmiştir. İki veya üç katlı evler Sur boyunca Makedon ve Osmanlı mimari inşa edilmiş öğelerinin karışımına sahiptir göçmen evlerinden bir (“şahnisler”). Ayrıca özellikle tanesi (Yukarı müslüman olan Yahudilerin şehir). (dönmeler) yaşadığı noeklasik

NIO TECH

HOSPITAL OF THESSALONIKI AHEPA

LOU

MEL

ONO

TSIMIS THAKI

N RO SIS NIT KO

PLAT

IOU

AKLE VAS. IR

EMPORIOU SQ.

NOU

IAK

OUZO

DELM

HOSPITAL OF THESSALONIKI G. GENNIMATAS

MELENIKOU

NOU ARIA MI GOU DRA U IANO IOUL S ATOU ON SOKR LAKID OPOU PETR

IDOU

EVRIP

KYR

U ITSIO KASTR AG. SOFIAS SQ.

LOUS

TOTE

ARIS

ERMO

ARIA

GYZI

ROU

BALA

OU SOLOM VLALI U O ASKIT U

VAIOU

U ADIO . GEN MITR

US THENO

US KLEO SOFO

RON

ARCHAIAS AGORAS SQ.

KEON

CHAL

GON FRAN PIOU OLYM ANTI DIAM

NIS

ILIA

ROU

NIAT

FITI

ZALIK

SYNG

KLEIS

CHO

PRO

KAME

U RO NG SY RKITI POLIO

IAN USTIN

ITI

ANID

IKA

KAST

ANTIO

DON

IDI

RBOLA

OR VALA ORPH

OLYM

MAIO

PTOLE

POU

OS SE YS OD KON ENOTI

ALOU

ITHEO

TANT

PROM

RAKTIV

ONID

ITRIO

AND

KASS

MOREAS

A VLAT

ONTO

ARE

DIMITRION SQ.

U DIM

LOU

ARTIS

RIT

ANTIG

AIDO

DAN

USIDI ANTON

OSIOU

AMVR

ROU

AND

KASS

SOUTS

SOURI

IOU

LOU

ARIG

PAP

IS EIRIN

POU

SAPFO

TZAK

AGIO

TAL KRYS

ZEFYRON

DIMOKRATIAS VARDARI SQ.

AISO

S OD

ZAN

FILO

LEO

AFR

KYPRION AGONISTON SQ.

RIOU

U DIM

AGIO

PO OLYM

ODITIS

TER

NIS

OU KALV DIOS

IAS

KRA

ILIA AL

I IOU GKRATZ YMP GKRATZIO LAMPO

AVR

IOU

ARK

CHOU

TH PY

IVA

ORON

FANEROMENI

METE

MOUSHOUNTI SQ.

MENIS

ANAK MAKI

AME

DEX

ANERO

H ARC

THEA

ED EVRYM U EVRO

U EL O

IDI YD

T ARIS

MA K

ARCHAIOTIT O

FERON

EL. V E NI Z

IDI

ROMAN

DIMOK R IT OU

I RIF ZA

IDOU

O TH

ONGO

NO E DO

PAV

TRANOU

ARISTE

RINO

NAVA

VENIZELOU

A STIR

SYKIES

11 12

PLA

TOKLEO

AG HTA IO M EL. U KARADIMOU RI RODOCHORI OU EPTAPYRGIO S IOU CH A S ANIOU K DRAGATS ALEX DOS PA OU M ILIA M U NUE S A U OU O AGIOS PAVLOS OUS AVE RO O N I EN KAL I OU U O H TH O O KLISFIL OC M YD PYRG NDR SILIK IDI A L S H V IP T TIN O POU PARASCHOU LAF P PTA YS RIA TAN OS E K 40 EKKLISIES PE AV ONS POLE OF SK K AR OS AKRO TSAKAL ON IAS OPO E U L IM ELI VARNAS K K O A EVANGELISTRIA AMPATZ U KARAVANG RINAS EN NIGDIS OGLOUIR SQ. UM FLO PARA ADRIA ONA U IGO SKEV NOUP PARASKEVA MYL INO OS A OLEO AGIOS VIZY OR S T N DIMITRIOS AS PYDNAS AKOUSO K V HOSPITAL RYAN ULINI SYR ANO DOU TOU SARAFI I AIS LYSSIATREIO POLI UKID I RED TAXIARCHES VYZO NL KY SA SEOS PAN TA OR S MO U KE KOTRONI . ANTI OS ETHN EVANGELISTRIA'S SE S AG. Y TERPSITHEA D S ROMFEI PILEOS CEMETERY THEODOROI O NA ATHINAS OS SQ. SQ. HI OU ELPID AT OU FIL EO OLYMPI YIN TH URI U L OU VA AD O S A O VIZ T S O H H P O PERS LAODI ON AC UNIVERSITY O L H SAC GENERAL T V D OS EOS A GITRIA GENERAL E

NTI

4 ROMFEİ MEYDANI

Yukarı Şehrin merkezi meydanı olup, kültür ve sanattan sorumlu Belediye Başkan Yardımcısına ev sahipliği yapan neoklasik binanın da bulunduğu, ilgi çekici Theofilos Caddesi kanalıyla buraya ulaşırsınız. Bizans hamamı Kule Kafe de burada bulunmaktadır (bkz. s.12), ki meydan bu isimle de bilinir. Meydanın kuzeybatı kısmında (Krispou 7) Yukarı Şehir Belediye Kütüphanesine 3 TERPSİTHEA MEYDANI ev sahipliği yapan 19. yüzyıla ait sanatsal neoklasik binaKarakteristik koruma kapsaya da dikkat edin. Meydana mındaki evleri ve daha yeni yakın yerde (Theotokopoulou evlerin bulunduğu Pileos Caddesi), manastır ana binası Caddesi’nden bu meydana olan ve daha sonraları birkaç ulaşırsınız. Enfes binaları ve kez restore edilen Bizans Takşehre ve deniz cephesine siarhon Kilisesi (14. yüzyıl) doğru mükemmel manzarası bulunmaktadır. olan meydanın ortasında ise çocuk parkı ve küçük bir açık5 OSİOS DAVİD hava tiyatrosu vardır. Burada ayrıca Selanik’teki en geç (Latomou Manastırı, bkz. s.13) 44

5. gezi:

Tsamadou, Sahtouri ve Pontus Rumları Sarayının bulunduğu İsminis ile birlikte, Yukarı Şehrin en önemli caddelerinden biri olan Al. Papadopoulou Caddesi’nden bu bölgeye gelirsiniz ki adını 20. yüzyılın başlarında dikilen çınar (“Tsinari”, “çınar” kelimesinin yunanca yazılışıdır) ağacından almıştır. Yukarı Şehrin merkezi bir noktasıdır, zira komşu bölge olan Sykea’ya gidenler buradan geçerler. Ortasında, mermerden Roma lahiti olan bir Osmanlı çeşmesi vardır, ayrıca burada şehrin en eski restoranı (1885) ile kafeler ve küçük mağazalar faaliyet göstermektedir.

Osmanlı eserlerinden biri olan Musa Baba Türbesi (1543) bulunmaktadır. Sekizgen şekle sahip, pencerelerinde dekoratif sivri uçlu çerçeveleri olan türbenin eskiden kubbesi kurşunla kaplıydı.

ANO (PALİA) POLİ [YUKARI (ESKİ) ŞEHİR

2 TSİNARİ

ANO (PALİA) POLİ [YUKARI (ESKİ) ŞEHİR

5. gezi: 44

6 TSİTSANİ MEYDANI Osios David (Osmanlı çeşmesinin bulunduğu Timotheou Caddesi ve Dimitriou Poliorkitou Caddesi’nden ulaşabilirsiniz) ve Vlatadon Manastırı arasında bulunan, güzel, bakımlı evleri olan küçük bir meydandır. Merkezine, büyük Yunan halk bestecisi ve şarkıcısı Vasilis Tsitsanis’in (1915-1984) büstü yerleştirilmiştir, kendisi 2. Dünya Savaşı esnasında şehirde yaşamış ve çalışmıştır.

47. Yedikule ve doğu surlarından bir bölüm. 48. Trigonio Kulesi’nin yer aldığı bölge şehrin çok sayıda mukimini ve ziyaretçisini cezbetmekte.

8 VLATADON MANASTIRI (bkz. s.13)

9 PORTARA

Şehrin kuzey surlarındaki iki ana kapıdan biridir (“Eski Delik” ile birlikte). Kapılara yakın noktalarda surların inşası son derece özenliydi ve birçok noktasında seramikler, yazıtlar 7 EPTAPYRGİOU CADDESİ vs. ile süslenmiştir. Bunları Polydorou Caddesi’nden göYukarı Şehrin en ilginç cadrebilirsiniz. Bu nokta günüdelerinden biridir. Akropolis’in müzde çok yoğun bir karayolu ön duvarlarını oluşturan kuzey kavşağıdır, civar bölgede ise surlarının iç kısmı boyunca turistik mağazalar ve lokantauzanmaktadır (surlar hakkında lar faaliyet göstermektedir. bkz. ayrıca s.14). “Eski Delik” adıyla bilinen 3. Portara’nın bulunduğu Palamidiou 10 AKROPOLİ – EPTAPYRGİO (YEDİKULE) Caddesi’nin (batıya doğru) köşesinden ana Portara’ya Bu gösterişli kale şehrin kadar yürümeye değer. İlsurlarının kuzeydoğu ucunda, ginç geleneksel yapıların ve dünyada içinde ikamet edilen terkedilmiş Zihni Camisi’nin az sayıdaki Akropolis’lerden (1902) yanısıra, 1920’li yılların biri olan Akropolis’in içindedir. başlarından itibaren duvar Portara’dan ulaşmak için, kuboyunca inşa edilen karaktezey surları boyunca Polydorou 46

46. Selaniğin kuzey surlarında yer alan Portara.

ristik “kastroplikta” adlı eski göçmen evlerini inceleyin. Benzer evlerden doğu ve batı surlarında da bulunmaktadır.

Trigoni Kulesine gitmek için, aynı ismi taşıyan kilisesi ve küçük, geleneksel kahvehaneleri ve restoranları olan, otantik, çınarlarla kaplı Aghi Anargiri Meydanı’ndan geçebilirsiniz. Anna Paleologina’nın çifte kapısı (batı kapısı Aghi Anargiri Kapısı olarak da anılır) bulunmaktadır. Bizans imparatoriçesi bu kapıyı şehirde kaldığı dönem olan 1355’de inşa ettirmiştir.

12 TRİGONİO KULESİ Alyseos (Zincir) Kulesi olarak da bilinmektedir ve kuzey ile doğu duvarlarının birleştiği noktada bulunmaktadır. 16. yüzyılda, muhtemelen önceki Venedik kulesinin yerine inşa edilmiştir ve Beyaz Kule (bkz. s.24) ve Vardari Kulesi ile birikte (bkz. s.59) Türklerin Selanik’in hisarlarla güçlendirilmesi için gerçekleştirdikleri çalışmaların parçalarıdır. Şehrin mukimleri ve ziyaretçileri için (“Kaleler”) eşsiz bir turdur, zira buradan doğu surlarının ve bütün Selanik manzarasının eşi benzeri yoktur. 48

5. gezi:

11 PALEOLOGİNA KAPISI

ANO (PALİA) POLİ [YUKARI (ESKİ) ŞEHİR

Caddesi ile Gialourou ve Erasmou caddelerini takip edin. 12. yüzyılda, muhtemelen 9. yüzyıl kalesi üzerinde inşa edilmiştir ve adını ilk başta yedi kulesi olmasından dolayı almıştır. Bugünkü durumunda on kuleden ve etrafındaki yoldan oluşmaktadır. Kuzey kısmı şehrin ilk Hıristiyanlık dönemi duvarının bir parçasıydı, güney kısmındaki kuleler ise Bizans yıllarında eklenmişlerdir. 1431 yılında Osmanlılar müdahalelerde bulunmuşlardır ve bu durum girişin üstünde bulunan yazıtta aynen ifade edilmektedir. 1890 yılı civarında, iç ve dış kısmında daha yeni binalar inşa edilmiş ve ağır cezalı mahkûmların tutulduğu cezaevine dönüştürülmüştür. 1989 yılında Türkçe adı olan Yedikule olarak bilinen cezaevi buradan taşınmıştır, kule ise ziyaret edilebilir bir müzeye dönüşmüştür. Kulenin dış kısmındaki toprak yola girdiğiniz takdirde, günümüze kadar korunmuş olan ilk Hıristiyan havuzu ile ilk Hıristiyan bazilikası bölümleri korunmaktadır, etrafın manzarası ise mükemmeldir.

ANO (PALİA) POLİ [YUKARI (ESKİ) ŞEHİR

5. gezi: 46

13 MEANDROUPOLEOS CADDESİ

inşa edilmiştir, mimar olarak ise Xen. Paionidis anılmaktadır (başka kaynaklara göre ise, V. El. Zografou Caddesi ile birlikte Pozelli). İki katlıdır, ince uzunAgios Pavlos ile Agios Dimitri- dur, uçlarında dört bölümü os bölgelerini birbirine bağlavardır ve 3. Kolordu (bkz. s.32), yan bir ana caddedir. Buradan Gümrük (bkz. s.18), İdare (bkz. şehrin doğu surlarının dış s.39) saraylarıyla aynı tarza kısmına bakan manzara muh- sahiptir ve yoğun klasik ve bateşemdir. Bu noktadaki surlar rok öğeleri vardır. 1984 yılında çok iyi durumda korunmaktadır ana bina ve çevresindeki bölge (surlar için bkz. s.14). sit alanı ilan edilmiştir.

14 PAŞA’NIN BAHÇELERİ 1904 yılında meçhul bir mimar tarafından inşa edilmişlerdir ve şehirdeki tek muhteşem mimari örneği teşkil ederler. Bir dönümlük alanda, özel dekorasyona sahiptirler, zira merkezinde artık çalışmayan bir art nouveau örneği şadırvan bulunur. İleride, aynı ismi taşıyan semtte Agios Pavlos Kilisesi bulunmaktadır. Rivayete göre adını, şehirde kaldığı sürede Havari Pavlos’un su içtiği bir kaynaktan almıştır.

Evangelistria Selanik merkezinin imtiyazlı bölgesidir, zira inşaat oranı düşük, yeşili boldur. 1875 yılında Hayırsever Kardeşlik tarafından kurulan en eski Hıristiyanlık Mezarlığı burada bulunmaktadır ve şehrin en önemli şahsiyetlerinden bazıları buraya gömülmüştür. Karşı tarafta, (El. Zografou Caddesi üzerinde) Ermeni ve Protestan mezarlığı bulunmaktadır, ayrıca 1990 döneminde faaliyetini durduran ve günümüzde kültürel etkinlikler için 15 “AGİOS DİMİTRİOS” kullanılan, sit alanı ilan edilen HASTANESİ Axilithioti Atölyesi - DökümEski bir Belediye Hastanesidir, hanesi bulunmaktadır. Agiou muhtemelen 1902-3 yıllarında Dimitriou ve Olympiados 49

49. Huzurlu bahçesiyle Agios Nikolaos Orfanou Kilisesi. 50. Paşa’nın bahçelerinde art nouveau şadırvan. 51. Trigonio Kulesinden Selanik ve daha geniş bölgenin panoramik görünümü.

16 EVANGELİSTRİA MEZARLIĞI

17 AGİOS NİKOLAOS ORFANOS (bkz. s.13)

18 KALLİTHEA MEYDANI Olympiados ve Ap. Pavlou caddelerinden, Yukarı Şehrin resimsi Kallithea Meydan’ına 51

ulaşırsınız (küçük bir çocuk parkı vardır), ki buradan İrodotou, Andokidou ve Gorgous gibi bölgenin karakteristik caddeleri başlar. Son caddeden tekrar surların dışına çıkabilirsiniz. Ayrıca buradaki geleneksel bir binada 2009 yılına kadar çok ilginç olan Selanik Çocuk Müzesi bulunmaktaydı (bkz. s.79).

19 ŞEYH SU (SEDİRLİ TEPE) Şeyh Su veya Kedrinos Lofos (Sedirli Tepe) veya Hili Dentra (Bin Ağaç) ormanı, 300.000 dönümlük alanla, şehir dolaylarındaki en önemli oksijen

5. gezi:

caddelerinin köşesinde, doğu surlarının, merkezi kapılarından biri olan ve bu noktada iki caddenin açılması için (çok az parçası korunmaktadır) yıkılan Nea Hrisi Pili vardı. Ayrıca mezarlığın karşısında “G. Gennimatas” hastanesinin neoklasik binasını da göreceksiniz.

ANO (PALİA) POLİ [YUKARI (ESKİ) ŞEHİR

5. gezi:

deposudur. Bizans yılları esnasında maruz kaldığı kullanım nedeniyle, eski Kouri meşe ormanından sadece küçük bir bölüm kurtulmuştur. Bugünkü görüntü 1930 döneminde gerçekleşen sistemli ormanlandırma çalışmalarına bağlıdır. Civar bölgelerin yeniden inşasına ve 1997 yılındaki büyük yangına rağmen, Selanikliler için son derece popüler bir yer olmaya devam etmektedir. Şehir nüfusu buraya yürüyüş, dağ bisikleti, piknik veya sadece mükemmel manzaranın tadını çıkarmak için gelmektedirler. GÖRÜLECEK YERLER: 19.1

Hayvanat Bahçesi.

Şehrin çevre yolunun güney kısmında bulunmaktadır. 58 dönümlük yer kaplar ve Yunanistan’ın vahşi faunasından onlarca memeliye ve kuşlara ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca, 1994’den itibaren Doğal Tarih Müzesi ve 2000’den itibaren de “Sürüngenlerin Evi” olarak faaliyet göstermektedir.

48 19.2

Orman Tiyatrosu.

Hayvanat Bahçesinden 52

52. Şeyh Su’daki hayvanat bahçesinin girişi. 53. Şeyh Su ormanından Agios Pavlos semtine doğru manzara. 54. Şeyh Su Selaniklilerin en popüler gezinti, eğlence ve dinlenme noktalarından birini oluşturmaktadır.

küçük bir mesafe uzaklıkta, bu açıkhava tiyatrosu (4.000 seyirci kapasiteli) her yaz Yunan ve yabancı sanatçıların önemli konserlerine ve aynı zamanda başka kültürel etkinliklere ev sahipliği yapmaktadır. Yeryüzü Tiyatrosu. Triandria bölgesinde bulunan etkileyici açıkhava tiyatrosu (4.300 seyirci kapasiteli) (Kaftanzoglio’nun kuzeyinde, bkz. s.41). 1997 yılında Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri için açılışı yapılmıştır ve Yunanistan’daki en mükemmel kültürel mekânlardan biri olarak değerlendirilmektedir. 19.3

Nasıl gidilir? Eleftherias meydanı’ndan 24 no’lu otobüse binin. Otobüsün son durağı Hayvanat Bahçesi park alanıdır.

20 SYKEES Yukarı Şehrin kuzeybatısında ve surların dışında güzel bir bölgedir ve son yılların önemli inşaat çalışmalarına rağmen, 1930’lu yıllardan kalan müstakil evlerle doludur. Her ne kadar 20. yüzyılın başların-

sahip olan bu kilise 7. yüzyıla ait bir Bizans kilisesinin harabeleri üzerine kurulmuştur. Yan sokak Elpidos’da ise surlara doğru, “Kültürel Mahalle”ye dönüştürülen göçmen evleri topluluğunu göreceksiniz. Nasıl gidilir? Sykees’e ulaşmak için Yukarı Şehirden yürüyerek veya 23 no’lu otobüse binip (ilk durak Eleftherias Meydanı) “Agios Haralampos” durağında inerek gidebilirsiniz.

5. gezi:

da göçmen kabul etmek için oluşturulmuş olsa da, M.S. 2. yüzyıldan itibaren burada ikamet izleri mevcuttur. Yemyeşil Belediye Ormanı’nda açık Belediye Tiyatrosu çalışmaktadır ve burada yaz aylarında önemli kültürel etkinlikler düzenlenmektedir. Ayrıca burada yaz sineması da çalışmaktadır. Daha güneyde alçak bir tepede, görkemli Aghi Theodori Kilisesi bulunmaktadır ve şahane bir şehir manzarasına

ANO (PALİA) POLİ [YUKARI (ESKİ) ŞEHİR

ANAXIM ENOUS

EFTALIOT I DOMP OLI DOUKA

GEL

ETEO KLI

SEFER I

TOS

A DIGK

I LG AR VO U

US KOR AI

KLE O IRA

LEN IKO U ME

NT OU PS ELO U

OU TM

ER TH S OU AN OF IST

PAPAKYRITSI

ITID

AKR

ILA

S NO UTO

Büyük İskender Anıtı. Anıtsal heykel oluşumu (Evang. Moustaka, 1974), sahilde Beyaz Kule ve Kraliyet 1.1

SOU

ION ARGYROUP

SIFILINON

CHEN

NIKO

TRAP

KOTYORON KOMNI

AK POULANTZ TRIPO KROMNIS

A IR

GÖRÜLECEK YERLER:

AMIS

MYR

SOURMENON

Bugünkü şeklini 1960’larda almıştır. Megalou Alexandrou Caddesi boyunca Beyaz Kuleden (bkz. s.24) Müzik Sarayına kadar uzanmakta olan KARAMPOURNAKI sahil, Selanikliklerin özellikle haftasonları tercih ettiği spor, gezi ve eğlence için gidilen ve çok sevilen noktalardan biridir. Ayrıca konumu sayesinde, Thermaiko körfezine ve Olympos’a karşı sunduğu manzara, özellikle gün batımı saatlerinde, heyecan vericidir.

ETHN

KALAMARIA

BALA

PAPAGO

KALIDOU

PAP

1 YENİ (DOĞU) SAHİL

DALIPI

APETROU

A PL

56. Yeni sahilde, N.Zoggolopoulou’nun tanınmış “Ombrelles”i (Şemsiyeler).

LI SOFOULI

55. Ata binen Büyük İskender heykeli şehrin sahil kesiminde tüm heybetiyle yükselmekte.

Bölge 19. yüzyılın son yıllarında, doğu surlarının yıkılmasından ve tramvay’ın kuruluşundan sonra (1893’de atlı, 1907’de elektrikli) gelişmeye başlamıştır. Kırsal karakterinden dolayı “Exohes” (kırlar) adını veya Avrupa standartlarında ve büyük bahçeli olarak burada inşa edilmeye başlanan lüks konaklardan dolayı “Kuleler semti” adını almıştır. Bu bölgede, surların içindeki şehirin aksine, çeşitli milliyetler (Yunanlar, Türkler, Yahudiler) tek kriterleri zenginlik olarak bir arada yaşamaktalardı. 1930’lu yıllardan itibaren bölge kademeli olarak düşüşe geçmiştir ve 1960’lardan itibaren de ağırlıklı olarak kentsel bir kimliğe bürünmüştür.

LIOU

AVDELA

KYPROU

THEMISTOK

TOS

KERASOUN

LER

VASILEIADOU

NAVARINOU

KOLCHIDAS

POU

STRAVONOS

YPSILANTO

6. gezi: YENİ SAHİL – VASİLİSSİS OLGAS CADDESİ VIS

NAR

TSOUNTA

KALIDI

SANGARIOU LOU ARGYROPOU NEAPOLEOS OS

ION

R SA

S FR A

KOR

KYDONION

MITROPOLITI

ARGONAFTO

AMVROSIOU

DODEKANISO

U PAPADIMITRIO OMIDI TAKI OIKON KOUSKOURA

GAVRIILIDI

MITROPOLITI

ROSIDI

KIFISIA

GRIGORIOU

KASSOMOUL

KYMIS

KYDONION AN DR EOU

PAP

MAKRYRACHIS

YPS

POS EIDO NOS MELE A AN GROU

NOU K

ANA

NTO

AGIOS ELEFTHERIOS

TAIO

I I LEM DM PO PA A NS EL IN OU

SIGALA KA SS AN AN DR DRONIKO EO U S

KOURIO

ROSIDI

YP SIL A

ELA

KRITIS

CHAN

TOUSS A

STIR A

PLA

MIK

TZAV

IOU

2.4

LOGOTHETOU

KRE ON

LEOS

AMFIPO

ANTIROU STH ENO

SLI

NATS INA

MARA

POLEOS ATREID ON XYNG OPOU LOU

ADRIAN OU

CHO RIGA NOU FERA IOU

ICHA

MARS

MAV ROM

FYRA

THO

POR

DAK

MITROPOLITI

SIS

RTID

2.3IRONEIAS 3.1 RG

GEO

PARNASSOU

1.6

NIT

KOU

PAPA

SQ.

SOFOULI

ALATINI 2.1

SKIA

VASILI

MOUSOURI PAPANTONI

CHRIST O

KAR ATO LAS

ANIN

MER 3.2 AGIOU ELEFTHERIOU

PLO

GENN ADIO U MIT R.

SCHO U

2.2

ETSON

TYP A

ITOS

3.3

DEPO

DRE

PATRIKIOU SQ.

LAID

THAL

STR

NISION

PAN

VOG

ELA

AGRI AN O

MAR KOU B

PITTAK

OKO

U PA

MELEN IKOU IDI AR ELI M E TH

LL KE

S H.

THEMISTOKLI

RGIO

TZAV

LE KALLIPO

VIZYIS KO

OTS IOAN ARI NOU KAIS AREI AS GEO RGIO U MET RON PAP A

KASI MALA VIAS

GRA

KAV

KAR

FON

TREIS IERARCHES

MOSCHO

MA VR

AMAN

OLG

DEL

GLYN

STAS

NALTSA

GEO

FILE LLIN

ITSA

MY T MA OUDI VRO K PAPA ORDA KYRIAZ TOU I

PAPADI

KRIE RDATO ZOT U OU KOR OM ILA GRA VIAS

SIS

DIM STEFAN OU OC MIS HAROU IRLI S

NIKAIAS SANTAS

MID OS

TOU

DIK

NAS

SY N

LOU POU

AKI XENO

ILIS

YOT

RDELIO U ANATOL DERKON IKIS RO MYLIAS

EPTALO FOU

MIDEIAS NEAPOL KYZIKOUEOS NIKOMI DEIAS

OPIS MALAK

ART E

AIG CHAT IOU ZILA ZAR ANA OU LIPS EOS

VOG

KAR

PARA

PRIA MOU

POU LOU

AZ I

TO MP

3.4

VAS

ITIS

SIS

3.5

LDOU

INIS

VOULGA

IDIKIS

MICHAILIDI SQ. THERMO ALE PYLO UNTO XANDR N IAS S KR

EZO

MNIT

SA MOT HR A K IS

CHALK

STRO

ALKM

ONIAS

OLEM

ANA

ETIKO

GAVRIILIDI

1.5

TYPA

ZOUM

MAKED

ANALIPSI

TRO

US TRAP

K PO

POLY

RATO

LYSIK

I ROID GAMVE

NIKAN

NEOPT

PAP

OSIA XENI

DIOU

AINOU SQ.

NIK O

KLEANTHOUS

IKONIO U KROM PYRGOUNIS

ARGENT I THOU S

KLEAN

DO U

KLITIOU

EO DO RI

KO A IA SM TR OP OU OU LO U

ZA N

EIM

MIA

ES TO

ER AF

U TEG 3.6 E

MITRO

ULI MIAO

FLEM IN

ING

PSAR

LYDIA

NIOV IS

YMMITO U

IOU

PELIAS

EVR YVIA D

LAMIAS

XENOFONTO S

DOS

ILIA

FLE M

RA S

DROSINI

CHARILAOU

KAOUDI SQ.

VA KARA SIKYROU THEO DORI GAZI

ARKA

LEOS

ND EVM ROU ENO US

UPO

T BO AB M. VO ED

KIN

TINO

XIM

IOU

ITS RD

O RE A

IKIS

OU UL OL PO

T AI

TOU

KID

AION

I KAS

1.5

IL MAN TIN GAM EIAS VET A

SIOU

NEMEA

A KAR

LIO AGIOS

CH U

ARCHIMIDOUS

VALT ETS

YDRAS

OMIROU

SERRON TROIAS

KORYTSAS

MIL T IA DOU

ELEF THER OTO

KE VO VYZA P O NT UL IOU OG OU IKO U ZA MOUS IM EIO I U

ACH IS

RIA DAS

AET OR

U NIO

BIZ A

AGIA ST

HA IOL

AR C

TH OU KERKYRAS

KILKISSIOU

DOIRANIS LITO CHO NEVROKOPIO RO U KRESNAS U

KA RP A

DOIRANIS

LOU

LACHANA

BIZ ANIO U

ZE RV E FZ A ON ON RAN TAP ORO U S S A ENO

FILO

POIM

ON EDIS

RIAD G I LYTR KYZ A I CHA TZI

LITOCHOROU

PLIT HON OS

TZOG KAFT AN

NO U

GE RM A

KA KA VO

GENNISI SOTIRA

3.7 GLOU SMA O KO NIK SERAFEIM

OP TR MI PSAL

TAKID

U SO

AGIOS PAVLOS

KON

STAN

ANA

MYS

S ANTA

LI PARA

AT KA HA RA N ISK ASIO U K CHR U AK OL YS I O K OC OT HO RO U KA N I LID KY OP VE O L

ONIA

3.8

NATH

U MAKED

PLAT

LOU

INIS

STA

ANA

ATOU

SIPO

NO ME

VELIO

ALKM

DANIO

ISOKR

SPEF

TIR

1.4

AR KAN

R. MIT IOU EIOU NAD ASIL GEN GIOU V A OSI AS XE PAP NIS ANA

KIS

TOM

DYS

UIL

A EN AR ON XIM

THRA

ROU

ARI

ZIRINI

IOU

3.11 SIS 3.10 OLGA 3.9 S

ORGI

SYROU

IMV

KAN

THIN DOU EAS SMA NI SO LO NO S U LO OU

IAKOVO

DELIGI

IAS

OC IGIL

AX IT PA ELOU PA S FLE SS A

LEOS

VITHYN

LIKIS

ALIO

ZACHOU

FAIAKO

ANATO

EFT

FILINTA

UPO

AKIS

SVOLOU

VOSPOROU

AKOS

ART

KATO TOUMPA

DORYLAIOU

ATLANTIDAS

AMMOC HOST OU

LARN

PILEAS

KARANIVALOU

NAFPLIOU

TINO

LAIOU

LIOU NAFP

STAN

ANELLIO

PONT

AGIOS THERAPON

KA KI ROLIDO SA U MIT SARA NTI

DORY

NOS LLO APO

LIS

SIOU

IPPOKRATEIO GENERAL HOSPITAL OF THESSALONIKI

KON

DELIG IANN I GALIV ALDI ETA

STA

DARD

SI AKA KAR

3.13

DIO U NOS GA

DIA

ANA

REIAS

ONIAS SINIO SOG LOU

S RRA

3.12

LYKA

ISI

PAP

ANAS

VOSPOR

KAPA DDOK IAS IONIAS

PAPA

DIMITS

TENED OU TINO U

LIAS

SIS

CHAR

KAISA

I OUZ URM CH O

NTIN

PROU

PASALID I PERDIK A PARNITH AS

THEAGENEIO PAPANASTASIOU CANCER HOSPITAL U LIPIO PELIS ASK PINDARO IDI U AMA

STA

LI AI CH MI

1.3

KON

CHARISI

1.2

AGIOS FANOURIOS

CHIRS

3.14

MAKEDONIA PALACE

PESTON OSTROV OU KIMON OS

IMA

3.15 RTIS

SS EFE

ARIO

PAPAFI

RAS

CHE

SPA

ISS

KRITONOS

1.1

VEL

AGIOS IOANNIS CHRYSOSTOMOS IPEIRO SKALTSOUNI U

IS OLO TIR ULA O

RISI

3.16

INO

IAS

MIK

PONT

PRAXAGORA S IKO FOIN LON OU Y R V

PAP

AVE.

PAPAFIO

KI AILIA PAP

ELA

TSOP

CHA

TOU

IOANNINON

PERDIKA

O ON

VARVARA

EVAGORA

PSAROU

TI DIALEGLI

STRA

PAPAFI

PESTON

SKYROU AMOLIANIS

INFECTIOUS DISEASES HOSPITAL

A MI ELEA S DRIO S

RGOU

AKI MPR U LA ORIO GRIG U ISO N N MYKONO U ALO

U TRO KAS IRO SID KATSIMDIDI

IS ANAF

MIL

IS AIGIN

LLIDI

GRIGORIOU LAMPRAKI

VE IOANNI

KYTHIRON

OS STYLIANOS

SAMOU POROU

EVVOIAS

OU RIF

LOU

ZOVAROPOU

AHEPA

Macedonia Palace.

Şehrin kentsel topografisinin “dönüm noktalarından” biridir. 1970’li yıllarda imtiyazlı bir konuma inşa edilmiştir. 1995 ve 2003 yıllarında kökten restore edilmiştir ve Yunanistan’ın en lüks otellerinden biri olarak değerlendirilir. Selanik Uluslararası Fuarı esnasında Yunan başbakan ve bakanların geleneksel olarak konakladıkları yerdir. Ayrıca burada birçok önemli Yunan ve 55

1.3

“Şemsiyeler”.

Önemli Yunan görsel sanatçı Giorgos Zongolopoulos’un (sanatçının aynı isimli bir başka heykeli de Makedonya Modern Sanat Müzesi girişinde bulunmaktadır, bkz. s.31) simgesel heykeli (13m. Yükseklikte), bu noktaya 1997’de yerleştirilmiştir. 1993 yılında ise Venedik şehrindeki Biennale’de de Yunanistan’ı temsil etmiştir. Şehrin en modern anıtlarından ve en çok fotoğrafı çekilen noktalarından biridir. 1.4 Aziz Kyrillos ve Methodios Kilisesi.

Bu görkemli kilise (Agiou Aleksandrou Caddesi üzerinde), şehrin en yeni kiliselerinden biri olup, 9. yüzyılda Slavların Hıristiyanlığı benimsemesine ve Slav diline bir alfabe kazandırılmasına belirleyici şekilde katkıda bulunan iki kardeşe adanmıştır. Bakımlı bir bahçesi vardır. 1.5

Temalı Bahçeler.

Megalou Aleksandrou Caddesi boyunca ve denize doğru, 56

6. gezi:

1.2

yabancı şahsiyetler (politikacılar, sanatçılar vs.) misafir edilmiştir.

YENİ SAHİL – VASİLİSSİS OLGAS CADDESİ

Tiyatrosundan hemen sonra hâkim konumdadır (bkz. s.25). Büyük İskender’in at üstündeki heykeli (6 metre yüksekliğinde, 7 metre genişliğinde) bir zemine oturtulmuştur, etrafında ise İssos savaşının kabartmalı canlandırmasının olduğu (M.Ö. 333) bir friz vardır, ayrıca sekiz adet Makedonya kalkanıyla yine sekiz adet mızrak vardır. Ayrıca kısa bir mesafe ileride Makedon siyasetçi Konstantinos Karamanlis’in (1907-1998) heykeli bulunmaktadır. Kendisi savaşlardan sonra, 14 yıl boyunca Yunanistan Başbakanı ve on yıl boyunca Cumhurbaşkanı olmuştur. Ayrıca burada Milli Direniş Anıtı (1989, Evang. Moustakas) vardır.

YENİ SAHİL – VASİLİSSİS OLGAS CADDESİ

6. gezi: 52

toplamda 76.657 m2 alanı kapsayan ve ideal bir yürüyüş, rahatlama ve dinlenme noktası oluşturan 12 adet Temalı Bahçe vardır. Bunlar; özel büfesi, tenis sahaları ve çocuk parkı olan “Aleksandros Bahçesi”, “Akşamüstü Güneşi Bahçesi”, “Kum Bahçesi”, etkinlikler için amfitiyatrosu ve büfesi olan “Mevsimler Bahçesi”, çocuk parkı olan “Odysseas Fokas Bahçesi”, yine büfesi olan “Akdeniz Bahçesi”, modern eserlerin sergilendiği açıkhava heykel kolleksiyonu olan “Heykeller Bahçesi”, akarsuları olan “Ses Bahçesi”, süs bitkileri ve çocuk parkı olan “Gül Bahçesi”, basketbol ve tenis sahaları olan “Hatıra Bahçesi”, hidrofil bitkiler, küçük bir şelale ve skateboard pisti olan “Su Bahçesi” ile müzik etkinliklerini ağırlamak için özel alanı olan “Müzik Bahçesi” dir. Ayrıca bu noktada 3 km. uzunluğunda bir bisiklet yolu da yapılmıştır ve Selanik Denizcilik Kulübü de burada bulunmaktadır. 1.6

2000 yılında imtiyazlı bir konumda ve muhteşem manzara eşliğinde açılmıştır. Mimari karakteri şehrin Bizans 57

57. Aziz Kyrillos ve Methodios Kilisesi. 58. Selanik Müzik Sarayı binası. 59. Depo bölgesinde Allatini villası.

Müzik Sarayı.

tarihinden ilham almıştır ve Avrupa’nın en modern müzik saraylarından biridir. Konserleri, dans ve opera gösterileri ile konferansları ağırlayan 1.464 kişilik salonu ve ayrıca restoranı vardır. Yanında, Sarayın 2. binası bulunmaktadır (Japon A. İsozaki tasarımı) ve burada konser ve konferans salonları, Müzik Müzesi ve Müzik Kütüphanesi vardır. Çok yakınında Poseidonio Spor Merkezi de vardır.

2 DEPO BÖLGESİ Günümüzde Sit alanı olan ve Tarihi Eser olarak nitelendirilen bölge, adını 1893’den 1957’ye kadar şehir merkezini bu bölgeye bağlayan tramvayın depo binasından almıştır (Vas. Olgas ile Ypa caddeleri köşesinde bulunmaktadır). “Kırlar bölgesi”nin en doğu noktasıdır ve birçok noktasında eski atmosferinden öğeleri korumaktadır. GÖRÜLECEK YERLER: 2.1

Allatini Değirmenleri.

1990’dan beri terkedilmiş olan, sit alanı ilan edilmiş 14 adet sanayi binasından oluşan etkileyici bir blok. 1854 yılında yapılan şehrin ilk buharla 58

2.4

Sofouli Caddesi.

Selanik Belediyesinin doğu semtlerini Kalamaria bölgesine bağlayan merkezi karayolu ekseni (bkz. s.64). Büyük kısmı ağaçlarla kaplı olup, Selanikliler için oldukça popüler olan mağazalar, kafe ve restoranlar bulunmaktadır, sahil kısmında ise – şehre karşı mükemmel bir manzara eşliğinde, küçük barlar ve uzo meyhaneleri vardır. Logothetou ve Rossidi caddeleri arasında, bölgenin bir zamanlar sahip olduğu 2.3 Uziel Mahallesi. kırsal karakterinin hatırası olaSon derece resimsi, müstakil rak, dört müstakil ev blokunu evler topluluğudur (Papandreou, görebilirsiniz. Ploutonos, Heronias ve Dimitrakopoulou caddeleri arasında). 3 VASİLİSSİS OLGAS Tramvayın inşasında çalışan CADDESİ işçilerin oturması için inşa edilmişlerdir ve adlarını Fransız Daha önceleri “Kırlar” veya müteahhit Ouziel’den almışlar- “Kuleler” Caddesi adına sahipti ve Selaniklilerin çok sevdiği bir dır. 1985 yılında “sanat eseri” gezi alamıydı, zira yemyeşil bir olarak nitelendirilmişlerdir ve alanda ve deniz kenarında buson yıllarda yeni bir mukimler nesli tarafından kullanılmakta- lunmaktaydı. Günümüzde çok gürültülü bir caddeye dönüşdırlar. Yan tarafta, 20. yüzyılın müştür ve bu cadde boyunca başlarında özel konut olarak (doğudan merkeze doğru) inşa edilen Villa Zardinidi (veya Morburgo) bulunmaktadır Depo, Analipsi, Salamina ve ve günümüzde Müzik Fakültesi, Faliro semtleri bulunmaktadır. Vafopoulio Kültür Merkezi. Selanik Belediyesi tarafından 1983 yılında açılışı yapılan bitişik iki bina bloğu. Görsel sanat sergileri, tiyatro ve müzik gösterileri ile söze dayalı etkinlikler ağırlar, ayrıca biri Çocuk kütüphanesi olan ve 14.500 adedin üzerinde kitap içeren üç kütüphanesi vardır. 2.2

6. gezi:

Kuzey Yunanistan Konservatuvarı ve bir açıkhava barını bulundurmaktadır.

YENİ SAHİL – VASİLİSSİS OLGAS CADDESİ

çalışan un değirmenleri, o dönemde deniz kenarında bulunmaktaydı. İlk başlarda Fransızlara ait olan değirmenler, 1882 yılında Allatini ailesine geçmiştir.

YENİ SAHİL – VASİLİSSİS OLGAS CADDESİ

6. gezi: 54

Bölgenin yeniden inşa edilmesine rağmen, burada 19. yüzyıl sonları ile 20. yüzyıl başlarına ait bazı etkileyici binalar bulunmaktadır ve bölgenin eski karakterini çok güzel anlatmakta olup, şehrin en çekici gezilerinden birini sunarlar. GÖRÜLECEK YERLER: 3.1

Kırmızı tuğlalı bu görkemli saray, büyük bir bahçe ile çevrilidir ve 1898 yılında (V. Pozelli’nin tasarımlarına istinaden) aynı ismi taşıyan firmanın sahibi Kar. Allatinis’in sayfiye evi olarak inşa edilmiştir. Jön Türklerin hâkim olmasının akabinde (1908), Osmanlı Sultanı 2. Hamid üç yıl boyunca burada evin içinde sınırlı tutulmuştur. 1926 yılında kısa bir süreliğine o zamanlar yeni kurulan Selanik Üniversitesini ağırlamıştır (bkz. ayrıca s.38). 2. Dünya Savaşı esnasında ise askeri hastane olarak faaliyet göstermiştir. Günümüzde Orta Makedonya Yönetim Bölgesinin merkezidir. Yan taraftaki Delfon 201 adresinde, o dönemden bir konut daha korunmaktadır.

3.3 Villa Mordoh (Belediye Resim Galerisi).

25is Martiou Caddesi kavşağında eklektik bir binadır (1905, Xen. Paionidis). Türk Subay Seyfullah Paşa’nın konutu olarak inşa edilmiştir, ancak son sahibi olan ve 2. Dünya Savaşında bir toplama kampında ölen Yahudi tüccar S. Mordoh adıyla bilinir. Dönem dönem kışla ve revir olarak kullanılmıştır. 1986’dan beri ise Belediye Resim Galerisi’ni ağırlamaktadır (bkz. s.76). Güzel bahçesinde K. Kampadakis’in bronz heykeli dikkat çekmektedir. Ayrıca, kısa bir mesafede (Gravias 3.2 Villa (Casa) Bianca. Caddesi’ köşesinde) harabe 1912 yılında Dino Fernandez – şeklinde Hirsch Villası korunmaktadır (20. yüzyıl başları, P. Diaz tarafından P. Arigoni 60

60, 61 & 62. Vasilisis Olgas bulvarında yer alan en görkemli villalardan üçü: soldan, Ahmet Kapancı Villası, (Casa) Bianca Villası ve Villa Mordoch.

Villa Allatini.

tasarımlarına dayanılarak inşa edilmiştir. Adını, Fernandez’in eşi Bianca’dan almıştır ve eklektik ile art nouveau öğelere sahiptir. 1976 yılında sit alanı ilan edilmiştir ve günümüzde Belediye Resim Galerisi’nin bir şubesini ağırlamaktadır. 203 numarada, 1907 yılında banker Al. Nehama tarafından inşa ettirilen ve ilk başta iki katlı olan (1940-1945 döneminde üçüncü kat eklenmiştir) eklektik Villa Nehama bulunmaktadır.

3.5 Mehmet Kapancı Villası (Vas. Olgas 108). İtalyan mimar P. Arigoni tarafından tasarlanmıştır, 1893 yılında, Yahudi tüccar ve şehrin bankeri olan Mehmet Kapancı için 4 dönümlük bir bahçe içinde inşa ettirilmiştir. Orta Avrupa mimarisinden etkilere sahip olan üç katlı ana binanın sanatsal bir iç dekorasyonu vardır ve iletişimi olan bir kuleye sahiptir. 1912 yılında şehrin ilk Yunan askeri komutanı prens Nikolaos buraya

3.6 Ahmet Kapancı Villası (Vas. Olgas 105).

1905 yılında P. Arigoni tarafından, Yahudi tüccar ve şehrin belediye başkanı olan Ahmet Kapancı’nın yazlık (sahil) evi olarak inşa edilmiştir. Karma bir mimari tarza sahiptir, zira eklektik mimari ve neoklasik, rönesans art nouveaou ve gotik motiflere sergilemektedir. 1926 yılında Yunan devletinin mülkiyetine geçmiştir ve 1973 yılına kadar dönem dönem Kızıl Haç, Gestapo ve NATO hizmetleri için kullanılmıştır. 1997’de Avrupa Kültür Merkezi hizmetlerinin merkezi olmuştur. 62

6. gezi:

3.4 Hatzilazarou Evi (Vas. Sofias 131). Siaga evi olarak da bilinen bina 1890 yılında Xen. Paionidis’in tasarımlarına dayanarak inşa edilmiştir. Hemen yanında, eskiden yatılı okul olarak faaliyet gösteren ve bugün Trafik Polisi Amirliği’nin bir bölümünün bulunduğu, bir o kadar ilginç olan Marokos Evi bulunur. Karşıda küçük bir bahçede Hz. İsa’nın Kutsal Kalbi adlı Roman katolik küçük bir kilise vardır.

yerleşmiştir. 1916-1917’de ise “Milli Savunma Hükümeti” adlı geçici ihtilal hükümetinin lideri El. Venizelos buraya yerleşmiştir. 1928 yılında Yunanistan Ulusal Bankası tarafından satın alınmıştır. 1938-1961 döneminde ise şehrin ortaokullarına ev sahipliği yapmıştır. 1989’dan itibaren Ulusal Banka Eğitim Vakfının (M.I.E.T, bkz. s.77) Selanik Kültür Merkezi olarak faaliyet göstermektedir. Yan tarafta, kırmızı tuğlalarla inşa edilmiş ve “Chateau mon bonheur” olarak bilinen, 1890 yılına ait bir kule bulunmaktadır.

YENİ SAHİL – VASİLİSSİS OLGAS CADDESİ

Arigoni), ki bu binada geçmişte 1. Polis Dairesi barınmaktaydı. Avlu sınırında, İç Savaş döneminden bir kalıntı olan (1946-1949) eski makinalı tüfek yuvasına dikkat edin.

YENİ SAHİL – VASİLİSSİS OLGAS CADDESİ

6. gezi: 56

63. Yeni Cami mimarisindeki eklektistik unsurlarla ayırt edilmekte. 64. Villa Modiano (Vasilisis Olgas Bulvarı) MakedonyaTrakya Halk Sanatları ve Etnografya Müzesi’ne ev sahipliği yapmaktadır. 65. Vasilisis Olgas Bulvarı üzerinde görkemli Körler Okulu binası.

3.7 Makedonya – Trakya Laografya ve Etnoloji Müzesi. Bu eklektik bina (Megalou Aleksandrou Caddesi’nden daha iyi görülebilir) 20. yüzyıl başlarında, banker Giako Modiano’nun konutu olarak inşa edilmiştir. 1913’de Yunan devleti tarafından satın alınmıştır, Yunan kraliyet ailesine tahsis edilmiştir ve daha sonra Makedonya genel yöneticisinin ikametgâhı, Askeri Tıp Fakültesi ve Rahip Okulu olarak kullanılmıştır. 1970 yılında Müzeye tahsis edilmiş, 1980 yılında ise bina ve avlusu sit alanı ilan edilmiştir (müzenin sergiledikleri hakkında bkz. s.75). Yanında, kaydadeğer Goethe Enstitüsü bina kompleksi bulunmaktadır (1929).

Vas. Olgas 71 Binası. Eskiden özel konut olup, bir zamanlar özel eğitimhane olarak hizmet vermekteydi, günümüzde ise özel çocuk yuvası ve anaokulu olarak faaliyet gösterir. 3.8

3.9 “Melissa” Binası (Vas. Olgas 36). 1896 yılında bir Türk tüccarın ikametgâhı olarak inşa edilmiştir ve 1908 yılında Bulgar devletince satın alınmıştır.

1922’den 1977’ye kadar burada aynı adı taşıyan yetimhane faaliyet göstermiştir, 1978’den itibaren de Selanik Aristotelio Üniversitesinin Bizans Araştırmaları Merkezini barındırmaktadır. Yoğun neoklasik ve rönesans öğelerine sahiptir ve çatı resimleri çok ilgi çekicidir. Küçük bir bahçe ile çevrilidir. 3.10 Görme Engelliler Okulu Binası (Vas. Olgas 32). 1907 yılında özel ikametgâh olarak inşa edilmiştir (Hafız Bey konağı) ve dönem dönem ticaret okulu ve kreş olarak kullanılmıştır. Eklektik öğeler ve olgun Rönesans motiflerini bir arada bulundurur. 1948’den itibaren “Helios” Görme Engelliler Okulunu barındırır. 3.11 Cemborga Villası (Vas. Olgas 20). 1878 yılında Fransız kökenli Yahudi tüccar Cemborga’nın konutu olarak inşa edilmiş olup ve mimar Xen. Paionidis’in tasarımı olduğu düşünülmektedir. 1901’den 1978’e kadar İtalyan konsolosluğu olarak faaliyet göstermiştir. Günümüzde terk edilmiştir. Ayrıca caddenin 18 numarasındaki Themeli Villası da ilgi çekicidir ve bu bina aynı zamanda Levi Modiano villası ve Mihailidi konutu

6. gezi:

Mart 1913’de kral Georgios A’, 43 yaşındaki öğretmen Al. Shi3.12 Yeni Cami. nas tarafından öldürülmüştür. Arheologikou Mouseiou Cad- Heykeltraş K. Dimitriadis’in eseri desi, 30 numarada bulunmak- olup (1915), serbest Selanik’te tadır. 1902 tarihinde, İtalyan açık alandaki ilk heykeldir ve mimar V. Pozelli tarafından inşa şehrin en iyilerinden biri sayılır. edilmiştir ve İslamiyeti kabul 3.15 “Okul” Binası eden Yahudilerin camisidir. (İvan Hatzimisef Villası). Müslüman mimari geleneği ile Vas. Georgiou 27 adresinde, eklektizm öğelerini birleşimini Vas. Olgas Caddesi’nin uzaniçerir. 1922’de göçmenlere ev sahipliği yapmıştır. 1925-1963 tısında, bulunmaktadır. 1897 döneminde ise şehrin Arkeoloji yılında inşa edilmiştir ve birkaç yıl öncesine kadar Selanik 12. Müzesini ağırlamıştır. Bugün belediye sergi alanı olarak faa- Belediye Okulunu barındırmakliyet göstermektedir, avlusunda taydı. Bugün şehrin sakinleri tarafından bağımsız yönetime ise bütün şehirden toplanan Roma ve İlk Hıristiyan çağlarına sahip bir mekân olarak kullanılmaktadır ve burada kültürel ait mermer heykeller kolleksiyonunu korunmaktadır (lahitler, faaliyetler, film gösterileri vs. gerçekleşmektedir. Ayrıca her mezar kabartmaları vs.). Cumartesi günü burada küçük 3.13 Hatzimisef Villası bir organik ürün pazarı yapılır. (Vas. Olgas 3). Bunlarla beraber son yıllarBölgenin karakteristik bir da özel şirket merkezi olarak binasıdır ve 1. Ortaokula ev sakullanılan Villa Navaro (Vas. hipliği yapmaktadır. 5 numarada, Georgiou 29) ve Hatzimisef bugün ikamet edilmemektedir, Kardeşlerin Villası (Vas. Georancak burada bir zamanlar Yogiou 25) ilgi çekicidir. sef Modiano Villası vardı ve ar3.16 Evzonon Caddesi 34tık günümüzde çitin arkasından 36 binası. çok zor ayırt edilebilmektedir. Etkileyici bir ev olup; sanatsal Eskiden 1. Ortaokulun bir şubesi burada faaliyet göstermekteydi. bir iç dekorasyona sahiptir ve klasisizm, barok ile rönesansı 3.14 Georgios A’ Büstü. bir arada bulundurmaktadır. Ön cephesindeki oymalı heykele Agias Triadas Caddesi köşedikkat edin. sinde bulunmaktadır. Burada 5

YENİ SAHİL – VASİLİSSİS OLGAS CADDESİ

olarak da bilinmektedir.

PA STE R MAK

TOS ITSA

PA AL . P A SAC HIN I

OS TIO N

IFAIS

VIL I ONOS GLADST PA LAM A

KID O N

IRA KLIO U

KLIO

OUGKO

. NAVM LIMNOU

S T O U R NA R A

PO LY ZO IDI

AT KA R

INIA

FRIX OU

OTA

MIN

XAN

LIM

ALL

LET

KEF

ASO

PIG

NIS

MIO

NGO

OVA

KOR

T SONT OU

3 U

ELO

ACH

VRO

ION

KAL

DEF

3.3

LITO

7. gezi:

MERKEZİN BATISINDA - STAVROUPOLİ 1 DİMOKRATİA MEYDANI (VARDAR)

66. Vardar Kulesi (Tophane). 67. Selanik Tren Garının önünde, eski buhar makinası.

Antik çağlardan beri Selanik şehrinin en önemli girişi idi. Nispeten kötü durumda olan bir bölgedir, batı ile kuzeybatı banliyösünü şehir merkezine bağlayan bir ulaştırma noktasıdır ve ayrıca bir hayli otel, küçük dükkân, lokanta ve kahvehaneler barındırır. Meydanın merkezinde, başkomutan olan Kral Konstantin’in (18681923) Ekim 1912’de Yunan ordusunun şehre girişi esnasında canlandırılan heykeli vardır. Ayrıca, Selanik’ten yola çıkarak çeşitli yerlere olan karayolu mesafeleri bu meydan temel alınarak hesaplanır.

2 DİMOKRATİA MEYDANI’NIN ETRAFINDA Bu bölgede temel olarak sıradan binalar bulunmaktadır, bunlar arasında küçük konfeksiyonlar veya eski fabrikalar vardır. Ancak yine de tarihi açıdan ilginçtir, zira burada şehrin batı surlarının bölümleri, Bizans ve Osmanlı eserleri korunmuştur, hatta arkeolojik kalıntılar dahi tespit edilmiştir (Afrodit tapınağı, M.Ö. 6. yüzyıl). GÖRÜLECEK YERLER: 2.1

EPIMEN IDOU

P AN IDO U OINO IS

AS IOU

PA KAF KAS NAS OU T

MA CH PRO ON NOIA S

BO RO U

OU GOU MAN

K OLYMPO ARAO U LI

IOU

VO U LGA ROK TON RIGA OU FERA

KRITIS

IOU

ER A

RO N

TZI

RM E

DRA

LI AL KO KO ND Y OMOU

TYR NA V

ELL IS LEF PONT O K R IGOSIAS U

AG ATH OU SM POLE ATS OS NY MF AIO U IAS ON IDI I

KO U

VOTSI

ITHE AS

KALL

AK I

KA RA ISK

ZA KA DAV

ITR IOU DIM

RA S

LAV

E RO F AV

EIA S

MID

IPO ELO K

AM P

AG IAS

ME AM TIFA S O R KA OCH ULA I M O K KA EL RIO I MP IAS U AN I

OR DA

OU TAM PO

VR OK MA

O GR POU AM LO MO U U

NA G PA

ODR OM IOU

IPP

RO ND

OTA

ZALO N

GOU

AL CH AV RYS RY OS T TO MO U VE SV SMYR NIZ OL NIS EL O

ORA IOK AST ROU

OD IST RIO U

KIL KIS

OIKON

U GIO 3.2 OR GE 3.1

Demiryolu İstasyonu.

Egnatias Caddesi’nin (bkz. s.34) uzantısı olan Monastiriou Caddesi’nde bulunmaktadır. İnşasına 1939 yılında başlan-

KALAPO

ELEFTHERIAS SQ. VOTSI

AXIOU PANGAIOU

ONO

URIOTI AVEROF

KOUNTO

LLO

IOU

I OUN KAT PTOU Y AIG

CHAPSA

VAIOU PINDOU DOXIS

YDA

R KO

2.2

VAS. IR

EMPORIOU SQ.

SALAMINO

DAM

SOU

KARATA

I ANID

ORPH

NIS

OC ANTI

N KIO

THM

STA

EO CHALK

ZALI

SOLOMO VLA ASKI

U RO NG SY RKITI POLIO

ONID

LOU

NIO

TECH

PTOLE

ORITI

ARC AG

ANOU

TINI

IOUS

OLA

KARB

VALA

GON FRAN PIOU OLYM ANTI DIAM

POLY

POU

OLYM

OSIOU N MAIO

ITRIO

U DIM

AGIO

ROU

ANTIG

ROU

AND

KASS

SYNG

U IATO KAMEN ILIA FITI PRO

SOUTSO

SOUR

OS SE YS OD KON ENOTI

TANTA

ITHEOS PROM

AIDO

2.4 2.3 U

DIMIT

TZIOU

AN RAKTIV USIDI ANTON

LOU OU OP RIG

IS EIRIN

A PAP

2.5LIDI

FIL

S DO PIAGKRA

TALI

KRYS

DAN

S REO

A RIT AK

LAMPO

FILO

OU KALV DIOS

S EO

OUS

OU TER

KRA

N ILIA

A VR

S YS

TERPSITHEA SQ.

KYPRION AGONISTON SQ.

PYDNAS AKOUSO SYR

PILEOS

IVA KT RA

RON METEO

OZA

I SEOS

POU

SAPF

NTZA

IOU

AMVR

ZEFYRON 2.8

DIMOKRATIAS VARDARI SQ.

AISO

IOU

GKRATZ

ITRIO

U DIM

AGIO

2.6 OLY

OS OLE

KAZA

TAR

PIP

I RLIN

KI ARA MAZ

DAFN

TT KOLE

TSO

ID CHALK

P IOU AD

E NN

A KAV

LLI

TYR

U VO

AT R. US ON S PFO OS ONO OLD RAILWAY SA .N U LIM LIAKM O STATION SQ. A R

SAN

AN AG

TIA

KARIOFY

FIN

DITIS

AFRO

RIO NASTI

AKI

NTEKA

RAILWAY STATION SQ.

2.1

ULOU

KATECH

VAKCH

KALO

KOU RI SEKEREGKOU

AKI STEFAN AKI FARM

IAS

U MPO

2.7

GALANOPOULOU SQ.

PAPATHANASIOU

GLO BALO

ARK

IMA

TH PY

KLA

FLO

A TOS ARTIS EDON EVRYMOU EVR

FERON U EL O EL. V E NI Z I

I RIF

ON YL

PARASCHOU

OF TSAKAL LI KARAVANGE RINAS

KIM

ID ROMAN

DIMOK R IT OU

U CHO

TRANOU

ID YD

TAR

TRO

PAP

MOUSHOUNTI SQ.

A STIR PLA

TOUS

K OU TH

ARIS

ULO

RIL

IC EST DEM OIS CHL

NTIO

ALA

KAV

NTI

N ITSO

GIAN

A VYZ

IMI

EVIS

KYR

RASK

S PA

VOSPOROS

HOU

IOU

AROPO

IOU

KARA DRAGA

URI U L OU OS PO ON D OOS PERSEOS ATH E

TO ACH

FANEROMENI

LONIAD

ENOUS KLISTH FILIPPOU

ELPID

MENIS

SARAFI

EOS STAS . ANTI OS ETHN SE AG. DYS S THEODOROI O

RINO

NAVA

ON KED

S ASTI TYROLOIS KREMAPOL

SKEVA

NTI

SYKIES

PARA

FANERO

TYROLOI

IVA

AXIOS

USC

NIA

AGATHO

VITSI

ASTIR

IT ERIM

STAVROU

DOXATOU ACHOU ON UIL M SAMO S

ADOU

MON

IPOI

XIROKRINI

MARG

OU ARISTEID

BAR

LIGDON

U CHATZITSIRO

ALKIVI

MAKEDONOMACHON SQ.

S LINA SON BOU IT BOU GIANN MANTEION

S EA IS ITH ARIT IOU A ER AF RIG

FAIS

ILIOUPOLEOS

GALANAKI

KID

KAPATOU

RIGAS FERAIOS

FRYZI

PIGIS

OS S ON TOU AT HE NOUS PL KRA

EN IDOMZARIFI

RMA

DOU

SO IMO IAS D HER ELEFT IS

G OR A LEOUS MISTOK

CEMETERY

ELA

K IL K IS

U AFXENTIO

T HE R

IPEIROU

MICHALA

OKO

LE O

ULO

ING FLEM NOS

ATHO

NATSI

LO MOPY

MAR

THER

VOREIOU

VARNAS SQ.

T NGOU MA U KAFKASOU KATS OME ZALO RIO ON IO ARCHAIOTITO N HO I OC OS I NE EKROP U PANAKALLITHEA AMEN K GIAS TO DEX

TROUMAN

PRIAMOU

PAK

KAL

KOLOKOTRONI

KARAOLI

RODOCHORI

PARASKEVA

SOULINI

KOL

DIT

RIOU FANA I ARN KEP

PAISIOU

KRITIS

AMPELONON

NIS

VYRONOS

ROUZVELT

PAPAGOU

ADRAMERIOU ODEMISIOU

ANAGENNISI

U IO DIR IN VA

O UP

RIA AD

EOS AN

OPO

PER

O DR AN

TI DIAMAN

NAK

LEX

GIAN

THE

KYRIM

IAS

TAN

KAS

OU RISS

IMVROU

AGIOS DIMITRIOS

IOU

ALEX

NIGDIS

KALLIKRATIAS

M DID ELIT YM EOS OTE ICH OU

4.1

THIS

OUPOLE

FILIPP

TIR

NAS

K OUNT OUR IOT I ELLISPONTOU ANATOLIKIS ROMYLIAS MARKOU BOTSARI VAS. KONSTANTINOU DODEKANISOU

OU LOM

IKIS

EPTALOFOS

AGIA DITIS

AFRO

LAN

ZEITENLIK CEMETERY

I ELMAZ I DIGEN S ASEO ST TI AN

ETHN

LO GA ME

OPOULO

PANTAZ

ARI

GEVGEL

ZANGOL

I DAVAK

ALKIVIADO

V E R MIOU MOSCHOUNTI DODONIS OR E ST IA DOS MOUDA NION

ITI

KYPR

KARAOLI-DIMITRIOU SQ. ZOODOCHOS PIGI

ON PLATAI ARKADIOU

DIT FRO

FAN

N VOTSI LLIO PISIDIAS NE CHRYSOUPOLEOS ARDA D

DAVAKI

LON MOPY OUS LE THER N PERIK NINO KOM

IANOU AIMIL MITR. US KLEO SOFO S I

OURIOT

VARNAL

SOFOUL

OULI MIA

LOU IVOU

ADIO

Y KENNED DAVAKI

VYRONO

EVDOKIOU

AMASEIAS ARCH. IATROU KESANIS

R AT IOT I

ARI

U LONGIO

MESO

STE

LIA

KALL

GENN

IRA

AMPELOKIPOI

NIS

TRA

R AK

IT DIM

IOU

AFS

N ITO

IOU

ST PLA

FLESSA

ENI

U ST

RTIS S PA

KAN

AKIS THR IAS GNIS SIS MA S EDE

LOU

SVO

PAPA

SMYR

4.2

U 4.3 AGIO

NISE

PAPA

MENEMENI

OUNT

N TRO

K OLO

IA LKIV

GEN

ANA

LAKI

LEO FOK

TRIP

ANGE

ITIS

TERPSITHEA

IKO

EZA TM PE

M OTA

PARASKEVI

U INO VAR SIS NA S EDE NIOU

GOU

OU ROD

RA SK

4.3

CHR.

PAP

ELEFTHERIAS CHAIA AR SQ.

AN A A IAS ZAIMI S AS

IRA

4.4

MATROZOU

DIG

TO OS

IDI

JEWISH CEMETERY

VR P YO KA ARN ULO L I VYZ AVR THASN AN YTO TIO N U

PLA

M. ASIAS

KASTAMONIS

AGN

IAS

OS O U LE RAK PO GE OU KALO

U I RA NO KO THE S MO

UTSOU

N AR IKIS IST OT EL KO OUS NIT SIS OLY T AN ECHN TIN IO IDI U

NEAPOLI

2.3 Tophane (Vardar Kulesi). Batı ile sahil surlarının birleştiği noktadadır. Osmanlılar tarafından 1546’da inşa

“Delasalle Grubu”. 1926 yılında Fransız-Yunan koleji Delasalle St Michel’i barındırmak üzere inşa edilmiştir. Neobizans mimarisi öğeler taşır ve Frangon ile Moskof Sokakları’nın köşesinde, anıtın girişinin bulunduğu noktada kesişen iki kanattan oluşur. Günümüzde şehrin İdari Mahkemelerini içinde barındırır. Küçük bir mesafede, Ethnikis Amynis Caddesi’nde bulunan eski bina, 1978 yılındaki depremlerde aldığı hasarlardan dolayı yıkıldıktan sonra buraya inşa edilen yeni Adliye Sarayı bulunmaktadır (bkz. s.25). 2.4

2.5 “Vienna” oteli. Bina 1925 yılında, henüz 1880’den itibaren gelişmeye başlayan bir bölge olan Egnatia Caddesi’nin başına inşa edilmiştir (mimar G. Kampanellos’un planlarıyla). Görünümü dönemin eklektik

7. gezi:

2.2 Eski Demiryolu İstasyonu. 1894 yılında limana yakın yerde (Eski İstasyon Caddesi) neoklasik tarzda inşa edilmiştir ve kademeli olarak Selanik ile Üsküp’ü, Belgrad’ı, Manastır’ı ve İstanbul’u birbirine bağlamıştır. Günümüzde sadece yük trenleri istasyonu olarak kullanılır. Burada, Mart – Ağustos 1943 döneminde Alman işgal kuvvetleri şehrin yaklaşık 50.000 Yahudisini toplamışlar ve trenlerle toplama kamplarına göndermişlerdir.

edilmişti ve Cephane Kulesi olarak da bilinmekteydi. Altıgen şeklinde, üç katlı, 10 metre yüksekliğinde olup, uzun asırlar boyu şehrin merkezi hisarı oldu. Etrafında küçük bir koru vardır, ayrıca bölgede batı surunun bazı bölümleri de iyi durumda korunmaktadır.

MERKEZİN BATISINDA - STAVROUPOLİ

mıştır, 1951’de ise faaliyete geçmiştir, ancak resmi olarak açılışı 1962’de yapılmıştır (S. Molfesis, Th. Papagiannis). Dış görünümünde modern ve klasik öğeleri birleştirir, uçlarına ise kanatlar eklenmiştir. Selanik ile Yunanistan’ın geri kalanını, Balkanları ve İstanbul’u birbirlerine bağlar. Ayrıca şehrin çoğu bölgesine otobüs hatlarının kalkış durağıdır ve şehrin yapılmakta olan metrosunun batı terminal durağı burada tasarlanmaktadır.

MERKEZİN BATISINDA - STAVROUPOLİ

7. gezi: 60

eğilimlerini taşır ve neoklasik etkileri vardır. Günümüzde şirket ofislerini barındırır. 2.6 Aghi Dodeka Apostoli. (bkz. s.8).

Batı Surları. Arkadioupoleos ve Eirinis caddeleri boyunca şehrin batı surlarının parçaları korunmaktadır. Agiou Dimitriou ile Agiou Nestoros caddeleri köşesinde ise kısa süre önce, surlarla çevrili olan Selanik şehrinin yedi büyük kapısından biri olan Litea Kapısı’nın bulguları tespit edilmiştir. Litea Kapısı şehrin ilk Hıristiyan hisarının bir parçasıydı ve adını Bizans şehri Liti’den almıştı ve adıgeçen kapıdan bu şehre gidilirdi. Egnatia Caddesi yüksekliğinde ayrıca Hrysi (Altın) Kapısı vardı. 2.7

2.8 Paşa Hamamı (“Phoenix” Hamamı). 1520-1530 yılları arasında Cezerizade Koca Kasım Paşa tarafından yaptırılmıştır. “Phoenix” hamamı olarak da bilinen hamam, şehirde faaliyet gösteren son Osmanlı hamamı olmuştur, zira 1981 yılında kapatılmıştır. Kalvou ve Piniou caddeleri köşesinde, batı surlarına ve Agion Dodeka Aposto-

68. Selaniğin en popüler etkinlik ve eğlence alanlarından, “Milos” mültipleksi. 69. Lazaristes Manastırı kompleksi, ayrıca, Devlet Çağdaş Sanatlar Müzesi’nin de merkezidir.

lon Kilisesine yakındır ve son derece özenli inşası en önemli özelliğidir.

3 LİMANIN BATISI Bölge 19. yüzyılın son yıllarında, sahil surları ile şehrin batı ve doğu surlarının büyük kısımlarının yıkımından sonra gelişmeye başlamıştır. Limanla komşu olması ve demiryolu inşası bölgeye büyük sanayi tesislerinin yerleşmesinde çok etkili olmuşlardır. Son 30-40 yılda bu binalardan birçoğu kültür ve eğlence merkezine dönüştürülmüştür, bazıları ise – FIX fabrikası yakınlarında bulunan, bölgeye adını veren ve sit alanı ilan edilen eski Belediye Mezbahaları binası (20. yüzyıl başları) gibi – spor veya kültür merkezlerine dönüştürülmesi planlanmaktadır. GÖRÜLECEK YERLER: 3.1

“Vilka” multipleksi.

Eski tekstil fabrikası Torres & Co ve daha sonraki adıyla “Vilka”dır. 1988 yılında faaliyeti durdurulan ve günümüzde etkinlikler ve eğlence mekanına dönüşen bir inşadır, zira tiyatro salonu, konser alanları, kafe ve barı vardır. 69

4 TERPSİTHEA BÖLGESİ (STAVROUPOLİ) Stavroupoli Belediyesi’nin oldukça sakin, şehre yakın bir bölgesidir, iyi bir şehir planlamasına sahiptir ve yeterli miktarda boş alanları vardır. Merkezi Langada Caddesi boyunca eski kışla alanı mevcuttur ve burada, parka dönüştürülecek olan Lebet Cami bulunmaktadır. Karaoli Dimitriou ile Dendropotamou caddeleri arasında 1938 yılından beri Yahudi Mezarlığı bulunmaktadır ve buraya, 2. Dünya Savaşı esnasında Almanların tahrip ettikleri eski mezarlıktan (Selanik Aristotelio Üniversitesi yerleşkesinde bulunmaktadır, bkz. s.38) bazı mermerler taşınmıştır. Bölgedeki gezintinizden sonra şehir merkezine 27 ve 29 numaralı otobüs hatlarını kullanarak (Langada Caddesi’nden Egnatia Caddesi yönünde) dönebilirsiniz.

3.3 FIX Bira fabrikası. Bira fabrikası 1893 yılında Mizrahi ve Fernandez tarafından kurulmuştur, zamanla tesislerini genişletmişlerdir ve önce “Olympos Bira Fabrikası” ardından da “Olympos – Naoussa Bira Fabrikası” adını almıştır. 1926 yılında FIX şirketinin mülkiyetine geçmiştir ve faaliyetlerine son verildiği 1980’lerin ortalarına kadar çalışmaya devam etmiştir. Günümüzde tesisler terk edilmiştir ve sadece birkaç yeni depo, konser alanına dönüştürülmüştür. Fabrikanın hemen GÖRÜLECEK YERLER: yanındaki 1978 yılına kadar çalışan Su Şirketinin (18904.1 Müttefik Mezarlıkları 94) eski merkezinde, 2001’den (Zeytinlik). bu yana Su Tedariki Müzesi Yunanistan’daki en büyük askeri ölü şehridir. Burada beş sektörde, Entente ülkelerinin 1. Dünya Savaşı esnasında Makedonya cephesinde ölen 21.000’i aşkın askeri gömülü bulunmaktadır (8.089 Fransız, 8.000 Sırp, 3.000 İtalyan, 1.648 İngiliz ve 400 Rus). Ana girişten gelirken (Langara Caddesi) arka kısmında küçük bir Sırp Kilisesi’nin faaliyet gösterdiği, gösterişli Sırp anıtı görülmektedir. Ayrıca yan taraftaki Koutifari Caddesi’nde şehrin katolik mezarlığı bulunmaktadır. 4.2 Lazaristes Manastırı. Bu etkileyici bina 1886 yılında, tarikatın Paris’teki Saint-Lazare Kilisesi’ndeki merkezinde Lazarist olarak bilien, Saint Vincent de Paul

7. gezi:

barınmaktadır (müze için bkz. s.79).

MERKEZİN BATISINDA - STAVROUPOLİ

3.2 “Mylos” multipleksi. Eski Hatzigiannakis – Altinalmazis Un değirmeninde (1924) barınmaktadır. 1991 yılında özel sektörden şahıslara verilmiştir ve Yunanistan çapında faaliyetleri olan bir kültür mekânına dönüştürülmüştür. Yerli ve uluslararası müzik sahnesinin en büyük isimleri burada sahne almıştır, tesislerinde çalışan kafe, bar ve restoranlar ise Selanikliler arasında son derece popülerdir.

MERKEZİN BATISINDA - STAVROUPOLİ

7. gezi: 62

tarikatı rahipleri tarafından inşa edilmiştir. Dönem dönem bina hastane ve göçmen ağırlama merkezi olarak kullanılmıştır. 1980 yılında “tarihi eser” olarak nitelendirilmiş olup, 1997 yılında Avrupa Kültür Başkenti çerçevesinde etkinlik ihtiyaçları için tamamıyla restore edilmiştir. O zamandan beri kültür ve eğlence multipleksi olarak çalışmaktadır, zira Kuzey Yunanistan Devlet Tiyatrosunun (K.Th. V.E. bkz. s.109) iki salonu, bir Kültür Merkezi ile bir kafe – restoran ve bar burada bulunmaktadır. Ayrıca eski bölümde, 3.270 m2’lik toplam alanda Modern Sanat Devlet Müzesi barınmaktadır (müzenin kolleksiyonları için bkz. s.75). 4.3

70. Zeitenlik müttefik mezarlığında Sırp anıtı.

Tütün depoları.

Bölgede beş tane eski tütün deposunun (tütün dükkânının) binaları korunmuştur ve tütün ticaretinin şehirde 19. yüzyıl ortalarından 1990 yılına kadar yaşadığı büyük kalkınmanın örnekleridir. Bunların çoğu 1930’lu yıllarda inşa edilmiştir ve art deco ile Bauhaus mimarisi öğelerini içerirler.

Günümüzde bunlardan biri (Lazaristes Manastırı karşısındaki) lüks bir otele dönüştürülmüştür, bir diğerine Selanik Aristotelio Üniversitesinin Sinema Bölümü yerleşmiştir (İkoniou ile Ag. Dimitriou caddeleri köşesinde), “Kırmızı Tütün Mağazası” ise (Arapitsis Naousis Caddesi) idari hizmetleri ağırlamaktadır ve yandaki Avusturya-Yunan Tütün Şirketi, alışveriş merkezi olmuştur. 4.4 Stavroupoli Botanik Bahçesi. 5 dönüm alana sahiptir ve 27 dönümlük yeşil alan içinde bulunmaktadır. Burada çocuk parkları, sahalar, büfe ve amfitiyatrosu vardır. Ayrıca 1.000’in üzerinde bitki çeşidi bulundurmaktadır (gül çeşitleri, kaktüs türleri, ilaç ve Akdeniz bitki türleri vs.), muz ağaçları ve orkideleri olan serası ile şehrin en iyi manzaralarından birinin bulunduğu yapay bir tepecikte inşa edilmiş olan bir açıkhava köşkü vardır. Perikleous, Olympou ve K. Konstantinidi caddelerinden girişi vardır.

1.1 1

3.1 3 2 4

7.1 5 7

BANLİYÖ VE CİVAR BÖLGE lagünü vardır; burada balıkçıllar, pelikanlar, flamingolar ve manMerkezden kısa mesafede dalar yaşamaktadır. Biraz daha (5 km. batıda), şehrin batı batıda (şehir sınırlarının dışında) girişine yakın bir yerdedir. 20. Uluslararası Ramsar Anlaşması yüzyılın başlarında göçmentarafından korunan ve “Natura ler tarafından oluşturulmuş, 2000”e dâhil olan Axios – Louağırlıklı olarak sanayi özelliğine dia – Aliakmonas nehirlerinin sahip olmasına rağmen, yerle- deltası (320 km2 alan) vardır. şim açısından çok hızlı gelişen “Axios – Loudis – Aliakmonas bir banliyö olup, uzo meyhaDeltası Yönetim Kurumu” bölneleri ve balık lokantalarıyla gede bedava turlar sunmaktadır meşhurdur. (www.axiosdelta.gr).

1 KALOHORİ

GÖRÜLECEK YERLER: Fransız nehri. Kalohori’nin batı ucuna uzanır. Kıyısı boyunca yerel belediye buraya; çardaklar, mola, dinlenme veya piknik tesisleri yerleştirmiştir. Daha da güneyde nehrin deltası ve Kalohori

1.1 Sindos. Kalohori’nin yaklaşık 9 km. kuzeybatısında bulunmaktadır ve önemli kalkınmasını, bölgeye yerleşen Selanik Sanayi Bölgesine borçludur. Vadideki küçük tepeler antik mezar höyükleridir ve bunlardan birinde,

BANLİYÖ VE CİVAR BÖLGE 64

jeometrik ve arkaik dönemin mezarlığına sahip neolitik belde keşfedilmiştir. Agios Athanasios’da da aynı şekilde Makedon mezarı bulunmuştur.

Mikro Emvolo veya Karaburnaki burnunda bulunmaktadır. 1950’li yıllarda Yunan kraliyet Nasıl gidilir? Demiryolu ailesinin yazlık konutu olarak istasyonundan Kalohori’ye 40, inşa edilmiştir, ancak bugün 40A ve 40K otobüs hatları kal- Makedonya- Trakya Bakanını kar. Özel araç ile Atina yönünde veya Yunan Cumhurbaşkanını karayolu takip edilir ve Kalohori ağırlamak için kullanılmaktadır. yönüne dönülür. Giriş mekânında; salonlar, dans salonu ve atriyum bulunmak2 KALAMARİA tadır, üst katta ise iki suit ve yardımcı odaları vardır. Bahçe Özünde Selanik şehrinin doğuya ile çevrilidir, şehre, Hortiatis’e doğru uzantısıdır, şehrin en ünlü ve Olympos’a nazır manzarası banliyösüdür, deniz kıyısı boyun- ise muhteşemdir. ca gelişmiştir, aynı zamanda 2.3 Eski Kodra askeri kampı. bir hayli yeşil alana ve bağımsız bir alışveriş merkezine sahiptir. Alan parka dönüşmektedir 20. yüzyılın başlarında yerleve burada Kalamaria Beledişim başlamıştır, ancak 1920’li yesinin kültürel faaliyetleri ile yıllarda buraya Kafkaslar’dan, görsel sanat sergileri ağırAnadolu’dan ve Pontus’tan lanmaktadır. Kazı çalışmaları önemli Yunan göçmen nüfuarkaik ve klasik çağlardan bir su gelmiş ve küçük göçmen beldeyi (M.Ö. 9. – 5. yüzyıl) evlerini yaparak yerleşmiştir. gün ışığına çıkarmıştır ve bazı Günümüzde, yeniden yapılanbilim adamlarına göre, bu belmaya rağmen, bunların birçoğu de Antik Thermi ile özdeşleşbölgede korunmuştur ve eski mektedir. atmosferini hatırlatmaktadır. 2.4 Aretsou – Krini. GÖRÜLECEK YERLER: Kalamaria’nın deniz boyunca 2.1 Sofouli Caddesi. uzanan en popüler bölgele(bkz. s.53). ridirler. Yerli deniz sporculuk 71

71. Hükümet konağı (Palataki) Karabournaki burnunda (Kalamaria) tüm görkemiyle yükselmekte. 72. Panorama, Selanik ve çevresindeki bölgeye doğru engelsiz bir manzara sunmakta.

2.2 Yönetim binası (Palataki).

FILOU THEO

ETA

FIL IKIS

TRONI

KAR AVA OS NG TOM ELI OU CH RΥS

TASE

IRIA

ETHNIKIS ANTIS

AIOU

CHAN DRIN OU

NOUS

ANAXIME

AMFIP OLEOS

ELO

KLI

OU S KOR AI

IRA

XAN

ALE

LOU

IAD

IKO

LEN

TO AN

KAZAZI

LASANI

ARISTEIDOU

PAPAFLESSA

NGOU

S FS EO

AGIOU VASILEI OU

AP A AN

LOU

GIRID

I AR

THIC HI FOKA S IAS

DAVA

OPOU

TSIN

OUS KALAVR YTON KYZIK KAFK OU ASOU FLEM ING

ZALO

OMIR OU

ALKION

OUS

DIOGEN

POK

NIKO

PAPA

IRAS

INIANOU

IOUST

KYDIDI THOU

RO DO U

LEFK OSIA S KARO PTSID I LIDI

IKO IDI

IOU

TH ER US

PAPAKYRITSI

I ITID

CHRYSO UL

SS KA

AKR

ENGLISH CEMETERY

FA KA

KA RA OL

SOKRAT

SIL

ELO U

PA TM

AN O OF IST AR

TZAV

SIGAL A

AN AN DR DRONIKO EO U S

TYP

ILA YPS

TON

ANAPAFSEOS

PLO U

STAVROU

FILA

NTO U

RATO LAS KA

ERYTHROU

KALAMARIA CEMETERY

ZID

FILIPP KOTRONI OU

TON

AGIOU ZAC

HARIA ALAT N

SATO POSEIDONOS

SOU

PLASTIR

2.4

NIS

SMYR

LI MIAOU U ASIO

OMOU

ST CHRYSO

NAST

OUNA

KARAMA

I ARETSOU KORA EIM G’ NIS SMYR IOAK

TSO

ROU

AND

KAZIK

SKRA SQ.

EFES

PAPA

AGIOS NIKOLAOS

NT LEVA

ON METR U MITIO ADRA EIAS IRAKL RIOU OCHO MAKR

KARATA

KOURI TAXIARCHON

2.4

PROUSA

MYSTAKID

PASALIDI

A PLASTIR

MIKRA CHALKIDIKI

ANEMONAS

SKEV

ROK

NIKOLA AGIOU OU EVELPID

EION

MA OU VOSPOR ONTOU ELLISP

SOULIOU

PONTOU ARISTOTELIS

S VITHYNIA CHALKIS N ANIO

MOUD

PAVLOU

LGA

THERAP

2.2

CHILIS

ELENIS

OU IOANN

AGIAS

AGIOU

A TIR

KARAMPOURNAKI

RMARA

PARA

VOU

SARATSI KONITSIS LEA MIKROU

DERKON

NIKAIAS

NIKOMIDEIAS

2.3

TOLO

CHERIANON KOLOTOUROU

2.5

KOMNINON

KATIRLI

APOS

IAS

XENOFONTOS METAMORFOSI

AIV

LOU

IZE VEN EL. PASTER

RID

DELFEIAS AIANTOS

LDE

CHA

VOTSI

KALANTIDI

OS ON EIM TEL PAN IOU AG

ARTAKIS

A G R IT E L I

KROMNIS

KIOU

THRAKIS

KERAMOPOULOU PAPA V. IPE DIAM IROU ANTI KOLO

LEOS

KI KAVASITON POULANTZA TRIPOLEOS

KALIDOU

DALIPI

SEVASTEIAS IAS LOUI ION

FILELLINON

KONSTANTINOUPOLEOS

KALAMARIA BALA

AVDELA

PAPAPETRO U PAPAGO

KORYTSAS

KERASOUNT

I LI SOFOUL

THEMISTOK

PERIKLEOUS

SOURMENO

TRAPEZOUNTAS

CHEIMONID I AIMILI ANOU MITR .

IME R A S KYFONIDI KYRIAKIDI IASONIDI VAZELONOS PARANIKA SOUMELA

VASILEIADOU

NIKOPOLEOS

CHEN

IST

ERATYRAS

ADRIANOUPO

KOTYORON KOMNINON

IRODOTOU DORILEOU

METAMORFOSEOS

N TA

NAVARINOU KOLCHIDAS

GR MO TATAOUL IGO ON U RIA DI VYZANTIO

AIGAIOU

FANARIOU

ION ARGYROUPOLEOS

SIFILINON

VLACHERNON

PALPAMA

A AIS KANAT OLIKIS

KIFISIA

ANTIGONIS

AMISS

MYR

STRAVONOS

VIS

2.1

ION

R SA

EPANOMIS

SANGARIOU

SOLOMO

AIGAIOU

ARGONAFTON

ARGYROPOULOU NEAPOLEOS

IOU

ETHNIKIS ANTISTASIS KYMIS

LER

KYDONION

KOUSKOURA

PAPADIMITRIOU NOMIDI

TAKI OIKO

GAVRIILIDI

KALIDI MITROPOLITI AMVROSIOU MITROPOLITI DODEKANISOU

ROSIDI

ARO

YPSILANTOU

GRIGORIOU

KASSOMOULI

KIFISIA

PROM ITHEO KAPADDOKIAS XENO POUL S ZIR KRAT OUIK GA OUS O NO N RANGAV IOU ON U M I LY LAODIKIAS DIOS O RCHO U OS IAS RE IER

IPPO

U PAPANT KRYSTALI ONIOU SOURI PLOUTA

POUL

KYPROU

KYDONION DR EOU

ROSIDI

KORN

IS MAKRYRACH

PAP

THESSALONIKI

KIFISIAS FRANTZ AI I NO

TSOUNTA

EIA

I IT DA LEM DM PA PO PA A PA NS EL IN OU

MITROPOLITI

IOU

PARNASSOU

SOFOULI

TIDI

TAIO

KARAVANGE

ELEFTHERIOS

AIR

THERMI - CHALKIDIKI

KERAMEIA ALATINI

RIO MERKOU

EVRIPIDOU

OLA ID

DAKI

KRITIS

AGIOU ELEFTHERIOU SQ. AGIOS CH

SIS

NIK

NIT

KOUR

PAPA

Aynı adlı dağda (1.201m.), Panorama’dan yaklaşık 10 km.

ALEXANDRO

GEO

LOGOTHETOU

ONISION MOSCH

STR

NALTS

SKIA THO

ANIN

PORF

YRA

SILI TOVA

DEPO

SPETS

ALATINI

ELA

ICHA

I EMEL

LOU

TOTE

OLY

EXOCHES

MEGALOU

MOUSOURI PAPANTONIOU

S H.

PATRIKIOU SQ.

CHRIS

AR ELL

Hortiatis.

3.1

KLE

TREIS IERARCHES

MELEN IKOU IDI

ROM

RIGA NOU FERA IO

FON

MAV

DEL

MARSL

PR AS

PTOL EM

ELA

TZAV

ARIS

ETEO

KREO

DIGKA

OLEO S ATREIDO N OPOU LOU

NOUP

TASI

XYNG

ADRIA

CHO

NIKIS

MARAS

ANA

INA

NATS

FE POS RI EIDO S NOS MEL EA ANG GROU

NTO

STIR

PLA

MIK

NOU

ANTIROU STHE NO

DIM STEFAN OCH OU MIS AROU IRLI S

U MIT

ADIO

GENN

I AKAS U

GLYN

MNITS

OLY

OU DR N AN IDO IM AX KEAN TOUS O KRA INO DE VA VAM

NAS

SCHO

AKI

D PIA

PARA

DAV

DIK

R PE

ERO

STRO

LON

FILE LLIN O

MOPY

TOUS

RON

MET

ANON

AGRI

ARI

AREI KAIS

RGIO

NOU

GEO

PAPA

IOAN

BOTS

EFTALIOTI DOMP OLI DOUKA

LEOS

VIZYIS KO

KALLIPO

RDELIO U ANATOL DERKON IKIS RO MYLIAS

FOU

MIDEIA S NEAPOL KYZIKO EOS NIKOM U IDEIAS

EPTALO

NIKAIAS SANTAS

KOU

FILIPPOU

MAR

GÖRÜLECEK YERLER: U

AGISILAOU

MAL

ER TH

NEARCHOU

IFAISTIONOS

IZELO

F AM U HO OC IGIL

TOU

LEIO

SCHO

SELEFKO

EIOU

ITS

NAS

MOUS

AVIT SA

IRO

KARK

U PO YM PA PA

LAOGR.

PAVLOU MELA

VAS. KONSTANTINOU

NEARCHOU

RIGA FERAIOU

VEN

ONIA

ETE

GRA VIAS

PROFITIS ILIAS

NIKA TROCHIODROMIKON NORO S TOLE MOU IDOU LEON

AVRO KORD PAPA KYRIA ATOU ZI

IRO

U IANO

ILA

IPE

AGAL

IRITI

VIAS

STAG

ORO M

ETIKOU

GRA

RATIA

INIS

VOULGARI

PITTAK

LAOU NIKO PAPA

VISVIZ

DIMOK

SEFERI

OU ATEL PRAIDI STAM

PILEA CEMETERY

NEOP

PAPA

ALKM

ZOUM

ETA

THEMISTOKLI

EOU

VA KARA SIKYROU THEO DORI GAZI

DIOU

GAVRIILIDI

NDR

ITOS

ND EVM ROU ENO US

OSIA XENI

SA MOT HR A K IS

VOG

TAKI

ILIA

Şehrin en iyi banliyölerinden biri olup (merkezden 12 km.

PAPA

I ROID GAMV

MAKED

PAPADI AMAN TI OLG AS

PALAIOLOG

MIN

FLE

XIM

PARA

MYS

ARKA

AINOU SQ.

LDOU

SO YLON

KRIT

IOU

CHARILAOU

LEOS

FILINTA

UPO

AKA

TYPA

KIDIKI

OUS

TINO

ANA

US ANTA

3 PANORAMA

HAILIDI SQ. THERMOP

THAL

AION

KAR

CHAL

SIOU

PLAT

STA

RATO

TIR

SIPO

FITI

PRO

EIRINIS

ISOK

SPEF

NEMEA

KAOUDI SQ.

DROSINI

POLY

KRAT IPPO

L MAN TIN GAM EIAS VET A

NAFPLIOU

STAN

U AIVO

PERR

NOS

KAN

R. MIT IOU LEIOU SI NAD GEN IOU VA AG PAPA OSIAS XENI S NA

UIL

ARI

OTI

RA E NA IM ZO NAX A

TOM

OLOU

KON

ANAI

ZIRINI

RAKI

IOU

INIS

AKA

KAR

ALKM

NATH

NOU

LLO

DOU

S TH

DYS

DANI

NOS

AGRA

ALI

ZACHOU

OLIKI

ARI

GIOU

FAIAK

SYROU

IMVR

KAN

SSIS

TENE

ANTI

EFT

VOSPOROU

AKOS

TINO

LIDOU

SVOLOU

ATHO

DONIA

DORYLAIOU

ATLANTIDAS

STADIOU

“Platanakia”. Küçük bir hayvanat bahçesi ve büfesi olan yemyeşil koNasıl gidilir? Eleftheria Meydanı’ndan 5 ve 5A otobüs- yakta dinlenme yeri. Buradan dinlenme noktaları, küçük leri kalkar. “Denizcilik Kulübü” durağında veya alternatif şelaleler ve sekiz adet Bizans olarak Aretsou bölgesinde su değirmeni kalıntılarıyla dolu “Hamodrakas” durağında inin. 6 km.lik yol başlar ve Thermi göletinde (barajında) biter. KIS

ARTA

OUZ

OGLO

KARO

NIAS

MAR

MAKE

PILEAS

AMMO CHOS TOU

ANAT

VITHY

ROU

LIOU

KARANIVALOU

APO

KATO TOUMPA

NIOS

LAIOU

LARN

URM

AONI

ANAS

DORY

KYP

TSE

EPIDAVROU

CHO

PAFI

OLITOU

PILEA

ION

AGIOS THERAPON

PADD OKIAS NIAS

MITROP

DIMITS

ANELL

FILI

IOU

DARD

PONT

POULOU

NAFPL

MIK

TSELEPI

VOSPOR

TSAMI

TRIANTAFYLLO

PANORAMA

TIGI

STRA

STRATIG

TSIAPAN

KAISA

IDI

PANTAZ

TSELIOU

IOU

REIAS

SIA

A RAS

POU AERO POU PAFSILY

LON

MALAKOPI

PIAS

EFE

IS OLO TIR ULA

A PRAXAGOR S IKO FOIN

R IGO

TATH

ARG

VRY

OLYM

EFS

YLID U AIO FOK

SPA

S UNTO EMO

ANTH

AVR

IKO

YPA

U S

EPID

HOU

POU

I GOVATZIDAKI OL SQ. DIV IS) RA ITS STEFANOU OU ON GK IOU KI (K OR PRA GRIG TA AM VIS UL

INA ATH

KER

IPAT

KI LEFA IA AN PAFS ELIS SEM

NOS AETIO NONOS

IDI

IAS

LOU

ELO

AGAMEM

PARMEN

U NOTO U MIO

G OLY AKLE

MEG

ANDR

MEN

IAS OMAG PROT NIDI SYMEO

Şehrin merkezi yolu olup, büyük bir kısmı yaya yoludur. Yol boyunca çok sayıda alışveriş mağazası, kafe, küçük barlar ve restoranlar bulunur, ayrıca Belediye Sarayı ve PILEA Metamorfoseos Kilisesi’nin bulunduğu ana meydan da buradadır. Sahil şeridinden I. Passalidi Caddesi’nden buraya ulaşabilirsiniz. ANG

KISSOU KARIATIDAS KAVIRON

U IPO OS LISS TIFAN AN OUS

KONSTANTINOUPOLITON

OU RAIV PER

RETIREMENT HOME

TOUMPA CEMETERY

PALAMA

KALV

Komninon Caddesi.

2.5

KOLOKO

RITOU DIMOK OU OU GLYN S SPOR OU VO AT IOU KR STAS O NA IPPGLYNOUPAPA IOU VYZANT ALI FLESSA VARN PAPA UI ANOIXIS OU LO SPYR

BANLİYÖ VE CİVAR BÖLGE

güneydedir), Hortiatis dağının yamaçlarında kurulmuştur ve şehre doğru panoramik manzarası vardır. 20. yüzyılın başlarına kadar bölgede ikamet yoktu (ancak prehistorik belge izleri tespit edilmiştir), ilk mukimleri ise Anadolu ve Pontuslu göçmenleriydi. Günümüzde çok büyük bir kısmı lüks villalar ve ihtişamlı müstakil evlerle kaplı olup, merkezinde küçük bir çarşısı vardır. Zaten şehrin en ünlü tatlılarından biri olan “Trigona Panoramatos” (Panorama Üçgenleri – şuruplu tatlı) da adını bu bölgeden almıştır, zira tatlıyı ilk kez 1950’li yıllarda imal eden pastane burada bulunmaktaydı.

kulübünün tesisleri burada bulunmaktaydı. Ayrıca açıkhava sinemasının da bulunduğu aynı isimli plaj ile şehrin 242 tekne kapasiteli eşsiz marinası (elektrik, su ve telefon bağlantısı sunar) bulunmaktadır. Nik. Plastira sahil yolunda yılın her mevsiminde insanlarla dolup taşan kafe-barlar ve balık lokantaları çalışmaktadır.

KA KI

BANLİYÖ VE CİVAR BÖLGE

kuzeydoğuda küçük bir beldedir. Roma yıllarından beri bölge, Vlatadon Manastırı kanalıyla Selanik şehrine su sağlamaktaydı (bkz. s.44) ve bu nedenle beldenin girişinde Bizans sarnıcı kalıntılarına rastlarsınız. Dağ kestanesi, meşe, kayın ve ladin ağaçlarıyla kaplıdır, tırmanış barınağına sahiptir (“Kissos”, yükseklik 1.201 m.) ve yürüyüş (haritaya kayıtlı 32 ayrı patika vardır), dağ bisikleti ve 4X4 yolları için ideal bir noktadır. Nasıl gidilir? Egnatia Caddesi’nden 58 numaralı otobüs hattını kullanın ve “Dimarheio”, “Astynomia” veya “Platanakia” duraklarında inin.

4 THERMİ Oldukça uzak bir banliyö (merkezden 15 km. güneydoğuda) olup, büyük oranda kırsal özelliğini korumaktadır. Kazı bulgularına göre, bölgede antik Thermi’nin önemli bir limanı bulunmaktaydı ve şifalı kaynaklarıyla ünlüydü. Ayrıca Thermaikos Körfezi adını buradan almıştır. Bizans ve Osmanlı dönemlerinde Sedes olarak anılmıştır, çağdaş yerle-

73. Chortiati yamaçlarında, Thermi’ye doğru. 74. “Fütüristik” Paramana (Thermi) meydanı.

şimi ise 20. yüzyılın başlarında göçmenler tarafından gerçekleştirilmiştir. GÖRÜLECEK YERLER: Paraman Meydanı. 2009 yılında bir mimarlık yarışmasında ödül alan bölgenin merkezi meydanıdır ve etkileyici futuristik bir düzene sahiptir. Bölgenin Belediye Sarayı binası, Agios Nikolaos Kilisesi (eskisi ve yenisi) buradadır ve kafe-barları ile restoranların da bulunduğu temel alışveriş caddesi olan Karaoli – Dimitriou Caddesi buradan başlar. Gölet. Beldenin biraz dışındadır ve bölgedeki bir dereye baraj yapılması ile oluşmuştur. Dinlenme ve rahatlama için ideal bir yer olup, yazları Baraj Müzik Festivaline ev sahipliği yapar. Kuzeyde ve daha yakın mesafede, çocuk parkı, tenis, basketbol ve futbol sahaları içeren Çevre Parkı bulunmaktadır. “Noesis” Bilim Yayım Merkezi ve Teknoloji Müzesi. Yunanistan’da türünün tek

Nasıl gidilir? Demiryolu İstasyonundan veya Egnatia Caddesi’nden 10 numaralı otobüs hattına binerek Harilaou bölgesindeki son durağa kadar gidilip, oradan ise 66 veya 66B otobüs hattına binerek “Noesis” için Paramana Meydanı’nda veya “Zoni Kainotomias” durağında inersiniz. Araç ile Selanik – Thermi yolunu takip edin.

5 PERAİA – NEOİ EPİVATES – AGİA TRİADA Şehirden yaklaşık 20 km. güneydeki sahil bölgeleridir. Bölgeye ilk yerleşim 1923 74

yılında, Anadolu’dan gelen göçmenler tarafından gerçekleşmiştir. O zamana kadar Peraia bir Türk beyine aitti. Neoi Epivates bir Türk’e ait çiftlikti (Bahçe Çiftliği) ve Agia Triada’nın adı “Beyaz Çeşme” idi. Günümüzde bu bölgeler şehrin banliyöleri ve hatta sayfiye yerlerine dönüşmüşlerdir. Bütün sahil cephesinde, su sporları, plaj voleybolu vs. için uygun altyapıya sahip, “Mavi Bayrak” almış plajlar vardır. Sahildeki yaya yolu boyunca da deniz manzaralı balık lokantaları, kafeler ve barlar faaliyet göstermektedir. Nasıl gidilir? Demiryolu İstasyonundan Temmuz ve Ağustos aylarında N. Mihaniona istikametinde 71 ve 71A otobüs hatları kalkar (“Peraia Sahili”nden “Agia Triada”ya kadarki duraklarda inilir). Ayrıca, bütün yıl boyunca 02 ve 02A hatları kalkar ve A.S. IKEA durağına kadar gider, oradan ise N. Mihaniona için 72, 72Α, 72B hatlarına, Angelohori için 76 numaralı otobüse binebilirsiniz. Özel araç ile Ethnikis Antistaseos, Georgikis Sholis ve Mihanionas caddelerini takip edin.

BANLİYÖ VE CİVAR BÖLGE

örneği! Burası 14.000 m2’lik etkileyici modern bir tesis olup, inşası bölgedeki panoramik manzarası olan bir tepede 2004 yılında tamamlandı. Selanik Teknik Müzesi’nin gelişmiş halidir ve gösteri salonları, sürekli olan sergiler (Teknoloji Müzesi), konferans merkezleri, dijital kütüphane, periyodik sergi ve eğitim etkinlikleri alanları, Gösteri ve Deney amfitiyatrosu, satış mağazası ve restoran – kafe içerir (sergiler ve programlar hakkında, bkz. s.79).

BANLİYÖ VE CİVAR BÖLGE

6 EPANOMİ Selanik şehrinin 25 km. güneydoğusunda otantik bir kasabadır (7.500 nüfuslu). Geniş bölgede, Ktima Karagiozi, Ormos, Palioura, Ageladariko, Mesimeri ve Potamos gibi birbirinden güzel sahiller mevcuttur ve burada 1967 yılından beri yarı batmış halde küçük bir yük gemisi bulunmaktadır. Ayrıca, Tsairi mevkiinde (Epanomi’den 4 km. güneyde) aynı adı taşıyan ve 80’in üzerinde kuş türünün barınağı olan sulak yaşam alanı bulunmaktadır. Son olarak, 2 km. kuzeyde, kuzey Yunanistan’da tek olan Gerovasileiou Şarap Müzesi vardır (müze için bkz. s.80). Nasıl gidilir? Demiryolu İstasyonundan Temmuz ve Ağustos aylarında 70 ve 70A otobüs hatları kalkar ve bütün yıl A.S. IKEA’dan 69A, 69B, 69E, 69K, 69N, 69R, 69T ve 69X otobüs hatları kalkar. Araçla havaalanına doğru yönelerek Mihaniona, Miaouli ve Epanomi taşra yolları takip edilir.

75. Michaniona, Yunanistan’ın en önemli balıkçılık merkezlerinden biridir. 76. Perea sahili. 77. Neoi Epivates sahil şeridinden görünüm. 78. Perea ile Epanomi arasındaki bölge, su sporları için modern bir tesis altyapısı sunmaktadır.

7 NEA MİHANİONA Yunanistan’ın en büyük balıkçılık filosuna sahip olan önemli bir balıkçılık merkezidir (Selanik şehrinin 32 km. güneyinde). Bir zamanlar göçmen beldesi olan bölge, günümüzde ise sürekli bir kalkınma trendi sergilemektedir. Resimsi limandaki balıkçı iskelesi binası özellikle sabahları insanlarla dolup taşar. Sahil yolunda ise birçok kafe-bar ve lokanta faaliyet göstermektedir. Ayrıca, civar bölgede, “Mavi Bayrak” almış meşhur plajlar vardır (Turbani, Angelohori vs.). GÖRÜLECEK YERLER: 7.1

Angelohori.

Küçük bir belde olan Angelohori, Nea Mihaniona’dan 4 km. kuzeydedir. Megalo Emvolo (veya Megalo Karaburnu) burnunda, Olympos’un dağlık manzarasına hâkim olan beldede, 1884 yılında Alman mühendisler tarafından inşa edilen ve ender bulunan mimariye sahip 10.50m (1864) yüksekteki Osmanlı kalesi ve 2. Dünya Savaşından

BANLİYÖ VE CİVAR BÖLGE

kalma mevzii bulunmaktadır. Güneyde tuzlalar ve aralarında flamingolar, karabataklar, balıkçıllar ve kara kafalı martıların da bulunduğu 178 kuş türünün barındığı sulak yaşam alanı bulunmaktadır. Nasıl gidilir? Demiryolu İstasyonundan N. Mihaniona (Angelohori üzerinden) isti77

kametinde 71 ve 71A otobüs hatları kalkar. Ayrıca, 02 ve 02A hatları ile A.S. IKEA durağına kadar gidilebilir, oradan ise N. Mihaniona için 72, 72Α, 72B hatlarına binebilirsiniz. Özel araç ile Ethnikis Antistaseos, Georgikis Sholis ve Mihanionas caddelerini takip edin. 78

MÜZELER SELANİK ARKEOLOJİ MÜZESİ Eşsiz sanat eserleri ve bütün Makedonya’dan kazı koleksiyonlarına ev sahipliği yapmaktadır; ki bu koleksiyonlar bölgede prehistorik çağlardan son antik çağa kadar özel ve kamu yaşamının bütün yönlerini göstermektedirler. Sergilenenler altı temel üniteye ayrılmaktadır:

81. Bizans Medeniyeti Müzesi, uluslararası alanda türünün en önemlilerinden biri olarak kabul görmekte.

• Selanik, Makedonya’nın metropolisi (giriş katı, salon 6). Şehir hakkında, M.Ö. 315’deki kuruluşundan itibaren, tarihi ve arkeolojik bilgiler sunulmaktadır. Ayrıca, ilk yeri meçhul olan ve Roma hâkimiyeti esnasında Selanik Kutsal eşyaları bölgesine taşınan, arkaik İyon tapınağı kısmen yeniden kurulmaktadır.

• Şehirlerin kuruluşuna doğru (giriş katı, salon 4). M.Ö. 1100-700’den Makedonya’da demir çağında• Makedonların altını ki yerleşim bölgelerinden (giriş katı, salon 7). izler sunulmaktadır. Muhteşem sanat eserlerini, • M.Ö. 7. yüzyıldan özellikle de arkaik ve klaSon Antik Çağa kadar sik yılların mezarlıklarından Makedonya (giriş katı, sergiler (diadem, taç, yüzük, salon 5). Sekiz adet büyük bilezik, küpe vs.) bulunduran temalı koleksiyon, Makedonya bu salon, soy metallerin arkaik yılları – bağımsız Mabütün işlenme sürecini kedonya krallığının oluşturul- tanıtır. En büyük altın taç duğu dönem – imparatorluk kolleksiyonu buradadır, ayrıca yıllarına kadar (M.S. 1. – 4. Derveni’nin çömleği ve payüzyıl) özel ve kamu yaşapirüsü gibi bazı eşsiz eşyalar da sergilenmektedir (M.Ö. 4. mının değişik versiyonlarını kapsar. O çağlarda Makedonya yüzyıl). 79

79 & 80. Selanik Arkeoloji Müzesi, prehistorik dönemden geç antik çağa kadar Makedonya’ya ait benzersiz buluntulara ev sahipliği yapmaktadır.

Roma imparatorluğunun bir taşrasıydı. Bulgular özellikle orta Makedonya bölgelerinde yapılan kazılardan elde edilmiştir.

• Prehistorik Makedonya (bodrum kat, salon 11). Burada Makedonya’daki insanların üretim aşamasının başlangıcı ile ilgili eşyalar (av, balıkçılık, tarım, hayvancılık, dokuma, madencilik vs.), aynı zamanda da Makedonya gökyüzü maymunu, ilk insan türü ve Petralona mağarası insanı kafatası kalıpları sergilenmektedir (bkz. s.92). • Periyodik sergiler. Her yıl, müze büyük bir temalı sergi ve 2 ile 5 arasında da daha küçük sergiler düzenler. Bu sergiler; Makedonların günlük yaşamının, Yunan ve Akdeniz alanıyla ilişki içindeki özel konularını kapsar. 80

ROMA PAZARI MÜZESİ 2010 yılında açılan küçük ama çok ilginç bir müzedir. Antrede, bölgedeki kazıların tarihçesi ve müzenin kuruluş çalışmaları hakkında bilgiler verilmektedir. Ana salonda ise mekânın Hellenistik yıllardan 4. yüzyıla kadar olan tarihi sergilenmektedir. Özellikle Hellenistik hamam, antik genelev ve “İdollar Pasajı” (“büyülenmişler”) ile ilgili çeşme ilgi çekicidir. Ayrıca, burada Osmanlı hâkimiyetinden 1917 yangınına kadarki dönemin tarihiyle ilgili bulgular da sergilenmektedir. Sergilenenlere açıklayıcı metinler ve fotoğraflar eşlik eder.

MÜZELER

• Agros – Oikia – Kipos – Topos (bahçe). M.S. 2. - 4. yüzyıllardan antik eşyalar içerir ve iki bölümden oluşur: birinci bölümde bulgular, lahitler ve sunaklardan oluşan tahmini mezarlık parçası yeniden canlandırılır, ikinci bölümde ise, mozaik zeminler ve diğer günlük eşyaların sergilendiği bir Yunan – Roma evi canlandırılmıştır.

BİZANS KÜLTÜRÜ MÜZESİ Yunanistan’ın en modern ve türünün dünyadaki en önemli müzelerinden biri olup, Bizans kültürü hakkında tamamlanmış bir görüntü sunmaktadır. 2.900 şahesere; duvar resimleri, ikonalar, mermer mimari parçalar, bütün haldeki ilk Hıristiyanlık mezarları, kilise eşyaları, kişisel süs eşyaları, aynı zamanda günlük 81

MÜZELER

kullanım eşyaları ve çeşitli zanaatkârların aletleri dâhildir. Bizans günlük yaşamı, sanatı ve kültürünün ilk Bizans’tan Bizans sonrası döneme kadarki görüntüleri sunulmaktadır. Sergi aşağıdaki tema birimleriyle, kronolojik olarak düzenlenmiştir: • İlk Hıristiyan veya ilk Bizans dönemi (4. – 7. yüzyıl.). Bu kısım; dönemin tapınaklarının genel şekil ve özel unsurlarını tanıtan “İlk Hıristiyanlık tapınağı”nı (salon 1), bu dönemdeki insanların sosyal ve özel yaşamları hakkındaki “İlk Hıristiyanlık şehri ve konutu”nu (salon 2) ve ölülerin gömülmesi ile ilk Hıristiyanlık dönemi mezarlıklarını konu alan “Champs-Élysées’den Hıristiyanlık cennetine” (salon 3) bölümlerini içerir. • Orta Bizans dönemi (8. – 12. yüzyıl). Orta Bizans döneminin kültür ve sanatının tanıtıldığı “İkon düşmanlığından Makedonların ve Komninosların parıltısına” (salon 4), İraklio’dan (610-641) Paleologoslara kadar (1261-1453) imparatorluk hanedanları hakkında denetim materyali

82, 83 & 84. Selanik Musevi Müzesi: Solda ve ortada, “Musevi Nekropolisi” ünitesinin daimi eserleri ve sağda “Musevi Tarihi” sergisi.

sergisiyle “Bizans imparatorlarının hanedanları” (salon 5) ve bu dönemde kalenin oluşturulması ve düzenlenmesi konulu “Bizans kalesi” (salon 6) bölümlerini içerir. • Son Bizans dönemi (1204-1453). Bizans imparatorluğunun İstanbul’un 1204’de Latinler ve 1453’de Osmanlı Türkleri tarafından iki fethi arasındaki son yüzyılları hakkında “Bizans Alacakaranlığı” (salon 7) bölümünü içerir. • Bizans Sonrası dönemi (1453-19. yüzyıl). “Bizans’tan sonra Bizans – Fetihten sonraki yıllarda Bizans mirası” (salon 10) bölümünü içerir. • Özel kolleksiyonlar. 210 adet ender ortodoks dini gravür eseriyle Nt. Papastratou Kolleksiyonu (salon 8) ve 1.460 adet her türden eserle (demir paralar, seramikler, ikonalar vs.) D. Oikonomopoulou kolleksiyonunu (salon 9) içerir. • Geçmişi keşfetmek. Salon 11’de şehirdeki kazılar ve bir arkeoloji müzesinin olu83

• Periyodik sergiler ve etkinlikler. Müze dönem dönem önemli periyodik sergi ve kültürel etkinlikler düzenler ve bunlardan çoğu Selanik ve kuzey Yunanistan’ın Bizans mirasıyla bağlantılıdır.

BEYAZ KULE SERGİSİ Selanik’in kuruluşundan modern çağa kadarki tarihi, multimedya uygulamaları, özel tesisler, basılı grafik oluşumlar ve arkeoloji materyali aracılığıyla tanıtılmaktadır. Yedi katta, yedi temalı bölümden oluşmaktadır: “Mekân ve zaman” (giriş katı), “Dönüşümler” (1. kat), “Anıtlar ve Tarih” (2. kat), “İnsanların memleketi” (3. kat), “Ticaretin yollarında” (4. kat), “Zevk ve iş” (5. kat) ve “Selanik – Lezzetler” (6. kat). Son katta ayrıca satış mağazası da bulunmaktadır.

15. yüzyıldan itibaren Selanik’teki Sefarad mirasını tanıtmaktadır. Şehirdeki Yahudilerin Tarihini Araştırma ve İnceleme Merkezi, zengin kütüphane ve görsel – işitsel merkez içerir. Sürekli sergiler dört bölüme ayrılmaktadır:

MÜZELER

şum ve işleyiş süreci tanıtılmaktadır.

• Yahudi Mezarlığı (giriş katı). Şehir surlarının doğusuna doğru uzanan Yahudi mezarlığından mezar taşları ve mezar yazıları sergilenmektedir. Bir dizi fotoğraf, mezarlığı 1914’deki haliyle göstermektedir. • Yahudi tarihi (1. kat). Katın merkezi alanını kaplar ve 2. dünya savaşında Selanik’teki Yahudilerin tarihini tanıtır. • Folklor (1. kat). Zengin sergiler kanalıyla şehirdeki Yahudilerin dini ve günlük yaşamları hakkında genel bir fikir verir. • Soykırım. Selanik’teki

SELANİK YAHUDİ MÜZESİ İsrail topluluğunun, Auschwitz Selanik İsrail Topluluğunun girişimiyle açılan ve 1997’den beri faaliyet gösteren müze,

ve Bergen Belsen kamplarına gönderilen ve katledilen yaklaşık 49.000 kurbanının soykırımına adanmış özel 84

MÜZELER 74

sergi alanıdır.

• Fotoğraf sergileri. Müze, diğerlerinin yanısıra S. Marks’ın “Selanik, Sefaradizmin Metropolisi” adlı SAVAŞ MÜZESİ sergisinin de yer aldığı ilginç 1821 İhtilalinden 1944’de fotoğraf sergileri sunmaktadır. işgal güçlerinden kurtuluşuna MAKEDON MÜCADELESİ kadar çağdaş Yunan tarihinin en önemli olaylarıyla ilgili MÜZESİ eşyalar sergilenir (kıyafetler, silahlar, haritalar, savaş Müzedeki sergiler giriş katındaki yedi salonda gösteril- gemileri maketleri, evraklar, madalyalar vs.). Avlu kısmında mektedir ve Makedonya tarihinin 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın Yunan ordusunun geçmişte kullandığı zırhlı araçlar, savaş başlarında, bölgenin Osmanlı hâkimiyetinden çıkmasının en uçakları ve torpiller sergilenönemli dönemlerini tanıtmak- mektedir. tadır. Salon A’da o dönemde MUSTAFA KEMAL ATAMakedonya’daki Yunan ihtilal TÜRK MÜZESİ harekâtları, Salon B’de 19. yüzyıl sonlarında Makedonya İki katlıdır: 1. katta salon, toplumu sunulmaktadır. günlük işler odası, Mustafa Salon C’de Yunan Başkonso- Kemal Atatürk’ün annesinin losunun Ofisi canlandırılmak- odası ve mutfak vardır. 2. tadır. Salon D’de dönemin katta Mustafa Kemal’in Yunan gerilla hareketinin doğduğu oda vardır, diğer elemanları, Salon E’de kiliodalarda ise şahsi eşyaları senin rolü, Salon F’de Balkan ve okul evrakları sergilenSavaşları ve Salon G’de Balmektedir. Mobilyaların büyük kan Savaşları bittikten sonra çoğunluğu orjinal olup, Makedonya’daki gelişmeler duvarlarda hayatının çeşitli tanıtılmaktadır. 1. katta evrelerinden fotoğraflar Balkan Savaşlarının kıyafetleri vardır. 85

85 & 86. Makedonya Mücadelesi Müzesi neoklasik binası (solda) ve karakteristik eserlerinden biri (sağda). 87. Savaş Müzesi binası ve dış avlu alanı.

ve orijinal eşyaları (silahlar, kıyafetler vs.) ile Yunan ordusunun mikrografya kolleksiyonu sergilenmektedir.

Matiushin, vs. gibi önemli Rus sanatçıların 1.277 sanat eserinden (resim tabloları, planlar, yapılar, seramikler vs.) oluş1957 yılında Kuzey Yunamaktadır ve bu kategoride, nistan Folklor Müzesi olarak dünyadaki en zengin müzekurulmuştur, 1993 yılında ise lerden biridir. Müze ayrıca Rus bugünkü adını almıştır. Make- Anangardı hakkında zengin donya ve Trakya’dan 20.000 arşiv malzemesine ve çağdaş parça eşya vardır ve bunlar Yunan ressamlarının kaydaözellikle 1860-1960 dönedeğer eserlerinin kolleksiyomini kapsar. Ayrıca önemli nuna sahiptir (K. Giannakos, bir folklor arşivi (fotoğraflar, St. Antonakos, G. Vakalos haritalar, ses ve görüntü vs.). Ayrıca müzede önemli plakları vs.) ve özel kütüpperiyodik sergiler düzenlehanesi vardır. Sergilenenler mektedir. Selanik Modern arasında halk giysileri, el Sanat Merkezi Müzenin baişlemeleri, dokumalar, küçük ğımsız bir bölümüdür (liman) el sanatı eserleri, ahşap ve mekânlarında Yunan ve çalışmalar, halk müzik aletleri, yabancı resim sanatçılarının ahşap ve bronz ev gereçleri, periyodik sergileri, yetişkinler Gölge Tiyatrosu figürleri vs. ve çocuklar için eğitim progyer alır. ramları, ayrıca paralel etkinlikler (otorumlar, atölyeler vs.) DEVLET MODERN SANAT gerçekleşmektedir.

MÜZESİ

1997 yılında kurulmuştur ve ana grubu Kostaki Kolleksiyonudur. 20. yüzyılın ilk otuz yılında gelişen Rus Avangart sanat akımının temsili örneklerini içerir. K. Malevich, V. Kandinsky, L. Popova, A. Rodchenko, I. Kliun, V. Stepanova, N. Udaltsova, M. 86

MÜZELER

MAKEDONYA – TRAKYA FOLKLOR VE ETNOLOJİ MÜZESİ

MAKEDONYA MODERN SANAT MÜZESİ Sürekli kolleksiyona, en iyi Yunan ve yabancı sanatçıların 1.800 eseri dâhildir, ayrıca dönem dönem Tsarouhis, Hatzikyriakou – Gikas, Tsoklis, Kontoglou, Psyhopaidis, Akrithakis, Mytaras, Lazog-

MÜZELER 76

kas, Varotsos, Warhol, R. ve S. Delaunay, Viallat, Hecker, Greenaway, Beckmann vs. gibi Yunan ve yabancı ressamların 100’ün üzerinde seçkin sergisi düzenlenmiştir. Kütüphanesinde, resim, heykel, gravür, mimari ve fotoğrafçılık hakkında 2.500’ün üzerinde uzman yayın bulunmaktadır, ayrıca önemli yayınlar da gerçekleştirmiştir.

89. Villa (Casa) Bianca Selanik Belediye Resim Galerisine ev sahipliği yapmakta. 90. Selanik Sinema Müzesi.

BELEDİYE RESİM GALERİSİ

4 kolleksiyona ayrılan 1.000’in üzerinde sanat eserine ev sahipliği yapmaktadır: SELANİK ARİSTOTELİO Selanikli Sanatçıların EserÜNİVERSİTESİ – TELleri; en önemli kolleksiyondur LOGLİO GÜZEL SANATve 1898’den 1967’ye kadar LAR VAKFI şehrin ressamlarının eserlerini içerir (diğerlerinin yanısıra, 1972 yılında Nestoras P. Rengos, N. Fotakis, Chr. ve Aliki Telloglou’nun sanat eserleri kolleksiyonlarının Se- Lefakis, N. Gabriel Pentzilanik Aristotelio Üniversitesi- kis, K. Lahas, G. Svoronos), ne bağışlanmasıyla kurulmuş- Çağdaş Yunan Sanatı; en tur ve daha sonra sanatçıların büyük Yunan sanatçılarının eserlerini içerir, Selanik ekolüve kolleksiyoncuların bağışnün Bizans ve Metabizans larıyla zenginleştirilmiştir. İkonaları; 14. -19. yüzyıllar Kolleksiyonların ana bölümü arası dönemi kapsamaktadır Telloglou bağışıdır ve Helleve Yunan Gravür Sanatı; nistik dönem idolleri, Korint360 eser içerir. Ayrıca, sık hos, Hellenistik ve Roma sık Yunanistan ve yurtdışındönemlerinden çömlekler, daki sanat vakıflarıyla işbirliği İran minyatürleri, Arap ve Çin içinde olup, önemli Yunan sanatı örnekleri (vazolar, panolar, tabaklar), Tayland ahşap ve yabancı sanatçıların geriye dönük sergilerini oymacılığı, ayrıca 19. ve 20. düzenler. yüzyıllardan önemli Yunan ve 88

88. Makedonya Bilimleri Şirketi binası ilgi çekici bir resim galerisine ev sahipliği yapmakta.

Avrupa ressam ve heykeltraşlarının önemli eserlerini kapsamaktadır. Buna paralel olarak, periyodik sergiler, çeşitli kültürel etkinlikler ve eğitim programları düzenlemektedir.

E.M.S. nin Büyük Tiyatrosunun son katında barınır ve şehrin ilk organize görsel sanatlar müzesi kurumudur. Özellikle Kuzey Yunanistan’dan önemli Yunan ve yabancı sanatçıların 300’ün üzerinde resim, heykel ve gravür eserlerini kapsar ve 20. yüzyıl sanatının en önemli trendlerini temsil ederler.

SELANİK KÜLTÜR MERKEZİ (NATIONAL BANK OF GREECE EĞİTİM VAKFI) 1989 yılında faaliyete geçmiştir ve o zamandan bu yana, çoğu kez şehrin başka eğitim ve kültür kuruluşlarıyla işbirliği içinde, önemli resim, heykeltraş, fotoğraf ve mimarlık sergileri organize etmektedir. Ayrıca Selanik ile civar bölgenin tarihine değinen etkinlikler de düzenlenmektedir. Kolleksiyonunda yaklaşık 250 adet resim, heykel, seramik, mozaik, duvar resimleri ve gravür eseri bulunmaktadır.

1997 yılında, Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri kapsamında kurulmuştur ve şehrin geleneğiyle doğrudan bağlantılıdır. 1960 yılından beri Sinema Festivali burada düzenlenmektedir (bkz. s.108). Altı zaman birimine ayrılan (“Manakia Kardeşler”, “1900-1940”, “1940-1960”, “1960-1970”, “1970-1990” ve “1990 ve sonrası”) ve Yunan sinema tarihini tanıtan sergiler arasında, diğerlerinin yanısıra, ender sinema makinaları, eski filmler, Yunan ve yabancı oyuncular hakkında fotoğraf materyali, 1910’dan itibaren film reklam malzemesi ve güncel filmler vardır. Ayrıca, 18 yaşına kadarki çocuklar için eğitim programları ile kaydadeğer periyodik sergiler düzenler.

MÜZELER

MAKEDON BİLİMLERİ SELANİK SİNEMA ŞİRKETİ RESİM GALERİSİ MÜZESİ

SELANİK FOTOĞRAF MÜZESİ 1997 yılında kurulmuştur ve Yunanistan’daki tek devlet fotoğraf müzesidir. 18901980 dönemini kapsayan 100.000’in üzerinde fotoğraf90

MÜZELER

çılık eşyasına sahiptir ve önde gelen Yunan fotoğrafçılarının eserlerini içerir (Sokr. Iordanidis, G. Stylianou, D. Letsiou, K. Balafas ve Nelly’s arşivlerinin bir bölümü ve F. Boissonnas arşivinin Yunan bölümü). Müze, sıkça periyodik sergiler ve her iki yılda bir Uluslararası Fotoğrafçılık PhotoΒiennale sergisini (www.photobiennale. gr) düzenler. Ayrıca, çeşitli paralel etkinlikler (konuşma vs.) ile eğitim programları gerçekleştirir.

OLİMPİYAT MÜZESİ 1998 yılında Selanik Spor Müzesi olarak oluşturulmuştur ve ilk kolleksiyon, Yunan spor federasyonları, sporcular, gazeteciler vs.den çeşitli organizasyon (Balkan, Akdeniz, Avrupa, Dünya ve Olimpiyat Oyunları) eşyalarından oluşmaktaydı ve amaç tarihi öneme sahip spor malzemelerinin korunması ve tanıtımıydı. Ocak 2008’de Uluslararası Olimpiyat Komitesi (U.O.K.) burayı Olimpiyat Müzesi olarak tanımıştır ve o zamandan beri kolleksiyonlar, kıyafetler, donanım, torçlar, madalyalar,

91. Selanik Olimpiyat Müzesi. 92. İlim Yayma Merkezi ve “Noesis” Teknoloji Müzesi.

hatıralık eşya ve yayınlar gibi özellikle Olimpiyat ve Paraolimpiyat eşyalarına odaklanmaktadır.

“HRİSTOS TSİNGİRİDİS” RADYO MÜZESİ Balkanlar’daki ilk radyonun kurucusu H. Tsingiridis’in (1877-1947) makinalarını, Makedonya Radyo Kanalı eski materyali, ordu makinaları, ayrıca şehrin amatör kanallarının makinalarını kapsar. Ayrıca, çağdaş Yunan tarihinin önemli kişilerinin örneklerinin de yer aldığı, zengin fotoğraf ve ses arşivine sahiptir.

DRENAJ MÜZESİ Restore edilmiş üç binada ve etrafında, toplam 3.000 m2 lik alanda bulunmaktadır. Ana binada (pompa istasyonu) pompa grupları, hareket ve elektrik üreten motorlar, eski elektrik dağıtım panoları ve eski bir buhar makinası modeli bulunmaktadır. Çoklu kullanım salonu (eski kazan dairesi) eski buhar kazanlarının etkileyici mekânını da kapsar. İdare binasında

• Antik Yunan Teknolojisi. Günlük yaşam, yapılar, gemi yapımı, mühendislik, metrik vs. ile ilgili aslına uygun maketler aracılığıyla Antik Yunanistan’ın teknolojik unsurları ve başarılarının örnekleri sunulmaktadır.

ÇOCUK MÜZESİ

• Teknopark. Elektrik, manyetizm, optik, mekanik vs. ile ilgili 50 interaktif sergi içermektedir ve bunlar sayesinde ziyaretçi aktif olarak katılmakta ve eğlenerek öğrenmektedir.

1997 yılında faaliyete geçen çoklu temalı müze, 2009 yılına kadar Yukarı Şehrin (Ano Poli), yangında tahrip olan geleneksel bir binasında barınmaktaydı (bkz. s.47). Günümüzde, Selanik Belediyesi Kültür Merkezinde barınmaktadır ve özel oyun, eğlence ve eğitim programları aracılığıyla 4-12 yaş grubundaki çocuklara hitap eder. Ayrıca burada üniversite öğrencileri ve eğitimciler için seminerler de düzenlenir.

• *Otomobil Sergisi. Otomotiv tarihinde “mihenk taşı” olan eski araba modelleri tanıtılmaktadır. Eğitim alanları şunlardır:

“NOESIS” BİLİM TANITIM MERKEZİ VE TEKNOLOJİ MÜZESİ

• Planetaryum. Küresel ekranlı 150 kişilik salon (küre dışarıdan da görülmektedir). Burada eğitim ve eğlence içerikli filmler gösterilmektedir (“Dünya ve ben”, “Evrenin mucizeleri” vs.).

Merkezin ana grubu Teknoloji Müzesi ve üç özel eğitim alanıdır. Teknoloji Müzesi üç ayrı sergiden oluşmaktadır:

• Kozmo tiyatro. Güneydoğu Avrupa’da en büyük düz ekrana sahip sinema salonu (23m. x 17m.); burada “Dina-

MÜZELER

ise su ve hidrolik projeler hakkında özel kütüphane, ayrıca ender tarihi haritalar, eski drenaj planları ve fotoğrafları bulunmaktadır. Son olarak, Su Parkında tarihi pompa grupları ve su boruları sergilenmektedir.

MÜZELER

zorlar”, “Göklerin ötesinde” vs. ve müzenin kuruluş süreci gibi filmler gösterilmektedir. tanıtılmaktadır. • Sanal Gerçeklik Simülatör. Seyirci üç boyutlu gözlük takarak, vagonla dolaşır, uçuş, denizlerin dibine yolculuk ve hayali dünyalara gezinti gibi çeşitli durumların simülasyonu deneyimini yaşar. Ayrıca burada, “Noesis”, Yenilenebilir Enerji Kaynakları hakkında eğitim programları ve Fizik ile Kimya kurallarının anlaşılır açıklamaları için bilimsel şovlar (Science Shows) düzenlenir.

Bu enfes müze 2008 yılından beri faaliyet göstermektedir, 560 dönümlük üzüm bağlarının da bulunduğu şaraphane tesislerinde bulunmaktadır ve civar bölge ile Thermaiko körfezine doğru manzarası vardır. Müzenin kolleksiyonları yedi bölüme ayrılmaktadır: • Giriş bölümü. Gerovasiliou ailesinin şarapçılık tarihi

• Kelimeler (salon 1). Dokunmatik ekranlar ile bağ

93. “Noesis”’in içten görünümü. 94. Gerovasiliou Şarap Müzesi’nin girişi. 95 & 96. Gerovasiliou Şarap Müzesi: solda, etkileyici tirbuşon koleksiyonundan bir bölüm ve sağda, şarap üretiminde kullanılan araç ve gereç koleksiyonundan bir bölüm.

• Şarap ve yemek (salon 1). Üç boyutlu görüntülerle yemekler ve bağlardan şarapların kombinasyonları sunulur. • Tirbuşonlu hikâyeler (salon 1). Dünyadaki en büyük kolleksiyonlardan biri olan şarapçının şahsi kolleksiyonundan gelen ve 16. - 20. yüzyılları kapsayan 2.500’ün üzerinde tirbuşon sergilenmektedir. Kolleksiyonun ana kısmı mekanik ve mekanik olmayan tirbuşonlara ayrılır, ayrıca erkekler veya kadınlar tarafından kullanımları, tüketim alışkanlıkları, her dönemin moda ve sanat akımlarına göre de gruplandırılmaktadırlar. Tanıtım açıklayıcı metinler ve fotoğraflarla tamamlanmaktadır.

GEROVASİLİOU ŞARAP MÜZESİ

• Şarap seyahat ediyor (salon 1). Şarabın yollarını ve taşıma gereçlerini antik çağlardan itibaren ardı ardına takip eder.

MÜZELER

– şarapçılık sözlüğünden gelen kelimeler sunulmaktadır. • Şarap hikâyeleri (salon 2). Şarabın zaman içindeki ekonomik, sosyal ve sembolik önemi tanıtılmaktadır ve geleneksel üretim süreciyle ilgili alet ve gereçler sergilenmektedir. 95

• Anlar (salon 2). Özel ekranlarda, şarap üretimi ve tüketimi anlarını içeren sinema filmlerinden sahneler ve fotoğraflar sunulmaktadır. 81 Müzelerle ilgili bilgi için, bkz. s. 106. 96

GÜNÜBİRLİK TURLAR Selanik, devasa arkeolojik, tarihi ve natüralist öneme sahip olan ve aynı zamanda sayısız açıkhava aktivitesi, dinlenme ve eğlence seçenekleri sunan geniş bir bölgenin merkezinde bulunmaktadır. Böylece, şehirdeki konaklamanızı, meşhur arkeoloji alanlarına, tarihi yerlere, ilginç şehirlere, yüksek ekolojik öneme sahip alanlara veya eğlence ve dinlenme yerlerine günübirlik bir turla kombine edebilirsiniz.

1 ANTİK PELLA Yerleşim geç Yunan çağında oluşmuştur. Makedonya kralı Arhelaos Makedon devletinin başkentini Eges’ten (Vergina) buraya taşıdığında (M.Ö. 5. yüzyıl sonları – 4. yüzyıl başları) büyük kalkınma yaşamıştır. O zamanlar deniz kıyısında olan şehir, 2. Filippos döneminde (Büyük İskender burada doğmuştur) ve daha sonra Kassandros döneminde genişlemiştir. M.Ö. 2. yüzyıldan itibaren ise Yunanistan’ın en önemli

1.2

siyasi, ekonomik ve kültürel merkezine dönüşmüştür. M.Ö. 168’de, Makedonların Pydna savaşındaki mağlubiyetinden sonra, Romalılar tarafından ele geçirilmiş, kademeli olarak gerilemeye başlamıştır ve M.Ö. 1. yüzyılda terk edilmiştir. En heyecan verici bulgular arasında, sakinlerinin yüksek yaşam standardının bir göstergesi olan enfes mozaik zeminler vardır. GÖRÜLECEK YERLER: Evler. Şehrin çoğu evi geniştir, içerisi merkezi avlu, sütunlu avlu ve zengin dekorasyona sahiptir. Dionysos’un evi (M.Ö. 4. yüzyıl) adını tanrı Dionysos’un bir panter üzerinde elinde değneğini tutarak oturmasının görüntülendiği mozaikten almıştır. Başka bir mozaik ise bir kızıl akbabanın geyik parçalamasını gösterir. Eleni’nin kaçırılması evi (M.Ö. 325-300); Eleni’nin Thiseas tarafından kaçırılması, Amazonlar savaşı ve geyik avı sahneleri bulunmaktadır. Agora. 70.000 m2 alanı 6

1 1.1

5.1 5.2

2.1 2

3.2

97. Pella Arkeolojik alanı: A’ İkamet’inin avlusunda restore edilmiş sütün dizisi.

3 3.1

Ayrıca buraya yakın mesafede birçok odalı mezar bulunmaktadır (M.Ö. 4. – 2. yüzyıl). Büyük İskender Hamamı. Giannitsa yolu üzerinde, Hellenistik döneme ait hamam kompleksidir.

Arkeoloji Müzesi. Modern müze, kuzey Yunanistan’ın en ilginç müzelerindendir. Tapınaklar. Tanrıların Sergilenen eşyalar 5 tema Annesi ve Afrodit Tapınağı bölümünde gösterilmektedir: (M.Ö. 4. yüzyıl), Darronas Birincisi Pella sakinlerinin Tapınağı (M.Ö. 2. yüzyıl) günlük yaşamına değindairesel Thesmoforio (momektedir (mozaikler, duvar dern beldede bulunmaktadır), dekorasyonları, günlük yaşam Dimitra’nın tapınağı. eşyalar vs.). İkincisi kamu yaşamına ilişkin olup ana bulSaray. En kuzeydeki tepede guları Agora’dandır. Üçüncübulunmaktadır (modern sünde tapınaklardan eşyalar beldeden gidin) ve 60.000 sergilenmektedir ve mukimm2 alana sahiptir. Eski binalar lerin dini hayatı hakkında M.Ö. 4. yüzyılın ikinci yarısına bilgi verilmektedir. Dördüncü dayandırılmaktadır, bazıları mezarlıklardan bulgular sunise daha sonraki dönemlerde maktadır ve beşinci sarayın yapılmıştır. Merkezinde propil- mimari şekli ve işlevleri ile li sütunlarla çevrili avlu vardır Büyük İskender’in hayatı ve kraliyet daireleri kuzey hakkında bilgiler sunmaktadır. kısmında yer almaktadır. Son olarak, özel bir salonda bölgenin tarihi hakkında ilginç Doğu mezarlığı. Şehrin bir film gösterimi vardır. doğusunda bulunmaktadır ve burada, kayaya yontulmuş, 1.1 Balkan Savaşları Aslahit mezarlar çıkarılmış olup, keri Müzesi. bunların tarihi bakır çağından klasik yıllara kadar dayanır. Gefyra köyünde bulunmak97

5.6 5.4 5.3

4.1

5.5

GÜNÜBİRLİK TURLAR

kaplayan ve şehrin idari, ticari, manevi ve sanatsal merkezi olan karmaşık bir bina kompleksi (M.Ö. 4. yüzyıl). Ortasında büyük bir avlu bulunmaktaydı ve etrafı pasajlar ve odalarla çevriliydi. Buralarda atölyeler, birçok alışveriş mağazası ve devlet arşivi bulunmaktaydı.

GÜNÜBİRLİK TURLAR 84

yılda yeniden inşa edilmiştir). Kısa süre önce restore edilen ve kültürel etkinlikler merkezi olarak kullanılan, sanatsal, şık, iki katlı ve dikdörtgen şekilli bir binadır. Kısa bir mesafe uzaklıkta (Strantzis Sokağı), şehrin en eski Türk eseri olan, 14. yüzyıla ait Gazi Evrenoz Paşa hamamı bulunmaktadır. Ayrıca, görkemli, 25 m. yüksekliğindeki saat (1668) ve biraz daha kuzeyde (Strantzis Sokağı) 15. yüzyılın ikinci yarısına ait olan Ahmet Bey Evrenozoğlu’nun (Evrenoz Paşa’nın torunu) iki katlı anıtkabiri vardır. Burada çok ilginç iki Osmanlı Camisi korunmaktadır, biri şehrin girişindeki İskender Bey Ca1.2 Giannitsa. mii (1511) diğeri ise Kapsali Antik Pella’dan 10 km. batı- askeri kampındaki Şeyh İlahi Camii (15. yüzyıl)dir. Ayrıda, 35.000 nüfuslu modern ca, Giannitsa’dan küçük bir bir şehirdir. Müslümanlar için mesafe uzaklıkta, bol suları kutsal bir şehir olmuştur, zira Osmanlıların en büyük savaş- olan ve açık hava etkinliklerine olanak sunan, çok güzel çılarından Gazi Evrenoz Paşa ve onun öğretmeni ve manevi ve yemyeşil iki mevkii vardır; bunlar 15 km. kuzeydoğuda, babası Şeyh İlahi buraya gölokantalara da sahip olan mülmüştür. Bugün şehirde, Aravissou kaynakları ve 17 Yunanistan’daki en önemli km. kuzeydoğuda, (Agrosykia Osmanlı anıtlarından bazıları köyü yakınında), içersinde korunmaktadır. Merkezinde Gazi Evrenoz Paşa’nın anıt- Pelit kulesinin kalıntılarının (İskender yıllarından) ve Prokabiri vardır (1417, 19. yüztadır (Selanik’ten 25 km. kuzeybatıda) ve G. Modianos’un yazlık konağında (1906, P. Arigoni) barınmaktadır. Buraya 24-27 Ekim 1912’de, Yunan tahtının halefi Konstantin yönetiminde Yunan ordusu yerleşmiştir ve Selanik şehrinin teslimi için Türklerle son pazarlıklar burada yapılmıştır. Ender eşyalar (haritalar, kıyafetler, silahlar, madalyalar, evraklar, günlük eşyalar vs.), fotoğraflar ve konuyla ilgili tablolar sergilenmektedir. Ayrıca orijinal mobilyaların kullanımı ile konaktaki mekânların o dönemdeki şekli canlandırılmaktadır.

98 & 99. Pella Arkeoloji Müzesi: solda, aslan avı betimlendiği mozaik taş zemin (M.Ö.325-200) ve sağda Büyük İskender’in mermer büstü (M.Ö.325-300). 100. Vergina Kral Mezarlarının girişi.

Nasıl gidilir? Antik Pella Selanik’ten 40 km. batıdadır. Araba ile karayolunu Edessa şehrine doğru takip edin ve devamla arkeoloji alanına yönlendiren tabelaları takip edin. Balkan Savaşları Askeri Müzesine gitmek için, Aristotelous Caddesi’nde ilk durağı olan (Egnatia Caddesi yüksekliğinde) 68 no’lu otobüs hattını kullanabilirsiniz.

2 VERGİNA (EGES) Henüz M.Ö. 10. – 8. yüzyıllardan itibaren önemli bir şehir olan Eges, M.Ö. 5. yüzyıla kadar Makedon devletinin başkentiydi. O dönemde Kral Arhelaos başkenti Pella’ya taşımaya karar vermiştir. Heredot’a göre “Makedonya toprakları” olan bölgenin merkezindeydi. Makedon krallarının ilk ihtişamlı sarayları buraya inşa edilmiştir ve büyük Makedon devletinin temelleri burada atılmıştır. 5. yüzyıldan sonra da kutsal şehir özelliğini korumuştur, zira Timenides 99

ve Herkül’ün halefleri sayılan Argeades kralları hanedanının beşiğiydi. M.Ö. 168’de Romalılar tarafından tahrip edilmiştir ve M.S. 1. yüzyılda kat-i olarak terkedilmiştir. Sahip olduğu önemden dolayı, 1996’dan itibaren arkeoloji alanı Çok Merkezli Müze olarak gelişmekte olup, UNESCO’nun Dünya Mirası Anıtları arasına girmiştir. GÖRÜLECEK YERLER: Kraliyet mezarları. Bir toprak tepenin iç kısmında (Büyük Perende), arkeolog Manolis Andronikos’un 1977’de keşfettiği kraliyet mezarları bulunmaktadır. Mezarlar ve perendenin iç kısmı, son derece etkileyici bir atmosfere sahip olan enfes bir müzeye dönüştürülmüştür, zira burada karanlık ve sergilerin seçici ışıklandırması hâkimdir. Girişten sonra, sıradan Makedonların mezarlık taşları, mezar bulguları ve M.Ö. 3. yüzyıl mezarının kalıntıları (mezar IV) bulunmaktadır. Burada sadece duvar ve sütun parçaları ile ön kısmının üst yapısı korunmuştur. Devamında, 100

GÜNÜBİRLİK TURLAR

fitis İlias Kilisesi’nin bulunduğu suni göl ve Batı çınar ormanı (Agrosykia’dan 3,5 km. kuzeydoğuda)’dır.

GÜNÜBİRLİK TURLAR 86

önde gelen ölülere adanmış olan bir anıt, “Kahramanlık Anıtı” bulunmaktadır. Sonra da 2. Filippos’un eşlerinden birine ait lahit mezar (mezar I “Persefoni”) gelir. Bunları Kral 2. Filippos’un mezarı bölümü takip eder. Bu mezarda; şaheser duvar resimleri ve frizleri, silahları ve yaldızlı zırhı, ölü ateşinin kalıntıları, Makedon yıldızıyla süslenmiş olan ve ölünün kemikleri ile altın meşe tacının bulunduğu altın tabut (11 kg ağırlığında), kralın eşinin kemiklerinin bulunduğu altın tabut, bunları saran altın işlemeli kumaş ve iki altın fildişili yatağı bulunur. Son bölümde, Büyük İskender ile Roxani’nin oğlu olan, M.Ö. 310’da Kassandros tarafından öldürülen 4. Aleksandros’un muhtemel mezarı bulunur. Buradaki gümüş bir külkabının içinde ölünün kemikleri yer almaktadır ve karyolanın etrafı fildişi kabartmalarla süslüdür. Son olarak, özel bir salonda, M. Andronikos’un anıtları anlattığı bir videonun gösterimi yapılmaktadır. Ayrıca, Eges’in mezarlık bölgesinde arkaik mezarlar, çukurumsu ve lahit mezarlar (M.Ö. 6. – 5. yüzyıl) ile on adet “tapınak 101

101, 102 & 103. Vergina Kral Mezarları: solda, II. Filippos’un karısı Midas’ın altın tabut, ortada kendisinin mezarı ve sağda IV. İskender’in altın çelenkli urna.

şekilli” Makedon mezarı bulunmaktadır. Bunlar arasında 2. Filippos’un annesi, Kraliçe Evridiki’ye ait olduğu düşünülen mezar da vardır. Saray. 12.500 m2’lik alana sahip olup, en büyük binaydı ve Parthenon (Atina) ile beraber, klasik Yunanistan’ın en önemli binası olarak değerlendirilmekteydi. İleri mimariye sahip olan bina, iki katlıydı ve muhtemelen, antik dünyanın 7 mucizesinden biri olan Halikarnas Anıtkabirinin de mimarı olan Pytheos’un eseriydi. M.Ö. 4. yüzyılın ikinci yarısında, bir plato üzerinde, kalker kullanılarak inşa edildiğinde bütün bölgeden görülebilmekteydi. Büyük, sütunlu bir avlusu, anıtsal bir propili, Kabile başı Herkül’e adanmış tapınağı, lüks sempozyum alanları, mozaik zeminleri ve yardımcı odaları (ahırlar, depolar vs.) vardı. Tiyatro. M.Ö. yaklaşık 340’da Sarayın kuzeyinde inşa edilmiştir ve Yunanistan’ın en eski taş tiyatrolarındandır. Sahnesinden günümüze sadece temelleri kalan tiyatronun dokuz oturma sırası bulunmaktaydı. M.Ö.

zaman, onun adına 1995 yılında “Kürsü” kurulmuştur – ve Bizans döneminde de gelişme Tapınaklar. Tiyatronun yayaşamıştır. Geçmişte “Küçük kınında Eukleia’nın tapınağı Kudüs” olarak da anılırdı; bu(M.Ö. 4. yüzyıl) bulunmaktaynun sebebi ise, yüksek sayıdı. Burada iki tapınak, sunak, daki Bizans ve Bizans sonrası pasaj, sütunlu bir bina ve dönemi kilisesinin bulunmakraliyet adaklarının yazıtlı zeminleri bulunmaktaydı. Ayrıca, sıdır. Bunlardan 50’den fazlası günümüze kadar korunmuştur. tanrıların annesi Kybele’nin tapınağı da burada bulunmak- Ayrıca, uzun asırlara dayanan Yahudi varlığı geleneği vardır taydı ve bunun yakınındaki ve Barbuta (Tripotamos nehri kazılarda M.Ö. 2. yüzyıla ait kıyılarında) Avrupa’da, geleHellenistik bir bina bulunneksel karakterini bütünüyle muştur. koruyan tek Yahudi mahalAkropolis. Beş kuleli bir lesidir. Ayrıca, Kyriotissa, bölümü kazılarda ortaya Panagia Dexia ve Makariotissa çıkarılmıştır ve yakın mesafe- adlı geleneksel mahallelerde de surlu bahçesinin (3 metre yürümenizi, Roma, Osmanlı kalınlığında) parçaları bulunve sanayi anıtlarını görmenizi, muştur. Bölgede ayrıca M.Ö. uluslararası çapta ödül alan 5. yüzyıldan 1. yüzyıla kadar Devlet Merkezi Kütüphanesini ev temelleri bulunmaktadır. ziyaret etmenizi, parkları ve meydanlarında dinlenmenizi 2.1 Veroia. tavsiye ederiz. Kuzey Yunanistan’ın en güzel ve en tarihi şehirlerinden olup, Vergina’nın 8 km. kuzeybatısında bulunmaktadır. Antik Makedonların, Eges’ten sonra, en önemli ikinci şehiriydi, ayrıca Roma döneminde – Havari Pavlos tarafından ziyaret edildiği 102

Nasıl gidilir? Vergina Selanik şehrinin yaklaşık 63 km. güneydoğusında bulunmaktadır. Araba ile Veroia’ya giden tabelaları ve devamla Vergina tabelalarını takip edin. Ayrıca Veroia şehrine kadar şehirlerarası otobüse veya trene binebilirsiniz ve oradan yerel 103

GÜNÜBİRLİK TURLAR

336’de 2. Filippos burada öldürülmüştür.

GÜNÜBİRLİK TURLAR 88

seçilmesinde önemli rol oynamıştır ve ilk başlarda ona hava ve yağmur tanrısı olarak tapılmıştır. Kaynağın 3 DİON suları, antik çağlarda suyolu ulaşımına uygun olan ve Yunanistan’ın en büyüleyici arkeolojik alanlarından (arkeo- Dion ile Thermaiko körfezini loji parkı) biridir, zira görkemli birbirine bağlayan Vafyras nehrine akar. Olympos dağının altında, Vafyras nehrinden ve çeşitli Dimitra Tapınağı. kaynaklardan dolayı bol sulu, birçok kuş, sürüngen ve amfiM.Ö. 6. yüzyıldan Roma bik hayvanın yaşadığı, 1.500 yıllarına kadar inşa edilen 2 m ’lik yemyeşil bir alana yabirçok binadan oluşmaktadır. yılmaktadır. Antik Makedonlar için kutsal bir yerdi, zira buZeus İpsistos Tapınağı. rada Olymposlu Zeus ve Müzlere tapılırdı. M.Ö. 5. yüzyılda Geniş bir meydanın kuzey burada spor ve tiyatro yarışları kısmında bulunmaktadır, önünde ise sunak vardır. yapılmaktaydı (“Zeus’un Olympia’sında) Daha sonraları ise Tapılan heykelin ve heykellekutsal mekânların yanında bir rin kartal tasvirli temellerinin şehir gelişmiştir ve Hellenistik kopyaları ilk yerlerine yerleştirilmiştir. yıllarda anıtsal bir şekil almış ve çeşitli iniş çıkışlarla, görkemini M.S. 5. yüzyıla kadar İsis Tapınağı. korumuştur. Ama bu dönemde Belki de en çekici tapınaktır depremlerin tahribatı nedeçünkü yarısı suyun içindedir. niyle terk edilmiştir. Hellenistik yıllarda Artemis’in yerini alan Mısrlı Tanrıçaya GÖRÜLECEK YERLER: adanmıştır. Tapınakta Afrodit Kutsal kaynaklar – Vafyras. İpolimpiada’ya adanan küçük bir mihrap vardır, burada buBölgedeki kaynak bolluğu, lunan heykellerin kopyaları da buranın Zeus tapınağı olarak ilk yerlerine yerleştirilmiştir. otobüse binerek Vergina’ya ulaşabilirsiniz.

104

104, 105 & 106. Zeus Arkeolojik Alanı: solda, Megales Thermes, ortada Demeter tapınağından bir görünüm ve sağda, ev mozaik taş süslemesinden bir ayrıntı.

Tapınak Hellenistik yıllarda organize bir şekil almıştır. Burada büyük bir sunak ve Makedon krallarının resmi metinlerini içeren yazıtlar bulunmuştur. M.S. 2. yüzyılda güney eteklerine Roma tiyatrosu inşa edilerek (at nalı şeklinde, 24 sıra oturma yeri vardır) buradaki Hellenistik tiyatronun yerini almıştır. Tapınağın kuzeybatısında ise küçük bir kaplıcalar grubu bulunmuştur (Thermes). Hellenistik Tiyatro. M.Ö. 3. yüzyılda klasik dönemin tiyatrosunun yerini almıştır. Bugün sahnesinde (buraya modern tribünler yapılmıştır) Olympos Festivali sanat etkinliklerinin bir kısmı gerçekleştirilir. Asklipio Tapınağı. M.Ö. 4. – 3. yüzyılda inşa edilmiştir ve M.S. 3. yüzyıla kadar faaliyet göstermiştir. En önemli bulgu Sağlık Tanrıçası Hygeia’nın bir mermer heykelciğidir. Mezarlık bazilikası. M.S. 5. yüzyılda şehrin Hıris105

tiyan mezarlığı içinde kurulmuştur. Üç bölmeli, yarı daire şeklinde kemeri, narteksi ve atriyumu vardı. Hellenistik ve Roma duvarı (surlu bahçe). İlk etapta Kassandros tarafından M.Ö. 306-304’de inşa edilmiştir. Hemen hemen dörtgen şekli olan duvar, 2.625 m. uzunluğunda, 3 m. kalınlığında ve 7-10 m. yüksekliğindeydi. M.Ö. 219’da ve M.S. 3. yüzyılda, istilalar sonrasında yeniden yapılmıştır. Güneybatı tarafında su havuzu kalıntıları vardır, batı kapısının dışında ise bölgedeki en iyi muhafaza edilmiş Makedon mezarı bulunmaktadır.

GÜNÜBİRLİK TURLAR

Olymposlu Zeus Tapınağı.

Merkezi yol. Geniş, taş döşemeli bir yol olup, şehri kuzeyden güneye keserdi. Yol boyunca çarşı, mağazalar, devlet binaları ve evler vardı. Büyük kaplıcalar. 4.000 m2 alana sahip umumi hamamlar grubu. Hamam alanlarının zemini mermer ve 106

GÜNÜBİRLİK TURLAR

mozaik ile döşelidir. Ayrıca vespasianlar, dinlenme alanları, avlu, mağazalar, Asklipio ibadet salonu ve kültürel etkinlikler için Konservatuvar bulunmaktadır. Zosas ve Lida evleri. Şehrin güneydoğu kısmındadır. Mozaik zeminler ve heykel büstleriyle süslülerdi. Roma Agorası (Forum). 2. yüzyıl sonları, 3. yüzyıl başlarına dayanır ve pasajlarla umumi mağazalarla çevrelenen, taş döşemeli bir meydandan oluşmaktadır. Batı kısmında, enfes mozaiklerle süslenmiş olan lüks Epigenis ve Evoulos evleri, aralarında ise Roma imparatorlarının ibadetine sunulan “Sevasteio” tapınağı bulunmakta idi. 1. tarafında, ticari işler ve bankacılık işlemleri yapılan Roma bazilikası, kalkan ve göğüslüklerin resimleri olan Kalkanlar Anıtı ve Agoranın Kaplıcaları vardır. Polygon bina.

Dışarıdan dörtgen, 12 taraflı avlusu vardı, 1.400 m2 yüzeye 107

107. Ulusal Olympos Parkında karakteristik bir patika. 108. Göz kamaştırıcı Olympos dağ kitlesinin genel görünümü. 109. Petralona Müzesi: mağaradaki prehistorik insan faaliyetinin temsili.

sahipti ve kapalı çarşı olarak kullanılmaktaydı. Binanın kuzeyinde şehrin ilk Hıristiyanlık duvarının kalıntıları vardır (M.S. 365-380). İlk Hıristiyanlık (piskopozluk) bazilikası. İlk kilise 4. yüzyılda tahrip edilen üç bölmeli bazilikaydı. Daha sonra 5. yüzyılda yeniden inşa edilerek, atriyum ve vaftizhane ilave edilmiştir. “Pretoryum”. Devlet görevlileri (pretoryum) ve sıradan yolcular için (tavernalar) misafirhaneler grubu. Pretorumun güneyinde Merkezi Yol Kaplıcaları (imparatorluk yıllarında) ve doğusunda, ziyaretçilere hizmet eden umumi tuvaletler (vespasianlar) vardı. Su Tesisatı Alanı. Burası birçok bakır eşya ile birlikte bulunan bakır su tesisatından adını alan inşaat blokudur. Dionysos Konağı. Şehir konağı (M.S. 2. yüzyıl); 108

Arkeoloji Müzesi. Aynı adı taşıyan, yeni kurulan bir binada barınır ve Dion’daki kazıların bulgularını bulundurur (heykeller, yazıtlar, küçük el sanatları eserleri vs.). Temalara ayrılmıştır (umumi binalar, evler, tapınaklar, antik teknoloji vs), ayrıca Olympos’un etekleri ve antik Pydna burada bulunmaktadır. Karşısında, süregelen kazı çalışmalarından elde edilen daha yeni bulguların sergilendiği Arşiv vardır.

rıca burada 32 memeli türü, 108 kuş türü, birçok sürüngen ve böcek türü ve bol miktarda kelebek kaydedilmiştir. Yürüyüş ve tırmanışı sevenler için son derece popüler olan dağda altı barınak ve dokuz tırmanış yolu bulunmaktadır (aralarında E4 Avrupa yolu da dâhil) ve yollar en yüksek tepelere kadar ulaşmaktadır (“Mytikas” ve “Stefani”). 3.2

Antik Pydna.

Dion’dan yaklaşık 43 km. kuzeyde bulunmaktadır. M.Ö. 8.-7. yüzyıllarda kurulmuştur, M.Ö. 4. yüzyılda ise Makedon Kral 2. Filippos tarafından bölgenin idari merkezi haline getirilmiştir. M.Ö. 168’de 3.1 Olympos. şehre yakın bir yerde Roma ordusu Makedon ordusuEn yüksek Yunan dağıdır nu yenmiştir ve bu durum (2.918 m.) ve mitolojideki antik Yunanların 12 tanrısının Romalıların Makedonya’daki evi olarak dünyaca meşhurdur. hâkimiyetinin başlangıcı olmuştur. Kademeli olarak şehir Yunanistan’ın ilk Milli Ormanıdır (1938), 1981 yılında ise gerilemeye başlamış, sırasıyla Bulgarlar, Latinler ve Türkler UNESCO tarafından dünya tarafından ele geçirilmiştir ve biyosferinin koruma altında15. yüzyılda kesin olarak terki bir parçası ilan edilmiştir. kedilmiştir. Kazılarda, Yunan Meşe, çam, palamut, robolis topraklarındaki en geniş belde ve alpin bitki örtüsüne ve 1.700 bitki türüne sahip olan olarak değerlendirilen neolitik 45.000 dönüm alan içerir. Ay- belde, bir mezarlık, iki adet 109

GÜNÜBİRLİK TURLAR

denizden çıkan iki tekerlekli araba üzerinde resmedilen Dionysos’un enfes mozaiğine sahiptir.

GÜNÜBİRLİK TURLAR

ilk Hıristiyanlık bazilikası (4. ve 6. yüzyıl) ve kaydadeğer mozaikler ve duvar resimleri olan, 10. yüzyıla ait bazilika keşfedilmiştir.

200.000-400.000 yaşında olduğu tahmin edilen ve Homo Erectus ile Homo Sapiens arasında bir yere yerleştirilen kadın kafatası keşfedilmiştir. Bu sebeple de Nasıl gidilir? Dion dünya çapında üne kavuşSelanik’in 87 km. güneybatı- muştur. Bu veriler mağarayı sındadır. Atina istikametinde Avrupa’daki en eski arkeoloji karayolunu takip ettikten son- konumlarından biri haline ra Katerini ve Dion tabelalarını getirmiştir. Müzede mağaratakip edin. Ayrıca, Katerini’ye daki bulgular (aletler, hayvan (Pieria) giden şehirlerarası kemikleri vs), kafatası kalıbı otobüse, oradan da Dion’a (orijinali Selanik Aristotelio giden yerel otobüslere bineÜniversitesi, Jeoloji – Paleonbilirsiniz. toloji Müzesinde bulunmaktadır, bkz. s.38) sergilenir ve bu P ETRALONA kafatasının bulunduğu nokta 4 MAĞARASI canlandırılır. 1959 yılında Halkidiki’nin doğu kısmında tesadüfen keşfedilmiştir. 1.500 metre uzunluğa (400 metresi ziyaret edilebilir) sahiptir ve ilginç sarkıt ve dikitleriyle, etkileyici salonları vardır. Bu mağaranın iç kısmında, birçok prehistorik bulgu (fosil ağaç yaprakları, gergedan, fil, at, sırtlan kemikleri vs) keşfedilmiştir. Ayrıca, insan faaliyetleri kalıntıları (ateş izleri, taş aletler vs.) ve özellikle paleoantropolog A. Poulianos’a ve başka araştırmacılara göre

110

110. Halkidiki yüzlerce güzel sahilinden bir tanesi. 111. Aynaroz: Agios Panteleimon Manastırı.

4.1

Halkidiki – Aynaroz.

Antik Yunan filozofu Aristoteles’in memleketi olan Halkidiki, Yunanistan’ın en popüler ve gelişmiş turizm beldelerinden biridir. Önemli bir tarihe, uğrak yeri olan sayfiye yerlerine, geleneksel köylere, büyüleyici plajlara, yemyeşil dağlara ve çok yoğun bir gece hayatına sahiptir. Selanik şehrinin güneyinde bulunmaktadır ve Kassandra, Sithonia ile Athos yarımadalarında (“ayaklarında”) son

sunda ve Strymoniko körfezine doğru, Koronia ve Volvi göllerinin etrafında yaklaşık 2 milyon dönümlük bir alan Milli Park ilan edilmiştir. Likofilik ormanlar ve vadiler, nehirler, fundalık ve çalılıkları bulunan ender bir ekosistem kompleksidir ve açıkhava aktiviteleri için idealdir (at biniciliği, dağ bisikleti, kuş izleme, agroturizm vs). Aynı zamanda, Koronia Volvi Gölleri Yönetimi Kuruluşu (www. foreaskv.gr), organize turlar gerçekleştirmektedir. Ayrıca, yerel lezzetleri ve göl balıklarını deneyebilirsiniz.

Nasıl gidilir? Petralona Mağarası Selanik şehrinin 53 km. güneydoğusunda bulunmaktadır. Halkidiki’ye giden şehirlerarası otobüsten Nea Kallikrateia köyünde inilip oradan taksiyle (yaklaşık 10 km) mağaraya ulaşılabilir. Özel araçla Selanik – Halkidiki yolunu takip ederek, devamında da Petralona köyü ve mağaraya giden tabelaları takip ediyorsunuz.

GÖRÜLECEK YERLER:

5 GÖLLER BÖLGESİ Selanik şehrinin kuzeydoğu111

5.1

GÜNÜBİRLİK TURLAR

bulur. Selanikliler Kassandra ve Sithonia’ya dolup taşarlar. Genelde günübirlik ziyaretler gerçekleştirirler (şehre olan küçük mesafelerinden dolayı), hatta birçoğunun yazlık evi de vardır. Ayrıca, Athos yarımadasında, enfes güzellikte ve bakir bir ortamda, dünyaca meşhur Aynaroz manastırlar topluluğu bulunur. Burada günümüzde 20 manastır (10. – 14. yüzyıl), inziva yeri ve rahip odaları vardır. Üstün mimarisi ve paha biçilmez hazineleri nedeniyle, 1988’den beri UNESCO’nun Dünya Mirası Eserleri listesine dâhildir.

Langadas.

Her yıl 21 Mayıs’ta ateş üstünde yürüme (“anastenaria”) adetiyle meşhur resimsi bir kasabadır (Selanik’in 20 km. kuzeydoğusunda). İki kilometre doğuda, ağaçlık bir alanda, son derece modern Şifalı Kaynak tesisleri vardır ve burada ayrıca iki tane Bizans küveti bulunur (10. ve 15. yüzyıl). Sülfitli kaynakları (su ısısı 39,2ο C) sinir hastalıkları, romatizma, eklemsel rahat-

GÜNÜBİRLİK TURLAR 94

sızlıklar ve kadın hastalıkları için uygundur. 5.2

Agios Vasileios veya Langada gölü olarak da bilinir. 1970 yılındaki alanı 46.000 dönüm, maksimum derinliği ise 8 metreydi. Ancak su kaynaklarının aşırı kullanımından dolayı, günümüzde alanı ve derinliği iklim koşullarına göre değişebilmektedir. 5.3

113. Nea Apollonia kaplıcalarından Volvi gölünün görünümü. 114. Yemyeşil Stena Rentinas’ta resimsi küçük kilise.

Nea Apollonia.

Volvi nehrinin güneyinde (Selanik şehrinin 56 km. kuzeydoğusunda) tarihi açıdan ilgi çekici, küçük bir beldedir. Zira M.Ö. 5. yüzyılda önemli bir Makedon şehri olmuştur. Su ısısı 49ο-50ο C olan ve Volvi nehrine akan şifalı kaynağı hidrosülfitlidir ve sinir hastalıkları, romatizma, eklemsel rahatsızlıklar, deri ve kadın hastalıklarına uygundur. Bölgede otel altyapısı, modern bir su tedavi merkezi ve komple tıp merkezi vardır. Ayrıca, komşu Apollonia’da Koronia – Volvi Su Yaşamı Bilgilendirme Merkezi bulunur ve burada göl ile gölün misafir ettiği organizmalar hakkın112

112. Stavros sahili.

Koronia Gölü.

da çevre sergisi de faaliyet gösterir. 5.4

Volvi Gölü.

Yunanistan’ın ikinci büyük doğal gölüdür (Selanik’ten 39 km. doğudadır), alanı 68.000 dönüm, maksimum derinliği 20 metredir ve önemli ekolojik değerinden dolayı Uluslararası Ramsar Anlaşması tarafından korunmaktadır. Apollonia’ya yakın yerde kuş izleme konumu vardır. Geniş bölgede ise (Apollonia ve Nea Madytos) kürek, yelkencilik, kano-kayak ve deniz kayağı su sporları merkezi faaliyet göstermektedir. Gölün kuzey kısmında, aynı adı taşıyan ve Megali Volvi, Mikri Volvi, Vamvakia ile Rentina beldelerinden oluşan sahil köyü vardır. 5.5

Rentina.

Bölgeden, doğal güzelliği, zengin flora ve faunası olan nehir kenarı ormanı ile Rihio nehri geçer. Bir yükseklikte ise Bizans beldesi ve kalesinin harabeleri bulunmaktadır. 5.6 Asprovalta- Nea Vrasna – Stavros.

Büyük turistik kalkınmaya 113

Nasıl gidilir? Selanik’ten Langada’ya doğru 83, 83M ve 83N otobüs hatlarıyla gidin. Diğer bölgeler için şehirlerarası otobüse binin. Araçla Panorama, Hortiatis ve Agios Vasileios’a doğru (Koronia gölü için) yönlenin, oradan da Kavala’ya doğru, doğuya yön alın (Volvi gölü ve Strymoniko körfezi için).

bileşimleri ile nitrat vardır (yoğunlaşması Ölü Deniz’dekinin üç kat daha fazlasıdır), ve bütün Yunanistan çapında bilinen şifalı ve kozmetik özelliklere sahiptir. Komşu köy Xylokeratia’da, Balkanların ilk organize Çamur terapisi (spa) merkezi faaliyet göstermektedir. Erkekler ve kadınlar için grup havuzları, 10 adet şifalı suyu olan kişisel hidromasaj, saunalar, spor salonu, çamur sürme mekânlarına sahiptir. Yazları ise gölün özel olarak düzenlenen bir yerinde çamur terapisi yapma imkânı vardır. Normalde çamur yazları kurur. Ayrıca, mekanda organize fizik tedavi merkezi, revir, otel, restoran, bar ve basketbol ile futbol sahaları vardır.

Nasıl gidilir? Pikrolimni Selanik şehrinin 23 km. kuzeyindedir. Araçla Kilkis tabelalarını takip edin, oradan da Galliko köyüne ve Xylokeratia köyüne doğru (Pikrolimni) 6 PİKROLİMNİ devam edin. Ayrıca, DimokKomşu il Kilkis’in güneyinde ratias (Vardar) Meydanı’ndan her sabah (9) çamur tedavi bulunmaktadır. Oldukça sığ merkezine ücretsiz otobüs olan gölün (alanı 4.500 dönüm) dibindeki çamurda sülfit hareket etmektedir. 114

GÜNÜBİRLİK TURLAR

sahip, tatil beldeleridir ve Strymoniko körfezinin birbirinden güzel sahilleri boyunca uzanırlar. Asprovalta sahillerinde (10 km. uzunluğunda ve “Mavi Bayrak” ödüllü) ve Nea Vrasna sahillerinde deniz sporları ve beach volley tesisleri vardır. Stavros ise aynı zamanda körfezin en büyük limanıdır. Ayrıca, Kerdylia dağının eteklerinde orijinal geleneksel mimariye sahip ve ziyaret etmeye değer Vrasna ve Ano Stavros köyleri bulunur.

SELANİK’TEKİ ÇARŞILAR

SELANİK’TEKİ ÇARŞILAR Doğudan batıya “geçiş” ve tam tersi olarak, Selanik kuruluşundan beri bir ticari kavşak olmuştur. Günümüzde metropolis bölgesi, seyahatleriyle her çeşit alışverişi kombine etmek isteyenler için ideal bir yerdir. Geleneksel kapalı ve açık çarşıları meşhurdur (bkz. s.21) ve burada uygun fiyata yiyecek, baharat, giyim, mobilya ve küçük eşya bulabilirsiniz. Ayrıca birçok eskici ve antikacının toplandığı nokta olan BitPazarını (bkz. s.36) da mutlaka ziyaret etmeniz gerekir. Şehrin modern ticaret merkezi (bkz. s.27), özellikle Aristotelous Caddesi (bkz. s.15), Beyaz Kule (bkz. s.24) ve Tsimiski Caddesi arasında yayılmaktadır. Burada pahalı giyim butikleri, mağaza zincirleri, mobilya, dekorasyon ve kürkçü mağazaları, ayrıca

115

115. Tsimiski caddesinde “Plateia” alışveriş merkezi. 116. Pazar (Musevi) Hamam bölgesinde açıkhava çiçek pazarı (“Louloudadika”) yer almakta. 117. Şehrin pasajlarının çoğu, çok sayıda popüler restoran ve barlara ev sahipliği yapmakta.

Hirsch (bkz. s.20) ve “Plateia” (bkz. s.20-21) alışveriş merkezleri faaliyet göstermektedir. Daha düşük fiyatlara sahip olan büyük çarşılar Venizelou (bkz. s.20), Egnatia (bkz. s.34) ve Agiou Dimitriou (bkz. s.39) caddeleri civarında da bulunmaktadır. “Mediterranean Cosmos” (Pylaia bölgesi) alışveriş merkezi, aralarında kafe, restoran, multipleks sinema salonları, bowling salonu, çocuk oyun parkı, 400 kişilik amfitiyatro ve “geleneksel Yunan köyü” de dâhil 200’ün üzerinde mağazaya sahiptir. Ayrıca “Apollonia Politeia” alışveriş merkezi (A.S. IKEA otobüs durağında) son derece popülerdirler. Ayrıca, Kalamaria’da ve şehrin çoğu banliyösünde ürün çeşidine sahip modern çarşılar vardır.

Selanik yoğun gece hayatı ve sunduğu sınırsız seçenekle meşhurdur. Hatta bazıları buranın eğlencenin “başkenti” olduğunu iddia ederler, çünkü son yıllarda bütün Yunanistan’da benimsenen birçok tarz ve yeni moda buradan başlamıştır. Birincilik çok sayıdaki barın elindedir (çoğu kez öncü tasarıma sahiptirler), ayrıca lokantalar, uzo meyhaneleri ve modern restoranlar, canlı Yunan müziği ve özellikle rebetiko – burada çok gelişen karakteristik Yunan halk müziği türü – çalan kulüpler ve sahil kulüpleriyle müzik sahneleri son derece popülerdir. Şehir merkezinde gece eğlencesinin 1990’ların başlarından beri referans noktası Ladadika (bkz. s.18), yan sokağı Kalapothaki Caddesi (bkz. s.17), eski sahildeki kafeler ve barlar (bkz. s.16) ve şehrin tarihi pasajlarında faaliyet gösteren modern restoranlar ve barlardır. Ayrıca şehrin geleneksel çarşılarındaki balık lokantaları (bkz. s.21), modern ticari sokaklarındaki (bkz. 116

s.27) ve Zevksidos ile İktinou (bkz. s.28) caddelerindeki barlar ve küçük şık restoranlar sabit referans noktalarıdır. Şehirde yaşayan yüksek sayıdaki üniversite öğrencisi Navarinou Meydanı (bkz. s.28), Rotonda (bkz. s.37) ve Angelaki Caddesi (bkz. s.32) ile Bit-Pazarı ve civar sokaklarını (bkz. s.36) tercih etmektedirler. Ano Poli’de (Yukarı Şehir) de Selaniklilerin çok sevdiği alternatif mekânlar (lokantalar, uzo meyhaneleri, küçük kafe-barlar) bulunur. Son yıllarda Valaoritou Caddesi (bkz. s.22) gece hayatının merkezi haline gelmiştir ve akşam saatlerinde – özellikle yaz aylarında – insanlar ve çeşitli müzik türleriyle dolup taşar! Limanın batısında (Mazbahalar bölgesi, bkz. s.60) canlı Yunan müziği çalan büyük eğlence merkezleri (meşhur “buzukia” olarak bilinen) ve şehrin en büyük kulüpleri faaliyet gösterir. Ayrıca son derece tanıdık kültür multipleksleri vardır. Bu merkezlerin ve kulüplerin çoğu yaz aylarında 117

GECE HAYATI

118

havaalanı (bkz. s.106) bölgesine taşınır ve burada açıkhavada faaliyet gösterir. Ayrıca, Selanikliler için son derece popüler olan başka noktalar Kalamaria (bkz. s.64) ile biraz daha uzaktaki Peraia’dır 118. (bkz. s.67). Selaniğin en Ancak eğlence seçenekönemli eğlence merkezlerinden lerinin yanısıra, bütün yıl biri, Ladadika. boyunca şehri geniş sanatsal etkinlik çeşidi sunmaktadır. 119 & 120. Selaniğin en Bu etkinlikler, Müzik Sarayı karakteristik (bkz. s.52), Kraliyet Tiyatrosu geleneksel (bkz. s.25), Makedon Bilimleri ürünlerinden Şirketi binasında (bkz. s.25 & ikisi: kuluri 109) ve Lazaristes Manas(simit) ve tırında (bkz. s.61), Dasous Panorama Tiyatrosu ve Gis Tiyatrosuntrigonaları da (bkz. s.48), müzelerde (üçgenleri). (bkz. s.70-81) ve daha küçük

kültür mekânlarında şehrin özel kişileri veya kuruluşlarınca düzenlenen başka özel kurumlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Ayrıca Uluslararası Sinema Festivali, Uluslararası Kitap Fuarı, “Dimitria Festivali” (bkz. s.108) de aynı şekilde gerçekleşmektedir. Son olarak, Selanik – Havaalanı Caddesi’nin 12. kilometresinde, 24 saat faaliyet gösteren Regency Casino Thessalonikis bulunmaktadır. Giriş 25 yaşını doldurmuş kişilere kimlik veya pasaportlarını göstermeleri üzerine serbesttir (tel. 2310 491.234, internetsitesi: www.regencycasinos.gr).

Selanik, sakinlerinin karakterinin ve “kültürünün” en temel özelliklerinden birini teşkil eden gastronomide büyük bir geleneğe sahiptir. Şehrin tarihi açıdan çok kültürlü karakteri, geleneksel mutfağına çok büyük etki etmiştir. Söz konusu mutfak Bizans, Hıristiyanlık, Osmanlı, Anadolu (1920’lerden sonra şehre akan yüksek sayıdaki göçmen nedeniyle), Yahudi ve batı Avrupa özelliklerini bir arada bulundurur ve böylece eşi benzeri olmayan bir lezzet karışımı oluşturur. Şehir merkezinde (bkz. s.1541), Ano Poli’de (bkz. s.4249) ve sahildeki semtlerle civar bölgede (bkz. s.63-69) geleneksel lokantalar, uzo meyhaneleri ve lüks restoranlar, çoğu kez gurme lezzetlerle yaratıcı bir şekilde birleşirler ve yerli geleneksel gastronomiyi korurlar. Selanik gastronomisinin merkezinde, yaratıcı mezeler, döner ve suvlaki, paça, çorbalar, pideler, Anadolu yemekleri (ciğer sarmaları, 119

sarmalar, gardumba, kebap vs), göl veya deniz balıkları ve deniz mezeleri (midyeli pilav, sahanda karides, doldurulmuş kalamar vs) yer almaktadır. Ayrıca pastacılığın ayrı özel bir yeri vardır ve meşhur İstanbul şuruplu tatlıları (ekmek kadayıfı, kazandibi, tulumba vs), meşhur bugaçalar (peynirli veya kremalı), galaktobureko ve meşhur Panorama üçgenleri (bkz. s.65) ile kendisini göstermektedir. Selaniklilerin günlük yaşamında susamlı Selanik simidinin de özel bir yeri vardır, bunu özellikle sabah saatlerinde seyyar satıcılardan veya fırınlardan alabilirsiniz. Ayrıca kış aylarında salep de çok meşhurdur. Selanik şarapları. Makedonya büyük bir şarapçılık geleneğine sahiptir, zira en meşhur yunan bağlarından bazıları bu bölgede bulunmaktadır. Özel olarak, Selanik çevresinde Roditis, Asyrtiko, Malaguzia, Sauvignon Blanc, Chardonay, Viognier, 120

GASTRONOMİ VE ŞARAPLAR

Syrah, Merlot, Grenache Rouge, Limnio, Mavroudi, Mavrotragano, Xinomavro, Cabernet Sauvignon, Athiri ve Malvazia türleri geliştirilir. “Kuzey Yunanistan Bağları Şarap Üreticileri Birliği” “Kuzey Yunanistan Şarapları” markasıyla “Kuzey Yunanistan Şarap Yolları” programını gerçekleştirmektedir (www. wineroads.gr). Bu program bağcılık bölgesinin en ilginç noktalarına bir gezi teklifidir. Böyle bir gezi, bağların arke-

olojik ve tarihi zenginlikleriyle tanışmak, doğa etkinlikleri yapmak, şarapçılık tesislerini ziyarete ve şarap tatmaya bir davettir. Son olarak, Epanomi’deki Gerovasiliou Şarap Müzesi (bkz. s.68 & 80) de oldukça ilgi çekicidir. Daha fazla bilgi için “Kuzey Yunanistan Şarapları”na başvurun. Tel: 2310 281.617 ve 2310 281.632, www.winesofnorthgreece.gr

ÇOCUKLARLA SELANİK Büyükşehir gerçeklerine göre oldukça küçük olan ebatından dolayı Selanik özellikle çocuklara dost bir şehirdir ve onlara yönelik geniş etkinlik çeşitleri sunar. 121

100

121, 122 & 123. Selanik, küçük ziyaretçileri için sayısız eğlence ve oyun fırsatları sunmakta.

Şehrin bisiklet yollarında bisikletle turlayın ve özellikle limandan sahil cephesini dolaşın (bkz. s.17). Beyaz Kule (bkz. s.24) bölgesini ve Müzik Sarayı’na kadar (bkz.

Şeyh Su (bkz. s.47) ve Hortiatis (bkz. s.66) şehir etrafındaki ormanlarda dolaşın. Buralarda yürüyüş ve dağ bisikleti patikaları ile spor ve eğlence noktaları vardır, ayrıca Galliko nehri deltasında ve Axios – Loudia – Aliakmonas nehirleri deltasında (bkz. s.63) veya Koronia ve Volvi göllerinde (bkz. s.93-94) gezinin.

bir şekilde tanışın ve öğrenin. Son anılan multiplekste Dinazor Çevre Parkı temalı park faaliyet göstermektedir ve burada doğal boyutlarında dinazorlar canlandırılmaktadır. Mamuth Müzesinde kıllı mamutun fosili vardır. “Spileo”da mağaraların oluşumu ve buralardaki prehistorik yaşamın yansıtılması ve Yunan Çocuk Oyunu İnteraktif Müzesi bulunmaktadır (www.parkodeinosauron.gr).

Ayrıca sahil semtlerinde ve şehrin etrafında (bkz. s.6369), Selanik ili civarında (bkz. s.91-95) ve Halkidiki’de (bkz. s.92) bulunan güzel sahillerde yüzün veya Yunanistan’daŞehrin çoğu müzesinin ki en büyük eğlence parkı (bkz. s.70-81) ve özellikle olan ve çocuklara, gençlere, eşsiz ve uzman Çocuk Müyetişkinlere ve ailelere hitap zesinin (bkz. s.79) düzenleeden Magic Park’ı ziyaret diği son derece ilginç eğitici edin (Selanik – Havaalanı 12. programları izleyin. km) (www.magicpark.gr). Ay“Noesis” Bilimleri Yayrıca havuzları ve her türden ve ma Merkezi ve Teknoloji zorluk derecesinden su kayakMüzesinde (bkz. s.66) veya ları, yemek mekânları ve mini Nouvelle Multipleksinde marketleri olan WaterLand’ı (Selanik – Oreokastro 7. km.) (Tagarades, Thermi bölgesi, bilim ve teknoloji ile eğlenceli bkz. s.66) ziyaret edin. 122

123

SELANİK’TE ÇOCUKLARLA

s.52) olan bölgeyi turlayın veya yeni (doğu) sahilinin Tema Parklarını (Bahçeler) (bkz. s.50) ziyaret edin. Burada çocuk oyun parkları ve spor faaliyetleri vardır.

101

BİLGİ • Kathara Deftera (Temiz Pazartesi): Paskalya’dan 41 gün öncedir. Orucun başladığı Yunanistan Avrupa’nın gündür. Temiz Pazartesi olarak güneydoğu kısmında adlandırılan günde Yunanlar bulunmaktadır. Ülkenin nüfusu 10.788.000 kişidir. Siyasi rejimi, uçurtma uçururlar, oruç yemekleri yerler ve “koulouma”yı (oruç Cumhurbaşkanlı Parlamenter döneminin başlangıcı) kutlarlar. Demokrasidir ve 1981’den beri • Bağımsızlık günü ve Avrupa Birliği üyesidir. Evangelismos Bayramı: Selanik Atina’nın 510 km. 25 Mart. kuzeyinde bulunmaktadır. • Paskalya: Büyük Cuma’dan Ülkenin ikinci en büyük, kuzey (Matem haftasına Büyük Hafta Yunanistan’ın en büyük şehridir denir. Hz. İsa’nın çarmıha gerildiği ve aynı adı taşıyan ilin ve Orta haftadır) Paskalya’nın ikinci günü Makedonya Yönetim Bölgesinin başkentidir. Thermaiko körfezinin olan Pazartesi’ye kadar sürer. Büyük Cuma akşamüstü bütün içinde bulunmaktadır ve şehir kiliseler bir tabut (epitafio) süsler. içinde 1 milyonun üzerinde kişi Tabutu dolaştırırken, ellerinde ikamet etmektedir. mum tutan ve ilahiler okuyan • Para birimi. 1 Ocak 2001’den ahali takip eder, ülkenin bütün itibaren Yunanistan’ın para birimi şehirlerinin ve köylerinin sokakları insanlarla dolup taşar. Euro’dur. Döviz bozdurmak için havalimanına, özel döviz • Anastasi (Diriliş): Paskalya bürolarına ve bankalara arifesinde, gece yarısı havai başvurabilirsiniz. fişekler ve mumlarla kutlanır. • Ülke kodu. Yunanistan’ın • Paskalya günü: Geleneksel uluslararası arama kodu +30’dur. olarak Paskalya günü Yunanlar kuzu çevirir. Eğlence gösterilerine • Saat. Yunanistan, resmi doğu bütün gün boyunca şarkılar ve saatinden (Eastern Standard danslar dâhildir. Time) yedi saat, Greenwich • 1 Mayıs İşçi Bayramı: saatinden iki, Orta Avrupa 1 Mayıs. Bütün Selanik’te saatinden bir saat ileridir. birçok çiçek şöleni yapılır. • İklim. Selanik iklimi Akdeniz • Meryem Ana Bayramı: iklimidir, karasal özellikleri ve yıl boyunca bol güneşli günleri 15 Ağustos. vardır. Aylara göre ortalama • 26-28 Ekim: Şehrin kurtuluşu sıcaklıklar şöyledir: ve şehrin koruyucu azizi Agios Dimitrios’un (26.10) kutlamaları Ο Ay Sıcaklık ( C olarak) ile ulusal bayram ve askeri geçidini (28.10) içeren üç günlük Ocak 5 etkinliklerdir. Şubat 6 • Noel: 25 -26 Aralık. Mart 9 Nisan 12,5 DİĞER GELENEKSEL Mayıs 17,5 BAYRAMLAR: Haziran 22 Temmuz 23,5 • Apokries (Karnaval): Ağustos 24 3 hafta süren ve Kathara Eylül 20,5 Deftera günü sona eren karnaval gösterileri. Selanik ilinin birçok Ekim 16 bölgesinde karnaval gösterileri Kasım 10 düzenlenmektedir. Aralık 6 • Pentikosti: Paskalya’dan 50 ULUSAL BAYRAM VE TATİLLER gün sonra kutlanır.

GENEL BİLGİLER

102

• Yılbaşı: 1 Ocak • Theofania: 6 Ocak. Suların kutsanması: haç denize atılır ve genç erkekler yakalamak için denize atlarlar.

BÜYÜKELÇİLİKLER – KONSOLOSLUKLAR Selanik’te bulunan bütün ülkelerin Konsoloslukları hakkında

KISALTMALAR Selanik şehrine ziyaretiniz esnasında sıkça karşılaşacağınız bazı Yunanca kısaltmalar vardır: Ε.Ο.Τ.: Yunanistan Turizm Kurumu ELPA: Yol Yardımı ELTA: Yunan Postanesi KTEL: Şehirlerarası otobüsler OASTH: Şehiriçi Ulaşım OSE: Yunanistan Demiryolları Kurumu OTE: Yunanistan Telekomunikasyon Kurumu

ELEKTRİK Yunanistan’da standart 220V (50Hz) alternatif akımdır.

İNTERNET Selanik şehrinin merkezi noktalarında (Kamara, Aristotelous Meydanı vs) ve banliyöde (Kalamaria, Evosmos vs), ayrıca başka umumi yerlerde (müzeler, kitapevleri, kafeler, barlar, restoranlarvs) internete kablosuz bedava bağlanma olanağı sunulmaktadır. Ayrıca, çoğu semtte ve banliyöde birçok internet kafe çalışmaktadır.

POSTANE Postanelerin işareti mavi ve sarı renktir, posta kutuları ise sarıdır. Postaneler Pazartesi’den Cuma’ya kadar sabah 7.30 - öğle 2 arası açıktır. Merkezi postaneler Aristotelous 26 ve Ethnikis Amynis 4 adreslerinde akşam 8’e kadar çalışmaktadır. Ayrıca, şehir merkezinde Kountouriotou 6 (liman), Frangon 6, Vas. İrakleiou 38, Skra 4, Antigonidon 11, Agiou Dimitriou 98 ve Tren Garında (akşam 8’e kadar) postaneler vardır. Bilgi: tel.: 800 11 82.000 internet sitesi: www.elta.gr

ACİL DURUM TELEFONLARI Polis (ELAS). Selanik Polis Genel Müdürlüğü Yabancılar Şubesi: Monastiriou 326, tel.: santral 2310 388.000 Acil Durum: tel.: 100 Selanik Trafik Polisi: Margaropoulou 26 tel.: 2310 557.541 Otobanlar Trafik Polisi: Malgara gişeler istasyonu tel.: 23910 21.450-1 ELPA Yol Yardımı: tel.: 10400 İtfaiye Dairesi: tel.: 199 Tıbbi bakım Acil Yardım Merkezi: tel.: 166 Nöbetçi hastaneler, eczaneler, doktorlar: tel.: 14944 (Yunanca) İngilizce-Yunanca sağlık bilgileri: tel.: 210 89.83.146 SOS Doktorlar: tel.: 1016 Ulusal Kan Verme Merkezi: tel.: 210 24.10.000 Acil sosyal ve psikolojik yardım: tel.: 197 (24 saat çalışır)

TURİSTİK BİLGİLER Yunanistan Turizm Kurumu (EOT) Orta Makedonya Bölgesi Turizm İdaresi: Tsimiski 136 (Yeni bina Selanik H.A.N.) tel.: 2310 252.170 (santral), 2310 221.100 (bilgilendirme bürosu) mail: tour-the@otenet.gr “Makedonya” havalimanı bilgilendirme bürosu: İç hatlar varış salonu tel.: 2310 471.170 Atina Merkez Ofisler: Tsoha 7 tel.: 210 87.07.000, 210 87.07.088, 1572 email: info@gnto.gr internet sitesi: www.gnto.gov.gr ve www.visitgreece.gr EOT Yurtdışı Ofisleri: EOT’un yurtdışı ofisleri

BİLGİ

şehirdeki EOT ofislerine veya • Dışişleri Bakanlığı: Halk Bilgilendirme Bürosu, Akadimias 3 (giriş kat) tel.: 210 36.82.048 faks: 210 36.82.474, e-mail: apodimos-ypex@kep.gov.gr internet sitesi: www.mfa. gr, çalışma saatleri sabah 8 – akşamüstü 6 arası başvurun.

103

BİLGİ 104

hakkında Kurumun merkez ofislerine başvurun veya www.gnto.gov.gr ve www.visitgreece.gr internet sitelerini ziyaret edin. Selanik Belediyesi Info Point: Aristotelous Meydanı, çalışma saatleri: Pzt – Pz sabah 9 – akşam 9. tel.: 2310 229.070 Selanik Turizm Kurumu: Egnatia 154 (Kapı 1 Selanik Uluslararası Fuarı) tel.: 2310 279.282 email: welcome@thessaloniki.travel, internet sitesi: www.thessaloniki.travel Turizm Polisi: Yunan Polisinin (ELAS) bir bölümüdür, yabancı dil konuşan ve özel olarak eğitim görmüş, turistlere ihtiyaçları olduğunda bilgi ve yardım sağlamakla yetkili erkek ve kadınlardan oluşur. Ayrıca turistlerle turistik işletmeler arasındaki küçük anlaşmazlıkları çözme yetkisine sahiptirler. Turizm bilgileri için, bütün günler ve saatlerde, ülkenin herhangi bir noktasından 171 telefon numarasını arayabilirsiniz. Selanik Turizm Polisi Departmanı: Dodekanisou 4 tel.: 2310 554.874

OTEL KAPASİTESİ Selanik ve civar bölgesinde, her sınıftan, toplam yaklaşık 13.000 yatak kapasiteli ve yüksek standartta modern altyapıya sahip olan 130’un üzerinde otel faaliyet göstermektedir. Otellerde, kamplarda vs. oda rezervasyonu için EOT’a veya yetkili kurumlara başvurun: Selanik Oteller Birliği: Egnatia 81Α tel.: 2310 273.993 internet sitesi: www.tha.gr Yunanistan Otelciler Odası: Stadiou 24 - 105 64 Atina tel.: 213 216.99.00, 213 216.99.25 email: info@grhotels.gr internet sitesi: www.grhotels.gr Panhellenik Otelciler Federasyonu:

Stadiou 24 - 105 64 Atina tel.: 210 33.12.535-6 faks: 210 32.30.636 email: info@hhf.gr internet sitesi: www.pox.gr Panhellenik Kamp Sahipleri Birliği: Stadiou 24 - 105 64 Atina tel.: 210 36.21.560 faks: 210 36.21. 918 email: gr-camp@otenet.gr internet sitesi: www.greececamping.org

TURİZM KURULUŞLARI Konferanslar: Selanik ve ildeki diğer bölge merkezlerinde her tür ölçekteki konferansların ve profesyonel toplantıların gerçekleşmesi için mükemmel şekilde donatılmış mekanlar mevcuttur. Daha fazla bilgi için aşağıdaki kuruluşlarla görüşün: Selanik Ziyaretçileri Konferanslar Ofisi: Mitropoleos 40 tel.: 2310 277.953 internet sitesi: www.tcvb.gr Organize turlar - geziler. Selanik dışında organize bir tura katılmak istiyorsanız, EOT’a veya aşağıdaki kuruluşlara başvurun: Makedonya – Trakya Turizm Büroları Birliği: Kalapothaki 6 tel.: 2310 242.695 internet sitesi: www.etgmth.gr Makedonya – Trakya Turizm Acentaları Derneği: Tertseti 6 (Vardari bölgesi) tel.: 2310 533.069 internet sitesi: www.thessaloniki-tours.gr Selanik Rehberler Derneği: tel.: 2310 546.037 e-mail: info@touristguides-ngreece.gr internet sitesi: www.touristguides-ngreece.gr Araç Kiralama. Selanik’te birçok güvenilir araç kiralama şirketi vardır. Araç kiralama hakkında bilgi edinmek için aşağıdaki kuruluşa başvurun: Araç Kiralama Turistik İşletmeleri Derneği: Viltanioti 31, Kato Kifisia, 145 64 Atina tel.: 210 62.64.281

Yunan Yat Komisyoncuları ve Bilirkişileri Derneği: Büro A1, Marina Zeas, 185 36 – Pire, tel.: 210 45.33.134 faks: 210 45.99.563 email: hyba@ath.forthnet.gr internet sitesi: www.hyba.gr Yunan Turistik Tekne Sahipleri Birliği: Zea Marinası Yönetim Binası, 185 36 – Pire tel.: 210 45.26.335 faks: 210 42.80.465 internet sitesi: www.hpyoa.gr

MARİNA Selanik ve civar bölgesinde Selanik Marinası faaliyet göstermektedir (Aretsou Kalamaria), tel.: 2310 444.598, 2310 444.541 (Liman Karakolu) faks: 2310 444.585, Marina VHF: Kanal 9 (24 saat) internet sitesi: www.thessaloniki-marina.gr

SAHİLLER Aretsou sahilinde yüzebilirsiniz (Kalamaria, bkz. s.64). Ayrıca yakındaki Peraia, Neoi Epivates ve Agia Triada sahillerinde (bkz. s.67) veya Nea Mihaniona, Angelohori (bkz. s.68) ve Epanomi sahillerinde (bkz. s.68) yüzebilirsiniz. Daha uzakta Asprovalta, Neon Vrasnon ve Stavros (bkz. s.94) plajları vardır. Şehirden 60 – 90 dakika uzaklıkta ise, yoğun ilgi gören, birbirinden güzel Halkidiki plajları vardır (bkz. s.92).

ŞİFALI SULAR - SPA Langadas: Langadas Selanik tel.: 23940 22.241 internet sitesi: www.loutralagada.gr Nea Apollonia: tel.: 2 3930 41.207 (Belediye), 23930 41.510, 23930 42.151 (Hamam)

Souroti (doğal maden suyu şişeleme tesisleri vardır-): Souroti Selanik tel.: 22960 22.214 (Belediye), 22960 41.182 (“Souroti S.A.”, internet sitesi: www.souroti.gr) Çamur Terapi Şifa – Turizm Merkezi (Pikrolimni): Xylokerasia Kilkis tel.: 23410 29.971-3 internet sitesi: www.pikrolimnispa.gr

BİLGİ

faks: 210 62.64.289 email: steea@steea.gr internet sitesi: www.steea.gr Gemi komisyoncuları. Yat kiralamak istiyorsanız, aşağıdaki kuruluşlarla iletişime geçin:

ULAŞIM Otobüsler. Selanik şehir ulaşım güzergâhları şehrin şehir planlama grubunun tamamını kapsar. Çoğu otobüs hattının ana kalkış noktaları Tren Garı (bkz. s.58), Venizelou cad. (Eleftherias Meydanı, bkz. s.17), Aristotelous Meydanı (bkz. s.15) ve Stavroupoli’deki aktarma istasyonlarıdır (bkz. s.61). KTEL için ise (şehirlerarası otobüs işletmesi), IKEA (Pilaia bölgesi) ve Langadas’dır (bkz. s.93). Otobüsler sabah 5’den geceyarısına kadar çalışır, ancak önemli noktaları birleştiren bazı hatlar geceyarısından sonra da çalışmaya devam eder. Sınırsız seyahat kartları (aylık, üç aylık ve yıllık) ve üç tip bilet vardır: temel bilet tek seyahat için, zaman bileti herhangi bir yerden herhangi bir yere ve dönüşü şeklinde iki yolculuk için 90 dakika boyunca geçerlidir ve sınırsız seyahat için 24 saat boyunca geçerlidir. Biletler şehrin merkezi noktalarında bulunan gişelerde ve biniş istasyonlarında veya otobüslerin içindeki özel makinalarda satılır ve ilk binişte okutulmaları şarttır (seferler hakkında bilgi için: tel.: 185, Yunanca - internet sitesi: www.oasth.gr). Kültürel yolculuk: 50 no’lu otobüs hattı Beyaz Kule’den başlar, şehrin en önemli tarihi ve kültürel anıtlarında tur yapar ve ring şeklindeki sefer 50 dakika sürer. Tur esnasında yolculara görsel vr işitsel materyaller ve özel broşürler yardımıyla bilgi sunulur (Yunanca ve İngilizce olarak). Ayrıca, 22 no’lu otobüs hattı Moushounti Meydanı başlangıç ve bitiş

105

BİLGİ 106

noktası olmak üzere, Ano Poli’ye gerçekleştirilen ring sefer sunar. Ayrıca Beyaz Kule’den başlayan özel açık turistik otobüsler şehrin en önemli ören yerlerinde tur yapar. Tur 70 dakika sürer ve 8 dilde rehberlik yapılır. Uluslararası Selanik Havalimanı “Makedonia”. Mikra bölgesinde, şehir merkezinden 15 km. uzaklıkta bulunur (tel.: 2310 985.000). Tren garı ve KTEL ile bağlantısı vardır, ayrıca 78 no’lu otobüs hattı (gündüzleri) ve 78N no’lu otobüs hattıyla (geceleri), ayrıca A.S. IKEA istasyonu ile 79 no’lu otobüs hattıyla bağlantısı vardır. Olympic Air: bilgi ve rezervasyon için tel.: 2310 368.311, 8018010101 internet sitesi: www.olympicair.com Aegean Airlines: bilgi ve rezervasyon için tel.: 2310 280.050 8011120.000 (sabit hattan) 210 62.61.000 (cep telefonundan) internet sitesi: www.aegeanair.com Yolcu Tren Garı. Monastiriou 28, iç ve dış tren seferleri hakkında bilgi: tel.: 1110, 2310 517.517, 2310 517.518 internet sitesi: www.ose.gr Selanik Merkez Liman Başkanlığı (limanda). Yolcu gemileri seferleri hakkında tel.: 2313 325.821-4 Stavros Liman İstasyonu: tel.: 23970 61.280 Şehirlerarası otobüsler (KTEL). Selanik ili, karasal Yunanistan’ın çoğu bölgesi ve Korfu, Zakinthos ile Girit adalarına “Makedonia” Şehirler Arası Otobüs Garından seferler vardır, Giannitson 244 (merkezden 5 km. batıda) tel.: 2310 595.400 internet sitesi: www.ktelmacedonia.gr Taksi. Taksimetreleri vardır ve fiyat yazar, şoför ise her seyahat için taksimetreyi çalıştırmak

zorundadır. Saat 05.00-24.00 arası 1. tarife geçerlidir, 24.0005.00 saatleri arasında ise 2. tarife geçerlidir. Her taksi geçerli faturaya sahiptir ve bunda taksi ücretleri ile taksimetrede kayıtlı olmayan ilave ücretler yazılıdır. Hizmet almak veya yolcu şikâyetleri için bilgi, tel.: 1019.

MÜZELER – ARKEOLOJİK MEKÂNLAR Selanik, banliyösü ve çevresinde, ancak şehrin dışında başka bölgelerde de birçok önemli müze ve arkeolojik mekân vardır. Bu listede örnek olarak sadece bunlardan bazılarına değinilmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız: http://odysseus.culture.gr Selanik Arkeoloji Müzesi: Manoli Andronikou 6 tel.: 2310 830.538 internet sitesi: www.amth.gr Roma Pazarı Müzesi: Olympou ve Filippou caddeleri tel.: 2310 801.402, 2310 801.428 Bizans Kültürü Müzesi: Stratou Caddesi 2 tel.: 2313 306.400 internet sitesi: www.mbp.gr Beyaz Kulre Sergisi: tel.: 2310 270.008 internet sitesi: www.lpth.gr Agios Dimitrios Yer Altı Kilisesi: Agiou Dimitriou 97 tel.: 2310 213.627 internet sitesi: www.inad.gr Selanik Yahudi Müzesi: Agiou Mina 13 tel.: 2310 250.406 internet sitesi: www.jmth.gr Makedon Mücadelesi Müzesi: Proxenou Koromila 23 tel.: 2310 229.778 internet sitesi: www.imma.edu.gr Savaş Müzesi: Grigoriou Lampraki 4 tel.: 2310 249.803-05 Mustafa Kemal Atatürk Müzesi: Apostolou Pavlou 75 tel.: 2310 248.452 Makedonya – Trakya Folklor ve Etnoloji Müzesi: Vasilissis Olgas 68

Olimpiyat Müzesi: Agiou Dimitriou ve 3is Septemvriou tel.: 2310 968.726 internet sitesi: www. olympicmuseum-thessaloniki.org Radyo Müzesi: Selanik Uluslararası Fuarı içinde

(güney kapıs Selanik H.A.N.) tel.: 2310.299.445 internet sitesi: www.radiomuseum.gr

BİLGİ

tel.: 2 310 830.591 2310 889.840 internet sitesi: www.lemmth.gr Devlet Modern Sanat Müzesi: Kolokotroni 21 (Lazaristes Manastırı) tel.: 2310 589.140-1 internet sitesi: www.greekstatemuseum.com Selanik Modern Sanat Merkezi: Depo B1 (liman) tel.: 2310 593.270, 2310 546.683 internet sitesi: www.cact.gr Makedon Modern Sanat Müzesi: Egnatias 154 (DETH-HELEXPO içinde) tel.: 2310 240.002, 2310 240.403 internet sitesi: www.mmca.org.gr Selanik Aristotelio Üniversitesi Telloglio Güzel Sanatlar Vakfı: Agiou Dimitriou 159Α tel.: 2310 991.610 internet sitesi: www.teloglion.gr Belediye Resim Galerisi (Villa Mordoh): Vasilissis Olgas 162 tel.: 2310 427.531 Makedon Bilimleri Şirketi Resim Galerisi: Ethnikis Amynis 4 tel.: 2310 271.195 internet sitesi: www.ems.gr MIET Selanik Kültür Merkezi (Mehmet Kapancı Villası): Vasilissis Olgas 108 tel.: 2310 295.170 internet sitesi: www.miet.gr Selanik Sinema Müzesi: Depo A (liman) tel.: 2310 508.398 internet sitesi: www.cinemuseum.gr Selanik Fotoğraf Müzesi: Depo A (liman) tel.: 2310 566.716 internet sitesi: www.thmphoto.gr

Drenaj Müzesi: 26is Oktovriou 19 tel.: 2310 514.029, 2310 966.600 internet sitesi: www.eyath.gr Çocuk Müzesi: Selanik Belediyesi Kültür Merkezi, Gr. Lampraki ve Kleanthous 57 tel.: 2310 441.385 internet sitesi: www.paidikomouseio.gr Yeni Cami: Arhaiologikou Mouseiou 30 tel.: 2310 857.978 Selanik Aristotelio Üniversitesi Kalıplar Müzesi: tel.: 2310 997.301 internet sitesi: www.auth.gr Selanik Aristotelio Üniversitesi Jeoloji – Paleontoloji Müzesi: tel.: 2310 998.540 internet sitesi: www.auth.gr Selanik Tarih Merkezi: Billi Sarayı, İppodromio Meydanı tel.: 2310 264.668 Selanik Metropolisi Kilise Müzesi: Vogatsikou 7 tel.: 2310 261.216 Vafopouleio Kültür Merkezi (Kütüphane): G. Vafopoulou 3 tel.: 2310 424.132-3 Selanik Belediyesi Kültür Merkezi: Gr. Lampraki & Kleanthous Toumpa tel.: 2310 425.531 Merkezi Belediye Kütüphanesi: Ethn. Amynis 27 tel.: 2310 374.800 email: library@thessaloniki.gr Aynaroz Evi: Egnatias 109 tel.: 2310 263.308 internet sitesi: www.agioritikiestia.gr Aynaroz Hacıları Bürosu: 2310 252.575 “Noesis” Bilim Yayım Merkezi ve Teknoloji Müzesi:

107

BİLGİ 108

Selanik – Thermi yolu 6. km. tel.: 2310 483.000 internet sitesi: www.noesis.edu.gr Gerovasiliou Şarap Müzesi: Gerovasiliou Çiftliği (Epanomi) tel.: 23920 44.567 internet sitesi: www.gerovassiliou.gr Stavroupoli Botanik Bahçesi: tel.: 2310 600.717 Selanik Hayvanat Bahçesi: tel.: 2310 219.980 Balkan Savaşları Askeri Müzesi: tel.: 2310 716.000 Antik Pella: tel.: 23820 31.278 (arkeoloji alanı) 23820 32.963 (müze) Dion: tel.: 23510 53.484 (arkeoloji alanı) 23510 45.057 (müze) internet sitesi: www.ancientdion.org Eges (Vergina): tel.: 23310 92.347 (arkeoloji alanı – kraliyet mezarları müzesi) internet sitesi: www.aigai.gr Petralona Mağarası: tel.: 23730 71.671 internet sitesi: www.petralona-cave.gr “Selanik 5 Müze Hareketi”. Şehrin Arkeoloji, Bizans Kültürü, Devlet Modern Sanatı, Makedon Modern Sanat ve Telloglio Vakfı Müzelerinin kurduğu bir kuruluştur ve amacı kültür etkinlikleri, kompoziyon temalarının organizasyonu ve diğer etkinlikler ve eğitim ve araştırma programlarına katılım. Daha fazla bilgi için: www.5museums.gr

MEZHEP KİLİSELERİ Agiou Grigoriou Palama Ortodoks Metropolis Kilisesi: Agias Sofias 3 tel.: 2310 271.520 Amiantos Meryem Ana’nın hamile kalışı Katolik Kilisesi: Frangon 19 tel.: 2310 539.550 Ermeni Ortodoks Kilisesi: Dialetti 4 tel.: 2310 275.352

Yunan Evangelist Kilisesi: Paleon Patron Germanou 37 tel.: 2310 273.380 Yant Lezikaron Sinagogu (Selanik Yahudililiği Tarihi Yolculuk Merkezi: Vas. İrakleiou 24 tel.: 2310 223.231 Manastırlılar Sinagogu: Syngrou 35 tel.: 2310 524.968

KÜLTÜREL ETKİNLİKLER – SERGİLER Dimitria. Şehrin en eski sanat kurumu ve şehrin kültürel kişiliğinin ayrılmaz parçasıdır. Her sonbahar döneminde (Eylül – Kasım) düzenlenir. Ayrıca tiyatro, dans ve müzik gösterileri, sergiler, bilimsel konferanslar, toplantılar ve Yunan ile yabancı destinasyonlara özel programlar içerir. Bilgi: Selanik Belediyesi Kültür, Eğitim ve Turizm Belediye Başkan Yardımcılığı, Theofilou 25 (Ano Poli) tel.: 2310 228.243 Dimitria Bölümü tel.: 2310 226.868 internet sitesi: www.dimitria.thessaloniki.gr Selanik Uluslararası Sinema Festivali. Her Kasım ayında gerçekleşir ve güneydoğu Avrupa’da türünün en iyi festivalidir. 1960 yılında Yunan Sinema Haftası olarak başlamıştır ve 1992 yılında uluslararası boyut kazanmıştır. Festivalde, birinci ve ikinci yönetmen filmlerinin yarıştığı Yarışma Bölümü, Yarışma Dışı ve Özel Gösterim bölümleri, yılın en önemli Balkan filmlerinden seçmelerin olduğu Balkanlara Bakış bölümü, yerli sinema yapımları toplamının tanıtıldığı Yunan Bölümü, dünya sinemasından bağımsız prodüktörlerin tanıtımının yapıldığı Açık Ufuklar ve Yunan ve yabancı yönetmenlerin çalışmalarına özel Tanıtımlar yapılmaktadır. Ayrıca, onur etkinlikleri, masterclass’lar, halk ve profesyonellerle söyleşi ve yıllık Belgesel Festivali gerçekleştirilir. Gösteriler “Olympion”da (bkz. s.15) ve liman depolarındaki dört

Makedonya Bilimleri Şirketi (EMS). Selanik şehrinin en önemli kültür kuruluşlarından biridir ve amacı Makedonya’nın tarihiyle ilgili olan dil, tarih, gelenek ve arkeoloji arşivlerinin toplanması, bakımı, etüdü ve tanıtımıdır. Zengin bir kütüphanesi ve Resim Galerisi (bkz. s.76) vardır. Faaliyetleri arasında ise etkinlikler, bilimsel konferanslar ve özel yayınlar vardır. Bilgi: Ethnikis Amynis 4 tel.: 2310 271.195 internet sitesi: www.ems.gr

BİLGİ

sinema salonunda (bkz. s.18) gerçekleştirilmektedir. Bilgi: Aristotelous Meydanı 10 tel.: 2310 378.400 internet sitesi: www.filmfestival.gr Uluslararası Selanik Fuarı (DETH) - HELEXPO. 1926’dan bugüne, Balkanların en önemli ticaret fuarıdır ve şehrin alamet-i farikası haline gelmiştir. Çok önemli bir ekonomik olay olan fuar her yılın Eylül ayında açılmaktadır ve Yunan sanayi ve iş dünyasını uluslararası alanda tanıtmaktadır. Güneydoğu Avrupa’nın ilk radyo kanalı (1926) ve Yunanistan’daki ilk televizyon (1960’ların ortaları) burada faaliyete geçmiştir. 1960’lı yıllardan itibaren ise DETH, Yunan Sinema Festivali (1960’dan beri) ve Selanik Şarkı Festivali’ni (1962’den beri) düzenli olarak organize etmektedir. 1999 yılında iki şirkete bölünmüştür; bu şirketler DETH S.A. ve HELEXPO S.A. olup, ikincisi yıl boyunca 20’den fazla sektörel fuar düzenlemektedir (hazır giyim, mobilya, çevre, taşımacılık, turizm, teknoloji, gıda, hizmetler vs). Fuara çok sayıda Yunan ve yabancı şirket ve kuruluş katılmaktadır. Tesisleri ise yılda 2 milyonun üzerinde insan ziyaret etmektedir. Bilgi: Egnatia 154 tel.: 2310 281.632 internet sitesi: www.helexpo.gr Uluslararası Kitap Fuarı. Her ilkbaharda HELEXPODETH fuar tesislerinde gerçekleşmektedir ve kitap profesyonelleri ile dostları için yıllık randevu haline gelmiştir. Yunan ve yabancı yayınevlerinin modern kitap üretiminin tanıtıldığı fuarın etkinlikleri arasında ise, kitap tanıtımları ve yazarlarla söyleşiler içeren özel yazar ve edebiyat türü günleri, onurlandırılan ülke etkinliği, profesyonel buluşmalar, “Çocuk Köşesi”, “Gençler Köşesi” ve “Okumayı Sevme Köşesi” vardır. Bilgi: Ulusal Kitap Merkezi, Athan. Diakou 4, tel.: 210 92.00.300 internet sitesi: www.thessalonikibookfair.com ve www.ekebi.gr

Selanik Müzik Sarayı. 25is Martiou (yeni sahil) bilgi ve rezervasyon için tel.: 2310 895.938-9 internet sitesi: www.tch.gr Merkez bilet satış noktası: Aristotelous Meydanı çalışma saatleri: Pzt, Çrş, Cut sabah 10-öğle 3.30 ve Sa, Prş. Cu sabah 10 – öğle 2 & akşamüstü 5.30 -8. Kuzey Yunanistan Devlet Tiyatrosu (KTHVE). 1961 yılında Kuzey Yunanistan’ın en büyük kültür kuruluşu, Avrupa’nın ise en büyük kuruluşlarındandır. Çocuk Sahnesi, “Aenaon Horotheatro” dans ekibi (1982 yılında kurulmuştur) ve Drama Okulu (1973 yılında kurulmuştur) vardır. 1997 yılından beri ise Selanik Operası bağımsız birim olarak faaliyet göstermektedir. Merkezi, Makedon Bilimleri Şirketi tiyatrosudur (bkz. s.25). Bununla beraber Kraliyet Tiyatrosunda (bkz. s.25), “Sokratis Karantinos” sahnesi ve Lazaristes Manastırı’ndaki Küçük Tiyatro’da (bkz. s.61), ayrıca Orman ve Toprak açıkhava tiyatrolarında da (bkz. s.48) gösterileri olmaktadır. Bilgi: Ethnikis Amynis 2 tel.: 2315 200.000 2315 200.200 (gişeler), internet sitesi: www.ntng.gr Tiyatrolar. Selanik, kış boyunca veya yaz aylarında faaliyet gösteren birçok kapalı veya açıkhava tiyatro sahnesine sahiptir. Makedon Bilimleri Şirketi Tiyatrosu: Ethnikis Amynis 4 tel.: tel. 2310 271.195 Kraliyet Tiyatrosu:

109

BİLGİ 110

Lefkou Pyrgou Meydanı tel.: 2310 251.182 Bahçe Tiyatrosu: Lefkou Pyrgou Meydanı tel.: 2310.256.775 Orman Tiyatrosu: Şeyh Su Ormanı tel.: 2310 218.092 2310 245.307 Toprak Tiyatrosu: Triandria Bölgesi tel.: 2310 206.730 “Avlaia” Tiyatrosu: Selanik H.A.N. Sarayı tel.: 2310 243.066 “Aneton” Tiyatrosu: Paraskevopoulou 42 & Delfon tel.: 2310 251.182 Lazaristes Manastırı Grubu: Kolokotroni 21 (Stavroupoli) tel.: 2310 589.190-4 Selanik Devlet Orkestrası. 1959 yılında Kuzey Yunanistan Semfoni Orkestrası olarak kurulmuştur ve 1969 yılında devletleştirilerek bugünkü adını almıştır. Yunanistan’ın en iyi orkestralarından biri olarak değerlendirilir ve hem Yunanistan, hem yurtdışındaki en büyük festivallerde ve en ünlü müzik sahnelerinde gösteri yapmıştır. Yaklaşık 100 müzisyeni vardır ve konserlerini Selanik Müzik Sarayında verir. Bilgi: Nikis Cad. 73 tel.: 2310 257.900 internet sitesi: www.tsso.gr Yaz sinemaları. Selanik şehrini ziyaret edenler için bir diğer çekim merkezidir. Genelde ağaçlı çiçekli bahçelerde bulunurlar ve burada içkinizi içerek veya birşeyler atıştırarak filminizi seyredebilirsiniz. Yunanistan’da filmlere dublaj yapılmaz, altyazı ile gösterilirler.

SPOR ETKİNLİKLERİ Selanik büyük bir spor geleneğine sahiptir. Son yıllarda ise şehirde büyük spor organizasyonları düzenlenmektedir (Avrupa futbol ve basketbol organizasyonları finalleri, uluslararası pist ve maraton musabakaları, 2004 Olimpiyat Oyunları musabakaları, uluslararası beach volley turnuvaları vs.). Aynı zamanda, son derece gelişmiş spor

altyapısı ve birçok atletizm alanına sahiptir ve şehirdeki konaklamanız esnasında buralarda dinlenebilir ve spor yapabilirsiniz. Örnek olarak aşağıdakileri verebiliriz: Kaftantzoglio Milli Stadyumu: Agiou Dimitriou uzantısı tel.: 2310 205.534 internet sitesi: www.kaftanzoglio.gr Posidonio Spor Merkezi

(iki havuzu, basketbol, tenis, voleybol ve handball sahaları):

N. Paralia & 25is Martiou tel.: 2310 428.456 Selanik Milli Havuzu: Telloglou Caddesi tel.: . 2310 206.877

Selanik H.A.N. Spor tesisleri: N. Germanou 1 (Selanik H.A.N. Meydanı) tel.: 2310 241.007 internet sitesi: www.ymca.gr Belediye havuzu. Toumpa Meydanı tel.: 2310 907.711 Deniz Severler Kulübü: Megalou Alexandrou cad. 10 (yeni sahil) tel.: 2310 831.333 internet sitesi: www.ofth.gr Selanik Denizcilik Kulübü: Them. Sofouli 112 tel.: 2310 414.521 internet sitesi: www.ncth.gr Kalamaria Denizcilik Spor Kulübü: Mikro Emvolo, Kalamaria tel.: 2310 454.111 internet sitesi: www.naokth.gr Tema Parkları Sahaları (bkz. s.50) “Megas Alexandros” Uluslararası Maratonu. Her yıl ilkbaharda düzenlenir, başlangıç noktası Antik Pella, bitiş ise Selanik’tir. Aynı zamanda 5 ve 10 km.lik yarışlar da düzenlenir. Daha fazla bilgi için: tel.: 2310 200.360 2310 725.775 internet sitesi: www.atgm.gr

GOLF Selanik’ten 120 km. güneydoğuda, Halkidiki Sithonia’daki Porto Carras otel tesislerinde, ülkenin en modern sahalarından biri olan, uluslararası standartlara sahip 18 delikli bir golf sahası bulunmaktadır. Otelde ayrıca amatör veya deneyimli oyuncular için özel veya grup dersleri sunulmaktadır. Bilgi: tel.: 23750 77.000 internet sitesi: www.portocarras.com

KAYAK MERKEZLERİ Selanik Kuzey Yunanistan’ın en meşhur kayak merkezlerine oldukça yakın mesafede olup, günlük geziler için olanak sağlamaktadır. Özel olarak, civar bölgede aşağıdaki Kayak Merkezleri faaliyet göstermektedir: Seli. 1.500-2.000 metre yükseklikte olup, 16 piste (toplam uzunluğu 15 km), 11 asansöre ve iki şaleye sahiptir. Ayrıca özel Kayak Merkezi “Hriso Elafi” (Altın Geyik) de faaliyet göstermektedir. Selanik’ten 95 km. kuzeybatıdadır (Veria şehrinden 24 km. kuzeybatıda). Bilgi: tel.: 23310 49.226 internet sitesi: www.seli-ski.gr Elatohori. Aynı isme sahip köyün 8 km. batısında, 1.400-1.900 metre yüksekliktedir. 8 piste (toplam uzunluğu 9 km), 5 asansöre, donanım kiralama ve satış mağazalarına ve şaleye sahiptir. Selanik’ten 105 km. güneybatıdadır (Katerini şehrinden 36 km. batıda). Bilgi: tel.: 2351082.993 23510 72.200 internet sitesi: www.elatohori-ski.gr.

“3-5 Pigadia”. 1.425-2.005 metre yükseklikte olup, kademeli zorluğa sahip 10 piste (toplam uzunluğu 10 km), 7 asansöre, şale ve yapay kar tesislerine sahiptir. Selanik’ten 108 km. batıdadır (Naoussa şehrinden 17 km. batıda). Bilgi: tel.: 23320 44.981-5 internet sitesi: www.3-5pigadia.gr.

BİLGİ

Selanik Belediyesi Atletizm Bölümü (Gr. Lampraki ve Kleanthous 57, tel.: 2310 958.340). Belediye spor salonları, belediye havuzu ve belediyenin diğer spor alanları, ayrıca şehirde düzenlenen spor etkinlikleri hakkında bilgi için başvurulabilir.

Laylia (Vrontous). 1.847 metre yükseklikte olup, bir iniş pistine, üç adet treylerli asansör ve şaleye sahiptir. Selanik’ten 116 km. kuzeybatıdadır (Serres şehrinden 36 km. kuzeybatıda). Bilgi: tel.: 23210 58.783-4, internet sitesi: www.lailias.com Vora (“Kaymakçalan”). Yunanistan’ın en yüksek kayak merkezine (2.480 metre) sahiptir. 6 asansöre, 13 piste (toplam uzunluğu 15 km), 4 kayak patikasına sahiptir, ayrıca yapay kar tesisleri vardır. Selanik’ten 118 km. kuzeybatıdadır (Edessa şehrinden 33 km. kuzeybatıda). Bilgi: tel.: 23810 32.000 internet sitesi: www.kaimaktsalan.gr. Falakro. 9 asansöre ve 20 piste (toplam uzunluğu 20 km.nin üstünde) sahiptir. Selanik’ten 190 km. kuzeybatıdadır (Drama şehrinden 43 km. kuzeyde). Bilgi: tel.: 25220 41.822 internet sitesi: www.falakro.gr

INTERNET SITELERİ * Selanik Belediyesi: www.thessaloniki.gr * Eğitim ve Din İşleri, Kültür ve Spor Bakanlığı – Arkeoloji alanları, tarihi eserler ve müzeler hakkında bilgi: http://odysseus.culture.gr * Selanik – Halkidiki virtüel turizm rehberi: www.thessaloniki360.com * Milli Meteoroloji İdaresi (hava durumu): www.hnms.gr * Atina – Makedonya Haber Ajansı: www.amna.gr

111

112

SELANİK HARİTASI KAMU KURULUŞLARI 1. Yunanistan Turizm Kurumu Bilgi Merkezi 2. Makedonya-Trakya Bakanlığı 3. Orta Makedonya Yönetim Bölgesi Merkezi (Villa Allatini) 4. Yeni Belediye Binası 5. Emniyet Merkezi – Yabancılar Şubesi 6. Turizm Polisi 7. Merkez Postanesi 8. Gümrük (liman) 9. Mahkemeler 10. Selanik Aristoteleio Üniversitesi Panepistimioupoli 11. Marina ROMA ANITLARI 12. Roma Agorası 13. Rotonda (Agios Georgios) 14. Galerios Kemeri (Kamara) 15. Galerios Sarayı 16. Hippodrom BİZANS ANITLARI 17. Agioi Dodeka Apostoloi 18. Panagia Halkeon 19. Ahiropiitos 20. Agia Sofia 21. Metamorfoseos Sotiros Kilisesi 22. Agios Panteleimonas 23. Agios Dimitrios 24. Agia Ekaterini Kilisesi 25. Profitis İlias Kilisesi 26. Bizans Hamamı (Kule Kafe) 27. Osios David (Latomou Manastırı) 28. Vlatadon Manastırı 29. Agios Nikolaos Orfanou Kilisesi 30. Surlar OSMANLI ANITLARI 31. Beyaz Kule 32. Vardar Kulesi (Tophane) 33. Paşa Hamamı (“Phoenix” Hamamı) 34. Hamza Bey Cami (“Alkazar”) 35. Pazar Hamam (“Louloudadika”) 36. Bey Hamam (“Paradeisos”) 37. Yeni Hamam (“Egli”) 38. Alaca İmaret 39. Trigonio Kulesi 40. Eptapyrgio (Yedikule) 41. Yeni Cami (sergi alanı) 19.-20. YÜZYIL ANITLARI 42. Aristotelous Meydanı 43. H.A.N.TH. (ΧΑΝΘ) Meydanı 44. OTE Kulesi 45. Paşa Bahçeleri 46. Villa Bianca 47. Villa Ahmet Kapancı 48. İdare Binası (Palataki)

113

114

Planın dışında

SELANİK HARİTASI F ARKLI MEZHEPLERİN İBADET YERLERİ 49. Ortodoks Katedrali (Mitropolis) 50. Katolik Kilisesi 51. Yunan Evanjelist Kilisesi 52. Ermeni Ortodoks Kilisesi 53. Rus Kilisesi 54. Yant Lezikaron Sinagogu 55. Monastirioton Sinagogu MÜZELER 56. Selanik Sinema Müzesi 57. Selanik Musevi Müzesi 58. Makedonya Mücadelesi Müzesi 59. Selanik Arkeoloji Müzesi 60. Bizans Kültürü Müzesi 61. Makedonya Çağdaş Sanat Müzesi 62. Kemal Atatürk Müzesi 63. Telloglio Güzel Sanatlar Vakfı 64. Olimpiyat Müzesi 65. Savaş Müzesi 66. Makedonya – Trakya Folklor ve Etnoloji Müzesi 67. Selanik Kültür Merkezi (Ulusal Banka Eğitim Vakfı)(Mehmet Kapancı Villası) 68. Belediye Resim Galerisi (Mordoch Villası) 69. Devlet Çağdaş Sanatlar Müzesi KÜLTÜR – FUARLAR 70. Uluslar arası Selanik Fuarı 71. Makedonya Bilimleri Şirketi Tiyatrosu (Kuzey Yunanistan Devlet Tiyatrosu) 72. Bahçe Tiyatrosu 73. Kraliyet Tiyatrosu 115 74. Selanik Müzik Sarayı 75. Vafopouleio Kültür Merkezi – Kütüphane 76. Kalamaria Belediye Tiyatrosu 77. Orman Tiyatrosu 78. Yeryüzü Tiyatrosu ATLETİZM TESİSLERİ 79. Bizans Spor Kulübü Kapalı Spor Salonu 80. Aleksandrio Atletizm Melathronu (Palais de Sports) 81. Kaftantzoglio 82. Milli Yüzme Havuzu 83. Posidonio Atletizm Merkezi 84. Toumpa Stadyumu 85. “Kleanthis Vikelidis” Stadyumu 86. Kalamaria Stadyumu 87. Selanik Denizcilik Kulübü 88. Kalamaria Deniz Sporları Kulübü TOPLU TAŞIMA 89. Şehirlerarası Otobüs Garı 90. Tren Garı 91. Liman GELENEKSEL ÇARŞILAR 92. Kapani (Vlali Çarşısı) 93. Modiano Çarşısı 94. Bedesten

116

KAPSAMLI SELANİK BÖLGE HARİTASI

117

BASIM: YUNANİSTAN TURİZM KURUMU EKİM 2016

Basım Denetimi: PENELOPE NOMPILAKI Pazar Araştırması ve Reklam Müdürlüğü Müdürü Basım Koordinasyon: POLINA VRACHATI Basım ve Görsel İşitsel Medya Bölüm Şefi Araştırma – Materyal Tasarımı - Metinler: GİANNİS RAGKOS Gazeteci – Yazar Basım ve Görsel İşitsel Medya Bölümü Partner: PERSEFONİ TRİHA Merkezî Makedonya Turizm Bölge İdaresi Şef Yard Çeviri:

BERİN MYİSLİ

Redaksiyon:

SPYROS CHATZIANASTASIOU

Baskı Tasarımı: ZOE TZOMENTZIDOU Sanat Direktörü Basım ve Görsel İşitsel Medya Bölümü

118

Fotoğraflar: H. Kakaruhas (3, 6, 13, 15, 17, 18, 20, 21, 25, 29, 30, 31, 37, 38, 40, 44, 50, 52, 53, 54, 56, 58, 59, 62, 63, 64, 65, 67, 72, 74, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 86, 90, 94, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 105, 106, 107, 116, 117, 118, 120, 121, 122, 123), Y. Kottas (11, 19, 41, 43, 68, 69, 71, 75, 76, 77, 78, 88, 91, 112, 113, 114, 115), Y. Ragkos (14, 16, 24, 28, 32, 42, 45, 48, 49, 60, 85, 87, 89, 95), Shutterstock (1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 22, 23, 26, 34, 35, 36, 39, 46, 47, 51, 55, 57, 61, 66, 70, 73, 92, 104, 108, 110, 111, 119), Halkidiki Bölgesel Birimi (109). Fotografların Yayına Hazırlanması: KATERİNA KOUZOUNİ Fotografçı Basım ve Görsel İşitsel Medya Bölümü Tasarımlar: 16. Prehistorik ve Klasik Eserler Vakfı, Selanik Haritalar:

CHARTOGRAPHICA HELLENICA

Baskı:

PRESSIOUS ARVANITIDIS S.A.

ISBN: 978-960-534-081-0 Telif Hakkı:

YUNANİSTAN TURİZM KURUMU (EOT)

BU YAYIN ÜCRETSİZDİR. PARA İLE SATILAMAZ.

YUNANİSTAN TURİZM KURUMU www.visitgreece.gr

119

YUNANİSTAN’I SOSYAL MEDYA’DA TAKİP EDİN

YUNANİSTAN TURİZM KURUMU